Vitaliteit en zelfredzaamheid bij Het Spectrum

Een zorginnovatie met resultaat!

26 % arbeidsbesparing door een nieuw concept met vitaliserende zorg en met domotica

17 november 2014Heidi Evers (Vilans/In voor Zorg!), Steven Hanekroot (CareEffective/In voor Zorg!) en Pieter Baanvinger (Het Spectrum)

Inhoud • Introductie• De reis en de innovatie aanpak• 10 zorg- en vitaliteitsdomeinen• Businesscases• Resultaten (wat doen we anders?) en effecten• Aanraders + ervaringen

In een notendop:

• Zelfredzaamheid vergroten in een traditioneel verzorgingshuis

• Actievere cliënten en lagere kosten• Succesvolle inzet van intramurale zorg op afstand• Evidence based aanpak op basis van

vitaliteitsbehoeften• Zorginnovatie aanpak• Meetbare resultaten.

Waarom een mooi project?1. Resultaten:• Metingen:• 26% arbeidsbesparing overdag en in de avond• 90 % besparing nachtzorg• 78% besparing op receptie

• Cliënten: Toegenomen zelfredzaamhieid, kwaliteit van leven gelijk, cliënten zijn tevreden.

• Medewerkers: tevreden met nieuwe werkwijze, groot enthousiasme bij EVV-ers!

Waarom een mooi project?2. Inhoud en proces:• Gebruik van de “Duurzaam Beter” methode voor

zorginnovatie. • Ontwikkeling van een nieuwe zorgvisie, gebaseerd op

10 wetenschappelijk onderbouwde zorg- en vitaliteitsbehoeften

• Vertaling van de zorgvisie naar de praktijk: vitaliserende zorg: 6 vragen om een ondersteuningsbehoefte vitaler in te vullen.

• Zorg deels op afstand

De reis en de innovatie aanpakVan uitgangssituatie naar eindresultaat

Aanvangsvraagstuk van het projectDe vraag van Het Spectrum aan In voor Zorg:

Help ons om aantoonbaar zinnige innovaties op het gebied van domotica en zorg op afstand te implementeren in het zorgproces. Met aantoonbaar zinnig wordt bedoeld:• de zorg aantoonbaar verbeteren voor specifieke

cliëntengroepen; • een heldere Maatschappelijke business case hebben met

neutrale tot positieve financiële kosten-baten.

Innovatievraagstuk:Hoe bepalen we waar voor het Spectrum de meeste meerwaarde te behalen is door middel van inzet van technologie en voor welke doelgroep gaan we het eerst aan de slag?

Overwegingen:• Nieuwbouw voor verzorgingshuis• Wens aansluiten bij extramuralisering van de zorg• Wens versterken rol in de dementieketen.• Verpleeghuis mogelijk beste

besparingsmogelijkheden met technologie

Innovatiebenadering (design thinking)Combineren behoeften cliënt, behoeften organisatie en werkbaarheid

Bron: www.ideo.com

Basisproces innovatiebenadering

Stanford university:

Analyse / Empathise

UitgangssituatieNieuwbouw voor oud woonzorgcentrum: De Prinsemarij: • Centrum in de wijk• Scheiden wonen en zorg• Lagere ZZP’s en huurders• Infrastructuur voor zorgtechnologieReeds ervaring met ZOA en centrale(de “zorgpost”) voor extramurale cliënten

Verzorgingshuiszorg 2012• Gericht op veiligheid & verzorgen • Wij weten wat goed voor u is!• Processen aardig afgestemd op de wensen

organisatie• Open deuren

Meelopen!Opbrengst: detailinformatie zorghandelingen en tijd per handeling

Observaties:• Inzet en bevlogenheid van zorgmedewerkers• Clienten worden goed verzorgd, maar tegelijk:

– Bewoners vervelen zich– Hospitalisering passiviteit

• Tijdsintensieve handelingen:– Overdracht– Rapportage in ECD– Medicatie rondbrengen

• In de nacht is het rustig

Meelopen!

Idee:• Ouderen kunnen misschien meer zelf doen• Het leven wordt leuker door meer zelf te doen, actief te zijn, op sociaal vlak meer mee te doen.

Sparren met medewerkers over de mogelijkheden Co-creatie en de wortels van draagvlak

Van idee naar onderbouwde visieWat is er nu nodig voor kwaliteit van leven met gebreken? • Gewenst: Heldere visie: welke doelen

waarom te bereiken. Verzamelen van evidence: uitzoeken van het Waarom van de verandering. Resultaat:

Visie Vitaliteit en zelfredzaamheid: de 10 vitaliteitsbehoeften

De 10 vitaliteitsbehoeften Evidence based bouwstenen voor een goed leven

Zorgontwerpen vanuit de vitaliteitsbehoeften: Vitaliserende zorg

Maatschappelijke businesscases:

5 Maatschappelijke business cases gekozen voor implementatie:

• Zelfredzaamheid en vitaliteit ondersteunen, b.v.: eten, drinken, medicijnen, sociale contacten en dingen regelen.

• Zorg op afstand waar mogelijk minder looptijd en meer tijd voor een praatje. Zorgpost inzetten als onderdeel bedrijfsvoering, vervangt deels receptie

• Nachtzorg: niet vast op locatie aanwezig: • ECD slimmer benutten: slimmere overdracht & ECD

bij cliënt direct raadplegen en bijwerken.• Vrijwilligers en mantelzorgers beter betrekken

Innovatiebenadering (design thinking)

Ontwikkelrichtingen bevatten de win-win tussen:• Behoeften van

betrokkenen (clienten, medewerkers)

• Behoeften van de organisatie (kosten, visie)

• Praktische haalbaarheid (techniek, werkbaarheid)

Bron: www.ideo.com

Innovatiebenadering: verandering in co-creatie bedenken en uitvoeren: Benut de kracht van Co-Creatie: - Meelopen & iteratief herontwerpen zorg - Visie document vitaliteit en zelfredzaamheid- Betrekken van de zorg bij de ontwikkeling- Bijeenkomsten voor kennisdelen & raadplegen (problemen &

kansen)

Bron: Froukje Sleeswijk Visser, TU Delft

Voorbereiden implementatie

• Informeren en betrekken• Processen herontwerpen• In gesprek met IGZ, VWS en brandweer• Belangstellingsregistratie• Uitgebreide scholing en oefenen• Nulmeting

Voorbereiden cultuurverandering: ervaringsleren

1. Ervaringsleren: zorgsituaties beleven en bespreken via toneel (Corrie Broks),

2. Domotica Oefen Ruimte & hands-on trainen (VanMorgen)

3. On the job trainen, begeleiden, borgen4. Bij knelpunten: val niet terug op oude werkwijzen maar

zoek de oorzaken en help ze wegnemen.

Dynamisch borgen: houd de verandering vast, voorkom terugval en blijf leren en doorontwikkelen.

Wat doen we anders? 1. Focus zelfredzaamheid, minder

overnemen, meer steun zelf doen 2. Bewoner is thuis, zorg te gast:

autonomie3. Bredere intake, MDO, zorgdossier,

regie EVV’er4. Zorgpost: triage, ZOA, opvolg &

regelwerk, overdracht en collegiale steun.

5. Samenwerken vanuit het ECD: zorgpost, zorgverlener, later ook mantelzorg

Wat doen we anders als het gaat om ondersteunende domotica?• Beeldcommunicatie (zorgpost, derden )

• Zorgvragen en alarmen ( beeld en analoog)

• Toegangscontrole • Agendafunctie en herinneringen• Nieuws en buienradar• Berichtenfunctie• Beeldbellen met mantelzorg

Impact technologie op werkproces:Zorg op afstand:• Anders organiseren: deel van het werk vanuit een

centraal punt, efficiënter uit voeren van administratie- en regeltaken

• Receptie- en nachtzorgtaken deels opvangen door domotica, en zorg op afstand;

• Alle alarmen triage zorgpost: zorgmedewerkers minder afgeleid, cliënten sneller respons

• Waar mogelijk ondersteuning op afstand in plaats van overnemen.

Met ECD • Slimmer overdragen en rapporteren (in kamer cliënt)

Wat doen we anders als het gaat om zelfredzaamheid?Minder overnemen, meer ondersteunen zelf doen:

• Medicijnen, broodmaaltijd, haal en brengtaken, etc• Meer korte zorgmomenten via ZOA, minder fysieke bezoeken• Domotica steunt zelfredzaamheid (toegang, agenda,

contacten, informatie, zonwering)• Hulpmiddelen• Open architectuur – meer beweging & ontmoeten• Meer onderling contact, contact via beeldscherm mogelijk,• Nog te doen: Mantelzorg / vrijwilligers anders en bredere inzet

Benadering vitaliserende zorg (intake, MDO en dossier)• Wat kan de cliënt niet meer zelf en waarom?

– Welke deelhandelingen zijn er?– Welke kan cliënt zelfstandig of kunnen we bij helpen om het

zelfstandig te doen?– Bij welke deelhandelingen is hulp nodig?

• Hoe cliënt helpen met deelhandelingen?1. Zelfdoen na therapie (fysio, ergo, etc)?2. Zelf met hulpmiddel3. Zelf met domotica of e-health? 4. Met ondersteuning zorg op afstand ?5. Kan het met ondersteunende zorg ? 6. Moet het met overnemende zorg ?

Voorbeelden 1: medicatie• Vroeger: Iedereen die medicijnen niet geheel zelf kon doen in de medicatieronde…

• Nu: zou u het zelf nog kunnen?

• Verschillende gradaties zelf doen:helemaal zelf, zelf met een reminder via zoa,samen doen op afstand, samen doen met hulp, laten doen.

Voorbeelden 2

Brood en beleg:• Vroeger: brood werd met beleg erop

rondgebracht• Nu: cliënt koopt het zelf in het winkeltje, smeert

eigen brood en eet wanneer het hem uitkomt

Douchehulp:• Vroeger: cliënt wachtend in bed• Nu: cliënt staat klaar, voorbereid op

zorgmoment

.

Voorbeelden 3Toegang complex en woning• Vroeger: open deur kamer en receptie bij

complexdeur• Nu: cliënt opent deur zelf of met video en

remoteVerschil: zorgverlener op bezoek bij cliënt ipv andersom!

Zelf halen en brengen• Vroeger: alles werd rondgebracht & opgehaald • Nu: mensen halen en brengen dingen zelf, of

met begeleiding (was, afval, post, etc)

Effecten cliënten en medewerkers1. Cliënten tevreden over wonen en zorg in de Prinsemarij (7,84 resp. 7,41)2. Zelfredzaamheid toegenomen (bij 90-95% cliënten)3. Kwaliteit van leven is gelijk gebleven/lichte stijging. 4. Eenzaamheid gemiddeld licht gestegen, we zien zowel afname als toename, wordt nu individueel op ingezet. 5. Werkplezier voor medewerkers is gelijk gebleven (tov reeds hoge tevredenheid in TB) of gestegen 6. Medewerkers zijn trots op wat ze met cliënten bereikt hebben, werken aan zelfredzaamheid en met zorg op afstand draagt bij aan hun werkplezier.

Terugkijkend: aanraders:• Multidisciplinair innovatieteam• Meelopen, observeren & zorgproces ontrafelen• Duidelijke visie, het Waarom• Maatschappelijke Businesscases• Design thinking: Mix van behoeften cliënten en medewerkers,

visie van de organisatie en technische en economische haalbaarheid

• Duidelijk Go-besluit van management• Co-creatie met de zorgverleners! Informeren & betrekken,

problemen & kansen! • Processen uitwerken, Intake, MDO en dossier aanpassen• Training met toneelspelers en oefenen

Overige ervaringen:

- Ondersteunen van de 10 vitaliteitsbehoeften: kost eerst tijd, levert later veel op.

- Domotica middel om visie te ondersteunen en niet het doel.

- Het is meer dan een kastje aan de muur. Zorg en werkprocessen zijn belangrijk deel van de innovatie!

- Werkt ook voor thuiszorg en verpleeghuiszorg

Betaalbare ICT voor vitalisering

Vragen en discussie

• Wat spreekt aan ?• Wat niet ?• Waar kunnen we verder ?

Meer weten?

• www.invoorzorg.nl, zoek: Het Spectrum

• www.zorginnovatieboek.nl zoek op: Innovatiematuritymodel

• Persoonlijke toelichting: heidi.evers@gmail.com , hanekroot@innospired.nl