Presentatie klimaatonderzoek duivenwagens Afdeling 9Algemene ledenvergadering Afdeling 9 - Oost-NederlandZalencentrum Assink, HengeveldeDonderdag 25 oktober 2012

Albert Winkel en Wiebren van Stralen

Drie rapporten samengevat in 30 min.

Even voorstellen: wie of wat is de WOWD?Eisen uit Reglement Vervoer en Lossingen 2003Rapport 1: hoe functioneert het ventilatiesysteem?Rapport 2: welk klimaat wordt gerealiseerd?Rapport 3: kunnen andere systemen dat beter?Hoe nu verder: ‘plan van aanpak’Vragen en discussie

Inhoud van deze presentatie

Even voorstellen: de WOWD

Albert Winkel

Hans van der SluisKoos Gaiser

Leo van der Waart

Geert vanOortmerssen

Rudo Reiling

Wiebren van Stralen

Wat doet de WOWD?

• Kennis over ‘duivenwelzijn’ boven water krijgen:- zelf onderzoek doen- anderen onderzoek laten doen- wetenschappelijke literatuur bijhouden- wetenschappelijke contacten onderhouden

Samenwerking met bijvoorbeeld:

• Gevraagd en ongevraagd adviseren van de NPO:- bij reglementering en beleidsontwikkeling- bij incidenten (extreem weer, dierziekten, etc.)

Waarom zo’n werkgroep?

• Standpunt overheid: zelfregulering + zelfcontroleNPO zelf onderzoek doen + maatregelen nemen

• Maatschappelijke kritiek zou niet nodig moeten zijn:welzijn sterk bepalend voor succes in duivenspel!

• Liefhebber + organisatie samen verantwoordelijk voor duivenwelzijn door ‘de keten’ heen:

thuis op het hok... tijdens het vervoer... tijdens de vlucht...

Alle onderzoek als PDF te lezen!• Alle resultaten op www.npoveenendaal.nl

(ga naar: Achtergrond > Bijdragen van de WOWD)

Reglement V&L 2003

Rapport 1

“hoe functioneert het ventilatiesysteem?”

Rapport 1: het ventilatiesysteem

Rapport 1: ingaande luchtstroom

Zijaanzicht oplegger - Gemeten luchtsnelheid gemeten door gaatjes van horizontale inlaatbuizenGeel: voorste/eerste compartimentGroen: achterste/tweede compartiment

1 2 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13Rij

1 2.5 2.1 1.7 1.3 0.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

2 2.4 2.0 1.6 1.2 0.4 0.0 8.5 8.0 7.5 7.0 6.5 6.0 5.5

3 2.2 1.8 1.4 1.0 0.2 0.0 7.8 7.3 6.8 6.3 5.8 5.3 4.8

4 2.1 1.7 1.3 0.9 0.1 0.0 7.0 6.6 6.1 5.6 5.1 4.6 4.1

5 1.9 1.5 1.1 0.7 0.0 0.0 6.3 5.8 5.3 4.9 4.4 3.9 3.4

6 1.8 1.4 1.0 0.6 0.0 0.0 5.6 5.1 5.1 4.1 4.1 3.2 2.7

7 1.6 1.4 1.2 0.8 0.4 0.0 4.9 4.4 3.9 3.4 3.0 2.5 2.0

9 0.8 0.7 3.4 2.9 2.5 2.0 1.5 1.1 0.6

1.8 1.38

Kolom

4.1

0.0

0.6

1.2

3.7 3.2 2.7 2.2

0.8

0.2

7

1.4 1.0

0.9

0.8

0.5

0.6

0.3

Rapport 1: samenvatting

Pluspunten:

Goed geïsoleerd

8 dakluiken en 11 lampen

Ca. 4 cm tussen manden

Dak- en zijwandventilatoren: 16 + 6 verversingen per uur

Verbeterpunten:

Concept is complexe ‘black box’: 2 inblaascompartimenten3 dakventilatoren8 zijwandventilatoren8 dakluikenzijwandroosters (inlaat?!)

Inblaassysteem realiseert slechts 1,3 (voor) + 3,9 (achter) verversingen per uur

Inblaas verse lucht ongelijkmatig over hoogte/lengte wagen

Rapport 2

“welk klimaat wordt gerealiseerd?”

Rapport 2: metingen van T en RV

Zijaanzicht oplegger

1 2 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13Rij M1

1

2 M8

3 M2 M4 M6

4

5

6

7 M3 M5 M7

9

8

Kolom7

Vluchten V17, V18 en M19: dakluiken dicht, 31 oude duiven per mand

0

5

10

15

20

25

30

35

40

27‐04‐1222:00

27‐04‐1223:00

28‐04‐121:00

28‐04‐122:00

28‐04‐123:00

28‐04‐124:00

28‐04‐125:00

28‐04‐126:00

28‐04‐127:00

28‐04‐128:00

28‐04‐129:00

28‐04‐1210:00

28‐04‐1211:00

28‐04‐1212:00

28‐04‐1213:00

28‐04‐1214:00

Tempe

ratuur (°C)

Buitenlucht Voorzijde ‐ boven Midden ‐ boven Achterzijde ‐ boven Rijden Dakluiken openCentraal in gangpad Voorzijde ‐ onder Midden ‐ onder Achterzijde ‐ onder Ventilatie in werking Deuren open

23:30 Vertrek

00:30‐00:40Rustpauze in Arnhem

03:45Aankomst in NijvelLinker deuren op half Water geven

13:15 Lossing

• Dakluiken: gesloten• Duiven per mand: 31• Belading:  208 gevulde en 10 lege mandplaatsen• Bezetting: ca. 5800 duiven (86%)

Tabel 1 Statistieken van temperatuur en luchtvochtigheid tijdens het feitelijk rijden van vlucht V17 Positie T (°C) RV (%) Min Gem ∆ T Max Min Gem Max Buitenlucht 9.3 11.5 - 17.2 54.8 80.7 100.0 Voorzijde - boven 26.9 28.8 17.3 29.6 46.6 48.3 50.5 Voorzijde - onder 20.1 22.8 11.3 23.4 48.0 51.0 57.8 Midden - boven 24.1 27.4 16.0 28.5 50.1 52.8 58.1 Midden - onder 20.2 24.7 13.2 25.7 47.8 51.3 59.1 Achterzijde - boven 21.1 22.7 11.2 23.9 45.7 51.1 57.9 Achterzijde - onder 18.3 20.9 9.4 22.2 49.0 53.2 59.0 Centraal in gangpad 20.5 21.7 10.2 22.2 50.1 53.1 59.2

∆T

∆T = Tbinnen-Tbuiten

Streefwaarde ∆T: max. 3–5 °C

0

5

10

15

20

25

30

35

40

24‐05‐1222:00

25‐05‐122:00

25‐05‐124:00

25‐05‐126:00

25‐05‐128:00

25‐05‐1210:00

25‐05‐1212:00

25‐05‐1214:00

25‐05‐1216:00

25‐05‐1218:00

25‐05‐1220:00

25‐05‐1222:00

26‐05‐122:00

26‐05‐124:00

26‐05‐126:00

26‐05‐128:00

Tempe

ratuur (°C)

Buitenlucht Voorzijde ‐ boven Midden ‐ boven Achterzijde ‐ boven Rijden Dakluiken open

Centraal in gangpad Voorzijde ‐ onder Midden ‐ onder Achterzijde ‐ onder Ventilatie in werking Deuren open23

:05 

Vertrek 00:00‐00:30

1e Rustpauze in Arnhem

07:00 Lossing

04:30‐09:302e Rustpauze in ArrasDeuren ¼ open

13:23Aankomst in PithiviersDeuren half open

09:30Vertrek naar Pithiviers

• Dakluiken: open• Duiven per mand: 28• Belading:  162 gevulde en 56 lege mandplaatsen• Bezetting: ca. 4080 duiven (60%)

Tabel 6 Statistieken van temperatuur en luchtvochtigheid tijdens het feitelijk rijden van vlucht E21 Positie T RV Min Gem ∆ T Max Min Gem Max Buitenlucht 14.7 21.4 - 32.9 32.5 54.4 98.7 Voorzijde - boven 23.9 26.9 5.5 32.5 39.7 50.3 63.1 Voorzijde - onder 23.4 27.8 6.4 32.1 37.1 46.7 59.4 Midden - boven 22.2 26.1 4.7 31.8 42.1 51.9 68.3 Midden - onder 23.3 28.5 7.1 32.9 38.8 49.3 63.7 Achterzijde - boven 21.2 25.2 3.8 30.6 40.8 49.4 68.1 Achterzijde - onder 22.6 26.9 5.5 31.6 38.6 47.1 60.8 Centraal in gangpad 20.3 25.2 3.8 30.5 41.1 49.7 67.6

Vluchten E21, E23: dakluiken open, 28 oude duiven per mand

Dakluiken open, 28 oude duiven per mand en 56 lege mandplaatsen:

∆T aanzienlijk beter

Vluchten A25, A30: dakluiken open, 25 oude duiven per mand

0

5

10

15

20

25

30

35

40

24‐07‐1222:00

25‐07‐124:00

25‐07‐1210:00

25‐07‐1216:00

25‐07‐1222:00

26‐07‐124:00

26‐07‐1210:00

26‐07‐1216:00

26‐07‐1222:00

27‐07‐124:00

27‐07‐1210:00

27‐07‐1216:00

27‐07‐1222:00

28‐07‐124:00

28‐07‐1210:00

Tempe

ratuur (°C)

Buitenlucht Voorzijde ‐ boven Midden ‐ boven Achterzijde ‐ boven Rijden Dakluiken open

Centraal in gangpad Voorzijde ‐ onder Midden ‐ onder Achterzijde ‐ onder Ventilatie in werking Deuren open

13:30‐14

:30

1eRu

stpa

uze

Water geven

13:00 Lossing

09:15 

Vertrek

18:00‐07

:15

2eRu

stpa

uze

Water geven

07:15 

Vertrek

11:15‐12

:45

3eRu

stpa

uze

Water geven

15:15

Aank

omst in

 Cah

ors

Water geven

01:00 

Aank

omst op

overlaad

plaats

Water geven

 

14:30 

Vertrek

12:45 

Vertrek

10:25‐10

:45

Rijden

 naar 

nieu

w ru

stpu

nt

11:00‐11

:15

Rijden

 naar 

werkelijke

 losplaats

Water geven

Tabel 5 Statistieken van temperatuur en luchtvochtigheid tijdens het feitelijk rijden van vlucht A30 Positie T RV Min Gem ∆ T Max Min Gem Max Buitenlucht 18.4 28.9 - 36.3 24.5 44.3 75.8 Voorzijde - boven 25.9 33.4 4.4 36.6 56.1 74.6 97.7 Voorzijde - onder 22.5 32.6 3.6 37.2 43.3 57.9 78.7 Midden - boven 25.2 32.4 3.5 36.4 37.0 57.0 67.7 Midden - onder a) 21.8 32.1 3.2 36.4 - - - Achterzijde - boven 24.4 31.6 2.7 35.5 40.7 51.4 77.1 Achterzijde - onder 21.8 31.6 2.7 35.8 44.1 54.6 79.6 Centraal in gangpad 22.1 30.6 1.6 36.3 39.0 54.5 85.2

Dakluiken open, 25 oude duiven per mand en 23 lege mandplaatsen:∆T uitstekend, toch hoge binnentemp.

Vluchten J28, J31: dakluiken open, 31 jonge duiven per mand

0

5

10

15

20

25

30

35

40

20‐07‐1222:00

20‐07‐1223:00

21‐07‐121:00

21‐07‐122:00

21‐07‐123:00

21‐07‐124:00

21‐07‐125:00

21‐07‐126:00

21‐07‐127:00

21‐07‐128:00

21‐07‐129:00

21‐07‐1210:00

21‐07‐1211:00

Tempe

ratuur (°C)

Buitenlucht Voorzijde ‐ boven Midden ‐ boven Achterzijde ‐ boven Rijden Dakluiken openCentraal in gangpad Voorzijde ‐ onder Midden ‐ onder Achterzijde ‐ onder Ventilatie in werking Deuren open

23:50‐00:00Rustpauze Deuren dicht

22:40Vertrek

09:45 

Lossing

• Dakluiken: open• Duiven per mand: 31• Belading:  192 gevulde en 26 lege mandplaatsen• Bezetting: ca. 5360 duiven (79%)

01:20Aankomst in VeldenWater geven

Tabel 4 Statistieken van temperatuur en luchtvochtigheid tijdens het feitelijk rijden van vlucht J28 Positie T RV Min Gem ∆ T Max Min Gem Max Buitenlucht 12.3 13.6 - 14.2 70.5 78.3 93.5 Voorzijde - boven 23.9 24.5 10.9 25.0 46.4 52.2 58.1 Voorzijde - onder 27.3 28.7 15.1 30.7 45.8 49.2 55.4 Midden - boven 23.1 24.9 11.3 27.7 48.7 53.9 66.8 Midden - onder 22.6 23.4 9.8 24.9 - - - Achterzijde - boven 24.2 25.0 11.4 26.1 47.4 50.2 56.4 Achterzijde - onder 23.8 24.5 10.9 24.9 49.4 53.2 56.9 Centraal in gangpad 21.6 22.0 8.3 22.3 53.5 56.4 61.7

Dakluiken open, 31 jonge duiven per mand en 26 lege mandplaatsen:

∆T van 8,3–15,1 °C

Rapport 2: samenvattingAlleen mechanische ventilatie (dakluiken dicht):∆T ongunstig: binnen 6,8–17,3 °C hoger dan buiten

Mechanische ventilatie + dakluiken open:∆T beter: binnen 2,7–15,1 °C hoger dan buiten

Op losplaats met dakluiken + deuren open:∆T uitstekend: -2 tot 5 °C verschil met buiten

Niet alleen ‘hardware’, ook ‘software’ effecten van:- Jonge vs. oude duiven: jongen ca. 10–15% hogere warmteproductie per kg lichaamsgewicht + actiever- Aantal duiven per mand (25, 28 of 31)- Aantal manden in de wagen (klein effect)

Rapport 2: samenvatting

y = 0.0652e0.1654x

R² = 0.83620

5

10

15

20 25 30 35

∆T

(°C

)

Mandbezetting (duiven per mand)

Oude duiven Jonge duiven

Meer duiven per mand betekent: ‘meer kacheltjes’ + ‘kacheltjes branden per stuk harder’N.B.: ook dr.ir. J. Gorssen van Wagen. Univ. vond dit in zijn klimaatkamer experimenten (zie proefschrift 1995)

Rapport 3

“kunnen andere systemen dat beter?”

Rapport 3: wagens Afdeling 11

Mechan. ventilatie, 20-35 verversingen/uur (gemeten)

Oplegger OB-22-XY Opzetcontainer 9-121

Rapport 3: wagen Afd. 8, Regio 3

Oplegger OK-42-VL

Mechan. ventilatie, ca. 45 verversingen/uur (gemeten)

Rapport 3: resultaten metingenOplegger OB-22-XY naar Morlincourt (J35 op 30/8)- dakluiken dicht tijdens rijden, alleen mechanische vent.- 28 ervaren jongen per mand, 231/234 mandplaatsen bezet∆T: 5,4 °C (midden-onder) en 8,5 °C (midden-boven)

Opzetcontainer 9-121 naar Den Bosch (N35 op 31/8)- dakluiken dicht tijdens rijden, alleen mechanische vent.- 31 jonge + oude duiven per mand, 84/122 plaatsen bezet∆T: 8,1 °C (midden-onder) en 12,6 °C (midden-boven)

Oplegger OK-42-VL naar Peronne (N36 op 6/9)- geen dakluiken in wagen, alleen mechanische ventilatie- 28 jonge + oude duiven per mand, 184/216 plaatsen bezet∆T eerste deel rit: 5–12 °C; duiven zeer onrustig∆T tweede deel rit: 2–4 °C; dit is uitstekend

Presentatie klimaatonderzoek duivenwagens Afdeling 9Vragen en discussie

Toelichting op ‘Plan van aanpak’ door Wiebren van Stralen

Albert Winkel en Wiebren van Stralen