Hoogtij in de Delta

Wadden in tijden van klimaatverandering

morfodynamiek en hoogwaterbescherming Springtij festivalTerschelling 24-26 september 2015

Pier VellingaUniversiteit Wageningen,Nationaal Onderzoekprogramma Kennis voor klimaatDirecteur Water en Klimaat Waddenacademie

1

Lezing in vier delen

Klimaatverandering, vooruitzichten;

Omgaan met zeespiegelstijging in het waddengebied de kusten en de eilanden zelf;

Innovatieve hoogwater bescherming met meerwaarde voor natuur en economie

Omgaan met verzilting; toekomst voor zilte teelt, wereldwijd;

.

Satellite-measurements of the Greenland ice-mass loss (Kahn et al., GRL 2010)(a) Feb 2003 - Feb 2007; (b) Feb 2003 - Jun 2009Greenland ice-mass loss spreading spatially

Sea-level rise projection (m)

8

Sea level rise and long term Eelco Rohling

Option 1: retreat to higher grounds

10

10

Option 2: offensive strategy

11

11

Option 3: protecting within existing boundaries, closed version

12

12

Option 4: protecting within existing boundaries, open version

13

13

UNESCO World Heritage SiteOne of the worlds largest intertidal wetland ecosystems450 km lengthAverage width intertidal area approx. 10 kmHigh biological productivityHabitat for shorebirds and a major staging area for migrating birdss.

CWSS

The Wadden Sea is one of the Worlds largest and most important inter-tidalwetland ecosystems. It is internationally recognised as an area of majorecological, economic and social importance. The ecological importance is basedon the great biological productivity and diversity of the complex mosaic of coastalecosystems comprising mud flats, sand banks, sea grass beds, salt marshes,mussel beds, islands, estuaries and river systems. These systems provide one ofthe most important habitats for coastal waterfowl and shorebirds and are a majorstaging area on the East Atlantic flyway for migrating birds. The renewableresources derived from the Wadden Sea ecosystem sustain a wide range ofeconomic activities from fisheries to energy production.14

uitgangspuntenDynamiek is het belangrijkste kenmerk van het gebied; geo en biovan belang, maar ook overmijdelijk onder klimaatverandering..

Hoogwaterbescherming: brede doorbraakvrije veiligheidszones geven optimale veiligheid tegen overstroming;

Voor hoogwaterbescherming zoveel mogelijk gebruik van gebiedseigen natuurlijke materialen; (ecologisch en economisch aantrekkelijker dan stenen, beton en aslfalt).

De hoogwaterkeringen beleefbaar maken dat wil zeggen multifunctioneel.

Klimaatbuffer/brede dijk, waarbij de kwelder meegroeit met de zee

16

17Nourishment of the coastal sand-river

Tidal

Images Courtesy RIKZ

17

Create a new barrier (island)

19

Meergoeien met de zee

Slib vangen en gebruiken

Zand vangen en zonodig toevoegen

German Broad Green Dike

Brede Groene Dijk langs de Dollard Effect op waterveiligheid (i.s.m. Deltares)Effect op natuur en landschap

Jantsje.vanLoon@wur.nl

Zand vangen en zonodig toevoegenDynamisch kustbeheer;

Experimenteren met overwash;

zandsuppletie

Sediment behoefte van de waddenzee om te kunnen meegroeien met de zeespiegelstijging, bron Baarse et al.

dijkenDoorbraakvrije brede veiligheidszones;

Ingepast in natuurlijke systeem;

Adaptief;

Mutlifunctioneel;

belevingswaarde

Projecten en plannen

Waarom is er sprake van verzilting?37

Toename verzilting door:InpolderingKlimaatverandering (meteorologisch)

BodemdalingZeespiegelstijging

37

Bron: Acacia-water

Bron: Acacia-water

kansen voor zilte teelt

Vijf vormen van zilte teeltZout bestendig maken van bestaande zoet water gewassen;

Verdere teelt en markt ontwikkeling van typisch zilte gewassen zeekraal, zeekool etc

Culinaire, recreatieve en educatieve locale voedsel voorziening;

Schelpdieren

zeewieren

De Nieuwe Afsluitdijk inclusief zon- en wind energie, onderzoek/innovatie op het gebied van zout-zoet-energie; vispassage, inspiratie centrum enz..;Toekomst Lauwersmeer gebied: iets meer getij misschien?Waddenzeekust: kwelders, dubbele dijken, meer zout bestendige gewone gewassen met export kansen, zilte teelt, Holwerd aan Zee?Waddenzee en Waddeneiladen: veel zand erbij, onderwater toevoegen buiten de eilanden, met vloed stroomt het vanzelf naar binnen;Waddeneilanden: hoe kunen die verticaal meegroeien met de zee? Versterken van recreatie, educatie, expositie en zilte teelt proefstations vooral op het vaste land, langs de Waddenkust;Slimmer en nog beter waterbeheer i.v.m. zwaardere piekbuien en meer verdamping; meer maar kleinere gemalen ook langs de Friesche Waddenkust

conclusieKlimaatverandering creert noodzaak tot heroverwegen van bestaande praktijken;

Is daarmee een grote stimulans tot vernieuwing;

Dit schept nieuwe kansen voor natuur en mensen en bedrijvingheid;