1

(Op) Tijd voor JeugdHet Finishboek, 8 maart 2018

9 concrete initiatieven, om met jeugdpreventie in

Leidschendam-Voorburg aan de slag te gaan!

DEFINITIE

VE

VERSIE!

2

3

Van spelregelboek naar concrete initiatieven

In september 2017 presenteerden we - met veel genoegen - het

spelregelboek Tekenen voor Jeugdpreventie. Gemaakt door

uitvoerders die samen nadachten over preventie en jeugd en de

betekenis voor de concrete praktijk. We beloofden elkaar om het niet

bij (mooie) woorden en gedachten te laten, maar de daad bij het

woord te voegen. In een periode van 5 maanden zijn verschillende

(sub)groepen bij elkaar gekomen om de initiatieven uit te denken en

voor te bereiden. De hele community deed actief mee, vooral op

ontmoetingsplekken de Waterlelie te Leidschendam en het Sociaal

Netwerkpunt Voorburg was het soms een drukte van belang. Dit

tweede boek is het resultaat: 9 initiatieven om met jeugdpreventie in

Leidschendam-Voorburg aan de slag te gaan.

Diana van AmersfoortEelco KoolhaasDesiree de Koning

4

5

Wervende �lmpjes

Om de werkgroepen op te starten zijn met ‘de trekkers’ van elke

groep korte �lms gemaakt. Waarin werd opgeroepen om mee te doen

met het uitdenken en ontwikkelen van de initiatieven.

Dit zijn de linkjes van elke �lm:

https://vimeo.com/243685569 Maarten Lemmink (GGD Haaglanden)

https://vimeo.com/241696292 Gerrona van Rijn (JGZ) inmiddels

vervangen door Irene Terra Jeugdverpleegkundige

https://vimeo.com/241696199 Femke van Leeuwen en Patricia de

Waard (beiden: Schoolformaat)

https://vimeo.com/241696054 Caroline van Enst (Sociaal Servicepunt

Leidschendam-Voorburg)

https://vimeo.com/241695931 Annet Rombout (Spel en Opvoedpunt)

Caroline van EnstSociaal Servicepunt Leidschendam Voorburg

Caroline van EnstSociaal Servicepunt Leidschendam Voorburg

6

7

Uit het spelregelboek ‘Tekenen voor Jeugdpreventie’

Daar gaat de cijfer-koerier...Spelregel: Preventie is... er op tijd bij zijn

Het was wel even zuchten. Hoe kun je nu een data-analyse maken

wanneer de professionals hun formulieren niet goed invullen of

helemaal gebruiken? Als de registratiemethoden per instantie

verschillen zodat conclusies trekken moeilijk zo niet onmogelijk

wordt? Wanneer elk onderzoeksrapport langs zoveel schijven moet,

dat het veel te lang duurt om relevant te zijn voor de praktijk? Goed

en systematisch onderzoek doen hoort bij preventie. We gaan met

elkaar kijken hoe we de status en het gebruik van onderzoek kunnen

verbeteren. Hoe we veel sneller en alerter cijfers en signalen naar de

praktijk kunnen brengen en met elkaar kunnen duiden. We zetten

kortom de cijfer-koerier aan het werk. Om ons vliegensvlug op de

hoogte te brengen van actuele ontwikkelingen.

8

9

1 Instellingen starten zelf – met begeleiding - praktische

onderzoekjes

‘Onderzoek is voor de onderzoekers en duur, een tikje saai en vaak

ingewikkeld’. Dat is helaas het beeld van onderzoek dat bestaat. Ook

bij de jeugd(preventie)professionals in Leidschendam-Voorburg.

Jammer en onterecht. Vooral omdat ook zelf, als uitvoerende

professional, onderzoek opstarten zeer gewenst is. Bijvoorbeeld om

te kijken of en hoe een eigen maatregel of interventie verbeterd kan

worden. Of om snel te handelen bij onverwachte en/of nieuwe

signalen.

We beginnen met het zelf onderzoek opstarten en uitvoeren, wellicht

met hulp van studenten. Dat gaat dan om eenvoudige, vaak

kwalitatieve onderzoekjes. Met een praktische inslag. Daarvoor worden

de instellingen in Leidschendam-Voorburg opgeleid en begeleid.

Onderzoek, hoe eenvoudig ook, wordt een basisactiviteit. Het hoort er

gewoon bij.

10

11

2 We gaan ‘onze’ data beter benutten

Elke instelling heeft ze. Computers en soms nog bureaulades vol met

data. Cijfers en praktische informatie. Registraties bijvoorbeeld die

veel werk kosten maar soms nutteloos lijken, omdat we niets met

deze informatie doen.

We gaan met deze data aan de slag. Door ze aandacht te geven en

door ze te vergelijken met data van andere instellingen kunnen we

onze kennis en preventieve hulp versterken. Natuurlijk maken we eerst

randvoorwaarden over het gebruik van deze data. De intentie is om

onderwerpen te kiezen waarmee we samen aan de slag kunnen.

12

13

3 De GGD maakt van de onderzoekpresentatie een

galavoorstelling

Eens in de paar jaar is het weer zover. De GGD publiceert de

gezondheidsmonitor, met vooral langjarige trends. De uitdaging

hierbij is om de gepresenteerde gra�eken goed te begrijpen en op

praktische waarde te schatten.

Op een aantal strategische momenten (bijvoorbeeld bij het begin van

de collegeperiode) wordt van deze presentatie een boeiende

galavoorstelling gemaakt, waarbij aanwezige deelnemers uitgedaagd

worden om (zelf) actief aan de slag te gaan met de gegevens. Niet

alleen tijdens, maar vooral ook na de presentatie: inzet is om het

gebruik van het GGD-onderzoek voor de praktijk te versterken.

14

15

Uit het spelregelboek ‘Tekenen voor Jeugdpreventie’

‘Domweg gelukkig op het schoolplein’Spelregel: Van preventie kun je een topvak maken

Preventie staat natuurlijk ook voor voorlichting en educatie. Het is

jongeren trainen in weerbaar zijn. Of collega’s bijscholen in een

nieuwe methodiek. Steeds weer worden nieuwe producten gemaakt,

de een nog beter dan de andere. Trainingen over omgaan met stress

bij jongeren,of over het herkennen en omgaan met een licht

verstandelijke beperking. Het gaat om “blended learning”, een

gevarieerde manier van leren die aansluit bij de persoonlijke

leervoorkeuren. Preventie is ook gelukkig worden en blijven via een

lessenserie. Preventie is een topvak of moet dit zeker worden.

16

17

4 Pit Stop

Leraren, mentoren, ouders, ze zijn nieuwsgierig en leergierig. Naar de

kennis van onze jeugdprofessionals. Niet gek natuurlijk, want het

gaat bijna om persoonlijke informatie (hun kinderen zijn in het

geding).

Het is al een succes op een school in Leidschendam-Voorburg, en we

gaan het – gewoon - verder uitrollen. De Pit Stop. Steengoede korte

bijeenkomsten met gezellige maaltijd waarin met mentoren, leraren en

wellicht ook ouders een thema op spannende wijze wordt uitgediept.

Omgaan met rouw, studiestress; van alles kan voorbij komen. De

uitdaging wordt alle ouders te bereiken; daarvoor gaan we ook al onze

netwerken inzetten.

18

19

Uit het spelregelboek ‘Tekenen voor Jeugdpreventie’

‘En als het nu vooral om schulden gaat?’Spelregel: Preventie is samenwerken met bijzondere partners

Organisatorische grenzen zijn belangrijk en noodzakelijk. Te vrije

structuren kunnen zomaar verzanden. Maar organisatiegrenzen

werken niet wanneer zij noodzakelijk contact in de weg staan.

Preventie voor de jeugd betekent ook samenwerken met

schuldhulpverleners en met vluchtelingenwerkers. Of aan de slag

gaan met een sportvereniging of een theatergezelschap. Jongeren in

de knel zijn op vele manieren te ondersteunen. Preventie is ook

samenwerken met bijzondere, niet direct voor de hand liggende

partners.

20

21

5 ‘Verzuim is echt niet cool’; de verzuimpop-up

Verzuim op school is een belangrijke indicator voor problemen. Door

alert te reageren kunnen die problemen snel opgepikt en preventief

aangepakt worden.

We gaan in contact met de appbouwer/beheerder om de mogelijkheid

van een verzuimpop-up in het zogeheten Magister te krijgen. Zodat

onder het motto ‘verzuim is niet cool’ de verzuim-coördinator veel

doelgerichter aan de slag kan.

22

23

6 Mentor op Maat

De spil in het preventieve verhaal voor leerlingen is de mentor. Die

combineert lesgeven met zorg en voelt zich altijd zeer

verantwoordelijk voor zijn leerlingen. Problemen melden, of hulp

vragen is niet vanzelfsprekend; het voelt ook een beetje als falen.

We gaan de know-how van alle jeugdpartners combineren tot een

supertraining voor de mentoren. Alle kennis die voor mentoren

relevant is wordt samengebald in een middag die zeer de moeite waard

is. We maken met de scholen afspraken over het bijwonen van deze

trainingen.

24

25

Uit het spelregelboek ‘Tekenen voor Jeugdpreventie’

Van stil staan word je slimPreventie is samen sleutelen aan ‘risicofactoren’

Het gaat bij preventie niet alleen om snel zijn. Het gaat ook om in

relatieve rust afstand nemen. Om te kijken naar het patroon van

afzonderlijke problemen. Wat valt op en welke oorzaken komen bij

nader inzien steeds weer terug? Zijn die oorzaken ook te bestrijden

en op welke manier? Zulke vragen stellen en beantwoorden is ook

preventie. Voor zo’n aanpak is brede samenwerking echt

noodzakelijk. Een vechtscheiding is een zaak voor welzijn maar ook

voor psychische zorg. Depressie bij jongeren vraagt om een klinische

aanpak, maar de voetbalvereniging kan ook wat doen. Van stilstaan

en goed kijken naar signalen word je slim. Preventie is samen

sleutelen aan risicofactoren.

26

27

7 Er komt een Jeugdacademie!

We zijn als jeugdprofessionals druk en ‘doenerig’. En gewend om bij

een (nieuw) probleem alert en snel in actie te komen. Een goede

zaak natuurlijk. Maar niet altijd. Soms is het beter even stil te staan.

En samen langer na te denken over oorzaken en nieuwe oplossingen.

Er komt een Jeugdacademie. Een plek waar professionals eigen

ervaringen bespreken, nieuwe methodieken introduceren en boeiende

gasten uitnodigen. En een plek ook waarbij kinderen en jongeren

uitdrukkelijk worden betrokken. De Academie heeft een informele toon

(‘het wordt geen cursusbureau’), maar wordt professioneel opgezet.

Met een duidelijk ritme en vaste plekken. Instellingen dragen de

Jeugdacademie en geven daarvoor een duidelijk commitment. De

community is laagdrempelig waarbij naast professionals uitdrukkelijk

ook voor ouders en ervaringsdeskundigen plaats wordt gemaakt. Ook

kijken we daarbij goed naar het bestaande aanbod, om geen

“overload” te creëren. Naast de fysieke ontmoeting kent de

Jeugdacademie ook een online-component.

28

29

Uit het spelregelboek ‘Tekenen voor Jeugdpreventie’

Preventie doe je niet alleenSpelregel: Preventie is... een kwestie van samen volhouden

Stel: je probeert van alles en een gezin werkt toch niet mee. Geef je

het dan op? Dit is uiteindelijk een ethische kwestie. Op zulke vragen

zijn geen makkelijke antwoorden te geven. Preventie is een kwestie

van samen volhouden. Een onverwachte partij betrekken,die het

toch weer probeert, maar dan net even anders, en weer een nieuwe

aanpak probeert. De rapportages wanneer het toch misgaat zijn

spijkerhard: ‘Toen hadden we het niet los moeten laten’. Preventie

kan ook een zwaar verhaal zijn; het gaat ook over suïcide-preventie,

waar achteraf vaak signalen te zien waren, bijvoorbeeld op school.

Een verhaal van ondanks alles samen door blijven gaan.

30

31

8 Campagne “De Beste supporter van je Kind“

Pedagogische en opvoedkundige kennis is een gewild en in feite ook

schaars goed. Ouders en begeleiders van jeugd worstelen soms met

opvoedingsvragen. Een klein of groter duwtje in de rug is dan van

harte welkom.

Onze pedagogische professionals gaan sportverenigingen bijstaan, met

de sportieve opvoeding. Onder de titel “De beste supporter van je

kind” gaan ze op praktische, niet belerende manier in gesprek met

ouders en trainers van sportverenigingen. Een aantal

sportverenigingen wordt gevraagd aan te haken. Er wordt gewerkt met

korte �lms en columns, daarnaast worden ontmoetingen

georganiseerd. De aftrap vindt plaats in een speciale editie van het

Sportcafé in Leidschendam-Voorburg.

32

33

Uit het spelregelboek ‘Tekenen voor Jeugdpreventie’

Steun op ouders!Spelregel: Preventie is... kiezen voor de horizontale benadering

Voor je het weet is de ene professional vooral met die andere

professional over ouders en over jongeren aan het praten. Of ben je

vooral bezig met voorlichting aan ouders. Iedereen weet hoe

waardevol het contact tussen ouders onderling kan zijn. Hoe

belangrijk het is dat jongeren zelf met hun ouders, familie en

vrienden praten over wat ze dwarszit. Preventie is kiezen voor de

horizontale benadering. Dat betekent ouders opleiden als steun-

ouders en het bestaande netwerk betrekken en waar nodig

versterken. En actief experimenteren met de peergroup-werkwijze.

Niet volstaan met zelf adviseren maar proberen om van familieleden

coaches te maken. Heel moeilijk, maar ook heel erg effectief!

34

35

9 De lancering van een Blije Baby- en Gezinsmarkt

De periode van het bevallen is naast verwachtingsvol ook soms

eenzaam en omgeven door lastige vragen. De (aanstaande) moeders

voelen soms dat ze er alleen voor staan. En hebben naast praktische

adviezen ook een steuntje in de rug nodig.

Er komt een blije baby- en gezinsmarkt. Denk aan de

negenmaandenbeurs maar dan veel minder commercieel. Het gaat niet

om de promotie van producten, maar vooral om (toekomstige) ouders

te informeren over de mogelijkheden die er binnen Leidschendam-

Voorburg zijn op het gebied van jeugdpreventie. Bijvoorbeeld

informatie over opvoeden, aansprekende ontmoetingsplekken en

laagdrempelige ondersteuning. Het idee is om hier een traditie van te

maken. Naast publieke instellingen doen ook winkelbedrijven en

(particuliere) dienstverleners mee. Gekozen wordt voor een

laagdrempelige locatie (bibliotheek, winkelcentrum). Het programma

biedt in woord en daad ruimte voor diversiteit. Ook mannen worden

aangemoedigd de blije baby- en gezinsmarkt te bezoeken en mee te

doen aan het actieve programma.

36

ColofonDit is een uitgave van de Gemeente Leidschendam-Voorburg en het

Ministerie van Verhalen

Tekst: Eelco Koolhaas (Ministerie van Verhalen)Vormgeving en illustraties: Marcello (Ministerie van Verhalen)

37

38

39

40(OP) TIJD

VOOR JEUGD