‘OEPS, MAMA GROEIT...’Overmatige gewichtstoename gedurende de

zwangerschap

18 februari 2011

Charlotte Claessen Nicky Maassen

INHOUD PRESENTATIE

Fysiologische oorzaken gewichtstoename gedurende de

zwangerschap

Overmatige gewichtstoename gedefinieerd

Incidentie

Oorzaken overmatige gewichtstoename

Gevolgen overmatige gewichtstoename

Innovatie

Draagvlak

FYSIOLOGISCHE OORZAKEN GEWICHTSTOENAME GEDURENDE DE ZWANGERSCHAP

OVERMATIGE GEWICHTSTOENAME GEDEFINIEERD

Totale gewichtstoename in de zwangerschap

Gewichtstoename in het 2e en 3e trimester van de zwangerschap

Preconceptioneel BMI Toename in kg Toename in kg per week

Ondergewicht(<18.5 kg/m2)

12.5-18.0 0.51(0.44-0.58)

Normaal gewicht(18.5-24.9 kg/m2)

11.5-16.0 0.42(0.35-0.50)

Overgewicht(25.0-29.9 kg/m2)

7.0-11.5 0.28(0.23-0.33)

Obesitas(≥30.0 kg/m2)

5-9 0.22(0.17-0.27)

Institute of Medicine (IOM) richtlijn ‘Reëxamending the guidelines’.

INCIDENTIE

Nederland Nederlandse vrouwen komen tussen de 3-27 kg aan (Althuizen, E., et al

(2007).

38% komt meer aan dan aanbevolen (Rasmussen et al. 2009)

Preëxistent overgewicht leidt tot 6 keer meer gewichtstoename dan aanbevolen voor hun BMI- klasse in vergelijking tot vrouwen met een normaal BMI (Althuizen, E., et al (2007).

USA (Frye, A., (2006). )

46% (2004) en 37%(1997) komt meer aan dan aanbevolen Normaal BMI 34.1% Overgewicht 61.8% Obees 73.3%

GEVOLGEN OVERMATIGE GEWICHTSTOENAME GEDURENDE DE ZWANGERSCHAP

Macrosomie

Problemen bij de bevalling: Verhoogde kans op sectio

Postpartum gewichtsretentie

Lederman, S. A. (2001)Nohr EA, et all .(2008)Johannes Dietl (2005)Sarwer, B.D., et all. (2006).

OORZAKEN/RISICOFACTOREN OVERMATIGE GEWICHTSTOENAME

Verhoogd pre-conceptioneel BMI Te weinig of verkeerde kennis Verminderde fysieke activiteit Roken Voeding Sociale status

IOM richtlijn , Rasmussen (2009)

Tse, G., Macones, G. (2008) Althuizen, E., et all. (2007). Olson, Christine M. (2008) Wells, C., Schwalberg, R., Noonan, G., Gabor, V. (2006).

INNOVATIE

1 Bij de eerste zwangerschapscontrole wordt BMI van vóór de zwangerschap bepaald.

2 Afhankelijk hiervan wordt de cliënt ingedeeld in een BMI-categorie.

3 Aan de hand van haar BMI-categorie wordt voorlichting gegeven over wat de cliënt aan mag komen gedurende de zwangerschap.

4 In het boekje “Zwanger” komt een aanvulling over een gezonde gewichtstoename tijdens de zwangerschap en worden de IOM-curven toegevoegd.

5 In de wachtkamer van de praktijk komt een poster met daarop alle vier de BMI-categorie afhankelijke curven.

CURVE BMI CATEGORIE ‘GEZOND GEWICHT’

INNOVATIE

6 De BMI-categorie afhankelijke curven worden geïntegreerd in ondersteunende software voor de verloskundige praktijk.

7 De cliënt wordt bij de eerste controle gewogen en haar gewicht wordt ingetekend in de, van haar BMI-categorie afhankelijke, curve.

8 Tijdens elke volgende controle wordt de cliënt opnieuw gewogen en wordt dit gewicht ingetekend in de curve.

9 Indien de cliënt na vorige controle te veel is aangekomen, wordt dit bespreekbaar gemaakt.

10 Indien de cliënt de bovengrens van de curve overschrijdt, wordt een consult bij de diëtist en/of fysiotherapeut aangevraagd.

METHODE VELDONDERZOEK

Enquête Factoren die de innovatie beïnvloeden Belemmerende en bevorderende factoren voor de verbetering

van zorg rondom de begeleiding van gewichtstoename tijdens de zwangerschap

Na gerandomiseerde selectie zijn veertig verloskundige praktijken

binnen Nederland aangeschreven (18 geretourneerd (45%))

HUIDIGE ZORG (LITERATUUR ONDERZOEK)

Voorlichting gezonde leefstijl

Mondelinge voorlichting door verloskundige over gewichtstoename (Althuizen, E., et all. (2007)

51 % juist advies 27 % géén advies 22 % verkeerd advies

Verhoogd advies verhoogde kans op overmatige gewichtstoename

(3 )

RESULTATEN VELDONDERZOEK

n Ja Nee

Bepaald u tijdens de eerstezwangerschapscontrole het pre-conceptioneel BMI van de cliënt

18100%(N=18)

0%(N=0)

n Ja, altijd Ja, wisselde weken Nooit

Is het in uw praktijk gebruikelijkom gedurende de zwangerschap hetgewicht te bepalen

1817%(N=3)

78%(N=14)

6%(N=1)

n Ja Nee

Geeft u advies bij teveel aankomen? 18 100%(N=18)

0%

(N=0)

n Positief Neutraal Afwijzend

Hoe staat u tegenover het feit dat iedere cliënt geïnformeerd wordt over haar aanbevolen gewichtstoename per BMIcategorie volgens de IOM richtlijn?

1872%

(N=13)22%

(N=4)6%

(N=1)

n Geen Aan minder dan de helft

Aan meer dan de helft

Aan alle zwangere

Aan hoeveel zwangeren heeft u de afgelopen maand prenataal voorlichting gegeven over overmatige gewichtstoename gedurende de zwangerschap?

1817%

(N=3)78%

(N=14)6%

(N=1)0%

(N=0)

n Ja Nee

Bent u op de hoogte van het bestaan van de Institute of Medicine richtlijn dieuitgaat van verschillende BMIcategorieën?

1844%

(N=8)56%

(N=10)

AANBEVELINGEN Elke zwangere adviseren over gewichtstoename tijdens de

zwangerschap

Elke zwangere tijdens iedere controle wegen

Anticiperen op een (dreigende) afwijkende gewichtstoename van de zwangere

Nederlands onderzoek om de juiste afkappunten voor ‘onze’ populatie te bepalen.

HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT…

CURVE BMI CATEGORIE ‘ONDERGEWICHT’

CURVE BMI CATEGORIE ‘GEZOND GEWICHT’

CURVE BMI CATEGORIE ‘OVERGEWICHT’

CURVE BMI CATEGORIE ‘OBESITAS’