Ondernemen opschool · maar naar Berlijn? Met die vraag stapte een groepje brugklassers van het...
1
Ondernemende scholieren komen in het voortgezet onderwijs nauwelijks aan hun trekken. Een nieuwe schoolsoort, het entreprenasium, moet dat veranderen. ‘Onze leerlingen zeggen: laat maar, ik doe het zelf wel.’ Hanne Obbink D uits, dat kun je natuurlijk heel goed op school leren, met een leraar voor de klas en een leer- boek op je schoolbankje. Maar zou je je woordenschat en je spreekvaardig- heid niet veel meer kunnen vergro- ten door gewoon naar Duitsland te gaan? En dan liefst niet een paar ki- lometer over de grens, maar meteen maar naar Berlijn? Met die vraag stapte een groepje brugklassers van het Hondsrug College in Emmen af op hun leraar. Oké, zei die, maar dan moesten ze na thuiskomst wel een presentatie in de les houden, in het Duits. En het geld voor zo’n excursie? Dat moesten ze zelf bij elkaar zien te krijgen. En dus staat een clubje brugklas- sers op een vrijdag in juni op de markt van Emmen. Ze hebben een kraampje ingericht, versierd met Duitse vlaggetjes, waar ze berliner- bollen en bockworst verkopen en ook koffie, thee en limonade. De leerlingen, allen gestoken in een wit T-shirt met de naam van hun school erop, hebben de taken netjes ver- deeld. Een paar staan achter de kraam, een paar ervoor om het win- kelend publiek aan te spreken en weer anderen zorgen voor de voor- raad. Annegreet Bos (13) zit even uit te rusten achter de kraam. Loopt het? “Ja hoor. Vorige week waren we hier ook, en toen hadden we nogal veel onkosten gemaakt. Maar dat is nu minder.” De brugklassers op de markt zijn leerlingen van het zogeheten entre- prenasium, een nieuwe schoolsoort waarin het draait om ondernemer- schap. Het Hondsrug College in Emmen is de eerste school die ermee begonnen is. Na de zomer willen zeven andere scholen de eerste stap- pen zetten op weg naar zo’n entre- prenasium, en nog eens negen scho- len overwegen later hetzelfde te doen. “Voor ondernemerschap en onder- nemend gedrag bestaat in het onder- wijs heel weinig aandacht”, verklaart rector Kees Versteeg van het Honds- rug College. “Dat is een gemis, al was het maar omdat je er leerlingen erg mee kunt motiveren.” De Emmense rector had al ervaring opgedaan met het technasium. Dat is een havo- en vwo-variant met veel aandacht voor techniek, die nu al aan een kleine zestig scholen bestaat. Technasium-leerlingen houden zich niet alleen bezig met theorie, maar ook met de praktijk. Ontwerpen is voor hen zelfs officieel een examen- vak geworden. “Havo en vwo zijn nogal theoretisch”, zegt Versteeg. “Maar juist de praktijk van het ont- werpen brengt ongelooflijk veel en- thousiasme teweeg.” Maar het technasium is alleen weg- gelegd voor leerlingen met aanleg voor de exacte vakken. Waarom is iets dergelijks er niet ook voor wie andere talenten heeft, voor leerlin- gen die uitblinken in ondernemen, vroeg Versteeg zich af. Het entreprenasium moet havisten en vwo’ers een schoolloopbaan bie- den die van begin tot eind in het te- ken staat van ondernemen. “In de onderbouw gaat het vooral om het stimuleren van ondernemend ge- drag”, legt Versteeg uit. “In de hogere klassen moet daarnaast ondernemer- schap als vak op het lesrooster ko- men te staan.” Het ministerie van onderwijs heeft er wel oren naar om van onderne- merschap uiteindelijk een examen- vak te maken, heeft Versteeg in een verkennend gesprek te horen gekre- gen. “Dat gaat lukken. Ik verwacht dat over niet al te lange tijd zeker zo’n zestig scholen een entreprenasi- um zullen hebben.” Maar zover is het nog niet. Aan het Hondsrug College is nu net de eerste lichting brugklassers aan het proef- draaien. Eind vorig jaar begon die proef met het project ‘Jij de baas’, waaraan alle brugklassers van de school zeven weken lang twee dag- delen per week besteedden. In het kader van dat project moesten alle leerlingen een goed doel uitkiezen waarvoor ze geld wilden verdienen. In kleine groepjes schreven ze een businessplan en dat legden ze voor aan een echte ondernemer. Versteeg: “Eén belletje naar een ondernemersvereniging hier in de regio, en ik had er meteen vijftien die daar wel een middag voor naar school wilden ko- men.” Zo was er een groepje leerlingen dat besloot kerststukjes te verkopen. Het stel stapte binnen bij een mbo- school in de buurt, waar studenten van een agrarische opleiding zelfge- maakte kerststukjes verkochten, voor drie of vijf euro per stuk. Doe ons er maar honderd, zeiden de brug- klassertjes. Hun ouders schoten het geld voor en laadden de stukjes ach- terin de auto, zijzelf zorgden dat ze met winst verkocht werden, voor vijf of tien euro. Behalve een leuk en leerzaam pro- ject was ‘Jij de baas’ ook de eerste stap in de selectie van entreprenasi- umleerlingen – want de nieuwe schoolsoort is niet voor iedereen weggelegd. Daarna volgde nog een sollicitatiegesprek. Dat leverde uit- eindelijk een groepje van achttien brugklassers op die officieel zijn toe- gelaten. Wat dat voor leerlingen zijn? “Het zijn niet per se de slimsten”, zegt Ver- steeg. “Maar ze zijn creatief en initia- tiefrijk. Overtuigd van hun eigen kunnen. Ze accepteren niet vanzelf wat de school hun voorschotelt. Ze vragen wel eens om hulp, maar ze zeggen ook heel vaak: laat maar, ik doe het zelf wel.” Het groepje van achttien hoeft on- geveer tien uur per week geen les te volgen. In plaats daarvan doen ze dingen die ze zelf bedenken – zoals de reis naar Berlijn en de organisatie daarvan. Maar altijd binnen duidelij- ke kaders. “De doelen van de lessen liggen vast, en die moeten ook de entrepre- nasiumleerlingen halen”, legt Ver- steeg uit. “Maar als ze zelf een idee hebben om dat doel op een andere manier, op hun eigen manier te halen, dan krijgen ze daar de gele- genheid voor. Onder duidelijke voor- waarden: ze moeten dezelfde toetsen maken als alle andere leerlingen, en hun cijfer moet minstens op het ge- middelde zitten.” Dat blijkt te werken. “Deze leerlin- gen leren niet omdat het moet, maar omdat ze ergens in geïnteresseerd zijn. Leren is gekoppeld aan iets van henzelf, niet van de school. Het zijn de meest enthousiaste leerlingen die we hebben. Ze zijn in voor alles, en ze steken er heel veel tijd in. We moeten ze om vijf uur soms echt het gebouw uit slaan.” Het kost wel veel tijd, erkent Anne- greet, die veel lesdoelen haalt via haar eigen bedrijfje dat sportevene- menten organiseert, bijvoorbeeld op basisscholen. “Maar het is leuk, dus dan máák je tijd.” Wat er dan zo leuk is? “Dat je zelf alles kunt regelen, op je eigen manier, in plaats van dat je met een boek in de les zit.” Haar klasgenoot Jasper Kamer (ook 13) maakt intussen een filmpje van de verkoop van de berlinerbollen – want op dat gebied wil hij een bedrijf beginnen. “Zo leer je op een leuke manier”, zegt hij over het entre- prenasium als hij even pauze houdt. “En dan blijft het ook veel beter han- gen.” Leerlingen van het Hondsrug College proberen met een marktkraam met Duitse waren een excursie naar Berlijn te financieren. FOTO HERMAN ENGBERS Plannen in een schriftje “Ik heb eigenlijk een school voor mijn eigen dochter opgezet”, glim- lacht Mariëlle Jansen. Samen met Rob Slagter is zij de initiatiefnemer van het entreprenasium, en hun beider dochter Carmen is nu een van de eerste leerlingen die deze nieuwe schoolroute volgt. “Ze was op de basisschool al met van alles en nog wat bezig, met plannen die ze in een schriftje zette. We wilden een school waar ze daar iets mee kon.” Ook onvrede over haar eigen schooltijd speelde mee. Ze over- woog een studie op het gebied van sport en bewegen en daarvoor had ze de bètavakken nodig. “Maar ik miste daar gevoel voor. Ik deed maar wat, ik had geen idee waar de stof goed voor was. Pas toen ik daadwerkelijk bewegingsweten- schappen studeerde, viel alles op z’n plaats.” Waarom besteedt school niet eer- der aandacht aan de relevantie van vakken, vroeg Jansen zich af. En Slagter, die in zijn middelbare- schooltijd meer op de gang dan in de klas zat, voegde daar nog aan toe: waarom biedt school niet wat meer uitdaging? Toen Slagter als onderwijsadviseur op het Hondsrug College kwam en ontdekte dat rector Kees Versteeg met soortgelijke ideeën rondliep, was het plan snel gemaakt: er moet een entreprenasium komen.
Transcript of Ondernemen opschool · maar naar Berlijn? Met die vraag stapte een groepje brugklassers van het...
Ondernemende scholieren komen inhet voortgezet onderwijs nauwelijksaan hun trekken. Een nieuweschoolsoort, het entreprenasium, moetdat veranderen. ‘Onze leerlingenzeggen: laat maar, ik doe het zelf wel.’
Hanne Obbink
Duits, dat kun je natuurlijk heelgoed op school leren, met eenleraar voor de klas en een leer-
boek op je schoolbankje. Maar zou jeje woordenschat en je spreekvaardig-heid niet veel meer kunnen vergro-ten door gewoon naar Duitsland tegaan? En dan liefst niet een paar ki-lometer over de grens, maar meteenmaar naar Berlijn?
Met die vraag stapte een groepjebrugklassers van het HondsrugCollege in Emmen af op hun leraar.Oké, zei die, maar dan moesten ze nathuiskomst wel een presentatie in deles houden, in het Duits. En het geldvoor zo’n excursie? Dat moesten zezelf bij elkaar zien te krijgen.
En dus staat een clubje brugklas-sers op een vrijdag in juni op demarkt van Emmen. Ze hebben eenkraampje ingericht, versierd metDuitse vlaggetjes, waar ze berliner-bollen en bockworst verkopen enook koffie, thee en limonade. Deleerlingen, allen gestoken in een witT-shirt met de naam van hun schoolerop, hebben de taken netjes ver-deeld. Een paar staan achter dekraam, een paar ervoor om het win-kelend publiek aan te spreken enweer anderen zorgen voor de voor-raad.
Annegreet Bos (13) zit even uit terusten achter de kraam. Loopt het?“Ja hoor. Vorige week waren we hier
ook, en toen hadden we nogal veelonkosten gemaakt. Maar dat is numinder.”
De brugklassers op de markt zijnleerlingen van het zogeheten entre-prenasium, een nieuwe schoolsoortwaarin het draait om ondernemer-schap. Het Hondsrug College inEmmen is de eerste school die ermeebegonnen is. Na de zomer willenzeven andere scholen de eerste stap-pen zetten op weg naar zo’n entre-prenasium, en nog eens negen scho-len overwegen later hetzelfde tedoen.
“Voor ondernemerschap en onder-nemend gedrag bestaat in het onder-wijs heel weinig aandacht”, verklaartrector Kees Versteeg van het Honds-rug College. “Dat is een gemis, al washet maar omdat je er leerlingen ergmee kunt motiveren.”
De Emmense rector had al ervaringopgedaan met het technasium. Dat iseen havo- en vwo-variant met veelaandacht voor techniek, die nu alaan een kleine zestig scholen bestaat.Technasium-leerlingen houden zichniet alleen bezig met theorie, maarook met de praktijk. Ontwerpen isvoor hen zelfs officieel een examen-vak geworden. “Havo en vwo zijnnogal theoretisch”, zegt Versteeg.“Maar juist de praktijk van het ont-werpen brengt ongelooflijk veel en-thousiasme teweeg.”
Maar het technasium is alleen weg-gelegd voor leerlingen met aanleg
voor de exacte vakken. Waarom isiets dergelijks er niet ook voor wieandere talenten heeft, voor leerlin-gen die uitblinken in ondernemen,vroeg Versteeg zich af.
Het entreprenasium moet havistenen vwo’ers een schoolloopbaan bie-den die van begin tot eind in het te-ken staat van ondernemen. “In deonderbouw gaat het vooral om hetstimuleren van ondernemend ge-drag”, legt Versteeg uit. “In de hogereklassen moet daarnaast ondernemer-schap als vak op het lesrooster ko-men te staan.”
Het ministerie van onderwijs heefter wel oren naar om van onderne-merschap uiteindelijk een examen-vak te maken, heeft Versteeg in eenverkennend gesprek te horen gekre-gen. “Dat gaat lukken. Ik verwachtdat over niet al te lange tijd zekerzo’n zestig scholen een entreprenasi-um zullen hebben.”
Maar zover is het nog niet. Aan hetHondsrug College is nu net de eerstelichting brugklassers aan het proef-draaien. Eind vorig jaar begon dieproef met het project ‘Jij de baas’,waaraan alle brugklassers van deschool zeven weken lang twee dag-delen per week besteedden.
In het kader van dat projectmoesten alle leerlingen een goeddoel uitkiezen waarvoor ze geldwilden verdienen. In kleine groepjesschreven ze een businessplan en datlegden ze voor aan een echte
Ondernemenop school
ondernemer. Versteeg: “Eén belletjenaar een ondernemersvereniginghier in de regio, en ik had ermeteen vijftien die daar wel eenmiddag voor naar school wilden ko-men.”Zo was er een groepje leerlingen
dat besloot kerststukjes te verkopen.Het stel stapte binnen bij een mbo-school in de buurt, waar studentenvan een agrarische opleiding zelfge-maakte kerststukjes verkochten,voor drie of vijf euro per stuk. Doeons er maar honderd, zeiden de brug-klassertjes. Hun ouders schoten hetgeld voor en laadden de stukjes ach-terin de auto, zijzelf zorgden dat ze
met winst verkocht werden, voor vijfof tien euro.Behalve een leuk en leerzaam pro-
ject was ‘Jij de baas’ ook de eerstestap in de selectie van entreprenasi-umleerlingen – want de nieuweschoolsoort is niet voor iedereenweggelegd. Daarna volgde nog eensollicitatiegesprek. Dat leverde uit-eindelijk een groepje van achttienbrugklassers op die officieel zijn toe-gelaten.Wat dat voor leerlingen zijn? “Het
zijn niet per se de slimsten”, zegt Ver-steeg. “Maar ze zijn creatief en initia-tiefrijk. Overtuigd van hun eigenkunnen. Ze accepteren niet vanzelf
wat de school hun voorschotelt. Zevragen wel eens om hulp, maar zezeggen ook heel vaak: laat maar, ikdoe het zelf wel.”Het groepje van achttien hoeft on-
geveer tien uur per week geen les tevolgen. In plaats daarvan doen zedingen die ze zelf bedenken – zoalsde reis naar Berlijn en de organisatiedaarvan. Maar altijd binnen duidelij-ke kaders.“De doelen van de lessen liggen
vast, en die moeten ook de entrepre-nasiumleerlingen halen”, legt Ver-steeg uit. “Maar als ze zelf een ideehebben om dat doel op een anderemanier, op hun eigen manier te
halen, dan krijgen ze daar de gele-genheid voor. Onder duidelijke voor-waarden: ze moeten dezelfde toetsenmaken als alle andere leerlingen, enhun cijfer moet minstens op het ge-middelde zitten.”Dat blijkt te werken. “Deze leerlin-
gen leren niet omdat het moet, maaromdat ze ergens in geïnteresseerdzijn. Leren is gekoppeld aan iets vanhenzelf, niet van de school. Het zijnde meest enthousiaste leerlingen diewe hebben. Ze zijn in voor alles, enze steken er heel veel tijd in. Wemoeten ze om vijf uur soms echt hetgebouw uit slaan.”Het kost wel veel tijd, erkent Anne-
greet, die veel lesdoelen haalt viahaar eigen bedrijfje dat sportevene-menten organiseert, bijvoorbeeld opbasisscholen. “Maar het is leuk, dusdan máák je tijd.” Wat er dan zo leukis? “Dat je zelf alles kunt regelen, opje eigen manier, in plaats van dat jemet een boek in de les zit.”Haar klasgenoot Jasper Kamer (ook
13) maakt intussen een filmpje vande verkoop van de berlinerbollen –want op dat gebied wil hij een bedrijfbeginnen. “Zo leer je op een leukemanier”, zegt hij over het entre-prenasium als hij even pauze houdt.“En dan blijft het ook veel beter han-gen.”
Leerlingen van het Hondsrug College proberen met een marktkraam met Duitse waren een excursie naar Berlijn te financieren. FOTO HERMAN ENGBERS
Plannen in een schriftje
“Ik heb eigenlijk een school voormijn eigen dochter opgezet”, glim-lacht Mariëlle Jansen. Samen metRob Slagter is zij de initiatiefnemervan het entreprenasium, en hunbeider dochter Carmen is nu eenvan de eerste leerlingen die dezenieuwe schoolroute volgt. “Ze wasop de basisschool al met van allesen nog wat bezig, met plannen dieze in een schriftje zette. We wildeneen school waar ze daar iets meekon.”Ook onvrede over haar eigenschooltijd speelde mee. Ze over-woog een studie op het gebied vansport en bewegen en daarvoor hadze de bètavakken nodig. “Maar ikmiste daar gevoel voor. Ik deedmaar wat, ik had geen idee waar destof goed voor was. Pas toen ikdaadwerkelijk bewegingsweten-schappen studeerde, viel alles opz’n plaats.”Waarom besteedt school niet eer-der aandacht aan de relevantie vanvakken, vroeg Jansen zich af. EnSlagter, die in zijn middelbare-schooltijd meer op de gang dan inde klas zat, voegde daar nog aantoe: waarom biedt school niet watmeer uitdaging?Toen Slagter als onderwijsadviseurop het Hondsrug College kwam enontdekte dat rector Kees Versteegmet soortgelijke ideeën rondliep,was het plan snel gemaakt: er moeteen entreprenasium komen.
