Technische Documentatie

DykaStil

November 2003Geluidsarme PP binnenriolering

pag.

1

1

2

2

2

3

3

3

3

4

4

4

5

6

6

6

6

7

7

7

7

7

7

8

8

8

8

8

8

8

10

10

10

10

10

11

12

12

12

ToepassingenEigenschappenMateriaaleigenschappenHet vervormingsgedragThermische eigenschappenVerbindingenGeluidGeluidseisenBasisprincipes van geluidGeluidsreductie bij DykaStilLuchtgeluidContactgeluidBepaling geluidsdempingMontagevoorschriftenHet maken van een verbindingVerwerking van zaaglengtes b.v. reststukkenAchteraf inbouwen van hulpstukkenAansluiten op onderdelen van een ander materiaalReiniging van het afvoersysteemMontage bij vorstMontage van leidingen in schachtenMontage van leidingen in de muurMontage van leidingen in betonSysteemplafondsDakdoorvoerenGebruik als hemelwaterafvoer SchilderenBevestigingStandleidingen

Niet ingestorte vloerdoorvoerenIngestorte vloerdoorvoeren

Overgang naar de grondleidingLiggende leidingen resp. leidingen op afschotPasstukken en hulpstukkenAansluiting op de buitenrioleringBrandveiligheidStabu bestekomschrijvingMaatregelen bij opslagNormen

Inhoud

Postbus 33 8330 AA Steenwijktel. 0521- 53 49 11fax 0521- 53 48 89e-mail: info@dyka.com

NOVEMBER 2003

1

Deze richtlijnen voor de aanleg van DykaStil binnen-huis rioleringsysteem hebben betrekking op buizen enhulpstukken met manchetverbinding, die zijn vervaar-digd uit mineraal versterkt Polypropyleen (RAU-PP).In de hiernavolgende hoofdstukken wordt naderingegaan op een aantal punten die voortvloeien uitspecifieke eigenschappen van het materiaal en detoepassing.

ToepassingenWaar men strenge eisen stelt aan lage geluidsniveausvoor een afvoerinstallatie is dit binnenriolerings-systeem goed te gebruiken.

DykaStil wordt onder meer geïnstalleerd in:• Hotels• Ziekenhuizen• Bejaardencentra• Hoogbouw• Woningbouw• Scholen

DykaStil is kortstondig bestand tegen heet water(max 95°C).

Buizen en hulpstukken hebben een hoge chemischebestendigheid. DykaStil is bestand tegen afvoerwatermet een PH 2 (zuur) tot en met PH 12 (basisch). En isdus goed bestand tegen diverse zouten, logen enminerale zuren. Bij eventuele specifieke vragen kanDyka worden geraadpleegd. Hierbij is van belang opvoorhand nadere informatie in te winnen over deconcentratie en temperatuur van het te transporterenafvalwater.

Breuk ten gevolge van beschadigingen tijdens trans-port of montage zijn nauwelijks te verwachten omdathet materiaal voldoende elastische eigenschappen eneen hoge slagvastheid bezit.

DykaStil kan niet worden verlijmt. De verbindingenworden tot stand gebracht middels rubbermanchetverbindingen. Groot voordeel hiervan is dat het snelen eenvoudig te monteren is.

Eigenschappen

GeluiddempendHet gebruik van de speciale grondstofRAU-PP, geluidsabsorberende vulstoffenen een verhoogd gewicht van hetleidingsysteem dempen het geluid.

SlagvastDykaStil is bestand tegen schokken enstoten.

Bestand tegen hoge temperaturenDykaStil kan langdurig worden belasttot 90°C en kortstondig tot 95°C.Hierdoor is het probleemloos toe tepassen in bijvoorbeeld grootkeukens

waar langdurig grote hoeveelheden heet water wordtgeloosd. Door de hoge slagvastheid en afdichting doormiddel van rubbermanchetten is het zelfs mogelijk omDykaStil bij temperaturen tot -5°C te verwerken.

Chemische bestendigheidDykaStil is bestand tegen een grootaantal chemicaliën. Door dezeeigenschap kan het niet wordengelijmd.

BuigzaamSpanningen worden gemakkelijkopgenomen.

Volledig recyclebaarDykaStil laat zich uitstekend recyclen.

NOVEMBER 2003

DykaStil

Thermische eigenschappenDykaStil is een slechte warmtegeleider. Het heeft echtereen betrekkelijk hoge uitzettingscoëfficiënt, n.l. 0,09mm/m ˚C. Onder invloed van een groot temperatuur-verschil kan een leiding dus een grote lengteveranderingondergaan. Elke meter buis zal dus per graad Celsius0,09 mm uitzetten of krimpen volgens de formule:

∆l = α x l x ∆T.

Waarbij: ∆l = uitzetting in mmα = uitzettingscoëfficient mm/mºCl = buislengte in meters∆T = temperatuurverschil in °C

Voorbeeld: Buislengte = 2,70 mTemperatuursverschil = 40°CDe uitzetting wordt dan:0,09 x 2,7 x 40 = 9,72 mm. ≈ 10 mm

Bij de aanleg van DykaStil afvoerleidingen dientrekening te worden gehouden met expansie in de mof.Door de rubbermanchetten in de hulpstukken is er eenblijvende mogelijkheid voor expansie waardoorexpansiestukken overbodig zijn.

Het voor buizen en hulpstukken gebruikte PP heeft devolgende eigenschappen:

De aangegeven waarden zijn die van uit plaat gepersteproefstaafjes. Al naar gelang de fabricage-omstandig-heden kunnen bovengenoemde waarden eventueelvan deze gemiddelden afwijken.

Het vervormingsgedrag PP is een thermoplastische kunststof. Dit houdt in datdit materiaal bij verwarmen zacht (plastisch) en bij af-koeling weer hard wordt. Dit proces kan in principeongelimiteerd worden herhaald. Alleen als een thermo-plastische kunststof te heet wordt, treedt ontledingop, waardoor de eigenschappen wijzigen. Doordatthermoplastisch materiaal onder invloed van voldoendehoge temperatuur vloeibaar wordt, kan het onderdruk worden vervormd tot buizen en hulpstukken.Het extruderen van buizen is een continu proces enhet spuitgieten van hulpstukken is een discontinuproces. Belangrijk hierbij is o.a. dat de temperatuurvan het te verwarmen materiaal zeer nauwkeurigwordt beheerst. De temperatuur waarbij DykaStilgoed kan worden vervormd, ligt zeer dicht bij desmelttemperatuur van dit materiaal. Dit heeft tot gevolg dat: buizen en hulpstukken nietwarm vervormd kunnen worden op de bouwplaats.Het is namelijk onder normale praktijkomstandighe-den niet mogelijk om dit voldoende nauwkeurig uit tevoeren.

NOVEMBER 20032

Materiaaleigenschappen

Eenheid

Fysische eigenschappen Soortelijke massa 1,9 g/cm3 ± 0.05

Mechanische eigenschappen Gemeten in normaal klimaat:

23ºC en 50% relatieve vochtigheid

E-modulus 2700 N/mm2

treksterkte 13 N/mm2

rek bij breuk 30 %

torsiemodulus >3,0 kN/m2

kerfslagvastheid (bij 0°C) 10 kJ/m2

kerfslagvastheid (bij 23°C) 12 kJ/m2

Thermische eigenschappen Vicat verwekingstemperatuur >70 ºC

Lineaire warmte-uitzettingscoëfficient

Tussen 20ºC en 90ºC 0,09 mm/mºC

Praktisch toepassingsgebeid bij voortduring max. 90 ºC

kortstondig max. 95 ºC

Geluidsniveau dB(A)

Tabel 2 Geluidsniveau binnenriolering

Situatie

Maximaal

optredende

afvoercapaciteit

Genormaliseerd

niveau in de ruimte

(liggende leiding

incl. bocht)

Niveaus in schacht

(standleiding incl.

bocht)

Met Closets

4 l/s

55 dB(A)

65/70 dB(A)

Zonder Closets

2 l/s

50 dB(A)

60/65 dB(A)

Basisprincipes van geluidGeluiden zijn schommelingen om de atmosferischedruk, welke hoorbaar zijn afhankelijk van sterkte (dB,decibel) en frequentie (Hz, hertz). Het gehoor is nieteven gevoelig voor alle frequenties. De dB-waarde iniedere frequentieband worden gecorrigeerd naar degevoeligheid van het oor en opgeteld, dit geeft alseindresultaat een dB(A)-waarde. De mate waarinmensen geluid ervaren wordt uitgedrukt in dB(A) (zietabel 1).Het geluidsniveau in de ruimte ten gevolge van ver-schillende soorten afvoer door kunststofleidingen(inclusief bochten) zijn weergegeven in tabel 2 (bronNTR 3216, 6e herziene druk).

3

VerbindingenPP kan niet worden verlijmt door de hoge chemischebestendigheid van het materiaal. De verbindingenworden tot stand gebracht d.m.v. rubbermanchetverbindingen. De manchetverbinding heefthet grote voordeel dat de verbinding flexibel, verdraai-baar en demontabel blijft en snel en zeker is toe tepassen. De rubber afdichtingsringen zijn vervaardigduit S.B.R. en bestand tegen normaal huishoudelijkafvalwater en de daarin voorkomende chemischestoffen. Als er uitzonderlijke chemische stoffen en/ofconcentraties zijn te verwachten is het aan te radencontact op te nemen met DYKA.

GeluidSpeciaal in hoogbouw, bij bouw en renovatie van flats,ziekenhuizen en bejaarden/verzorgings tehuizen speeltgeluidswering een toenemende belangrijke rol.Belangrijke hinderlijke geluidsbronnen binnenshuis zijnsanitaire installaties met de daarbij behorende binnen-riolering.

GeluidseisenIn het Bouwbesluit 2003 worden de volgende eisengesteld met betrekking tot geluidniveaus ten gevolgevan sanitaire installaties voor aan- en afvoer van water:Een geluidsniveau van maximaal 30 dB(A) in hetverblijfsgebied (zie afbeelding 1)van de aangrenzendewoning bepaald volgens NEN 5077 (2001). Dezewaarden gelden tevens voor aangrenzendeverblijfsgebieden van niet woningen, zoals:• Kantoor- en bankgebouwen• Horeca gebouwen• Gebouwen in de gezondheidszorg

Voor logiesverblijven en logiesgebouwen geldt eengeluidseis van maximaal 35 dB(A).

NOVEMBER 2003

Bouwbesluit:Waar mag het geluid niet heen?

Eigen woning

Geen verblijfsgebied Andere woning

Verblijfsgebied

Verblijfsgebiedmax. 30 dB(A)

Sanitaireruimte

Sanitaireruimte

Afbeelding 1 Verblijfsgebied

20 Bladgeritsel30 Bouwbesluit

60 Gesprek op korte afstand

80 Luide radio

100 Claxon

0 Gehoorgrens

120 Mitrailleur

140 Pijngrens

Tabel 1 Geluidsniveau

NOVEMBER 20034

Geluid onderscheidt zich in 2 componenten, luchtgeluiden contactgeluid.Luchtgeluid vindt plaats wanneer de geluiden van eengeluidsbron direct door de lucht wordt doorgegeven(zie afb. 2).Contactgeluid vind plaats wanneer de geluidsvoort-planting eerst aan een constructie wordt doorgegeven.Deze constructie zal deze trillingen als luchtgeluidweer afgeven (zie afb. 2).

Geluidsreductie bij DykaStilIn rioleringsystemen treedt zowel contact- als lucht-geluid op. De buiswand van de afvoerleiding wordtdoor stroming (contactgeluid) en valgeluiden (lucht-geluid) in trilling gebracht. Deze worden door debeugels doorgegeven aan de installatiewand (zieafb. 3). Hiermee kan de binnenriolering bijdragen aande geluidsoverlast. Daarom moeten beide

componenten bij de ontwikkeling van een geluidsarmbinnenriolering in ogenschouw genomen worden.

LuchtgeluidLuchtgeluid wordt bij DykaStil door het gebruik vaneen speciale grondstof (RAU-PP), geluidsabsorberendevulstoffen en een verhoogd gewicht van het leiding-systeem gedempt (zie afb. 4).

ContactgeluidDe beugel is de verbinding van het rioleringsstelselmet de installatiewand, daarom is deze van grootbelang. Bij DykaStil wordt door inzet van speciale(dubbele) beugels doorgave van contactgeluid aan deconstructie geminimaliseerd (zie afb. 5).Geluidsoverdracht van een buis hangt niet alleen afvan een grotere wanddikte, maar ook van de inwendigedemping van de grondstof. Grotere wanddikten zijn

Afbeelding 3 Standaardsituatie

luchtgeluid

contactgeluid

standaardbuis

standaardbuisbebeugeling

Afbeelding 5 Situatie met DykaStil

Afbeelding 2 Lucht- en contactgeluid Afbeelding 4 Geluidsabsorbtie

DykaStil-Buis

Geluids-absorberendevulstofLuchtgeluid Contactgeluid

contactgeluidreductie

luchtgeluidreductie

DykaStil buis

DykaStilbebeugeling

Geluidsreductievolgens VDIrichtlijn 4100

5NOVEMBER 2003

Afbeelding 6 Testopstelling

Installatiewand(220 kg/m2)

Verdieping achter

Beaganegrondachter

Opmerking: t-stukken en aansluiting grondleiding in tekening90˚ gedraaid weergegeven.

Verdieping voor

Beaganegrondvoor

Kelder

•

geen garantie voor een betere geluidsdemping. Dooreen dikkere wand kan het gevaar ontstaan, dat dedempende rubberinlage bij een hoger buisgewichtsamengeperst wordt en de geluidsdempende werkingdaardoor verloren gaat. Optimale geluidsdemping kanalleen worden bereikt wanneer er een balans is tussengewicht en bevestigingstechniek. Aan beide factoren isbij de ontwikkeling van DykaStil bijzonder veel aan-dacht besteed. Geluidsbruggen en onzorgvuldigemontage verminderen de geluiddempende werking vanelk systeem en moeten daarom worden vermeden.

Bepaling van de geluidsdempingvan DykaStilVoor de bepaling van de geluidsdempende werkingzijn DykaStil leidingsystemen getest door het erkendeFraunhofer Institut für Bauphysik, Stuttgart (IBP)(Prüfbericht-Nr. P-BA 14/2000). Hier zijn m.b.v. eengestandaardiseerde installatie, welke dicht bij derealiteit ligt, geluidstechnische zaken onderzocht.Verschillende volumestromen die vergelijkbaar zijn metde praktische waarde van een afvoersysteem biedenhiervoor de basis (zie afb. 6 en tabel 3).Het blijkt dat dit leidingsysteem aan de hoogste eisen(max 20 dBA, overeenkomstig de Duitse richtlijn VDI4100) voldoet. De testgegevens laten zien dat doorDykaStil afvoer systeem duidelijke geluidsreductiesachter de installatie wand (220 kg/m2, 115 mm dik)worden gerealiseerd (zie tabel 3).

Tabel 3 Geluidsreductie

dB(A)

1 l/s 2 l/s 4 l/s

Bouwbesluit

VDI richtlijn4100

DykaStil

NOVEMBER 20036

DykaStil binnenriolering onderscheidt zich dooruitstekende geluidsdemping en groot installatiegemak.

Het maken van een verbindingEen goede verbinding wordt als volgt gemaakt:1. De buis haaks inkorten, afbramen, scherpe kanten

verwijderen2. Aanschuinen3. De buis of rubberring vuilvrij maken en insmeren

met een glijmiddel.4. Indien een expansiemogelijkheid gewenst is kan de

expansie in de mof worden opgevangen. Dit kandoor:- De buis tot aan de aanslag in de mof te steken,- Direct achter de mof aftekenen- De buis circa 10 mm uit de mof van het hulpstuk

terugtrekken.

Indien men de buis niet aanschuint en geen glijmiddelgebruikt zal de inschuifkracht zeer hoog zijn.Beschadiging van de rubbering is dan niet uitgesloten.Hulpstukken mogen niet ingekort worden.

Door het terugtrekken van de buis of het spie-eind uitde mof met 10 mm kunnen de door temperatuur-wisselingen veroorzaakte lengteveranderingen in demoffen worden opgevangen. Elke DykaStil mof kan delengteverandering van een 3m lange leiding opnemen(de uitzettingscoëfficient is gemiddeld tussen 0ºC tot70ºC ongeveer 0.09 mm/mK). De spie-einden vanfittingen en korte buiseinden (≤ 0,5 m) kunnenvolledig in de mof worden gestoken.

Verwerking van zaaglengtes resp.reststukkenDe verwerking van zaaglengtes resp. reststukken(buizen met gladde uiteinden) kan met behulp vansteek- en overschuifmoffen gebeuren. Bij het gebruikvan de genoemde hulpstukken mag bij de verwerkingvan buizen met gladde einden een maximaal totaallengte van 3 meter niet overschreden worden. Dezedienen volgens het afgebeelde montagevoorschriftgeïnstalleerd te worden, dit om zeker te zijn dat even-tuele uitzetting kan worden opgevangen (afb. 7).

Achteraf inbouwen van hulpstukkenHet achteraf inbouwen van hulpstukken in bestaandeleidingen is met gebruik van overschuifmoffenmogelijk:

1. Buis met voldoende lengte (lengte na te monterenhulpstuk +ca. 2 x buitendiameter buis) uit debestaande leiding halen (L1).

2. Buiseinden ontbramen en aanschuinen. 3. Overschuifmof (A) geheel over de buis schuiven. 4. Hulpstuk monteren 5. Voor de overgebleven tussenruimte passtuk maken

(C) 6. Passtuk (C) ontbramen en aanschuinen. 7. Tweede overschuifmof (B) volledig over het

passtuk (C) schuiven. 8. Passtuk inbouwen doormiddel van het

terugschuiven van beide overschuif moffen.

Voldoende glijmiddel gebruiken.

Montagevoorschriften

10 mm

Hulpstuk Buis

10 mm

vastpuntbeugel

steekmof

glijbeugel

vastpuntbeugel

max. 3 m max. 3 mvastpuntbeugel

glijbeugel

glijbeugel

glijbeugel

glijbeugelsteekmof

schuifmof

schuifmof

Gebruik van steek- en/of schuifmoffen

Afbeelding 7 Verwerking van zaaglengtes

7

Aansluiten op onderdelen van eenander materiaalIn alle gevallen moeten de aansluitingen tot standworden gebracht door middel van overgangsstukkenmet manchetten. De aansluitingen moeten zodanigworden uitgevoerd, dat er een lucht- en waterdichteverbinding ontstaat. DykaStil hulpstukken kunnenzonder extra voorzieningen worden toegepast op PVC,PE en PP buizen met dezelfde diameter. PP sifonskunnen rechtstreeks in een mof van gelijke diameterop een DykaStil leidingsysteem worden aangesloten.Overgangsringen zijn niet nodig.

Reiniging van het afvoersysteemDoor het gebruik van ontstoppingsstukken wordt hetmogelijk het rioleringssysteem mechanisch te reinigen.Na de montage van het ontstoppingsstuk de schroef-deksel met ingelegde rubberring vast aandraaien. Bijmechanische reiniging geen scherp reinigingsgereed-schap gebruiken.

Montage bij vorstBij zeer lage temperaturen wordt Dykastil bros endaarmee minder slagvast. Echter nog probleemloos teverwerken tot -5ºC.

Montage van leidingen inschachtenDe dikte en soortelijk gewicht van de wand heeftinvloed op de overdracht van contactgeluid, daarom ishet belangrijk de zwaarste wand te selecteren voor demontage van de beugels (zie afb. 8, tabel 4, bron NTR3216, 6e herziene uitgave).

Wand- en niet ingestorte vloerdoorvoeren moetenvoor de akoestische ontkoppeling van hetleidingsysteem met standaard geluidsisolatie wordenvoorzien (zie afb. 9).

Montage van leidingen in de muurSleuven in de muur moeten zo worden uitgevoerd datspanningsvrije montage van het leidingsysteemgewaarborgd is. Leidingen en hulpstukken akoestischontkoppelen door buis en fittingen geheel te omgevenmet dempende materialen zoals mineraal- of glaswol.Op plekken waar door invloeden van buiten af detemperaturen boven de 90ºC stijgen, passende maat-regelen treffen om buis en fittingen te beschermentegen deze temperaturen.

Montage van leidingen in betonDykaStil kan probleemloos ingestort worden in beton(tot een maximale temperatuur van 55°C). Het blijkt datbij een betondekking van ongeveer 50 mm dikte eenafname in geluidsniveau mogelijk is van circa 30 dB(A).

NOVEMBER 2003

schachtwand

dikkewand

dunn

ewan

d

buisbeugel

wanddoorvoer

scha

chtw

and

isol

atie

vloer

sche

idin

gsw

and

/ gev

el

vloerdoorvoer

schacht

Omschrijving Dikte Massa Gewogen

geluidsisolatie

mm Kg/m2 dB(A)

Kalkzandsteen 1/2 steens 110 210 44

Grindbeton 80 180 43

Gasbeton 90 75 34

Gipsblokken 70 70 28

Spaanplaat 10 6 23

Tabel 4 Geluidsisolatie

Afbeelding 9 Wand- en vloerdoorvoeren

Afbeelding 8 Montagebeugels

OKTOBER 20038

De leidingdelen zo bevestigen dat verschuiven van deleidingen bij het storten van beton niet mogelijk is.Moffen met tape afdichten zodat het instromen vanbetonwater niet mogelijk is. Buis openingen afsluiten.Tijdens het storten van beton niet onnodig belasten.Eventueel kunt u gebruik maken van DYKA’s kunststofbuissteunen.

Systeem plafondsSysteemplafonds hebben een zeer geringe geluids-dempende werking. Daarom adviseren wij bij montageboven systeemplafonds het leidingsysteem extra teisoleren met een standaard geluidsisolatie. Hiervoorkan mineraal wol met een minimale dikte van 20 mmgebruik worden.

DakdoorvoerenDakdoorvoeren vochtdicht en geluiddempend monteren.Indien u DykaStil wilt doorvoeren door een dak dientU gebruik te maken van een standaard dakdoorvoer.

Gebruik als hemelwaterafvoer Als DykaStil wordt toegepast voor inpandige hemel-waterafvoer, bestaat het gevaar op condens. Condensontstaat wanneer de temperatuur van de buiten-oppervlakte van de buis (veroorzaakt door koudregenwater), lager is dan de dauwpuntstemperatuurvan de omgevingslucht. Binnen gebouwen alle leiding-trajecten, waar mogelijk condensatie optreed, voorzienvan een dampdichte isolatie.

Bij hemelwaterafvoer is het belangrijk om voorzieningente treffen zodat volvulling van het leidingssysteemwordt voorkomen (bijv. d.m.v. ontlastput). Tevens iseen adequate bebeugeling van deze standleiding zeerbelangrijk, zie ”bevestiging“.

SchilderenDoor de hoge chemische resistentie van DykaStil zaleen verflaag niet zonder meer hechten.

De manier van bevestigen heeft een grote invloed opde geluidsoverdracht. Het bevestigingssysteem vanDykaStil is voor wat betreft gereduceerde geluidsover-dracht geoptimaliseerd. Bij de montage moeten daaromalleen de in de prijslijst vermelde DykaStil bevestigings-middelen worden gebruikt. DykaStil afvoerleidingendienen spanningsvrij gemonteerd te worden. In deregel is één geluidsdempende DykaStil dubbelbeugelin de standleiding per verdieping voldoende.

StandleidingenDe DykaStil dubbelbeugel bestaat uit een glijbeugel eneen vastpuntbeugel. De vastpuntbeugel om de buisleggen en vast aan trekken, de glijbeugel aan deconstructiewanden monteren. Na installatie ligt devastpuntbeugel volledig op de glijbeugel, hierdoorwordt een optimale geluidsontkoppeling bereikt, (ziebovenstaande afbeeldingen).

Niet ingestorte vloerdoorvoerenDykaStil standleidingen worden zoals weergegeven inafb. 10. geïnstalleerd. Het gedeelte tussen aftakkingen verdiepingsvloer kan met één buisdeel wordenoverbrugd. Op de eerste verdieping boven degrondleiding wordt de DykaStil dubbelbeugel onder debuismof gemonteerd, welke direct onder deverdiepingsvloer bevestigd wordt (zie ook afb. 10A).De DykaStil glijbeugel wordt op circa 2/3 van dezelengte gemonteerd.

Bevestiging

vastpuntbeugelglijbeugel

afstandnokje

9

Elke daar boven gelegen verdieping vervolgt hiernadirect met de benodigde bouwlengte buis. De DykaStildubbelbeugel (zie afb. 10A) wordt eveneens onder deverdiepingsvloer bevestigd, de glijbeugel word na circa2/3 van de overgebleven buislengte gemonteerd.Bevestiging onder de mof is niet noodzakelijk. Deglijbeugel laat ook in ingebouwde toestand een vrijebeweging van het leidingsysteem in de langs-richtingdoor.

De verdiepingsaansluiting heeft geen extra bevestigingnodig. Als alternatief kunnen voor verdiepings-doorvoeren ook passtukken gebruikt worden. Voor dezekering van de stijgleiding (om het uit elkaar glijdente voorkomen) moet bij ééngezinshuizen op debovenste verdieping en bij hoogbouw elke derdeverdieping een DykaStil vastpuntbeugel (zonderbevestiging aan de constructie) gemonteerd wordendirect onder een DykaStil dubbelbeugel (zie afb. 10B).

Dykastil dubbelbeugel

Dykastil glijbeugel

Dykastil glijbeugel

Extra vastpuntbeugel

Dykastil vastpuntbeugel

Dykastil Dubbelbeugelbestaande uit:

Dykastil glijbeugelDykastil vastpuntbeugel

Dykastil Dubbelbeugelbestaande uit:

Dykastil glijbeugel

Dykastil glijbeugel

Dykastil vastpuntbeugel

ca. 2/3 · BL

ca. 2/3 · BL

ca. 2/3 · BL

A

B

A

Afbeelding 10 Situatieoverzicht niet ingestorte vloerdoorvoeren

NOVEMBER 2003

NOVEMBER 200310

Ingestorte vloerdoorvoerenWanneer zogenaamde verdiepings-T-stukken wordeningestort, verdient het aanbeveling het hiervoorspeciaal ontwikkelde instort-T-stuk (zie afb. 11A) tegebruiken. Plaatsing van de standleiding, welke is voor-zien van een aangevormde manchetmof, geschiedt aande onderzijde, middels een vastpuntflens. Voor hetinstorten dient deze reeds op het instort-T-stuk aange-bracht te zijn. Na het instorten kan men deze weerdemonteren en over de standleiding schuiven. De flenskan weer op z’n plaats worden aangebracht middelsde standaard meegeleverde boutjes. Aan de bovenzijdekan men dan bijvoorbeeld een speciaal ontwikkeldtoilet T-stuk plaatsen waardoor men direct de juisteaansluithoogte voor het toilet heeft (zie afb. 11B).

Overgang naar de grondleidingDe overgang van de standleiding in de grondleiding,ook wel standleidingsvoet genoemd, moet wordenuitgevoerd met behulp van 2 bochten 45°, waartusseneen recht gedeelte moet zitten van tenminste 250mm.

Liggende leidingen resp. leidingenop afschotDe installatie dient overeenkomstig NTR 3216 tegeschieden. Bij liggende leidingen (lengte ≤ 10 x dediameter) dienen de DykaStil vastpuntbeugels directna de buismof geplaatst te worden. Bij inbouw vangrotere lengtes (> 10d) zijn er glijbeugels noodzakelijk.De beugelafstand (vastpunt en glij) mag bij horizontalemontage niet groter zijn dan 10 d. De DykaStil dubbel-beugel is bij liggende leidingen niet noodzakelijk.

Passtukken en hulpstukkenWanneer leiding trajecten uit hulpstukken en passtuk-ken zijn opgebouwd, moet het uit elkaar glijden ver-hinderd worden door het gebruik van bijvoorbeeldvastpuntbeugels.

Aansluiting op de buitenrioleringDykaStil binnenriolering kan zonder extra voorzie-ningen worden aangesloten op het buitenriolerings-systeem. Als verwacht kan worden dat de grond buiten degevel zal inklinken dan moeten er zodanige voorzien-ingen worden getroffen dat ongewenste spanningenworden voorkomen. Dit kan o.a. door het toepassenvan hiervoor ontwikkelde huisaansluitingen, expansie-stukken of flexibele buizen welke direct buiten de geveltussen de binnen- en buitenriolering kunnen wordengeplaatst (zie o.a. NPR 3218).

Instort T-stuk met vastpuntflens

Glijbeugel

Toilet T-stuk

Min. 250 m

m

rechte buis

Dyka dubbelbeugel bestaande uit - glijbeugel (bevestigd aan wand)- vastpuntbeugel (gemonteerd

onder de glijbeugel)

A

B

Vastpuntbeugel

Afbeelding 11 Situatieoverzicht ingestorte vloerdoorvoeren

Ø 50 Ø 75 Ø 110 Ø 125

horizontaal 50 cm 75 cm 110 cm 125 cm

Tabel 4 Beugelafstand

11NOVEMBER 2003

Kunststof afvoerleidingen, die door wanden of vloerenworden gevoerd en waaraan eisen ten aanzien vanbrandvoortplanting worden gesteld, moeten voorzienzijn van een bekleding van onbrandbaar materiaalzodat dezelfde brandwerendheid wordt bereikt als dievan de betreffende wand of vloer (zie NEN 3215,6082 Bouwbesluit). Deze eis vervalt, wanneer deafvoerleidingen zich bevinden in leidingkokers vanonbrandbaar materiaal, die een brandwerendheidbezitten die ten minste gelijk is aan de helft van debrandwerendheid van wand of vloer.Een brandwerende omhulling kan als bouwkundigevoorziening onder meer worden gevormd doorbepleisterd steengaas of gipsplaat van voldoendedikte. Een brandwerende doorvoering kan tevensworden verkregen door het gebruik van zogenaamdebrandmanchetten.

Dyka heeft in het assortiment brandmanchetten omaan de bouwregelgeving te voldoen. Een brand-manchet wordt om de kunststof buis geplaatst en opde wand of vloer vastgezet.

De manchet bevindt zich standaard aan de zijde vanwand of vloer waar de brand te verwachten is.Bij vloeren wordt deze dus altijd aan de onderzijdegeplaatst. Bij brand knijpt de leiding dicht doordat devulling bestaat uit een bij hitte opschuimend materiaal.

Kijk voor meer info op www.dyka.com of bestel onzefolder “brandmanchetten”.

Brandveiligheid

Stabubestekomschrijving

Maatregelen bijopslag

NOVEMBER 200312

Kijk voor een actueel overzicht en juiste weergave opwww.dyka.com

Voorbeeld:

51 BINNENRIOLERING

51.32 KUNSTSTOF BUISLEIDINGEN

51.32.10-a AANLEG KUNSTSTOFBUISLEIDING,KUNSTSTOFBUIS0. AANLEG KUNSTSTOF BINNEN-RIOLERINGSLEIDINGAanlegwijze:- overeenkomstig NPR 3216-97.\Doorvoeren 30 minuten brandwerendafgedicht.\Doorvoeren 60 minuten brandwerendafgedicht.1. KUNSTSTOF BUISLeverancier: Dyka bv.Type: DykaStilMateriaal: minereraalvezel versterkt PP\Diameter (mm): 50.\Diameter (mm): 75.\Diameter (mm): 110.\Diameter (mm): 125.Hulpstukken:- leverancier Dyka bv, type DykaStilToebehoren:\-bevestigingsmiddelen leverancier Dyka

bv, type DykaStil

01 BINNENRIOLERINGDe binnenriolering …..

Bij opslag voor langere tijd moeten DykaStil buizenrusten in daarvoor ontworpen transportpakketten ofop een vlakke ondergrond, die vrij is van uitstekendescherpe voorwerpen. Buizen kunnen krom trekken door de invloed vanzonlicht en/of warmte. Het is daarom aan te raden debuizen af te schermen tegen direct zonlicht. Bijlangdurige opslag van hulpstukken gelden dezelfdemaatregelen. Het is van belang dat de hulpstukkenworden beschermd tegen vuil. Hierdoor kan namelijkeen zodanige vuilophoping ontstaan dat dit demontage bemoeilijkt. De manchetrubbers mogen nietlanger dan 2 jaar worden opgeslagen.

Normen

NEN 5077 (2001 nl)Geluidwering in gebouwen - Bepalingsmethoden voorde grootheden van geluidisolatie, contactgeluidisola-tie, geluidwering van scheidingsconstructies engeluidsniveaus veroorzaakt door installaties.

NEN 3215 (1997 nl)Binnenriolering in woningen en woongebouwen -Eisen en bepalingsmethoden.

NTR 3216 (1997 nl)Binnenriolering - Richtlijn voor ontwerp en uitvoering

NPR 3218 (1984 nl)Buitenriolering onder vrij verval - Aanleg en onderhoud

NPR 5075 (1991 nl)Geluidwering in woningen en woongebouwen -Sanitaire toestellen en installaties voor de aan- enafvoer van water.

NEN 6082 (1997 nl)Brandveiligheid van gebouwen - Woningen en woon-gebouwen - Prestatie-eisen.

NEN 6065 (1991 nl)Bepaling van de bijdrage tot voortplanting van bouw-materiaal (combinaties)

NEN 6066 (1991 nl)Bepaling van de rookproduktie bij brand van bouw-materiaal (combinaties)

NEN-EN 1451-1 (1991 en)Kunststofleidingsystemen voor binnenrioleringen (lageen hoge temperatuur) - Polypropeen (PP) - Deel 1:Specificaties voor buizen, fittingen en het systeem.

DYKA B.V., Produktieweg 7, 8331 LJ Steenwijk / Postbus 33, 8330 AA Steenwijk, NederlandTel.: +31(0)521-534911, Fax: +31(0)521-534371, E-mail: info@dyka.com, Internet: www.dyka.com

DYKA, member of TESSENDERLO GROUP

Verkoop

Telefonisch bereikbaar van

maandag t/m vrijdag

van 08.00 uur tot 17.00 uur.

Afd. Woning- & Utiliteitsbouw

tel: 0521-534470

fax: 0521-534491

e-mail:biri@dyka.com

kvk Zwolle 05027284

ING rek.nr 65.79.33.864

IBAN: NL37 INGB 0657 9338 64

BIC: INGB NL2A

BTW nr: NL0033.86.375.B01

2010

-03