Goed groen onderwijs maak je samen

Onderwijscahier

Colofon

Dit is een uitgave van Branchevereniging VHG en bevat onze visie op het groene onderwijs in de komende jaren.

Deze publicatie is mogelijk gemaakt door Colland

Bezoekadres: De Molen 303994 DB HoutenPostadres: Postbus 10103990 CA HoutenT (030) 659 55 50F (030) 659 56 55info@vhg.orgwww.vhg.org

Augustus 2016

Waarom dit onderwijscahier? 3

Hoe verandert het groene vakmanschap? 5

Wat betekenen de veranderingen voor het groene onderwijs? 7

Hoe maken we goed groen onderwijs? 9

We doen het samen, maar in welke rol? 12

2

We staan voor ingrijpende maatschappelijke uitdagingen. In 2050 zal bijvoorbeeld ruim 80% van de wereldbevolking in steden leven. De gevolgen van de klimaatverandering worden ook steeds merkbaarder in korte en hevige weersomstandigheden, met vaak ook schade als gevolg.

Tegen deze achtergrond groeit het besef dat groen belangrijke baten heeft. Het draagt bij aan de kwaliteit van de leefomgeving, de gezondheid van mensen en het in stand houden van de biodiversiteit. Groen biedt oplossingen in het verduurzamen van onze leefomgeving. Op basis van wetenschappelijk onderzoek komen nieuwe groene innovaties tot stand, zoals groene schoolpleinen. Het groene vakmanschap krijgt daarmee ook nieuwe dimensies.

Tegelijkertijd verandert de positie van het groene onderwijs, onder andere door het wegvallen van instituties. Samenwerken is meer dan ooit noodzakelijk. Branchevereniging VHG waardeert het groene onderwijs en wil onderwijs en bedrijfsleven dichter bij elkaar brengen. In dit cahier leest u hoe dat kan. We gaan er graag over in gesprek met iedereen die op wat voor manier dan ook betrokken is bij het groene onderwijs.

Waarom dit onderwijscahier?De tijd dat groen decoratie was, is voorbij…

3

4

“Meer samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is een goede zaak. We

hebben met elkaar een verantwoordelijkheid. Onderwijsinstellingen moeten werken aan

instroom en nog beter presteren dan voorheen om interessant te blijven voor het bedrijfsleven en leerlingen. Het bedrijfsleven zal ook anders

moeten gaan kijken naar het opleiden van medewerkers. Dat is niet alleen een taak van het onderwijs, maar ook van de werkgevers.

En van de medewerkers zelf uiteraard. Binnen het vmbo gaat er veel veranderen. Met deze

initiatieven sorteren we erop voor. Ik zie dit dan ook als het begin van een nieuwe tijd.”

Wim van GinkelBestuurder Stichting

Beroepsonderwijs Bedrijfsleven

De groenprofessional zorgt voor het groen in onze leefomgeving. Groen is echter veel meer dan decoratie alleen. De functie van groen verandert en de groenprofessional zal mee moeten veranderen.

Concreet ziet Branchevereniging VHG de volgende ontwikkelingen:n Het groene vakmanschap krijgt nieuwe dimensies. Denk aan kennisverbreding op

thema’s als ‘groen & zorg’ en ‘groen en duurzaamheid’. Maar ook aan specialisatie, bijvoorbeeld in ontwerp en advies.

n Authentiek vakmanschap wordt weer gewaardeerd. In dat kader zal VHG de Meestertitel voor de sector introduceren.

n Andere competenties worden van belang. Denk aan kennis van ecologie en duurzaamheid. En aan vaardigheden op het gebied van communicatie, het begeleiden van doelgroepen etc.

n De vraag naar medewerkers op diverse niveaus zal groeien.

Hoe verandert het groene vakmanschap?

5

6

n Vakmanschap blijft belangrijk. Het groen moet op de juiste manier worden aangelegd en onderhouden, met gebruik van moderne technieken. De groene sector is dé autoriteit op dit gebied en moet dat in de toekomst ook kunnen blijven. Dan is het wel zaak dat de werkenden op alle niveaus in de sector hun kennis en vaardigheden op peil kunnen brengen en houden.

7

“Binnen ons hoveniersbedrijf hebben we medewerkers nodig van verschillende niveaus. Al zo’n

twintig jaar begeleiden we leerlingen tijdens stages of beroepspraktijkperiodes en vaak treden ze daarna bij ons in dienst. Met de diverse scholen in de regio hebben we regelmatig overleg en intern bespreken we de leerlingen wekelijks. Nauwere samenwerking met de scholen vind ik een goed idee. Persoonlijk contact werkt goed en ook stages voor docenten zijn waardevol. Dan krijgen ze een beter beeld van hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Daarnaast

moeten we veel meer promoten dat het hoveniersvak een serieus beroep is. Een vakbekwaam hovenier heeft veel in zijn mars en mag daar ook een goede

beloning voor ontvangen.”

Jaap van ReeuwijkDirecteur Jaap van Reeuwijk

Hoveniersbedrijf

Het mbo is en blijft de voornaamste leverancier van medewerkers voor de sector. Voor de komende jaren voorziet VHG een stijging van de personeelsbehoefte. Zorgwekkend is echter de daling van de instroom in het mbo. VHG hecht grote waarde aan de groene onderwijskolom, van vmbo tot aan universiteit. Niet alleen vanwege de instroom in de sector, maar ook met het oog op het versterken van de innovatiekracht en professionalisering van de branche.

Wat betekenen de veranderingen voor het groene onderwijs?

8

“Veranderingen in het onderwijs en het bedrijfsleven maken het mogelijk om de relatie tussen de

sectoren en het onderwijs opnieuw vorm te geven. VHG heeft die gelegenheid maximaal benut. AOC’s

leiden de mensen op die de toekomst groen kleuren. VHG en de AOC’s werken samen om de

ondernemers en werknemers van straks goed voor te bereiden op die toekomst. Die samenwerking

zorgt voor nog meer aansluiting op de arbeidsmarkt. We hebben elkaar hard nodig en pakken als partners

de zaken goed op. Ik vind dat fantastisch.”

Paul DuijsingsLid College van Bestuur

AOC Oost

Wat moet er binnen het groene onderwijs gebeuren om het groene vakmanschap op peil te brengen en te houden?n De doorstroming van vmbo naar mbo moet worden verbeterd.n Onderwijs en bedrijfsleven moeten nauw samenwerken om kennis en

innovatie in de scholen te brengen.n Cross-overs met aanpalende sectoren moeten worden onderzocht

en experimenten worden opgestart. Denk aan samenwerking met opleidingen in de (water)bouw en de (gezondheids)zorg.

n Professionalisering/scholing van werkenden en zij-instromers is belangrijk. Hier moet een adequate infrastructuur voor zijn. Die is er met de VHG Branche-opleiding, maar uitbreiding is gewenst.

9

Versterken, innoveren en samenwerken. Dat zijn in de visie van VHG de sleutelwoorden voor goed groen onderwijs in een veranderende omgeving.

Hoe maken we goed groen onderwijs?

We richten ons op concrete ontwikkelingen langs de volgende actielijnen:1. Samenwerking onderwijs-bedrijfsleven

VHG pleit voor concentratie van opleidingslocaties, zodat kennis en expertise daar aanwezig blijven. Een sterke band met het regionale bedrijfsleven op deze locaties is noodzakelijk. Via deze samenwerking worden kennis en innovaties uit de sector de scholen in gebracht en omgekeerd.

In samenwerking met enkele AOC’s heeft VHG het pilotprogramma ‘excellente scholen-excellente leerbedrijven’ opgezet om deze ontwikkeling mede vorm te geven. Scholen en bedrijven beoordelen samen het lesprogramma op actualiteit, bedrijven vullen delen van het programma in, stages zijn van hoge kwaliteit en docenten blijven bij door het volgen van bedrijfsstages.

10

2. Versterking vmbo-mbo-lijn Er is winst te halen in de doorstroming van vmbo naar mbo. Met de nieuwe keuzevakken/delen liggen er mogelijkheden om het werken in de groene ruimte in de breedste zin van het woord op een goede manier bij jonge mensen onder de aandacht te brengen.

VHG heeft in samenwerking met enkele AOC’s het pilotprogramma ‘verleiden tot het kiezen voor groen vmbo’ opgezet. Doel is om de groene sector op een positieve manier bij leerlingen onder de aandacht te brengen. Het ontwikkelen van leskaarten voor de nieuwe keuzevakken is een onderdeel van dit programma. Ook hiervoor worden bedrijven en scholen bij elkaar gebracht.

11

Implementatie MeestertitelVHG zal de titel Meesterhovenier ontwikkelen en implementeren. Deze titel geldt als erkenning voor excellent vakmanschap. Daarnaast zullen de mogelijkheden voor een Meestertitel voor andere groene sectoren worden onderzocht.

Uitbreiding mogelijkheden ‘Leven lang leren’ Het scholen van zij-instromers en werkenden is belangrijk. De samenwerking tussen AOC’s en Branchevereniging VHG binnen VHG Branche-opleiding dient verder te worden uitgebreid. VHG vraagt daarnaast aandacht voor de mogelijkheden van de Associate Degree-programma’s. Hiermee kunnen mensen die zich bewijzen op basis van hun vaktechnische kwaliteiten doorgroeien naar kader- en leidinggevende functies.

“De tijd dat groen decoratie was, is voorbij. Groen levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van de leefomgeving,

de gezondheid van mensen, de biodiversiteit en de biobased-/circulaire economie. Ook mensen met afstand tot de arbeidsmarkt vinden in onze branche perspectief.

Als VHG werken we onder meer aan de ‘markt van morgen’, waarin al deze thema’s een grote rol spelen, door verbindingen te leggen met opdrachtgevers en

stakeholders. Om deze uitdagende slag te kunnen maken, is samenwerking met onderzoek en onderwijs een eerste

vereiste. We willen innoveren. Daar is kennis voor nodig en bovendien ook de mensen die deze innovatie mee kunnen realiseren. Er liggen volop kansen in de groene sector. Op alle niveaus. Een goede samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven zorgt ervoor, dat we in onze branche over voldoende vakmensen en vakmensen van het juiste niveau kunnen beschikken. VHG wil de brug zijn tussen onderwijs

en bedrijfsleven, zodat we samen de uitdaging van de groene branche waar kunnen maken.”

Egbert RoozenDirecteur Branchevereniging VHG

3.

4.

12

Goed groen onderwijs maak je samen: overheid, onderwijs en bedrijfsleven. Voor elke partij is een eigen rol weggelegd.

OnderwijsVan de onderwijsinstellingen verwachten we dat zij goed groen onderwijs organiseren, met de deuren wijd open, gericht op samenwerking met de stakeholders én op de vraag vanuit de markt. Door het bedrijfsleven erbij te betrekken wordt het mogelijk om zorg te dragen voor interessant en actueel onderwijs. De Stichting Beroepsonderwijs Bedrijfsleven blijft verantwoordelijk voor het organiseren van de randvoorwaarden: de kwalificatiestructuur, de erkenning en begeleiding leerbedrijven etc.

We doen het samen, maar in welke rol?

13

OverheidVan de overheid wordt een faciliterende rol verwacht: het onderwijs moet goed worden gefaciliteerd om invulling te geven aan de belangrijke maatschappelijke rol van groen die we zien. We hopen dat de politiek laat zien dat het waarde hecht aan deze vorm van onderwijs: herkenbaar en aanspreekbaar in de regio, aansluitend op het karakter van de sector. Tot slot is van belang dat er een ‘level-playing-field’ is, wat vooral inhoudt dat de bekostiging van AOC’s gegarandeerd blijft op een vergelijkbaar niveau als de technische opleidingen binnen de ROC-wereld.

BedrijfslevenHet bedrijfsleven is toekomstig werkgever van de leerlingen en in die zin maatgevend voor de inhoud van het onderwijs. Deze rol is niet vrijblijvend. Er mag inzet gevraagd worden bij het opleiden van de toekomstige werknemer: binnen het bedrijf in de vorm van stages en bij de afname van examens, in de school bij eventuele gastlessen, het verzorgen van excursies enzovoorts. Bedrijven die op deze manier hun nek uitsteken, mogen een streepje voor hebben bij de plaatsing van leerlingen.

14

Branchevereniging VHGVHG wil in dit speelveld de rol van verbinder vervullen. Zeker nu de kenniscentra zijn weggevallen, pakken we onze rol samen met het groene onderwijs op. We willen partijen samenbrengen op thema’s en concrete activiteiten initiëren. Dat kan gaan over de kwali-teit van het primaire proces, maar ook over innovatievraagstukken of de structuur van het groene onderwijs in Nederlands en de positie daarvan. In dat kader neemt VHG ook deel aan het Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving. In dit kenniscentrum werken onderwijs en bedrijfsleven samen aan het inbrengen van innovaties in het (groene) onderwijs om het te verrijken en up-to-date te houden.

15