Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2...

31
Thermisch comfort Griet Daminet Preventieadviseur arbeidshygiëne AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep 2 Klimaat Subjectief, individugebonden moeilijke situatie Landschapskantoren

Transcript of Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2...

Page 1: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

Thermisch comfort

Griet DaminetPreventieadviseur arbeidshygiëne

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep 2

Klimaat

Subjectief, individugebonden moeilijke situatieLandschapskantoren

Page 2: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Klimaat

WerkomstandighedenKantoorarbeid vs. zware fysieke arbeid (warmteproductie, omgevingstemperatuur)

Objectiveren via metingen, maar er is meerBelangrijkste parameters:

Droge temperatuurStralingstemperatuurRelatieve vochtigheidLuchtsnelheidLuchtkwaliteit (CO2-concentratie)

3

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Temperatuur

Droge temperatuur: temperatuur die men meet met gewone thermometer

Natte temperatuur: temperatuur die men meet met natte thermometer of vochtige globethermometer: kwikbad

door verdamping (analoog aan zweten bij menselijk lichaam)

Stralingstemperatuur: temperatuur die bepaald wordt door de hoeveelheid warmtestraling (via zwarte bol gemeten).

4

Page 3: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Temperatuur

WetgevingKB van 27/08/1993 (BS 074/09/1993) betreffende werken met beeldschermapparatuur stelt dat de apparatuur die bij de werkpost hoort, geen hinderlijk warmte mag veroorzaken.

RichtlijnBinnenmilieubesluit van de Vlaamse Regering van 11 juni 2004 (is enkel van toepassing op woningen en publiek toegankelijke gebouwen)

5

Periode T°-bereik droge T temperatuur (°C)

Winter 20°C T < 24°C

Zomer 20°C T < 26°C

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Stralingstemperatuur

De gemiddelde stralingstemperatuur is niet rechtstreeks te meten. Onrechtstreeks wordt hij bepaald met een zwarte bolthermometer. Deze bestaat standaard uit een matzwarte koperen bol met een diameter van 15 cm. Werkingsprincipe: afhankelijk van zijn eigen oppervlaktetemperatuur (groter of kleiner van tr), staat hij warmte af of neemt hij warmte op uit de omgeving. Dit gaat door tot de temperatuur van de bol (oppervlak en inwendig) in evenwicht is met de omgeving. Meetwaarde = zwarte boltemperatuur

6

Page 4: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Luchtvochtigheid

Geeft de luchtvochtigheidsgraad aan

Verhouding tussen hoeveelheid waterdamp in de lucht aanwezig en de maximale hoeveelheid die aanwezig kan zijn

Belangrijk bij hoge temperatuur

Uitgedrukt via:Relatieve schaal van 0 tot 100% van de verzadigingsconcentratieAbsoluut in drukeenheden (kPa) : maat voor partiële waterdampdruk in de atmosfeer

7

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Relatieve vochtigheid

Wetgeving: baseren op wetenschappelijke normen(vroeger: Art. 57 en 58 ARAB: 40 à 70%)

- 45-45% : ideaal- 40-60% : zeer goed

<35% : uitdroging van de ogen (hoewel sterk individueel verschil RV 40 60% : significante vermindering luchtweginfecties en absenteïsme

Rekening houden met relatieve vochtigheid buiten

8

Page 5: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Luchtsnelheid

Wetgeving:Vroeger: ARAB: max. 0,5 m/sBinnenmilieubesluit:

Hals, rug, enkels: gevoelige plaatsenTocht vs koud

9

Winter < 0,10 m/s

Zomer < 0,25 m/s

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Luchtkwaliteit KB Arbeidsplaatsen (10/10/2012)

- 30m! per persoon per uurVoor niet-natuurlijke verluchting (klimaatregeling, mechanische ventilatie):

ControlesysteemEnkel gezonde lucht verspreidenGeen overlast door temperatuurschommelingen, tocht, lawaai of trillingenHoudt rekening met wetenschappelijke normen over luchtvochtigheidOnderhoudControle

10

Page 6: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Luchtkwaliteit

Codex:KB chemische agentia: grenswaarde van 5000 ppm

Richtlijnen:

NBN EN13779:

11

Categorie Omschrijving Concentratie (ppm CO2) Debiet verse lucht perpersoon (l/s)

IDA 1 Uitstekende luchtkwaliteit 800 > 15

IDA 2 Goede luchtkwaliteit Tussen 800 en 1000 10-15

IDA 3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

Tussen 1000 en 1400 6-10

IDA 4 Onvoldoende kwaliteit van de lucht 1400 <6

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Luchtkwaliteit

Richtlijnen:NPR-CR 1752 (Nederlandse praktijkrichtlijn voor ventilatie van gebouwen) & FiSIAQ (Finnisch Society of Indoor Air Quality and Climate, 1195): 3 klassen

12

Klasse

A B C

PPD PPD PPD

Maximale koolstofdioxide (CO2) ppm 800 < 15% 1000 < 20% 1200 < 30%

Page 7: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Nieuwe wetgeving

KB van 4 juni 2012 betreffende thermische omgevingsfactoren (in werking op 1/7/2012)Grootste vernieuwing:

Afwisseling werken en rusten nu vastgesteld door PA-AG (vroeger tabel in ARAB)Iedere werkgever dient een risicoanalyse te makenNu actiewaarden

13

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

A. Thermisch comfort

Het thermisch binnenklimaat betreft het geheel aan omgevingsparameters die de thermische sensatie van de mens beïnvloeden.

Onderscheid tussen niet-industriële en industriële settingNiet-industrieel: thermisch comfort (A) welke sectoren en beroepen? Industriëel: extreme hitte (B) en koude (C) (incl. buitenwerk)

Een thermisch behaaglijk binnenklimaat: als mensen geen behoefte hebben aan een hogere of lagere temperatuur

14

Page 8: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Algemene thermische behaaglijkheid

= in welke mate men het koud of warm heeft

Niet enkel temperatuur, ook luchtsnelheid, stralingsT, luchtvochtigheid, activiteitenniveau en kledingisolatie

15

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Lokale thermische behaaglijkheid

lichaam te sterk afkoelt of opwarmtTemperatuurverschil hoofd-voeten

Meestel stijgt T naarmate je hoger komt in een ruimteWanneer verschil te groot onbehaaglijk (hoofd te warm, voeten te koud)

Tocht= ongewenste afkoeling van een deel van het lichaamVb. tocht in nek door inblaasroosterTe bekijken samen met T : bij hoge binnenT, kan tocht als

belangrijk dat blootgestelden zelf de luchtsnelheden kunnen beïnvloeden (aan/uitzetten ventilator, open/dichtzetten ramen)

16

Page 9: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Lokale thermische behaaglijkheid

Koude- en warmtestraling / stralingsasymmetrie= wanneer iemand door koude-of warmtestraling aan 1 zijde veel sterker afkoelt / opwarmt dan aan de andere zijde

Koude of warme vloerenKoude vloer onttrekt door geleiding warmte aan het lichaam Te warme vloer

17

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Effecten binnenklimaat

Comfortklachten

Afbreuk van activiteiten en motivatie: daling productiviteit 10%

Stijging kans op fouten en ongevallen door extra vermoeidheid

18

Page 10: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Klachten m.b.t. thermisch discomfort

Te koudTe warmSterk wisselende temperaturenTochtHinder door koudestralingHinder door warmtestralingHinder door te koude voetenHinder door te warme voetenHinder door te groot Tverschil tussen hoofd en voeten

19

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Aanpak risicoanalyse

Eerst screening en observatie kan door werkgever/IDPB zelfAhv checklist

Indien nodig verder analyseren bij voorkeur in samenwerking met EDPB evtl. metingen/berekeningen)

Indien nodig expertiseBijv. gebouwthermografie

Best eerst voor werkposten met zwaarste thermische en fysieke werkbelasting

20

Page 11: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Metingen

Metingen gebeuren via gespecialiseerde klimaatapparatuur:

BabucTesto

Puntmetingen vs. continue meting

21

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Metingen

Berekening PMV-PPD

Wiskundig model norm NBN EN ISO 7730:2005 (ergonomie van de thermische omgeving - analytische bepaling en interpretatie van thermische behaaglijkheid door berekening van de PMV-PPD-waarden en door criteria voor de plaatselijke thermische behaaglijkheid)

Evalueert het thermisch comfortWordt aanbevolen in de nieuwe wetgevingVnl. voor niet-industriële omgeving

22

Page 12: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

PMV-PPD

PMV-index: Predicted Mean Vote of voorspelde gemiddelde quoteringGemiddelde waarderingscijfer betreffende het thermisch aanvoelen van een bepaalde omgeving door een belangrijke groep van personen.

23

hevige warmte

+3

matige warmte

+2

lichte warmte

+1

neutraal

0

lichte koelte

-1

koude

-3

matige koelte

-2

optimaal

aanvaardbaar

niet aanvaardbaar niet aanvaardbaar

tijdelijk aanvaardbaar tijdelijk aanvaardbaar

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

PMV-PPD

Houdt rekening met volgende parameters:Droge temperatuur (°C)Relatieve vochtigheid (%)Zwarte boltemperatuur (°C)Luchtsnelheid (m/s)Thermische isolatie van kledij (Clo)Metabolisme (Watt)

24

Page 13: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

PMV-PPDThermische isolatiewaarde kledij (Clo):

Is niet te meten, dient te worden geschat aan de hand van de kledij die de werknemers dragen en de buitentemperatuurZie tabel

25

!"#$$%"&'( )%*+,-./

&01"%'($2"3$%"&'( )%* +,-./

!"#$%&!$#'(!)$%*++'(,!--$"'(,./!$"$" 0'1 0'22 +3./4(!"#$%&!$#'(45,/3%4'(,/!%4'(+3./4$(,!--$"'(,*"#*+$" 0'6 0'07

!"#$%&!$#'(,/3%4'(!)$%*++'(,!--$"(,./!$"$" 0'8 0'297!"#$%&!$#'(,/3%4(:$4(-!%4$(:!;<$"'(+3./4$(=%!$-'(+3./4$(

,!--$"'(,./!$"$"0'7 0'08

!"#$%&!$#'(,/3%4'(=%!$-'(<$%-,./!%4'(,!--$"'(,./!$"$" 0'> 0'2? +3./4(!"#$%&!$#'(%!-'("$4-!;,$"'(@;%-'(,./!$"$" 0'1 0'207

!"#$%&!$#(:$4(-!%4$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(,/3%4'(

=%!$-'(@*,'(,!--$"'(,./!$"$"2 0'277 !"#$%&!$#'(,/3%4'(=%!$-'(,!--$"'(,./!$"$" 0'1 0'22

!"#$%&!$#(:$4(+*"&$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(

4/$%:3,./$(@*,'(,!--$"'(,./!$"$"2'9 0'287 +3./4(!"#$%&!$#'(,/3%4'(=%!$-'(@*,@$'(,!--$"'(,./!$"$" 2 0'277

!"#$%&!$#(:$4(-!%4$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(,/3%4'(

=%!$-'(@*,'((!)$%@*,(!B(!)$%*++(:$4(C<*%$()!$%3"&'(,!--$"'(

,./!$"$"

2'? 0'99+3./4(!"#$%&!$#'("$4-!;,$"'(=+!;,$'(+*"&$(%!-'(@*,@$'(

,./!$"$"2'2 0'21

!"#$%&!$#(:$4(-!%4$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(,/3%4'(

=%!$-'(@*,'((!)$%@*,(!B(!)$%*++(:$4(C<*%$()!$%3"&'(,!--$"'(

,./!$"$"'(A$4'(/*"#,./!$"$"

9 0'62!"#$%&!$#(:$4(-!%4$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(,/3%4'(

=%!$-'(D5/*+,(4%;3'(@*,'(,!--$"'(,./!$"$"2'6 0'9

!"#$%&!$#(:$4(+*"&$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(

4/$%:3,./$(@*,($"(=%!$-'(A*%-*(!B(!)$%*++(:$4(C<*%$(

)!$%3"&'(,!--$"'(,./!$"$"'(A$4'(/*"#,./!$"$"

9'77 0'6>7!"#$%&!$#(:$4(+*"&$(:!;<$"($"(=%!$-,A3@A$"'(,/3%4'(

=%!$-'(#3--$(4%;3'(#3--$(@*,'(,!--$"'(,./!$"$"2'7 0'96

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

PMV-PPD

Metabolisme (Watt):De geproduceerde warmte door het lichaam bij arbeidZie tabel

26

4"506*%'2+"34 7"+'&&"%&3+"506*%'2+"

-%022" 8+2)9#'(:';1<"#39='&*<<3"";9"'&3>';3/.+,?

:**#35*500%39='&*<<3>@AB3+,?3

>';3/?

<"#39='&*<<3"";9"'&3>';3/.+,?

:**#35*500%39='&*<<3>@AB3+,?3

>';3/?C**#6""%&";

0E"(%;,4'((((((((((((((

C$$%(+3./4(<$%-FGH7 FG221 H7 221 C344$"#(3"(%;,4(I200(JK'(,4**"#(3"(%;,4(I290(JK

2

L**&(

:$4*=!+3,:$'(

+3./4(<$%-

H7GFG260 221GFG96? 200 280

,$.%$4*%3**4,<$%-M((+3./4(C344$"#(/*"#<$%-(I=$#3$"$"(

)*"($$"(4!$4,$"=!%#'(4$-$"$"'("**3$"'NNNKM(C344$"#(

<$%-(:$4(-+$3"$(<$%-4;3&$"M(3",A$.43$'(+3./4$(

*,,$:=+*&$'(=$,4;%$"()*"($$"(<*&$"'(=$#3$"$"()*"(

$$"(A$#**+(NNN(M(=!%$"'(+3./4@$,(A!+3@,4$"()*"(-+$3"$(

,4;--$"M(&$=%;3-()*"(-+$3"$(/*"#<$%-4;3&$"M(

!..*,3!"$$+'(4%**&(,4*AA$"(IG6'7(-:O;K

9

F*43&(

:$4*=!+3,:$'(

/*+BC<**%(<$%-

260GFG900 96?GFG6H0 2H7 9>1

&$,4*#3&(<$%-$"(:$4(*%:$"($"(/*"#$"(I43::$%$"'(

)3@C$"'NNNKM(=$,4;%$"()*"()!$%4;3&$"'(4%*.4!%$"'(

)%*./4<*&$",'NNNM(!..*,3!"$$+(=$/*"#$+$"()*"(

:3##$+:*43&(C<*%$()!!%<$%A$"M(,"$++$%(,4*AA$"(I6'7(

4!4(7'7(-:O;K

6

P!!&(

:$4*=!+3,:$'(

C<**%(<$%-

900GFG9H0 6H0GFG?H8 960 ?2?

3"4$",$(*%=$3#(:$4(#$(*%:$"($"(:$4(#$(%!:AM(

=$/*"#$+$"()*"(C<*%$()!!%<$%A$"'(

=!;<:*4$%3*+$"M(,A344$"'(C*&$"(:$4(#$(/*"#'(

,./*)$"M(,"$+(,4*AA$"(I7'7(4!4(1(-:O;KM(<*&$"4@$,($"(

-%;3<*&$",(#;<$"($"(4%$--$"

?

Q$$%(/!!&(

:$4*=!+3,:$'(

C$$%(C<**%(

<$%-

FR9H0 FR?H8 9>0 799

C$$%(3"4$",$($"(,"$++$(*%=$3#M(C<**%(,A344$"'(&%*)$"M(

=$-+3::$"()*"(+*##$%,($"(4%*AA$"M(C$$%(,"$+(

,4*AA$"'(+!!AA*,(IR1-:O;K

Page 14: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

PMV-PPD

PPD-index: Predicted Percentage of Dissatisfied of voorspeld ontevredenheidspercentageBij voorkeur: PPD lager dan 10% (PMV tussen -0,5 en +0,5)Altijd min 5% ontevreden personen bij een neutrale PMV-waardeParameters afzonderlijk bekijken blijft heel belangrijk!Rekening houden met weersomstandigheden

27

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

PMV-PPD

http://www.deparisnet.be/chaleur/Chaleur.htm#programmes

28

Page 15: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Klimaatproblemen oplossen is in de praktijk meer dan alleen meten.

Metingen kunnen objectiveren, maar oplossing is pas in zicht als probleem/oorzaak is vastgesteld.

Aangewezen van een klachteninventaris op te maken alvorens te meten.

29

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Bronmaatregelen

Bron = dikwijls buitenmilieu moeilijk aan te pakkenWel aanbrengen van zonwering, dubbel glas

Wanneer warmte door apparaten apparaten verplaatsen

Vb. tochtklachten door te sterke instroom van lucht door inblaasrooster verticale inblaasrichting veranderen naar horizontale inblaasrichting ( = betere spreiding en valt niet neer op de persoon)

30

Page 16: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Organisatorische maatregelen

Extra pauzes, inkorten of vervroegen werktijden op extreem warme dagenAfwijkingen toestaan op kledingprotocol (vb. voor

Verfrissende drankenTafelventilatoren voorzienWerkplekken verplaatsen (vb. weg van koude glazen

Zware lichamelijke inspanningen vermijden / verminderen

31

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Technische maatregelen

Koudeklachten

Vervanging enkel glasKierdichtingVerbetering functioneren verwarmingOp kamerniveau: in elke werkruimte 1 thermostaatknop waarmee de kamerT met 2°C kan worden bijgeregeld(enkel van toepassing voor ruimte met 2 à 3 werknemers)

32

Page 17: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Technische maatregelen

Tochtklachten

KierdichtingVervanging enkel glasGevelroosters vervangen door gevelroosters die op winddruk reageren

33

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Technische maatregelen

Beperken externe warmtelast (zoninstraling) door bv. buitenzonweringVermindering bezettingsgraadVerplaatsen warmteproducerende apparaten naar apart lokaalEnergiezuinige verlichtingVerbeteren functioneren luchtbehandelingsinstallatieZorg waar mogelijk voor te openen ramen

34

Page 18: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

B. Extreme hitte

Welke sectoren en beroepen?

35

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Extreme hitte

Hoge temperaturenHoge luchtvochtigheidVeel straling Weinig wind

36

Page 19: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Gevolgen

Fysieke prestaties nemen afConcentratievermogen vermindertVerhoging van de kans op ongevallen

VerblindingBrandwonden door contact met hete materialenBrandgevaar door opwarming bepaalde producten

Ziekte

37

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

4 warmteziekten:Hittesyncope : bewustzijnsverlies door een ongunstige verdeling van de bloedmassa naar de periferie ten nadele van de hersenenHitteslag: ernstige conditie door falen van de thermoregulatie waarbij de lichaamstemperatuur snel kan stijgen tot 39-40,5°C met volledige stilstand van de

Uitwendig: rode en droge huidHittekrampen: door geleidelijke deshydratatie en zoutverlies na enkele weken van blootstelling aan warmteHuidverbranding

38

Page 20: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Meten

PMV-PPDWBGT! Op basis van luchttemperatuur alleen kan geen uitspraak gedaan worden over het daadwerkelijk gezondheidsrisico tgv blootstelling aan warmte, ook natte temperatuur en globetemperatuur zijn nodig meestal beschikt WG niet over de nodige apparatuurIn de screeningsfase kan men wel een inschatting proberen te maken obv T en RV, maar dit blijft slechts een benadering. Bij discussie EDPB voor meting volgens ISO7243

39

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Bronmaatregelen

Warmtebron afschermen / isolerenLuchtsnelheid verhogenWarmtebron naar andere ruimte verplaatsenSpeciale reflecterende kledijDoorkijkschermen

40

Page 21: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Organisatorische maatregelenAlternatieve werkmethoden met minder blootstelling aan warmteDuur en intensiteit aan de blootstelling verminderenWerktempo verlagenWerk-Vrijheid in kledingkeuzeVerfrissende drankenAcclimatisatieprogramma voor nieuwe WN & WN na verlofOpleiding werknemersVervoersmiddelen niet de hele dag in volle zon laten staanAanpassing uurrooster (vb. hoge fysieke inspanning op koelste moment van de dag)

41

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Technische maatregelen

Warmtebron verwijderen uit de werkruimteAparte werkruimtes creëren voor de WNers (controlekamers, operatorruimte)Schermen plaatsen tussen machine en werkplekBron inpakken met thermisch isolerend materiaalWarmte direct aan de bron afzuigenAfvoeren van omgevingswarmteActieve koeling van de luchtKoude lucht toevoeren (zonder risico van tocht)

42

Page 22: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

KledijSoepele kledij met minder isolatie of betere ventilatieGoed waterdamp-transportReflecterende buitenlaag in omgeving met extreme stralingsniveaus

43

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Voorbeeld

44

Page 23: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

C. Extreme koude

Welke sectoren / beroepen?

45

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Koudebelasting

De koudebelasting van de mens is sterk afhankelijk van de duur van de koudeblootstelling.

De thermische belasting van de mens komt door:De thermische omgevingKledingInspanningsniveauPersoonlijke factoren zoals acclimatisatiegraad

46

Page 24: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Gevolgen

Lichaam gaat eerst warmte beter vasthouden door bloedvaten in de huid dicht te knijpenDan : opvoeren warmteproductie door meer rillenNa langdurige afkoeling (vooral in vochtige omgeving) kan onderkoeling optreden : wanneer temperatuur in de lichaamskern (hersenen, hart, lever) < 35°C

47

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Gevolgen

Hypothermie:Centrale lichaamstemperatuur < 36°Spierstijfheid, verhoogde bloeddruk, shivering

Vrieswonden: trenchfoot = letsel aan de voeten bij langdurig dragen van schoeisel in koude vochtige omgeving (vb loopgrachten)

Vriesplekken: blauwachtige verkleuring huid

Raynaud fenomeen / witvinger; evtl. gecombineerd met trillingen (vb. houtzagers)

48

Page 25: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Gevolgen

Verhoogde cardio-vasculaire belasting die schadelijk kan zijn voor werknemers met hart- en vaatproblemen

Afkoeling van de ledematen met als gevolg:Vermindering van de handvaardigheidVermindering van de gevoeligheidPijnlijke tintelingen

Risico op ongevallen: uitglijden, verwarmingstoestellen, afgezonderde werknemers

49

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Meten

PMV-PPD (zie deel A)IREQ

Required Clothing Insulation: berekening van de benodigde kledingisolatieO.b.v.

LuchttemperatuurStralingLuchtsnelheidLuchtvochtigheidInspanningsniveau

O.b.v. de resultaten wordt berekend hoeveel kleding (Clo) nodig is om in thermisch evenwicht te blijven.Hoe hoger de koudebelasting, hoe hoger de IREQMeer info: ISO11079

50

Page 26: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Meten

Windchill-indexWind Chill Equivalente Temperatuur in °CWCET = 13,12 + 0,6215*T 11,37*v0,16 + 0,3965*T*v0,16

T is de omgevingstemperatuur in °CV is de windsnelheid in m/s gemeten op 10m hoogteDe WCET is ingedeeld in 4 risicozones:

Zone 1 (WCET -10 t/m -24°C): oncomfortabel koudZone 2 (WCET -25 t/m -34°C): erg koud, risico op huidbevriezingZone 3 (WCET -35 t/m -59°C): bitter koud, blootgestelde huid kan in 10 minuten bevriezenZone 4 (WCET lager dan -60°C): extreem koud, blootgesteld huid kan in 2 minuten bevriezen

Meer info: ISO11079

51

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Meten

Zeker rekening houden met de GEVOELSTEMPERATUURBevriezingsverschijnselen treden sneller op bij hogere luchtsnelhedenIn screeningsfase kan men gebruik maken van een benaderingBij discussie EDPB voor meting volgens ISO11079

52

Page 27: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Bronmaatregelen

Windschermen en afkappingen op de werkvloer (veilig en stevig geplaatst)Dek gereedschap, werktuigen en machines af om bijv. ijsvorming te voorkomenVoorkom contact met koude materialenIsolatie van koude materialen

53

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Organisatorische maatregelen

Warme drankenWerk-Werk zo inrichten dat koudeblootstelling geminimaliseerd wordtPersoneel informerenKleedruimten, wasgelegenheid en toiletten: T net boven kamerTFitte werknemers

54

Page 28: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Technische maatregelen

Buiten:Moeilijk

Binnen:Voldoende warmtebronnen plaatsenTocht voorkomenDubbel glas

55

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Persoonlijke beschermingsmiddelen

KledingGoede kledingisolatieVochttransporterend ondergoed en ventilerende bovenkledingMeerdere lagen kledingBedenk zoveel mogelijk huid

HandschoenenFijn motorische taken : contacthandschoenenGrof motorische taken: dikkere handschoenen

56

Page 29: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Persoonlijke beschermingsmiddelen

SchoenenDikke zolenDikke, wollen sokkenNatte sokken zo snel mogelijk vervangen

Regen en windWaterdichte, dampdoorlatende overkledingAangevuld met hoofddeksel, handschoenen en waterdichte laarzen

57

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Preventieve aanpak

Discussie aanpak voeren alvorens de problemen zich voordoen.CPBW of vakbondsafvaardiging en PA-AG betrekkenOm volgende zaken te vermijden:

Discussie welke meetmethodePas metingen op moment dat er klachten zijn en dus al blootstellingGeen geschikte apparatuur ter beschikking bij de werkgever (vb. luchtsnelheidsmeter)Tijd tussen blootstelling en maatregelen is te lang

Daarom: preventief actieplan opstellen

58

Page 30: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Preventief actieplan

Op basis van de risicoanalyseDuidelijke afsprakenPreventiemaatregelenGoedkeuring door betrokken partijen

59

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Inhoud actieplan

Verantwoordelijke van de opvolgingVerantwoordelijke voor metingen

Zelf of EDPBEenduidig vastgelegde meetmethoden (en meetpunten)Eenduidig vastgelegde actiewaarden (conform met deze van het KB TOF)

Mate van werkbelasting vastleggen per functie of werkpostOpsomming van preventiemaatregelen

In volgorde van prioriteit (volgens preventiehiërarchie, praktische toepasbaarheid, economische haalbaarheid)

60

Page 31: Presentatie thermisch comfort LUCINA mei 2014...IDA1 Uitstekendeluchtkwaliteit d800 >15 IDA2 Goedeluchtkwaliteit Tussen800en1000 10-15 IDA3 Lage maar aanvaardbare luchtkwaliteit

AristA maakt deel uit van de HDP-AristA groep

Interessante info

FNV Hittestress Calculator: http://www.arbobondgenoten.nl/arbothem/fysisch/klimaat/calculator-wbgt.htmSobane-brochure Thermische omgevingsfactorenArbo kennisdossiers: http://www.arbokennisnet.nlhttp://www.knmi.nl/klimatologie/achtergrondinformatie/brochure_windchill.pdfHandboek arbeidshygiëne van KluwerDossier NAVB: werken bij koud of warm weer (nr.134)

61