ONZICHTBAREONZICHTBARE - Uni Kiel
14
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 33 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN ....... TEXT AND SCRIPT: STEFANIA UCCELLI, ALESSANDRA CORDA MANNINO, MATTEO MERLI SCIENTIFIC ADVICE: ANTONELLA SCATTINA, GIANCARLO DONDO, ANTONIO SEVERI BARGELLESI DRAWINGS: MATTEO MERLI, NEDERLANDS: JAN FRINGS EN DE ONZICHTBARE ONZICHTBARE ONZICHTBARE ONZICHTBARE ONZICHTBARE HELPERS
Transcript of ONZICHTBAREONZICHTBARE - Uni Kiel
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 33MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
TEXT AND SCRIPT: STEFANIA UCCELLI, ALESSANDRA CORDA MANNINO, MATTEO MERLISCIENTIFIC ADVICE: ANTONELLA SCATTINA, GIANCARLO DONDO, ANTONIO SEVERI BARGELLESI
DRAWINGS: MATTEO MERLI, NEDERLANDS: JAN FRINGS
EN DE
ONZICHTBAREONZICHTBAREONZICHTBAREONZICHTBAREONZICHTBAREHELPERS
....
...
34 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
HET IS 10 UUR!! IK WIL DAT VERHAALOVER DIE GIST - GA METEEN NAAR
HET BIOTECHNOLOGISCH CENTRUM.ZE WACHTEN DAAR AL OP JE
GOED, GOED. IKGA AL.
GETVER, DE ZAK! KOP DICHT!!KOP DICHT!!KOP DICHT!!KOP DICHT!!KOP DICHT!!OPSCHIETEN!!OPSCHIETEN!!OPSCHIETEN!!OPSCHIETEN!!OPSCHIETEN!!
LATER... GAAP, HOOP DAT IK NIET TE LAATBEN. HUH, ZONDAGMORGEN! ONGELOFELIJKALLEEN OMDAT DE BAAS MORGEN DATVERHAAL OVER DE GESCHIEDENIS VAN DEGIST WIL. BAH
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 35MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
HALLO,HALLO,…ISDAAR IEMAND?
EINDELIJK! OF ERNOOIT IEMAND
KWAM.
EN DUS HÉ... WIE PRAAT DAAR?
HIER..... IK. WEESMAAR NIET BANG!
HIERHEEN. KIJKMAAR EENS DOORDE MICROSCOOP.
HÉ, WIE BENJIJ? WAT!
WEET JE DATNIET?
IK BEN SACCHAROMYCES CEREVISIAE,SACCAROMICIO VOORVRIENDEN, KOM JE VOORHET INTERVIEW?
UH...JA...MAARIK HAD NIETVERWACHT....
...MIJ TE KUNNEN INTERVIEWEN? HM. WIE KANJE BETER VERTELLEN WAT PLAATS VINDT
ACHTER DE SCHERMEN?
UH... OK, BEST. DROOM IK? OH, NOUVOORUIT DAN MAAR.
JUIST! ZIT JE GOED? ZET JE TAPE AAN. HET IS EENLANG VERHAAL. HET BEGINT IN HET OUDE EGYPTE.
HET OUDEEGYPTE?
....
...
36 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
ER WAS EENS, TEN TIJDE VAN FARAO RAMESES, EENBEROEMDE BAKKERIJ, WAAR MIJN VOOROUDER GRANOLISWERD VEREERD ALS MAGIER.
MAGIER? JA. DE EGYPTENAREN DACHTEN DAT HET RIJZEN VAN DEEGIETS MAGISCH WAS.
TOEN, EN NOG LANG DAARNA, DACHT MEN DATFERMENTATIE MET DE GODEN TE DOEN HAD.
NIEMAND WIST DAT HET BROOD REES DANK ZIJMIJN VOOROUDERS.
GOSSIE, EN HOE DEDEN ZEDAT DAN?
NET ALS IK. KIJK, NA HET KNEDEN LAAT DE BAKKER HET DEEGRUSTEN. IN DAT DEEG ZIT ZETMEEL. MIJN VOOROUDERS ATEN DATEN DEELDEN ZICH DAARBIJ RAZENDSNEL. DAT ALLEMAAL HEET NU
FERMENTATIE. EN DAARDOOR RIJST HET DEEG.
2600 VC
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 37MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
WIJ ZIJN BIJZONDER BEGAAFD: WE MAKEN ENZYMEN! DAARMEE BREKEN WE HET ZETMEELIN HET DEEG AF TOT SUIKERS: EERST MALTOSE EN DAN GLUCOSE. MAAR WAAR WE ECHTGOED IN ZIJN IS HET MAKEN VAN KOOLDIOXIDE EN ALCOHOLUIT SUIKER!
KIJK EENS GOED…JE ZIET BELLEN KOOL-DIOXIDE. DIE WORDEN
GEVANGEN IN HET DEEG.DE ALCOHOL VERDAMPT
BIJ HET BAKKEN. DEBELLEN ZETTEN DAN UIT,WAARDOOR HET BROODLEKKER ZACHT WORDT.
DE FERMENTATIE BEGINT LANGZAAM. DAT KOST TIJD HOOR! EERST DAT ZETMEEL AFBREKEN TOTGLUCOSE EN DAN DELEN TOT WE MET GENOEG HELPERS ZIJN. MAAR DAN GAAT HET OOK ECHT HARD!
WAUW, GOEDVERHAAL, ZEG.
JAJA, IK HEBNOG WAT
MEERVOOROUDERS.
....
...
38 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
DIT IS DE HEBREEUWSE TAK:DESEMER.
MET PASEN HADDEN DIE ALTIJD HONGEROMDAT DE JODEN DAN MATZES MAAKTEN.
MATZES? ONGEDESEMD BROOD,ONGEREZEN!!!
TER HERINNERINGAAN DE HAAST BIJ DEVLUCHT UIT EGYPTE.
MAAR DAN DE GRIEKEN.DAT WAS SAPPELEN.
WIST JE DAT DIE HEELVEEL SOORTEN BROODHADDEN? DAT WAREN
COMPLETE INDUSTRIELEORGANISATIES.
DE GRIEKSE TAK, DE ZYMEN, MOEST KEIHARD WERKEN,HELE NACHTEN AAN AL DIE SOORTEN BROOD. EN GEEN
MENS DIE HET ZAG!
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 39MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
EN NU DEROMEINEN
GOH ZEG.DIT IS
INTERESSANTERDAN IK DACHT.
TOEN MAAKTEN MIJN VERWANTEN, DE FERMENTERS -DAT WAREN ECHT ARTIESTEN- WIT BROOD VOOR DE
RIJKEN EN DE SENATOREN.
ROMEINS FEESTMAAL
MAAR NIET IEDEREEN HAD GELUK. JE HADBROOD VOOR ATLETEN, VOOR BOEREN, VOORSLAVEN …
… EN ZELFS GRATIS BROOD BIJ DE ROMEINSESPELEN! MAAR NOG ALTIJD DACHT IEDEREEN DAT
HET RIJZEN VAN BROOD BOVENNATUURLIJKWAS!! ECHT!!!
....
...
40 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
ER VERANDERDE NIETVEEL, TOT OP … … EEN
MOOIEMORGEN
SODEFERMENTATIESODEFERMENTATIESODEFERMENTATIESODEFERMENTATIESODEFERMENTATIEMAG IK EFFE?
OEPSSORRY
GOED DUS. TOT OP EEN MOOIE MORGEN IN 1673 ENE VAN LEEUWENHOEK IN DELFT, LAKEN-HANDELAAR, ONDERZOEKER, LENZENSLIJPER, EEN MICROSCOOP BOUWDE DIE 200 KEER
VERGROOTTE EN WAARMEE HIJ KON ZIEN WAT TOT DAN TOE ONZICHTBAAR WAS. EN WAT ZAGHIJ? ONS, DE GISTEN!!!!
EN HOE WE ONTSTONDEN? DATWIST IEDEREEN HEEL ZEKER. NETALS INSECTEN, WORMEN EN ZO
MEER ZOUDEN WE…
… DOOR ROTTING ONTSTAAN. DAT NOEMDEN ZESPONTANE GENERATIE. BAH.
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 41MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
MAAR JE WEET TOCH DAT IN 1668 REDIHAD BEWEZEN DAT MADEN…
… KWAMEN UIT VLIEGENEITJES. ANDEREN ZAGEN DATOOK. DAT ONDERMIJNDE NOGAL DE THEORIE DAT
LEVEN UIT DODE MATERIE ONTSTOND.
KLOPT. MAAR TOCH BLEVEN DE MENSENDENKEN DAT MICROBEN ZO ONTSTONDEN.
JAWEL, MAAR LATER, IN 1765, LIETSPALLANZANI ZIEN DAT DAT NIET KON.
HIJ ISOLEERDE 1 ENKELE BACTERIE EN ZAGDIE ZICH DELEN IN 2. MAAR PAS PASTEURBEWEES IN 1812 DAT DE THEORIE VAN DE
SPONTANE GENERATIE FOUT WAS.
ACH JA, PASTEUR. DIE ISOLEERDE GISTEN EN KWEEKTEZE. PASTEUR BEGREEP DAT MIJN VOOROUDERS AL VAN
SUIKER ALCOHOL MAAKTEN ZONDER ZUURSTOF.
MAAR TOCH KOSTTE HET NOG HEEL WAT TIJD VOORERKEND WERD WIE WE ZIJN: EERBIEDWAARDIGEAFSTAMMELINGEN VAN DE ASCOMYCETEN EN NAUWEVERWANTEN VANDELICATESSEN ALSTRUFFELS.
VERGEET NIET CAGNIARD DE LA TOUR,EEN FRANSE NATUURKUNDIGE, IN 1835.DIE BEKEEK ONS WEL ERG GRONDIG …
....
...
42 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
… ZODAT HIJ ZELFS ZAG HOE, …UHM…, WE ONS, …AHUM …, VOORTPLANTEN.
SINDSDIEN WORDEN WEALDOOR BEKEKEN. PRIVACY, HO
MAAR!!
IN 1897 HEEFT BUCHNER, EEN SLIMME DUITSE CHEMICUS, ONS GEMALEN MET FIJN ZAND. DANK ZIJONS OFFER KON BUCHNER EEN VLOEISTOF BEREIDEN MET ONZE KATALYTISCHE ACTIVITEIT. HIJ KREEGER DE NOBELPRIJS VOOR. EINDELIJK WAS ER ERKENNING VOOR ONZE TALENTEN.
HALLOKLETSKOUS.
GUT, JIJOOK NOG.
O, EH KAN JIJHEM OOK
VERSTAAN?
IN EEN STRIP KANALLES. HEEFT HIJ ALVERTELD WAT WE NU
ALLEMAAL MET ZEDOEN?
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 43MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
GRONDIG ONDERZOEKWEES UIT DAT ZE HEEL
BIJZONDERE EIGEN-SCHAPPEN HEBBEN …
… DUS PROBEREN WEDIE TE BENUTTEN.
JA. ALS JULLIE ZORGEN VOOR EEN GOEDEOMGEVING … MET VEEL SUIKER EN LUCHT,
…
… DAN KUNNEN WIJ OP INDUSTRIELE SCHAALSNEL WERKEN EN VERMEERDEREN. DAN KUNNENDE BESTEN VAN ONS, DE ECHTE SPECIALISTEN,
FANTASTISCH BROOD MAKEN.
EN HOE KOM JEAAN DIE SPE-CIALISTEN?
SIMPEL. WE ISOLEREN GISTENUIT DE NATUUR, VAN DRUIVEN
BIJVOORBEELD. WE TESTEN WATZE KUNNEN.
DE EEN GEEFT BROOD EEN FIJNESMAAK, DE ANDER MAAKT VEEL
KOOLDIOXIDE OF MINDERALCOHOL. NOG EEN ANDER KAN
GOED TEGEN INVRIEZEN.
IK IK IK IK IK WAS AANHET WOORD!
ZOALS IK AL ZEI: WE SELECTEREN EN DEBESTE KWEKEN WE DAN.
HOE DAN?
HIER. IN HET LAB.BIJVOORBEELD DEZE: A, AROMA EN B, BIERIG. WE KWEKEN EERSTELK APART IN EEN PETRISCHAAL OP EEN SPECIAAL MEDIUM. DATLEIDT TOT MEIOSE.
....
...
44 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
EEH, JA. WAT GEBEURT ER BIJDIE ..EEH MEIDINGES?
MEIOSE.DAT HEETMEIOSE!
DAARBIJ VORMT ELKE CEL EEN ASCUS, EEN ZAKJE MET HAPLOIDESPOREN. ALLEMAAL MET DE HELFT VAN HET ERFELIJKE SPUL.
MET GEWOON MEDIUMKRIJG JE DELING DOOR
KNOPVORMING.
DEBEMOEIAL!
EN DAN?DIE ASCUS?
MET SPECIALE ENZYMEN BREKEN WE DEBUITENWAND AF. DE SPOREN KOMEN VRIJ.
DIE KWEKEN WE OP MET GOEDE VOEDING. ELKE SPOREGROEIT UIT TOT EEN ZICHTBARE KOLONIE. DIE TESTEN WE.
DAN MENGEN WE EEN AROMA-KOLONIEMET EEN BIERIG-KOLONIE. EN DAN …
… GEBEURT ER IETSMOOIS: ZE VERSMELTEN.
EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000 45MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN
....
...
WAT JE DAS KRIJGT NOEMEN WEZYGOTEN. HYBRIDEN DUS:
AROMABIERIG.
WIJ ZIJN HET ALLERBELANGRIJKSTE INALLE BAKKERIJEN. WIJ ZIJN DE KONINGVAN HET BROOD, WIJ SACCHAROMYCES
CEREVISIAE!!!
EN?DAN HEBBEN WE EEN GIST
MET BEIDE TALENTEN.
EN DAT ALLEMAALVOOR BETER BROOD?
PRECIES! EN DAT ISGEEN GRAP, VRIENDJE.
SORRY, IKWOU NIET …
ZONDER ONS GEEN BROOD!!! LET OP, IKVERTEL HET MAAR EEN KEER.
MAAR HOE GAAT DAT? EERST KRIJGEN WE LEKKER TEETEN. MAAR ALS WE MET GENOEG ZIJN, WORDEN WE
GEPERST IN PAKKEN EN NAAR DE BAKKERIJENGEBRACHT.
DAAR ZIJN ZE BLIJ MET ONS. WE GAAN HETDEEG IN EN SAMEN MET MELKZUURBACTERIEENEN GISTEN DIE ER TOCH AL WAREN GAAN WE ERLEKKER TEGENAAN.
HELAAS KUNNEN WE SLECHT TEGEN HITTEZODAT, ALS HET BROOD DE OVEN IN GAAT ……
....
...
46 MODULET 17: BIOTECHNOLOGIE: VERLEDEN EN HEDEN EIBE European Initiative for Biotechnology Education 2000
… MAAR HET IS VOOR EENGOEDE ZAAK. ZULK
UITSTEKEND BROOD!SNIF, ECHT
HELDEN.
LATERDANK JE WEL. HET
WAS FANTASTISCH!GOED, GOED,
KOM NOG EENSLANGS.
OOKBEDANKT!
GOEDE RIJS, OEPS, IKBEDOEL: VEEL SUCCES.
VOLGENDE DAG HMMPF, HEEL GOED, HAD IK NIET GEDACHT.WAAR HEB JE ‘T VANDAAN?
EUH, VAN EENONZICHTBARE
HELPER.
