Wie managet het jeugdbeleid van de toekomst?

We hebben het over …

•Jeugdbeleid•Jeugdbeleid in de toekomst•Verantwoordelijkheid van lokale overheden•leefwereldperspectief •Verschillende rollen binnen jeugdbeleid•Plaats van jeugdbeleid in het lokaal overheidsbeleid•Is er nog toekomst voor de jeugddienst?

Volwassenen

Waar zijn kinderen en jongeren mee bezigWat is hun werkelijkheidWat is hun leefwereldWaar liggen hun verwachtingenWaar liggen hun behoeften ?

VISIE

op kinderen en jongeren in de samenleving

De samenleving wordt kwalitatief beter - ook voor volwassenen - als kinderen en jongeren er mede beheerder van worden

!

• Geloven in de kracht en de dynamiek die gepaard gaat met ‘jong zijn’

• Jong zijn is volwaardig en fundamenteel, niet een stap in de weg naar volwassenheid

• Volwaardig actorschap als meerwaarde voor een samenleving

• Kinderen en jongeren hebben een mening

• Kinderen en jongeren zijn ervaringsdeskundigen en expert

• Ze hebben de competenties om na te denken over de kwaliteit van de samenleving en de toekomst

Hoe hun leefomgeving er

moet uitzien is niet enkel de zaak van

volwassen of experten

Kinderen en jongeren maken

ongeveer 1/3 van de bevolking uit

• Ze hebben alle recht om betrokken te worden

• primaire leefomgeving: actieradius van de eigen straat, buurt, wijk, gemeente zijn hun leefwereld en bepalend voor hun de ontwikkeling.

kinderen en jongeren erkennen en respecteren in hun eigenheid !

Bestuursfilosofiebestuursstijl

De kwaliteit van lokaal jeugdbeleid is direct afhankelijk van de lokale bestuursfilosofie, of hoe lokale besturen hun opdracht zien in relatie met de burger.

VEILIGE overheid (Protection)

ZORGZAMEoverheid(Provision)

INTERACTIEVEoverheid

(Participation)

MISSIE Preventief jeugdbeleid

Ontwikkeling, culturele participatie

Actorschapempowerment

CENTRALE VRAAG

Kunnen we vermijden dat gedrag afwijkt van het 'normaal' traject?

Doen het nodige opdatjeugdigen zich zouden kunnen

ontwikkelen tot volwaardige burgers ?

Hoe kunnen we in samenspraak met kinderen en jongeren onze

samenleving verder uitbouwen?

BESTUUR POLITIEK

DirectiefWeet wat nodig is

Luisterend, regisserenWeet wat goed is

Proactief,Nodigt uit

BURGERSOuders zijn de eerste

verantwoordelijke in de opvoeding. Overheidstussenkomst enkel als

ouders falen.

Overheidstussenkomst:Opvoedingsondersteuning voor ouders,

Overheidstussenkomst: gezinsbeleidJeugd = Burger

DOELJEUGDBELE

IDVermijden van uitval, afwijkend

gedrag vermijdenHet afstemmen van de

lokale voorzieningenActief burgerschap

en omgaan met diversiteit

meer interactief

bestuur

waarbij burgers en sparring partner zijn in het maken van goede keuzes

Beleid dat steunt op dialoog; activeert, uitnodigt tot betrokkenheid, proactief zoekt naar kansen en verbindingen.

Een bestuursfilosofie die zoekt naar wederzijdse meerwaarde: wederzijds respect, wederzijdse begrip, bondgenootschap, burgerbetrokkenheid en burgerengagement.

Welke overheid hebben jullie?Welke stijl hanteren ze?

6

Basisingrediënten voor een stevig lokaal jeugdbeleid.

1. Kinderrechten als grondtoon

• het belang van het kind• non-discriminatie• het recht op leven en ontwikkeling • recht op participatie

Elk goed jeugdbeleid zou de toets van deze vier basisprincipes moeten kunnen doorstaan.

• Wordt er gedacht vanuit het belang van het kind? • Is er oog voor elk kind? • Stimuleert het beleid de ontwikkeling van kinderen en jongeren? • En garandeert het de participatie van kinderen en jongeren als actieve

burgers?

2. Goede, permanente en duurzame interactie als basis voor een participatief jeugdbeleid

• jeugdbeleid is niet altijd de eerste bezorgdheid van beleidsmakers. Ze hebben zelf weinig voeling met kinderen en jongeren

• noden en behoeften zijn (anders dan bij volwassenen) niet altijd helder en scherp geformuleerd

• Kinderen en jongeren hebben weinig ‘dwingende’ belangen, zijn niet stemgerechtigd en hebben geen evidente kanalen om te wegen op beleid

Grote verantwoordelijkheid

• kinderen, jongeren en hun leefwereld leren kennen.

• Weten waar kinderen en jongeren mee bezig zijn, wat ze belangrijk vinden, hoe ze hun vrije tijd invullen, welke ruimte ze zich toe-eigenen… Weten wat er lokaal leeft.

• Alert blijven voor signalen, betekenis, mogelijk engagement, kansen, … basis voor een sterk jeugdbeleid.

!

spontaan

eerlijk en oprecht

zonder bijbedoelingen

zonder verwachtingen

oprechte interesse

persoonlijk en betrokken

GOEDE interactie

attent voor …

• signalen• betekenis• engagement• leefwereld• kansen• uitdagingen• verklaring

Maar altijd onvoorwaardelijk, eerlijk en zonder bijbedoelingen.

Naastreven van goede interactie doen we BEWUST !

In goede interactie liggen de fundamenten voor participatie en engagement

3. Een goed jeugdbeleid is offensief en proactief

vertrekt vanuit een offensieve, positieve kijk

op wat kinderen en jongeren voor een

samenleving kunnen betekenen en nodig

hebben.

Een overheidsbeleid zou moeten gericht zijn op begrijpen of zoeken naar betekenis in plaats van defensief te reageren.

4. Een goed jeugdbeleid ziet participatie als intrinsiek doel

We erkennen allemaal het belang van participatie

!

• Inspraak : lukt tot op zeker niveau Participatie: moeilijk en tijdrovend

• groot verschil tussen de theorie en de praktijk?.

• We verliezen ons vaak in een instrumentele en te doelgerichte benadering

Kruipt veel tijd en energie in

In de praktijk

• voor de vorm• omdat het moet• gebruiken als argument• om iets kracht bij te zetten• om iets in beweging te krijgen• om anderen te overtuigen• op zoek naar antwoorden op problemen• …

Beweegredenen ?

Is participatie meer dan het realiseren van onze eigen agenda

?

Effect !

• wederzijdse inzicht en begrip

• (h)erkenning van betekenis

• bondgenootschap, draagvlak, legitimiteit

• betrokkenheid, engagement (actief burgerschap)

• aansluiting bij de gevraagde noden, (doeltreffendheid)

• Kwaliteit overheidsbeleid beïnvloeden en verbeteren

5. Jeugdbeleid vertrekt vanuit een integraal leefwereldperspectief

senioren

mensen in armoede

Kinderen en jongeren

blikveld van het lokaal jeugdbeleid zich breed richt op alle levenssferen van kinderen en jongeren

niet kunstmatig onderverdeeld in verkavelde sectoren (sport, cultuur, jeugdwerk, …)

leefwereldperspectief

Jeugdbeleid dat vertrekt vanuit een leefwereldperspectief is per definitie een beter beleid !

• steunt op grote kennis van de leefwereld• gericht op begrijpen van de leefwereld• zoekt naar kansen en samenhang in het beleid• stimuleert en ondersteunt kinderen en jongeren in hun totaliteit• Zoekt afstemming op reële noden en behoeften• zorgt voor hogere betrokkenheid en gedragenheid

Een goed jeugdbeleid koestert het jeugdwerk en stimuleert zelforganisatie

6.

Het jeugdwerk in Vlaanderen is uniek !

•grote diversiteit•dynamisch •gedragen door de jongeren zelf

KRACHT: de ruimte die jongeren krijgen (toe-eigenen) om te experimenteren, ontmoeten, verkennen, …

• jeugdwerk als eerlijke partner in het jeugdbeleid.

• Jeugdwerk is geen middel om doelen te realiseren of maatschappelijke problemen aan te pakken.

• Goed ondersteuningsbeleid erkent de eigenheid van jeugdwerk en schat het jeugdwerk naar waarde

Kiezen voor goed jeugdbeleid vraagt

extra zorg

Basisingrediënten implementeren in lokaal beleid

1. Kinderrechten als grondtoon

2. Goede interactie als basis voor een participatief jeugdbeleid

3. Een goed jeugdbeleid is offensief en proactief

4. Een goed jeugdbeleid ziet participatie als intrinsiek doel

5. Jeugdbeleid vertrekt vanuit een integraal leefwereldperspectief

6. goed jeugdbeleid koestert het jeugdwerk en stimuleert zelforganisatie

1. Geïntegreerde visieontwikkelling als fundament voor goed jeugdbeleid.

Een visie op lokaal jeugdbeleid is richtinggevend, ze moet inspireren, wervend werken en zorgen voor samenhang in een overheidsbeleid.

Een lokale jeugdbeleidsvisie krijgt pas die status als ze op het juiste niveau, in de juiste context en met het juiste mandaat wordt ontwikkeld.

2. Een goed jeugdbeleid vraagt specifieke competenties en kennis

Jeugdbeleid heeft net zoals andere beleidscategorieën of sectoren de juiste interne competenties en kennis op de juiste plaats nodig.

Op veel vlakken verschillen deze competenties niet van andere beleidsstromen. Zo zijn competenties op vlak van administratie, organisatie, netwerking, analyse, beleidsvoorbereiding, planning, … nodig, maar niet uniek voor het jeugdbeleid.

3. Een goed jeugdbeleid vraagt een logische verticale ‘flow’ in besluitvorming

expertise optimaal laat renderen

risico bestaat dat jeugdspecifieke competenties ambtelijk geïsoleerd worden en er zo een kloof ontstaat tussen de ‘uitvoerende’ en ‘beleidsambtenaren’.

Een jeugdbeleid vraagt niet alleen tijd en ruimte voor specialisten, het vraagt een gefundeerd kader, legitimiteit, inbedding en een logische plaats binnen de besluitvorming.

brug tussen kinderen en jongeren en het lokaal overheidsbeleid

wisselwerking waarbinnen jeugdbeleidsspecialisten een cruciale rol moeten spelen in het interageren, begrijpen, detecteren, interpreteren

4. Een goed jeugdbeleid vraagt goedgeorkestreerde horizontale verbinding

Goed jeugdbeleid zoekt raakvlakken en verbinding in het lokaal beleid

installeren van ‘jeugdexperten’ of ‘doelgroepbenadering’ per beleidsdomein?

goed georkestreerde horizontale interactie tussen beleidsdomeinen

categoriale jeugdreflex

5. Geactualiseerde rollen binnen jeugdbeleid.

Manager: manager en coördinator van jeugdbeleid (horizontale flow), beheerder van financiën, teamleider, strateeg

Beleidsmedewerker: beleidsmaker, inhoudelijk specialist en adviseur op vlak van jeugd en jeugdbeleid

Netwerker/brugfiguur: bruggenbouwer tussen diensten en mensen, manager en belangenbehartiger van een categoriale jeugdreflex (horizontale flow), initiator van nieuwe ideeën en concepten

Organisator/ondersteuner: jeugdwerker, organisator, programmator, specialist op vlak van interactie en dialoog met kinderen, jongeren en hun verenigingen

Administrator: administratieve kracht, beheerder van output en jeugdaanbod

6. Jeugdbeleid naar een kwaliteitsdefinitie

verschuiving van een overwegend output (prestatie) gerichte kwaliteitsdefinitie naar een meer outcome (effect) kwaliteitsdefinitie van lokaal jeugdbeleid.

De outputgerichte kwaliteitsinvulling verengt het jeugdbeleid tot prestaties en is gericht op de kwantificeerbare aspecten van het jeugdbeleid; eigen programmatie, aanbod, deelnemersaantallen, inschrijvingen, capaciteit, uitgereikte subsidies… Een outcomegerichte kwaliteitsdefinitie legt de kwaliteitsfocus op het effect en de impact van een integraal jeugdbeleid op kinderen en jongeren.

jeugddienst

… een succesformule uit het verleden of een solide basis voor de toekomst?

Jeugddienst = In theorie is de jeugddienst de werkomgeving van de jeugdconsulent. Vaak deelt die zijn plek met andere medewerkers voor:

• administratie• programmatie: speelpleinwerking• tienerbeleid• ondersteuning van de jeugdraad• maatschappelijke kwetsbaarheid• …

In de praktijk

zijn er evenveel verschillende jeugddiensten als er Vlaamse

gemeenten zijn.• opdracht (invulling van de opdracht)

• inplanting in de structuur

• aansturing

• Inhoudelijke accenten en lokale inkleuring

• actieradius en impact

• niveau en inschaling

• behuizing

• beeldvorming, uitstraling en profilering

• grootte, aantal medewerkers

• budget

• strategie

• assertiviteit

• …

JWB JEUGDBELEID

JBPactieradius van de jeugddienst

wenselijke actieradius

Actieradius van de jeugddienst …

JEUGDWERKBELEID JEUGDBELEID

Basisopdrachten van de jeugddienst

1 ontwikkelen van beleid voor de vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren

• het ondersteunen van de particuliere jeugdwerkinitiatieven

• uitbouwen en stimuleren van een complementair en divers vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren

2 verzorgen van participatie en communicatie

• ondersteuning van de jeugdraad

• communicatieve planning bij JBP

• Verzorgen van inspraak en participatie (projectmatig, structureel)

3 creëren en stimuleren van netwerken

• zorgen voor samenwerking tussen diensten

• zorgen voor afstemming in het beleid

jeugdconsulent

Brugfunctie: enerzijds is de jeugddienst de pleitbezorger van de sector en anderzijds de uitvoerder van een gemeentelijk beleid

Knooppunt voor informatie over de ruimere thema’s uit de leefwereld van kinderen en jongeren naar andere diensten

Netwerkfunctie: meedoen aan, stimuleren of sturen van netwerken om alle aspecten van het jeugdbeleid op elkaar af te stemmen hangmaker van processen

Quickscan: verschil in focus

1. uitvoerend georiënteerde jeugddienst

2. op jeugdwerk georiënteerde jeugddienst

3. jeugddienst georiënteerd op kinderen en jongeren in de vrije tijd

4. jeugddienst georiënteerd op breder jeugdbeleid

5. jeugddienst georiënteerd op geïntegreerd jeugdbeleid

Spanningsvelden

Wat is de plaats van de jeugddienst in de toekomst

? • apart beleidsdomein jeugd•binnen beleidsdomein vrije tijd •binnen beleidsdomein welzijn •binnen beleidsdomein evenementen•…