Preservatie en conservatie van ontwerptekeningen op kalk

Fonds Wolfers van het Zilvermuseum Sterckshof

Beginsituatie• +10.000 kalken van atelier Wolfers

– Louis Wolfers (1820-1892)– Philippe Wolfers (1858-1929)– Marcel Wolfers

• Algemene eigenschappen van kalken :– Kortvezelig– Weinig mechanische sterkte– Gevoelig aan schommelingen in relatieve vochtigheid– Verzuren, worden bros en breekbaar na verloop van tijd.

Beginsituatie

• Toestand van de kalken:– Ongeordend, kris-kras door elkaar– Op elkaar liggend, zonder tussenliggende

bescherming• Bevuiling gaat over van kalk op kalk• Ontstaan van vouwen, scheuren,

fragmentverlies• Migratie van lijmen van tape• Extra verzuring door contact

opeenliggende kalken

Bevuiling gaat over van kalk op kalk

Ontstaan van vouwen, scheuren, fragmentverlies

Migratie van lijmen van de tape

Beginsituatie

Algemeen

De kalken zijn moeilijk raadpleegbaar omdat• ze niet logisch geordend zijn• ze ernstige beschadigingen vertonen• Ze vaak niet voldoende leesbaar zijn als gevolg van de schade

Doel van de behandelingen

De kalken bewaren en opnieuw raadpleegbaar maken !

• 15% van de kalken heeft nood aan een conservatiebehandeling • 85% van de kalken dient enkel te worden geïnventariseerd, geordend en

op een aangepaste manier bewaard te worden.

De conservatiebehandeling

Deze is gericht op het behoud van het object en zijn documentaire waarde

–Herstellen van mechanische schade : scheuren, lacunes–De behandeling is reversibel–Geen uitvoerige restauraties–Geen aanvulling van tekening bij fragmentverlies

Uitgevoerde conservatiebehandelingen

• Voorbereidende handelingen voor de hele collectie kalken

– Digitaal aanvullen van de schade – Wegnemen van stof en oppervlaktevuil– Sorteren van de kalken op hun oude Wolfers nummer

Uitgevoerde conservatiebehandelingen

• Ontstoffen recto en verso met zachte borstel• Plaatselijk reinigen met smoke-sponge• Afname van eventuele taperesten• Herstellen van fragiele zones (vouwen, scheuren) met strookjes

Japans papier en Klucel G• Aanvullen van lacunes met originele fragmenten• Invullen van lacunes met dikker Japans papier• Vlakken d.m.v. relaxatie met Gore-tex membraan

Ontstoffen recto en verso met zachte borstel

Plaatselijk reinigen met smoke-sponge

Afname van taperesten

Herstellen van fragiele zones met strookjes Japans papier en Klucel G

Zichtbare papiervezels na het herstellen van scheuren en fragiele zones

Aanvullen van lacunes met originele fragmenten

Ingevulde lacune met dikker Japans papier (recto en verso)

Voorbeelden kalken vóór en na conservatiebehandelingen

Voorbeelden kalken vóór en na conservatiebehandelingen

Voorbeelden kalken vóór en na conservatiebehandelingen

PreservatiebehandelingenDeze behandelingen dienen uitgevoerd te worden op alle kalken van de collectie Wolfers

Doel : door de manier van inventarisatie, ordenen en opbergen kunnen de kalken in optimale omstandigheden bewaard worden.

Preservatiebehandelingen

Het inventariseren, opbergen, bewaren van de tekeningen in zuurvrije dozen :

•Plaatsen van de ontwerptekening op een zuurvrij zijdepapier•Aanbrengen van nieuwe inventarisnummer in potlood (recto rechtsboven)

•Maken van zuurvrije mapjes waarin telkens 20 tekeningen worden opgeborgen

•Etiquettering op dozen en mapjes. •Horizontale stockage in ladenkasten/ rekken in een geklimatiseerde ruimte

• Plaatsen van de ontwerptekening op een zuurvrij zijdepapier– Zorgen voor extra ondersteuning bij het opbergen– Tegengaan van extra bevuiling (door contact tussen de verschillende kalken)– Beschermen van de door veroudering brozer wordende kalken

Aanbrengen van nieuwe inventarisnummer in potlood (recto rechtsboven)Maken van zuurvrije mapjes waarin telkens 20 tekeningen worden

opgeborgen Etiquettering op dozen en mapjes. Deze referenties worden ook opgeslagen in de digitale lijst. Voor de dozen worden 4 standaardformaten gebruikt. De

kalken worden opnieuw geordend volgens de afmetingen.

Horizontale stockage in ladenkasten in een geklimatiseerde ruimte

Horizontale stockage in rekken in een geklimatiseerde ruimte

Besluit, aanbevelingenKalken blijven fragiel, verouderen en worden bros, zijn sterk vochtgevoelig

– Beperkte raadplegingen nastreven• Onder begeleiding van deskundigen• Informatie voor groter publiek vooral digitaal ter beschikking stellen

– Goede klimatisatie en lichtcontrole nastreven• RV 50-55%, 18-20°C• Max. 50 Lux bij tentoonstellen.