Academiejaar 2014-2015

Faculteit Natuur en TechniekValentin Vaerwyckweg 19000 Gent

Stedelijke ontwikkeling en woonbeleid

Groep D

Laurens Peeters

1ste jaar landmeten

2

Oefening 01: grootstedelijke problemenNet zoals zovelen ben ik afkomstig van het platteland of wat je nog platteland kan noemen. Ik woon in Sinaai, Sint-Niklaas waar je, net als vele andere Vlaamse gemeenten, lintbebouwing terugvindt.

Ik ben gewoon van in een dorp te leven, een stad leek steeds onaantrekkelijk voor mij om in te leven: grauw, grijs, druk, criminaliteit… Tot ik dit jaar voor het eerst op kot ging en te weten kwam hoe het echte leven in een stad is. Na een half jaar kwam ik toch al snel vele voordelen tegen (winkels zijn dichtbij, vrienden en familie zijn op een korte afstand, er is steeds leven en er zijn ook mooie, groene plaatsen te vinden in een stad) die ik daarvoor niet of nauwelijks had kunnen bedenken. Tot mijn verwondering kan een stad ook aangenaam zijn om in te leven.

Momenteel zijn er in de steden vele problemen, in dit werkstuk ga ik eerst de mobiliteit en leefbaarheid uitvoerig bespreken. Deze zijn nauw met elkaar verbonden. Je zag in de reportage duidelijk dat de wagen vaak voor het grootste mobiliteitsprobleem zorgt. Veelal is er een gebrek aan een volwaardig alternatief. Men heeft steden laten dichtslibben enerzijds door een dicht netwerk van wegen aan te leggen en anderzijds door auto’s overal in de stad toe te laten (zoals in New York bijvoorbeeld). Dit zorgt ervoor dat de vervuiling in de stad toeneemt, de leefbaarheid vermindert en dat de frustraties van zowel de bestuurders als van de zwakke weggebruikers toenemen.

(La passante nord di Bologna da 1,3 miliardi di euro viola il diritto Ue?,2015)

3

In Gent heb je hetzelfde probleem: met de auto verloopt het verkeer erg moeizaam, met de fiets daarentegen geraak je overal vlot en gemakkelijk. De wagen zorgt hier ook voor veel frustraties. Het is zoals in New York: de leefbaarheid verhoogt waar straten en pleinen autovrij gemaakt worden. De mensen komen naar buiten, denk maar aan de vele Gentenaars en studenten die genieten van de zon aan de Graslei bij mooi weer. Ook de vernieuwde stadshal zorgt ervoor dat er meer groen in de stad is. Deze autovrije zone verhoogt opnieuw de leefbaarheid. (Gijsemans, 2013)

(Keymeulen, 2014) (foto graslei, sd)

In Sint-Niklaas zie je hetzelfde fenomeen: door concurrentie met het grote waasland shopping center is de Stationsstraat (=hoofdwinkelstraat van Sint-Niklaas) volledig leeggelopen. Om deze straat terug aantrekkelijk te maken heeft de stad Sint-Niklaas grote infrastructuurwerken uitgevoerd, de straat is autoluw geworden en er is meer groen gekomen door aanplanting van bomen en struiken. Met een positief resultaat: mensen komen nu terug meer naar het centrum en vooral naar de plaatsen waar koning auto heeft moeten inboeten. Daarenboven is de leegstand sterk gedaald. (heraanleg stationstraat gaat op 17 september van start, sd) (Foubert, 2014)

4

(Vertommen, sd)

Ik ben een voorstander om de wagen uit de stad te bannen, maar je moet er wel rekening mee houden dat mensen zich nog steeds kunnen verplaatsen in de stad. Zo is er steeds nood aan een goed uitgewerkt net van openbaar vervoer zoals trein, tram, bus of de metro, waarbij je voor de bus best aparte bus stroken voorziet.

Nog een groot probleem bij steden is de armoede en de armtierige buurten die je er soms kan terug vinden. Het probleem van daklozen en armoede is eerder een sociaal probleem en kan je niet echt stedenbouwkundig oplossen in mijn ogen. Wat je wel kan doen is investeren in achtergestelde buurten zodat deze opgewaardeerd worden. Dit fenomeen is gentrificatie en wint tegenwoordig sterk aan populariteit. Ik had er reeds van gehoord in het secundair onderwijs in het vak aardrijkskunde. (gentrificatie, sd)

In Antwerpen is er een mooi voorbeeld van gentrificatie: het eilandje. In de 20ste eeuw is dit, mede door de verhuis van de haven naar noordelijkere gebieden, leeg komen te staan. Er waren veel lege pakhuizen en de buurt begon te verloederen. Eind jaren 80’ heeft men dan toch besloten om de verkrotting aan te pakken, onder andere met het MAS te bouwen en de pakhuizen te restaureren kreeg het Eilandje terug zijn oorspronkelijke glorie. Deze opwaardering van de buurt zorgt voor veel belangstelling waardoor enerzijds de vastgoedprijzen sterk stijgen en anderzijds de leegloop van de stad gestopt wordt. Veel jonge mensen worden aangetrokken tot het wonen aan het water. Er is voldoende rekening gehouden met groenbeplating om de stad zo leefbaar mogelijk te maken. Kortom deze buurt is in een tiental jaar tijd van een verloederde buurt verandert naar een jonge, hippe buurt. (Pieterjan, 2014)

(Pieterjan, 2014)

Dit is niet enkel het geval in Antwerpen, andere wereldsteden passen dit ook toe: zo is er in Amsterdam De Jordaan en De Pijp aangepakt. In Los Angeles, Moskou en New York werd dit ook reeds toegepast. Uiteindelijk is dit een goede manier om een buurt zowel sociaal, cultureel als economisch nieuw leven in te blazen. (gentrificatie, sd)

5

Een bestaand nadeel is wel dat de oorspronkelijke bewoners van de buurt (veelal immigranten of mensen in de armoede) worden ‘verdreven’. De Turkse bakker wordt vervangen door een chique kledingzaak waardoor de oorspronkelijke bewoners de dupe worden van het succes van hun buurt. De sociale mix gaat verloren en de bewoners wijken vaak uit naar deelgemeenten. De buurt wordt dus wel aangepakt, maar de armoede wordt vaak verplaatst en verdwijnt niet! (Pieterjan, 2014)

Tot slot wil ik toch nog eens een architect uit het eerste semester vermelden: le corbusier. Hij heeft volgens mij een erg belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de steden van vandaag en hij liep ver zijn tijd vooruit. Bijvoorbeeld met zijn appartementsblok in Marseille (unité d’habitation) was alles zo goed uitgedacht en waren er gemeenschappelijke ruimtes waar de mensen elkaar konden ontmoeten. Bijvoorbeeld het zwembad in het gebouw, de school, de winkels… en dat allemaal in één appartementsgebouw. (Gijsemans, 2014) In de steden van nu mis ik de ontmoeting die er zou kunnen plaatsvinden. Als er nu een appartementsgebouw wordt gezet houdt men meestal geen rekening met gemeenschappelijke ruimtes of ontspanningsmogelijkheden (veelal door winstbejag van projectontwikkelaars). Om een stad leefbaar te houden zal men dus steeds meer en meer groene ruimtes en autovrije zones moeten voorzien.

Bibliografie(sd). Opgehaald van foto graslei:

http://users.telenet.be/gentmijnestad/foto/graslei/graslei1_0902.jpg

Foubert, B. (2014, augustus 8). minder leegstand in stationsstraat. het nieuwsblad.

gentrificatie. (sd). Opgehaald van wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Gentrificatie

Gijsemans, D. (2013). architectuurtypologie theorie. Dirk Gijsemans.

HERAANLEG STATIONSSTRAAT GAAT OP MAANDAG 17 SEPTEMBER VAN START. (sd). Opgehaald van stad Sint-Niklaas: http://www.sint-niklaas.be/over-de-stad/projecten/stationsstraat-sint-niklaas

Keymeulen, K. V. (2014, juni 4). Richtlijn voor gebruik stadshal goedgekeurd. nieuwsblad.

Kristof Heylen, K. T. (2007, juni). Leefbaarheid en de rol van de toewijzing in de Vlaamse sociale huisvestiging. Opgehaald van steunpunt wonen: https://steunpuntwonen.be/Documenten/Publicaties_steunpunt_ruimte_en_wonen_2007-2011/2007/2007-06-b2257-samenvattingonderzoek-leefbaarheid95.pdf

La passante nord di Bologna da 1,3 miliardi di euro viola il diritto Ue? . (2015, januari 12). Opgehaald van greenreport: http://www.greenreport.it/news/urbanistica-e-territorio/passante-nord-bologna-13-miliardi-euro-viola-diritto-ue/#prettyPhoto

Pieterjan. (2014, maart 28). Gentrificatie, een wereldwijd fenomeen. Opgehaald van common ground: http://www.common-ground.eu/gentrificatie-een-wereldwijd-fenomeen/

Vertommen, D. (sd). Grontmij. Opgehaald van landezine: http://www.landezine.com/index.php/2013/12/stationsstraat-sint-niklaas-by-grontmij-belgium/redesign_of_stationsstraat-by-grontmij_belgium-06/

6