Campus HeverleeHertogstraat 1783001 Heverlee

Tel. 016 375600www.khleuven.be

LESONTWERPALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Naam: Spilstyns Angélique

Vakkencombinatie: Aardrijkskunde - Engels

Stagebegeleider DLO: Mevr. Schellemans

School: Via EGOnderwijsvorm: A-stroomRichting: LatijnKlas: 1 LCLokaal: C 210Aantal leerlingen: 18 lln

Les gegeven door: Angélique SpilstynsVak: AardrijkskundeOnderwerp: vegetatie bepalenVakmentor: L. BollenDatum/Data: 26 april 2013Lesuur/-uren: 5de

BEGINSITUATIESituering in de lessenreeksDe leerlingen hebben in de 2 lessen geleden de verschillende weerelementen gezien en de benodigdheden om de weerelementen te lezen (thermometer, ..), ze hebben ook geleerd hoe een weerbericht te lezen (basis). Ze hebben vorige les geleerd om een klimatogram te ontleden en adhv een klimatogram een klimaattype te determineren. Deze les gaan we ons toespitsen op de vegetatie die in de verschillende klimaattypes voorkomt.

Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is)De leerlingen zijn vorige les in contact geweest met een klimatogram, ze hebben ook al de verschillende weerelementen geleerd, deze komen voor op de klimatogram (temp., neerslag).

Belevings- en ervaringswereld & ActualiteitDe vakantie komt eraan en dan gaan veel leerlingen op reis naar het buitenland, de reden waarom mensen hiernaartoe gaan is niet enkel het weer maar het klimaat, het is er steeds goed bijvoorbeeld, warm klimaat.

Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, …Het is een stille en vriendelijke klas, er zijn twee zeer actieve leerlingen die de aandacht van de leerkracht opeisen, het enthousiasme is er niet van in het begin maar dit betert wel naarmate de les vordert. Er is ook een Franstalige leerling die soms moeilijkheden heeft met het Nederlands.

DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak?OLG Het is allemaal nieuwe leerstof, door gerichte vragen te stellen, leren de lln zelf de te ontdekken kennis.Duowerk Om de thematische kaart aan te vullen en de legende kunnen de leerlingen per twee werken, ze moeten ook werken met de atlas. Zo kunnen ze elkaar helpen en aangezien de rest van de les OLG is, zal dit hen iets meer ontspannen.

Aanschouwelijkheidsprincipe De les wordt ondersteund met verschillende grafische voorstellingen waaruit de leerlingen conclusies moeten trekken. Ook de verbetering wordt via PPT aangebracht, en de structuur, zo kunnen de leerlingen goed volgen.Motivatieprincipe ik herhaal de leerstof van vorige les, zodat ze dit zeker onder de knie hebben.

EINDTERMEN & LEERPLANDOELENSituering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden)ET 20 gegevens over weer en klimaat van een gebied uit cijfers, grafische voorstellingen en kaarten aflezen.Situering in het leerplan:4.6 klimaat en vegetatie3.1 temperatuur- en neerslagverschillen binnen België en/of Europa uit cijfers, grafische voorstellingen en kaarten aflezen en vergelijken met deze van Ukkel.3.3 de dominerende windrichting, de gemiddelde jaartemperatuur en de gemiddelde jaarneerslag van Ukkel als parate kennis kunnen gebruiken.

ALGEMEEN LESDOELDe lln kunnen een klimatogram te ontleden en adhv een klimatogram een klimaattype te determineren.

SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)Klimatogram lezen, WB p17-25

BRONNENWerkmap aardrijkskunde 1, J., Peeters, T., Slootmans, M., Van Boven, J. Wauters, Werkgroep Didactische Middelen, 2008-2010Globaal 1, C., De Pauw, J., Van Genechten, H., Vanlersberghe, C., Verbist, Van In, 1997-2004Geogenie 1, J., Coppenholle, R., Van Mol, H., Verstappen, V., Gaeremynck, G., Appelmans, C., Van Broeck, De Boeck, 2008-2010Zenit 1, E. Van Hecke, D., Vanderhallen, L., Slegers, A., Coemanns, Pelckmans, 2008Cursus lerarenopleiding aardrijkskunde S3: Weerkunde, klimaatkunde en kosmografie- elementen van het weer.

LEERMIDDELEN & MEDIAWBPC & BeamerAtlas (de boeck 2011)

Didactisch lesontwerp

LeerdoelenKRACHTIGE LEEROMGEVING

Lesfasen& timing Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud

De lln kunnen het klimaattype adhv een klimatogram determineren. (C4)

Instapfase

Motivatiefase/herhalingsfase10’

Probleemstelling

OLG- Vorige les hebben we geleerd een klimaat te

determineren adhv het klimatogram. Jullie moesten er enkele voorbereiden tegen vandaag. Laten we deze nu eens verbeteren.…

- Nu we dit afgerond hebben gaan we leren welk vegetatietype bij welk klimaat hoort.

Probleemstelling: De vegetatie bepalen aan de hand van een klimaattype.

Agenda: De vegetatie bepalen p.25-36Lln vullen de agenda in.

Afspraak, wanneer iets in het rood staat op de PPT, gebruik je ook rood om dit in te vullen in je WB.

PPT 1-11

AgendaPPT 12

1. Klimaattypes in Europa

Koelgematigd met zachte winter Koelgematigd met koude winter Gematigd en droog Koudgematigd met strenge winter Koud met dooiseizoen Warm gematigd met natte winter

De leerlingen kunnen het klimaattype en de vegetatie van België determineren wanneer een klimatogram en determineertabel (eventueel ook foto voor vegetatie) gegeven is. (C4)

Lesfase 1

7’

OLG- Vorige les hebben we geleerd om een

klimaattype te determineren adhv het klimatogram. Vandaag gaan we verder met de vegetatietypes. Neem p25 in jullie WB en neem ook even je atlas.

- Eerst gaan we in de atlas de kaart zoeken die de klimaattypes weergeeft, welke kaart?En de kaart voor de vegetatie van Europa?Goed kijk nu eens naar de kaart van de vegetatie, sla ook de rechterflap open met de legendes op. Welke vegetatie treffen we aan in België?

- Goed, kijk nu eens naar de PPT, hier zie je een foto van de vegetatie in België, wat kan je zien op de foto van vegetatie?Goed, laten we nu de beschrijving invullen.Hoe komt het dat we een loofbos hebben in België denk eens terug aan de voorwaarden voor boomgroei. Neem p22 er maar even bij.

PPT 13-15 2. Vegetatie in België

België: vegetatie – loofbos.

Vegetatie: : de natuurlijke plantengroei zonder tussenkomst van de mens.

- Oké, wie kan nu eens proberen om een definitie van vegetatie te geven? Kijk eens naar de foto van het loofbos in België, is dit door de mens geplant?

- Goed, vegetatie is de natuurlijke plantengroei zonder tussenkomst van de mens.

- Op p29 zie je enkele foto’s van vegetatie in Europa. Wat valt op als je kijkt naar de bomen en planten?Goed, er zijn grote verschillen in de grootte en de dichtheid van de planten.

overgangsfase

We weten nu dat aan elk klimaattype een bepaalde soort van vegetatie vasthangt, nu Europa bestaat uit meerdere klimaattypes en dus ook verschillende vormen van vegetatie. Deze gaan we nu nader onderzoeken.

De leerlingen kunnen een klimaattype en de vegetatie van Europa determineren wanneer een klimatogram en determineertabel (eventueel ook foto van de vegetatie) gegeven is. (C4)

Lesfase 2

5’

15’

OLG- Neem nu eens de p30 in je WB en je extra

blaadjes. We hebben reeds het klimaattype van Moskou getermineerd. Nu gaan we de vegetatie bepalen.

- Kijk eens naar de foto met de vegetatie van Moskou, welke vegetatie kan je zien?Goed, er zijn veel naaldbomen maar we zien ook enkele loofbomen.Oké, duid aan in de verklaring dat de winters koud zijn niet streng.

- Kijk ook eens op de kaart in de atlas.Welke vegetatie vinden we terug in Moskou?Zeer goed, gemengd woud.

- Zelfde OLG voor de andere vegetatietypes.

PPT 16-21 3. Vegetatie in Europa

Koelgematigd met zachte winterZomergroen loofwoud

Koelgematigd met koude winterGemengd woud

Gematigd en droog(gras)steppe

Koudgematigd met strenge winterTaiga (naaldwoud)

Koud met dooiseizoenToendra

Warm gematigd met natte winterHardbladige vegetatie

overgangsfase

Nu we de klimaattypes en vegetatie in Europa hebben bestudeert, laten we ze nu eens op een thematische kaart aanduiden.

De lln kunnen de verschillende klimaattypes en vegetatietypes op

Lesfase 3:

7’

Duowerk- Jullie hebben reeds de klimatogrammen ingevuld,

adhv deze klimatogrammen gaan we nu de thematische kaart invullen. Je moet elk

PPT 22-24 4. Thematische kaart vegetatie in Europa

een thematische kaart van Europa aanduiden. (C2)

klimaattype en de vegetatie van het klimaattype invullen in de legende adhv de klimatogrammen die we net gezien hebben. In de middenkolom vind je de beginletter van de plaats terug.

- Als je dat gedaan hebt plaats je het op de juiste plaats op de kaart, dit doe je door de stad te zoeken in de atlas.Jullie krijgen hiervoor 5’.Klassikale verbetering.

overgangsfase

Hoe komt het nu dat er zoveel verschillende klimaten en vegetatietypes zijn in Europa, dit gaan we nu eens nader onderzoeken.

De lln kunnen de verschillende klimaatbepalende factoren opsommen. (C2)

De lln kunnen adhv de klimaatkaart (met gegevens van Tj, Nj en Sj) de klimaatbepalende factoren in eigen woorden uitleggen. (C3)

Lesfase 4:

Indien tijd over, al starten met dit.

OLG- Neem p36 in je WB. Op de kaart zien jullie de Tj,

Nj en Sj. Wat valt op als je kijkt naar de neerslag en temperatuur in de verschillende klimaten?

- Goed, de temperatuur en neerslag bepalen een klimaat, maar de temperatuur en neerslag wordt vaak bepaald door verschillende factoren.

- Vergelijk de temperatuur van Moskou en Napels. Moskou ligt hoger dan Napels, hoe verschilt de temperatuur?Goed, des te hoger, des te kouder.

- Vergelijk ditmaal de neerslag van Moskou met deze van Volgograd. Moskou ligt hoger dan Volgograd. Hoe verschilt de neerslag?Goed, des te hoger des te meer neerslag. Dit komt door stijgingsregens.

- Vergelijk ditmaal de jaarschommeling van Volgograd met deze van Napels. Wat merk je op, wanneer is de jaarschommeling het grootst?Goed, aan de kusten is de jaarschommeling kleiner dan in het binnenland.Dit komt doordat water langzamer opwarmt dan het land.

- Vergelijk nu eens de neerslag van Ukkel en Volgograd. Waar valt de meeste neerslag?Goed, de neerslag neemt af van west naar oost.

PPT 25-29 5. Klimaatbepalende factoren in Europa

Hoogte Nabijheid van de zee Wind Breedteligging

De Atlantische Oceaan ligt in het westen. De westenwind brengt regen mee. Het regent vaker dichtbij zee.We kunnen dus besluiten dat in West-Europa meer neerslag valt dan in Oost-Europa.

- Ook de wind heeft een invloed op de temperatuur en neerslag, In Ukkel valt er veel neerslag, welke wind ervaren we hier het vaakst?Goed, de zuidwestenwind brengt overzeese lucht mee van de Golf-stroom. Deze zorgt voor meer neerslag en zachtere temperaturen.

- Vergelijk nu eens Napels met Hammerfest, waar is de temperatuur het warmst? Welke stad ligt het dichtst bij de evenaar?

- Goed, dus de jaartemperatuur stijgt van noord naar zuid. Hoe dichter bij de evenaar hoe warmer.

BORDSCHEMA

Agenda: PPT

1. Wat zijn normaalwaarden2. Grafische voorstelling

◦ Neerslag◦ Temperatuur

3. Het klimatogram lezen4. Voorwaarden plantengroei5. Het klimaattype determineren