Taalontwikkeling in het basisonderwijs: Een onderzoek naar de invloed van GOK-status,

etniciteit en schoolcompositie

B. Belfi, M. Goos, M. Pinxten, J. P. Verhaeghe, S. Gielen,B. De Fraine, & J. Van Damme

Colloquium 'Tien jaar GOK-decreet' 2012

Overzicht

1. Achtergrond & onderzoeksvragen

2. Huidige studie: data & methode

3. Resultaten

4. Conclusies

Achtergrond

Twee zorgen ten aanzien van anderstalige leerlingen:

1. Taalvaardigheid

2. “Zwarte scholen”• Scholen met een hoog aandeel anderstalige leerlingen

Aanvullingen op bestaand onderzoek

1. 3 taaldomeinen worden onderzocht• Technisch lezen• Spelling• Begrijpend lezen

2. 6 socio-etnische groepen worden vergeleken• Nederlandstalige niet-GOK-leerlingen• Nederlandstalige GOK-leerlingen• Turks sprekende GOK-leerlingen• Arabisch-Berbers sprekende GOK-leerlingen• Anderstalige GOK-leerlingen• Anderstalige niet-GOK leerlingen

3. Innovatieve analyse techniek• Multilevel piecewise growth curve modelling

Onderzoeksvragen

1. Hoe zien de typische groeicurven van leerlingen in het basisonderwijs eruit voor voor technisch lezen, spelling & begrijpend lezen?

2. Verschillen deze groeicurven voor verschillende socio-etnische leerlinggroepen?

3. Zijn er schoolcompositie-effecten op deze groeicurven?

4. Indien er sprake is van schoolcompositie-effecten, zijn deze dan hetzelfde voor alle socio-etnische leerlinggroepen?

5. Verandert de sterkte van schoolcompositeie-effecten over tijd?

Data & methode

SiBO-data: longitudinale studie in het basisonderwijs

Hiërarchische structuur• 4 meetmomenten• Genest binnen 7924 leerlingen• Genest binnen195 scholen

Afhankelijke variabelen• Technisch lezen• Spelling• Begrijpend lezen

Data & methode

Oanafhankelijke variabelen• Socio-etnische achtergrond van leerlingen• Schoolcompositie naar GOK-status & thuistaal

Verdeling van de socio-etnische groepen binnen de steekproef

Data & methode

Meetmomenten

Reading fluency ………...g.ph.1….……… ....g.ph.2……………….……….....g.ph.3…………………………

Spelling … ….…g.ph.1……………………………g.ph.2…………………………………………g.ph.3…………………

Reading comprehension …………..g.ph.1………… …..g.ph.2………………g.ph.3………… G1 G2 G3 G4 G5 G6

Analyse

Multilevel piecewise growth curve modelling

4 Modellen worden getoetst:0. Nulmodel: intercept + groeifase 1 + groeifase 2 + groeifase 31. Model 1: Toevoeging van socio-etnische achtergrond2. Model 2: Toevoeging van % GOK-lln en % lln met andere

thuistaal per school 3. Model 3: Toevoeging van interactie-effecten tussen socio-

etnische achtergrond en schoolcompositie

EM imputatie voor ontbrekende waarden

Resultaten: Nulmodel

Resultaten: Model 1 (Technisch lezen)

Resultaten: Model 1 (spelling)

Resultaten: Model 1 (begrijpend lezen)

Resultaten: Model 2

Technisch lezen Spelling Begrijpend lezen

b SE b SE b SESCH_GOK. 1st meting -16.94 6.83 -1.35 0.71 -2.18 0.44SCH_GOK. groeifase 1 9.07 6.28 -0.38 0.72 0.36 0.37SCH_GOK. groeifase 2 6.30 7.25 -0.69 0.65 -0.11 0.34SCH_GOK. groeifase 3 -0.51 7.98 -0.74 0.59 -0.14 0.33

SCH_ETH. 1st meting -10.42 7.00 -0.95 0.84 -6.75 0.83SCH_ETH. groeifase 1 -10.10 6.44 -0.04 0.85 0.77 0.66SCH_ETH. groeifase 2 -8.42 7.32 -0.04 0.77 -0.35 0.62SCH_ETH. groeifase 3 10.35 8.15 0.75 0.70 0.94 0.59

% total variantie verklaard door schoolcompositie

1.3% 0.9% 4.7%

Resultaten: Model 3 (differentiële effecten)

Resultaten: Model 3 (differentiële effecten)

Resultaten: Model 3 (differentiële effecten)

Conclusies

Socio-etniche achtergrond heeft een effect op de wijze waarop taalgroei verloopt maar niet op de totale groei die wordt gemaakt gedurende de lagere school

Schoolcompositie naar GOK-status heeft alleen een effect op de eerste meting → zelfselectie-effecten?

Eens er rekening wordt gehouden met schoolcompositie naar GOK-status, heeft schoolcompositie naar thuistaal enkel een effect op begrijpend lezen

Zowel socio-etnische achtergrond als schoolcompositie hebben het grootste effect op het taaldomein begrijpend lezen

Implicaties

Het creëren van een “betere sociale mix” in scholen zal de taalontwikkeling van GOK en/of anderstalige lln niet vanzelf verbeteren (Verhagehe, Van Damme, & Knipprath, 2010).

In de bestrijding van de taalachterstand van anderstalige lln, dient voorrang te worden gegeven aan vroegtijdige interventieprogramma’s en remediëring doorheen het basisonderwijs

Bedankt voor uw aandacht

barbara.belfi@ppw.kuleuven.be