Politieke communicatie voor ondernemingsraden

Wat kan een ondernemingsraad leren

van politieke communicatie?

Chris Aalberts

Gemeente Nieuwegeinwww.chrisaalberts.nl

Wie ben ik?

• Politiek begrijpelijk voor burgers• Burgers begrijpelijk voor de politiek

www.chrisaalberts.nlGemeente Nieuwegein

Politieke communicatie

VolksvertegenwoordigersBurgers

Gemeente Nieuwegein

Bestuurders

Min of meer publiek Min of meer besloten

www.chrisaalberts.nl

Politieke communicatie?

OndernemingsraadWerknemers

Gemeente Nieuwegein

Bestuurders

Min of meer publiek Min of meer besloten

www.chrisaalberts.nl

Politieke communicatie (3)

Gesprek met achterban•Opvangen van signalen uit de achterban•Verkrijgen van steun voor eigen standpunten

Gesprek met bestuurders•Lobby voor eigen standpunten



??

Representatieve democratie

• Burgers kiezen politieke vertegenwoordigers• Deze politici nemen alle beslissingen• Burgers kunnen politici op termijn wegsturen

Kern is:• Burgers hebben eindcontrole• Burgers hebben geen dagelijks invloed• Ondertoon: hopeloos ouderwets


??

Directe democratie

• Burgers hebben veel meer directe invloed• Burgers nemen zelf politieke beslissingen• Ze doen dat naast of in plaats van politici

Kern is:• Burgers hebben dagelijks invloed• Ideaalbeeld (bv. van D66) wat geen praktijk is• Ondertoon: past bij de kritische burger van nu


??

Normatieve beelden

• Rechten en plichten van burgers in democratieën

• Diverse beelden van de rol van burgers– Directe democratie– Deliberatieve democratie– Participatieve democratie– Geïnformeerd burgerschap

• Deze eisen liggen meestal te hoog voor burgers


??

Politiek in het alledaagse leven

• Politiek speelt nauwelijks een rol• Burgers hebben andere zaken aan hun hoofd

• Diverse indicatoren laten dit zien– Politieke kennis– Politieke interesse– Politieke participatie

• Normatieve beelden zijn vaak erg theoretisch


??

Een voorbeeld

Geïnformeerd burgerschap• Welke beslissingen worden er genomen?• Wie maakte die beslissingen? • Met welke achterliggende redenen? • Welke effecten hebben die beslissingen? • Welke verschillen zijn er hierbij tussen

partijen?• Hoe interacteren lokale, regionale, landelijke

en internationale politiek?


??

Publieksdemocratie

• Burgers staan ver van politiek af• Burgers stemmen bij verkiezingen• Burgers volgen de politiek via de media• Burgers zijn verder politiek inactief• Burgers stemmen op andere partijen als ze het

oneens zijn met het beleid

• Burgers zijn het publiek van de politiek• Empirische aanpak, niet normatief bedoeld


??

Probleem

• Om signalen te kunnen opvangen is een band met de achterban nodig

• Het is niet duidelijk wat de achterban precies wil

• Uiteenlopende middelen beschikbaar• Altijd vragen hoe representatief meningen zijn• Alle middelen hebben eigen beperkingen


Idealen van toen en nu

• Michael Schudson: The Good Citizen• Idealen over politieke participatie veranderen• Vroeger waren burgers vrijwel ongeïnformeerd• Sociale verbanden waren heel belangrijk• Er zijn dus geen objectieve standaarden

• Alternatief voor geïnformeerd burgerschap: monitorend burgerschap


Monitorend burgerschap

• Burgers kijken naar hun eigen belangen• Alleen interesse in specifieke thema’s• Andere thema’s doen er voor burgers niet toe

• Burgers hebben een ‘antenne’• Burgers pikken sommige thema’s op en

andere niet• In sommige gevallen worden ze politiek actief• Metafoor: ouders bij het zwembad


Politiek actief op sociale media?

• Sociale media zijn medium om over politiek te praten

• Onderzoek onder wat burgers online zeggen

Heel veel gebruikers van sociale media• Facebook• Hyves• LinkedIn• Twitter


Wie zijn deze burgers?

• Sociale media worden door iedereen gebruikt• Maar gebruikt iedereen sociale media voor

politieke doeleinden?

Specifieke doelgroep• Hoger opgeleiden• Jongeren• Mannen


Welke meningen klinken door?

• Hebben deze burgers dezelfde meningen als de rest van de bevolking?

Voorbeeld: de diplomademocratie• Hoger opgeleiden overvleugelen lager

opgeleiden• Andere meningen en belangen• Andere partijvoorkeuren

• Geldt vermoedelijk ook voor jongeren


Alternatieven

• Sociale media zijn nuttig om signalen op te vangen

• Maar er zijn ook andere middelen nodig• Niet alle burgers zitten op sociale media• Niet alle thema’s worden op sociale media

besproken

• Bekendheid en aanspreekbaarheid zijn essentieel


Probleem

Voor steun van de achterban is veel nodig…•Bekendheid•Vertrouwen•Inhoudelijke steun

•Welke communicatiestrategie hebben we nodig? •Probleem: het is onduidelijk welke strategie het beste werkt, dit blijft een gok


Communicatie-strategie

• Nederland wordt steeds meer een mediacratie• Essentieel hoe politici in de media komen• Communicatieadviseurs helpen daarbij • Sexy benaming: spindoctors

Doelen• Beïnvloeding van de journalistiek• Beïnvloeding van burgers zelf


Een omschrijving

• Een spindoctor is ‘degene die op moderne wijze de media manipuleert en de berichtgeving zo effectief mogelijk naar zijn hand weet te zetten’

Wat zijn de verschillen met voorlichters? • Actieve sturing van informatie i.p.v.

doorgeefluik• Strategisch adviseur i.p.v. uitvoerder• Proactief i.p.v. reactief


Wie zijn spindoctors?

Verschillende personen kunnen deze rol vervullen•Voorlichters•Politici zelf•Politiek assistenten•Journalisten


Framing

Frames zijn overal•Duiden van politieke thema’s en gebeurtenissen

Voorbeelden van frames•Politieke thema’s, initiatief nemen•Politici of partijen, of hun prestaties•Verloop van debatten•Motieven van politici


Voorspelbaar nieuws

Nieuws is niet toevallig maar voorspelbaar•Journalisten gebruiken vuistregels om dit te bepalen•Aanbod van verhalen door insiders•Spindoctors spelen hierop in


Beelden zijn essentieel

Beelden zijn geregisseerd•Beelden zijn niet toevallig, er is over nagedacht

Voorbeelden van doelen•Karaktereigenschappen benadrukken•Taalgebruik aanpassen aan de doelgroep•Ondersteunende omgeving creëren•Meest geschikte media opzoeken


Geen trucs

Trucs komen in de openbaarheid•Diverse verhalen die onjuist zijn of deels onjuist•Uitspraken die niet kloppen•Deze verhalen komen vroeg of laat naar buiten


Probleem

• Om iets te bereiken is lobby bij bestuurders nodig

• Er zijn veel mensen die bestuurders belobbyen

Vragen zijn daarom:• Wat betekent het om politicus te zijn? • Wat betekent dit voor hoe je hen kunt

beïnvloeden?


Politiek als beroep

• Politieke partijen zijn minder belangrijk dan ooit• Betaalde publiciteit speelt geen rol• Politici zijn sterk afhankelijk van vrije publiciteit

• Politici worden steeds meer gezien als individuen• Nieuwe kwaliteiten worden gevraagd

• Het wordt voor politici moeilijker burgers te bereiken dan voorheen


Luisterende politici?

• Politici gaan sociale media gebruiken• Zeer massale aanwezigheid

• Kopieergedrag: collega’s doen dit ook• Gevoel dat achterban dit wil• Idee dat dit goed is voor eigen imago

• Geen sterke behoefte aan interactie• Sociale media geven beeld van wat kiezers

willen


Is luisteren belangrijk voor politici?

Politici zijn onzekerder geworden•Zwevende kiezers•Afkalvende hoeveelheid partijleden•Minder actieve vrijwilligers•Middenpartijen lijken op elkaar•Ontevreden burgers•Opkomst van het populisme


Kunnen politici luisteren?

Luisteren is geen hoofdtaak•Voor veel politici is politiek een part time baan

Politici hebben veel andere taken•Vergaderingen •Contact met eigen partij•Informatie inwinnen over politieke thema’s•Documenten lezen•Contacten met de media


Willen politici luisteren?

Eigen belang van politici om wel te luisteren•Kiezers zullen eerder op hen stemmen•Partijleden zetten hen weer op de lijst•Kan ook media-aandacht en status opleveren•Kan ook modern imago opleveren


Is de informatie relevant?

Burgers komen met veel irrelevante informatie•Veel niet onderbouwde meningen•Veel argumenten die al bekend waren•Probleem is om nieuwe informatie te vinden•Geen garantie dat er iets waardevols tussen zit


Van wie komt deze informatie?

• Politici weten nu wat de meningen van burgers zijn

• Maar welke burgers zijn dit? • Kans is groot dat het een zeer specifieke groep

is

Geen beeld of informatie representatief is voor• De bevolking• De partijleden• De stemmers


Wat is de waarde van deze informatie?

Ervaring geeft weinig hoop •De opbrengst is inhoudelijk minimaal•Verwerking staat in geen relatie tot de opbrengst

Oplossingen•Niet lezen en niet antwoorden•Bedankjes sturen•Standaardantwoorden sturen


Conclusie

Drie dilemma’s•Hoe effectief signalen van de achterban op te vangen?•Hoe effectief de achterban te winnen voor de eigen standpunten?•Hoe effectief de politiek te beïnvloeden?


Politieke communicatie voor ondernemingsraden

News & Politics

Transcript of Politieke communicatie voor ondernemingsraden