2

People in Power

Ook gemeenten, waterschappen en woningcorporaties nemen initiatief voor lokale energiebedrijven

!Lokale Energie Initiatieven (LEIen)

“Energietransitie in de gebouwde omgeving zijn vaak technische vraagstukken. Welke maatregelen zijn nodig? Welke technologieën ontbreken nog en wat moet er dus worden uitgewerkt? ”

Koos Lok “Naast het verbeteren van de energieprestatie moet ook gedacht worden aan hoe we de kwaliteit van de leefomgeving kunnen verbeteren en hoe we tegelijkertijd milieuvraagstukken en de gevolgen van de veranderende bevolkingsopbouw kunnen opvangen. Dat betekent dat er naast technische innovatie, sociale innovatie moet plaatsvinden.”

Mieke Oostra

Samenwerking KC NoorderRuimte & KC Energie

Rond het onderwerp Energy Sustainable Communities !Projectvorming samenwerking KCNR en KCE !

1. Door het opzetten van projecten 2. Vanuit de bottom-up basis, met Locale Energie Initiatieven 3. Praktijkgericht aan de slag met LEIen in Oentsjerk, Pekela,

Franeker, etc • Aan de hand van onderzoeksspeerpunten uit KCNR & KCE !

 

Hoe doen we dat?

!!

Projecten & onderzoekers !

1. Energie+ Dorp (project KCNR) 2. Energie infrastructuur modelering/validatie (PhD onderzoek Frank Pierie KCE)  3. Actor-Netwerk Theory LEIen (PhD Tineke van der Schoor KCNR) 4. .. en links naar andere kenniscentra (KCO &

Met wie?

!Speerpunten: !

1. Ruimtelijke inpassing & transformatie (KCNR NoorderRuimte) 2. Energie (management, Besparing, Duurzame Energie, Energieopslag,

Infrastructuur, (KCE) 3. Analyse van sociale cohesie en groepsprocessen (KCNR

NoorderRuimte) 4. Ontwikkelen van hulpmiddelen voor opbouw LEIen (KCNR

NoorderRuimte) 5. Sociale innovatie (groene financiering, draagvlak, lokale

energiebedrijven, middle-up down benadering) (KCNR, KCE, ENTRANCE)

• MKB ondernemers en business cases voor duurzaam ondernemerschap (KCO)

1. Leiderschap (KCO) !!

Wat doen we?

Ruimtelijke inpassing

hoe verschillende functies en voorzieningen in een gebied slim met elkaar kunnen worden verbonden, zodat zelfvoorzienende regio's ontstaan. Het schaalniveau van de regio blijkt hierbij beslissend te zijn, evenals een integrale aanpak. !!Het energiepotentieel in kaart brengen volgens een systematische aanpak dan is er een voorspelling te doen over het potentieel van regio’s of van provincies. Vervolgens is het aan de duurzame dopen zelf, of aan de overheden, of andere actoren om acties te ondernemen om dit potentieel te gaan realiseren. Onze rol is denk ik niet het potentieel realiseren, maar als kennisinstituut aangeven wat het potentieel is, en vervolgens bestuderen hoe de actoren het oppakken en er mee omgaan.

7

Ruimtelijke inpassing!!!•Het energiepotentieel in kaart brengen volgens een systematische aanpak dan is er een voorspelling te doen over het potentieel van de plaats in combinatie met de eigen regio.

•Ontwikkelen van scenario’s met de mensen van het LEI en professionals. Hierbij wordt onderzocht hoe verschillende functies en voorzieningen in een gebied slim met elkaar kunnen worden verbonden. (integrale aanpak)

•Vervolgens is het aan de duurzame dopen zelf, of aan de overheden, of andere actoren om acties te ondernemen om dit potentieel te gaan realiseren. !!

…vervolgens is onze rol het bestuderen van hoe de actoren het oppakken en er mee omgaan.

8

LEI’s als sociale processen

Salas ea 20059

Actor-Network Theory:

• Degree and quality of attachments in global network • Degree of mobilization of Local network actors

Callon & Law

Pentagon-Prism model

LEI’s als sociale processen

10

How can the newly emerging reality around Local Energy Initiatives be described as a social process to realize sustainable transition at the local level? •Which actors are involved, and how they they interpret the Local Energy Initiative? •How does a Local Energy Initiative define or agree on their goals and plan of action? •How is support within the community gained and maintained? •How is the continuity of the Local Energy Initiative secured? !…op basis daarvan kunnen we tools & tips voor andere LEIen ontwikkelen

hulpmiddelen voor Lokale Initiatieven

11

bottom-up vs top-down… maar ook hoe andere partijen deze kunnen ondersteunen en hoe bottom-up en top-down tot een nieuwe gezamenlijke middel-up down aanpak kunnen versmelten

12

Doel

Uitvoering

!Meet-en communicatieproject Trynwâlden als

LIVING Lab !

!1) Energy Systeem integratie (CASUS is decentraal op meso niveau) en aansluiting op onderzoek en onderwijs !2) Meten van energie besparingspotentie en technoscan !3) Modelering van energie toepassingen binnen sociale innovatie uitgangspunten. !4) Internationale samenwerking

De-central

Data management

Solar parks

System integration and modeling

Energy grid

Power plants

Balancing

Central

Wind parks

Data management

Governance, Legal issues / social acceptance ICT modeling

Storage

Micro level E-Home

Meso level I-Balance

Macro level Smart city

Hydrogen Methane Residual heat Geothermal

Co-firing

Infrastructure

Ener

gy e

ffic

ienc

y

Business case

report

Start Research

plan

Stakeholder Feedback

Practical / labs

Scenario making

Risk analysis

Theory lectures

Excursions

Labs at: Renqi

EnTranCe

Building the model

ExamsExams

Intro to Researchers

Facilities

Development of a Master of Science and energy modeling

Creating the business model

Tutoring

Validation

Sensitivity analysis

There is a wealth of knowledge out there!

• Flexigas • Flexiheat • I-Balance • Flexines • Flexigrid • 1000 Slimme

huishoudens • I-Share

!!Lets use also this knowledge to create a renewable village!!!

Modeling package in project

Project

Flexigas I-Balance

Flexiheat

Renewable village planning tool

There are many options for a renewable village. !But which is best? And why?

Decentralized smart energy grid

Gas canister market

Consumers Waste producers

Gas canister truck

Gas upgrading

Greenhouse

Gas injection point

Farm

Biogas production

Smart monitoring

Solar PV

Wind

Energy storage

Gas storage

Demand

Hou

se le

vel

Ener

gy

prod

ucti

onEnergy

transportEnergy storage

Energy

Managem

ent

Stre

et le

vel

Dis

tric

t le

vel

Tow

n/Vi

llage

lev

el

Cent

ral l

evel

Regi

onal

leve

l

Different levels

Example of casus decentralized energy on meso level ”modeling energy sustainable communities”

1) Energy measurement and techno scan 2) Model design 3) Match of model and social innovation

options 4) Match of model and capabilities 5) Training/Facilitation 6) Implementation

!*Techno scan = geographical availability of renewable

energy

1. de wereld duurzamer te maken, te beginnen in Oentsjerk. !

2. zelf alle duurzame energie leveren voor huizen en bedrijven met zorg voor elkaar

Casus Oentsjerk decentrale energie op meso level ”modeling energy sustainable communities”

Smart meter in combination with a gateway as a basis for the demand/supply analysis

https://www.energq.com/customer/account/login/

Energy measurement

Next steps in casus modeling energy sutainable communities

1) Energy measurement and techno scan 2) Model design 3) Sociale innovatie aspecten 4) Match of model and capabilities 5) Training/Facilitation 6) Implementation

!!2014 Q2 Bij toekenning EDIAAL-subsidie: Uitbreiding van lopend onderzoek Oenstjerk met start EDIproject Trynwâlden. Trynwâlden als een Living Lab voor de ontwikkeling van energieconcepten in gemeenschappen. Als onderdeel hiervan wordt op ca. 40 adressen stroom- en gasverbruik gemeten met professionele meetinstrumenten. !2014 Q2 aanvraag Horizon 2020. Internationale samenwerking met 3 landen, in toegepast onderzoek en kennisuitwisseling vanuit een Living Lab. Voor Nederland wordt het Living Lab Trynwalden wordt als case ingebracht. !2015 Q1 aanvraag Interreg VB (internationale samenwerking North Sea Region). Hierbij wordt door internationale uitwisseling de beweging naar energieneutraal verdiept en versneld.

Wat zijn de volgende stappen?

Vragen?

29