Plotsdoof in gezondheidco 18 02 2016
1
4 LEEUWARDER COURANT DONDERDAG 18 FEBRUARI 2016 OVER OERKRACHT GESPROKEN Sander de Hosson (1977) is longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen, met als specialisaties longkanker en palliatieve zorg. In de rubriek Op leven en dood beschrijft hij elke maand zijn ervaringen in persoonlijke verhalen. Aflevering 2. Al zestig jaar gele- den pakten die handen elkaar vast en lieten nooit meer los geliefden afscheid nemen van alle eervolle, levenslange arbeid die het lichaam heeft verricht. Er heerst schurende dubbelheid in dit moment. Behalve het intense verdriet van onomkeerbaar afscheid is dit ook het stille moment waarin de opluchting begint. Er schuilt een grote kracht in de mogelijkheden die zorgverleners hebben om lijden aan het einde van het mensenleven te verlichten. Het is een grote kracht om letterlijk te voorkomen dat mensen zullen stikken. Morfine is onomstreden het meest ge- schikte middel om veel leed in die laatste levensfase te voorkomen. Er bestaan veel fabels over het middel. Ze zijn vaak voortge- komen uit herinneringen aan vroegere erva- ringen. Aan het soms traumatisch aangezicht van overlijden van een ouder, een geliefde uit tijden waarin de dood niet bespreekbaar was. Waarin kanker slechts K was en de dood nauwelijks werd voorbereid. Mensen overlijden niet aan morfine. Men- sen overlijden omdat ze een ziekte hebben waaraan ze doodgaan. Het is onomstreden dat het middel helpt om dit sterven op een fatsoenlijke wijze te laten plaatsvinden. Het taboe dat op dit middel rust is vreselijk onte- recht. Het doseren van morfine kent een zekere complexiteit. Te laag doseren kan uiteraard leiden tot benauwdheid en pijn, maar te snel te hoge doseringen tot bijwerkingen als onrust en hallucinaties. Het precies doseren is nauwelijks nog ‘geneeskunde’ te noemen. Degene die doseert doet dat volgens de regels van de ‘geneeskunst’ of beter gezegd ‘stervenskunst’. Het zijn regels die nauwe- lijks zijn te vatten in een protocol. Ze zijn een resultante van medische kennis, klini- sche ervaring, intuïtie, medemenselijkheid en normbesef. De dosering ligt uiteindelijk daar waar proportionaliteit en barmhartig- heid samenkomen. OP LEVEN EN DOOD T oen ik hem vroeg waar hij wilde overlijden, was hij duidelijk: ,,Naast mijn vrouw.’’ Met rooddoorlopen ogen zit zij naast zijn bed en glimlacht. Ze zucht. Trots en verdriet mengen in emotie. Zijn huidige opname heeft niet geleid tot herstel, integendeel. Tot voor kort was hij een vitale oudere man. Net 80. De eerste longont- steking kwam als een donderslag bij heldere hemel, hij was in al die jaren nooit echt ziek geweest. Het had erin gehakt: zijn conditie was sterk afgenomen. Hij was hersteld, en ook weer thuis geweest, maar nog geen twee maanden later slaat een tweede longontste- king toe, nu nog feller. Hij wil graag naar het ziekenhuis en wordt gedurende enkele dagen beademd. Na terugkomst op de verpleegafdeling blijkt hoe de longontsteking heeft huisge- houden. Na een eerste opleving gaat de situ- atie achteruit. In de medische status volgen alarmerende zinnen elkaar op. ‘Matige condi- tie. Nierfunctiestoornissen. Weer koorts. Meer zuurstof nodig. Echografie van het hart. Ernstig hartfalen. Niet-reanimeerafspraak. Geen kunstmatige beademingen meer. Situ- atie holt achteruit’. We praten over zinnige behandelingen. We praten veel uitgebreider over zinloze behan- delingen. Wanneer hij ’s middags weer fors benauwd wordt, en hij aangeeft dit niet meer te willen, praten we uiteindelijk ook over sterven en de dood. We praten over de medi- cijnen waarmee we zullen stoppen en over de medicatie waarmee we juist beginnen. STIL Het is een moment om stil te staan. Het moment om stil te beseffen dat alle medicij- nen zijn geprobeerd, dat antibiotica niet meer werken. Dat het verlies moet worden erkend, verliezen van desastreuze oerkrach- ten die sommige ziekten in zich dragen. Een stilmakend moment waarin de mens en zijn En als er ondanks deze behandelmogelijk- heid toch weer of nog klachten in die laatste levensfase dreigen? Als ze niet op een andere manier zijn op te heffen, dan hebben dokters de mogelijkheid, of beter gezegd: de medi- sche en morele plicht, het bewustzijn te verlagen (palliatieve sedatie) met slaapmedi- cijnen (dormicum) tot er een rustig sterfbed ontstaat. De mens sterft uiteindelijk aan zijn ziekte; hij sterft niet door deze medicatie, maar met deze medicatie. MOOI ’s Middags sluip ik de kamer nog even bin- nen. Er heerst een intieme rust. Het enige geluid dat dan nog is te horen, is het zacht zoemen van de morfine- en de dormicum- pomp naast het bed. We zien dat zijn mond iets is opengevallen. Ik zit naast zijn vrouw op een stoeltje naast het bed. Ze glimt als ze zijn mond ziet. Als ze ziet dat de honger van de benauwdheid is gestild. Ze ziet dat hij nog maar zachtjes ademhaalt. Oppervlakkig, maar regelmatig. Ze pakt zijn hand en tenslotte ook de mij- ne. Ze spreekt zacht, gedecideerd en liefde- vol: ,,Wat is hij mooi.’’ Van haar gezicht kijk ik naar haar hand die de zijne omklemt. Al zestig jaar geleden pakten die handen elkaar vast en lieten nooit meer los. Ik aanschouw die prachtige getui- genis. Wat kan het beeld ontroeren, van oude handen die van elkaar houden. Ik weet het zeker. Ik heb het vaker gezien. Als zijn ogen uren later zullen veranderen van kleur. Zijn gelaat zal verbleken. En als hij dan nog een keer ademhaalt en naast haar sterft, weet ik zeker dat die hand de zijne nog steeds vasthoudt. Over oerkrachten gesproken. Zie ook: shosson.webnode.nl/news/oerkracht @shossontwits LEEUWARDER COURANT DONDERDAG 18 FEBRUARI 2016 5 ‘I k wil starten met de grote schoonmaak’’, zei cliënte, ,,wat vind jij daarvan?’’ Na enig doorvragen bleek het niet over haar huis te gaan maar over haar lijf. Mevrouw was van plan te gaan detoxen. Wat is detoxen? We noemen het ook wel ontgiften. Meestal is het een sapkuur met daarin super- foods die je gedurende een aantal dagen of weken moet volgen. Soms worden klysma’s aangera- den om de darm te ‘reinigen’. Het idee erachter is dat na ver- loop van tijd allerlei gifstoffen uit milieu en voeding zich in het lichaam hebben opgehoopt. En die moeten worden opgeruimd en afgevoerd. Een soort grote schoonmaak dus. Je bent na afloop van de detox weer fit en energiek, soms zelfs slanker. Lichaam en geest zijn in balans en je kunt er weer maanden tegen. Althans, dat wordt ons beloofd door de bedrijven die deze detoxkuren aan ons willen verkopen. De hamvraag: is detoxen nodig? Moet ons lichaam zo nu en dan een handje worden geholpen omdat het lijf het alleen niet af kan? Dat lijkt een lastige vraag. Want hoe meet je of iemand fitter is geworden? Komt het door de detox? Of omdat iemand geduren- de die kuur is gestopt met onge- zond eten, meer is gaan bewegen en geen alcohol meer drinkt? Misschien is de kracht van een gezonde leefstijl wel de reden van het energieker worden. Daarnaast heeft ons lijf twee grote troefkaarten: lever en nie- ren. Deze organen zijn non-stop aan het ontgiften. In feite is ons lichaam één grote detoxmachine. Je kunt wel stellen dat bij een gezonde voeding met veel verse voedingsmiddelen lever en nieren minder worden belast dan bij junkfood. Zo heeft iemand met obesitas vaak een overwerkte lever. Een extra argument om gezonder te gaan eten en leven. Een onge- zonde leefstijl repareer je niet met een detoxkuurtje. Kortom, detoxen is niet nodig. Onze superorganen lever en nie- ren doen het zuiverende werk al dag en nacht, gratis en voor niks. JANET NOOME DIËTIST GROTE SCHOONMAAK VOEDING FANTOOMGELUID Wietske Visser (38) weet niet wat haar over- komt. ,,Zo’n herrie, niet normaal. Alle gelui- den kwamen heel hard binnen.’’ Ze belt een KNO-arts. ,,Ik moest meteen komen. Er werd een gehoortest afgenomen en daaruit bleek dat 98 procent van mijn gehoor aan mijn rechteroor weg was. Diagnose: plotsdoof- heid.’’ Plotsdoofheid gaat vaak gepaard met tinni- tus of oorsuizen. Dat was ook bij Wietske het geval: de veegwagen in haar hoofd was het oorsuizen. Een verwarrende aandoening, want het gehoor werkt niet, maar het hoofd zit vol geluid. Te vergelijken met fantoom- pijn. ,,Mijn oor is aan het overcompenseren van wat het níét hoort. Je bent doof en tege- lijkertijd zintuiglijk overgevoelig’’, legt Visser uit. Bij plotsdoofheid is het belangrijk dat er snel wordt gehandeld. Visser kreeg twee weken zware medicijnen om een eventueel virus aan te pakken: als een virus de boos- doener is, neemt de doofheid na verloop van tijd af. Er kan echter ook sprake zijn van een andere oorzaak, zoals vernauwing in een bloedvat van het oor of een tumor. Bij Wiet- ske Visser bleek het om een virus te gaan. ,,Ik ben wel iets hersteld, mijn gehoor is nu weer 40 procent. Maar het lawaai in mijn hoofd zit er nog steeds en dat blijft heel vermoeiend. Maar het is gelukkig niet meer zo extreem als in het begin.’’ NIET MEE TE LEVEN Het was extreem, vertelt Visser. ,,Het is zo erg, dat je geen uitweg meer ziet. ‘Koop maar een touw’, zei ik tegen Hendrik, hiermee kan ik niet leven, dit is geen menswaardig be- staan. Je hebt geen rust, in je hoofd is het altijd druk en lawaaiig. Ik ben jong, getrouwd en heb jonge kinderen, dus echt wel iets om voor te leven maar ik kwam er zelf niet uit.’’ Visser zocht hulp en vond die bij audiolo- gisch centrum Pento in Leeuwarden. ,,Zij helpen niet alleen op medisch gebied, maar reiken je ook de hand op sociaal en maat- schappelijk gebied. Je hele leven staat op de kop. Mijn gezin, mijn relatie, mijn werk, mijn sociale leven, mijn muziek, mijn eigen be- drijf: op alles heb ik moeten inleveren. Bij Pento hebben ze me begeleid door de vele fasen waar ik doorheen moest: kwaadheid, verdriet, onbegrip, zelfmedelijden, rouw – alles komt voorbij. Gaandeweg leer je wat je aankunt. Ik weet nu dat herstel veel tijd nodig heeft en dat ik gematigd moet leven. Ik ben ruim een jaar verder en heb nu pas het gevoel dat ik mijn leven weer een beet- je op de rit heb. Maar ik loop ook nog geregeld tegen mijn grenzen aan.’’ LUISTERSTILTE Visser speelde 25 jaar cornet bij de fanfare, daarmee is ze gestopt. Te veel decibels, te veel prikkels. ,,Ik mis de muziek, maar het kan gewoon niet.’’ Ook met vriendinnen op stap of samen uit eten: het kan alleen nog maar gedoseerd. ,,Ik moet er rekening mee houden dat ik na zo’n uitstapje een dag rus- tig aan moet doen om te herstellen, de prik- kels zuigen me leeg.’’ Haar werkgever modebedrijf Cyell in Oude Leije is begripvol: nadat Wietske een tijd uit de running was, is haar functie als designer bij de badmodeafdeling aangepast. Na een paar uur werk gaat ze naar huis, waar ze een half uurtje luisterstilte houdt. Daarna werkt Visser thuis verder, zonder al te veel prikkels om haar heen. ,,Ik ben nog steeds bezig mijn concentratievermogen op te bouwen. Daar- om moet ik af en toe een half uurtje liggen in absolute stilte, dan komt alles weer een beet- je tot rust.’’ Haar eigen bedrijf Iets van Wiets, waar ze interieurtextiel ontwerpt en maakt, staat op een laag pitje: ,,Ik ben vooral thera- peutisch bezig, meer kan ik nu niet doen.’’ ANDER MENS ,,Mijn leven is helemaal veranderd, ík ben veranderd. Ik was altijd onbevangen, ik kon alles aan, maar nu niet meer. De vrijblijvend- heid is weg. Ik ben een ander mens, dat merkt mijn man ook en dat heeft ook impact op je relatie en je gezin. Ik zal altijd rekening moeten houden met mijn aandoening. Ik moet leren de geluiden in mijn hoofd te negeren en blijven relativeren, alleen zo hou ik me staande. Ik probeer zoveel mogelijk rust in mijn hoofd te creëren en mijn leven in balans te krijgen. Yoga en lezen over mind- fullness helpen me daarbij. Handwerken, naaien en haken, deed ik altijd al graag, maar dat werkt ook nog eens rustgevend. Ik heb leren leven met die veegwagen, met dat lawaai in mijn hoofd, maar ik zou zó graag die knop willen omzetten.’’ Kijk voor meer informatie over gehoorschade als plotsdoofheid en tinnitus (oorsuizen) op www.pento.nl (met vestigingen onder meer in Leeuwarden, Assen en Zwolle); www.stichtinghoormij.nl VEEGWAGEN IN JE HOOFD Het is nog donker als Wietske Visser uit Stiens wakker wordt van een oor- verdovend lawaai. ,,Wat doet die veeg- wagen hier zo vroeg?’’, zegt ze te- gen haar man Hen- drik. Er is geen veegwagen te zien; het geluid zit in haar hoofd. Een ge- luid dat haar hele leven overhoop haalt. Ik zal altijd rekening moeten houden met mijn aandoening Sybylle Kroon Doof zijn maar wel een oorverdovend geluid horen, om gek van te worden. FOTO’S SHUTTERSTOCK
-
Upload
sybylle-kroon -
Category
Documents
-
view
220 -
download
7
description
Artikel over plotsdoofheid en tinnitus en gevolgen daarvan in je dagelijkse leven.Gepubliceerd in de bijlage Gezondheid&Co van de Leeuwarder Courant en Dagblad van het Noorden. Auteur: Sybylle Kroon.
Transcript of Plotsdoof in gezondheidco 18 02 2016
-
4 LEEUWARDER COURANT DONDERDAG 18 FEBRUARI 2016
OVER OERKRACHT GESPROKENSander de Hosson (1977) is longarts in het Wilhelmina ZiekenhuisAssen, met als specialisaties longkanker en palliatieve zorg. In derubriek Op leven en dood beschrijft hij elke maand zijn ervaringenin persoonlijke verhalen. Aflevering 2.
Al zestigjaar gele-den paktendie handenelkaar vasten lietennooitmeer los
geliefden afscheid nemen van alle eervolle,levenslange arbeid die het lichaam heeftverricht.
Er heerst schurende dubbelheid in ditmoment. Behalve het intense verdriet vanonomkeerbaar afscheid is dit ook het stillemoment waarin de opluchting begint. Erschuilt een grote kracht in de mogelijkhedendie zorgverleners hebben om lijden aan heteinde van het mensenleven te verlichten. Hetis een grote kracht om letterlijk te voorkomendat mensen zullen stikken.
Morfine is onomstreden het meest ge-schikte middel om veel leed in die laatstelevensfase te voorkomen. Er bestaan veelfabels over het middel. Ze zijn vaak voortge-komen uit herinneringen aan vroegere erva-ringen. Aan het soms traumatisch aangezichtvan overlijden van een ouder, een geliefde uittijden waarin de dood niet bespreekbaar was.Waarin kanker slechts K was en de doodnauwelijks werd voorbereid.
Mensen overlijden niet aan morfine. Men-sen overlijden omdat ze een ziekte hebbenwaaraan ze doodgaan. Het is onomstredendat het middel helpt om dit sterven op eenfatsoenlijke wijze te laten plaatsvinden. Hettaboe dat op dit middel rust is vreselijk onte-recht.
Het doseren van morfine kent een zekerecomplexiteit. Te laag doseren kan uiteraardleiden tot benauwdheid en pijn, maar te snelte hoge doseringen tot bijwerkingen alsonrust en hallucinaties. Het precies doserenis nauwelijks nog geneeskunde te noemen.Degene die doseert doet dat volgens deregels van de geneeskunst of beter gezegdstervenskunst. Het zijn regels die nauwe-lijks zijn te vatten in een protocol. Ze zijneen resultante van medische kennis, klini-sche ervaring, intutie, medemenselijkheiden normbesef. De dosering ligt uiteindelijkdaar waar proportionaliteit en barmhartig-heid samenkomen.
OP LEVEN EN DOOD
T oen ik hem vroeg waar hij wildeoverlijden, was hij duidelijk: ,,Naastmijn vrouw. Met rooddoorlopenogen zit zij naast zijn bed en glimlacht. Zezucht. Trots en verdriet mengen in emotie.
Zijn huidige opname heeft niet geleid totherstel, integendeel. Tot voor kort was hij eenvitale oudere man. Net 80. De eerste longont-steking kwam als een donderslag bij helderehemel, hij was in al die jaren nooit echt ziekgeweest. Het had erin gehakt: zijn conditiewas sterk afgenomen. Hij was hersteld, enook weer thuis geweest, maar nog geen tweemaanden later slaat een tweede longontste-king toe, nu nog feller. Hij wil graag naar hetziekenhuis en wordt gedurende enkele dagenbeademd.
Na terugkomst op de verpleegafdelingblijkt hoe de longontsteking heeft huisge-houden. Na een eerste opleving gaat de situ-atie achteruit. In de medische status volgenalarmerende zinnen elkaar op. Matige condi-tie. Nierfunctiestoornissen. Weer koorts.Meer zuurstof nodig. Echografie van het hart.Ernstig hartfalen. Niet-reanimeerafspraak.Geen kunstmatige beademingen meer. Situ-atie holt achteruit.
We praten over zinnige behandelingen. Wepraten veel uitgebreider over zinloze behan-delingen. Wanneer hij s middags weer forsbenauwd wordt, en hij aangeeft dit niet meerte willen, praten we uiteindelijk ook oversterven en de dood. We praten over de medi-cijnen waarmee we zullen stoppen en over demedicatie waarmee we juist beginnen.
STILHet is een moment om stil te staan. Hetmoment om stil te beseffen dat alle medicij-nen zijn geprobeerd, dat antibiotica nietmeer werken. Dat het verlies moet wordenerkend, verliezen van desastreuze oerkrach-ten die sommige ziekten in zich dragen. Eenstilmakend moment waarin de mens en zijn
En als er ondanks deze behandelmogelijk-heid toch weer of nog klachten in die laatstelevensfase dreigen? Als ze niet op een anderemanier zijn op te heffen, dan hebben doktersde mogelijkheid, of beter gezegd: de medi-sche en morele plicht, het bewustzijn teverlagen (palliatieve sedatie) met slaapmedi-cijnen (dormicum) tot er een rustig sterfbedontstaat. De mens sterft uiteindelijk aan zijnziekte; hij sterft niet door deze medicatie,maar met deze medicatie.
MOOIs Middags sluip ik de kamer nog even bin-nen. Er heerst een intieme rust. Het enigegeluid dat dan nog is te horen, is het zachtzoemen van de morfine- en de dormicum-pomp naast het bed. We zien dat zijn mondiets is opengevallen. Ik zit naast zijn vrouwop een stoeltje naast het bed. Ze glimt als zezijn mond ziet. Als ze ziet dat de honger vande benauwdheid is gestild. Ze ziet dat hij nogmaar zachtjes ademhaalt. Oppervlakkig,maar regelmatig.
Ze pakt zijn hand en tenslotte ook de mij-ne. Ze spreekt zacht, gedecideerd en liefde-vol: ,,Wat is hij mooi.
Van haar gezicht kijk ik naar haar hand diede zijne omklemt. Al zestig jaar geledenpakten die handen elkaar vast en lieten nooitmeer los. Ik aanschouw die prachtige getui-genis. Wat kan het beeld ontroeren, van oudehanden die van elkaar houden.
Ik weet het zeker. Ik heb het vaker gezien.Als zijn ogen uren later zullen veranderenvan kleur. Zijn gelaat zal verbleken. En als hijdan nog een keer ademhaalt en naast haarsterft, weet ik zeker dat die hand de zijne nogsteeds vasthoudt.
Over oerkrachten gesproken.
Zie ook:shosson.webnode.nl/news/oerkracht@shossontwits
LEEUWARDER COURANT DONDERDAG 18 FEBRUARI 2016 5
Ik wil starten met de groteschoonmaak, zei clinte,,,wat vind jij daarvan? Naenig doorvragen bleek het nietover haar huis te gaan maar overhaar lijf. Mevrouw was van plante gaan detoxen.Wat is detoxen? We noemen hetook wel ontgiften. Meestal is heteen sapkuur met daarin super-foods die je gedurende een aantaldagen of weken moet volgen.Soms worden klysmas aangera-den om de darm te reinigen.Het idee erachter is dat na ver-loop van tijd allerlei gifstoffen uitmilieu en voeding zich in hetlichaam hebben opgehoopt. Endie moeten worden opgeruimd enafgevoerd. Een soort groteschoonmaak dus. Je bent naafloop van de detox weer fit enenergiek, soms zelfs slanker.Lichaam en geest zijn in balansen je kunt er weer maandentegen. Althans, dat wordt onsbeloofd door de bedrijven diedeze detoxkuren aan ons willenverkopen.De hamvraag: is detoxen nodig?Moet ons lichaam zo nu en daneen handje worden geholpenomdat het lijf het alleen niet afkan? Dat lijkt een lastige vraag.Want hoe meet je of iemand fitteris geworden? Komt het door dedetox? Of omdat iemand geduren-de die kuur is gestopt met onge-zond eten, meer is gaan bewegenen geen alcohol meer drinkt?Misschien is de kracht van eengezonde leefstijl wel de reden vanhet energieker worden.Daarnaast heeft ons lijf tweegrote troefkaarten: lever en nie-ren. Deze organen zijn non-stopaan het ontgiften. In feite is onslichaam n grote detoxmachine.Je kunt wel stellen dat bij eengezonde voeding met veel versevoedingsmiddelen lever en nierenminder worden belast dan bijjunkfood. Zo heeft iemand metobesitas vaak een overwerktelever.Een extra argument om gezonderte gaan eten en leven. Een onge-zonde leefstijl repareer je niet meteen detoxkuurtje.Kortom, detoxen is niet nodig.Onze superorganen lever en nie-ren doen het zuiverende werk aldag en nacht, gratis en voor niks.
JANET NOOMEDITIST
GROTESCHOONMAAK
VOEDING
FANTOOMGELUIDWietske Visser (38) weet niet wat haar over-komt. ,,Zon herrie, niet normaal. Alle gelui-den kwamen heel hard binnen. Ze belt eenKNO-arts. ,,Ik moest meteen komen. Er werdeen gehoortest afgenomen en daaruit bleekdat 98 procent van mijn gehoor aan mijnrechteroor weg was. Diagnose: plotsdoof-heid.
Plotsdoofheid gaat vaak gepaard met tinni-tus of oorsuizen. Dat was ook bij Wietske hetgeval: de veegwagen in haar hoofd was hetoorsuizen. Een verwarrende aandoening,want het gehoor werkt niet, maar het hoofdzit vol geluid. Te vergelijken met fantoom-pijn. ,,Mijn oor is aan het overcompenserenvan wat het nt hoort. Je bent doof en tege-lijkertijd zintuiglijk overgevoelig, legt Visseruit.
Bij plotsdoofheid is het belangrijk dat ersnel wordt gehandeld. Visser kreeg tweeweken zware medicijnen om een eventueelvirus aan te pakken: als een virus de boos-doener is, neemt de doofheid na verloop vantijd af. Er kan echter ook sprake zijn van eenandere oorzaak, zoals vernauwing in eenbloedvat van het oor of een tumor. Bij Wiet-ske Visser bleek het om een virus te gaan. ,,Ikben wel iets hersteld, mijn gehoor is nu weer40 procent. Maar het lawaai in mijn hoofd ziter nog steeds en dat blijft heel vermoeiend.Maar het is gelukkig niet meer zo extreemals in het begin.
NIET MEE TE LEVENHet was extreem, vertelt Visser. ,,Het is zoerg, dat je geen uitweg meer ziet. Koop maareen touw, zei ik tegen Hendrik, hiermee kanik niet leven, dit is geen menswaardig be-staan. Je hebt geen rust, in je hoofd is hetaltijd druk en lawaaiig. Ik ben jong, getrouwd
en heb jonge kinderen, dus echt wel iets omvoor te leven maar ik kwam er zelf niet uit.
Visser zocht hulp en vond die bij audiolo-gisch centrum Pento in Leeuwarden. ,,Zijhelpen niet alleen op medisch gebied, maarreiken je ook de hand op sociaal en maat-schappelijk gebied. Je hele leven staat op dekop. Mijn gezin, mijn relatie, mijn werk, mijnsociale leven, mijn muziek, mijn eigen be-drijf: op alles heb ik moeten inleveren. BijPento hebben ze me begeleid door de velefasen waar ik doorheen moest: kwaadheid,verdriet, onbegrip, zelfmedelijden, rouw alles komt voorbij. Gaandeweg leer je watje aankunt. Ik weet nu dat herstel veel tijdnodig heeft en dat ik gematigd moet leven.Ik ben ruim een jaar verder en heb nu pashet gevoel dat ik mijn leven weer een beet-je op de rit heb. Maar ik loop ook noggeregeld tegen mijn grenzen aan.
LUISTERSTILTEVisser speelde 25 jaar cornet bij de fanfare,daarmee is ze gestopt. Te veel decibels, teveel prikkels. ,,Ik mis de muziek, maar hetkan gewoon niet. Ook met vriendinnen opstap of samen uit eten: het kan alleen nogmaar gedoseerd. ,,Ik moet er rekening meehouden dat ik na zon uitstapje een dag rus-tig aan moet doen om te herstellen, de prik-kels zuigen me leeg.
Haar werkgever modebedrijf Cyell in OudeLeije is begripvol: nadat Wietske een tijd uitde running was, is haar functie als designerbij de badmodeafdeling aangepast. Na eenpaar uur werk gaat ze naar huis, waar ze eenhalf uurtje luisterstilte houdt. Daarna werktVisser thuis verder, zonder al te veel prikkelsom haar heen. ,,Ik ben nog steeds bezig mijnconcentratievermogen op te bouwen. Daar-om moet ik af en toe een half uurtje liggen in
absolute stilte, dan komt alles weer een beet-je tot rust. Haar eigen bedrijf Iets van Wiets,waar ze interieurtextiel ontwerpt en maakt,staat op een laag pitje: ,,Ik ben vooral thera-peutisch bezig, meer kan ik nu niet doen.
ANDER MENS,,Mijn leven is helemaal veranderd, k benveranderd. Ik was altijd onbevangen, ik konalles aan, maar nu niet meer. De vrijblijvend-heid is weg. Ik ben een ander mens, datmerkt mijn man ook en dat heeft ook impact
op je relatie en je gezin. Ik zal altijd rekeningmoeten houden met mijn aandoening. Ikmoet leren de geluiden in mijn hoofd tenegeren en blijven relativeren, alleen zo houik me staande. Ik probeer zoveel mogelijkrust in mijn hoofd te creren en mijn levenin balans te krijgen. Yoga en lezen over mind-fullness helpen me daarbij. Handwerken,naaien en haken, deed ik altijd al graag, maardat werkt ook nog eens rustgevend. Ik hebleren leven met die veegwagen, met datlawaai in mijn hoofd, maar ik zou z graagdie knop willen omzetten.
Kijk voor meer informatie over gehoorschadeals plotsdoofheid en tinnitus (oorsuizen) opwww.pento.nl (met vestigingen onder meer inLeeuwarden, Assen en Zwolle);www.stichtinghoormij.nl
VEEGWAGEN INJE HOOFD
Het is nog donkerals Wietske Visseruit Stiens wakkerwordt van een oor-verdovend lawaai.,,Wat doet die veeg-wagen hier zovroeg?, zegt ze te-gen haar man Hen-drik. Er is geenveegwagen te zien;het geluid zit inhaar hoofd. Een ge-luid dat haar heleleven overhoophaalt.
Ik zal altijd rekeningmoeten houden metmijn aandoening
Sybylle Kroon
Doof zijn maar wel een oorverdovend geluid horen, om gek van te worden.FOTOS SHUTTERSTOCK
