Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers...2020/03/31 · Gesprekspartners die bekend zijn met...

www.technopolis-group.com

Maart 2020

Onderzoek

onderuitputting MIT-

kennisvouchers

Eindrapportage

Stijn Zegel, Maarten Koopmans, Ivette Oomens en Matthias Ploeg

Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers i

Versie: Eindversie

Maart 2020

Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers

Eindrapportage

Stijn Zegel, Maarten Koopmans, Ivette Oomens en Matthias Ploeg

Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers ii

Inhoudsopgave

Managementsamenvatting _____________________________________________________________ 1

Schets van het onderzoek _____________________________________________________________________ 1

Bevindingen per kernpunt uit het analysekader _________________________________________________ 1

Conclusies ____________________________________________________________________________________ 3

1 Introductie __________________________________________________________________________ 4

1.1 Schets van de situatie _____________________________________________________________________ 4

1.2 Onderzoeksvragen _______________________________________________________________________ 4

1.3 Methoden _______________________________________________________________________________ 5

1.4 Rapportstructuur _________________________________________________________________________ 5

2 Probleemverkenning _________________________________________________________________ 6

2.1 De MIT-kennisvoucher _____________________________________________________________________ 6

2.1.1 Het instrument, de MIT-kennisvoucher ________________________________________________ 6

2.1.2 Aanvraag-, honorerings- en verzilveringscijfers ________________________________________ 6

2.1.3 Overzicht van het proces en de procedure van de regeling __________________________ 8

2.1.4 Wijzigingen in de MIT-kennisvoucher over de jaren heen ______________________________ 9

2.1.5 Informatievoorziening door RVO ____________________________________________________ 10

2.2 Andere voucherregelingen ______________________________________________________________ 10

2.3 Analysekader ___________________________________________________________________________ 11

3 Resultaten __________________________________________________________________________ 13

3.1 Resultaten met betrekking tot: Het gebruik van de MIT-kennisvoucher & andere

voucherregelingen ______________________________________________________________________ 13

3.2 Resultaten met betrekking tot: Behoefte __________________________________________________ 14

3.3 Resultaten met betrekking tot: Zichtbaarheid, bekendheid & imago ________________________ 15

3.4 Resultaten met betrekking tot: Voorwaarden ______________________________________________ 16

3.5 Resultaten met betrekking tot: Procedure _________________________________________________ 19

3.6 Resultaten met betrekking tot: Coördinatie met kennisinstellingen __________________________ 21

4 Conclusies __________________________________________________________________________ 23

4.1 Beantwoording van de onderzoeksvragen ________________________________________________ 23

4.2 Conclusie _______________________________________________________________________________ 25

5 Reflectie op de bevindingen vanuit het onderzoeksbureau ____________________________ 26

Overzicht van geconsulteerde partijen _____________________________________ 28

Overzicht voucherregelingen Nederland ___________________________________ 30

Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers 1

Managementsamenvatting

Schets van het onderzoek

Binnen de regeling Mkb-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT) worden meerdere

instrumenten aangeboden, waaronder ook de MIT-kennisvoucher. Een MIT-kennisvoucher

biedt een mkb-ondernemer de mogelijkheid om een kennisvraag te laten beantwoorden door

een erkende kennisinstelling. De MIT-kennisvoucher heeft een maximale waarde van € 3.750

en dekt maximaal 50% van de kosten.

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft in de afgelopen jaren

geconstateerd dat de populariteit van het instrument is gedaald. De regeling blijkt alleen

binnen de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen nog populair te zijn, en deze

belangstelling valt vrijwel geheel te herleiden tot een enkele kennisinstelling. Als gevolg bleef

in 2018 een kwart van het budget niet uitgekeerd, equivalent aan 1300 kennisvouchers.

Afgezien van de teruglopende populariteit blijft het ministerie wel aanhoudende geluiden

ontvangen omtrent de vraag vanuit het Nederlandse bedrijfsleven naar een instrument zoals

de kennisvoucher. Ook ziet het ministerie op regionaal niveau andere beschikbare

voucherregelingen, welke regelmatig een hoger subsidiebedrag aanbieden.

Het huidige onderzoek richt zich specifiek op het identificeren van mogelijke oorzaken van

deze trend. De hoofdvraag van het onderzoek betreft daarom: hoe verhoudt de

onverzadigde vraag zich tot het onvolledig gebruikte aanbod?

Voor het beantwoorden van deze onderzoekvragen is binnen dit onderzoek gebruik gemaakt

van de volgende methodes:

• Analyse van beschikbaar (cijfer)materiaal over (het gebruik van) de MIT-kennisvoucher

• Inventarisatie van de andere (regionale) voucherregelingen binnen Nederland op basis

van deskstudie en aanvullende gesprekken met vertegenwoordigers van deze regelingen

• Analyse van de geconstateerde trend van de MIT-kennisvoucher op basis van consultaties

van stakeholders (bedrijven, kennisinstellingen, sector-/brancheorganisaties/TKI’s,

regionale spelers/loketten en subsidieadviseurs)

Bevindingen per kernpunt uit het analysekader

We hebben in dit onderzoek de nadruk gelegd op het identificeren van knelpunten voor de

MIT-kennisvoucher. Door deze nadruk wordt primair aandacht besteed aan wat niet goed

werkt of verbeterd kan worden. Dit rapport doet dus geen uitspraken over de effectiviteit of

efficiëntie van de MIT-kennisvoucher in bredere zin.

Gebruik van de MIT-kennisvoucher ten opzichte van alternatieve voucherregelingen

In Nederland worden naast de MIT-kennisvoucher, veelal op regionaal niveau, verschillende

andere voucherregelingen aangeboden. Enkele van deze andere voucherregelingen richten

zich, net als de MIT-kennisvoucher, specifiek op kennisvragen van het mkb. Het gebruik van de

MIT-kennisvoucher loopt achter op het gebruik van deze andere voucherregelingen. De

meeste andere voucherregelingen worden namelijk wel uitgeput. Er is hierbij geen duidelijk

patroon te herkennen tussen het gebruik van de andere voucherregelingen en de MIT-

kennisvoucher. De beschikbaarheid van deze andere voucherregelingen speelt dus geen rol

in de teruglopende populariteit van de MIT-kennisvoucher. Het huidige gebruik van de MIT-


kennisvoucher is momenteel zo laag en zo geconcentreerd op de Topsector Tuinbouw &

Uitgangsmaterialen (T&U) dat dit ook de regionale spreiding dicteert.

De maximale hoogte van de MIT-kennisvoucher ligt met €3.750 een stuk lager dan andere

voucherregelingen (meest voorkomend €10.000). Het totaalbudget voor de MIT-kennisvoucher

(€2.000.000) is wel hoger dan voor de andere voucherregelingen (gemiddeld €620.333,-). Ook

zijn deze regelingen over het algemeen sterker gericht op specifieke sectoren. Naast deze

andere voucherregelingen geven gesprekspartners aan dat er andere alternatieven zijn voor

de MIT-kennisvoucher dan alleen andere voucherregelingen. Zo ziet men ook alternatieven in

de andere MIT-instrumenten en de KIEM en RAAK-regelingen van NWO, Regieorgaan SIA.

Behoefte

De behoefte naar ondersteuning bij kennisvragen komt duidelijk naar voren uit het onderzoek:

andere voucherregelingen worden wel uitgeput en alle gesprekspartners benadrukken de

behoefte. Ook hecht men veel waarde aan samenwerking tussen het mkb en de

kennisinstellingen, dit wordt momenteel niet ondersteund door de MIT-kennisvoucher. De

voucher wordt veelal gezien als een transactie en speelt daarmee geen rol in de verbinding

van het mkb en kennisinstellingen op de lange(re) termijn.

Op de vraag of een voucher de oplossing biedt voor de kennisvragen van het mkb wordt

minder eenduidig geantwoord door gesprekspartners. Wel is men het er over eens dat de

huidige opzet van de MIT-kennisvoucher ontoereikend is. Op dit moment zijn er te veel

specifieke aspecten van de MIT-kennisvoucher die niet goed aansluiten op de noden van

zowel bedrijven als kennisinstellingen (zie verder in deze samenvatting). Ook springt het

instrument niet goed in op het dynamische karakter van innovatietrajecten. Innovatie is immers

een integraal vraagstuk: een specifieke klant(groep) heeft ook specifieke eisen/noden.

Hierdoor kunnen gedurende het gehele innovatietraject relevante kennisvragen opkomen.

Zichtbaarheid, bekendheid en imago

Het instrument is momenteel niet erg zichtbaar. Van de benaderde kennisinstellingen, sector-

/brancheorganisaties/TKI’s en regionale spelers/loketten was slechts een gedeelte goed op

de hoogte van de MIT-kennisvoucher. Ook was er duidelijke verwarring tussen de MIT-

instrumenten en in sommige gevallen met andere voucherregelingen. De

informatievoorziening vanuit RVO richting intermediaire organisaties en het mkb is gebaseerd

op de website en een nieuwsbrief. Dit schiet te kort om mensen echt te bereiken. Het imago is

momenteel neutraal, men ziet het instrument als niet erg aantrekkelijk.

Voorwaarden

De kennisinstellingen die binnen de definitie van de regeling vallen zijn goed in staat om de

vragen van het mkb te beantwoorden. De maximale waarde van de MIT-kennisvoucher is

volgens alle gesprekspartners te laag, zij geven aan dat een onderzoek interessant wordt

tussen de €20.000 en €25.000. De afbakening van het onderzoek is een aandachtspunt: wat

kan wel, wat kan niet. De eigen bijdrage van bedrijven (50%) wordt als een barrière gezien,

deze kosten zijn lastig te dragen, met name omdat het een cash en geen in-kind bijdrage

betreft. Deze cash bijdrage leidt tot hoge verwachtingen die kennisinstellingen lastig kunnen

waarmaken op basis van kleinschalig onderzoek. Het afbakenen van de vraag is daarbij een

uitdaging. Bij andere voucherregelingen wordt ook om een cash bijdrage gevraagd, maar bij

deze regelingen is de eigen bijdrage van bedrijven gemiddeld wel lager en ligt het

subsidiepercentage dus hoger (gemiddeld 72% subsidie, en 28% eigen bijdrage).

De mogelijkheid om MIT-kennisvouchers te bundelen is niet bij alle gesprekspartners bekend.

Wel leeft er bij kennisinstellingen interesse in deze mogelijkheid aangezien men hier kansen in


ziet om het budget van het onderzoek te verhogen en de administratieve lasten te verlagen.

Gesprekspartners die bekend zijn met het bundelen geven echter aan dat er nog steeds een

apart dossier moet zijn per ondernemer (aparte aanvraag, aparte factuur, etc.) en dat correct

formuleren van soortgelijke maar verschillende kennisvragen het extra lastig maakt. Bedrijven

uiten vooral sterke zorgen in het kader van geheimhouding.

Procedure

De informatievoorziening en transparantie gedurende het proces schiet voor de MIT-

kennisvouchers te kort. De website van RVO geeft niet duidelijk de stappen van de procedure

weer en via de algemene helpdesk van RVO moet vaak worden doorverbonden en

antwoorden volgen in veel gevallen pas later.

De aanvraag is relatief simpel, wat past bij de MIT-kennisvoucher. Tijdens de aanvraag spelen

een aantal specifieke zaken die het lastig maken voor ondernemers. Zo is het lastig een

kennisvraag zo te formuleren dat deze past bij de omvang van de MIT-kennisvoucher, is het

identificeren van een geschikte kennisinstelling een grote uitdaging en creëert eHerkenning

een additionele drempel.

Na verlening van de MIT-kennisvoucher dient de ondernemer eerst binnen 4 maanden de

offerte van de kennisinstelling te overleggen en daarna de kennisvoucher over te dragen aan

de kennisinstelling. Deze overdracht wordt als een omslachtige stap gezien die veel

ondernemers over het hoofd zien. De kennisinstelling heeft vanaf de verlening van de voucher

een jaar om de MIT-kennisvoucher te verzilveren, dit wordt als te krap ervaren.

Kennisinstellingen en intermediaire organisaties geven aan dat het gehele administratieve

proces vanaf de goedkeuring van de aanvraag van de MIT-kennisvoucher door RVO door de

kennisinstelling zou kunnen worden verzorgd, iets dat op dit moment niet mogelijk is.

Coördinatie tussen het mkb en kennisinstellingen

Het initiatief ligt bij de MIT-kennisvoucher in veel gevallen bij de ondernemer. Deze weet echter

vaak niet wie te contacteren bij een kennisinstelling, ook de steun van subsidieadviseurs biedt

hier geen oplossing. Het aantal kennisinstellingen dat de MIT-kennisvoucher gebruikt om

proactief de markt te benaderen is minimaal. Volgens gesprekspartners ligt hier een duidelijke

rol voor een verbinder. De MIT-kennisvoucher wordt nu voornamelijk gebruikt door bestaande

mkb-relaties van kennisinstellingen.

Als het contact is gelegd blijft het moeilijk de coördinatie te organiseren, het zijn “moeilijke

werelden” om samen te brengen. Het mkb zal sterk inzetten op een (direct) toepasbaar

resultaat, zeker gezien ze in cash betalen voor onderzoek. Onderzoekers zijn echter vaak meer

gericht op het realiseren van grootschalig(e) onderzoek(smiddelen), bijvoorbeeld voor het

realiseren van PhD posities. Vanuit het hbo wordt daarbij sterker vanuit het perspectief van het

onderwijs geredeneerd. Dit perspectief is verenigbaar met het primaire doel van het

instrument, maar dit is niet vanzelfsprekend.

Conclusies

In dit rapport wordt een aantal stevige knelpunten voor de MIT-kennisvoucher geïdentificeerd.

De voornaamste knelpunten bevinden zich rondom de coördinatie tussen mkb en

kennisinstellingen, de voorwaarden (maximale waarde en eigen bijdrage) en de

communicatie over het instrument. Daarnaast wordt er in dit rapport ook aangegeven dat er

een blijvende vraag is vanuit het mkb naar ondersteuning bij kennisvragen en advies rondom

inhoud en opzet van het innovatietraject en dat er ook een relevant aanbod is vanuit de

kennisinstellingen.


1 Introductie

In dit hoofdstuk wordt de situering van het onderzoek geschetst, worden de onderzoekvragen

gepresenteerd, lichten wij de toegepaste methoden en de rapportstructuur toe.

1.1 Schets van de situatie

Binnen de regeling Mkb-Innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT) worden meerdere

instrumenten aangeboden, waaronder ook de MIT-kennisvoucher. Een MIT-kennisvoucher

biedt een mkb-ondernemer de mogelijkheid om een kennisvraag te laten beantwoorden door

een erkende kennisinstelling. Kennisvragen dienen relevant te zijn voor innovatie van

producten, processen of diensten die in Nederland worden verricht. Het betreft

toepassingsgerichte kennisvragen die betrekking hebben op de vernieuwing van producten,

productieprocessen of diensten. De MIT-kennisvoucher heeft een maximale waarde van €

3.750 en dekt maximaal 50% van de kosten van het onderzoek. De MIT-kennisvoucher is dus

een soort 'waardebon' waarmee een mkb-ondernemer een kennisvraag kan laten

beantwoorden door een kennisinstelling. De kennisinstellingen die erkend zijn voor het gebruik

van de MIT-kennisvouchers dienen te voldoen aan een opgestelde definitie. Deze definitie

omslaat in algemene termen universiteiten, academische ziekenhuizen, hogescholen en

andere onderzoeksorganisaties zonder winstoogmerk (zoals de TO2-instituten). Private spelers

met een winstoogmerk vallen dus expliciet buiten deze definitie.

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) heeft in de afgelopen jaren

geconstateerd dat de populariteit van het instrument is gedaald. De regeling blijkt alleen

binnen de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U) nog populair te zijn, en deze

belangstelling valt vrijwel geheel te herleiden tot een enkele kennisinstelling. Als gevolg werd

in 2018 een kwart van het beschikbare budget niet uitgekeerd, equivalent aan 1300

kennisvouchers.

Afgezien van de teruglopende populariteit blijft het ministerie wel aanhoudende geluiden

ontvangen omtrent de vraag vanuit het Nederlandse bedrijfsleven naar een instrument zoals

de kennisvoucher. Ook ziet het ministerie op regionaal niveau andere beschikbare

voucherregelingen, welke regelmatig een hoger subsidiebedrag aanbieden.

1.2 Onderzoeksvragen

Terwijl de vraag naar een instrument zoals de kennisvouchers dus groot lijkt is ook

geconstateerd dat de aanmeldingen voor de MIT-kennisvouchers achterblijven (m.u.v. sector

Tuinbouw & Uitgangsmaterialen). Het huidige onderzoek richt zich op het identificeren van

mogelijke oorzaken van deze trend. De hoofdvraag van het onderzoek betreft daarom: hoe

verhoudt de onverzadigde vraag zich tot het onvolledig gebruikte aanbod?

Dit vertaalt zich naar de volgende onderzoeksvragen voor het onderzoek:

De MIT-kennisvoucher in relatie tot andere voucherregelingen

Hoeveel en welke voucherregelingen zijn er in Nederland op innovatiegebied

(nationaal/regionaal/lokaal) en wat zijn de eigenschappen1 van deze regelingen? Hoe

verschillen en verhouden de regionale vouchers zich t.o.v. de MIT-kennisvoucher?

1 Doelgroep, gebruikte kanalen voor aanbod, subsidiepercentage, totaalbudget, uitputtingsgraad, overtekening,

proces/methode/procedure, voorwaarden, promotie, nadruk op een kennisvraag en de rol van kennisinstellingen


Hoe verhoudt het gebruik van de MIT-vouchers per provincie/regio zich t.o.v. het gebruik

van de andere voucherregelingen? Zijn er correlaties zichtbaar tussen het gebruik van de

MIT-kennisvoucher en het aanbod van andere voucherregelingen?

Verklaring van de onderuitputting van de MIT-kennisvoucher

Hoe is de onderuitputting van de MIT-kennisvouchers te verklaren, met het oog op de

blijkende behoefte voor juist een instrument zoals de kennisvoucher?

Voldoet de MIT-kennisvoucher aan de wensen2 van het Nederlandse bedrijfsleven? Is er

sprake van een mismatch tussen het aanbod van de MIT-kennisvoucher en de vraag vanuit

het Nederlandse bedrijfsleven?

Leeft er binnen het Nederlandse bedrijfsleven en de kennisinstellingen de behoefte aan de

mogelijkheid om kennisvragen met een gemene deler te kunnen bundelen en te

bekostigen met meerdere MIT-kennisvouchers?

1.3 Methoden

Voor het beantwoorden van deze onderzoekvragen is binnen dit onderzoek gebruik gemaakt

van de volgende methodes:

• Analyse van beschikbaar (cijfer)materiaal over (het gebruik van) de MIT-kennisvoucher

• Inventarisatie van de andere (regionale) voucherregelingen binnen Nederland op basis

van deskstudie en aanvullende gesprekken met vertegenwoordigers van deze regelingen

• Analyse van de geconstateerde trend van de MIT-kennisvoucher op basis van consultaties

van stakeholders (bedrijven, kennisinstellingen, sector-/brancheorganisaties/TKI’s,

regionale spelers/loketten en subsidieadviseurs)

Voor de consultatie van stakeholders heeft eerst een schriftelijke benadering plaatsgevonden

waarbij we een eerste reactie op enkele kernvragen hebben verzameld van een breed

spectrum van stakeholders. In totaal zijn 51 partijen aangeschreven waaruit 17 reacties zijn

ontvangen (soms gezamenlijk vanuit meerdere partijen). Vervolgens is een selectie gemaakt

van stakeholders voor verdiepende gesprekken. In totaal zijn 19 gesprekken gevoerd. Zie

Bijlage A voor een beschrijving en overzicht van geconsulteerde partijen.

1.4 Rapportstructuur

In dit rapport wordt eerst de analyse van de MIT-kennisvoucher, op basis van reeds

beschikbaar (cijfer)materiaal en de analyse van de andere (regionale) voucherregelingen

binnen Nederland, gepresenteerd in hoofdstuk 2. Dit hoofdstuk biedt inzicht in de

onderliggende cijfers van de afgelopen jaren omtrent aanvragen, verzilvering en

uitputtingsgraad. Daarbij gaan we ook dieper in op de werking van de MIT-kennisvoucher in

de praktijk in relatie tot de opzet, procedures en het proces van de regeling. Deze aspecten

worden ook beschreven voor de andere voucherregelingen zodat kan worden nagegaan

hoe de MIT-kennisvoucher zich tot deze regelingen verhoudt. In hoofdstuk 3 wordt vervolgens

op basis van de gevoerde consultaties van stakeholders dieper ingegaan op de

geconstateerde trend van de MIT-kennisvoucher en worden de resultaten van de studie

gepresenteerd. In hoofdstuk 4 en 5 staan de conclusies van de onderzoekvragen en een

reflectie op de bevindingen vanuit het onderzoeksbureau.

2 Hoogte en subsidiepercentage, aanvraag- en verzilveringsprocedure, aanbod (buitenlandse) kennisinstellingen,

etc.


2 Probleemverkenning

2.1 De MIT-kennisvoucher

2.1.1 Het instrument, de MIT-kennisvoucher

De MIT-kennisvoucher is een van de instrumenten binnen de MIT-regeling die in 2013 is

ingevoerd om het mkb te ondersteunen bij innovatieactiviteiten en het beter aansluiten bij de

innovatieagenda’s van de Topsectoren. Naast de kennisvouchers bestaat de MIT uit vier

andere instrumenten: haalbaarheidsprojecten, R&D-samenwerkingsprojecten,

innovatiemakelaars en netwerkactiviteiten. De MIT-kennisvouchers, MIT-innovatiemakelaars en

MIT-netwerkactiviteiten hebben primair een landelijk budget en worden volledig door het

landelijk MIT-loket (RVO) uitgevoerd. De haalbaarheidsprojecten en R&D-

samenwerkingsprojecten hebben zowel een landelijk als een regionaal budget en worden

door vijf regionale loketten uitgevoerd. Het landelijk budget beschikbaar voor de MIT bedraagt

in totaal €16 miljoen, hiervan wordt €2 miljoen toegekend aan de MIT-kennisvouchers (ofwel,

12%).

2.1.2 Aanvraag-, honorerings- en verzilveringscijfers

Sinds de invoering van de MIT-regeling heeft het aantal aanvragen van de MIT-kennisvoucher

sterk gefluctueerd (zie Figuur 1). Het honoreringspercentage is vrij stabiel over de jaren heen,

met uitzondering van 2014, een jaar met erg weinig aanvragen.

Figuur 1 Aantal aanvragen en toekenningen van de MIT-kennisvoucher per jaar (2013-2018)

Technopolis BV 2020, op basis van gegevens van RVO

Deze cijfers hebben wij verder uitgesplitst naar zowel provincie- als sectorniveau om te

analyseren of bepaalde regio’s en/of sectoren sterk of minder zijn vertegenwoordigd binnen

de aanvragers. In Figuur 2 is te zien dat de meeste aanvragen en toekenningen van de MIT-

kennisvoucher gedaan worden voor bedrijven uit de provincies Noord-Holland en Zuid-

Holland. Het gaat voor deze twee provincies samen om tussen de 45% en 70% van de

aanvragen en 43% en 71% van de toekenningen.


Figuur 2 Aantal aanvragen en toekenning van de MIT-kennisvoucher per provincie per jaar (2013-2018)


Figuur 3 laat vervolgens zien dat verreweg het grootste deel van de MIT-kennisvouchers wordt

toegekend in de sector tuinbouw en uitgangsmaterialen (T&U). Deze sector is sterk

vertegenwoordigd in de bovengenoemde provincies. Noord-Brabant, waar de HTSM-sector

(inclusief ICT) sterk vertegenwoordigd is, kent ook een relatief groot aantal aanmeldingen en

toekenningen. Verder valt op dat het aantal aanvragen sterk wisselt in de jaren 2013 en 2014.

De Topsectoren moesten in deze jaren een keuze maken tussen de MIT-instrumenten (zie

hiervoor ook paragraaf 2.1.4). Ook valt op dat na een toename in aanvragen in 2015 en 2016,

het aantal aanvragen lijkt terug te vallen vanaf 2017. Er is geen goede verklaring hiervoor,

maar in die jaren is door RVO de uitvoering gedigitaliseerd (zie paragraaf 2.1.4).

Figuur 3 Aanvragen per sector per jaar (2013-2018)


Naast de aanvraagcijfers hebben we ook de cijfers omtrent het traject na de aanvraag

geanalyseerd. Over het jaar 2018 is data ontvangen van RVO omtrent de status van de

subsidieaanvragen na de initiële toekenning of afwijzing van de subsidieaanvraag (zie Tabel

1). Van de aanvragen is 12% om inhoudelijke redenen afgewezen en 7% is door de klant zelf

beëindigd. Een aanzienlijk deel van de subsidieaanvragen (12%) is door RVO beëindigd in het

stadium na de initiële toekenning van de subsidie, omdat er geen offerte was ontvangen van

de kennisinstelling of omdat de MIT-kennisvoucher te laat was verzilverd door de

kennisinstelling. In paragraaf 2.1.3 worden de verschillende stappen binnen de procedure van

de MIT-kennisvoucher verder toegelicht.


Tabel 1 Specificering status aanmeldingen 2018

Hoofdcategorie Subcategorie Toelichting Aantal Percentage van

totaal

Afgeronde

aanvragen

Afgewezen (Inhoudelijk) afgewezen 47 12%

Beëindigd door klant Intrekking door klant 283 7%

Beëindigd door

RVO.nl

Geen offerte of geen (of

te late) verzilvering door

kennisinstelling

48 12%

Vastgesteld Verzilverd 236 61%

Nog niet in

behandeling

Toegewezen Wachten op taak klant

(offerte, overdracht,

verzilvering)

19 5%

In behandeling

Gecreëerd Nog niet in behandeling

genomen

3 1%

Toegewezen Nog geen fin. transactie

aangemaakt

5 1%

Totaal: 386 100%

Technopolis BV2020, op basis van gegevens van RVO

2.1.3 Overzicht van het proces en de procedure van de regeling

De procedure van de MIT-kennisvoucher bestaat uit de volgende stappen: aanvraag,

beoordeling, honorering en verzilvering. Op hoofdlijnen verloopt deze procedure als volgt:

Van aanvraag naar toekenning:

RVO opent de MIT-kennisvoucher (loopt 5-6 maanden per jaar).

De ondernemer formuleert een kennisvraag en identificeert een kennisinstelling die de

vraag kan beantwoorden.

De ondernemer vraagt de MIT-kennisvoucher aan bij RVO.nl (online, aanvragers-

omgeving, met eHerkenning).

RVO.nl beoordeelt de aanvraag waarop goedkeuring of afkeuring volgt.

Van toekenning naar verzilvering:

De kennisinstelling en de ondernemer stellen, bij goedkeuring, de opdracht of offerte vast

en ondertekenen deze. Dit betreft 50% van de kosten die de ondernemer zelf dient te

betalen.

De ondernemer overlegt binnen 4 maanden na ontvangst van de voucher de

ondertekende opdracht of offerte van de kennisinstelling (online, aanvragers-omgeving,

met eHerkenning).

De kennisinstelling voert het onderzoek uit.

De ondernemer ontvangt antwoord(en) op zijn/haar vraag en betaalt zijn/haar deel van

het onderzoek (50%).

3 Het moment van terugtrekken kan voor of na verlening van de MIT-kennisvoucher hebben plaatsgevonden. In dit

geval betrof het 26 terugtrekkingen na de verlening en 2 voor de verlening.


De ondernemer draagt de MIT-kennisvoucher over aan de kennisinstelling (online,

aanvragers-omgeving, met eHerkenning). In veel gevallen vindt deze overdracht plaats na

de uitvoering van het onderzoek, maar deze stap kan in principe direct plaatsvinden na

het insturen van de ondertekende opdracht of offerte van de kennisinstelling.

De kennisinstelling ontvangt de bijdrage van RVO.nl (online, kennisinstellingen-omgeving,

met eHerkenning). De MIT-kennisvoucher dient binnen een jaar na toekenning te zijn

verzilverd.

RVO voert steekproeven uit omtrent tevredenheid van bedrijven.

2.1.4 Wijzigingen in de MIT-kennisvoucher over de jaren heen

Over het algemeen valt te stellen dat er geen hele grote wijzigingen hebben plaatsgevonden

in de MIT-kennisvoucher, echter hebben er wel tamelijk veel kleine wijzigingen plaatsgevonden

- zeker als ook praktische aspecten worden meegenomen.

In termen van het beleid van de MIT-kennisvoucher is in 2015 het subsidiepercentage verhoogd

van 40% naar 50% en werd de verplichting meegegeven om binnen 4 maanden na verlening

van de voucher een ondertekende opdrachtbevestiging van de kennisinstelling te

overleggen, mocht dit niet gebeuren vervalt de voucher. In de eerste jaren, 2013/2014, werd

nog gewerkt met een MIT-budget per Topsector. De Topsector kon zo zelf kiezen op welke

instrumenten werd ingezet (zo kan het zijn dat een Topsector dus geen MIT-kennisvoucher had

in die jaren). In het verleden was het niet mogelijk om een MIT-kennisvoucher aan te vragen

als de aanvrager ook een subsidie ontving via een ander MIT-instrument, zoals een MIT-

haalbaarheidsproject of MIT-R&D-samenwerkingsproject. In 2016 werd vervolgens de

mogelijkheid geïntroduceerd om altijd een MIT-kennisvoucher te kunnen aanvragen. Verder

werd in 2016 aangepast dat de aanvrager slechts één kennisinstelling kan opgeven voor het

uitvoeren van het onderzoek in plaats van drie mogelijke kennisinstellingen. Met die introductie

werd ook het verzilveringsproces aangepast, vanaf dat moment draagt de ondernemer de

MIT-kennisvoucher over aan de kennisinstelling. In 2019 is daarna een first-come-first-serve

principe geïntroduceerd zodat de toekenning van aanvragen op volgorde van binnenkomst

worden bepaald (uiteraard is dit nog niet van toepassing geweest aangezien het

subsidieplafond niet wordt bereikt).

Vanuit praktisch oogpunt is in de uitvoering van de MIT-kennisvoucher over de jaren heen

tamelijk veranderd. Zo werd in het verleden nog vooral met papier gewerkt. Via het oude

eLoket van RVO kreeg de ondernemer een formulier thuisgestuurd waarmee de ondernemer

in persoon naar de kennisinstelling diende te gaan. Vervolgens werd de aanvraag per post

verstuurd. Dit werd al snel gedigitaliseerd in de vorm van pdf-bestanden, waar ook een code

op werd vermeld voor een betere administratie. In 2016 werd toen de aanvraag van het oude

eLoket gemigreerd naar het huidige systeem. Dat jaar fungeerde als een transitiejaar, sinds

2017 verliep alles via het nieuwe systeem. In het nieuwe systeem verloopt alles via de online

omgeving van RVO waarop ondernemers en kennisinstellingen kunnen inloggen met

eHerkenning.4

4 Het is nog steeds mogelijk om een aanvraag op papier in te dienen. Slechts een gesprekspartner heeft

aangegeven dat hier nog gebruik van wordt gemaakt.


2.1.5 Informatievoorziening door RVO

De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de MIT-kennisvoucher ligt volledig bij RVO. Wel

is er bij de introductie van de MIT als geheel afgesproken dat de regio’s en TKI’s een actieve

rol dienen te spelen in termen van voorlichting.

De informatievoorziening van de MIT-voucherregeling vindt met name plaats via de website

van RVO. Hier is informatie terug te vinden over het budget, de voorwaarden van een

aanvraag, de deadline en het wijzigen, overdragen en verzilveren van een MIT-kennisvoucher.

De informatie die openbaar wordt weergegeven buiten de online omgeving van RVO wisselt

sterk per instrument van RVO. Zoals hieronder kort uitgelicht wordt er in verschillende mate

inzicht gegeven in de procedures middels handleidingen, modelaanvragen, informatiefilmpjes

en webinars over het aangeboden instrument. De informatie die op de website openbaar

beschikbaar is over de MIT-kennisvoucher, is in vergelijking met andere instrumenten van RVO

vrij beperkt.

Bij zowel SBIR als de WBSO is vrij uitgebreide informatie te vinden op de website. Beide

regelingen presenteren een handleiding over de voorwaarden en het aanvraag- en

honoreringsproces. De website van SBIR biedt tevens een model projecten businessplan om

de ondernemer op weg te helpen, terwijl de website van de WBSO en de Eurostars-regeling

een voorlichtingsfilmpje en webinar met algemene of verdiepende informatie aanbiedt.

Hoewel voor het Innovatiekrediet enigszins meer informatie beschikbaar is dan voor de MIT-

kennisvouchers, is ook daar geen handleiding beschikbaar. De Brexitvoucherwebsite is

vergelijkbaar met de MIT-kennisvoucher, maar biedt vrijwel geen algemene informatie waar

de website van de MIT-kennisvoucher dat nog wel doet.

2.2 Andere voucherregelingen

In vrijwel alle provincies zijn regionale voucherregelingen terug te vinden, provincie Noord-

Holland is de enige provincie zonder voucherregelingen. Voucherregelingen komen in veel

verschillende vormen en smaken. Regelingen die wel raken aan bredere aspecten van

innovatie maar zich niet richten op het innovatievraagstuk zijn buiten beschouwing gelaten5.

In totaal zijn er 20 voucherregelingen bestudeerd die aangeboden worden in verschillende

regio’s in Nederland. Deze regelingen passen bij het profiel van de MIT-kennisvouchers en

kunnen hierdoor in potentie een alternatief vormen.

Zoals te zien in Tabel 2 richt het merendeel van deze voucherregelingen zich specifiek op het

mkb. Daarbij richten acht voucherregelingen zich net als de MIT-kennisvoucher op een

kennisvraag. De andere voucherregelingen hebben een bredere focus, waarbij de voucher

eveneens ingezet kan worden voor bijvoorbeeld een haalbaarheidsstudie, marktonderzoek of

het inhuren van niet-gespecificeerde expertise om producten en bedrijfsprocessen te

verbeteren. Zie Bijlage B voor een overzicht in tabelvorm voor deze regelingen. Verder blijkt

dat het grootste deel van de regionale voucherregelingen alleen worden aangeboden voor

een specifieke sector. De maakindustrie en agrofood sector zijn het meest vertegenwoordigd,

de sectoren die ook veel gebruik maken van de MIT-kennisvoucher.

5 De regelingen die wij buiten beschouwing hebben gelaten richten zich bijvoorbeeld op training/advies op het

gebied van financiën, human resource management of het ontwikkelen van business cases.


Tabel 2 Overzicht andere (kennis)voucherregelingen

Focus Aantal

Doel: Beantwoorden kennisvraag 8

Doelgroep: mkb 12

Sectorspecifieke focus 16

Gemiddelde hoogte subsidiepercentage 58.25% (meest voorkomend: 50%)

Bij de 8 regelingen die zich richten op een kennisvraag ligt dit

percentage hoger: 72% gemiddeld.

Gemiddelde maximale hoogte €9.150 (meest voorkomend: €10.000)

Gemiddeld totaalbudget €620.333 (op basis van 15 voucherregeling waarvan de informatie

openbaar bekend was of we deze informatie konden opvragen)

Uitputtingsgraad Alle 20 voucherregelingen:

• (Bijna) volledig uitgeput x 7

• Nog niet uitgeput x 5

• Onbekend x 8

De 8 voucherregelingen gericht op een kennisvraag:

• (Bijna) volledig uitgeput x 5

• Nog niet uitgeput x 2 (waarvan 1 net gestart)

• Onbekend x 1

Technopolis BV 2020

2.3 Analysekader

Voor dit onderzoek is een analysekader opgesteld (zie Figuur 4). In dit kader schetsen wij hoe

we de oorzaak van het achterblijvende gebruik van de MIT-kennisvoucher kunnen

identificeren. Zo kijken we eerst naar het gebruik van de MIT-kennisvoucher in de afgelopen

jaren en leggen hier het verband met het gebruik van alternatieve voucherregelingen. Daarna

reflecteren we vanuit de gevoerde gesprekken op de behoefte bij het bedrijfsleven aan

ondersteuning bij kennisvragen en aan een instrument zoals de MIT-kennisvoucher. Daarna

doorlopen we verschillende elementen van het instrument, zoals de zichtbaarheid,

bekendheid & imago, de voorwaarden, de procedure en de coördinatie tussen het mkb en

kennisinstellingen.


Figuur 4 Analysekader voor analyse van MIT-kennisvoucher

Technopolis BV 2020


3 Resultaten

In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. Hierin volgen we de

kernpunten uit het analysekader, zie paragraaf 2.3. We hebben in dit onderzoek de nadruk

gelegd op het identificeren van knelpunten voor de MIT-kennisvoucher. Door deze nadruk

wordt primair aandacht besteed aan wat niet goed werkt of verbeterd kan worden. Dit

rapport doet dus geen uitspraken over de effectiviteit of efficiëntie van de MIT-kennisvoucher

in bredere zin.

3.1 Resultaten met betrekking tot: Het gebruik van de MIT-kennisvoucher & andere

voucherregelingen

In termen van het gebruik van de MIT-kennisvoucher en andere voucherregelingen is met de

gesprekspartners met name gereflecteerd op het beeld van het gebruik, zie voor het

onderliggende cijfermateriaal Hoofdstuk 3.

Gebruik van de MIT-kennisvoucher

Het gebruik van de MIT-kennisvoucher is, zoals geconstateerd door het ministerie van

Economische Zaken en Klimaat, over de jaren teruggelopen. Zoals aangegeven in hoofdstuk

3 tonen de eerste jaren, 2013 en 2014, een turbulent beeld omdat Topsectoren moesten kiezen

tussen MIT-instrumenten (en dus niet elke Topsector elk jaar voor de MIT-kennisvoucher heeft

gekozen). Verder komt het sterk naar voren dat de meeste aanvragen uit de Topsector

Tuinbouw en Uitgangsmaterialen (T&U) afkomstig zijn, hierdoor komen de meeste aanvragen

ook uit de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland om dat deze sector daar sterk

vertegenwoordigd is. De nadruk op de Topsector T&U komt met name door een kennisinstelling

die zeer proactief de markt benadert in het kader van de MIT-kennisvoucher. Na Topsector

T&U komen de meeste aanvragen uit de Topsector High Tech Systemen & Materialen (HTSM).

Uit interviews blijkt dat binnen deze Topsectoren de relatie tussen het mkb en de

kennisinstellingen erg goed is, waardoor men sneller de MIT-kennisvoucher aan bestaande

contacten kan voorleggen. Het gebruik van de MIT-kennisvoucher vindt met name plaatst bij

bestaande mkb-contacten van kennisinstellingen.

Verder blijkt, op basis van gegevens van 2018, dat in een tamelijk groot deel van de gevallen

de subsidieaanvraag na toekenning niet is gebruikt. De redenen hiervoor zijn 1) er is geen

offerte ontvangen of 2) de MIT-kennisvoucher is verlopen (te laat verzilverd door de

kennisinstelling). Vanuit de interviews met bedrijven is meerdere malen gehoord dat het proces

van de MIT-kennisvoucher tijdrovend is en dat het vaak bij kennisinstellingen niet duidelijk is hoe

deze aanvraag intern administratief moet worden afgehandeld (zie ook paragraaf 3.5).

Verschillen tussen de MIT-kennisvoucher en andere voucherregelingen

De maximale hoogte van de MIT-voucherregeling ligt met €3.750 een stuk lager dan andere

voucherregelingen (gemiddeld €9.150, meest voorkomend €10.000). Van vijftien

voucherregelingen is het totaalbudget bekend. Ondanks het verschil in de hoogte van het

bedrag per voucher, ligt het totaalbudget van de MIT-voucherregeling hoger dan deze

regionale voucherregelingen. Alleen het totaalbudget van de Voucher Kennis en Expertise in

Flevoland is even hoog en het totaalbudget van Kennistraject AgroFood van Provincie Limburg

hoger. Bij regionale voucherregelingen lijken middelen meer geconcentreerd te worden op

een lager aantal aanvragers. Van dertien vouchers is de uitputtingsgraad bekend, zeven zijn

er uitgeput of bijna uitgeput (>90%), terwijl 5 vouchers nog niet zijn uitgeput. Daarbinnen zijn 8

vouchers die zich richten op een kennisvraag, hiervan zijn 5 vouchers uitgeput.


Ook de procedure is anders ingericht bij de MIT-kennisvoucher. Waar bij andere regelingen

vaak de offerte van de kennisinstelling al bij de aanvraag gevoegd moet worden kan bij de

MIT-voucherregeling deze nog (tot 4 maanden) na ontvangst van de voucher worden

ingediend. Verzilvering van de voucher wordt (voor zover bekend) bij andere regelingen vaak

door het bedrijf zelf gedaan, in tegenstelling tot verzilvering door de kennisinstelling in het geval

van de MIT-kennisvoucher. Bij andere voucherregelingen vindt verzilvering wisselend vooraf of

na afronding van het project plaats.

Gebruik van andere voucherregelingen

Zoals blijkt uit de cijfers van de andere voucherregelingen die gericht zijn op kennisvragen, zie

paragraaf 2.2, is voor vrijwel al deze regelingen het budget (vrijwel) uitgeput. Voor een regeling

is ongeveer 60% besteed, een regeling is nieuw en net geopend (0%) en voor een regeling is

het percentage onbekend. Dit toont aan dat er veel vraag is naar dit type regeling.

Naast andere voucherregelingen geven gesprekspartners aan dat er ook concurrentie is voor

de MIT-voucherregeling vanuit andere instrumenten. Gesprekspartners noemen met name de

andere instrumenten van de MIT-regeling en het instrumentarium van NWO, Regieorgaan SIA,

(KIEM- en RAAK-regelingen). Deze regelingen zijn goed bekend bij intermediairs en

kennisinstellingen, daarbij zijn deze regelingen snel interessanter vanwege het hogere

subsidiebedrag en de mogelijkheid om echt samen te werken.

3.2 Resultaten met betrekking tot: Behoefte

In termen van de behoefte is met de gesprekspartners gereflecteerd op de behoefte aan

ondersteuning bij een kennisvraag, de samenwerking tussen het mkb en kennisinstellingen en

een instrument zoals de MIT-kennisvoucher.

Behoefte aan ondersteuning bij een kennisvraag

Alle gesprekspartners hebben aangegeven dat er bij het mkb duidelijk kennisvraagstukken

liggen die betrekking hebben op de vernieuwing van producten, productieprocessen of

diensten, zoals vereist voor het gebruik van de MIT-kennisvoucher. Ook bedrijven zelf hebben

dit beaamd. De vorm en omvang van deze kennisvragen is echter niet altijd hetzelfde. Zo zitten

er verschillen tussen startups en bestaande bedrijven, tussen het kleinbedrijf en het

middenbedrijf en tussen bedrijven uit verschillende sectoren. Deze verschillen bepalen veelal

welke ondersteuning wordt gezocht. Zo is binnen bepaalde sectoren de beschikbaarheid van

infrastructuur belangrijk. De aansluiting van het instrumentarium op de behoefte is essentieel.

Ook de ervaring van het bedrijf speelt een rol, zo komt het volgens gesprekspartners regelmatig

voor dat een bedrijf snel richting een haalbaarheidsonderzoek wil zonder stil te staan bij de

zogenaamde “vraag voor de vraag”. Deze vragen hebben vaak te maken met de inkadering

van de innovatie, het betreft bijvoorbeeld vraagstukken rondom de klant of de markt en niet

zo zeer de (technologische) innovatie. Zo kan het dus zijn dat het bedrijf zelf niet door heeft

dat er kennisvraagstukken liggen die aandacht behoeven. Innovatie is immers een integraal

vraagstuk: een specifieke klant(groep) heeft ook specifieke eisen/noden. Hierdoor kunnen

gedurende het gehele innovatietraject relevante kennisvragen opkomen. Daarbij komt het

vaak voor dat bedrijven het erg nuttig vinden om een sparringpartner te hebben, bijvoorbeeld

omtrent de opzet en inhoud van innovatietrajecten.

Behoefte aan versterkte samenwerking tussen het mkb en kennisinstellingen

Bedrijven geven aan een duidelijke behoefte te hebben naar samenwerking met

kennisinstellingen. Deze behoefte stamt uit de beschikbare kennis en infrastructuur, maar ook

vanwege toegang tot het netwerk en het op de hoogte blijven van wetenschappelijke

ontwikkelingen. Andere geïnterviewden zijn het eens dat het belangrijk is om de verbinding


tussen het mkb en kennisinstellingen te versterken, maar zijn het in mindere mate eens over

welke kennisinstellingen hiervoor het beste zijn gepositioneerd. De een benadrukt de waarde

van de TO2-instituten omdat deze dichter bij de markt staan, de ander geeft aan dat het hbo

veel praktische waarde te bieden heeft en voor universiteiten worden faciliteiten en

hoogwaardige kennis als waardevol gezien. Wel is men het erover eens dat samenwerking

tussen kennisinstellingen en het mkb een lastig vraagstuk is. Niet alle kennisinstellingen hebben

een centraal aanspreekpunt, onderlinge contacten baseren zich vaak op (recente/lopende)

projecten en doelen van het mkb (ondernemers) en de kennisinstellingen (onderzoekers)

lopen vaak erg uiteen.

Behoefte aan een instrument zoals de MIT-kennisvoucher

In het algemeen is er geen consensus of een voucher een goed passend instrument is voor de

kennisvragen van het mkb. Op dit moment zijn er te veel specifieke aspecten van de MIT-

kennisvoucher die niet goed aansluiten op de noden van zowel bedrijven als kennisinstellingen.

Later in dit hoofdstuk gaan we dieper in op de specifieke aspecten van de MIT-kennisvoucher.

Sommige gesprekspartners geven aan dat het instrument niet gemist zou worden, anderen

geven aan dat het anders zou moeten maar dat het lastig is gelijk aan te geven hoe. Enkele

gesprekspartners geven aan dat gezien de verschillende behoeftes vanuit het mkb een

thematische manier van werken een optie zou kunnen zijn. Men doelt hier op het vertrekken

vanuit een thematische vraagstelling (bijvoorbeeld rondom robotica) in plaats van het

vertrekken vanuit de (gefragmenteerde) vraagstelling van ondernemers. Enkelingen maken

wel veel gebruik van de MIT-kennisvoucher en zouden het een gemis vinden als deze niet meer

beschikbaar zou zijn.

Wel geven alle gesprekspartners aan dat de MIT-regeling als geheel heel erg belangrijk is voor

het mkb. De rol van de MIT-kennisvoucher binnen de regeling is echter niet voor iedereen

helder. De term “kennisvraag” geeft voor veel gesprekspartners niet gelijk een duidelijk beeld

of dit bijvoorbeeld betrekking heeft op een vraagstuk voor of na een haalbaarheidsonderzoek

of dat dit ook betrekking kan hebben op het vormgeven van de opzet en inhoud van

innovatietrajecten. De relatie tussen de MIT-kennisvoucher en de andere MIT-instrumenten is

daarom een aandachtspunt. Ook wordt het belang van duidelijkheid verder benadrukt gezien

de kleinschaligheid van de regeling. Het mkb zal niet snel (veel) tijd steken in een klein voordeel

– het moet bij kleinschalige instrumenten dus echt meteen duidelijk zijn. Verder geven

gesprekspartners aan dat er met regelmaat (intake) gesprekken gevoerd worden met het mkb

waarbij ook kennisvraagstukken aan bod komen. Deze worden veelal vanuit ervaring, reeds

beschikbare kennis en reflectie op de situatie van het bedrijf beantwoord. Dit veelal

dynamische voortraject past niet goed bij een voucher.

Andere voucherregelingen werken eerder met een terminologie die aangeeft wat er wordt

aangeboden, namelijk “advies” of “kennis”. Verder zijn er drie verschillen op te merken: 1) de

regelingen zijn vaak ruimer en beslaan naast “een kennisvraag over vernieuwing” bijvoorbeeld

ook vragen over bedrijfsgroei of afzetmarkt, 2) de beschrijving sluit (volgens het

onderzoeksbureau) meer aan op de beleving van ondernemingen via woorden zoals

ontwikkelen, toepassen en opzetten en 3) er is een directe contactpersoon die gecontacteerd

kan worden bij vragen.

3.3 Resultaten met betrekking tot: Zichtbaarheid, bekendheid & imago

In termen van de zichtbaarheid, bekendheid & imago is met de gesprekspartners

gereflecteerd op de informatievoorziening, de rol van verschillende spelers in het veld en de

relatie tussen de MIT-kennisvoucher en andere instrumenten/regelingen.


Zichtbaarheid van de MIT-kennisvoucher

De algemene informatievoorziening over de MIT-kennisvoucher schiet volgens

gesprekspartners erg tekort. Er wordt met name over de MIT als geheel gecommuniceerd via

de nieuwsbrief en de website van RVO. De beschikbare informatie vindt men erg summier,

waarbij de koppeling met de andere MIT-instrumenten zorgt dat de aandacht snel uitgaat

naar de andere MIT-instrumenten met grotere budgetten per aanvrager. Ook wordt het

vreemd gevonden dat de regeling niet het hele jaar openstaat en dat het onduidelijk is of de

regeling komend jaar weer open wordt gesteld. Actieve promotie van de regeling richting het

mkb bestaat eigenlijk niet, al zijn er in het verleden soms ad-hoc sessies georganiseerd op lokaal

niveau.

Gesprekspartners benadrukken dat RVO, in het kader van de MIT-kennisvoucher, niet goed

zichtbaar is in het veld en dat RVO niet/nauwelijks gebruik weet te maken van bestaande

netwerken en contactpunten met het mkb. Dit is niet verrassend aangezien RVO nooit

gevraagd is hierin een rol te spelen. Intermediaire organisaties (waaronder sectorale

organisaties, de TKI’s, regionale spelers/loketten en sommige kennisinstellingen) geven aan dat

het een gemiste kans is dat er geen constructieve dialoog is omtrent het instrument. Dit

onderzoek wordt daarom als een goede stap gezien. Dit is opmerkelijk aangezien er bij de

introductie van de MIT als geheel is afgesproken dat de regio’s en TKI’s een actieve rol zouden

spelen in de voorlichting over het instrumentarium. Eigenaarschap over deze rol kwam niet

terug in de gevoerde gesprekken, de MIT-kennisvoucher wordt als een nationaal instrument

gezien waarbij de uitvoering (inclusief communicatie) bij RVO ligt.

Bekendheid van de MIT-kennisvoucher

De bekendheid van de MIT-kennisvoucher is over het algemeen erg laag. Gesprekspartners

zijn wisselend op de hoogte van het bestaan van de MIT-kennisvoucher en in veel gevallen

heeft men de details van de regeling niet paraat. Ook werd duidelijk tijdens het benaderen

van gesprekspartners dat er met regelmaat verwarring heerst tussen de MIT-instrumenten en in

sommige gevallen met andere voucherregelingen: dit is een teken van een erg vol landschap.

Met name voor de regionale spelers/loketten geldt dat zij zich sterk richten op de regionaal

georganiseerde MIT-instrumenten (haalbaarheidsprojecten en R&D-samenwerking).

Aangezien de MIT-kennisvoucher nationaal is georganiseerd, valt deze bij hen van de radar.

Ook bij de aanbieders van kennis zijn verschillen op te merken. Zo zijn TO2-instituten wisselend

bekend met de MIT-kennisvoucher, leeft de MIT als geheel bij universiteiten maar de voucher

niet en is het hbo als geheel minder aangehaakt bij nationale financieringsbronnen en vrijwel

niet bekend met de MIT-kennisvoucher.

Imago van de MIT-kennisvoucher

Als men bekend is met de MIT-kennisvoucher is het imago veelal neutraal, vooral omdat de

regeling gezien wordt als niet erg aantrekkelijk. De MIT als geheel staat wel erg positief bekend

bij veel gesprekspartners. Ook geeft men aan dat als de MIT-kennisvoucher wordt aangepast

het imago erg snel kan bijtrekken.

3.4 Resultaten met betrekking tot: Voorwaarden

In termen van de voorwaarden is met de gesprekspartners gereflecteerd op de definitie van

de kennisinstelling, de maximale waarde van de voucher en de eigen bijdrage van het mkb.

De kennisinstelling

De gesprekspartners hebben aangegeven dat de kennisinstellingen voldoende te bieden

hebben om de vragen van het mkb te beantwoorden. Dat de definitie van de


kennisinstellingen geen ruimte laat voor private kennisinstellingen6 wordt niet als belemmering

gezien.

Het wordt als logisch gezien dat je een kennisinstelling moet identificeren voor het

beantwoorden van de kennisvraag. Dit is echter geen simpele taak om bij het mkb te

beleggen (zie ook het paragraaf: 3.6 Coördinatie met kennisinstellingen). Ook merken enkele

gesprekspartners op dat het vreemd is dat indirect het mkb de financiering van de

kennisinstelling aan het regelen is, terwijl je als bedrijf bezig zou moeten zijn met het organiseren

van je eigen middelen.

Maximale waarde van de MIT-kennisvoucher

De maximale waarde van de voucher wordt door alle gesprekspartners veel te laag

gevonden. Kennisinstellingen werken met stevige tarieven, voor een budget van €7.500,- kan

dus vrij weinig onderzoek worden uitgevoerd. Het is mogelijk het onderzoek te vergroten, maar

de vergoeding vanuit de MIT-kennisvoucher blijft maximaal €3.750,-. Bedrijven geven daarbij

aan dat zij steeds minder onderzoek terugzien voor dezelfde euro. Ook geven zij aan dat het

lastig is om tot een vraag te komen die binnen dat budget past. Des ondanks geven bedrijven

aan dat alle beetjes helpen.

De meeste gesprekspartners geven aan dat een onderzoek tussen de €20.000 en €25.000

interessant wordt. Dit houdt in dat ook de eigen bijdrage van bedrijven hoger wordt, waarbij

vooral de vorm van cash (dus geen in-kind bijdrage) als knelpunt wordt gezien (zie verderop

in deze paragraaf). Ook moet het totaalbedrag in verhouding staan tot de administratieve

lasten, dit betreft zowel de lasten vanuit RVO als de interne lasten bij kennisinstellingen en

bedrijven. Een additioneel aandachtspunt zijn niet-loonkosten, het gebruik van kostbare

infrastructuur en/of materialen past momenteel niet binnen het voucherbedrag.

Afbakening van de uitvoering van het onderzoek

Een aandachtspunt bij de maximale waarde van de MIT-kennisvoucher is de afbakening van

het onderzoek, wat kan wel en niet worden bekostigd met de voucher. Zoals hierboven

beschreven is het voor bedrijven een uitdaging om tot een vraag te komen die binnen het

budget past. De voorgesprekken die nodig zijn om een onderzoek uit te kristalliseren zijn een

lastige kostenpost. Enkele kennisinstellingen geven aan dat zij deze gesprekken altijd gratis

voeren om zo niet te beknibbelen op onderzoek, ook zien zij de dialoog als een waardevolle

bron van informatie en vraagstukken. In relatie tot het hbo is het ook essentieel om helderder

te formuleren wie het onderzoek kan uitvoeren, zeker bij het huidige budget is het voor het hbo

interessant om na te denken over begeleid onderzoek uitgevoegd door studenten – dit valt nu

niet binnen de MIT-kennisvoucher.

Eigen bijdrage van bedrijven

De eigen bijdrage van bedrijven, momenteel 50%, wordt gezien als een barrière voor het

gebruik van de MIT-kennisvoucher. Aangezien de eigen bijdrage cash vereist (dus geen in-kind

bijdrage) betekent dit voor veel bedrijven een tamelijk hoge drempel. Wel moet opgemerkt

worden dat bij andere voucherregelingen, die veelal wel worden uitgeput (zie paragraaf 2.2),

vaak ook om een eigen bijdrage in cash wordt gevraagd. Voor regelingen die zich richten op

een kennisvraag ligt het subsidiepercentage gemiddeld wel hoger (72%). Daarbij ontstaat er

een scenario waarbij een bedrijf een MIT-kennisvoucher aanvraagt zonder daardoor zelf iets

te kunnen ondernemen – dit wordt gezien als het bekostigen van een onderaannemer.

6 Lees, commerciële (for profit) organisaties, zoals adviesbureaus.


De eigen bijdrage en de maximale waarde van de MIT-kennisvoucher creëren een

ongelukkige situatie. De vouchers passen door de beperkte omvang beter bij het profiel van

startups en het kleinbedrijf aangezien het financieel sterkere middenbedrijf sneller zelf de volle

€7.500,- kan dragen. Echter, de eigen bijdrage is met name voor deze startups en het

kleinbedrijf lastig te bekostigen.

Ook geven gesprekspartners aan dat de eigen bijdrage de verwachtingen van bedrijven sterk

beïnvloed. Aangezien cash wordt uitgegeven dienen resultaten (direct) te leiden tot kansen

om dit terug te verdienen. Deze verwachtingen kunnen veelal niet worden waargemaakt

gezien kennisvragen veelal vroegtijdig in het innovatietraject plaatsvinden. Er is dus nog meer

actie van het bedrijf zelf nodig voordat deze kosten kunnen worden terugverdiend. Dit geldt

zowel voor nieuwe als vernieuwing van bestaande producten en diensten.

Bundelen van MIT-kennisvouchers

Aangezien de gesprekspartners de maximale waarde van de voucher zeer laag vinden wordt

er gezocht naar methodes om het beschikbare budget van het onderzoek te vergroten. Zo

geven kennisinstellen aan dat ze de MIT-kennisvoucher graag verbinden aan reeds lopende

projecten. Daarnaast probeert men administratieve lasten relatief te verminderen door op

grotere projecten in te zetten, dit betreft met name de interne administratieve lasten van de

kennisinstellingen. Vanuit dat oogpunt geven kennisinstellingen aan interesse te hebben in het

bundelen van MIT-kennisvouchers: grotere budgetten en lagere lasten.

Niet alle gesprekspartners zijn op de hoogte van de mogelijkheid om te bundelen en veel

gesprekspartners vragen zich af hoe dat precies werkt. Enkele kennisinstellingen die vaker met

de MIT-kennisvoucher hebben gewerkt zijn wel op de hoogte van deze mogelijkheid. Deze

kennisinstellingen benadrukken dat het lastig is onderzoeken zo te verwoorden dat de vraag

vanuit individuele bedrijven anders is maar toch middelen kunnen worden gebundeld.

Aangezien er toch losse facturen moeten worden gemaakt en er een los dossier is kan de

administratieve last niet geheel worden beperkt. Zeker aangezien de MIT-kennisvoucher veelal

niet gebruikt wordt voor standaardmetingen of routinematig onderzoek: het gebruik komt

voort uit gefragmenteerde bottom-up vragen van bedrijven. Bij kennisinstellingen die proactief

de markt benaderen is meer ruimte om standaardmetingen of routinematig onderzoek uit te

voeren, zij zoeken top-down de bedrijven bij het aanbod.

Vanuit de bedrijven wordt aangegeven dat het nuttig kan zijn om middelen te bundelen zodat

meerdere bedrijven de kosten gezamenlijk kunnen dragen, anderzijds worden er wel sterke

zorgen geuit in het kader van geheimhouding. Enkele bedrijven geven aan dat het bundelen

van MIT-kennisvouchers het lastiger maakt om te zien wat collectief te delen is en wat

bedrijfseigen is. Vanuit sectorpartijen wordt ook aangeven dat dit een frictiepunt is, ook in

sectoren waar bedrijven van oudsher meer zouden delen wordt nu meer waarde aan

geheimhouding gehecht.


Kennisdeling bij MIT-R&D-samenwerkingsprojecten en de MIT-kennisvoucher:

Bij MIT-R&D-samenwerkingsprojecten werken bedrijven samen in het kader van de

ontwikkeling of vernieuwing van producten, productieprocessen of diensten. Daar wordt

kennis gedeeld tussen bedrijven en is geheimhouding, gezien de populariteit van het

instrument, geen knelpunt.

Het scenario bij de MIT-R&D-samenwerkingsprojecten is anders dan bij de MIT-

kennisvoucher. Een belangrijk verschil is dat de samenwerking tussen bedrijven op eigen

initiatief van de bedrijven wordt opgezocht. Bedrijven sturen op een gezamenlijk resultaat

en zijn zelf betrokken bij de uitvoering van het project (meer controle).

Ondanks dat de MIT-kennisvoucher ook gebundeld ingezet kan worden door

samenwerkende bedrijven biedt de schaal van de kennisvoucher minder ruimte om

aanpalende aspecten gezamenlijk op te pakken. Bij bedrijven heerst het gevoel dat

kennisvragen in gebundelde MIT-kennisvouchers dichter bij elkaar liggen en zo sneller

betrekking hebben op concurrenten in plaats van samenwerkingspartners.

3.5 Resultaten met betrekking tot: Procedure

In termen van de procedure is met de gesprekspartners gereflecteerd op de aanvraag &

beoordeling, de verlening & verzilvering en het proces als geheel. Zie paragraaf 2.1.3 voor een

beknopt overzicht van de procedure.

Van aanvraag tot verzilvering

Net als voor de aanvraag geldt dat op de website van RVO een helder overzicht mist van het

proces t/m verzilvering dat het bedrijf dient te doorlopen . Het is voor bedrijven niet helder

welke stappen zij moeten zetten in het proces. Verder merken verschillende bedrijven op dat

ook kennisinstellingen niet altijd op de hoogte zijn van de procedure. Het is voor ondernemers

en kennisinstellingen mogelijk om via het algemene telefoonnummer van RVO contact op te

nemen met de afdeling die verantwoordelijk is voor de MIT-regeling. Uit de interviews komt

naar voren dat vragen stellen via de telefoon als een lastig proces wordt ervaren; er moet

vaak worden doorverbonden en antwoorden volgen in veel gevallen pas later.

Gesprekspartners leggen verder actief de relatie tussen de administratie en de maximale

waarde van de MIT-kennisvouchers. Ze geven aan dat de procedure zo licht mogelijk moet

zijn bij een dergelijke omvang, en dat hierin ook na moet worden gedacht over de interne

administratieve lasten bij het bedrijf en de kennisinstelling. Ook worden er zorgen geuit omtrent

het voldoen aan staatssteunwetgeving, een kennisinstelling geeft aan dat voor andere

programma’s daar een overkoepelende afspraak over is gemaakt.

De aanvraag & beoordeling

Het aanvraagproces vraagt in essentie vrij weinig van de aanvragers. Zoals in voorgaande

alinea’s is aangegeven is het een gemiste kans dat dit niet helder op de website staat

weergegeven. Zeker voor een regeling met een kleine maximale waarde per bedrijf is het

belangrijk dat dit in één oogopslag duidelijk is, zodat bedrijven niet de perceptie kunnen

hebben van een grote administratieve last. De benodigde informatie om een aanvraag te

kunnen doen is beperkt tot 1) de kennisvraag, 2) de kennisinstelling, 3) de Topsector en 4)

identificatie van het bedrijf. Deze informatie kan via de website van RVO worden ingestuurd.

Toch zitten er aan dit relatief simpele proces nog veel haken en ogen.

De kennisvraag wordt ingediend via een klein stukje tekst, een korte beschrijving. Het is voor

bedrijven lastig de kennisvraag zo te formuleren dat deze past bij de omvang van de MIT-

kennisvoucher. Een kennisinstelling die heel veel werkt met de MIT-kennisvouchers, geeft


daarbij aan dat zij vaak de vraag van de ondernemer moeten vertalen naar een kennisvraag

die past bij de MIT-kennisvoucher.

Het identificeren van een kennisinstelling lijkt eenvoudig, maar betreft ook een uitdaging voor

het mkb, zie daarvoor in meer detail paragraaf 3.6 Coördinatie met kennisinstellingen. Enkele

ondernemers geven aan wel eens het proces van de MIT-kennisvoucher te hebben

afgebroken omdat het contact met de kennisinstelling moeizaam verliep – ondanks de hulp

van een subsidieadviseur. Andere ondernemers geven aan dat dit veelal het onderdeel is wat

heel veel tijd kost, kennisinstellingen lijken niet goed toegespitst te zijn op de MIT-kennisvoucher.

Rondom het aangeven van de Topsector is geen obstakel geïdentificeerd.

De identificatie van het bedrijf loopt via eHerkenning. Veel gesprekspartners hebben geuit dat

het eHerkenningsysteem tot op zeker hoogte een obstakel vormt voor ondernemers – met

name omdat veel ondernemers nog geen eHerkenning hebben en dit puur voor de MIT-

kennisvoucher moeten aanmaken. Bedrijven geven zelf aan dat het systeem prima werkt,

maar dat inderdaad het aanvragen wel even moeite kost en dat dit niet gratis is. Men weegt

al snel de baten van de MIT-kennisvoucher af ten opzichte van de moeite die (mogelijk) in het

aanvragen van eHerkenning & de MIT-kennisvoucher gaat zitten. Wel wordt ingezien dat het

een goede manier is om verantwoord om gaan met publiek geld. Enkele gesprekspartners

geven daarbij aan dat oudere ondernemers in veel gevallen moeite hebben met de digitale

systemen.7

Na de indiening wordt de aanvraag binnen 8 weken beoordeeld door de projectadviseurs

van RVO. Door RVO zelf wordt de beoordeling getypeerd als zeer licht, er wordt voornamelijk

gekeken of er een passende kennisvraag ligt en of de kennisinstelling voldoet aan de definities

van de MIT-kennisvoucher. Vanuit de gesprekspartners wordt aangegeven dat het jammer is

dat het beoordelingsproces niet transparant is, al vormt dit nu (nog) geen probleem omdat de

meeste aanvragen worden goedgekeurd.

Verlening & verzilvering

Na goedkeuring wordt de MIT-kennisvoucher verleend. Om de MIT-kennisvoucher te gebruiken

dient de ondernemer binnen vier maanden na goedkeuring de offerte van de kennisinstelling

aan te leveren. Vanaf dit moment is de MIT-kennisvoucher geldig en kan het onderzoek door

de kennisinstelling worden uitgevoerd. Kennisinstellingen merken op dat het niet geheel

duidelijk is waarom de offerte dient te worden overlegd, deze hoeft namelijk niet te zijn

ondertekend. RVO geeft aan dat vouchers in het verleden vaak niet werden gebruikt en dat

dit een methode is om gebruik te stimuleren en ongebruikte vouchers ongeldig te verklaren.

Na uitvoering van het onderzoek dient het bedrijf de eigen bijdrage te betalen en kan de MIT-

kennisvoucher worden verzilverd. Om de MIT-kennisvoucher te verzilveren dient het bedrijf in

de online omgeving de MIT-kennisvoucher over te dragen aan de kennisinstelling. Vanaf

goedkeuring van de aanvraag (lees: niet vanaf aanleveren offerte) heeft de kennisinstelling

een jaar om de MIT-kennisvoucher te verzilveren. De overdracht van bedrijf naar

kennisinstelling kan in principe plaatsvinden vanaf het moment dat de MIT-kennisvoucher

geldig is (offerte aangeleverd), maar veelal wachten bedrijven tot het resultaat van het

onderzoek beschikbaar is. Aangezien er al 4 maanden aan de offerte verloren kan gaan en

het onderzoek ook nog dient te worden uitgevoerd wordt de periode van een jaar als krap

ervaren – het komt voor dat kennisinstellingen te laat zijn met verzilveren. Het komt verder

dikwijls voor dat het bedrijf zich niet bewust is van de noodzaak tot overdracht van de voucher

7 Het is nog steeds mogelijk om een aanvraag op papier in te dienen. Slechts een gesprekspartner heeft

aangegeven dat hier nog gebruik van wordt gemaakt.


waardoor de kennisinstelling hier achteraf achteraan moet. Gesprekspartners vinden deze

constructie daarom omslachtig. Zij zien liever dat het proces geheel kan worden verzorgd door

de kennisinstelling vanaf goedkeuring, de kennisinstelling doorloopt dit proces namelijk

meerdere keren en voor ondernemers is dit steeds nieuw.

3.6 Resultaten met betrekking tot: Coördinatie met kennisinstellingen

In termen van de coördinatie met kennisinstellingen is met de gesprekspartners gereflecteerd

op het contact tussen het mkb en kennisinstellingen, de doelen van het mkb en

kennisinstellingen en de algehele samenwerking.

Contact tussen het mkb en kennisinstellingen

Het contact tussen het mkb en kennisinstellingen wordt in het kader van de MIT-kennisvoucher

als een probleempunt gezien. Het initiatief ligt, wat betreft veel kennisinstellingen, in de opzet

van de MIT-kennisvoucher momenteel bij de ondernemer en deze weet in veel gevallen niet

wie te contacteren. Het aantal kennisinstellingen wat de MIT-kennisvoucher gebruikt om

proactief de markt te benaderen is minimaal (dit komt mede omdat deze als niet aantrekkelijk

wordt gezien). Ook de steun van subsidieadviseurs biedt hier veelal geen uitkomst, zo geven

ondernemers aan dat ook via hen aanvragen zijn blijven liggen op dit punt. Enerzijds speelt de

kleine omvang van de voucher hierin mee, anderzijds is het ook voor subsidieadviseurs niet

gemakkelijk de juiste personen te vinden binnen kennisinstellingen. Enkele gesprekspartners

geven aan dat hier een rol ligt voor een verbinder, waarbij ook de rol van de

innovatiemakelaar wordt genoemd.

Doelen van het mkb en kennisinstellingen

Men geeft aan dat het contact tussen het mkb en de kennisinstellingen lastig verloopt omdat

het “moeilijke werelden” zijn om samen te brengen. Het mkb zal sterk inzetten op een (direct)

toepasbaar resultaat, zeker gezien ze in cash betalen voor onderzoek. Onderzoekers zijn echter

vaak meer gericht op het realiseren van grootschalig(e) onderzoek(smiddelen). Zo zijn

bijvoorbeeld hoogleraren op universiteiten gericht op het opzetten van PhD posities en richten

de TO2-instituten zich veelal op grootschalig en langlopend onderzoek. Over het algemeen

wordt aangegeven dat de omvang van de MIT-kennisvoucher het lastig maakt om de

interesse van onderzoekers te wekken.

Vanuit het hbo wordt geredeneerd vanuit het perspectief van het onderwijs. Zo wordt in het

kader van de huidige opzet van de MIT-kennisvoucher al snel gedacht aan het inzetten van

studenten voor het onderzoek. De MIT-kennisvoucher kan volgens hogescholen een

onderwijsversterkende rol hebben en de hogeschool kan met de inzet van studenten meer

doen met een klein budget. Uit de gesprekken met hogescholen blijkt dat het

onderwijsperspectief kan worden verenigd met het primaire doel van het instrument (het

beantwoorden van en kennisvragen van bedrijven), maar dat dit niet vanzelfsprekend is. Ook

vragen hogescholen zich af hoe de inzet van studenten kan worden opgevoerd aangezien zij

geen betaald werk kunnen verrichten.

Samenwerking tussen het mkb en kennisinstellingen

Als gevolg van het bovenstaande wordt de MIT-kennisvoucher nu voornamelijk gebruikt door

bestaande mkb-relaties van kennisinstellingen. Dit zijn bedrijven die betrokken zijn bij andere

projecten, langlopende programma’s of actief zijn in het netwerk van de kennisinstelling. Met

uitzondering van enkele kennisinstellingen die proactief de markt benaderen lijkt de MIT-

kennisvoucher nu voornamelijk gebruikt te worden door bedrijven die reeds actief met

onderzoek en ontwikkeling bezig zijn. Het instrument slaagt er dus niet (sterk) in om bedrijven

over te laten gaan tot innovatie.


Meer praktijkgerichte kennisinstellingen (TO2, hbo, technische universiteiten) werken op

structurele basis samen met het mkb, maar geven aan dat dit ook zonder de MIT-

kennisvoucher plaatsvindt en dat de MIT-kennisvoucher de samenwerking niet versterkt. Zo

wordt de MIT-kennisvoucher gezien als een transactie, aangezien het bedrijf niet mee werkt

aan het onderzoek. Dat terwijl dit aspect van samenwerking als kracht wordt gezien van de

interactie.


4 Conclusies

In dit hoofdstuk beantwoorden we de onderzoeksvragen en presenteren we de conclusies van

het onderzoek. We hebben in dit onderzoek de nadruk gelegd op het identificeren van

knelpunten voor de MIT-kennisvoucher. Door deze nadruk wordt primair aandacht besteed

aan wat niet goed werkt of verbeterd kan worden. Dit rapport doet dus geen uitspraken over

de effectiviteit of efficiëntie van de MIT-kennisvoucher in bredere zin.

4.1 Beantwoording van de onderzoeksvragen

De MIT-kennisvoucher in relatie tot andere voucherregelingen

Hoeveel en welke voucherregelingen zijn er in Nederland op innovatiegebied

(nationaal/regionaal/lokaal) en wat zijn de eigenschappen8 van deze regelingen? Hoe

verschillen en verhouden de regionale vouchers zich t.o.v. de MIT-kennisvoucher?

In totaal zijn er 20 voucherregelingen in Nederland geïdentificeerd die zich richten op het

innovatievraagstuk, slechts 8 daarvan richten zich op een kennisvraag. Deze regelingen

hebben over het algemeen een hogere maximale waarde per aanvrager (maximaal

€10.000,- versus €3.750,-), maar een lager totaalbudget voor de regeling (gemiddeld

€620.000,-). De regelingen concentreren dus meer middelen op minder bedrijven. Verder

zijn de regelingen vaak sectoraal georiënteerd, behoren aanvragers bij de aanvraag reeds

een offerte van een kennisinstelling in te dienen en verloopt de verzilvering via het bedrijf.

Ook verloopt de promotie van de regeling via de regionale kanalen, waar dit voor de MIT-

kennisvoucher via het nationale loket van RVO verloopt.

Naast deze andere voucherregelingen geven gesprekspartners aan dat er andere

alternatieven zijn voor de MIT-kennisvoucher dan alleen andere voucherregelingen. Zo ziet

men ook alternatieven in de andere MIT-instrumenten en de KIEM en RAAK regelingen van

NWO, Regieorgaan SIA.

Hoe verhoudt het gebruik van de MIT-vouchers per provincie/regio zich t.o.v. het gebruik

van de andere voucherregelingen? Zijn er correlaties zichtbaar tussen het gebruik van de

MIT-kennisvoucher en het aanbod van andere voucherregelingen?

Het gebruik van de andere voucherregelingen is beter dan de MIT-kennisvoucher, de

meeste regelingen worden uitgeput. Het huidige gebruik van de MIT-kennisvoucher is laag

en sterk geconcentreerd op de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen (T&U). Er wordt

het meest gebruik gemaakt van de MIT-kennisvoucher in Noord-Holland en Zuid-Holland,

terwijl ook Noord-Brabant en Gelderland sterke provincies zijn in de Topsector T&U.9 Deze

aantallen komen met name voort uit een kennisinstelling die proactief de markt benaderd.

Er zijn dus geen correlaties aangetroffen tussen de beschikbaarheid van andere

voucherregelingen en het gebruik van de MIT-kennisvoucher uitgesplitst naar regio. Ook als

specifiek naar voucherregelingen wordt gekeken die zich op kennisvragen richten is deze

correlatie niet terug te zien. Gesprekspartners geven duidelijk aan dat er voldoende vraag

is voor een landelijke regeling die aangrijpt op kennisvragen van het mkb.

8 Doelgroep, gebruikte kanalen voor aanbod, subsidiepercentage, totaalbudget, uitputtingsgraad, overtekening,

proces/methode/procedure, voorwaarden, promotie, nadruk op een kennisvraag en de rol van kennisinstellingen

9 CBS (2017), Innovatie en R&D binnen de topsectoren naar regio, 2014. Website: https://www.cbs.nl/nl-

nl/maatwerk/2017/12/innovatie-en-r-d-binnen-de-topsectoren-naar-regio-2014

https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2017/12/innovatie-en-r-d-binnen-de-topsectoren-naar-regio-2014

https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2017/12/innovatie-en-r-d-binnen-de-topsectoren-naar-regio-2014


Verklaring van de onderuitputting van de MIT-kennisvoucher

Hoe is de onderuitputting van de MIT-kennisvouchers te verklaren, met het oog op de

blijkende behoefte voor juist een instrument zoals de kennisvoucher?

De opzet van de MIT-kennisvoucher heeft verschillende knelpunten. Het eerste knelpunt is

de identiteit van het instrument, men is niet zeker over wat er met een “kennisvraag” wordt

bedoeld en hoe het instrument is afgebakend (wat kan wel, wat kan niet). Andere

voucherregelingen zijn vaak minder afgebakend, vlotter omschreven en bieden een

directe contactpersoon die gecontacteerd kan worden bij vragen. Het tweede knelpunt

is de maximale waarde van de voucher, deze is te laag om een volwaardig onderzoek in

uit te voeren. Het derde knelpunt is de eigen bijdrage van de ondernemer, met name dat

deze in cash en niet in-kind is. Bij andere voucherregelingen die zich richten op

kennisvragen wordt ook vaak om een cash bijdrage gevraagd, wel is de maximale waarde

en het subsidiepercentage veelal hoger. Het vierde knelpunt is de coördinatie tussen het

mkb en de kennisinstellingen. Daarnaast is de zichtbaarheid en bekendheid laag en loopt

de procedure niet vloeiend.

Voldoet de MIT-kennisvoucher aan de wensen10 van het Nederlandse bedrijfsleven? Is er

sprake van een mismatch tussen het aanbod van de MIT-kennisvoucher en de vraag vanuit

het Nederlandse bedrijfsleven?

Er is een duidelijke vraag geconstateerd vanuit het Nederlandse bedrijfsleven naar

ondersteuning bij kennisvragen in het kader van innovatie. Ook zijn alle gesprekspartners

het er over eens dat kennisinstellingen veel te bieden hebben. Tegelijkertijd wordt duidelijk

dat er een breder palet van vragen heerst bij bedrijven in die fase, men heeft niet puur een

kennisvraag maar is ook op zoek naar een sparringpartner rondom de opzet en inhoud van

het innovatietraject. De vorm van de voucher is momenteel ongelukkig omdat deze geen

middelen biedt voor de ondernemer zelf, tegelijkertijd wel een eigen bijdrage vraagt in

cash en de ondernemer confronteert met de praktische uitdaging van coördinatie met

kennisinstellingen en de procedure van de MIT-kennisvoucher. Ondernemers zijn in hun

kennisvragen vaak veeleisend waardoor kennisinstellingen met de beschikbare middelen

moeilijk aan de verwachtingen van ondernemers kunnen voldoen. Wel geven bedrijven

die gebruik hebben gemaakt van de regeling aan dat de steun via de MIT-kennisvoucher

wel gewaardeerd wordt, ook al is de maximale waarde van de voucher laag.

Leeft er binnen het Nederlandse bedrijfsleven en de kennisinstellingen de behoefte aan de

mogelijkheid om kennisvragen met een gemene deler te kunnen bundelen en te

bekostigen met meerdere MIT-kennisvouchers?

Deze behoefte is geconstateerd bij kennisinstellingen en in beperkte mate bij het

bedrijfsleven in het kader van het verhogen van het onderzoeksbudget, het verlagen van

de administratieve lasten en het delen van de kosten. In de huidige opzet biedt het

bundelen echter maar beperkte kansen om die doelen te bereiken. Zo is er nog steeds een

apart dossier per ondernemer (aparte aanvraag, aparte factuur, etc.). Ook dient er nog

steeds aan verschillende vragen gewerkt te worden, het correct formuleren van

soortgelijke maar verschillende kennisvragen maakt het extra lastig. De bijdrage van

bedrijven blijft gelijk en bedrijven uiten vooral sterke zorgen in het kader van

geheimhouding. Het bundelen wordt hierdoor niet gelijk als oplossing gezien voor het

verhogen van het gebruik van de MIT-kennisvoucher. Indien verhoging van de maximale

10 Hoogte en subsidiepercentage, aanvraag- en verzilveringsprocedure, aanbod (buitenlandse) kennisinstellingen,

etc.


waarde van de voucher geen optie is kan bundeling een uitkomst bieden. Wel dient

versoepeling van het bundelen dan te worden overwogen om met name de

administratieve lasten binnen de kennisinstellingen te verlagen. Het bundelen van vouchers

biedt daarbij met name een uitkomst als de kennisinstelling proactief de markt benaderd

aangezien dan gemakkelijker bedrijven met soortgelijke vragen of interesse in een

specifieke casus kunnen worden geïdentificeerd.

4.2 Conclusie


De voornaamste knelpunten bevinden zich rondom de coördinatie tussen mkb en

kennisinstellingen, de voorwaarden (maximale waarde en eigen bijdrage) en de

communicatie over het instrument. Daarnaast wordt er in dit rapport ook aangegeven dat er

een blijvende vraag is vanuit het mkb naar ondersteuning bij kennisvragen en advies rondom

inhoud en opzet van het innovatietraject en dat er ook een relevant aanbod is vanuit de

kennisinstellingen.


5 Reflectie op de bevindingen vanuit het onderzoeksbureau


Daarnaast wordt er in dit rapport echter ook aangegeven dat er wel een blijvende vraag is

vanuit het mkb naar ondersteuning bij kennisvragen en advies rondom inhoud en opzet van

het innovatietraject, en dat er ook een relevant aanbod is vanuit de kennisinstellingen. In deze

reflectie geven wij onze visie op hoe de bevindingen in relatie staan tot mogelijke

aanpassingen van de MIT-kennisvoucher.

Veel ruimte voor aanpassing van het instrument

Over het algemeen merken de onderzoekers op dat er weinig enthousiasme heerst voor de

MIT-kennisvouchers. Dit is uiteraard een knelpunt voor het gebruik van de regeling, maar dit

biedt het ministerie ook veel ruimte om het instrument aan te passen. De enkele spelers die

veel gebruik maken van het instrument zijn de enige spelers die het instrument graag in de

huidige vorm zouden behouden, maar de grote meerderheid zal openstaan voor

(substantiële) verandering. Het lijkt de onderzoekers onvoldoende om slechts de uitvoering van

de huidige MIT-kennisvoucher aan te scherpen (denk aan informatievoorziening). De

verwachting is dat dit onvoldoende zal zijn om het gebruik van de regeling sterk te verbeteren.

Verder hebben gesprekspartners sterk het belang van de MIT-regeling voor het mkb

benadrukt. Er ligt dus een duidelijk kans voor het ministerie om waarde te bieden voor het mkb.

De doelstellingen van de MIT-regeling en de MIT-kennisvoucher als vertrekpunt

De doelstellingen van het instrument dienen het vertrekpunt te zijn voor enige aanpassing van

de regeling. Aangezien de MIT-kennisvoucher gezamenlijk met de andere MIT-instrumenten

wordt ingezet om doelen te behalen is de samenhang tussen het instrumentarium ook van

groot belang. Zelfs als de verschillende MIT-instrumenten zich richten op verschillende outputs

is het in het kader van herkenbaarheid belangrijk dat de MIT als geheel een duidelijk profiel

heeft. Uit de uitgevoerde evaluatie van het gehele MIT-instrumentarium valt op te maken dat

de MIT-kennisvoucher primair dient bij te dragen aan twee doelstellingen:

1) Antwoorden op toepassingsgerichte kennisvragen gericht op de vernieuwing of

ontwikkeling van producten, productieprocessen en diensten;

2) Samenwerking tussen de overheid, het mkb en kennisinstellingen/andere typen

kennispartners & vergroting van het netwerk in de Topsectoren (opname mkb in

consortia).

Daarnaast heeft de MIT-regeling als doel om advies van kennisinstellingen, adviseurs &

innovatiemakelaars over opzet en inhoud van innovatietrajecten van het mkb te bieden. Dit is

ook als knelpunt geïdentificeerd in dit onderzoek.

Voordat het instrument eventueel zou worden aangepast dient helder te zijn aan welke doelen

het instrument dient bij te dragen en hoe de aanpassingen dit gaan realiseren. Samenhang

met andere MIT-instrumenten is daarbij belangrijk.

Aanpassing van de MIT-kennisvoucher in relatie tot de doelstellingen

Voor de doelstelling “antwoorden op toepassingsgerichte kennisvragen gericht op de

vernieuwing of ontwikkeling van producten, productieprocessen en diensten” wordt in dit

rapport geconstateerd dat de maximale waarde van de MIT-kennisvoucher niet van

voldoende hoogte is om onderzoek uit te voeren wat voldoet aan de vragen van het mkb.

Gesprekspartners stellen een waarde van €20.000 of meer voor. Terwijl dit de regeling zeker


aantrekkelijker zal maken komt bij een dergelijke sterke verhoging van de maximale waarde

de MIT-kennisvoucher nog dichter te liggen bij de andere MIT-instrumenten en andere

alternatieven zoals de genoemde NWO-regelingen. Ook speelt hier gelijk de relatie tot de

eigen bijdrage in cash, die bij een dergelijke maximale waarde dus nog zwaarder zal worden.

Voor de doelstelling “samenwerking tussen de overheid, het mkb en kennisinstellingen/andere

typen kennispartners & vergroting van het netwerk in de Topsectoren (opname mkb in

consortia)” wordt in dit rapport geconstateerd dat er momenteel vooral gebruik wordt

gemaakt van de MIT-kennisvoucher door bestaande relaties van kennisinstellingen en dat de

voucher met name een transactie en geen samenwerking betreft. Als de MIT-kennisvoucher

aan deze doelstelling dient bij te dragen dan zal de voucher ook betrekking moeten hebben

op de tijd van de ondernemer. Dit houdt in dat deze mee dient te werken aan het project.

Hierdoor wordt het ook mogelijk om de nadruk minder te leggen op een cash eigen bijdrage

door te werken met een in-kind bijdrage.

Verder speelt er nog de doelstelling van de MIT-regeling waar de MIT-kennisvoucher nu nog

niet aan bijdraagt: “advies van kennisinstellingen, adviseurs & innovatiemakelaars over opzet

en inhoud van innovatietrajecten van het mkb”. Andere MIT-instrumenten zoals de MIT-

innovatiemakelaars en het vroeger toegepaste instrument de MIT-innovatieadviesprojecten

dragen/droegen hier wel aan bij. Toch komt dit knelpunt naar voren in ons onderzoek. Het is

een optie om de middelen van de MIT-kennisvoucher (gedeeltelijk) in te zetten om deze

doelstelling na te streven. Dit kan ook helpen om de vragen van de ondernemer scherper te

krijgen waardoor onderzoek m.b.t. kennisvragen effectiever kan worden uitgevoerd.

Aanpassing van uitvoering van de MIT-kennisvoucher

Een duidelijke eerste stap is om de zichtbaarheid en bekendheid van de MIT-kennisvoucher te

verhogen. Dit zal beginnen met sterkere promotie van de regeling en informatievoorziening

omtrent de procedure en details (wat is een kennisvraag, wat kan wel en wat niet, kan worden

gewerkt met studenten, hoe werkt het met btw, etc.). Hierbij kan overwogen worden om

sterker in te zetten op communicatie via intermediaire organisaties, maar dit kan ook direct

vanuit RVO worden opgepakt mits daar middelen voor beschikbaar worden gesteld.

Daarnaast dient de regeling zo simpel mogelijk gemaakt te worden als met een kleine

maximale waarde wordt gewerkt. Dit in het kader van de balans tussen beschikbaar gestelde

middelen en (waargenomen) administratieve lasten. Het lijkt de onderzoekers mogelijk om na

verlening van de voucher de administratie verder te baseren op de door het bedrijf betaalde

rekening en de reeds uitgevoerde steekproeven. Het overdragen van de voucher kan dan

automatisch gebeuren, de ondernemer heeft immers de kennisinstelling al aangegeven.

Een grotere uitdaging is de coördinatie tussen het mkb en kennisinstellingen. Enkele

kennisinstellingen hebben een loket voor ondernemers, denk aan TNO, Centres of Expertise

van het hbo, etc. Daar is reeds een dialoog tussen ondernemers en kennisinstellingen zichtbaar

waar de MIT-kennisvoucher op kan inhaken. Andere kennisinstellingen, zoals veel grote

universiteiten, hebben een dergelijk loket echter vaak niet. Het zou een grote toevoeging zijn

aan het innovatie- en wetenschapslandschap om dit beter te faciliteren, maar dit speelt op

een hoger niveau dan de MIT. In de context van de MIT kan hier wel een (makel-schakel)

bijdrage aan worden geleverd, denk bijvoorbeeld aan de MIT-innovatiemakelaars en de MIT-

netwerkactiviteiten. Met name in termen van het wegwijs maken van ondernemers (waar

moet ik aankloppen?) en in contact brengen van spelers ligt een mogelijkheid.


Overzicht van geconsulteerde partijen

Tijdens het onderzoek is eerst een schriftelijk uitvraag gedaan bij 51 partijen, we hebben de

uitvraag zo breed uitgezet omdat we op zoek waren naar reflecties op mogelijke knelpunten

vanuit verschillende perspectieven. Deze 51 partijen betroffen 34 sectorale partijen

(sectororganisaties, TKI’s), een vertegenwoordiger van het mkb, 12 (regionale)

partijen/loketten voor het mkb (regionale ontwikkelingsmaatschappijen, Kamer van

Koophandel, economic boards, etc.) en 4 vertegenwoordigers van kennisinstellingen (VSNU,

Verenging van Hogescholen, National Regieorgaan SIA, TO2-federatie). De eerste selectie van

partijen is gemaakt op basis van activiteit m.b.t. de MIT-kennisvoucher (berichten op de

websites, etc.) daarna zijn deze partijen aangevuld om een goede dekking te hebben over

sectoren, regio’s en spelers. We hebben in totaal vanuit 17 verschillende hoeken reacties

ontvangen. In sommige gevallen hebben meerdere partijen gezamenlijk input ingestuurd, dit

geldt bijvoorbeeld voor TKI HTSM en FME, hogescholen via de Vereniging van Hogescholen en

TO2-instituten via de TO2-federatie.

Na de schriftelijke uitvraag zijn vervolggesprekken gevoerd met een selectie van deze partijen

en met aanvullende partijen zoals een selectie van deelnemers aan de MIT-kennisvoucher. In

totaal zijn er 19 gesprekken gevoerd.

Zie Tabel 3, Tabel 4, Tabel 5, Tabel 6 en Tabel 7.

Tabel 3 Overzicht van input vanuit sectorale partijen

No Organisatie Schriftelijke uitvraag Interview

TKI – HTSM & FME ● ●

Dutch Creative Council & CLICK NL ● ●

VNCI + Innovatiemakelaar Chemie ● ●

FNLI ●

LTO Nederland ● ●

Glastuinbouw Nederland ●

TKI - Energie en Industrie ●

TKI - Deltatechnologie ●

TKI - ICT ●

TKI – Chemie / Holland Chemistry ●

TKI - Life Sciences & Health / Health Holland ● ●

Technopolis BV 2020

Tabel 4 Overzicht van input vanuit regionale partijen


LIOF ●

BOM & Stimulus ● ●

Amsterdam Economic Board ●

InnovationQuarter ●



OostNL ●

Technopolis BV 2020

Tabel 5 Overzicht van input vanuit (vertegenwoordigers van) kennisinstellingen


Vereniging van Hogescholen (namens meerdere

hogescholen)

●

Avans Hogeschool Breda ●

Saxion Hogeschool ●

TO2-federatie (namens meerdere instituten) ●

TNO ●

TU Delft ●

Wageningen University & Research ●

Proeftuin Zwaagdijk ●

Technopolis BV 2020

Tabel 6 Overzicht van input vanuit het mkb


Mkb (6 gesprekken) (anoniem) ●

Technopolis BV 2020

Tabel 7 Overzicht van input vanuit subsidieadviseurs


Subsidieadviseur (anoniem) ●

Technopolis BV 2020


Overzicht voucherregelingen Nederland

De MIT-kennisvoucher

Tabel 8 Overzicht van de MIT-kennisvoucher

MIT-kennisvoucher

Regio Nationaal

Doelgroep mkb

Sector Topsectoren

Maximale hoogte

voucher

€3.750

Subsidiepercentage

voucher

50%

Totaalbudget €2.000.000

Uitputtingsgraad Nov-

2019

Onbekend

Overtekening Nee, ondertekening

Aanvraagprocedure Identificatie bedrijf, kennisvraag, Topsector en kennisinstelling

Verzilveringsprocedure De kennisinstelling verzilvert de ontvangen voucher bij RVO

Aanvullende

voorwaarden

Binnen 4 maanden na ontvangst voucher moet er een ondertekende opdracht of

offerte van de kennisinstelling overlegt worden

Voucher specifiek voor

kennisvraag

Ja

Toegestane

inkooppartner

Kennisinstellingen

Promotiekanalen Website/nieuwsbrief RVO, enkele kennisinstellingen, enkele subsidieadviseurs, ad-hoc

communicatie (website, nieuwsbrief) van verschillende veldspelers

Technopolis BV 2020


Vouchers voor het beantwoorden van een kennisvraag

Tabel 9 Overzicht voucherregelingen voor het beantwoorden van een kennisvraag (regeling 1 & 2)

Ik Ben Drents Ondernemer Kennistraject AgroFood

Regio Drenthe Regionaal (Provincie Limburg, LIOF)

Doelgroep Eenmanszaak zonder personeel, mkb mkb

Sector Agri-business, groene chemie, circulaire

economie, energie, digitalisering, HTSM,

gezondheidseconomie,

vrijetijdseconomie, logistiek

Agrofood sector

Maximale hoogte

voucher

€5.000 €10.000

Subsidiepercentage

voucher

50% 75%

Totaalbudget €200.000 €2.700.000


2019

Subsidieplafond is bereikt Ieder jaar is de voucherregeling 100%

uitgeput. Loopt van februari tot de

zomer, dus op dit moment geen

uitputtingsgraad beschikbaar.

Overtekening Onbekend, wordt niet bijgehouden bij Ik

Ben Drents ondernemer

Onbekend, zit een stop op. Verwachting

is dat er wel meer vraag is dan budget

beschikbaar.

Aanvraagprocedure Aanvraagformulier incl. projectplan,

offerte kennisleverancier, de-

minimisverklaring

Aanvraagformulier dient digitaal via de

website ingediend te worden.

Verzilveringsprocedure Directe uitkering van subsidie na

goedkeuring

Declaratie door bedrijf na afronding van

het kennistraject

Aanvullende

voorwaarden

Online aanvraagformulier incl.

projectplan, offerte kennisleverancier,

de-minimisverklaring

Activiteiten mogen niet hebben

plaatsgevonden voorafgaand aan de

aanvraag

Het moet aantoonbaar zijn dat de

kennisleverancier over de noodzakelijke

kennis of expertise beschikt

Inhuur van kennis heeft groei of het

creëren van nieuwe afzetmarkten ten

doel

Er dienen ten minste 2 en maximaal 3

personen deel te nemen aan

trainingssessies zodat conclusies en

aanbevelingen ook worden

geïmplementeerd.

Uitsluitend de kosten die de

kennisinstelling in rekening brengt,

worden gesubsidieerd.

Één voucher per mkb


kennisvraag

Ja Ja

Toegestane

inkooppartner

Private of publieke instantie met

activiteiten gericht op kennisoverdracht

en ingeschreven bij de KvK of een

buitenlandse equivalent

Hbo- of wo-instelling in Limburg (loopt

parallel met onderwijsprogramma)

Promotiekanalen Website IBDO, 123subsidie.nl, Provincie

Drenthe

Website LIOF, subsidieadviseurs,

agrofood netwerk Limburg, Brightlands,

Provincie Limburg

Technopolis BV 2020



Adviesprojecten Limburg Voucher Kennis & Expertise

Regio Limburg Flevoland

Doelgroep mkb mkb

Sector Maakindustrie, logistieke en agrofood

sector

Niet gespecificeerd

Maximale hoogte

voucher

€10.000 €15.000

Subsidiepercentage

voucher

50% 50%

Totaalbudget Per sectorprogramma ongeveer

€450.000 beschikbaar

€2.000.000


2019

Er heeft pasgeleden verlenging

plaatsgevonden en er is nog budget

beschikbaar. Onbekend hoeveel

Onbekend

Overtekening Vraag naar vouchers ligt ongeveer in lijn

met aanbod.

Onbekend

Aanvraagprocedure Aanvraagformulier, digitale indiening Beslisboom op website, online

aanvraagformulier en QuickScan

gesprek. Beoordeling door

onafhankelijke beoordelaar.

Verzilveringsprocedure Declaratie na afronding van

adviesproject, incl. Kopie

opdrachtverstrekking aan externe partij

Declaratie na afronding van beoogde

activiteiten

Aanvullende

voorwaarden

Het adviesproject moet binnen een

termijn van 12 maanden na

dagtekening worden afgerond en

gedeclareerd

De ontvanger van de voucher moet

binnen een half jaar na toekenning

starten met de uitvoering van de

activiteit en dient binnen een jaar na

toekenning te zijn uitgevoerd

Subsidiabele kosten zijn kosten die na

indiening van de voucheraanvraag zijn

gemaakt

Inhuur kennis is gericht op haalbaarheid,

business development, investment

readiness of versnelling van (nieuwe)

bedrijfsactiviteiten


kennisvraag

Ja Ja

Toegestane

inkooppartner

Private of publieke partij, gevestigd in

binnenland en buitenland

Partij naar keuze, zowel publiek als

privaat.

Promotiekanalen Website LIOF, Brightlands Website Horizon, voucherregeling

Flevoland, KvK, Provincie Flevoland,

Ondernemen in Zeeuws-Vlaanderen

Technopolis BV 2020



De Fabriek van de Toekomst Kennisondersteuning Agro&Food

Regio Noord-Brabant Overijssel

Doelgroep mkb Organisaties of ondernemingen

Sector Industrie Agrofood sector

Maximale hoogte

voucher

€10.000 €6.500 per aanvrager, €19.500 per

gezamenlijke activiteit

Subsidiepercentage

voucher

100% 75%

Totaalbudget €350.000 €600.000


2019

0%. Nog geen vouchers uitgereikt,

zal de komende 1,5 jaar

plaatsvinden

Ongeveer 90%, regeling loopt af per januari

Overtekening Niet van toepassing Nee, budget kan het aan. Zo’n 60

kennisvragen per jaar

Aanvraagprocedure Online scan, verdiepingsgesprek,

met gelijkgezinden aan de slag

met thema en implementatie

(aanvraag voucher)

Aanvragen met een digitaal

aanvraagformulier, incl. offerte en bewijs van

bankrekening. Inloggen met DigiD of

eHerkenning

Verzilveringsprocedure Voucher is onderdeel van Interreg

project, betrokken partner

registreert uren

Afhandeling in volgorde van ontvangst.

Aanvullende

voorwaarden

Focus op digitalisering en

robotisering

Operator ondersteuning of

ondersteuning bij het halen van

data waarde uit machines

Deminimis verklaring, formulier met

plan van aanpak

Het project moet starten binnen 3 maanden

en afgerond zijn binnen 12 maanden nadat

de subsidie is gegeven

Subsidies onder €2.500 worden niet vergoed

Gezamenlijke aanvragen gaan om

samenwerking tussen minstens twee

onafhankelijke partijen, waarvan ten minste

één uit de Agro en Food sector


kennisvraag

Nee, kan ook ingezet worden voor

haalbaarheidsstudie

Ja

Toegestane

inkooppartner

Kennisinstellingen Private en publieke instanties

Promotiekanalen Website Provincie Noord-Brabant,

BOM, Brainport, FME, TNO

Website Provincie Overijssel, VKON,

123subsidie.nl, kennispoort regio Zwolle,

Technopolis BV 2020



ZLTO Innovatievoucher Flevocampus voucher

Regio Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-

Gelderland

Flevoland

Doelgroep Bedrijfslid van ZLTO Ondernemer

Sector Land- en tuinbouw Regionaal voedsel

Maximale hoogte voucher €1.000 €7.500

Subsidiepercentage

voucher

100% excl. BTW 75%


Uitputtingsgraad Nov-2019 Ongeveer 60% 100%

Overtekening Nee, vraag naar vouchers loopt terug,

regeling stopt daarom ook volgend

jaar.

Onbekend, het feit dat de regeling

ieder jaar uitgeput is wijst erop dat er

meer vraag is

Aanvraagprocedure Via innovatiemakelaar in regio. Vooraf

wordt er een gesprek gevoerd met de

ondernemer om te zien of de

voucherregeling aansluit bij de vraag.

Via online aanmeldformulier

Verzilveringsprocedure Ondernemer gaat zelf naar

kennisinstelling en stuurt de factuur naar

ZLTO

Na afronding onderzoek volgt er een

eindgesprek waarin de besteedde uren

onderbouwt worden. Horizon Flevoland

betaald vervolgens de kennisinstelling

Aanvullende voorwaarden Ondernemer moet ZLTO bedrijfslid zijn,

kan 1 voucher per 2 jaar aanvragen.

Voucher wordt beoordeeld op

innovativiteit door een

beoordelingscommissie.

Project moet passen binnen de definitie

van voedsel en niet te technisch zijn.

Samen met ondernemer wordt ook

gekeken of het noodzakelijk is om

onderzoek te doen en op welke manier

hier invulling aan gegeven kan worden.

Bundeling is mogelijk.


kennisvraag

Ja, voucher voor toegang tot kennis en

netwerken.

Ja

Toegestane inkooppartner Leverancier gericht op het verkrijgen

van nieuwe kennis of kunde voor de

ondernemer, naar keuze

Aeres Hogeschool (Dronten en Almere)

en AMS (WUR en TU Delft)

Promotiekanalen Website ZLTO, glastuinbouw Nederland,

PZC nieuws

Website Flevocampus, Horizon

Flevoland, Provincie Flevoland, AMS

institute, Gemeente Almere, …

Technopolis BV 2020


Overige vouchers

Tabel 13 Overzicht overige voucherregelingen (regeling 1 & 2)

Voucherregeling MKB De Groeiversneller

Regio Friesland Gelderland

Doelgroep mkb mkb

Sector Niet gespecificeerd Food, health, energie, de innovatieve

maakindustrie en andere mkb-bedrijven

met potentie

Maximale hoogte

voucher

€2.500 €10.000

Subsidiepercentage

voucher

50% 50%

Totaalbudget €600.000 Onbekend


2019

Subsidieplafond is bereikt Onbekend

Overtekening Onbekend Onbekend

Aanvraagprocedure Aanvraag via e-loket, bestaande uit

projectsamenvatting, offerte

onafhankelijke deskundige en kopie

bankafschrift

Ondernemer moet vijf stappen

doorlopen: (1) QuickScan, (2) gesprek,

(3) groeiplan en experts, (4) voucher of

lening, (5) uitvoeren van groeiplan.

Verzilveringsprocedure Onbekend Onbekend

Aanvullende

voorwaarden

Onbekend Onbekend


kennisvraag

Nee, breder gericht op ondernemers die

willen innoveren, ontwikkelen en/of

strategische HR stimuleren

Nee, voucher is onderdeel van een

breder groeiplan voor de ondernemer

waarbij niet gespecificeerde externe

expertise ingeschakeld wordt

Toegestane

inkooppartner

Onafhankelijk deskundige Externe expert

Promotiekanalen Website Provincie Fryslân, SNN Website Oost NL, KvK, Provincie

Gelderland, VNO-NCW, Smart Industry

Oost, RCT Gelderland, …

Technopolis BV 2020



BOOST Smart Industry Voucher Groningse Ondernemersregeling

Regio Gelderland en Overijssel Groningen

Doelgroep mkb Bedrijven

Sector Maakindustrie Niet gespecificeerd

Maximale hoogte

voucher

€10.000 €5.000

Subsidiepercentage

voucher

50% 50%

Totaalbudget In eerste instantie €100.000, evaluatie in

December met mogelijke verhoging van

budget als gevolg

Onbekend


2019

Onbekend Niet uitgeput

Overtekening Onbekend n.v.t.

Aanvraagprocedure Aanvraag via makelaars van RCT

Gelderland, indiening via portal van

Oost NL, inclusief de-minimisverklaring,

mkb-verklaring, offerte

Aanvraag online, offerte van erkende

organisatie voor deelname aan

programma en de-minimisverklaring

Verzilveringsprocedure Na toekenning wordt het hele

subsidiebedrag als voorschot uitbetaald

Directe uitbetaling subsidie

Aanvullende

voorwaarden

Onbekend Het project moet in overeenstemming

zijn met één van de doelen van de

regeling, moet voldoen aan de

voorwaarden van de de-

minimisverordening, subsidiabele kosten

zijn meer dan €500.

De uitvoering van het project start

binnen 4 maanden na de

subsidieverlening en is afgerond binnen

14 maanden na de start.


kennisvraag

Nee, voucher kan ingezet worden voor

het inhuren van externe expertise, een

bewustwordingsprogramma voor

personeel of het inhuren van een IT

architect.

Nee, de voucher vergoed niet

gespecificeerd advies, bijvoorbeeld voor

het opstarten van een bedrijf, meester-

gezeltraject of verbeteren

ondernemersvaardigheden

Toegestane

inkooppartner

Niet gespecificeerd Niet gespecificeerd

Promotiekanalen Website Smart Industry Oost, Oost NL,

FME, Ondernemen Gelderland

Website provincie Groningen, KvK,

Groningen@Work

Technopolis BV 2020



Creatieve vouchers Innovatievoucher

Regio Groningen Overijssel

Doelgroep mkb Mkb in of buiten Overijssel, Overijsselse

gemeenten en waterschappen en

maatschappelijke organisaties gevestigd

in Overijssel

Sector Creatieve industrie Smart Industry of maatschappelijke

innovatie

Maximale hoogte

voucher

€5.000 €10.000 (indien ofwel de mkb-er ofwel

de uitvoerder buiten Overijssel gevestigd

is, geldt een maximum van €7.500)

Subsidiepercentage

voucher

50% 50%

Totaalbudget Onbekend €500.000


2019

Onbekend. Aanvraagperiode duurde

tot september 2019

Nog niet uitgeput

Overtekening Onbekend n.v.t.

Aanvraagprocedure Aanvraagformulier, offerte creatief

ondernemer, factuur creatief

ondernemer, print de-minimusaanvraag

Digitaal aanvraagformulier. offerte,

bewijs bankrekening, verlengingsbrief

(indien van toepassing). Inloggen met

DigiD of eHerkenning.

Verzilveringsprocedure Onbekend Onbekend. Afhandeling aanvragen in

volgorde van ontvangst.

Aanvullende

voorwaarden

Product of dienst moet innovatief zijn,

mkb-er mag maximaal 1x per jaar een

voucher aanvragen, product moet

binnen 6 maanden na toekenning

gereed zijn

Subsidie voor uitvoeren

haalbaarheidsproject voor een

innovatie, smart industry innovatie of

maatschappelijke innovatie. Gevraagde

subsidie is €3.750 of meer. Aanvrager is

uitgesloten van andere

subsidieregelingen.


kennisvraag

Nee, voucher is voor het samenwerken

met de creatieve industrie bij de

ontwikkeling of innovatie van een

product, dienst of de organisatie

Nee, de voucher is voor het uitvoeren

van haalbaarheidsprojecten voor een

innovatie, een smart industry innovatie of

maatschappelijke innovatie

Toegestane

inkooppartner

Creatieve ondernemer Open innovatiefaciliteit, kennisinstelling,

onderwijsinstelling of groot bedrijf met

R&D faciliteiten of een bedrijf met

specifieke kennis op het gebied van

medische technologie

Promotiekanalen Website Provincie Groningen, Stichting

Kunst en Cultuur

Website Provincie Overijssel, KvK,

Kennispoort Regio Zwolle, 123subsidie

Technopolis BV 2020



Haalbaarheidsstudie nieuwe energie en

energiescan

Innovatievoucher

Regio Overijssel Zeeland

Doelgroep Bedrijven, stichtingen, verenigingen,

maatschappen, vennootschappen

onder firma, commanditaire

vennootschappen of eenmanszaken,

Overijsselse gemeenten of een

brancheorganisatie

Ondernemers

Sector Niet gespecificeerd Recreatie, toerisme, natuur, beweging,

voeding of vitaliteit

Maximale hoogte

voucher

€15.000 €2.500

Subsidiepercentage

voucher

50% 50%

Totaalbudget €150.000 Onbekend


2019

Subsidieplafond is bereikt Onbekend


Aanvraagprocedure Invullen aanvraagformulier, inloggen

met DigiD of eHerkenning.

Onbekend

Verzilveringsprocedure Onbekend. Afhandeling aanvragen in

volgorde van ontvangst.

Onbekend

Aanvullende

voorwaarden

Subsidie voor uitvoeren

haalbaarheidsstudie voor

energieopwekking of besparing.

Aanvrager is geen holding of

moedermaatschappij van een concern

Een haalbaarheidsstudie naar

energiebesparende maatregelen bij

bedrijven is aantoonbaar uitgebreider

dan het standaard energieonderzoek

dat voor mkb-bedrijven beschikbaar is.

Initiatief moet een samenwerking tot

stand brengen in verschillende sectoren,

moet duurzaam zijn en passen bij de

Zeeuwse natuurlijke omgeving


kennisvraag

Nee, voucher is voor een

haalbaarheidsstudie voor

energieopwekking of energiebesparing

Nee, voucher kan ingezet worden voor

het inhuren van brede externe expertise

voor bijvoorbeeld het opstellen van een

business- of financieringsplan,

conceptontwikkeling, ruimtelijk advies,

marktanalyse of communicatiestrategie

Toegestane

inkooppartner

Onbekend Onbekend

Promotiekanalen Website Provincie Overijssel, KvK,

Topsector Energie

Website Provincie Zeeland, Website

Impuls Zeeland

Technopolis BV 2020



SMITZH – Haalbaarheidsonderzoek SMITZH – Kiemproject voucher

Regio Zuid-Holland Zuid-Holland

Doelgroep Maakbedrijven Technologieleveranciers

Sector Maakindustrie Maakindustrie

Maximale hoogte voucher €10.000 €30.000

Subsidiepercentage voucher 50% 50%


Uitputtingsgraad Nov-2019 Onbekend Onbekend


Aanvraagprocedure First-come-first serve principe. Tot

€25,000 volstaat één offerte, boven

€50,000 zijn drie of meer offertes nodig.

Aanvraagformulier invullen met één of

meerdere fieldlabs en per email

versturen.

Een aanvraagformulier versturen per

email. First-come-first-serve regeling

Verzilveringsprocedure SMITZH betaalt 80% vooraf en 20% bij

afronding aan het fieldlab.

Maakbedrijven betalen standaard 20%

vooraf en 80% bij afronding. Wanneer

het fieldlab de bevoorschotting heeft

ontvangen betaalt het fieldlab 50%

vooraf aan de deskundige(n) en 50%

bij afronding

SMITZH betaalt 80% vooraf en 20% bij

afronding aan het fieldlab.

Maakbedrijven betalen standaard 20%

vooraf en 80% bij afronding. Wanneer

het fieldlab de bevoorschotting heeft

ontvangen betaalt het fieldlab 50%

vooraf aan de deskundige(n) en 50%

bij afronding

Aanvullende voorwaarden Aanvraag alleen in samenwerking met

één van de fieldlabs verbonden aan

SMITZH. Aanvraag wordt samen met

het fieldlab ingevuld en het fieldlab

verzendt de aanvraag naar SMITZH.

Een of meerdere bedrijven samen met

een of meerdere fieldlabs. Aanvraag

wordt samen met het fieldlab ingevuld

en het fieldlab verzendt de aanvraag

naar SMITZH.


kennisvraag

Nee, voucher is voor een

haalbaarheidsonderzoek van de

toepassing van een technologie in een

productieproces

Nee, voucher is voor het op kleine

schaal toetsen van de haalbaarheid

van een nieuwe technologie

Toegestane inkooppartner Alleen van fieldlabs en waar nodig

externe expertise

Alleen van fieldlabs

Promotiekanalen Website SMITZH, InnovationQuarter,

RVO, regio midden-holland

Website SMITZH, RVO, mechatronica

machinebouw, smart industry

Technopolis BV 2020



CrossRoads2 DigiPro M4 project

Regio Interreg Zuid-Nederland/Vlaanderen Interreg Nederland/Duitsland

Doelgroep mkb mkb

Sector Topclusters Regionale Innovatie

Strategie voor Slimme Specialisatie

(RIS3)

Maakindustrie, ICT, technische

ingenieursbureaus, technische

installaties en technologiecentra

Maximale hoogte voucher €10.000 €5.000 of €8.000

Subsidiepercentage

voucher

50% 40%

Totaalbudget Wisselend, momenteel €240.000 voor

haalbaarheidsstudies

Onbekend

Uitputtingsgraad Nov-2019 Onbekend Onbekend


Aanvraagprocedure Digitale aanvraag via Stimulus

webportal, incl. reeks verklaringen

Gesprek met digipro-regiopartner,

vervolgens invullen van het digipro-

aanvraagformulier. Aanvragen worden

op volgorde van binnenkomst

behandeld

Verzilveringsprocedure Onbekend De Euregio Rijn-Waal beslist en kent de

subsidie toe na beoordeling van Oost

NL

Aanvullende voorwaarden Duur van maximaal 6 maanden (Door)ontwikkelen van een innovatief

‘slim’ product of proces,

digitaliseringsidee is een risicovolle

onderneming voor het bedrijf,

openstaan voor internationale

samenwerking, mkb-bedrijf gevestigd in

Gelderland, Oost-Brabant, Limburg en

een deel van Nordrhein-Westfalen.


kennisvraag

Nee, voucher is voor

haalbaarheidsstudie met inhuur van

externe expertise. Kosten zijn subsidiabel

na indiening van de aanvraag.

Nee, voucher is voor begeleiding bij de

ontwikkeling van intelligente producten,

processen en modellen in de vorm van

conceptontwikkeling of een

haalbaarheidsstudie

Toegestane inkooppartner Externe expertise en diensten Niet gespecificeerd

Promotiekanalen Website Stimulus, Brabantse

Ontwikkelingsmaatschappij, Impuls

Zeeland, Zeeland Business, Keep.eu,

ERAC, SmartHub VlaamsBrabant, …

Website digipro-interreg, Oost NL,

Keep.eu, Brabantse Kempen,

Enschede, …

Technopolis BV 2020

www.technopolis-group.com

Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers...2020/03/31 · Gesprekspartners die bekend zijn met...

Documents

Transcript of Onderzoek onderuitputting MIT-kennisvouchers...2020/03/31 · Gesprekspartners die bekend zijn met...