PSYCHIATRISCHE VERPLEEGKUNDE:EEN VAK APART!

Dr. Berno van MeijelLector GGZ-verpleegkundeHogeschool INHOLLAND

Ede, 14 april 2008

STELLING

Psychiatrische verpleegkunde is een zelfstandige professie met een eigen beroeps- en kennisdomein en een eigen beroepsverantwoordelijkheid.

PSYCHIATRIE OF GGZ

Wat zijn we nu eigenlijk precies: psychiatrisch verpleegkundigen of GGZ-verpleegkundigen?

BEROEPENSTRUCTUUR IN DE GGZ

GGZ-verpleegkundige wordt als professional erkend te midden van o.a. de GGZ-agoog, de psycholoog en de psychiater

EEN PROFESSIE HEEFT HISTORIE!

The godmothers en godfathers van de psychiatrische verpleegkunde:

Hildegard Peplau: Interpersonal Relations in Nursing (1952) Working in Partnership (1961)

Annie Altschul Philip Barker

De ontwikkeling van evidence-based nursing (in navolging van evidence based medicine)

EEN PROFESSIE IS UNIVERSITAIR!

Onze professie is gegeven haar aard zo complex dat wetenschappelijke methoden en technieken nodig is om deze complexiteit te doorgronden.

Angelsacksische landen: Opkomst van (psychiatrische) verplegingswetenschap na WO II

In Nederland vanaf 1980 (Maastricht / Utrecht / Groningen)

Nu wordt psychiatrisch verplegingswetenschappelijk onderzoek bedreven aan verschillende universiteiten en hogescholen

EEN PROFESSIE KENT FUNCTIEDIFFERENTIATIE!

Onze professie is gegeven haar aard zo complex dat functiedifferentiatie noodzaak is om de professionele kennis goed ‘weg te zetten’

Horizontaal: psychiatrisch verpleegkundige specialismen.

Verticaal: basisverpleegkundige (MBO/HBO), verpleegkundig specialist, verplegingswetenschapper

EEN PROFESSIE HEEFT HAAR EIGEN KENNISDOMEIN

De psychiatrisch verpleegkundige richt zich op de gevolgen van (psychiatrische) ziekte voor de gezondheid, het welzijn en het bestaan van de patiënt.

(De psychiater richt zich op de diagnostiek en behandeling van de psychiatrische ziekte zelf).

PSYCHIATRISCHE ZIEKTEN

In het tijdperk van de (biologische) psychiatrie: schouder-aan-schouder met de psychiater:

Observatie van psychiatrische symptomen Werking en bijwerking van (medicamenteuze)

therapie Begeleiding bij intensieve psychiatrische

behandeling Tijdig signaleren van terugval + vroege

interventie Adequate somatische zorg voor de patiënt

ZIEKTE .. STOORNIS

De patiënt is ziek, dus de psychiatrische verpleegkunde mag deels ziekte-georiënteerd zijn ……………

Net als de oncologie-verpleegkundige, de diabetes-verpleegkundige en de reuma-verpleegkundige

Daar is niets mis mee ………….. Integendeel!!

MAAR ………..

De psychiatrisch verpleegkundige is geen diagnosticus en geen behandelaar.

Dus: De psychiater diagnosticeert (en de

verpleegkundige reikt relevante gegevens aan) De psychiater schrijft medicatie voor (en de

verpleegkundige draagt bij aan medicatietrouw en rapporteert over de effecten)

De psycholoog past psychotherapie toe (en de verpleegkundige draagt bij aan generalisatie naar de dagelijkse levenssituatie van de patiënt)

DUS ……

De specifieke oriëntatie op ziekte en somatiek bepaalt voor een deel het eigene van de psychiatrische verpleegkunde en is onderscheidend ten opzichte van bijvoorbeeld de GGZ-agoog

MAAR ……..

De patiënt is vanzelfsprekend meer dan zijn ziekte

En heeft naast gezondheids- ook bestaansproblemen

En wil zijn problemen soms graag overstijgen en meer zijn krachten zichtbaar maken

En wil graag zo normaal mogelijk functioneren

DAAR ……..

Kunnen de psychiatrisch verpleegkundige en de GGZ-agoog elkaar ontmoeten en versterken.

En kan de psychiatrisch verpleegkundige wellicht veel leren van de agoog!! Het normale bestaan Autonomie en empowerment Belevingsgerichte zorg

CONCLUSIE

De psychiatrisch verpleegkunde is een vak apart

Met een holistische benadering (lichaam / geest / omgeving)

Met specifieke aandacht voor ziekte en de gevolgen ervan (secundaire en tertiaire preventie)

DE UITDAGING

We hebben een vak, dus …….

Laten we het inhoudelijk verder invullen Laten we het onderzoeken Laten we ons bij onze leest houden Laten we het vak professioneel en zelfbewust

uitoefenen Laten we het wetenschappelijk onderbouwd

uitoefenen Laten we het niet verwateren door het gelijk te

schakelen met ZORG