Opvang en vrije tijd van schoolgaande kinderen krijgt samen vorm

David Vits – Kind en GezinAnn Lobijn – VVSG

Nieuwe organisatie

Buitenschoolse activiteiten

Voortgang

Op weg naar een decreet …

Link filmpje katrien voeg ik maandag toe

Enkele basiscijfers

796.327 kinderen tussen 3-12 jaar

45.745 erkende plaatsen in de buitenschoolse opvang

Studie naar gebruik en behoefte van buitenschoolse opvang (2012)

• 70% maakt regelmatig gebruik van buitenschoolse opvang

• Grootouders, opvang in en door school en IBO zijn voornaamste opvangvormen

• 95% maakt gebruik omdat men langer moet werken dan de schooluren

• Grootouders blijven een belangrijke opvangvorm, zeker voor de kleuters

• In schoolvakanties vullen vrijetijdsactiviteiten een zekere opvangnood in voor

46% van de ouders

Historiek

Welke stappen zijn al gezet?

• 2014: Staten-Generaal Opvang & Vrije Tijd van Schoolkinderen bracht, op

initiatief van Vlaams minister Jo Vandeurzen, actoren samen uit verschillende

beleidsdomeinen en stelde op slotcolloquium conclusies en aanbevelingen voor

• 2015: Conceptnota van de Vlaamse Regering (krachtlijnen)

• 2016: Hoorzittingen in het Vlaams Parlement

• 2018: Voorbereiding voorstel van Decreet in Vlaams Parlement

Mogelijke krachtlijnen

• lokaal bestuur neemt de regierol op

• lokaal samenwerkingsverband zorgt voor gedeelde visie en voor afstemming vraag / aanbod

• Vlaamse overheid zorgt (mee) voor een ‘inspiratiekader’; Kind & Gezin geeft kwaliteitslabel (kleuteropvang)

• Vlaamse overheid subsidieert lokaal bestuur (op termijn / na ‘zorgzame transitie’ ): geoormerkte financiering

Tandemmodel: organisatiemodel gaat uit van goed samenspel overheid / werkveld

Bijzondere aandacht:

– kwetsbare gezinnen (sociale functie)

– kinderen met specifieke zorgbehoefte (inclusie)

Scoop en doelstelling(en)

Scoop:

• buitenschoolse activiteiten = het geheel van formeel georganiseerde activiteiten voor kinderen, met uitzondering van middagtoezicht

• kinderen = kinderen vanaf ze naar kleuterschool kunnen (niet beperkt tot basisonderwijs)

Doelstelling(en):

• geïntegreerd aanbod ifv helpen realiseren kinderrechten

• doelstellingen mbt 3 niveaus:

– kinderen: ontplooiingskansen / speelmogelijkheden

– ouders: arbeidsmarkt / opleiding / persoonlijke ontwikkeling

– samenleving: sociale cohesie / gelijke kansen

Lokaal bestuur (1/2)

Lokaal bestuur neemt regierol buitenschoolse activiteiten op en heeft twee opdrachten:

1. ontwikkelen van een lokaal beleid:

– houdt rekening met decretale doelstellingen

– maakt deel uit van meerjarenplanning (Brussel: specifieke regeling)

2. beslissen over besteding middelen:

– financiële, personele, logistieke en infrastructurele middelen

(daarbij ook multifunctioneel gebruik van infrastructuur stimuleren)

– met inbegrip van subsidie in kader van dit decreet

Voorwaarde: het lokaal bestuur realiseert deze opdrachten in samenspraak met het brede werkveld en met (potentiële) gebruikers.

Lokaal bestuur (2/2)

Lokaal bestuur kan ook samenwerken met andere lokale besturen (intergemeentelijke samenwerking)

Lokaal bestuur moet regierol / ondersteuning neutraal opnemen→ scheiding met rol als organisator

Planlastendecreet is van toepassing: rapportage + handhaving(Brussel : specifieke regeling)

Lokaal samenwerkingsverband

Samenwerking van actoren in lokaal samenwerkingsverband met twee opdrachten:

1. ontwikkelen van gedeelde visie (binnen decretale doelstellingen)

2. afstemmen van vraag en aanbod (binnen beschikbare middelen)

Iedere relevante actor kan initiatief nemen voor organisatie, mits randvoorwaarden:

– er is één (1!) samenwerkingsverband per gemeente / Brussel

– als geen spontaan initiatiefnemer: lokaal bestuur

Samenstelling:

– lokaal samenwerkingsverband moet een samenstelling hebben en in dialoog gaan met actoren, waaronder Huis van het Kind

– deelname actoren op vrijwillige basis (geen koppeling aan erkenning / ondersteuning)

Kwaliteit

Vlaamse overheid zorgt, in samenspraak met actoren, voor inspiratiekader (hulpmiddel, geen norm)

Kind en Gezin kent kwaliteitslabel toe aan organisator die op structurele basis en gedurende minimale tijdsduur opvang aanbiedt aan kinderen op kleuterleeftijd

Kwaliteitsvoorwaarden kunnen betrekking hebben op:

– activiteitenaanbod

– toegankelijkheid (sociale functie + inclusie)

– kwalificaties medewerkers + ondersteuning

– strafregister

– infrastructuur

– evalueren en verbeteren werking

Subsidie

Subsidie mag dienen voor:

– aanbod (grootste gedeelte)

– opdrachten lokaal bestuur / lokaal samenwerkingsverband

Minimale paramaters voor bepaling subsidiebedrag:

– aantal gedomicilieerde kinderen

– aantal schoollopende kinderen

– aantal kinderen kwetsbare gezinnen

Subsidie moet deels gaan naar kwaliteitslabel en naar sociale functie of inclusie

Gesubsidieerd aanbod moet meewerken aan de realisatie van de opdrachten van het lokaal samenwerkingsverband

Overgangsregeling

Warme transitie:

– overgangstermijn 1: organisator behoudt actuele subsidie voor en nog te bepalen

termijn (mits voorwaarden)

– overgangstermijn 2: lokaal bestuur behoudt actuele subsidie voor een nog te bepalen

termijn

– organisator met erkenning / attest van toezicht / toestemming krijgt automatisch

kwaliteitslabel (mits voorwaarden)

Opheffing van diverse regelgeving

→ o.a. BVR Lokaal Beleid (dat lokaal overleg kinderopvang regelt)

Inwerkingtreding: uiterlijk 1/1/2020 + fasering mogelijk

Goede praktijken

ToegankelijkheidRijk vrijetijdsaanbod

Samenwerken

Bevraging ouders, kinderen enz. stad Gent (Artesis Plantijn)

Hoe scoort opvang op de 5 B’s?

- Betaalbaar? Betaalbaarheid toch nog voor veel ouders een probleem (ondanks veel tweeverdieners in bevraging)

! Participatiekloof vrije tijd

- Bereikbaar? Ligging, maar vooral psychologische drempels voor kwetsbare gezinnen

- Bruikbaar? Kinderen met specifieke zorgen hebben groter probleem met vinden van opvang

- Begrijpbaar? Problemen zijn: gebruik “eigen” termen, anderstalige ouders en ook de infokanalen

- Beschikbaar? Problemen zijn: je weg vinden naar, op maat van jouw nood en keuze

Toegankelijkheid: inclusie

Hoe scoor jij je aanbod op vlak van inclusie?

Bevraging ouders, kinderen enz. stad Gent (Artesis Plantijn)

“Kinderen: waar zijn ze? Waar zou je willen dat ze zijn?”

Conclusies schooldagen:

- Ouders willen liefst zelf meer thuis zijn voor hun kind na schools en op woensdag

- Ouders willen dat hun kind minder naar de “opvang” moet en meer gebruik zou kunnen maken van “vrijetijdsaanbod”

- Tieners vaak alleen thuis (ouders zouden dat graag anders willen)

Conclusies vakantiedagen:

- Ouders (en ook kinderen) wensen een combinatie van opvang en vrijetijd

- Vakantiekampen zonder overnachting zeer populair

Rijk vrijetijdsaanbod

In hoeverre krijgen kinderen de kans om in jouw aanbod “vrije tijds”-

activiteiten te doen?

Bevraging ouders, kinderen enz. stad Gent (Artesis Plantijn)

Opvang = bricolage

Zowel ouders als kinderen vragen naar een combinatie van opvang en vrije tijd

- vanuit de opvang naar de vrijetijdsactiviteiten kunnen gaan (en terugkeren naar de opvang);

- Kwalitatieve opvang aansluitend op vrijetijdsactiviteiten

Dus: SAMENWERKING is de wens van de gebruikers (ouders en kind)

Samenwerken

Film

Knopjesman (*)Keuzes maken in de buitenschoolse opvang

Film van het VBJK over kwaliteitsvolle buitenschoolse opvang, met aandacht voor nest en web. Inspiratie voor de organisatie van opvang en vrije tijd van schoolgaande kinderen

Filmfragment (over ‘webwerking’): vanaf 10min 15’

(*) Aankopen via VBJK: https://vbjk.be/nl/publicatie/knopjesman/contact

SamenwerkenLokale praktijk stad Brussel

Hoe scoor je je aanbod op vlak van samenwerking?