Paul Steinhauser

Slot Zeist 12 maart 2008

HET VORMMERK

DE TECHNIEKRESTRICTIE

De techniekrestrictie van het vormmerk

ART. 2.1.2 BVIE: EVENWEL KUNNEN NIET ALS MERKEN

WORDEN BESCHOUWD TEKENS DIE UITSLUITEND BESTAAN UIT EEN VORM

→ DIE DOOR DE AARD VAN DE WAAR WORDT BEPAALD

→ DIE EEN WEZENLIJKE WAARDE AAN DE WAAR GEEFT OF

→ DIE NOODZAKELIJK IS OM EEN TECHNISCHE UITKOMST TE VERKRIJGEN

3

De techniekrestrictie van het vormmerk

RATIO UITSLUITING (1)

HvJEG: verhinderen dat de merkhouder een monopolie wordt toegekend op technische oplossingen of gebruikskenmerken van een waar, waarnaar de consument mogelijkerwijs in de waren van concurrenten zoekt.

4

De techniekrestrictie van het vormmerk

RATIO UITSLUITING (2)

“Artikel 3, lid 1, sub e, wil aldus vermijden dat het merkrecht (….) eraan in de weg zou komen te staan dat concurrenten ongestoord in concurrentie met de merkhouder waren kunnen aanbieden waarin die technische oplossingen of die gebruikskenmerken aanwezig zijn.”

5

De techniekrestrictie van het vormmerk

RATIO UITSLUITING (3)

“Artikel 3, lid 1, sub e, streeft dus een doel van algemeen belang na, volgens hetwelk een vorm waarvan de wezenlijke kenmerken beantwoorden aan een technische functie en die ter vervulling van die functie werd gekozen, door eenieder ongestoord moet kunnen worden gebruikt (….).”

6

De techniekrestrictie van het vormmerk

OVER DE MULTIPLICITÉ DES FORMES

“Wanneer de wezenlijke functionele kenmerken van de vorm van een waar uitsluitend aan een technische uitkomst zijn toe te schrijven, staat artikel 3, lid 1, sub e, tweede streepje, in de weg aan de inschrijving van een teken bestaande in een dergelijke vorm, zelfs indien de betrokken technische uitkomst ook door andere vormen kan worden verkregen.”

7

De techniekrestrictie van het vormmerk

CRITERIUM PHILIPS/REMINGTON(1)

(80) “deze bepaling beoogt de inschrijving te

weigeren van vormen waarvan de wezenlijke

kenmerken beantwoorden aan een

technische functie.”

(Dictum sub 4:) “De wezenlijke functionele

kenmerken van die vorm [zijn] uitsluitend

aan de technische uitkomst toe te schrijven.”8

De techniekrestrictie van het vormmerk

CRITERIUM PHILIPS/REMINGTON(2)

Ergo: tekens die uitsluitend bestaan uit een

vorm die noodzakelijk is om een technische

uitkomst te verkrijgen = de wezenlijke

functionele kenmerken van de vorm zijn

uitsluitend aan de technische uitkomst toe te

schrijven. Technische uitkomst = technische

oplossingen of gebruikskenmerken van een

waar. 9

De techniekrestrictie van het vormmerk

CRITERIUM PHILIPS/REMINGTON(3)

Uitsluitend: slechts die uiterlijke kenmerken,

die niets van doen hebben met de

deugdelijkheid en bruikbaarheid van het

product, komen voor merkbescherming in

aanmerking.

Wezenlijk: het gaat om functionele aspecten die

(mede) het onderscheidend kenmerk bepalen.10

De techniekrestrictie van het vormmerk

ART. 1 BMW (PRE-RICHTLIJN):

EEN VORM DIE EEN UITKOMST OPLEVERT

OP HET GEBIED VAN DE NIJVERHEID.

GC: De bescherming (..) is uitgesloten zodra

het gebruik van de vorm voor de ondernemer

een werkelijk voordeel bij de vervaardiging of

verpakking betekent.

11

De techniekrestrictie van het vormmerk

RECHTSPRAAK PRE PHILIPS/REMINGTON (1)

HR 27-1-1995,NJ 1997,273 (DRAINAGE

TEGEL) sanctioneert uitspraak dat het

vormmerk niet ‘down the drain’ gaat omdat

het met de tegel beoogde technisch effect niet

slechts door de door Zoontjens gekozen vorm

kan worden bereikt. 12

De techniekrestrictie van het vormmerk

RECHTSPRAAK PRE PHILIPS/REMINGTON (2)

Andere vormen mogelijk: • LEGO-BLOKJES:

Rb Namen 4-9-1995 IRDI p. 64 (Anders Hof Luik in 1993 BIE 1996 p.306)

• S-VORMIG VULMATERIAAL:RB. Den Haag 19-6-1996,IER 1996,185

• CREMATIE OVENS:

VZR Den Haag 20-11-1996,BIE 1997,178

13

De techniekrestrictie van het vormmerk

RECHTSPRAAK POST PHILIPS/REMINGTON

Rechtbank Den Bosch 18-4-2007 (Remington/Philips): Merken worden nietig verklaard: bij de wezenlijke functionele kenmerken, nl. de 3 ronde scheerkoppen geplaatst in de hoeken van een gelijkzijdige driehoek, staat de functie voorop. Dan doet het er niet toe dat die functie ook op andere wijze kan worden gerealiseerd.

14