Kansen binnen welzijn, wonen en zorg Document ter inspiratie

Colofon

Kansen binnen welzijn, wonen en zorg Document ter inspiratie Uitgave MOgroep Maliebaan 71H 3581 CG Utrecht Tel: 030 – 721 07 21 info@mogroep.nl www.mogroep.nl Tekst ICSB Marketing & Strategie MOgroep In opdracht van MOgroep Utrecht, maart 2013

1 | Kansen binnen welzijn, wonen en zorg |

Kansen binnen welzijn, wonen en zorg

2

Inhoud

1. Voorwoord; groeiende overlap, wonen en zorg 3

2. Belangrijkste ontwikkleingen per snijvlak 4

3. De mogelijkheden in vogelvlucht 6

4. Bestaande initiatieven ter inspiratie 12

5. Tips en valkuilen 13

6. Aan de slag 14

3

1. Voorwoord Groeiende overlap welzijn, wonen en zorg

Door politieke en maatschappelijke ontwikkelingen schuiven welzijn, wonen en zorg steeds verder in elkaar.

Maar de overlapgebieden zijn nog troebel waardoor het voor W&MD-ondernemers lang niet altijd makkelijk is om de kansen te zien die de overlap hen biedt. Dit was de aanleiding voor de MOgroep om de overlap in kaart te brengen en zo de kansen zichtbaarder te maken. Met dit document hebben we niet de pretentie een diepgaande analyse te leveren over hoe de markt van welzijn, wonen en zorg eruit ziet; welke partijen hierop actief zijn, wat zij leveren en hoe deze zich tot elkaar verhouden. Dit is sterk lokaal bepaald en moet ook in de lokale context worden gezien. Maar met dit document willen we vooral inspireren; ogen openen. Laten zien dat er mogelijkheden liggen voor welzijnsorganisaties om een actieve en zelfs initiërende of leidende rol te spelen bij het ontwikkelen van (ver)nieuwe(nde) dienstverleningsconcepten op de snijvlakken van welzijn, wonen en zorg. Het moet aanzetten tot gedachtenvorming, enthousiasme en zelfvertrouwen om aan de slag te gaan. In alle lagen van de organisatie. Het document is daarom niet alleen bestemd voor bestuurders en directeuren maar zeker ook voor medewerkers die dagelijks actief zijn bij en met cliënten die met welzijn-, wonen- en zorgvraagstukken kampen. Aan bestuurders en directeuren de taak welzijn, wonen en zorg prioriteit te geven, verbindingen te leggen met andere partijen en voorwaarden te creëren waardoor vernieuwing tot stand komt. En voor medewerkers de uitdaging om kansen te zien, deze te vertalen naar nieuwe dienstverleningsconcepten en te implementeren. We wensen u veel inspiratie en succes op de snijvlakken van welzijn, wonen en zorg. MOgroep

4

2. Belangrijkste ontwikkelingen per snijvlak

De overlap in de WWZ-markt bestaat uit vier deelmarkten: 1. Welzijn-Zorg-Wonen 2. Welzijn-Zorg 3. Welzijn-Wonen 4. Zorg-Wonen Per deelmarkt bekijken we de belangrijkste ontwikkelingen die voor het betreffende snijvlak van belang zijn. Snijvlak Welzijn-Zorg • De AWBZ wordt versoberd en meer zaken worden via de Wmo vergoed. Gemeenten

zijn hierdoor aan zet. • Gemeenten krijgen meer zeggenschap, maar de overheveling gaat ook gepaard met

besparingen. De verantwoordelijkheden brengen bovendien veel extra taken met zich mee.

• Arm en rijk doen een beroep op het PGB. • Thuiszorg en welzijn groeien naar elkaar toe:

- Er zijn zorgverleners die welzijnsactiviteiten gaan verrichten. - Er ontstaan welzijnsgeneralisten die vrijwilligers met zorg- en welzijnstaken aansturen en vooral equiperen.

Snijvlak Welzijn-Wonen • Mensen willen graag zo lang mogelijk zelfstandig in het oude vertrouwde huis blijven

wonen. Dat geldt voor gehandicapten, maar vooral ook voor de groeiende groep ouderen.

• Woningcorporaties faciliteren deze trend. Bewoners zien de corporaties als logisch aanspreekpunt als er achter de voordeuren zaken misgaan die overlast voor omwonenden opleveren. Woningcorporaties beschikken echter niet over de mensen en kennis om deze problemen te verhelpen.

• Sommige mensen die alleen wonen vereenzamen. Er is behoefte aan multifunctionele ruimten in combinatie met Wmo-zingevingsactiviteiten.

Snijvlak Wonen-Zorg • Mensen blijven langer zelfstandig wonen. Woningcorporaties spelen daar op in en

bouwen levensloopbestendige woningen. • Er ontstaan alternatieve woonvormen, zoals woon-zorgcombinaties. • Burgers zoeken graag gelijkgestemden op, terwijl tot op heden in zorg, wonen en

welzijn de zaken georganiseerd zijn rond gelijk-beperkten.

5

Snijvlak Welzijn-Wonen-Zorg • De piramide als blueprint voor de

toekomst. In elk van de drie sectoren WWZ zien we dat hulp zo lang mogelijk zo laag mogelijk in de piramide aangeboden wordt. Hiervoor zijn twee belangrijke oorzaken: - De drang van de overheid om te bezuinigen: meer voor minder. - De wens van burgers om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven.

• In de bovenste laag vindt de (dure) gespecialiseerde individuele hulp plaats door professionals. Algemene collectieve voorzieningen zorgen ervoor dat die individuele hulp zo lang mogelijk wordt uitgesteld. Tegelijkertijd wordt de behoefte aan de collectieve voorzieningen uitgesteld door zowel preventieve activiteiten van mantelzorgers en vrijwilligers (al dan niet onder begeleiding van professionals) als door het stimuleren van de zelfredzaamheid van burgers. In de onderste lagen ontstaat daardoor automatisch een vermenging van wonen, welzijn en zorg.

• Er komen steeds meer woonservicegebieden: gewone wijken met woon-zorg-welzijnsvoorzieningen die ouderen in staat stellen om langer thuis te blijven wonen.

• De trend om functies in te vullen vanuit het principe van gelijkgestemden (en niet van gelijk-beperkten).

• De financiering verschuift van de AWBZ naar de Wmo. Het accent verschuift van het rijk naar de gemeenten en binnen de gemeente naar de wijken.

De tijd is rijp voor welzijn om een leidende rol te pakken. Welzijnsorganisaties hebben immers een goed netwerk bij gemeenten, zitten midden in de wijken, kennen de mensen die er wonen, komen achter de voordeur, werken altijd al in netwerken en zijn goed bekend met de Wmo. Bovendien weten ze hoe ze mensen kunnen binden en gelukkiger laten zijn. De hoogste tijd om u door dit document te laten inspireren. Waar liggen uw kansen en waar wilt u beginnen? Ga aan de slag. De enige echte fout die u kunt maken is nietsdoen. Er zijn altijd kapers op de kust die u dan voor zijn.

6

3. De mogelijkheden in vogelvlucht

Uit de belangrijkste ontwikkelingen op de snijvlakken van welzijn, wonen en zorg zijn zes cruciale inzichten te destilleren. Ze staan hieronder, u leest ze als een alinea:

1. Ouderen hebben (politiek) de meeste aandacht. 2. Zij hebben behoefte aan integrale aanpak van Welzijn, Wonen en Zorg. 3. Wonen en Zorg zijn echter dwingend, Welzijn staat op het tweede plan. 4. Maar Wonen en Zorg worden geconfronteerd met veel externe krachten en

veranderingen. 5. Daardoor kan Welzijn NU het verschil maken en moet Welzijn NU de uitdaging

aangaan. 6. Doet Welzijn dat niet, dan gaan anderen met de welzijnskans aan de haal.

In de volgende zes korte paragrafen zoomen we in op deze aspecten.

Ouderen hebben de meeste aandacht

Als het om welzijn, wonen en zorg gaat wordt het accent bijna altijd gelegd op ouderen, echte ouderen van 75+. Hiervoor zijn twee belangrijke redenen. In de eerste plaats is dit een groep die steeds groter wordt; de babyboomers worden ouder en door de goede Nederlandse gezondheidzorg bereiken ze een hogere leeftijd. Bovendien zijn de (zorg)kosten sterk leeftijdgebonden. De zorgkosten stijgen daardoor snel en het huidige systeem wordt onbetaalbaar. Ouderen willen graag zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Vanwege de lagere kosten stimuleert de overheid dit ook, niet alleen het rijk, maar vooral ook de gemeenten. De capaciteit is daarvoor niet toereikend, zowel qua geschikte woningen als qua zorgprofessionals die in de wijk zorg kunnen verlenen. Zorg verandert van intramuraal naar maatschappelijk. Natuurlijk zijn er ook andere (awbz) groepen in de samenleving die baat hebben bij een gecombineerde aanpak van Welzijn – Wonen – Zorg. Vanwege de omvang van de groep en de hoge positie van ouderen op de politieke agenda, gaan toch bijna alle aandacht, tijd en geld naar de ouderen.

Door te focussen op de groep ‘echte’ ouderen maakt u het zichzelf gemakkelijk. Deze groep groeit hard en staat midden in de belangstelling van de politieke en uw opdrachtgevers: de gemeenten en wellicht de ouderen zelf. Er is aandacht, tijd en geld beschikbaar om deze groep beter van dienst te kunnen zijn. De gemeenten moeten met minder middelen meer voor elkaar krijgen. Innovatieve concepten met gekende en betrouwbare partijen zijn de oplossing. Vormen ouderen niet uw natuurlijke doelgroep? Dan is het toch slim om eens na te denken wat u, vanuit uw kennis, vaardigheden, middelen, netwerken, etc., voor hen kunt betekenen. En hoe u hen bij de buurt kunt betrekken.

7

Integrale aanpak van Welzijn – Wonen - Zorg De vragen van ouderen raken vaak tegelijkertijd aan wonen, welzijn en zorg. De vraag ‘ik wil graag zo lang mogelijk thuis blijven wonen’ heeft bijvoorbeeld gevolgen voor het aanpassen van de woning, maar ook voor het voorkomen van sociaal isolement en het eventueel aan huis leveren van zorg- en welzijns-(gemak)diensten. Belangrijk voor een passend antwoord is het bij elkaar brengen van gelijkgestemden in plaats van gelijkbeperkten. Goede oplossingen bestaan altijd uit de drie componenten: zorg, wonen en welzijn. Veel van de initiatieven die tot op heden ontplooid zijn, werden geïnitieerd door de woningcorporatie of de zorginstelling. De welzijnsorganisatie staat hierbij niet altijd als natuurlijke partner op het netvlies, terwijl juist de welzijnscomponent kan zorgen dat een oudere gelukkiger wordt en minder snel zorg- en woonvragen ontwikkelt.

Goede oplossingen bestaan altijd uit de drie componenten: zorg, wonen en welzijn. Gemeenten leggen zelf nog niet altijd als vanzelf deze verbanden. Aan u de uitdaging hen op dit spoor te krijgen. Bovendien bent u van nature sterk in het verbinden van de lokale WWZ-spelers hetgeen u ook kunt gebruiken in gesprekken met gemeenten. Daarnaast is het uw uitdaging ervoor te zorgen dat welzijn het verschil gaat maken door gelijkgestemden bij elkaar te brengen. Uw troef is dat u weet waar de gelijkgestemden zitten en wat zij willen. U kunt ervoor zorgen dat zij beter in hun vel zitten, waardoor ze pas in een later stadium een beroep doen op zorg- en woonvoorzieningen. Hierdoor blijven de kosten lager. Dit is weer koren op de molen van de gemeenten.

8

Uw medespelers hebben twee mooie kaarten in handen: zorg en wonen krijgen meer prioriteit. Zij kunnen het echter geen van beide alleen. Úw troef is dat u in staat bent te verbinden. Niet alleen gelijkgestemden, maar vooral ook organisaties. Welzijn heeft dan misschien nu niet altijd de hoogste prioriteit, welzijn kan wel het verschil maken in geluk en zeker ook in kosten. De hoogste tijd om uw slechtste kaart - ‘de tweede-plan-kaart’- te dumpen.

Wonen en zorg zijn dwingend, welzijn staat op tweede plan

De combinatie van welzijn – zorg – wonen heeft dus de voorkeur en borrelt vaak ook al op vanuit de praktijk. Toch staat welzijn in de dagelijkse realiteit vaak niet op de eerste plaats. Daar zijn plausibele redenen voor. Zorg is dringend en dus dwingend. Als iemand zijn heup breekt is direct medische hulp nodig en om naar huis terug te kunnen is vaak enige zorg aan huis noodzakelijk. Ook zonder een ‘ongeluk’ blijft zorg vaak dwingend: mensen moeten hun medicijnen innemen, trombose-injecties krijgen, fysiotherapie, et cetera. Hoe ingewikkelder de zorgvraag aan huis, hoe groter het risico dat de zorgprofessional zich te eenzijdig focust op de medische zorg. Ook wonen loopt qua planning en timing voor op welzijn. Als een oudere, met toenemende beperkingen, langer thuis wil blijven wonen, moet zijn woning worden aangepast. Bovendien moeten woningcorporaties voorbereid zijn op de nieuwe generatie ouderen, door nu al voldoende levensloopbestendige huizen te bouwen. Daardoor staat welzijn op het tweede plan. Helaas legt welzijn zich hier ook vaak bij neer! Zo blijft welzijn het ondergeschoven kindje en mist het in de toekomst mogelijk de boot.

9

Uw medespelers hebben ook een slechte kaart in handen. Ze zijn druk, ze hebben geen tijd. Voeg hieraan toe uw prachtige troeven:

• U kent de Wmo. • U heeft een netwerk bij gemeenten. • U bent verankerd in de wijken en zit dicht bij de mensen om wie het gaat. • U kunt verbinden. • U kunt het verschil maken. • U legt het accent laag in de piramide. • Uw diensten hebben een preventieve en vroegsignalerende (en dus

besparende) werking. U zit dus gebeiteld. Maar dan moet u wel aan de slag. Liefst NU!

Wonen en zorg hebben hun handen vol

Er zijn zoveel grote maatschappelijke veranderingen dat de sectoren wonen en zorg hun handen vol hebben om zich aan te passen. De belangrijkste zijn: • Het groeiend aantal ouderen, waardoor capaciteitsproblemen ontstaan (plaatsen en

mankracht). • Extramurale begeleiding en dagbesteding verschuiven van de AWBZ naar de Wmo. • Er is een grotere rol weggelegd voor gemeenten, die nog lang niet altijd klaar zijn hun

taken adequaat in te vullen. • Kostenbesparing is the name of the game; alle partijen moeten hun financiën op orde

hebben. • Scheiding van wonen en zorg; mensen uit zorgcategorie 1-3 moeten huur gaan betalen

in zorginstellingen. • Focus op zelfredzaamheid van de burger en lokale oplossingen binnen de wijk – zo dicht

mogelijk bij de mens. Nu is het natuurlijk niet zo dat binnen Welzijn geen aanpassingen plaatsvinden en er voldoende tijd en mankracht aanwezig is. Maar toch speelt een aantal van deze ontwikkelingen de welzijnsorganisaties in de kaart. Welzijn kent de Wmo en heeft (mede daardoor) goede banden binnen gemeenten. Bovendien heeft welzijn een mooi vertakt netwerk binnen de wijken. De tijd is rijp!

10

Gemeenten zitten met vele vraagstukken en zoeken NU naar een partij die hen kan helpen succesvol te zijn bij deze gigantische uitdaging. Als u NU het verschil wilt maken moet u ondernemerschap en lef tonen. Toon dus uw strategisch inzicht aan uw medespelers, neem het voortouw bij gemeenten en woon- en zorgorganisaties. Zorg dat u het verschil gaat maken! Gebruik al uw troeven: bekend met de Wmo, uw netwerk bij gemeenten, verankerd in de wijken, vroeg-signalering, uw verbindingskracht (van organisaties, vrijwilligers, gelijkgestemden), et cetera. Speel nu UW spel, u heeft de kaarten in uw hand.

Welzijn moet zich nu onderscheiden en de uitdaging aangaan

Juist omdat nu de tijd rijp is, hebben welzijnsorganisaties de kans nu de verbindende rol op zich te nemen. Dat kan op verschillende manieren. Wonen en zorg zijn op het individu gericht. Welzijn houdt ook het collectief in het vizier en kan ervoor zorgen dat iemand een actief en gewaardeerd lid van de maatschappij blijft. Zo wordt voorkomen dat mensen vereenzamen en dat klachtjes uitgroeien tot kwalen. Dat is het remmende effect op de woon- en zorgvraag. Welzijn kan een vinger aan de pols houden en zorgen dat klanten laag in de piramide blijven, zonder dat dit tot onverantwoorde situaties leidt. Gevolg: lagere kosten, de topprioriteit van alle gemeenten. Daarnaast kan welzijn bij uitstek professionals, vrijwilligers en mantelzorgers aan elkaar knopen. Door haar goed vertakte netwerk in de wijk, dicht bij de bewoners, zit de lokale aanpak de welzijnsorganisaties in het bloed. Een buurtgerichte aanpak die hoog op de agenda van veel gemeenten staat. Om deze kansen te verzilveren moeten welzijnsorganisaties NU aan de slag. Dat vergt ondernemerschap en slagvaardigheid. Welzijnsorganisaties moeten hun eigen functie definiëren. Ze moeten erin slagen hun prioriteiten te agenderen. Het inzichtelijk maken van de toegevoegde waarde voor alle betrokken partijen is dan cruciaal: wat is het voordeel voor de gemeente, hoe profiteren zorg en wonen daarvan en vooral wat is de winst voor de bewoners en de wijk. Voor gemeenten is het enorm belangrijk dat het goed gaat met de Wmo. De partij die dat goed kan regelen, krijgt de job. In principe is dit hét sleutelmoment voor welzijnsorganisaties om hun glansrol te spelen.

11

Welzijn kan zorgen voor de verschuiving van:

- verblijf naar zelfstandig wonen, - zorg naar welzijn, - medische rationaliteit naar die van het dagelijks leven.

U zorgt voor de menselijke maat. Grijp uw kans en wees de kapers op de kust voor. De kaarten worden nu gespeeld. En u weet: ook met een goede hand kun je verliezen. Denk eerst na, maar handel snel. Vergeet hierbij niet dat samenwerking en co-creatie voor alle partijen winst kan opleveren.

Wees kapers op de kust te slim af

Diverse partijen kunnen de welzijnskans invullen. Sommige zorginstellingen zijn er al mee bezig. Ze nemen welzijnsgeschoolden aan om professioneel werk te leveren, of ze nemen een welzijnsorganisatie over. Ook woningcorporaties onderzoeken hoe ze welzijn kunnen incorporeren. Niet in de laatste plaats zijn de burgers zelf bezig om deze rol op zich te nemen. Er zijn al veel nieuwe vormen ontstaan, denk aan buurtzorg, ketenzorg en samenzorg. Wijkdienstenconcepten vullen nu het gat tussen professionele ondersteuning en vrijwilligers. Welzijnsorganisaties zijn dus niet de enigen die de kansen kunnen verzilveren. Door bestaande structuren, processen en denkwijzen te doorbreken en te werken aan vernieuwende concepten is de kans groot dat u de kapers te slim af bent. Vergeet hierbij overigens niet dat deze kapers ook uw samenwerkingspartners kunnen zijn of worden. Door samenwerking en co-creatie schakelt u mogelijke concurrentie uit en is er voor alle partijen mogelijk iets te winnen.

12 | Kansen binnen welzijn, wonen en zorg |

4. Bestaande initiatieven ter inspiratie

In dit hoofdstuk hebben we een aantal voorbeelden van bestaande of in oprichting zijnde samenwerkingsverbanden verzameld. De voorbeelden zijn niet gekozen op hun ‘best-in-class’ karakter: sommige voorbeelden tonen verbluffende resultaten, andere kunnen minder goed meetbaar onderbouwd worden, of zijn nog niet voldoende in uitvoering. Er is wel gezocht naar voorbeelden die niet allemaal even bekend zijn en die verschillende invalshoeken illustreren. Daarbij is slechts beknopt gebruik gemaakt van publieke bronnen. Het is dan ook niet de bedoeling om te komen tot ‘definitieve oordelen’ over de verschillende initiatieven en misschien zijn sommige bronnen en gegevens ondertussen zelfs achterhaald. De enige bedoeling is om de creatieve gedachten en de ondernemingszin te prikkelen met verschillende initiatieven in de WWZ-omgeving. Onderstaande PowerPointpresentatie met per snijvlak een aantal voorbeelden, kunt u als apart document downloaden.

WWZ

11/1/2012 1

13 | Kansen binnen welzijn, wonen en zorg |

5. Tips en valkuilen

Tien tips

1. Ga aan de slag, het is nu of nooit. Er zijn zoveel grote maatschappelijke veranderingen dat de sectoren wonen en zorg hun handen vol hebben om zich aan te passen. Niet te lang dubben over welke kansen je wilt pakken, aan de slag!

2. Grootste succesfactor: bevlogen mensen die bereid zijn successen te gunnen aan andere spelers in het krachtenveld.

3. Kies voor de groep die overal topprioriteit heeft: de ouderen. Dit is de handigste aanvliegroute.

4. Benut volop je goede contacten binnen de gemeente en het fijnmazige netwerk binnen de wijk.

5. Vertrek vanuit de behoeften van de klant en vanuit de wereld van de klant, niet vanuit je eigen beroep en vakgebied. Pas daar het project, de partners en de financiering op aan.

6. Maak je toegevoegde waarde duidelijk: van output-denken naar toegevoegde-waarde-denken.

7. Doe je voordeel met initiatieven en experimenten bij andere organisaties en gemeenten. Zoek vooral wat je kan overnemen en verbeteren, niet waarom het in de eigen omgeving nooit zo kan werken.

8. Denk in een termijn van minstens vijf jaar. Maar beperk de complexiteit zodat er na één jaar al een meetbaar resultaat wordt geleverd.

9. Zoek projectfinancieringsbudgeten, ook buiten de gemeente. 10. Denk goed na welke prioriteiten geagendeerd moeten worden en wat daarvoor nodig is.

Tien valkuilen 1. De reflex ‘wij van welzijn staan op het tweede plan’. Als je die niet doorbreekt, blijft

welzijn het ondergeschoven kindje en mist het in de toekomst de boot. 2. Het ‘Not-Invented-Here-syndroom’. Elke gemeentelijke situatie is anders, elke wijk is

anders. Dit betekent evenwel niet dat elke gemeente (of welzijnsorganisatie) ook telkens opnieuw het wiel moet uitvinden.

3. De boot missen door alleen met interne beslommeringen binnen de sector welzijn of je eigen organisatie bezig te zijn

4. Kop in het zand steken. De piramide is een fact of life, handel ernaar. Wanneer de welzijnsorganisatie haar rol niet oppakt, nemen anderen het over.

5. Navelstaren. Alle externe ontwikkelingen mogen niet leiden tot naar binnen gekeerd gedrag. Straks is je huis op orde, maar de markt ingenomen door anderen.

6. Te veel gouden kansen, langdurig wikken en wegen en niet tot actie komen. 7. Te veel kansen tegelijkertijd willen pakken, maar daardoor geen enkele tot een succesvol

einde brengen (aandachtversnippering). 8. Een speurtocht naar ‘die ene grote innovatie’. Dit kan sterk vertragend werken en

garandeert geen grote sprong voorwaarts. 9. Onvoldoende rekening houden met de competenties van de huidige organisatie en haar

medewerkers. 10. Te veel huidige initiateven worden onder kostprijs aangeboden. Ze zijn in hoge mate

afhankelijk van Wmo-gelden of overheidssubsidies.

14 | Kansen binnen welzijn, wonen en zorg |

6. Aan de slag

Welzijnsorganisaties hebben goede kaarten in handen om een prominente rol te spelen in de driehoek Welzijn-Wonen-Zorg. Wees je hiervan bewust en durf te spelen! Nodig is ondernemerschap: kansen herkennen, in beweging komen en innoveren. Innoveren door nieuwe bedrijfs- en verdienmodellen en dienstenarrangementen te ontwerpen die daadwerkelijk omzet en winst opleveren. Business Universiteit Nyenrode, die voor leden van de MOgroep het programma Ondernemerschap & Innovatie verzorgt, hanteert hierbij een waarde-creatiemodel. Dit model geeft houvast om stapsgewijs aan de slag te gaan.

Kansen Waarde creatie Concretisering Waarde realisatie Keuzes

Organisatie-inzichten: benoem de sterke, onderscheidende punten van je organisatie. Welke bieden meerwaarde op de markt van Welzijn- Wonen-Zorg? Een aantal punten kwamen in deze notitie al aan de orde, maar je organisatie heeft vast nog andere punten waarmee je het verschil kunt maken. Trends en ontwikkelingen: kijk naar landelijke maar vooral lokale trends en ontwikkelingen op het gebied van Welzijn-Wonen-Zorg. Koppel ze aan je sterke punten om te zien waar je grootste kansen liggen en dus je prioriteiten. Klantinzichten: ga in gesprek met klanten en stakeholders binnen Welzijn-Wonen-Zorg. Krijg zicht op wat hen bezighoudt, welke belangen zij hebben, wat hun behoeften zijn, waar jullie elkaar kunnen helpen en versterken. Wat zijn de mogelijkheden voor co-creatie? Waarde-propositie en dienstenconcept: met de inzichten uit vorige stappen definieer je achtereenvolgens je doelgroepen, wat je hen kunt bieden in termen van toegevoegde waarde (belofte), hoe je dit kunt organiseren en hoe er kan worden afgerekend (verdienmodel). Dan heb je de hoofdlijnen van je dienstenconcepten te pakken. Dienstontwerp, implementatie en branding: zet je kansrijkste concept om in een concrete dienst. Denk aan goede verankering in strategie, structuur, cultuur, mensen, middelen en resultaatbeschrijving. Co-creatie met klanten en stakeholders is hierbij een succesfactor. Op papier klinkt het misschien al niet simpel en de praktijk is soms nog weerbarstiger. Toch hopen we dat we je met dit inspiratiedocument op het juiste spoor hebben gezet. Veel succes bij het in kaart brengen en uitspelen van je troeven op de markt van Welzijn-Wonen-Zorg.