Hoofdstuk 2: Landschap

Par. 2 Landschappen in beweging

Landschap Landschappen zijn dynamisch, dat wil

zeggen dat ze voortdurend veranderen

Drie natuurlijke processen spelen een belangrijke rol:

- Erosie- Verwering- Sedimentatie

Is de rivier er omdat er een dal is of is er een dal omdat er een rivier is?

Bodemerosie Bodemerosie: Het wegschuren van grond

door water, wind en ijs

Wind blaast zand weg Water voert grond mee IJs slijt dalen uit

Planten houden de grond vast

Bodemerosie

Bodemerosie

Verwering Verwering: Het uiteenvallen van hard gesteente

onder invloed van het weer en door planten

1. Water in spleten bevriest 2. Warmte en kou laat een steen uitzetten en

krimpen 3. Plantenwortels kunnen een steen kapot maken 4. Zuur in water kan gesteente oplossen

Grote stenen worden zo langzaam kleine stenen.

Verwering

Sedimenten Sedimentatie: Het neerleggen van materiaal

als de snelheid van wind, water of ijs afneemt

Sedimenten zijn stukjes afgebrokkeld gesteente zoals grind, zand of klei

Sedimenten worden op een andere plek weer neergelegd waardoor het landschap verandert

Sedimentatie

Sedimenten

Rivieren hebben een bovenloop, een middenloop en een benedenloop

Hoe dichter bij de monding de rivier komt, hoe lager de stroomsnelheid is

Als de stroomsnelheid lager wordt, dan worden sedimenten neergelegd eerst zware, dan steeds lichtere

Rivieren en sedimenten

Sedimentatie

Als een rivier in zee uitmondt kan een delta ontstaan, er wordt steeds sediment neergelegd waardoor het land zich uitbreidt

Delta’s

Gebergten slijten af, waardoor ze steeds lager worden

Welk gebergte is een oud gebergte?

Jonge en oude gebergten

Door welke natuurlijke processen kunnen gebergten krimpen?

Verwering en bodemerosie

Waar komt al die sedimenten terecht?

Vooral in de benedenloop van de rivier

Jonge en oude gebergten

Sedimenten stapelen zich laag voor laag op in een laagvlakte, waardoor er steeds meer druk op de onderliggende lagen komt te staan

Zand wordt zandsteen

Klei wordt schalie

Sedimentgesteente

Schelpen worden kalksteen

Oude gesteenten bevatten soms fossielen

Sedimentgesteente

Hoe kunnen nieuwe gebergten ontstaan?

Door platentektoniek

Nieuwe gebergten

Plooiingsgebergte

Subductie Doordat zwaardere oceanische platen onder de

continenten schuiven, worden sedimenten naar beneden geduwd

Ze gaan smelten en daarna weer stollen stollingsgesteenten

2

3

4

5

Gesteentekringloop

Wordt nog verder de diepte ingesleurd, hogere druk en temperatuur

Verwering, riviertransport, sedimentatie

Wegzakken en Samenpersen (schalie)

Wordt meegesleurd de diepte in, steeds grotere druk

Gesteente wordt omgesmolten en komt weer omhoog