pdf 1 juli 2012 Investeren in duurzame groei
6
Investeren in duurzame groei Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 • Samenvatting
Transcript of pdf 1 juli 2012 Investeren in duurzame groei
Investeren in duurzame groei
Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 • Samenvatting
Door zowel de oorzaken als de gevolgen van de
klimaatverandering aan te pakken, werkt Rotterdam
aan het totale duurzaamheidsdossier.
De Rotterdamse aanpak is vertaald in
tien duurzaamheidsopgaven:
1 Vooroplopen bij het verminderen van CO2-uitstoot
2 Verbeteren van de energie-effi ciency
3 Omschakelen naar duurzame energie en
biomassa als grondstof
4 Bevorderen van duurzame mobiliteit en transport
5 Verminderen van geluidsoverlast en bevorderen
van schone lucht
6 Groener maken van de stad
7 Vergroten van duurzame investeringen en
bevorderen van duurzame producten
8 Duurzaamheid in onderwijs en onderzoek
9 Voorbereiden op de gevolgen van
klimaatverandering
10 Bevorderen van duurzame gebiedsontwikkeling
De complete uitgave van de Rotterdamse
Duurzaamheids monitor 2011 met daarin de
resultaten en effecten op deze punten is te
downloaden op www.rotterdamclimateinitiative.nl
Colofon Publicatie: Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam
Samenstelling en tekst: Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam / Rotterdam Climate Initiative
Vormgeving: BeeldinZicht, Rotterdam Foto omslag: Rogier Bos Foto achterpagina: Aeroview bv
Tien duurzaamheidsopgaven
Het gaat niet alleen om de resultaten en
activiteiten die in 2011 zijn neergezet, maar
ook om de effecten van de inspanningen en
wat deze bijdragen aan het behalen van de
doelstellingen. Uit de effectenmonitor blijkt
dat diverse opgaven al in 2011 een aanzien-
lijk effect van de inspanningen laten zien.
Voor een aantal opgaven geldt dat de
effecten nog niet duidelijk waarneembaar
zijn. Vaak echter is dit conform verwachting.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de reductie van de
CO2-uitstoot of windenergie in het havenge-
bied. Door de aanleg van Maasvlakte 2 zijn
op een aantal locaties windmolens verwij-
derd, maar met de realisatie van de plannen
voor nieuwe windmolens wordt deze
(tijdelijke) daling in de jaren hierna ruim-
schoots gecompenseerd. Hieronder enkele
conclusies uit de effectenmonitor.
Verminderen van de CO2-uitstoot De totale CO2-uitstoot in Rotterdam lag in
2011 op 29.565 kton. Dat is zo’n 150 kton
minder dan in 2010. De afname is vooral
zichtbaar bij de chemie en bij de huishou-
dens. De daling van de CO2-uitstoot door een
lagere productie bij een aantal energiecentra-
les werd teniet gedaan door de uitstoot van
ruim 400 kton van het in 2011 gestarte
energiebedrijf Enecogen. Als we kijken naar
de inzet van het RCI, dan begint het
CO2-effect van de inspanningen zichtbaar te
worden. De hoeveelheid CO2 die vanuit de
industrie in de Rotterdamse haven voor
hergebruik aan de glastuinbouw wordt
geleverd nam in 2011 verder toe. Door een
proef met biobrandstoffen voor vrachtverkeer
en de uitbreiding van het aantal oplaadpalen
voor elektrisch vervoer op groene stroom zijn
de eerste kilotonnen CO2-reductie door
duurzame mobiliteit gerealiseerd. De
gemeentelijke zwembaden zijn onder handen
genomen met een unieke aanpak om de
energie-effi ciency te verbeteren. Voor MKB en
voor grootverbruikers als ziekenhuizen is een
intensief voorlichtingstraject uitgevoerd. Ook
is een start gemaakt met het geven van
energieadviezen aan huishoudens met een
lager inkomen. De jaren 2015 en verder laten
zien dat de CO2-reductie als gevolg van de
RCI-aanpak steeds meer toeneemt. Bij
uitvoering van het huidige pakket aan
RCI-maatregelen is 27 Mton CO2-reductie te
realiseren in 2025. Het doel is daarmee nog
steeds haalbaar.
Klimaatbestendigheid In 2011 steeg het aantal vierkante meter
groen dak waarvoor subsidie werd aange-
vraagd met 56.000, dat is meer dan een
verdubbeling ten opzichte van 2010. Eind
2011 stond de teller op 90.000. De
waterbergingscapaciteit werd het afgelopen
jaar uitgebreid met ruim 19.000 kubieke
meter, waarvan 1.000 kubieke meter in de
vorm van tijdelijke waterberging via
waterpleinen, zoals bij het Kleinpolderplein en
10.000 kubieke meter via de ondergrondse
waterberging bij het Museumpark. De overige
capaciteit is ontstaan door nieuw open water
(onder meer bij het Spinozapark) en door de
aanleg van groene daken. In totaal is sinds
2010 bijna 30.000 kubieke meter extra
waterberging gerealiseerd.
Versterking van de Rotter-damse economie Het Programma Duurzaam moet onder
andere leiden tot een versterking van de
Rotterdamse economie, met in de periode tot
2014 minimaal 350 miljoen euro aan
duurzame investeringen als resultaat. De
teller stond eind 2011 op 235 miljoen euro,
60 miljoen meer dan het afgesproken doel
voor 2011. Het gaat dan om investeringen in
maatregelen die bijdragen aan het halen van
de doelstellingen voor CO2-reductie en
klimaatbestendigheid. Daarmee liggen we
voor deze doelstelling ruim op koers. De
Rotterdamse duurzaamheidsaanpak valt ook
internationaal op met als gevolg dat er
steeds meer internationale delegaties en
conferenties naar Rotterdam komen.
Rotterdam Climate Proof is koploper op het
gebied van klimaatadaptatie. Via internatio-
nale profi lering op dit gebied zijn inmiddels
bedrijven uit deze regio actief in Ho Chi Minh
City, Jakarta, New Orleans en Sao Paulo.
Overige effecten Het aantal gereden fi etskilometers is
toegenomen ten opzichte van 2010 en laat
al geruime tijd een stijgende lijn in hoeveel-
heid kilometers zien. Ook het aantal
elektrische auto’s nam toe. Tot 2011 reden
er in Rotterdam incidenteel elektrische
voertuigen rond; in 2011 werd de aanleg van
laadpunten structureel opgepakt en groeide
het aantal elektrische auto’s op de weg naar
eenenzestig. Naar verwachting neemt het
aantal elektrische auto’s en het aantal
laadpunten de komende jaren met minimaal
enkele honderden per jaar toe. Door
bezuinigingen bij het wegonderhoud wordt er
minder stil asfalt aangelegd dan gepland
waardoor het onzeker is of de collegetarget
op het gebied van geluid haalbaar is. Er wordt
gezocht naar alternatieven om het oorspron-
kelijke doel, 15.000 Rotterdammers met
minimaal 3 dB minder geluidhinder, toch zo
dicht mogelijk te naderen.
TransitiemonitorHet Rotterdamse streven naar duurzaamheid
betekent dat economische ontwikkelingen
gepaard moeten gaan met een steeds lagere
CO2-uitstoot. Hiervoor zijn fundamentele
veranderingen nodig in de manier waarop
energie gebruikt wordt in alle sectoren: in het
stedelijk gebied, bij verkeer en vervoer, bij de
industrie en energieopwekking. Het realiseren
van deze transitie vraagt inzet over vele
jaren. De transitiemonitor laat zien dat op
belangrijke onderdelen de kiemen voor deze
omslag zijn gelegd. In termen van structuur
zijn de uitbreiding van het warmtenet, de
infrastructuur voor elektrisch rijden en de
voorbereiding voor CO2-afvang en -opslag
(CCS) duidelijke voorbeelden die een fl inke
sprong in de nabije toekomst mogelijk gaan
maken.
Effectenmonitor
CO2-emissie
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Mto
n
OnzekerheidsmargeReductie door aanpak RCI
CO2-uitstootPrognose
Doel RCI
1990 2005 ’06 ‘07 ’08 ‘09 ’10 ‘11 2015 2020 2025
Partners Rotterdam Climate Initiative
KORT_RCI_DuurzMonitor_NL_2011_630x210.indd 1 05-09-12 16:54
Activiteiten en resultatenDe partners van het RCI bereikten in 2011
diverse resultaten die bijdragen aan het
realiseren van de Rotterdamse klimaatdoel-
stellingen. In oktober ondertekenden het Rijk
en het RCI de Rotterdamse Green Deal, dat
met een streven naar groen én groei nauw
aansluit bij de ambities van het Programma
Duurzaam. Het Rijk steunt hiermee met meer
dan twee miljoen euro aan subsidie zeven
Rotterdamse projecten voor energie besparing
en duurzame energie in stad én haven. Met
het bedrijfsleven werden in december 14 Let-
ters of Cooperation ondertekend die moeten
leiden tot nieuwe investeringen in duurzame
en effi ciënte processen, grondstoffen en
logistiek.
Minister Verhagen diende het Green
Hydrogen Project van Air Liquide in bij de
Europese Commissie voor de NER-300, een
De Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 beschrijft de resultaten en de effecten van de inspanningen van het Programma Duurzaam in het afgelopen jaar. De resultaten van het publiek-private samenwerkingsverband Rotterdam Climate Initiative (RCI) zijn verwerkt in deze duurzaamheidsmonitor.
Rotterdam wil de duurzaamste wereldhavenstad zijn. En daar is ook in 2011 hard aan gewerkt. In mei 2011 werd het Programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei gepresenteerd waarin de weg naar een schone, groene, gezonde en economisch sterke stad wordt geschetst. Het RCI, een initiatief van de gemeente Rotterdam, het Havenbedrijf Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs, maakt hiervan deel uit. De ambities voor 2025 zijn stevig: 50% CO2-reductie ten opzichte van 1990 en 100% klimaatbestendigheid. In het Programma Duurzaam – dat tot stand kwam met inbreng van vele partners in de stad – staan het verminderen van geluidshinder en het verbeteren van de luchtkwaliteit centraal, in relatie tot de gezondheid. Het programma moet bovendien tot een versterking van de Rotterdamse economie leiden, met in de periode tot 2014 minimaal 350 miljoen euro aan duurzame investeringen als resultaat. Die moeten ook bijdragen aan meer werkgelegenheid en een betere leefkwaliteit voor de Rotterdammers en een nog aantrekkelijker vestigingsklimaat voor bedrijven.
subsidieregeling voor duurzame energie- en
CO2-opslagprojecten. Het OCAP-netwerk
werd uitgebreid, zodat de glastuinbouw nu
ook CO2 geleverd krijgt van de nieuwe
biobrandstoffenfabriek van Abengoa
Bioenergia. De opening van Plant One als
testlocatie voor duurzame procestechnolo-
gie, het besluit van Stedin, AVR en EKC om te
gaan investeren in het stoomnetwerk in de
Botlek en de ontwikkelingen in de Rotter-
damse aanpak Groene Gebouwen zijn
belangrijke activiteiten die de energie-effi ci-
ency verbeteren. Daarnaast had Rotterdam
een primeur met de eerste handelsbeurs
voor biomassa. Op het gebied van duurzame
energie kunnen we onder meer het zonnedak
van Rotterdam Centraal noemen met
10.000 vierkante meter aan zonnecellen en
de uitvoering van het convenant over
windenergie in de haven. De opening van het
nationaal Elektrisch Vervoer Centrum voor
zowel consumenten als bedrijven was een
belangrijk resultaat op het gebied van
duurzame mobiliteit. Dit is de eerste locatie
in Nederland waar alles op het gebied van
elektrisch vervoer beschikbaar is. Ook werd
de eerste oplaadpaal voor elektrische auto’s
geplaatst en stapte de Rotterdamse
Mobiliteit Centrale voor het vervoeren van
leerlingen over op aardgasbussen. En het
Havenbedrijf Rotterdam startte een proef
met Neste Oil’s hernieuwbare biobrandstof
NExBtL voor patrouillevaartuigen.
Een rode draad in het Programma Duurzaam
is de aandacht voor de gezondheid van de
Rotterdammers. De aanleg van stille
wegdekken is één van de belangrijkste
maatregelen om het geluid van wegverkeer te
verminderen. In 2011 zijn de Brede Hilledijk,
de Laan van Avant Garde, de Burgemeester
Baumannlaan en de Groene Kruisweg
voorzien van stil asfalt. Daarnaast viel het
besluit om een geluidsscherm te plaatsen
langs de A20. In de aanpak van de luchtkwa-
liteit werden stappen gezet op het gebied van
dynamisch verkeersmanagement. Ook het
ombouwen van sleepboot Adriaan van het
bedrijf Kotug tot de eerste volledig geclassifi -
ceerde groene sleepboot in Europa, de
installatie van walstroom (voor de binnen-
vaart en zeeschepen) en het toepassen van
de Environmental Ship Index in de Rotter-
damse haven waarmee schone schepen
korting krijgen op de havengelden, droegen
bij aan een schonere lucht en daarmee aan
een betere gezondheid voor de Rotterdam-
mers. De vergroening van de stad draagt
eveneens bij aan een betere leefomgeving. In
2011 heeft de gemeente samen met
geïnteresseerde partijen de beleidsnotitie
over stadslandbouw ‘Food in the City’
opgesteld en in de tien meest stenige wijken
van Rotterdam zijn bijna zeventig bomen
bijgeplant.
In 2011 werd door Rotterdammers subsidie
aangevraagd voor 56.000 vierkante meter
groen dak en kwam het totaal aantal groene
schoolpleinen op tien. In 2011 viel ook het
Het ontwerp voor de herontwikkeling van het Rotterdamse Stadskantoor
heeft het label ‘Breeam Excellent’ behaald.
Duurzaamheid is een
vanzelfsprekend en
integraal onderdeel
van de groei en
ontwikkeling van de
Rotterdamse haven.
FOT
O A
ERO
VIE
W R
OT
TER
DA
M
besluit om het Zadkine Koudecentrum uit te
breiden tot een compleet kennis- en
expertisecentrum voor het bedrijfsleven.
Onderwijs én bedrijfsleven spelen hiermee in
op duurzaamheid en innovatie. Op het gebied
van klimaatadaptatie kreeg de samenwerking
tussen Rotterdam en Ho Chi Minh City verder
vorm door de Vietnamese deltastad te
begeleiden bij het opstellen van een
klimaatadaptatiestrategie. Deze samenwer-
king, maar ook die met andere deltasteden
als Jakarta en New Orleans, draagt bij aan de
internationale bekendheid van Rotterdam en
heeft een positieve uitwerking op economi-
sche activiteiten. Mede door de Rotterdamse
inzet gaan regionale bedrijven aan het werk
in Nederlandse consortia elders in de wereld.
Zowel op gebouw- als gebiedsniveau speelt
duurzaamheid in Rotterdam een grote rol.
Zo werden het waterplein Kleinpolderplein en
de ondergrondse waterberging onder de
Museumparkgarage met een waterbergings-
capaciteit van tien miljoen liter geopend.
Daarnaast wordt via het Rotterdamse
Warmtebedrijf industriële restwarmte
ingezet voor de verwarming van gebouwen
in de stad. In 2011 steeg dit aantal naar
2.771 woningen; op termijn zullen dat er
50.000 zijn. Het ontwerp voor de herontwik-
keling van het Rotterdamse Stadskantoor
kreeg het predicaat ‘BREEAM Excellent’. En
de Rotterdamse binnenstad laat een aantal
voorbeelden van duurzame gebiedsontwik-
keling zien met het Rotterdam Central
District waarin energie-effi ciency en
duurzame energie centraal staan en de
grootscheepse renovatie van het Plaza-
complex.
Niet alleen overheid en RCI-partners werken
aan een duurzaam Rotterdam. Het MKB
leverde een bijdrage aan de Rotterdamse
klimaatdoelstellingen door het verder
verduurzamen van hotels en congrescentra,
15 locaties behaalden het Green Key-keur-
merk. Ziekenhuizen in de regio Rijmond
volgden energiemasterclasses.
En tot slot mogen we de Rotterdammers niet
over het hoofd zien. Zo was de Rotterdamse
Schieveenstraat de beste Rotterdamse
klimaatstraat en nummer twaalf van
Nederland. Het ontwerp van het waterplein
Benthemplein kwam met nadrukkelijke
inbreng van omwonenden en studenten tot
stand. En op Heijplaat wordt de energieneu-
trale gebiedsontwikkeling met en door
bewoners opgepakt.
FOT
O O
CA
P
In 2011 is in totaal 334 kton afgevangen CO2
vanuit de industrie in de Rotterdamse haven
geleverd aan de glastuinbouw.
Minister Verhagen
opende in mei een
nieuwe testfaciliteit
voor duurzame
procestechnologie in
de regio Rijnmond:
Plant One.
FOT
O J
AC
QU
ELIN
E D
E H
AA
S
Rotterdam-Noord krijgt met het nieuwe Benthemplein het eerste multifunctionele waterplein
van de wereld.
AR
TIS
T IM
PR
ES
SIO
N D
E U
RB
AN
IST
EN
Minister Melanie Schultz van Haegen opende
in augustus het nationaal Elektrisch Vervoer
Centrum, de eerste locatie in Nederland waar
alles op het gebied van elektrisch rijden
beschikbaar is.
De Rotterdamse Schieveenstraat werd uitgeroepen tot beste
klimaatstraat van Rotterdam en nummer twaalf van Nederland.
Het nieuwe Rotterdam Centraal heeft met 10.000 vierkante meter aan zonnecellen het grootste
zonnestationsdak van Europa.
FOT
O K
EES
ST
UIP
FOT
O K
OT
UG
OS
CA
R V
AN
BEE
K
De RT Adriaan ‘E-KOTUG’ is de eerste volledig
geclassifi ceerde groene sleepboot in Europa.
KORT_RCI_DuurzMonitor_NL_2011_630x210.indd 2 05-09-12 16:54
Activiteiten en resultatenDe partners van het RCI bereikten in 2011
diverse resultaten die bijdragen aan het
realiseren van de Rotterdamse klimaatdoel-
stellingen. In oktober ondertekenden het Rijk
en het RCI de Rotterdamse Green Deal, dat
met een streven naar groen én groei nauw
aansluit bij de ambities van het Programma
Duurzaam. Het Rijk steunt hiermee met meer
dan twee miljoen euro aan subsidie zeven
Rotterdamse projecten voor energie besparing
en duurzame energie in stad én haven. Met
het bedrijfsleven werden in december 14 Let-
ters of Cooperation ondertekend die moeten
leiden tot nieuwe investeringen in duurzame
en effi ciënte processen, grondstoffen en
logistiek.
Minister Verhagen diende het Green
Hydrogen Project van Air Liquide in bij de
Europese Commissie voor de NER-300, een
De Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 beschrijft de resultaten en de effecten van de inspanningen van het Programma Duurzaam in het afgelopen jaar. De resultaten van het publiek-private samenwerkingsverband Rotterdam Climate Initiative (RCI) zijn verwerkt in deze duurzaamheidsmonitor.
Rotterdam wil de duurzaamste wereldhavenstad zijn. En daar is ook in 2011 hard aan gewerkt. In mei 2011 werd het Programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei gepresenteerd waarin de weg naar een schone, groene, gezonde en economisch sterke stad wordt geschetst. Het RCI, een initiatief van de gemeente Rotterdam, het Havenbedrijf Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs, maakt hiervan deel uit. De ambities voor 2025 zijn stevig: 50% CO2-reductie ten opzichte van 1990 en 100% klimaatbestendigheid. In het Programma Duurzaam – dat tot stand kwam met inbreng van vele partners in de stad – staan het verminderen van geluidshinder en het verbeteren van de luchtkwaliteit centraal, in relatie tot de gezondheid. Het programma moet bovendien tot een versterking van de Rotterdamse economie leiden, met in de periode tot 2014 minimaal 350 miljoen euro aan duurzame investeringen als resultaat. Die moeten ook bijdragen aan meer werkgelegenheid en een betere leefkwaliteit voor de Rotterdammers en een nog aantrekkelijker vestigingsklimaat voor bedrijven.
subsidieregeling voor duurzame energie- en
CO2-opslagprojecten. Het OCAP-netwerk
werd uitgebreid, zodat de glastuinbouw nu
ook CO2 geleverd krijgt van de nieuwe
biobrandstoffenfabriek van Abengoa
Bioenergia. De opening van Plant One als
testlocatie voor duurzame procestechnolo-
gie, het besluit van Stedin, AVR en EKC om te
gaan investeren in het stoomnetwerk in de
Botlek en de ontwikkelingen in de Rotter-
damse aanpak Groene Gebouwen zijn
belangrijke activiteiten die de energie-effi ci-
ency verbeteren. Daarnaast had Rotterdam
een primeur met de eerste handelsbeurs
voor biomassa. Op het gebied van duurzame
energie kunnen we onder meer het zonnedak
van Rotterdam Centraal noemen met
10.000 vierkante meter aan zonnecellen en
de uitvoering van het convenant over
windenergie in de haven. De opening van het
nationaal Elektrisch Vervoer Centrum voor
zowel consumenten als bedrijven was een
belangrijk resultaat op het gebied van
duurzame mobiliteit. Dit is de eerste locatie
in Nederland waar alles op het gebied van
elektrisch vervoer beschikbaar is. Ook werd
de eerste oplaadpaal voor elektrische auto’s
geplaatst en stapte de Rotterdamse
Mobiliteit Centrale voor het vervoeren van
leerlingen over op aardgasbussen. En het
Havenbedrijf Rotterdam startte een proef
met Neste Oil’s hernieuwbare biobrandstof
NExBtL voor patrouillevaartuigen.
Een rode draad in het Programma Duurzaam
is de aandacht voor de gezondheid van de
Rotterdammers. De aanleg van stille
wegdekken is één van de belangrijkste
maatregelen om het geluid van wegverkeer te
verminderen. In 2011 zijn de Brede Hilledijk,
de Laan van Avant Garde, de Burgemeester
Baumannlaan en de Groene Kruisweg
voorzien van stil asfalt. Daarnaast viel het
besluit om een geluidsscherm te plaatsen
langs de A20. In de aanpak van de luchtkwa-
liteit werden stappen gezet op het gebied van
dynamisch verkeersmanagement. Ook het
ombouwen van sleepboot Adriaan van het
bedrijf Kotug tot de eerste volledig geclassifi -
ceerde groene sleepboot in Europa, de
installatie van walstroom (voor de binnen-
vaart en zeeschepen) en het toepassen van
de Environmental Ship Index in de Rotter-
damse haven waarmee schone schepen
korting krijgen op de havengelden, droegen
bij aan een schonere lucht en daarmee aan
een betere gezondheid voor de Rotterdam-
mers. De vergroening van de stad draagt
eveneens bij aan een betere leefomgeving. In
2011 heeft de gemeente samen met
geïnteresseerde partijen de beleidsnotitie
over stadslandbouw ‘Food in the City’
opgesteld en in de tien meest stenige wijken
van Rotterdam zijn bijna zeventig bomen
bijgeplant.
In 2011 werd door Rotterdammers subsidie
aangevraagd voor 56.000 vierkante meter
groen dak en kwam het totaal aantal groene
schoolpleinen op tien. In 2011 viel ook het
Het ontwerp voor de herontwikkeling van het Rotterdamse Stadskantoor
heeft het label ‘Breeam Excellent’ behaald.
Duurzaamheid is een
vanzelfsprekend en
integraal onderdeel
van de groei en
ontwikkeling van de
Rotterdamse haven.
FOT
O A
ERO
VIE
W R
OT
TER
DA
M
besluit om het Zadkine Koudecentrum uit te
breiden tot een compleet kennis- en
expertisecentrum voor het bedrijfsleven.
Onderwijs én bedrijfsleven spelen hiermee in
op duurzaamheid en innovatie. Op het gebied
van klimaatadaptatie kreeg de samenwerking
tussen Rotterdam en Ho Chi Minh City verder
vorm door de Vietnamese deltastad te
begeleiden bij het opstellen van een
klimaatadaptatiestrategie. Deze samenwer-
king, maar ook die met andere deltasteden
als Jakarta en New Orleans, draagt bij aan de
internationale bekendheid van Rotterdam en
heeft een positieve uitwerking op economi-
sche activiteiten. Mede door de Rotterdamse
inzet gaan regionale bedrijven aan het werk
in Nederlandse consortia elders in de wereld.
Zowel op gebouw- als gebiedsniveau speelt
duurzaamheid in Rotterdam een grote rol.
Zo werden het waterplein Kleinpolderplein en
de ondergrondse waterberging onder de
Museumparkgarage met een waterbergings-
capaciteit van tien miljoen liter geopend.
Daarnaast wordt via het Rotterdamse
Warmtebedrijf industriële restwarmte
ingezet voor de verwarming van gebouwen
in de stad. In 2011 steeg dit aantal naar
2.771 woningen; op termijn zullen dat er
50.000 zijn. Het ontwerp voor de herontwik-
keling van het Rotterdamse Stadskantoor
kreeg het predicaat ‘BREEAM Excellent’. En
de Rotterdamse binnenstad laat een aantal
voorbeelden van duurzame gebiedsontwik-
keling zien met het Rotterdam Central
District waarin energie-effi ciency en
duurzame energie centraal staan en de
grootscheepse renovatie van het Plaza-
complex.
Niet alleen overheid en RCI-partners werken
aan een duurzaam Rotterdam. Het MKB
leverde een bijdrage aan de Rotterdamse
klimaatdoelstellingen door het verder
verduurzamen van hotels en congrescentra,
15 locaties behaalden het Green Key-keur-
merk. Ziekenhuizen in de regio Rijmond
volgden energiemasterclasses.
En tot slot mogen we de Rotterdammers niet
over het hoofd zien. Zo was de Rotterdamse
Schieveenstraat de beste Rotterdamse
klimaatstraat en nummer twaalf van
Nederland. Het ontwerp van het waterplein
Benthemplein kwam met nadrukkelijke
inbreng van omwonenden en studenten tot
stand. En op Heijplaat wordt de energieneu-
trale gebiedsontwikkeling met en door
bewoners opgepakt.
FOT
O O
CA
P
In 2011 is in totaal 334 kton afgevangen CO2
vanuit de industrie in de Rotterdamse haven
geleverd aan de glastuinbouw.
Minister Verhagen
opende in mei een
nieuwe testfaciliteit
voor duurzame
procestechnologie in
de regio Rijnmond:
Plant One.
FOT
O J
AC
QU
ELIN
E D
E H
AA
S
Rotterdam-Noord krijgt met het nieuwe Benthemplein het eerste multifunctionele waterplein
van de wereld.
AR
TIS
T IM
PR
ES
SIO
N D
E U
RB
AN
IST
EN
Minister Melanie Schultz van Haegen opende
in augustus het nationaal Elektrisch Vervoer
Centrum, de eerste locatie in Nederland waar
alles op het gebied van elektrisch rijden
beschikbaar is.
De Rotterdamse Schieveenstraat werd uitgeroepen tot beste
klimaatstraat van Rotterdam en nummer twaalf van Nederland.
Het nieuwe Rotterdam Centraal heeft met 10.000 vierkante meter aan zonnecellen het grootste
zonnestationsdak van Europa.
FOT
O K
EES
ST
UIP
FOT
O K
OT
UG
OS
CA
R V
AN
BEE
K
De RT Adriaan ‘E-KOTUG’ is de eerste volledig
geclassifi ceerde groene sleepboot in Europa.
KORT_RCI_DuurzMonitor_NL_2011_630x210.indd 2 05-09-12 16:54
Activiteiten en resultatenDe partners van het RCI bereikten in 2011
diverse resultaten die bijdragen aan het
realiseren van de Rotterdamse klimaatdoel-
stellingen. In oktober ondertekenden het Rijk
en het RCI de Rotterdamse Green Deal, dat
met een streven naar groen én groei nauw
aansluit bij de ambities van het Programma
Duurzaam. Het Rijk steunt hiermee met meer
dan twee miljoen euro aan subsidie zeven
Rotterdamse projecten voor energie besparing
en duurzame energie in stad én haven. Met
het bedrijfsleven werden in december 14 Let-
ters of Cooperation ondertekend die moeten
leiden tot nieuwe investeringen in duurzame
en effi ciënte processen, grondstoffen en
logistiek.
Minister Verhagen diende het Green
Hydrogen Project van Air Liquide in bij de
Europese Commissie voor de NER-300, een
De Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 beschrijft de resultaten en de effecten van de inspanningen van het Programma Duurzaam in het afgelopen jaar. De resultaten van het publiek-private samenwerkingsverband Rotterdam Climate Initiative (RCI) zijn verwerkt in deze duurzaamheidsmonitor.
Rotterdam wil de duurzaamste wereldhavenstad zijn. En daar is ook in 2011 hard aan gewerkt. In mei 2011 werd het Programma Duurzaam 2010-2014: Investeren in duurzame groei gepresenteerd waarin de weg naar een schone, groene, gezonde en economisch sterke stad wordt geschetst. Het RCI, een initiatief van de gemeente Rotterdam, het Havenbedrijf Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond en Deltalinqs, maakt hiervan deel uit. De ambities voor 2025 zijn stevig: 50% CO2-reductie ten opzichte van 1990 en 100% klimaatbestendigheid. In het Programma Duurzaam – dat tot stand kwam met inbreng van vele partners in de stad – staan het verminderen van geluidshinder en het verbeteren van de luchtkwaliteit centraal, in relatie tot de gezondheid. Het programma moet bovendien tot een versterking van de Rotterdamse economie leiden, met in de periode tot 2014 minimaal 350 miljoen euro aan duurzame investeringen als resultaat. Die moeten ook bijdragen aan meer werkgelegenheid en een betere leefkwaliteit voor de Rotterdammers en een nog aantrekkelijker vestigingsklimaat voor bedrijven.
subsidieregeling voor duurzame energie- en
CO2-opslagprojecten. Het OCAP-netwerk
werd uitgebreid, zodat de glastuinbouw nu
ook CO2 geleverd krijgt van de nieuwe
biobrandstoffenfabriek van Abengoa
Bioenergia. De opening van Plant One als
testlocatie voor duurzame procestechnolo-
gie, het besluit van Stedin, AVR en EKC om te
gaan investeren in het stoomnetwerk in de
Botlek en de ontwikkelingen in de Rotter-
damse aanpak Groene Gebouwen zijn
belangrijke activiteiten die de energie-effi ci-
ency verbeteren. Daarnaast had Rotterdam
een primeur met de eerste handelsbeurs
voor biomassa. Op het gebied van duurzame
energie kunnen we onder meer het zonnedak
van Rotterdam Centraal noemen met
10.000 vierkante meter aan zonnecellen en
de uitvoering van het convenant over
windenergie in de haven. De opening van het
nationaal Elektrisch Vervoer Centrum voor
zowel consumenten als bedrijven was een
belangrijk resultaat op het gebied van
duurzame mobiliteit. Dit is de eerste locatie
in Nederland waar alles op het gebied van
elektrisch vervoer beschikbaar is. Ook werd
de eerste oplaadpaal voor elektrische auto’s
geplaatst en stapte de Rotterdamse
Mobiliteit Centrale voor het vervoeren van
leerlingen over op aardgasbussen. En het
Havenbedrijf Rotterdam startte een proef
met Neste Oil’s hernieuwbare biobrandstof
NExBtL voor patrouillevaartuigen.
Een rode draad in het Programma Duurzaam
is de aandacht voor de gezondheid van de
Rotterdammers. De aanleg van stille
wegdekken is één van de belangrijkste
maatregelen om het geluid van wegverkeer te
verminderen. In 2011 zijn de Brede Hilledijk,
de Laan van Avant Garde, de Burgemeester
Baumannlaan en de Groene Kruisweg
voorzien van stil asfalt. Daarnaast viel het
besluit om een geluidsscherm te plaatsen
langs de A20. In de aanpak van de luchtkwa-
liteit werden stappen gezet op het gebied van
dynamisch verkeersmanagement. Ook het
ombouwen van sleepboot Adriaan van het
bedrijf Kotug tot de eerste volledig geclassifi -
ceerde groene sleepboot in Europa, de
installatie van walstroom (voor de binnen-
vaart en zeeschepen) en het toepassen van
de Environmental Ship Index in de Rotter-
damse haven waarmee schone schepen
korting krijgen op de havengelden, droegen
bij aan een schonere lucht en daarmee aan
een betere gezondheid voor de Rotterdam-
mers. De vergroening van de stad draagt
eveneens bij aan een betere leefomgeving. In
2011 heeft de gemeente samen met
geïnteresseerde partijen de beleidsnotitie
over stadslandbouw ‘Food in the City’
opgesteld en in de tien meest stenige wijken
van Rotterdam zijn bijna zeventig bomen
bijgeplant.
In 2011 werd door Rotterdammers subsidie
aangevraagd voor 56.000 vierkante meter
groen dak en kwam het totaal aantal groene
schoolpleinen op tien. In 2011 viel ook het
Het ontwerp voor de herontwikkeling van het Rotterdamse Stadskantoor
heeft het label ‘Breeam Excellent’ behaald.
Duurzaamheid is een
vanzelfsprekend en
integraal onderdeel
van de groei en
ontwikkeling van de
Rotterdamse haven.
FOT
O A
ERO
VIE
W R
OT
TER
DA
M
besluit om het Zadkine Koudecentrum uit te
breiden tot een compleet kennis- en
expertisecentrum voor het bedrijfsleven.
Onderwijs én bedrijfsleven spelen hiermee in
op duurzaamheid en innovatie. Op het gebied
van klimaatadaptatie kreeg de samenwerking
tussen Rotterdam en Ho Chi Minh City verder
vorm door de Vietnamese deltastad te
begeleiden bij het opstellen van een
klimaatadaptatiestrategie. Deze samenwer-
king, maar ook die met andere deltasteden
als Jakarta en New Orleans, draagt bij aan de
internationale bekendheid van Rotterdam en
heeft een positieve uitwerking op economi-
sche activiteiten. Mede door de Rotterdamse
inzet gaan regionale bedrijven aan het werk
in Nederlandse consortia elders in de wereld.
Zowel op gebouw- als gebiedsniveau speelt
duurzaamheid in Rotterdam een grote rol.
Zo werden het waterplein Kleinpolderplein en
de ondergrondse waterberging onder de
Museumparkgarage met een waterbergings-
capaciteit van tien miljoen liter geopend.
Daarnaast wordt via het Rotterdamse
Warmtebedrijf industriële restwarmte
ingezet voor de verwarming van gebouwen
in de stad. In 2011 steeg dit aantal naar
2.771 woningen; op termijn zullen dat er
50.000 zijn. Het ontwerp voor de herontwik-
keling van het Rotterdamse Stadskantoor
kreeg het predicaat ‘BREEAM Excellent’. En
de Rotterdamse binnenstad laat een aantal
voorbeelden van duurzame gebiedsontwik-
keling zien met het Rotterdam Central
District waarin energie-effi ciency en
duurzame energie centraal staan en de
grootscheepse renovatie van het Plaza-
complex.
Niet alleen overheid en RCI-partners werken
aan een duurzaam Rotterdam. Het MKB
leverde een bijdrage aan de Rotterdamse
klimaatdoelstellingen door het verder
verduurzamen van hotels en congrescentra,
15 locaties behaalden het Green Key-keur-
merk. Ziekenhuizen in de regio Rijmond
volgden energiemasterclasses.
En tot slot mogen we de Rotterdammers niet
over het hoofd zien. Zo was de Rotterdamse
Schieveenstraat de beste Rotterdamse
klimaatstraat en nummer twaalf van
Nederland. Het ontwerp van het waterplein
Benthemplein kwam met nadrukkelijke
inbreng van omwonenden en studenten tot
stand. En op Heijplaat wordt de energieneu-
trale gebiedsontwikkeling met en door
bewoners opgepakt.
FOT
O O
CA
P
In 2011 is in totaal 334 kton afgevangen CO2
vanuit de industrie in de Rotterdamse haven
geleverd aan de glastuinbouw.
Minister Verhagen
opende in mei een
nieuwe testfaciliteit
voor duurzame
procestechnologie in
de regio Rijnmond:
Plant One.
FOT
O J
AC
QU
ELIN
E D
E H
AA
S
Rotterdam-Noord krijgt met het nieuwe Benthemplein het eerste multifunctionele waterplein
van de wereld.
AR
TIS
T IM
PR
ES
SIO
N D
E U
RB
AN
IST
EN
Minister Melanie Schultz van Haegen opende
in augustus het nationaal Elektrisch Vervoer
Centrum, de eerste locatie in Nederland waar
alles op het gebied van elektrisch rijden
beschikbaar is.
De Rotterdamse Schieveenstraat werd uitgeroepen tot beste
klimaatstraat van Rotterdam en nummer twaalf van Nederland.
Het nieuwe Rotterdam Centraal heeft met 10.000 vierkante meter aan zonnecellen het grootste
zonnestationsdak van Europa.
FOT
O K
EES
ST
UIP
FOT
O K
OT
UG
OS
CA
R V
AN
BEE
K
De RT Adriaan ‘E-KOTUG’ is de eerste volledig
geclassifi ceerde groene sleepboot in Europa.
KORT_RCI_DuurzMonitor_NL_2011_630x210.indd 2 05-09-12 16:54
Investeren in duurzame groei
Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 • Samenvatting
Door zowel de oorzaken als de gevolgen van de
klimaatverandering aan te pakken, werkt Rotterdam
aan het totale duurzaamheidsdossier.
De Rotterdamse aanpak is vertaald in
tien duurzaamheidsopgaven:
1 Vooroplopen bij het verminderen van CO2-uitstoot
2 Verbeteren van de energie-effi ciency
3 Omschakelen naar duurzame energie en
biomassa als grondstof
4 Bevorderen van duurzame mobiliteit en transport
5 Verminderen van geluidsoverlast en bevorderen
van schone lucht
6 Groener maken van de stad
7 Vergroten van duurzame investeringen en
bevorderen van duurzame producten
8 Duurzaamheid in onderwijs en onderzoek
9 Voorbereiden op de gevolgen van
klimaatverandering
10 Bevorderen van duurzame gebiedsontwikkeling
De complete uitgave van de Rotterdamse
Duurzaamheids monitor 2011 met daarin de
resultaten en effecten op deze punten is te
downloaden op www.rotterdamclimateinitiative.nl
Colofon Publicatie: Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam
Samenstelling en tekst: Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam / Rotterdam Climate Initiative
Vormgeving: BeeldinZicht, Rotterdam Foto omslag: Rogier Bos Foto achterpagina: Aeroview bv
Tien duurzaamheidsopgaven
Het gaat niet alleen om de resultaten en
activiteiten die in 2011 zijn neergezet, maar
ook om de effecten van de inspanningen en
wat deze bijdragen aan het behalen van de
doelstellingen. Uit de effectenmonitor blijkt
dat diverse opgaven al in 2011 een aanzien-
lijk effect van de inspanningen laten zien.
Voor een aantal opgaven geldt dat de
effecten nog niet duidelijk waarneembaar
zijn. Vaak echter is dit conform verwachting.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de reductie van de
CO2-uitstoot of windenergie in het havenge-
bied. Door de aanleg van Maasvlakte 2 zijn
op een aantal locaties windmolens verwij-
derd, maar met de realisatie van de plannen
voor nieuwe windmolens wordt deze
(tijdelijke) daling in de jaren hierna ruim-
schoots gecompenseerd. Hieronder enkele
conclusies uit de effectenmonitor.
Verminderen van de CO2-uitstoot De totale CO2-uitstoot in Rotterdam lag in
2011 op 29.565 kton. Dat is zo’n 150 kton
minder dan in 2010. De afname is vooral
zichtbaar bij de chemie en bij de huishou-
dens. De daling van de CO2-uitstoot door een
lagere productie bij een aantal energiecentra-
les werd teniet gedaan door de uitstoot van
ruim 400 kton van het in 2011 gestarte
energiebedrijf Enecogen. Als we kijken naar
de inzet van het RCI, dan begint het
CO2-effect van de inspanningen zichtbaar te
worden. De hoeveelheid CO2 die vanuit de
industrie in de Rotterdamse haven voor
hergebruik aan de glastuinbouw wordt
geleverd nam in 2011 verder toe. Door een
proef met biobrandstoffen voor vrachtverkeer
en de uitbreiding van het aantal oplaadpalen
voor elektrisch vervoer op groene stroom zijn
de eerste kilotonnen CO2-reductie door
duurzame mobiliteit gerealiseerd. De
gemeentelijke zwembaden zijn onder handen
genomen met een unieke aanpak om de
energie-effi ciency te verbeteren. Voor MKB en
voor grootverbruikers als ziekenhuizen is een
intensief voorlichtingstraject uitgevoerd. Ook
is een start gemaakt met het geven van
energieadviezen aan huishoudens met een
lager inkomen. De jaren 2015 en verder laten
zien dat de CO2-reductie als gevolg van de
RCI-aanpak steeds meer toeneemt. Bij
uitvoering van het huidige pakket aan
RCI-maatregelen is 27 Mton CO2-reductie te
realiseren in 2025. Het doel is daarmee nog
steeds haalbaar.
Klimaatbestendigheid In 2011 steeg het aantal vierkante meter
groen dak waarvoor subsidie werd aange-
vraagd met 56.000, dat is meer dan een
verdubbeling ten opzichte van 2010. Eind
2011 stond de teller op 90.000. De
waterbergingscapaciteit werd het afgelopen
jaar uitgebreid met ruim 19.000 kubieke
meter, waarvan 1.000 kubieke meter in de
vorm van tijdelijke waterberging via
waterpleinen, zoals bij het Kleinpolderplein en
10.000 kubieke meter via de ondergrondse
waterberging bij het Museumpark. De overige
capaciteit is ontstaan door nieuw open water
(onder meer bij het Spinozapark) en door de
aanleg van groene daken. In totaal is sinds
2010 bijna 30.000 kubieke meter extra
waterberging gerealiseerd.
Versterking van de Rotter-damse economie Het Programma Duurzaam moet onder
andere leiden tot een versterking van de
Rotterdamse economie, met in de periode tot
2014 minimaal 350 miljoen euro aan
duurzame investeringen als resultaat. De
teller stond eind 2011 op 235 miljoen euro,
60 miljoen meer dan het afgesproken doel
voor 2011. Het gaat dan om investeringen in
maatregelen die bijdragen aan het halen van
de doelstellingen voor CO2-reductie en
klimaatbestendigheid. Daarmee liggen we
voor deze doelstelling ruim op koers. De
Rotterdamse duurzaamheidsaanpak valt ook
internationaal op met als gevolg dat er
steeds meer internationale delegaties en
conferenties naar Rotterdam komen.
Rotterdam Climate Proof is koploper op het
gebied van klimaatadaptatie. Via internatio-
nale profi lering op dit gebied zijn inmiddels
bedrijven uit deze regio actief in Ho Chi Minh
City, Jakarta, New Orleans en Sao Paulo.
Overige effecten Het aantal gereden fi etskilometers is
toegenomen ten opzichte van 2010 en laat
al geruime tijd een stijgende lijn in hoeveel-
heid kilometers zien. Ook het aantal
elektrische auto’s nam toe. Tot 2011 reden
er in Rotterdam incidenteel elektrische
voertuigen rond; in 2011 werd de aanleg van
laadpunten structureel opgepakt en groeide
het aantal elektrische auto’s op de weg naar
eenenzestig. Naar verwachting neemt het
aantal elektrische auto’s en het aantal
laadpunten de komende jaren met minimaal
enkele honderden per jaar toe. Door
bezuinigingen bij het wegonderhoud wordt er
minder stil asfalt aangelegd dan gepland
waardoor het onzeker is of de collegetarget
op het gebied van geluid haalbaar is. Er wordt
gezocht naar alternatieven om het oorspron-
kelijke doel, 15.000 Rotterdammers met
minimaal 3 dB minder geluidhinder, toch zo
dicht mogelijk te naderen.
TransitiemonitorHet Rotterdamse streven naar duurzaamheid
betekent dat economische ontwikkelingen
gepaard moeten gaan met een steeds lagere
CO2-uitstoot. Hiervoor zijn fundamentele
veranderingen nodig in de manier waarop
energie gebruikt wordt in alle sectoren: in het
stedelijk gebied, bij verkeer en vervoer, bij de
industrie en energieopwekking. Het realiseren
van deze transitie vraagt inzet over vele
jaren. De transitiemonitor laat zien dat op
belangrijke onderdelen de kiemen voor deze
omslag zijn gelegd. In termen van structuur
zijn de uitbreiding van het warmtenet, de
infrastructuur voor elektrisch rijden en de
voorbereiding voor CO2-afvang en -opslag
(CCS) duidelijke voorbeelden die een fl inke
sprong in de nabije toekomst mogelijk gaan
maken.
Effectenmonitor
CO2-emissie
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Mto
n
OnzekerheidsmargeReductie door aanpak RCI
CO2-uitstootPrognose
Doel RCI
1990 2005 ’06 ‘07 ’08 ‘09 ’10 ‘11 2015 2020 2025
Partners Rotterdam Climate Initiative
KORT_RCI_DuurzMonitor_NL_2011_630x210.indd 1 05-09-12 16:54
Investeren in duurzame groei
Rotterdamse Duurzaamheidsmonitor 2011 • Samenvatting
Door zowel de oorzaken als de gevolgen van de
klimaatverandering aan te pakken, werkt Rotterdam
aan het totale duurzaamheidsdossier.
De Rotterdamse aanpak is vertaald in
tien duurzaamheidsopgaven:
1 Vooroplopen bij het verminderen van CO2-uitstoot
2 Verbeteren van de energie-effi ciency
3 Omschakelen naar duurzame energie en
biomassa als grondstof
4 Bevorderen van duurzame mobiliteit en transport
5 Verminderen van geluidsoverlast en bevorderen
van schone lucht
6 Groener maken van de stad
7 Vergroten van duurzame investeringen en
bevorderen van duurzame producten
8 Duurzaamheid in onderwijs en onderzoek
9 Voorbereiden op de gevolgen van
klimaatverandering
10 Bevorderen van duurzame gebiedsontwikkeling
De complete uitgave van de Rotterdamse
Duurzaamheids monitor 2011 met daarin de
resultaten en effecten op deze punten is te
downloaden op www.rotterdamclimateinitiative.nl
Colofon Publicatie: Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam
Samenstelling en tekst: Programmabureau Duurzaam, gemeente Rotterdam / Rotterdam Climate Initiative
Vormgeving: BeeldinZicht, Rotterdam Foto omslag: Rogier Bos Foto achterpagina: Aeroview bv
Tien duurzaamheidsopgaven
Het gaat niet alleen om de resultaten en
activiteiten die in 2011 zijn neergezet, maar
ook om de effecten van de inspanningen en
wat deze bijdragen aan het behalen van de
doelstellingen. Uit de effectenmonitor blijkt
dat diverse opgaven al in 2011 een aanzien-
lijk effect van de inspanningen laten zien.
Voor een aantal opgaven geldt dat de
effecten nog niet duidelijk waarneembaar
zijn. Vaak echter is dit conform verwachting.
Dat geldt bijvoorbeeld voor de reductie van de
CO2-uitstoot of windenergie in het havenge-
bied. Door de aanleg van Maasvlakte 2 zijn
op een aantal locaties windmolens verwij-
derd, maar met de realisatie van de plannen
voor nieuwe windmolens wordt deze
(tijdelijke) daling in de jaren hierna ruim-
schoots gecompenseerd. Hieronder enkele
conclusies uit de effectenmonitor.
Verminderen van de CO2-uitstoot De totale CO2-uitstoot in Rotterdam lag in
2011 op 29.565 kton. Dat is zo’n 150 kton
minder dan in 2010. De afname is vooral
zichtbaar bij de chemie en bij de huishou-
dens. De daling van de CO2-uitstoot door een
lagere productie bij een aantal energiecentra-
les werd teniet gedaan door de uitstoot van
ruim 400 kton van het in 2011 gestarte
energiebedrijf Enecogen. Als we kijken naar
de inzet van het RCI, dan begint het
CO2-effect van de inspanningen zichtbaar te
worden. De hoeveelheid CO2 die vanuit de
industrie in de Rotterdamse haven voor
hergebruik aan de glastuinbouw wordt
geleverd nam in 2011 verder toe. Door een
proef met biobrandstoffen voor vrachtverkeer
en de uitbreiding van het aantal oplaadpalen
voor elektrisch vervoer op groene stroom zijn
de eerste kilotonnen CO2-reductie door
duurzame mobiliteit gerealiseerd. De
gemeentelijke zwembaden zijn onder handen
genomen met een unieke aanpak om de
energie-effi ciency te verbeteren. Voor MKB en
voor grootverbruikers als ziekenhuizen is een
intensief voorlichtingstraject uitgevoerd. Ook
is een start gemaakt met het geven van
energieadviezen aan huishoudens met een
lager inkomen. De jaren 2015 en verder laten
zien dat de CO2-reductie als gevolg van de
RCI-aanpak steeds meer toeneemt. Bij
uitvoering van het huidige pakket aan
RCI-maatregelen is 27 Mton CO2-reductie te
realiseren in 2025. Het doel is daarmee nog
steeds haalbaar.
Klimaatbestendigheid In 2011 steeg het aantal vierkante meter
groen dak waarvoor subsidie werd aange-
vraagd met 56.000, dat is meer dan een
verdubbeling ten opzichte van 2010. Eind
2011 stond de teller op 90.000. De
waterbergingscapaciteit werd het afgelopen
jaar uitgebreid met ruim 19.000 kubieke
meter, waarvan 1.000 kubieke meter in de
vorm van tijdelijke waterberging via
waterpleinen, zoals bij het Kleinpolderplein en
10.000 kubieke meter via de ondergrondse
waterberging bij het Museumpark. De overige
capaciteit is ontstaan door nieuw open water
(onder meer bij het Spinozapark) en door de
aanleg van groene daken. In totaal is sinds
2010 bijna 30.000 kubieke meter extra
waterberging gerealiseerd.
Versterking van de Rotter-damse economie Het Programma Duurzaam moet onder
andere leiden tot een versterking van de
Rotterdamse economie, met in de periode tot
2014 minimaal 350 miljoen euro aan
duurzame investeringen als resultaat. De
teller stond eind 2011 op 235 miljoen euro,
60 miljoen meer dan het afgesproken doel
voor 2011. Het gaat dan om investeringen in
maatregelen die bijdragen aan het halen van
de doelstellingen voor CO2-reductie en
klimaatbestendigheid. Daarmee liggen we
voor deze doelstelling ruim op koers. De
Rotterdamse duurzaamheidsaanpak valt ook
internationaal op met als gevolg dat er
steeds meer internationale delegaties en
conferenties naar Rotterdam komen.
Rotterdam Climate Proof is koploper op het
gebied van klimaatadaptatie. Via internatio-
nale profi lering op dit gebied zijn inmiddels
bedrijven uit deze regio actief in Ho Chi Minh
City, Jakarta, New Orleans en Sao Paulo.
Overige effecten Het aantal gereden fi etskilometers is
toegenomen ten opzichte van 2010 en laat
al geruime tijd een stijgende lijn in hoeveel-
heid kilometers zien. Ook het aantal
elektrische auto’s nam toe. Tot 2011 reden
er in Rotterdam incidenteel elektrische
voertuigen rond; in 2011 werd de aanleg van
laadpunten structureel opgepakt en groeide
het aantal elektrische auto’s op de weg naar
eenenzestig. Naar verwachting neemt het
aantal elektrische auto’s en het aantal
laadpunten de komende jaren met minimaal
enkele honderden per jaar toe. Door
bezuinigingen bij het wegonderhoud wordt er
minder stil asfalt aangelegd dan gepland
waardoor het onzeker is of de collegetarget
op het gebied van geluid haalbaar is. Er wordt
gezocht naar alternatieven om het oorspron-
kelijke doel, 15.000 Rotterdammers met
minimaal 3 dB minder geluidhinder, toch zo
dicht mogelijk te naderen.
TransitiemonitorHet Rotterdamse streven naar duurzaamheid
betekent dat economische ontwikkelingen
gepaard moeten gaan met een steeds lagere
CO2-uitstoot. Hiervoor zijn fundamentele
veranderingen nodig in de manier waarop
energie gebruikt wordt in alle sectoren: in het
stedelijk gebied, bij verkeer en vervoer, bij de
industrie en energieopwekking. Het realiseren
van deze transitie vraagt inzet over vele
jaren. De transitiemonitor laat zien dat op
belangrijke onderdelen de kiemen voor deze
omslag zijn gelegd. In termen van structuur
zijn de uitbreiding van het warmtenet, de
infrastructuur voor elektrisch rijden en de
voorbereiding voor CO2-afvang en -opslag
(CCS) duidelijke voorbeelden die een fl inke
sprong in de nabije toekomst mogelijk gaan
maken.
Effectenmonitor
CO2-emissie
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Mto
n
OnzekerheidsmargeReductie door aanpak RCI
CO2-uitstootPrognose
Doel RCI
1990 2005 ’06 ‘07 ’08 ‘09 ’10 ‘11 2015 2020 2025
Partners Rotterdam Climate Initiative
KORT_RCI_DuurzMonitor_NL_2011_630x210.indd 1 05-09-12 16:54
