O-

DE GIERZWALUW IvEDBl^KIWVVVGADArvl

19URG.NR \

M E E R M E D E W E R K I N G . G E V R A A G D I I I

V a n a f het e e r s t e nummer; van de 18de J a a r g a n g s i e r t he t v i g n e t met de G i e r z w a l u w de v o o r p a g ? -na yan ons M e d e d e l i n g e n b l a d . Een l o g i e s e keus voor een i n Amsterdam g e v e s t i g d e V o g e l w e r k ­g r o e p . .Wei ni g v o g e l s zijn immers meer a a n ( s t e d e l i j k e ) bebouwing gebonden dan deze s o o r t * In d a t z e l f d e nummer s t o n d ook een oproep t o t medewerking o n ­der de a l a r m e r e n d e k o p ' G i er%wa-luwen van Amsterdam nog s t e e d s bëc l re i q d 1 . Nu, een j a a r l a t e r , kunnen we twee d i n g e n v a s t s t e l - .•, l e n , r u l . dat de G i e r z w a l u w e n i n Amsterdam vanwege de v o o r t ­gaande s t a d s s a n e r i n g i n d e r d a a d nog s t e e d s b e d r e i g d zijn en dat op de oproep t o t medewerking i n h e t q e h e e l geen r e s p o n s kwam. Dat i s b i jzonder jammer en i k v i n d ook dat we ons daar wel een b e e t j e voor mogen s c h a m e n . Maar ge 1 ukk i g k r i j g e n we nog een h e r k a n s i n g , a i s de G i e r z w a l u w e n e r t e n m i n s t e nog i e t s i n z i e n om ook d i t j a a r weer n a a r onze s t a d t e r u g te k e r e n » Pak he t be­wuste a r t i k e l e r nog eens 'bij en l e e s nog eens na wat u doen k u n t . De s c h r i j v e r s hebben me v e r z e k e r d dat de u i t g e l o o f d e b e l o n i n g nog s t e e d s s t a a t ! We ontmoeten e l ­k a a r dus komende zomer i n de D a p p e r b u u r t , want ook u w i l t de G i e r z wa 1 u w t o c h n i e t ( n i s s e n ! ?

Een a n d e r e G i e r z w a l u w h o e f t u z e k e r n i e t te m i s s e n ; u bent e r nu i n aan h e t l e z e n . Om ons b l a d meer g e z i c h t en v o o r ­a l meer naam te geven i s , met i n ­stemming van de l e d e n v e r g a d e r i n g , t o t deze n a a m s v e r a n d e r i n g b e s l o t e n . E.h w e l k e naam p a s t b e t e r bij onze s t a d . en bij he t v i g n e t d a t we a l h&dden? Geen ' n i e u w ' b l a d d u s , maar i k hoop t o c h dat deze v e r a n ­d e r i n g ook e e n p e r i o d e van g r o t e a k t i v i t e i t i n l u i d t , d i e t e v e n s g e ­p a a r d mag gaan met een f l i n k e g r o e i

, v a n h e t a a n t a l V o g e I w e r k g r o e p ­l e d e n . E r moeten in Amsterdam en omgeving meer dan o n g e v e e r 100 mensen zijn d i e z i c h t o t de v o g e l s a a n g e t r o k k e n v o e l e n en d i e mee w i l l e n doen aan onze o n d e r z o e k e n en a n d e r e a k t i v i -t e i t e n . Met meer mensen kunnen we meer doen, zowel aan o n d e r ­zoek a l s aan a n d e r e l euke en n u t t i g e z a k e n .

Nu -het Blauwe r e i g e r o n d e r z o e k i s a f g e s l o t e n en we b i n n e n k o r t de r e s u l t a t e n kunnen b e k i j k e n , r i c h t e n we de b l i k op de t o e ­komst en de o n d e r z o e k e n d i e p l a a t s gaan v i n d e n . Het o n d e r ­zoek n a a r a a n t a l en v e r s p r e i ­d i n g van de II u j s z wa l u w i s nu eens een zomerse a k t i v i t e i t . V e r d e r o p i n d i t b tad l e e s t u er meer o v e r . Voor komende w i n ­t e r s t a a t een t e l l i n g van h e t w i n t e r b e s t a n d van het Waterhoen op s t a p e l ~ B i j zonderheden vo I -gen i n een v o l g e n d e ' G i e r z w a l u w ! , V e r d e r zijn e r n a t u u r l i j k de i n ­v e n t a r i s a t i e s waaraan i e d e r e e n mee kan h e l p e n , en de g e b r u i k e ­l i jke e k s k u r s i e s en k o n t a k t a v o n -den w a a r v o o r we weer z u l l e n p r o ­b e r e n i n t e r e s s a n t e p r o g r a m m a ' s , samen te s t e l l e n . N a t u u r l i j k zijn v o o r a l ook i n i t i a t i e v e n en i d e e -en van de leden h e e l e r g we lkoml En v e r g e e t u ook n i e t a n d e r e n * v i a ' d e G i e r z w a l u w ' van uw e r ­v a r i n g e n mee te l a t e n g e n i e t e n .

Maar g a a t u v o o r a l op een mooie zomeravond in de D a p p e r b u u r t ki jken en p r o b e e r v a s t t e s t e l l e n o f de G i e r z w a l u w g e b r u i k maakt van de broedge I e g e n h e i d i n de n i euwbouw. A l s d a t zo i s kunnen we met r e c h t en e r e de naam ' G i e r z w a ­luw* b l i j v e n v o e r e n !

Kees H a z e v o e t .

Bestuursmededelingen

Notulen van de jaarvergadering van de K.N.N.V. Vogelwerkgroep Amsterdam d.d. 2L\ j a n u a r i 1981 i n het Bosmuseum i n het A'damse Bos,

1. V o o r z i t t e r Fred Vogelzang opent de jaarvergadering om 13*20 uur. Aanwezig zijn 30 l e den /abonnees. Er i s bericht- van verhindering van hf leden. '

2. De notulen van de jaarvergadering.. 1980 geven aanleiding t o t de vraag o f de S t i c h t i n g Recreatiegebied Spaarnwoude o o i t aan Joop Buker of Henk de Groot een verslag heeft gestuurd. D i t zou i n het mededelingenblad worden geplaatst.

3« Ingekomen stukken Bedankt voor het lidmaatschap hebben de fam. v. Schaick, mw. Scholten, de heer J.H. Smid, mw. M. Vos en de fam. Woortman. Nieuwe leden zijn Leo en Robert Heemskerk, Evelien Heijst en de heer J.P. Winter. Mw. M.G.J. Geers en Peter Scholten zijn weer a k t i e f l i d geworden.

h* Jaarverslag 1980 Het j a a r v e r s l a g 1980 geeft geen aanleiding t o t opmerkingen. Het punt Mededelingenblad i s aanleiding aandacht te geven aan

. het u i t t r e d e n van Mej. v. Drooge u i t de redaktiekommissie. Ons ©re-lid de heer P. Brander k r i j g t de gelegenheid, me j . v. Drooge i n lovende bewondering toe te spreken, evenals hij dat deed bij haar afscheid u i t het bestuur i n 1977. Zij was de voornaamste grondlegger van het Mededelingenblad en jarenlang de stuwende

• k r a c h t , evenals ze dat was i n het bestuur van de V.W.G.. Mieke Brander onderstreept deze hulde, met bloemen en een platenbon.

5» Financieel verslag Peter Schol ten vraagt het volgend jaa r een balans te maken.

6. Verslag kaskommissie De kaskommissie bij monde van de heer J, Andriese d e e l t , met de komplimenten voor de nieuwe penningmeester, mede, dat de kas en de financiële a d m i n i s t r a t i e i n orde zijn bevonden.

7. K o n t r i b u t i e - v o o r s t e l 1981 Het k o n t r i b u t i e v o o r s t e l voor 1981 wordt aangenomen. Onder de post kon t r i b u t i e i s bij de begroeting rekening gehouden met een bijdrage van ƒ 50, aan de S t i c h t i n g Samenwerkende Vogelwerk­groepen Noord - Holland (S.V.N.). De penningmeester z a l i n het vervolg het bedrag van de k o n t r i -b u t i e onderaan de accept-giro kaart vermelden om zo v r i j w i l l i g e verhoging mogelijk te maken. De. penningmeester wijst op de mogelijkheid van een c o l l e c t i e f abonnement op het Vogeljaar tegen gereduceerd t a r i e f . B e t a l i n g -moet; lopen v i a onze penningmeester.

8. De wijzigingen i n de Regelingen van Huishoudelijke Aard worden . goedgekeurd.-. Joop Bukër zegt dat onder D o e l s t e l l i n g e n punt 7 de

naam SOVCN/KNNV; Contactorgaan voor vogelstudie nog gewijzigd d i e n t te worden. De nieuwe benaming zal worden doorgegeven. Daarvan zal een v o l l e d i g e uitgave worden gemaakt.

9. Steven Schoevaart geeft aanvullende i n f o r m a t i e over de S t i c h ­t i n g S.V.N. ( z i e boven) zoals reeds door Fred Vogelzang aange­kondigd i n het Mededelingenblad 18e jaargang no. 1 pagina 6.

- 3 -

De oprichtingsakte i s op 31 december j . l . bij n o t a r i s Nipperus gepasseerd. De s t i c h t i n g wordt gevormd door 7 V.W.G.'s i n Noord-. Holland, w.o. die. van ons, echter met u i t z o n d e r i n g van V.W.G. het Gooi. Het voornaamste doel i s bevordering van vogelonderz.oek. Het u i t te geven. t i j d s c h r i f t zal 'de Graspieper'heten. Het zal k maal per j a a r verschijnen. Het abonnement kost ƒ 17550. Men s t r e e f t naar k o r t i n g voor leden van de aangesloten V.W.G.'s. A r t i k e l e n u i t de bladen van dé'V.W.G.'s z u l l e n v e r k o r t worden weergegeven. I n de redaktièraad'zijn de V.W.G.'s Vertegenwoordigd, i n ons geval door Martin y.d. Berg. De heer Andriese s t e l t voor, ten einde versnippering te voorkomen, ons Mededelingenblad evenals 'de Pieper' op te doen.gaan-in 'de Graspieper'. D i t v o o r s t e l v i n d t geen steun. De vergadering gaat akkoord met het v o o r s t e l Kees Hazevoet en Steven Schoevaart.in hét Stichtingsbestuur z i t t i n g te l a t e n nemen.

10. Bestuurssamenstelling Dé bestuursleden Henk de Groot en Richard Schoevaart die periodiek aftreden maar herkiesbaar zijn, worden bij akklamatie herkozen. Hetzelfde geschiedt met de verk i e z i n g van de kandidaten voor het .-voorzitterschap resp. het s e k r e t a r i a a t Kees Hazevoet en Henk Klumper, eerstgënóemde al s v o o r z i t t e r voor êên j a a r , Henk Klumper al s s e k r e t a r i s voor twee jaa r . , Steven Schoevaart bedankt op welsprekende wijze de aftredende voor­z i t t e r en s e k r e t a r i s onder overhandiging van een cadeaubon. De on­misbare steUn'van.de aftredende s e k r e t a r i s W i l l y Rypkema ontvangt bloemen vari Mieke Brander.

Pauze Na de pauze wordt de jaarvergadering voortgezet onder v o o r z i t t e r ­schap van Kees Hazevoet.

11. "Benoeming kaskommissie. Om de t r a d i t i e de leden van de kaskommissie slec h t s voor twee jaa r te'benoemen en wel afwisselend, wordt door het l o t bepaald dat de heer Andriese a f t r e e d t en dé heer Kamp nog l i d b l i j f t voor êên j a a r . Als nieuw l i d wordt verkozen Joop Buker.

12. Plannen voor .1981. De plannen van het nieuwe bestuur kunnen a l s v o l g t worden opgesomd. Betreffende het reigeronderzoek komt er nog een a f s l u i t e n d e r e i ­geravond. (Zie Nieuwsbulletin no. ^ 1 ) . Het torenvalk ~ uilenonderzoek wordt voortgezet. Broedgevallen i n de regio Amsterdam s.v.p. doorgeven aan Joop Buker. Ook de p l u i s -avonden bij Joop gaan gewoon door. De i n v e n t a r i s a t i e s zoals v o r i g . j a a r gadaan worden voortgezet. Nieuw zal zijn een onderzoek naar broedgevallen van de huiszwaluw i n het stadsgebied. I n december '81 en ja n u a r i '82 z u l l e n er water­hoen t e l l i n g e n worden gedaan. Joop Buker gaat bij het kon t r o l e r e n van de uilenkasten ook aanteke­ningen maken van nesten van kraaiachtigen i n 'het Amsterdamse Bos. ':

Henk de Groot zal zijn kennis "hiervan inbrengen. Tevens zijn nog 2 a 3 helpers welkom. . . Henk Sandee w i l onderzoek doen naar de maaginhoud bij k r a a iachtigen. Interessant zal, zijn te weten o f ze inderdaad bloembollen eten, zo­als op de Oosterbegraafplaats wordt verondersteld. Henk heef t ook b e l a n g s t e l l i n g voor dode exemplaren van andere soorten vogels, met uit z o n d e r i n g van wilde eend, meerkoet, scholekster,' wulp, merel, zanglijster, koperwiek, spreeuw en huismus. De vogels i n l e v e r e n bij of telefoneren naar Henk Sandee of Joop Buker. Meeuwensoorten mel­den bij heer Walters. A l l e s met vermelding van v i n d p l a a t s , datum en, i n d i e n bekend, doodsoorzaak.

- h -•

Het S.V.N, gaat een onderzoek doen naar k l u t e n en bergeenden; aan d i t onderzoek z u l l e n wij ook onze medewerking geven. Er i s een verzoek om "het Bijenpark" i n de Osdorper binnenpolder te in v e n t a r i s e r e n . D i t verzoek was.gericht aan de vogelbeschermings-konsulent van Waterland, omdat er voor Amsterdam nog geen konsulent is.(Wie heeft i n t e r e s s e ? ) . Dit.verzoek zal aan ons worden doorgege­ven. • . , SOVON-onderzoek. Joop Èuker geeft aanvullende mededelingen bij de p u b l i k a t i e i n het Mededelingenblad jaargang 18 no. /+. Er blijken medewerkers bereid om lege vakken over te nemen. Peter Scholte gaat Bijlmer-Zuid doen en V.WoG. Haarlem neemt nog een blok Haarlemmer­meer voor zijn rekening,, De Brasemer en Westeinder zijn nog onbezet. Losse waarnemingen, vooral u i t de n i e t bezette blokken, blijven steeds welkom. De gegevens zijn met g r a t i s dienstenveloppen' op te sturen. Deze zijn verkrijgbaar bij Joop Buker. De k a a r t van het Amsterdamse Bos i s door een technische s t o r i n g nog n i e t gereed. Het b l i j k t dat Henk de Groot nog enkele waardevolle aanvullingen kan geven. Daarna zal ze bij het Mededelingenblad worden •gevoegd. • ' :

Kees* Hazevoet meent dat we te weinig leden hebben. Onze V.W.G. i s onvoldoende bekend. Het i s gebleken dat mensen u i t de regio Amster­dam, die a l jaren vogelden, nog n o o i t van onze V.W.G, gehoord hadden. Hij w i l v i a pers en radio stad Amsterdam aandacht vragen voor onze V.W.G.. Meer leden betekent een sterkere financiële positie,•maar ook meer kans op aktieve leden die nog a l t i j d zeêr welkom zijn.'.-' Op die' plaatsen waar het Mededelingenblad van onze V. W.G. l i g t t e r i n f o r m a t i e moet meer aandacht worden getrokken door bijv. posters op mededelingenborden.(Voorstel mw. Arntzen). Daarvoor zou het voorste blad van het Mededelingenblad kunnen dienen.(Voorstel Martin v.d. Berg). I n d i t verband wordt opgewekt t o t inzending van zoveel mege-l i j k co pij'. D i t mede om het Mededelingenblad onder de nieuw voorge­stelde naam "de Gierzwaluw" een zo goed mogelijk aanzien te geven. I n de nieuwe jaargang z u l l e n de pagina's telkens gedurende êên jaar worden doorgenummerd. Het eerstvolgende n i e u w s b u l l e t i n dat voor 1 f e b r u a r i a.s. moet ver­schijnen, zal aankondigingen bevatten van de volgende kontaktavonden en exkursies: 8 f e b r u a r i , exkursie naar Flevoland; 12 f e b r u a r i , l e z i n g van dhr. Dijkstra over de v a l k e r i j ; . • - * 26 f e b r u a r i , uitwerkavond over de plannen voor de komende maanden' en vertoning van de. f i l m "Weidevogels" van Jan van der Kam; 7 maart, exkursie naar de Zuidpier van IJmuiden; 21 maart, grote pluisdag i n het Bosmuseum; 27 maart, a f s l u i t e n d e blauwe reigeravond;, . 12 a p r i l , exkursie naar de A.W. Duinen; 9 en 10 mei, weekend-exkursie naar Ameland; I n de' nacht van 5 op 6 j u n i , exkursie grote r i v i e r e n . Tevens komt er een kontaktavond waarin een l e z i n g wordt gehouden over het sociale gedrag van de ekster.. Nadere mededelingen hierover z u l l e n volgen.

13. Ron dvraag/M e ded.eljmgen a

Steven Schoevaart deelt mede, dat de V.W.G. Noord Holland Noorder­k w a r t i e r zijn voorraad boeken voor een zacht pr i j s j e van de hand w i l doen. De.boekjes t.w. Broedvogels van Noord Holland, Vogels van het 'Zwanenwater en een. monografie over de meerkoet, die normaal ƒ 12,50 pér stuk kosten, zijn nu bij Steven te koop voor ƒ 3550 per stuk. Martin van de Berg vraagt hulp voor het verzendklaar maken yan het Mededelingènblad. Mw. Arntzen en dhr. Andriese zeggen hulp toe en Mieke Brander zegt hulp toe i n geval van nood. Tevens wordt er om type-krachten gevraagd. Opgemerkt wordt, dat het rondbrengsysteem voor het Mededelingenblad weer i n werking moet -komen; d i t om de ge­stegen portokosten op te vangen» -

- 5 -

De heer Andriese vraagt t o t s l o t of het mogelijk i s om schrijvers van interessante a r t i k e l e n over vogelstudie als spreker u i t te nodigen op kontaktavonden. Het bestuur s t a a t h i e r welwillend tegenover.

De v o o r z i t t e r dankt de aanwezigen voor hun komst en s l u i t de vergade­r i n g om 16.30 uur.

Sekretaris

0 "proeven Het bestuur van de- V.W.G. - Amsterdam heeft van de Nederlandse Vereni­ging t o t Bescherming van Vogels een verzoek ontvangen t o t a a n s t e l l i n g van een vogelbeschermingskonsulent voor de regio Amsterdam. Daar er op de vorige oproep geen enkele r e a k t i e i s gekomen, w i l het bestuur d i t nogmaals onder uw aandacht brengen. Het l i g t i n de bedoeling dat deze konsulent naar vermogen de volgende taken zal v e r v u l l e n : - Funktioneren als kontaktpersoon tussen,onze V.W.G. en Vogelbescher- ,

ming. ... - Gevraagd of ongevraagd aan beide organisaties i n f o r m a t i e en adviezen

verstrekken op het gebied van de "praktische vogelbescherming". - Het verstrekken van v o o r l i c h t i n g over diverse a k t i v i t e i t e n van beide

verenigingen aan diverse organisaties en p a r t i k u l i e r e n i n de reg i o . De konsulent wordt benoemd voor een periode van 3 j a a r . Tussen de V.W.G. - Amsterdam, Vogelbescherming en de konsulent wordt een s c h r i f t e l i j k e overeenkomst over de a a n s t e l l i n g afgesloten. De periode van 3 j a a r wordt stilzwijgend verlengd, tenzij êên van de d r i e ondertekenaars hiertegen bezwaar maakt vöör het aflopen van de termijn o f als de konsulent naar een b u i t e n de gemeente gelegen regio v e r h u i s t . Door Vogelbescherming wordt j a a r l i j k s een onkostenvergoeding van ƒ 50,00 v e r s t r e k t . Tevens k r i j g t men éénmalig een i n f o r m a t i e pakket i n bruikleen waarin u i t g e ­b r e i d wordt verhaald hoe te handelen. Het bestuur hoopt dat een l i d van onze werkgroep ti j d en zi n h e e f t om d i t zeer n u t t i g e werk op zich te nemen en zou d i t graag zo spoedig mo­gelijk w i l l e n vernemen. Ook suggesties over eventuele kandidaten b u i t e n onze werkgroep,..maar i n de regio Amsterdam, zijn van harte welkom. Voor aanmeldingen, suggesties of verdere i n f o r m a t i e kunt u terecht bij de s e k r e t a r i s .

Het bestuur.

I n verband met de ste r k gestegen portokosten voor het verzenden van het Mededelingenblad worden v r i j w i l l i g e r s gevraagd om het Mededelingenblad i n hun eigen omgeving rond te bezorgen. Tevens worden v r i j w i l l i g e r s ge­vraagd om type-werk voor de redak t i e te v e r r i c h t e n . U kunt z i c h voor deze a k t i v i t e i t e n opgeven bij: Resi Damhuis, TJiterwaardenstraat 2 6 M ' , Amsterdam, t e l . If2^390. Bij voorbaat h a r t e l i j k dank.

Wijzigingen l e d e n l i j s t Verhuisd: Hr. T.J.D, Muidér. Het nieuwe adres l u i d t : van der Veldestraat 7 1071 CW Amsterdam, t e l . per 1 a p r i l a.s.: 90737^.

- 6 -

Oproep t o t m e d e w e r k i n g a a n ALLE V o g e l w e r k g r o e p l e d e n . .

ONDBI^OBZ MAAR 1 .AHTAL BH Y BRS ?RBIÏ)IHG VAH SE HUIS ZWALUW I N DB

REGIO AMSTBRTAM.

De H u i s z w a l u w ( D e l i c h o n u r b i c a ) i s i n N e d e r l a n d e en ' z e e r t a l r i j k e b r o e d v o g e l ' , d.w'.z. e r z i j n meer dan 50.000? b r o e d p a r e n ( C o m m i s s i e v o o r de N e d e r l a n d s e A v i f a u n a 1970). V o l g e n s de A t l a s v a n de N e d e r ­l a n d s e B r o e d v o g e l s ( T e i x e i r a 1979) k a n h e t a a n t a l op 77.000 p a a r g e s c h a t w o r d e n .

V o o r h e t g e b i e d 1 G r o o t "-Amsterdam' z i j n v r i j w e l g e e n k w a n t i t a t i e v e g e ­gevens b e k e n d . , P h i l i p p o n a (197*0 g e e f t de r e s u l t a t e n v a n de t e l l i n g ­e n d i e o n d e r auspiciën.van h e t C o n t a c t o r g a a n v o o r V o g e l s t u d i e v a n de 3T.HNV t u s s e n 1966 e n 1969 w e r d e n gehouden. V o o r de gemeente Am­s t e r d a m w o r d t een a a n t a l v a n 101-250 n e s t e n v e r m e l d b i j een v o l l e - ~ d i g h e i d s g r a a d d e r t e l l i n g e n v a n kO-60°/o. D i t i s dus een n o g a l g r o v e s c h a t t i n g . . I n de j a r e n z e v e n t i g w e r d e n i n e n k e l e a a n g r e n z e n d e g e b i e d e n e k s a k -t e r e t e l l i n g e n g e h o u d e n d i e h e t v o l g e n d e b e e l d g a v e n . I n h e t G o o i , t u s s e n A m s t e r d a m - R i j n k a n a a l e n Eem, w e r d e n i n 1978 9 1 n e s t e n g e t e l d , t e r w i j l h e t t o t a a l op 1057 g e s c h a t w e r d ( M o o l e n b e e k & D i e p e r i n k 1979). D i t a a n t a l b l e e k l a t e r n o g w a t h o g e r t e l i g g e n n . l . . r e s p . " 1.039 en 1127. I n 1979 w e r d e n i n d i t g e b i e d 927 n e s t e n . , g e t e l d en w e r d h e t t o t a a l op 1.057 g e s c h a t ( D i e p e r i n k 198o).

T e l l i n g e n , g e h o u d e n i n . d e Z a a n s t r e e k i n de j a r e n 1970 t/m .1976 l e v e r ­

d e n e en a a n t a l n e s t e n op d a t v a r i e e r d e v a n 192 t o t 3^3 (Roos 197^ & 1976) " *

T e n e i n d e ook v o o r ons w e r k g e b i e d n a u w k e u r i g e gegevens o v e r h e t v o o r ­komen v a n de H u i s z w a l u w t e v e r k r i j g e n g a a t d i t j a a r de e e r s t e t e l l i n g v a n deze s o o r t v a n s t a r t 0

Hoe k u n t u meedoen?

I n N e d e r l a n d a r r i v e e r t de H u i s z w a l u w : m e e s t a l v a n a f h a l f a p r i l . De aankomst v o l t r e k t z i c h s t e r k g e s p r e i d e n ' k a n t o t e i n d m e i o f b e g i n j u n i d u r e n . De n e s t b o u w b e g i n t m e e s t a l n i e t v o o r m e i en g a a t d o o r t o t i n j u n i . B r o e d e n en o p g r o e i e n d e r j o n g e n t o t h e t moment v a n u i t ­v l i e g e n d u u r t r u i m ' z e s weken. H e t b r o e d s e i z o e n i s z e e r l a n g ; e r z i j n v a a k 2-3 l e g s e l e . T o t b e g i n o k t o b e r k a n men n i e t - v l i e g v l u g g e j o n g e n i n de n e s t e n waarnemen. De b e s t e _ t j j d . v°-0Xj*e„tL.t.§<11^n_jvan E S S i S S ^ i S . J H i i ( P h i l i p p o n a ïïï T e i x e i r T ' T 9 7 9 ) • Ook , i n a u g u s t u s k a n e r n o g goed g e t e l d w o r d e n .

U k u n t g e d u r e n d e d e z e p e r i o d e een b u u r t , wijk o f g e b i e d n a a r uw k e u z e op n e s t e n i n v e n t a r i s e r e n , w a a r b i j de v o l g e n d e gegevens g e ­v r a a g d wordens

- a d r e s v a n h e t h u i s o f gebouw w a a r a a n de n e s t e n z i c h b e v i n d e n ,

- h e t a a n t a l n e s t e n , - h e t b o u w j a a r v a n h e t gebouw ( v o o r o f na 1955)9 - i n w e l k e w i n d r i c h t i n g z i j n de n e s t e n gebouwd?, - i s de o n d e r g r o n d w a a r o p h e t n e s t gebouwd i s l i c h t o f d o n k e r ?

De l a a t s t e d r i e p u n t e n z i j n n i e t n o o d z a k e l i j k , maar k u n n e n w e l b e ­l a n g r i j k z i j n v o o r h e t v e r k r i j g e n v a n een b e t e r i n z i c h t i n de b i o t o o p -e i s e n v a n de H u i s z w a l u w .

- 7 -

Om t e v o o r k o m e n d a t v e r s c h i l l e n d e mensen h e t z e l f d e g e b i e d t e l l e n v e r n e e m i k g r a a g w i e waa r w i l gaan t e l l e n , V a n z e l f s p r e k e n d i s . «.het.. v o o r , fete.*. • s4agen _^an _ _ dexjte 1 ling': v a n h e t , ..g'róoti s t e b e l a n g d a t zoveel"mbgeï^li'''iensen"gegevens "doorgeven. Ook wan-neer,,u n i e t a a n de, e i g e n l i j k e t e l l i n g mee, k u n t o f w i l t d o e n .verzoek' •" i l c u . a l l e w a a r n e m i n g e n v a n H u i s s w a l v i w - n e s t e n i n Amsterdam en omge­v i n g a a n mij d o p r \t-.e g e v e n o p d a t r zo . w e i n i g .mogelijk " b r o e d g e v a l l e n o v e r h e t h o o f d w o r d e n g e z i e n . A n d e r e n k u n n e n . d a n op.de d o o r u d o o r g e g e v e n p l a a t s de g e v r a a g d e gegevens v e r z a m e l e n . Ook n e g a t i e v e ge­gevens v a n g e b i e d e n w a a r g e e n H u i s z w a l u w e n v o o r k o m e n z i j n w e l k o m , •

I k r e k e n op uw a l l e r m e d e w e r k i n g l T . z . t . z u l l e n a a n i e d e r e . t e l l e r t e l f o r m u l i e r e n v e r s t r e k t w o r d e n . G e e f t u e c h t e r n u a l op, z o d a t a l l e s zp goed m o g e l i j k gekoördineerd ,kan w.orden, ,; •

Kees'"Hazevoet, Thomas a E e r a p i s s t r a a t 4o/3, 106h LW Ams-terdam, . ..." "•' _ .... tel.-139599. '

L i t e r a t u u r , ,. ., - : -

Com m i s s i e v^o.r de N e d e r l a n d s e A v i f a u n a 6 1 970. A v i f a u n a v a n N e d e r - , "i'ahd. 2e druk.' L e i d e n , • \

D i q j e r i n k , P.W. 1980, H u i s z w a l u w t e 1 l i n g 1979. K o r h a a n l4s51-56. M o o l e n b e e k , R.G, en P. D i e p e r i n k . 1979. De H u i s z w a l u w a l s , b r o e d ­

v o g e l i n h e t G o o i , h e t V e c h t p l a s s e n e n Eemgebied, ICorhaan' 13° 81 - 8 7 . ,

P h i l i p p o n a , J , 1974. De H u i s z w a l u w - D e l i c h o n u r b i c a . A a n t a l l e n en v e r s p r e i d i n g i n N e d e r l a n d . L e v e n d e N a t u u r 77s3^-43.

Roos, M. 1974. De h u i s z w a l u w , een toenemende b r o e d v o g e l i n onze om­g e v i n g . V o g e l b e s c h e r m i n s w a c h t " Z a a n s t r e e k " , V e r s l a g 197^89-10.

Roos, M. 1976,,. .HjUiszwaluwen i n de Z a a n s t r e e k anno 1976. V o g e l S e s c h -' ' " érmihgswacnt ," 'Zaanstreek''., V e r s l a g 1976 8.14-15... 1 ' .^eixei'ra, R.M., 1979.. A t l a s v a n de N e d e r l a n d s e B r o e d v o g e l s ,,' s-Grave.

' ' l a n d . pp', 236-237, . ' . . ' : •

- 8 -

Oproep t o t medewerking aan een kluten-,-en bergeendénonderzoek

Nu h e t weide-broedvogel-onderzoek i s a f g e s l o t e n , hebben de gezamenlijke v o g e l -werkgroepen b e s l o t e n h e t komend j a a r de aandacht, voor wat de broedvogels b e t r e f t , t e r i c h t e n op K l u t e n en Bergeenden. U k u n t aan beide o f aan êên van de twee onder­zoeken meewerken. U k u n t z i c h voor beide opgeven b i j :

Wim Ruitenbeek,- • .• ' t Waver 37, 1843 JR Grootschermer.

A l l e deelnemers ontvangen een nadere t o j s l j ^ h j j i n g . Verslagen van h e t onderzoek . z u l ­l e n v e r s c h i j n e n i n "De Graspitcper". Na één sei z o e n z u l l e n w i j b e k i j k e n o f v o o r t ­z e t t i n g van de onderzoeken gewenst en m o g e l i j k l i j k t .

Kees Hazevoet zou graag de waarnomingen, d i e van deze s o o r t e n i n Groot-Amster­dam worden verzameld door l e d e n van onze V.W.G. d i e o f w e l meedoen aan één van de onderzoekjes o f w e l " l o s s e " waarnemingen doen, ontvangen om zo met behulp h i e r v a n een v e r s l a g j o t e maken voor "De Gierzwaluw". . . .

H i j v r a a g t daarom om de gegevens n i e t a l l e e n naar Wim Ruitenbeek op t e s t u r e n , , maar.ook naar z i j n adres: • '

Kees Hazevoet, • • ' Thomas a. K-empisstraat 4 0 - I I ,

1064 LW Amsterdam ( t e l . 02a _ 139599)-. ' .

K l u u t

TÜssen7T970~'en™19orÖ i s "hét a a n t a l i n -Noords-Holland broedende .Kluten f l i n k gestegen. V o o r a l i n de p o l d e r s hebbën ze z i c h óp a l l e r l e i p l e k k e n g e v e s t i g d waar ze . v r a g e r n i e t voorkwamen. .Voor 1970 werd h e t a a n t a l paren op 130 geschat,, i n de periode 1976-1977 waren dat er w a a r s c h i j n l i j k meer dan 370. Sinds d i e t i j d l i j k t h e t bestand z i c h wat t e s t a b i l i s e r e n , maar exacte gegevens ontbreken. D i t v e r s c h i j n s e l , r o e p t b i j z o n d e r i n t e r e s s a n t e vragen op. I s de K l u u t b e z i g z i c h d e f i n i t i e f i n h e t binnen­l a n d t e v e s t i g e n , n et a l s de Sc h o l e k s t e r ? Of hebben we s l e c h t s t e doen met vogels d i e door h e t v e r l o r e n gaan van g e s c h i k t e broedter-reinen e l d e r s ( F l e v o l a n d ? ) z i c h b i j w i j z e van "tweede keus" i n het b i n n e n l a n d v e s t i g e n ? Om daar meer over aan de weet t e komen i s het n o o d z a k e l i j k de komende t i j d h e t broedbestand, en nu zo moge-j l i j k ook h e t broedsucces, nauwkeurig t e v o l g e n . Tevens kunnen w i j zo l e r e n aan welke p l e k j e s K l u t e n de voorkeur geven.

Opzet van h e t onderzoek W i j denken aan een onderzoek waar U op d r i e n i v o 1 s aan dee l k u n t nemen, a l naar gelang de t i j d en de e n e r g i e d i e U er i n w i l t s t e k e n . a. Deelnemers op d i t n i v o t e l l e n u i t s l u i t e n d hoeveel K l u t e n z i c h i n hun i n v e n t a r i ­

s a t i e gebied bevinden. Eind mei bevinden z i c h de meeste K l u t e n op de broed­p l a a t s e n . Eén t e l l i n g i n d i e p e r i o d e i s i n p r i n c i p e genoeg. Meer t e l l i n g e n e r ­voor en erna tussen b e g i n a p r i l en e i n d j u l i z i j n n a t u u r l i j k welkom.

b. Deelnemers op d i t n i v o t e l l e n OOK h e t a a n t a l broedparen. Daarvoor i s h e t nodig van e i n d a p r i l t o t h a l f j u n i ongeveer één keer per week de b r o e d p l a a t s e n t e con­t r o l e r e n . Een paar uur per t e l l i n g i s meestal ( u i t e r a a r d a f h a n k e l i j k van de om­vang van h e t i n v e n t a r i s a t i e gebied) genoeg.

c. Op d i t n i v o houden de deelnemers ook b i j hoeveel jongen er i n een bepaald ge­b i e d v l i e g v l u g worden. Daar i s w e k e l i j k s e c o n t r o l e voor nodig van e i n d a p r i l t o t h a l f j u l i . D i t v r a a g t nauwkeuriger en l a n g d u r i g e r waarnemen. I e d e r e e x c u r s i e z a l dus wat la n g e r duren.

Bergeend

- 9 -

Reden van h e t onderzoek - ' -Zoals bekend i s de Bergeend van ouds broedvogel i n de duinen, waar v o o r a l gebroed wordt' i n oude, verslaten k o n i j n e h o l e n . Vanaf de z e s t i g e r j a r e n en m i s s c h i e n wel eerder h e e f t de s o o r t z i c h 'echter ook u i t g e b r e i d over poldergebieden i n Woord-H o l l a n d . Naast bekende " n e d e r z e t t i n g e n " i n en rond Robbenoord en ' t Balgzand werd de Bergeend s i n d s d i e t i j d i n toenemend 'aantal gezien i n akker- en graslandg#!&€"^-den, v e r s p r e i d over de p r o v i n c i e . Bekend i s ook, dat i n een a a n t a l g e v a l l e n de i n onze akker- en graslandgebieden broedende v o g e l s er i n slaagden jongen g r o o t t e brengen. H i e r t o e ; was h e t n o o d z a k e l i j k dat de Bergeend v o o r a l een g r o o t 'aanpassings­vermogen b e z a t om g e s c h i k t e broedgelegenheden t e v i n d e n . Zo z i j n nesten gevonden i n r i o o l b u i z e n , d u i k e r s 'en andere h o l e n , maar ook i n meer open s i t u a t i e s werd ge­broed, z o a l s i n schuren, onder g r a s p o l l e n o f houthopen. Tot nu toe i s - n o g geen d u i d e l i j k b e e l d v e r k r e g e n van de v e r s p r e i d i n g van de Bergeend i n h e t p o l d e r g e b i e d , t e r w i j l ook gegevens over h e t broedsucces v r i j w e l o n t b r eken. Het vermoeden wordt wel g e u i t , dat h e t v o o r a l om subadulte v o g e l s gaat, d i e i n dé goede broedgebieden (de duinen) nog geen kans k r i j g e n ën i n deze r e l a t i e f ongunstige broedgebieden pogingen doen t o t broeden t e komen, d i e nu en dan s l a g e n . Maar nogmaals, diè z i j n vermoedens d i e a l o f n i e t -bevestigd z u l l e n moeten worden. •••••' " '

Opzet van h e t onderzoek Om e n i g i n z i c h t i n de p r o b l e m a t i e k t e k r i j g e n , verzoeken w i j waarnemers hun gege­vens over de Bergeend aan ons op t e s t u r e n . Onderzoek op v e r s c h i l l e n d e nivo's. i s m o g e l i j k , a f h a n k e l i j k van de t i j d en e n e r g i e d i e U e r i n w i l t s t e k e n . a. Het t e l l e n van het a a n t a l Bergeenden dat z i c h gedurende de maanden maart t o t en

met j u n i i n h e t i n v e n t a r i s a t i e gebied b e v i n d t . Het i s d a a r b i j van b e l a n g dat er vanaf maart i e d e r e maand minstens één t e l l i n g wordt gehouden, w a a r b i j h e t a a n t a l Bergeenden wordt genoteerd en de g r o e p s g r o o t t e . Eventuele gegevens over h e t gedrag z i j n ook welkom.

b. T e l l e n van h e t a a n t a l gepaarde Bergeenden i n de vermelde p e r i o d e . Van belang • d a a r b i j i s of de paren i n groepsverband o f geïsoleerd werden waargenomen.

c. I n v e n t a r i s e r e n van h e t a a n t a l v e r m o e d e l i j k e b r o e d g e v a l l e n i n h e t onderzochte g e b i e d . Het gaat h i e r b i j n i e t a l l e e n om nestvondsten, maar ook om a a n w i j z i n g e n d i e h e t broeden w a a r s c h i j n l i j k maken.

d. Het b i j h o u d e n van h e t b r o e d r e s u l t a a t . Vermeld moet worden h e t a a n t a l p u l l e n dat per j a a r wordt waargenomen. Ook vermelding van broedpogingen d i e r , i s l u k t z i j n , v a l t h i e r o n d e r . ' ' '

T o e l i c h t i n g op de h a n d l e i d i n g Bergeendonderzoek Om h e t g e u i t e vermoeden, dat de i n de~polders e t c . broedende Bergeenden su b a d u l t e v o g e l s z i j n , t e b e v e s t i g e n , i s h e t n a t u u r l i j k h e t g e m a k k e l i j k s t e om h i e r meteen i p t e l e t t e n en d i t door t e geven. Hieronder v o l g e n de v e r s c h i l p u n t e n tussen a d u l -t e en s u b a d u l t e Bergeenden: 1 . A d u l t e Bergeenden hebben een brede donkere v l e u g e l a c h t e r r a n d ; b i j s u b a d u l t e n

wordt deze donkere rand aan de a c h t e r r a n d afgegrensd met een d u i d e l i j k e l i c h t e ( w i t a c h t i g e ) band.

2 . Het l i c h t e v e l d op de v o o r v l e u g e l (bovenop) i s b i j a d u l t e n w i t en b i j subadul­t e n g r i j z i g .

3 . De b r u i n e b o r s t b a n d i s b i j de s u b a d u l t e vogels v a l e r van k l e u r . 4 . De kop i s b i j s u b a d u l t e Bergeenden meestal d o f f e r groen. Van de bovenstaande v i e r v e r s c h i l p u n t e n kan h e t e e r s t e kenmerk het beste g e b r u i k t worden. De kenmerken 2, 3 en 4 z i j n wat m o e i l i j k e r i n de p r a k t i j k . Een a f b e e l d i n g van de genoemde kenmerken kan men v i n d e n i n h e t "Handbook o f the Birds..af the Western P a l e a r c t i c " , d e e l I op p l a a t 59. Een l e u k a r t i k e l dat men zou kunnen l e z e n v o o r d a t men met z i j n t e l l i n g e n b e g i n t , s t a a t i n "De Lepelaar", n r . 67 van maart/ a p r i l 1980 (met een t e k e n i n g van h e t vl'eugelpatroon) . Voor verdere vragen over deze onderzoekjes kan men t e r e c h t b i j Kees Hazevoet en b i j ondergetekende.

( T e k s t g e d e e l t e l i j k overgenomen u i t "De Graspieper", j r g . , nummer'1) •. ..c>,.-— a r t

Steven Schoevaart

- 10 -I /

WEEKËNDl»EXCURSI E AM EL AMD . Za.terd.ag 9 en- zondag 10 rnei 1981

Er z a l worden v e r b l e v e n i n kampeerboerderij ''EDES'1, Hans Jochemstraat 2 Nes, Ameland

" :' ' . _ Telos 05191 - 2174 Deze b o e r d e r i j l i g t op 5 minuten l o o p a f s t a n d , t e n zuiden v?m het dorp Nes, Er i s .gereserveerd voor tenminste 18 personënj de kampeerboerderij h e e f t echter . een ' c a p a c i t e i t van 70 personen, zodat er nog r u i m p l a a t s i s voor eventuele l a t e b e s l i s s e r s , . De p r i j s ' i s f 4 5 , - . B e t a l i n g d i e n t l i e f s t - c o n t a n t te. geschieden na aankomst op het ovërnachtingsadres. Deze p r i j s i s i n c l u s i e f s :

- Vervoer per auto van Amsterdam naar• Holwerd, - b o o t t o c h t van Holwerd naar Nes, - b i j d r a g e . r i s i c o f o n d s , . . . - o v e r n a c h t i n g , i n de ( c e n t r a a l verwarmde) kampeerboerderij. N.B.'Het'wordt aan de èxcursiedeelnemers.zelf o v e r g e l a t e n om op het e i l a n d f i e t ­sen t e huren en eventueel op zaterdag 9 mei ' s avonds een warme, m a a l t i j d t e orga­niseren» Meenemen', slaapzak ( e r z i j n beddespiralen en matrassen aanwezig), een kop o f mok (borden' .en keukengerei, alsmede gas z i j n aanwezig), eventueel een vaatdoek, .laarzen, k l e d i n g voor a l l e weertypen, en lunchpakketten voor zaterdag en zondag. V e r t r e k t i j d ; zaterdagmorgen om 5.45uur vanaf het S t a d i o n p l e i n t e Amsterdam. De boot v a n u i t Holwerd ; v e r t r e k t óm 3„45uur ( e r gaat er ook nog een om 9.45 u u r ) D é o v e r t o c h t duurt ongeveer 50 minuten* . .. ' " Vervoer; i e e x cursie z a l u i t s l u i t e n d g ebruik maken van auto's van deelnemers. Om deze reden wordt èxoursiedeelnemers d i e i n het b e z i t z i j n van een auto en p l a a t s ­hebben voor één of meerdere n i e t - a u t o m o b i l i r i t e n , verzoc h t d i t even t e melden b i j Richard. Schoevaart (tels020-790120)., B i j hem kan men ook t e r e c h t voor a l l e o v e r i g e i n l i c h t i n g e n b e t r e f f e n d e de. ex c u r s i e .

VERSLAG VAN EEN DAGJB FLEVOLAND

Zondag 8 f e b r u a r i , 9 uur 's morgenss een a c h t t a l excursie-gangers h?.d z i c h v e r ­

zameld voor het A m s t e l s t a t i o n zoals afgesproken. De deelnemers vonden dat de opkomst wel wat aan de Inge kant was, voor zo'n v e e l ­belovende e x c u r s i e . De zo ontstane mineur-stemming werd nog verhevigd door het n i e t a l t e f r a a i e ' w e e r . Een harde, wind ( k r a c h t 1)~ en een-vreemde...licktval;deden _ het vermoeden ont s t a a n dat er n i e t v e e l vogels gezien zouden worden. Echter, een­maal i n de polde r aangekomen bleken a l deze p e s s i m i s t i s c h e gevoelens ongegrond. V i a Almere g i n g het naar de ob s e r v a t i e - h u t aan de E n a r d i j k . Dap.r aangekomen' moest de keus worden gemaakt tussen het z i e n van een Flamingo o'f een Steenarend. De keus v i e l op de Steenarend. De hoogtepunten van 'de e x c u r s i e bestonden u i t een one man (bi r d ) s h o w van een Torenvolk p a l naast de auto's, een vliegshow van een mannetje Blauwe K i e k e n d i e f , een f r a a i poserende. Ruigpootbuizerd en a l s k l a p op de v u u r p i j l de mot v e e l spanning verwachte ontmoeting met de Steenarend. Ook een a a n t a l r e e -en l i e t z i c h bewonderen. A l met a l werd deze e x c u r s i e , d i e een mengeling van r a l l y cross:, p u z z c l r i t ( u i t s t e k e n d g e l e i d door Richard Schoevaart d i e geweldig b l e e k t e kunnen k a a r t l e z e n ) , w i l d s p e u r t o c h t , en v o g e l e x c u r s i e was, een grootse dag. D i t mede door de 3 soorten zwanen, 4 soorten gemzen (Grauwe, K o l - , R i e t - en Brandganzen), de 7 soorten r o o f v o g e l s en eenden met een t o t a u l van 41 soorten vogels. Kortom, t h u i s b l i j v e r s , U h e e f t i e t s f a n t a s t i s c h gemist'!

: '.- W. van der Haal

Te KOOP GEVRAAGD s -Vogels van Amsterdam, 1937 ? u i t g a v e NNV, A f d e l i n g Amsterdam - Het Amsterdamsen© Bos :(1944,' g e s t e n c i l d e u i t g a v e van-de NJN, a f d e l i n g Amsterdam;

Steven Schoevaart

- 11 -

INVENTARISATIE NOORDKANT I I 1980

Voor de i n v e n t a r i s a t i e i n het v o o r j a a r v<?n 1980 werd de noordkant van het Amster­damse hos i n twee delen v e r d e e l d . De zuidgrens van de gehele noordkont x-rordt gevormd door d.e Roeibaan t e r w i j l h s t Nieuwe Meer de noordgrens i s . Noordkant I ( n i e t geïnventariseerd); n o o r d o o s t e l i j k e begrenzing? Jachthaven bos en Veba p a r k e e r t e r r e i n ' westgrens; Koenenbos en Eerste bos. Noordkant I I s begrenzing; z l . e - k a a r t j e . Dg b e l a n g r i j k s t e onderdelen van het gebied z i j n do Oeverlanden van het Nieuwe Meer, de weilanden van de b o e r d e r i j M e e r z i c h t , het Oeverpark, hot M i d d e l s t e on het L a a t s t e bos. (een algemene"Tandsch'apsteschrijving van'dezo en andere delen van het Bos met hun vogelstand ge e f t F r i e s w i j k (1968). ' :

Noordkrjat I I werd onderzocht door Kees Hazevoet, Annie Arntzen en 'Steven Schoevaarrfc Verder werden losse gegevens u i t de w'aarneminge'nrubrl.ek van het V„W.. Gr. Mededelingen*--b l a d ( 18de jaargang) gehaald.

I n v e n t ' a r i s a t i e d a t a ; ( t e n z i j ' anders vermeld b e t r e f t h et hiér o c h t e n & i n v e n t a r i s a t i e s van éên uurr voor tiot-ongeveer 4 u u r na zonsopgang) 10 maart (KB?,SS)J 24 maart \ AA, Kff, SS>; 31 maart. ('AA, KH, SS. ) 9 a p r i l C SS's *s middags) J. 12 a p r i l ' (AAJ a l l e e m nrereïls em z a n g l i j s t e r s ) °f 14 a p r i l (' KH', SS)'J. 25 a p r i l ( AA, KH: ) J 5; mei ( AA, KH); 13- mei'(.AA )J 1,6 mei ( AA, KH ) °, 18 mei (•• KH, SS. ( r a i l ent o c h t ) ; 24 mei C SS); 27 nrei (' AA. ) ; 29 mei ( KH, SS } ( r a l l e n t o c h t )J 4 j u n i (' AA, Kffy SS ) ; 9 j u n i ( AA ) ; 13 ju n i ; ( KHv, SS ) ; 27 j u n i ' ( KH, SS ) . • Er z i j n dus 14 lange en 4 k o r t e r e t o c h t e n gehouden, naast n a t u u r l i j k de nodige " l o s s e " e x c u r s i e s .

A l l e s o o r t e n z i j n gekarteerd-volgens de karteringsmethode.

R e s u l t a t e n p e r " s p o r t ( u i t g e w e r k t door AA, KH, SSJ t e k s t SS)

FUUT' 15-16 broedparën. :

Dezo s o o r t gaat het aan de Noordkant d u i d e l i j k voor de wind. I n het begin van de j a r e n z e v e n t i g ' i s een" -gold? j d e l i j k e s t e i g i n g van het nan t a l broedparon begonnen, d i e nog n i e t geëindigd l i j k t ("Kraak,1976; Kraak 1979). V o o r a l hot Oevorpark i s b i j de Fut on erg-;:i'h-trek. D i t j a a r zaten daar negen t o t t i e n paar waarvan zeker zes paar i n de s l o o t met do woonbootjes.

( "Ir b l i j k t een d u i d e l i j k e r e l a t i e t e bestaan tussen de Fuut en de Meerkoet wa,t b e t r e f t de keuze'van dé riestelplarvts. :' ' D i t wordt b i j laatstgenoemde :sóort v e r d e r u i t g e w e r k t ,

WILDE EEND; n i e t g e t e l d . ;

ZOHERTALING; 1-2 t e r r i t o r i a . Voor het eer s t sinds 1973 ( êên t e r r i t o r i a ) had deze, s t e r k bedreigde, aBemoenden-s o o r t , weer 6én en w a a r s c h i j n l i j k z e l f s twee t e r r i t o r i a i n het Amsterdamse Bos (en itfol) op de weilanden van b o e r d e r i j Meerzicht,. D i t f r a a i e eendje i s i n ons l a n d v o o r a l de l a a t s t e t i e n j a a r s t e r k i n a a n t a l a c h t e r u i t g e g a a n . B i j v o o r b e e l d i n Noord-Holland behoorden het.Noordzeekanaal daalde het a a n t a l paren van "tenminste 750 i n 1970 t o t nog s l e c h t s 120-132 i n 1977? oen a c h t e r u i t g a n g van ongeveer 80' $ 1!*, D i t i s >voö.ral t e w i j t e n aan het veranderde a g r a r i s c h e gebruik van de weidegebieden, gecombineerd met een f o r s e grondwaterver— l a g i n g C Koning en Zomerdijk 1979 5 T e i x e i r a 1979) • W g kunnen dus concluderen, dat het aan t e bevelen i s om de waterstand i n het p o l d e r t j e M e e r z i c h t , komend v o o r ­j a a r , minstens op h e t z e l f d e p e i l t e houden a l s afgelopen j a a r .

AMSTEUDfrFiSE £ 0 5

4.+++++ j grena van he t g e ï n v e n t a r i a e e r d e gebied .

ONMt oeverlanden v . h . nieuwe meer * WM2» weilanden Meer-s i c h t . QMZt oeverparit ,* NMt nieuwe meer « LBs l a a t s t e bos . MBi middels te bos .

SLOBEEND» 4-6 t e r r i t o r i a .

Overeenkomstig met do toename e l d e r s neemt de slobeend nog steeds..toe. D i t gebeurt i n héél Noordwest E u r o p a , ( T e i x e i r a 1979); Hoge grondwaterstanden, d i t -in verband-met de w i j z e van voedselzóeken, z i j n ook' voor deze s o o r t van belang. ( T e i x e i r a - 1979) •

KUIPEENDs minimaal 10 t e r r i t o r i a . '" ' Na de ee r s t e broedgevallen ( d r i e ) i n 1970 (Van Drooge 1971) s t i j g t het a a n t a l t e r r i t o r i u m h o u d e n d e kuifeenden aan d.e Noordkant nog steeds. Deze tendens i s ook eld e r s i n Nederland merkbaar (geweest)., ( T e i e i r a 1979)» Gezien de i n v e n t a r i s a t i e - m o e i l i j k h e d e n ( T o l e t a l 1979) g^an we komend v o o r j a a r extra, aandacht aan deze s o o r t schenken.

TORENVALKs 1 broedgeval. I n een voor deze s o o r t opgehangen nestkaot broedde een. p a a r t j e . De vogels werden i n a p r i l b a l t s e n d b i j . d e k a s t gezien. . B i j de c o n t r o l e op 16 mei bleek or een spinnenweb voor de opening t e z i t t e n en wa,s er geen spoor van e i e r e n . Op 4 augustus werden or echter i n de k a s t enkele jongen van ongeveer 2-g- week oud gevoerd door een oude v a l k . D i t betekent, dat er ongeveer eind j u n i / b e g i n j u l i t o c h e i e r e n gelegd z i j n , hetgeen v r i j l a s t i s voor de .torenvalken i n Amsterdam en omgeving ( mededoling Joop Buker),

FAZANT s De a a n t a l l e n van deze.langstaart!go s i e r k i p hebben we n i e t b i j g e ­houden .

WATERRAL • 0 t e r r i t o r i a . Konden we i n 1977 met p i j n en moeite nog êên t e r r i t o r i u m v a s t s t e l l e n van deze r a l ( Schoevaart en.Wieringa 1978), i n de daaropvolgende-jaren, en zo ook d i t j a a r , gaat het er steeds meer op l i j k e n dat de Oeverl-nnden ongeschikt z i j n geworden voor w a t e r r a i l en ( *s w i n t e r s z i j n er overigens, .wel meestal exemplaren aanwezig). Zoals i n het o v e r z i c h t van de i n v e n t a r i s a t i o d a t a a l vermeld s t a a t z i j n er twee, 'speciaal op r a l l e n g e r i c h t e , t o c h t e n gehouden. Hierop i s met behulp van bandop­names van grammofoonplaten met r a i l e n g e l u i d e n gepoogd deze geheimzinnige vogels op t e sporen. H i e r b i j hgbbcn w i j de aanbevelingen d i e Kroon ( 1976 ) voor w a t e r r a l l e n doet; n a m e l i j k a l l e e n roet de soo r t r o e p i n v e n t a r i s e r e n om hot vers'toringsgevaar t e m i n i m a l i s e r e n , t e r h a r t e genomen.

WATERHOENs n i e t g e t e l d , We vonden i n t o t a a l s l e c h t s d r i e nesten. D i t a a n t a l i s n a t u u r l i j k t e l a a g , maar omdat delen van he t gebied nogal o n o v e r z i c h t e l i j k z i j n en het waterhoen zeer . verborgen kan broeden hebben w i j w a a r s c h i j n l i j k v e e l nesten gemist, We w i l l e n h i e r het komend v o o r j a a r beter op l e t t e n , terneer daar er i n de kennis over deze algemene s o o r t , nog h e e l wat vraagtekens en h i a t e n aanwezig z i j n . ( G l u t z 1973).

MEERKOETs minimaal 10 t e r r i t o r i a ( b e v e s t i g d door nestvondsten) Voor deze s o o r t g e l d t h e t z e l f d e a l s voor het waterhoen, nameli-jk dat de hoeveel­h e i d b r o e d g e v a l l e n zeker hoger l i g t dan het gevonden, a a n t a l .

- 1if ~

Van de t i e n ontdekte nesten lagen er acht d i c h t , t o t zeer d i c h t h i j futennesten. De a f s t a n d v a r i e e r d e tussen acht meter ( êên nest ) en minder dan êên meter ( zeven nesten ) . D i t v e r s c h i j n s e l dat i n het Bos a l lang e r wordt waargenomen, t r e e d t n i e t t o e v a l l i g op. Dat Futen de n a b i j h e i d van meerkoetennesten opzoeken i s n i e t onbekend (Gflutz 1973)» Omgekeerd s c h i j n e n Meerkoeten weer de n a b i j h e i d van andere s o o r t e n , zoals Roerdompen en b r u i n e Kiekendieven, t e zoeken ( G l u t z 1973).Kop ( p e r s o o n l i j k e mededeling i n v„d.Vlies, et a l , 1974) e c h t e r , vermoedt dat de meerkoet v e e l a l het k o p u l a t i e n e s t van Futen g e b r u i k t om z i j n eigen nest op t e grondvesten, t e r w i j l de Futen i n de o n m i d d e l i j k e n a b i j h e i d h i e r v a n hun d e f i n i t i e v e nest bouwen. Zoals men b e g r i j p t i s het bovenstaande ,voor ons reden om h i e r e x t r a aandaeht aan t e gaan bestedon.

Scholeksters 12-15 t e r r i t o r i a ( a l l e m a a l op de weilanden M e e r z i c h t ) .

K i e v i t s minimaal 26 t e r r i t o r i a op de weilanden Meerzicht^ $ t e r r i t o r i a ' o p de Oeverlanden.

Gr u t t o s 9-11 t e r r i t o r i a op.de weilanden M e e r z i c h t .

T u r e l u u r s 2 t e r r i t o r i a op de weilanden Meerzicht, % t e r i r i t o r i u m ' op de Oeverlanden.

Deze v i e r weide-vogelsoorten z i j n t e n o p z i c h t e van 1974 (lïartog 1975)» ° ^ w e ^ op h e t z e l f d e p e i l gebleven ( t u r e l u u r ) o f wel v r i j s t e r k i n a a n t a l gestegen (de andere d r i e ) . D i t zou erop kunnen duiden dat deze z o o r t e n van de hogere grondwaterstand hebben g e p r o f i t e e r d . Weidevogels z i j n n a m e l i j k zeer g v o e l i g voor het gevoerde a g r a r i s c h e b e l e i d en een hoge grondwaterstand i s i n hun voo r d e e l . ( G l u t z 1975 en 1977)»

H o l e n d u i f % 1—2 t e r r i t o r i a . Deze k l e i n e d u i v e n s o o r t l i j k t i n het Bos weer wat over het d.ieptepunt heen, dat b e r e i k t werd na een s t e r k e afname i n de ja,ren z e s t i g . Glutz (1980) noemt a l s m o g e l i j k e oorzaken voor d.eze a c h t e r u i t g a n g , d i e i n h e e l Europa plaatsvond, het gebru i k van gechloreerde k o o l w a t e r s t o f f e n voor saaiznadontsmetting en-misschien dè invloed- van klimaatschommelingen d i e het begin en de duur van de b r o e d t i j d en de w i n t e r s t o r f t e kunnen beïnvloeden. \ Aan de Noordkant b l i j f t het bestand nu v r i j s t a b i e l op ongeveer v i e r paar. Elders i n het Bos vinden regelma,tig b r o e d g e v a l l e n p l a a t s i n voor B o s u i l e n opgehangen ne s t k a s t e n . D i t gebeur4 dan nadat de B o s u i l e n hun jongen hebben grootgebracht. I n het Koenenbos o f het Tribunebos ( a l naar gelang "de weersomstandigheden?') be­v i n d t ^ i c h a l zeer l a n g een s l a a p p l a a t s waar deze s o o r t gemengd met Houtduiven overnacht* H i e r worden soms wel 130 exemplaren g e t e l d .

H o u t d u i f s n i e t g e t e l d .

Koekoek % twee t o t d r i e bben zeker twee o<j> ( g r i j z e fase) aanwezig. Tevens werd op 24 mei een o van de * r o s s i g e fase gezien. Z i j word naderhand n i e t meer waargenomen.

B o s u i l g êên broedpoging. I n oen, s p e c i a a l voor-deze s o o r t opgehangen, n e s t k a s t , lagen op 2 a p r i l twee be­broede e i e r e n . Op 16 mei bloken deze echter verdwenen en za t er een Ho l e n d u i f met z i j n n e s t voor i n de p l a a t s (Ad Hartog, Jbop Buker, SS).

- 15 -

Het i s overigens een normale s i t u a t i e dat een p a a r t j e B o s u i l e n n i e t e l k j a a r jongen g r o o t brengt,(mededeling Joop BukerJ(Glutz 19Ö0),

Ransuil s 0-1 territorium» ' '' B i j een Eksternest i n de Oeverlanden hebben t o t begim a p r i l twee r a n s u i l e n gezeten. L a t e r b l e e k , b i j c o n t r o l e van het n e s t , dat de u i l e n verdwenen waren. M o g e l i j k e r w i j s hebben ze ergens i n de b u u r t nog gebroed., gezien de waarneming van een jagend exemplaar op 29 mei om .24.00 u u r .

Groene Specht i 0-1 t e r r i t o r i u m . De Groene Specht i s nog n i e t zeker als. broedvogel i n . het Amsterdamse Bos vastge**-s t e l d . Er z i j n echter waarnemingen d i e het .aannemelijk maken, dat de so o r t car wol d e g e l i j k broedt o f h e e f t gebroed zoals op 1 j u l i 1976 een l a n g d u r i g alarmerend exemplaar (alarmerend voor J u v e n i e l e n ? ) o p 20 augustus 1977 oen oude en een ( w a a r s c h i j n l i j k ) jonge v o g e l , d i e bedelgedrag vertoonde. Maar u i t e i n d e l i j k i s het ook d i t j a a r weer n i e t g e l u k t om van deze Specht een nest v a s t t e s t e l l e n o f eventuele jongen waar t e nemen. En d i t ondanks langdurige 1

en r e g e l m a t i g e "Zang" en z e l f s op 31 maart een r o f f e l e n d exemplaar i n het g e z e l ­schap van een tweede v o g e l . ( D i t was overigens b i j de Kerspruim dus op de grens van ons gebi e d ) . Glutz (1980) vermeldt h i e r o v e r ; "Trommeln i s t sehr s e l t e n und f i n d e t n u r i n u n m i t t e l b a r e r Nahe der Bruthöhle s t a t t " : .

Grote Bonte Specht s 2 t e r r i t o r i a (+ 1 op de grens, n a m e l i j k noordwesthoek'• •

Koenenbos).

K l e i n e Bonte Specht % 1 t e r r i t o r i u m ( o p de grens, n a m e l i j k noordwesthoek Koenenbos) +

Het p a a r t j e K l e i n e Bonte Spechten, dat h i e r op a a n z i e n l i j k e hoogte. (= 15 meter) i n een z i j t a k van een p o p u l i e r een n e s t h o l t e u i t h a k t e , werd op 14 a p r i l v e r j a a g d door twee Grote Bonte Spechten, Onder voortdurende aanval van het 6 en 0 "minor" hakte het p a a r t j e "major" het nest v e r d e r u i t en • hebben h e t z e l f g e b r u i k t . De K l e i n e Bonte Spechten z i j n , toen hun v e r d e d i g i n g geen r e s u l t a a t b l e e k op t e l e v e r e n , verdwenen.

Glutz (19OO) noemt ,:d.e Grote Bonte de "Hauptfeind" veil de K l e i n e Bonte en d i t dan

n a t u u r l i j k met b e t r e k k i n g t o t de broedholen.

Boerenzwaluw s 2 t e r r i t o r i a .

Op twee p l a a t s e n werden Boerenzwaluwen waargenomen d i e met n e s t m a t e r i a a l onder

een brug"verdwenen en wel b i j brug 500, tussen het M i d d e l s t e en het L a a t s t e bos

en b i j een brug op het Oeverpark.

B i j b o e r d e r i j Meerzicht hebben we geen sporen van eventuele boerenzwaluwen-

bewoningaangetroffen,

Gele K w i k s t a a r t s 0 t e r r i t o r i a , . AjLlaen waarnemingen van doortrekkende exemplaren, zoals b i j v o o r b e e l d op 5 mei 2 ^ en 2 00 fourageren tussen k o e i e n , op de Weilanden van Meerzicht.

Het l i j k t erop dat deze s o o r t , d i e i n h e e l Nederland hard a c h t e r u i t gaat, a l s

broedvogel van de Noordkant verdwenen i s . Het l a a t s t e t e r r i t o r i u m werd i n 1967 v a s t g e s t e l d .

W i n t e r k o n i n g 32 t e r r i t o r i a .

- 16 -

Heggemus % 10 t e r r i t o r i a .

Roodborst % 2 t e r r i t o r i a .

Voor oudere Noordkantgegevens vah deze soo r t e n v e r w i j s i k , naar F r i e s w i j k , e t a l .

(1965).

Nachtegaal s 0-1 t e r r i t o r i u m . p Van ongeveer 20 mei t o t 4 j u n i zong een o op het 0 everp'ark „ D i t was, voorzover m i j bekend, de enige waarneming t e n noorden van de Rqeibaan i n 1980. Bezien we de k a a r t j e s b i j Buker (1980) dan b l i j k t het a a n t a l nachtegalen aan de Noordkant van j a a r t o t j a a r nogal t e v e r s c h i l l e n . We z i e n ook dat i n h e t door ons geïnventariseerde gedeelte, i n het v e r l e d e n , a l l e e n op de grens nachtegalen voor­kwamen, n a m e l i j k d i r e c t t e n zuiden van het Oeverpark.

i

Merel s 24-26 t e r r i t o r i a , .

('

Z a n g l i j s t e r s 3-4 t e r r i t o r i a . Het l i j k t erop dat deze soorten i n a a n t a l a c h t e r u i t z i j n gegaan.

Sp r i n k h a a n r i e t z a n g e r (S.R.Z.) % 0-1 t e r r i t o r i a .

Rietzanger (R.Z.) s 8-10 t e r r i t o r i a .

B o s r i e t z a n g e r (B.R.Z.) . ; s 4 t e r r i t o r i a .

K l e i n e K a r e k i e t (K.K.) s 22-2? t e r r i t o r i a .

Ter v e r g e l i j k i n g geef i k h i e r b i j i n een t a b e l de a a n t a l l e n t e r r i t o r i a d i e t i j d e n s eerdere i n v e n t a r i s a t i e s i n d i t d e e l van de Noordkant a i j n gevonden, (gegevens u i t S l u i t e r s , 1943; N.N.V. afd.Amsterdam,1944J S l u i t e r s 1947J N.N.V. a f d e l i n g Amsterdam en N.J.N. d i s t r i c t Amsterdam 1947 5 Hartog 1971J i n v e n t a r i s a t i e - v e r s l a g e n verschenen i n mededelingenblad V.W.G.Amsterdam, jaargang 3 (19^5) t/m 13 (1975) en 16 (1978).

Wat v a l t er nu u i t deze t a b e l a f t e lezen?

Ten e e r s t e dat er over de periode 1951 t o t en met 1962 geen gegevens bekend z i j n . (deze z i j n a l t h a n s nérgens gepubliceerd) Per soorts S.R.Z.s deze s o o r t i s een onregelmatige t e r r i t o r i u m h o u d e r i n de (Beverlanden. B.R.Z,s de Bo s r i e t z a n g e r v e r s c h i j n t i n 1942 weer aan-de "Noordkant, na het b e g i n van de werkzaamheden aan het Boschplan". Dat de jonge a a n i l a n t een ges c h i k t b i o t o o p vormde voor de s o o r t , b l i j k t u i t de s n e l l e toename i n 1943 en 1944.

42 43 44 45 46 47 48 50 . 63 64 65 ]66 67 68 69 70 71 72 |75 74 77 80 •

SBZ 0 0 I 0 0 I 0 0 0 0 0-2 2 I 0 0 0 0 0 0 0 I 3 o - i

EZ I 2 2 70 59 55 60 58 45 - - - I 7 5 25 26 19 - 6 6 A 7 8 - 3

TO 8-10 '

BRZ 4 6 18 b-is' ?° - - - - 5 - ~ i 3 3 3 7 4 5 6 7 2 5

4

KK 3 2

_ _ 1 I 2 50 57 46 29 19 40

- i — - - 4 5 5

5

2 - 5 3-4 7 9 I - 3

? 22-2?

1) n i e t aanwezig i n de bosgedeelten ; a a n t a l l e n i n de OHM onbekend .

2) t e r r i t o r i a gelegen b u i t e n de C M j a a n t a l l e n i n de O M onbekend .

3 ) a l l e e n OHM s . s . g e t e l d .

- = a a n t a l t e r r i t o r i a onbekend .

H .B . omdat a l l e e n de OHM s . s . i n 1966 g e t e l d werden , z a l het a a n t a l R i e t ­

zang e r f c e r r i t o r i a s t e l l i g hoger l i g g e n i n dat j a a r .

- 18 -

H i e r n a wordt het t e r r e i n langzaamaan door het ouder worden van de b e g r o e i i n g minder a a n t r e k k e l i j k en zakt het a a n t a l weer. Helaas ontbreken de gegevens van 1947, 1948 en 1950. D i t z i j n j a r e n waarin de hoeveelheid t e r r i t o r i a s t e l l i g nog verd e r z a l z i j n a c h t e r u i t gegaan omdat de vogels nu a l l e e n op de Oeverlanden aangewezen waren. D i t gebied was i n de j a r e n v e e r t i g echter nog w e i n i g v e r r u i g d en zeer v o c h t i g . Wiet zo g e s c h i k t voor do Bosriotzanger dus.

Tegenwoordig i s de s o o r t v r i j s t a b i e l (met twee u i t s c h i e t e r s van zeven t e r r i t o r i a ) . W a a r s c h i j n l i j k z a l deze vogel weer toenemen a l s de successie i n de Oeverlanden v o o r t g a a t en er zo meer s t r u i k e n en jonge boompjes v e r s c h i j n e n . R..Z.8 de t a b e l l a a t een a c h t e r u i t g a n g z i e n d i e m o g e l i j k vanaf ongeveer 1949/195© h e e f t plaatsgevonden. Een absoluut d i e p t e p u n t wordt u i t e i n d e l i j k b e r e i k t i n h e t begin van de j a r e n z e v e n t i g . :

Deze ( g e l e i d e l i j k e ? ) t e r u g v a l i s m o g e l i j k t e v e r k l a r e n door de ver a n d e r i n g van de Oeverlanden van een zeer v o c h t i g moerasgebied i n een v e e l droger en opener r i e t ­l a n d ( H a r t erg 1971). H c t P l o t s e l i n g e d i e p t e p u n t , dat om en n a b i j 197O o p t r e e d t , i s m i j n s i n z i e n s b e t e r t e v e r k l a r e n . Deze o n t w i k k e l i n g - t r a d n a m e l i j k eveneens op i n andere delen van Noordwest Europa. De t e r u g v a l , d i e z i c h ook b i j soorten a l s Grasmus en Gekraagde Roodstaart (nog steeds n i e t teruggekeerd a l s broedvogel i n het Amsterdamse Bos) l i e t r e g i s t r e r e n , wordt toegeschreven aan de droogte-periode i n de-Sahelzone waar-' door er ongeveer 300.000 Ion w o e s t i j P b i j i s gekomen.(Taapken 1976J Braaksma 1977). De overwinteringsgebieden van deze s o o r t kan men vind.en b i j Moreau (1972). I n de r e s t van de j a r e n z e v e n t i g b l i j f t de Rietzanger v r i j constant maar het z i e t ernaar u i t dat het p e i l van voor de t e r u g v a l wel n i e t meer b e r o i k t z a l worden,

K.K.s de gegevens van de K l e i n e K a r e k i e t : l e v e r e n enkele raadsels ops - er t r e e d t een langzame a c h t e r u i t g a n g op i n de j a r e n v e e r t i g met i n 1950

opeens weer een s o o r t p i e k .

- de s o o r t i s i n de j a r e n z e s t i g t o t op een b e d e n k e l i j k l a a g p e i l gezakt. - de j a r e n z e v e n t i g z i j n w i s s e l v a l l i g . - 1980 i s weer eens een t o p j a a r .

Een v e r k l a r i n g voor de eerste d r i e ' p u n t e n v a l t n i e t t e vinden temeer n i e t daar de so o r t volgens de b r o e d v o g e l a t l a s ( T e i x e i r a , 1979) b e s l i s t geen hoge eisen s t e l t ? " i s i n v r i j w e l a l l e v e r l a n d i n g s s t a d i a met r i e t aan té t r e f f e n " en "het o p p e r v l a k t e r i e t l a n d dat nod.ig i s voor v e s t i g i n g kan zeer g a r i n g z i j n , daar h e t voedsel voor ( het o v e r g r o t e d e e l b u i t e n het r i e t l a n d i n w i l g e n s t r u i k e n en d e r g e l i j k e wordt gezocht".

Over de p i e k i n 1980 v a l t nog t e vermelden dat ook i n de Oeverlanden van de Amstel-veense Poel het a a n t a l t e r r i t o r i a d i t j a a r a a n m e r k e l i j k hoger l a g dan' i n voo rgaan ­de j a r e n , (mededeling Henk de G r o o t ) . M o g e l i j k i s een reden dat er j a a r l i j k s e schommelingen optreden i n het a a n t a l K l e i n e . K a r e k i e t e n het van j a a r t o t j a a r wisselend aanbod van oud r i e t i n de aankomst­periode ( h e t jonge r i e t i s dan nog zeer l a a g ) . D i t v o o r j a a r was er b i j v o o r b e e l d meer r i e t b l i j v e n staan na het maaien dan i n 1977, zodat de vogels b i j aankomst meer potentiële zang- en n e s t e l p l a a t s e n vonden.

Overige r i e t z a n g e r a c h t i g e n s voor de v o l l e d i g h e i d v a l t nog t e vermelden dat de Grote K a r e k i e t voor het l a a t s t i n 1969 t e r r i t o r i a (twee) b e z e t t e i n het Bos., Deze lagen t e n zuiden van de Roeibaani. I n de Oeverlanden i s deze s o o r t a l lang e r n i e t meer a l s broedvogel aanwe zig. Ook i n 1969 voor het l a a t s t , werden er t e r r i t o r i a l e Snorren waargenomen. D i t b e t r o f twee exemplaren. Deze soorten worden de l a a t s t e j a r e n , ook op de d o o r t r e k , zelden meer waargenomen.

- 19 -

T u i n f l u i t e r s 21-23 - t e r r i t o r i a . De T u i n f l u i t e r i s , evenals de Rietzanger, een''vogel'die i n i n t e r n a t i o n a a l verband ongeveer i n 1970 door een a c h t e r u i t g a n g i s g e t r o f f e n . Deze was echter minder op-* v a l l e n d en er i s e i g e n l i j k n i e t d u i d e l i j k geworden waarom d i t gebeurde (Brarksma 1977). I n het Bos i s h i e r v a n n i e t v e e l t e zeggen .aangezien j u i s t i n d i e periode gegevens over T u i n f l u i t e r s b i j n a geheel ontbreken.

Zwartkop g 3 t e r r i t o r i a . De t e r r i t o r i a waren a l s v o l g t verdeeld? M i d d e l s t e Bos één, L a a t s t e Bos êên en Oeverpark êên. We kregen de i n d r u k dat er d i t jaar w e i n i g Zwartkoppen waren. Als deze indrukken j u i s t zouden z i j n , h o e f t d i t n i e t op een b l i j v e n d e a c h t e r u i t g a n g t e duiden aan­gezien deze s o o r t , van j a a r t o t j a a r , b e h o o r l i j k e aantalsschommelingen kan v e r ­tonen ( T e i x e i r a 1979).

T j i f t j a f s 7-10 t e r r i t o r i a . Ook de T j i f t j a f nam, i n Noordwest Europa i n het begin van de j a r e n z e v e n t i g , i n a a n t a l a f , hoewel het voornaamste o v e r w i n t e r i n g s g e b i e d n i e t t e n zuiden van de Sahara, maar rond h e t Middellandse Zeegebied l i g t , tussen de . d e r t i g s t e en v e e r t i g ­s t e breedtegraad (Schönfeld 1978)» Hoewel er t o t i n Midden A f r i k a T j i f f e n o v e r w i n t e r e n (Moreau 1972) e i s t de w o e s t i j n dus een d u i d e l i j k l a g e r e t o l dan b i j andere s o o r t e n . I n Nederland echter, l i j k t h et er eerder op dat er een l i c h t e v o o r u i t g a n g i s op­getreden ( T e i x e i r a 1979). Aan de Noordkant z i j n de a a n t a l l e n steeds v r i j s t a b i e l en schommelen ongeveer: tussen do t i e n en v i j f t i e n t e r r i t o r i a (N.B. dus voor de gehele Noordkant). D i t j a a r vonden we t e r r i t o r i a ing het M i d d e l s t e Bos 3 y L a a t s t e Bos 3 en Oeverpark 1 °3 m o g e l i j k e t e r r i t o r i a bevonden z i c h langs de I J s v o g e l s l o o t , i n de omgeving van de S c h u i l h u t en het M i d d e l s t e Bös.

F i t i s g 24-26 t e r r i t o r i a . Zoals u i t het a a n t a l t e r r i t o r i a b l i j k t , i s het door ons ge i n v e n t a r i s e e r d e stuk a a n t r e k k e l i j k e r voor F i l i s s e n dan voor T j i f t j a f s . Eerstgenoemde i s dan ook een vogel van jonger geboomte ( b i j v o o r b e e l d i n verlandende oeverlanden). Een exacte b i o t o o p v e r g e l i j k i n g g e e f t Schönfeld (1978). Er bevonden z i c h d e r t i e n t o t v e e r t i e n t e r r i t o r i a i n de Oeverlanden S.S. en v i e r i n het oeverland t e n noorden van hot MeerpadJ op het Oeverpark vonden we zeven t o t acht t e r r i t o r i a .

Grauwe Vliegenvanger t 1 t e r r i t o r i u m . I n het Kaatste Bos, v l a k b i j B o e r d e r i j M e e r z i c h t , zat d i t t e r r i t o r i u m . Net b u i t e n ons t e r r e i n , i n het Koenenbos-, konden we nog een t e r r i t o r i u m v a s t s t e l l e n .

Staartmees g 2 nestvondsten. Het gevonden a a n t a l Staartmezenbroedsels i s een minimum. Zowel b i j Meerzicht a l s i n de bossage tussen het M i d d e l s t e 'en L a a t s t e Bos werd een nest a a n g e t r o f f e n ,

Matkop % 4-5 t e r r i t o r i a .

Het o o s t e l i j k e Oeverland herbergde twee t o t d r i e M a t k o p p e n - t e r r i t o r i a . Rond de S c h u i l h u t en op het Oeverpark konden we er i n t o t a a l nog twee v a s t s t e l l e n .

- 20 -

Pimpelmees 9-10 t e r r i t o r i a . ,

Koolmees 9-10 t e r r i t o r i a .

Boomkruiper t 5 t e r r i t o r i a .

Vlaamse Gaai s n i e t g e t e l d .

Ekster s 8 nestvondsten,,

Zwarte K r a a i s 4 nestvonds-ten.

Spreeuw n i e t g e t e l d .

Huismus Ringmus

n i e t g e t e l d . ( M e e r z i c h t ) n i e t g e t e l d , ( v o o r a l i n nestkasten)

Vinlc s 2 t e r r i t o r i a . I n h et M i d d e l s t e - en i n het L a a t s t e Bos "bevond z i c h een Vinkën-territoriuiru

Gr o e n l i n g ? 0-1 t e r r i t o r i u m . D i t w a a r s c h i j n l i j k e t e r r i t o r i u m z a t i n de "bosjes rond de S c h u i l h u t ,

P u t t e r s êên broedgeval?' Na v e r s c h i l l e n d e waarnemingen van, v o o r a l , overvliegende P u t t e r s zagen we op 27 j u n i twee adulten.met hun zeven j u v e n i l e n op d i s t e l s fourageren. Het i s n i e t zeker o f ze i n ons gebied gebroed hebben, . • . Zeven jongen i s een hoog a a n t a l . Volgens Newton(1972) leggen P u t t e r s d r i e t o t zes e i e r e n . M o g e l i j k z i j n de jongen a f k o m s t i g u i t v e r s c h i l l e n d e nesten.

Rietgatfs % 11-15 t e r r i t o r i a . De .zekere en w a a r s c h i j n l i j k e t e r r i t o r i a lagen a l l e m a a l i n de Oeverlanden.

Voor o v e r z i c h t e n ven de op d o o r t r e k waargenomen vo g e l s , v e r w i j s i k naar de waar­

nemingsrubrieken i n de a c h t t i e n d e jaargang van het Mededelingenblad van. de Vogel­

werkgroep Amsterdam. •

Nawoord % D i t i n v e n t a r i s a t i e - v e r s l a g i s v r i j u i t g e b r e i d geworden omdat i k de vroeger a l t i j d verschenen g e t a l l e n r e e k s e n onbevredigend vond.

Opmerkingen k r i t i e k e t c e t e r a , zou i k graag ontvangen evenals b i j v o o r b e e l d ideeën

voor andere bewerkingen van de gegevens.

- 21 -

Ook w i l i k h i e r b i j m i j n dank u i t s p r e k e n aan K a r e i Straatman en Henk de Groot voor het bemiddelen b i j m i j n aanvraag van een Oeverlandvergunning.

Steven Schoevaart, Kees Hazevoet, Annie Arntzen.

N.B. . .

Als iemand nu, na het lezen van het v e r s l a g , z i n h e e f t om een k e e r / o f meerdere keren) mee t e gaan, op een i n v e n t a r i s a t i e - o c h t e n d , dan zou i k dat graag horen ( t e l . j - 79 01 20) zodat dan een afspraak gemaakt kan worden.

Literatuur%

- Braaksma, 3,1977. Afrikagangers s l e c h t e r a f dan vogels d i e i n Europa b l i j v e n . Het V o g e l j a a r 25° 7-12.

- Buker, J.B. 198O. Nachtegalen i n het Amsterdamse Bos I . Mede­d e l i n g e n b l a d KNNV-VWG Amsterdam 19? n r . 2 1 15-26.

- Drooge, J.H.V. van 1971. A a n v u l l i n g e n op"de Vogelwereld van het Amsterdamse Bos" door d r s . J . J . F r i e s w i j k , g e s t e n c i l d v e r s l a g .

- F e i n d t , P. 1968. 'Vier Europaïsche Rallenarto^grammofoonplaat) . S e l b s t -v e r l a g P. Feindt,'Hildesheim,

- F r i e s w i j k , JoJ. e t . a l . 1965» Balans 25 j a a r Noordkant (Bosvogels). • Mededelingenblad KNNV-VWG Amsterdam 3? n r . 2 s 5-11'.

- F r i e s w i j k , J.J. 1968. De Vogelwereld van h e t Amsterdamse Bos. Wetenschappelijke Mededeling nr , 6 8 van de KNNV»

- Glutz von Blotzheirjr? V.N., Bauer, K.M. en Beznel, E. 1975 Handbuch der Vö*gel M i t t e l e u r o p a s 6 , ; (1977)7• Akadernische V e r l a g s g e s e l s c h a f t , F r a n k f u r t am Main.

- Glutz von Blotzheim, V.N, en Bauer, K.M. 1980. Handbuch der Vogel M i t t e l e u r o p a s , 9. Akadernische V e r l a g s g e s e l s c h a f t , Wiesbaden.

- Hartog, A. 1971. Oeverlanden en Weilanden "Noordkant" Amsterdamse Bos*. B i j l a g e b i j 8 Mededelingenblad KNNV-WG Amsterdam. 9? a r , 3 .

- H a r t o g A. 1975, I n v e n t a r i s a t i e Noordkant 1974» Mededelingenblad KNNV-VWG Amsterdam 13, n r . 3 : 28 -30 .

- Koning, F en Zomerdijk, P. 1979.'De Ac h t e r u i t g a n g van de Z o m e r t a l i n g en de. J a c h t , de Lepelaar nr . 6 0 s 52-55.

- Kraak, E. 1976. De Fuut (Podrieps o. c r i s t a t u s ) a l s -Broedvogel i n Groot-Amsterdam. Mededelingenblad KNNV-VWG Amsterdam 14? nr. 4 t 6-8.

- Kraak , E, 1979. De Fuut (Podrieps 0. c r i s t a t u s ) i n en om Amsterdam 1978. Mededelingenblad KNNV-VWG Amsterdam 17? n r . 1 s 11-16.

- Kroon, G.H.J. 1976. De Aanwezigheid van W a t e r r a l l e n a l s Broedvogel.

Het V o g e l j a a r 24 8 187-192.

- Moroau, R.E. 1972. T h e ' P a l e a x t i c - A f r i c a n B i r d M i g r a t i o n Systems.

Academie Press London e t c . .

- Mulder, Th. 1972. De Gru t t o (Limosa limosa (L) i n Nederland. Wetenschappelijk Mededelingenblad KNNV n r . 9 0 .

- 22 -

- Noderlandsche N a t u u r h i s t o r i s c h e V e reeniging, a f d e l i n g Amsterdam 1944. Mededelingen van het Centraal I n s t i t u u t voor F l o r i s t i s o h e n ' F a u n i s t i s c h Onderzoek i n Groot-Amsterdam, n r . 6..

- Nederlandsche N a t u u r h i s t o r i s c h e V e reeniging, a f d e l i n g Amsterdam en Nederlandsche Jeugdbond voor N a t u u r s t u d i e , d i s t r i c t Amsterdam 1947. Het Amsterdamsche Bos. Van Cultuursteppe t o t Bospark. Brueghel Amsterdam

- Newton, J. 1972. Finches.- C o l l i n s London.

- S l u i t e r s , J.E. 1943. De Broedvogelbevolking van de Boschgedeelten van "Hot Bosch" van Amsterdam i n 1942. Ardea 32 s 139-162.

- S l u i t e r s , J.E. 1947, De Broedvogelbevolking i n de Boschgedeelten van hot Amsterdamsche Bosch i n 1943, 1944» 1945?. Ardea 35 t 183 -221.

- S c h o e v a a r t , R. o n W i o r i n g a , W. .1978. I n v e n t a r i s a t i e Noordkant 1977. Mededelingenblad KNNV-VWG Amsterdam 16, n r . 2 s 4-6.

.- Schönfeld, M, 1978. Der Weidenlaubs'anger. A. Ziomsen V e r l a g , W i t t e n b e r g

L u t h e r s t a d t . - Toapken, J. 1976. B e s t r i j d i n g s m i d d e l e n en Droogtes groot gevaar voor onze

t r e k v o g e l s i n A f r i k a . Het V o g e l j a a r 24 s 268-271.

- T e i x e i r a , R.M. 1979. A t l a s van de Nederlandse Broedvogels. de Lange

van Leer, Deventer. ! • '

- T o l , J.van." e t . a l . 1979. Een v e r g e l i j k i n g van Methoden voor de B e p a l i n g van het Aant a l Broedparën van de Kuifeend (Aythya F u l i g u l a ) . Limosa

52 ! 12-21. ' •

- Vogelwerkgroep'-Grote R i v i e r e n , 1973» H a n d l e i d i n g voor het i n v e n t a r i s e r e n van Broedvogels i n Nederland, Wetenschappelijk Mededelingenblad

KNNV nr. , 9 6 .

*r Vogelwerkgroep Noordhollands N o o r d e r k w a r t i e r ( z . j . ) De Meerkoet.

E r l a , Amsterdam.

- Wahlström, S 1969. De H e m l i g h e t s f u l l a Sumphönsen. Fauna och F l o r a 63 s 226-241. .(met grammofoonplaat).

INVENTARISATIE BEGRAAFPLAATS BUITENVELDERT - AMSTERDAM.

B i j de bespreking van' do m o g e l i j k e v o o r t z e t t i n g van de i n v e n t a r i s a t i e van het Vondelpark-stelde Wouter van der Weijden o.a. voor i n 1980 ook de Beg r a a f p l a a t s B u i t e n v e l d e r t t e i n v e n t a r i s e r e n , . • De d r i e ondergetekenden hebben deze t a s k op z i c h genomen en'hopen i n 1981 d i t

onderzoek "voort t e z e t t e n . I n de periode van 27 maart t o t 14 j u n i 1980 z i j n 7 i n t e g r a l e t e l l i n g e n gedaan, daarenboven i s de b e g r a a f p l a a t s nog c i r c a 20 maal, v o o r n a m e l i j k overdag en enkele raaien *s-avonds, bezocht i n de periode van begin maart t o t h a l f , a u g u s t u s 1980. De aangehaalde gegevens over 1963 z i j n o n t l e e n d aan het i n d e r t i j d i n _ het. Mede- _ d e l i n g e n b l a d gepublioeerde v e r s l a g van ons l i d de heer A.N. Swart, d i e vanaf mei 1963 " w e i n i g f r e q u e n t " h e e f t waargenomen én V e r s l a g doet over 27 s o o r t e n , waarvan 13 broedvogels. I n d e r t i j d broedde er n o g . d e . r a n s u i l , d e s p o t v o g e l , de t u i n f l u i t e r en de v i n k . • . 1 • v . . v Zoals i n do i n v e n t a r i s a t i e l i j s t vermeld, d i t j a a r de v i n k n i e t meer ( i n 1979 w e i ; en de t u i n f l u i t e r w a a r s c h i j n l i j k n i e t , maar wel aan de overkant van de-gracht In\19ó3 i s n i e t gerapporteerd over de.-meerkoet, g r o t e bonte-s'-'echt, e k s t e r , , pimpelmees', gekraagde ;rood&t.aart, boómkruiper en roodboröt^ t e r w i j l ' er. onzeker­heid'- ..was"' over h o t .broeden vaaa t&Pönvalk, waterhoen, zwarte k r a a i en koolmees.

(

- 23 -

d i e de n o o r d e l i j k e begrenzing van de begraafplaats:is„

I n 1963 i s n i e t gerapporteerd over meerkoet, g r o t e bonte specht, ^ s b e r , pimpel­mees, gekraagde r o o d s t a a r t , boomkruiper en ro o d b o r s t , t e r w i j l er onzekerheid was over het broeden van t o r e n v a l k , waterhoen, zwarte k r a a i en koolmees. D i t i a a r i s gerapporteerd over 44 s o o r t e n , waarvan 18 broedvogels. t i l danken d f heheerder van de b e g r a a f p l a a t s , de heer A . H . Verlaan voor z i j n aan­v u l l i n g e n en het v e r l e n e n van toegang t o t cle b e g r a a f p l a a t s op a l l e door ons gewenste t i j d s t i p p e n .

I n v e n t a r i s a t i e l i j s t

s o o r t

Blauwe r e i g e r

Wilde eend

Torenvalk

Waterhoen

Meerkoet

Sc h o l e k s t e r

Kokmeeuw

Ho u t d u i f

Turkse t o r t e l

Koekoek

B o s u i l

R a n s u i l

'Gierzwaluw ,

Begr a a f p l a a t s B u i t enveJLdert

Brv ' 6 3 " ^ 0 W Z Ov Juv Opmerkingen,

x

1

x

X

X

X

X

X

Grote Bonte Specht X 1

Zwarte k r a a i X ? 1

Kauw X X

Ekster X 1

Gaai ?

Koolmees X ? 3 .

Pimpelmees X -1-2

Staartmees X X

Boomkruiper ?

X

X

x n e s t k a s t ; £ i n 2e jaar 0, 5 j u v .

geringd door J.Buker»

x

sinds e i n d mei r e g e l m a t i g o .

n i e t gehoord

t o t b e g i n a p r i l (mededeling

fam.Verlaan)

27-4 op zangv. jagend, l a t e r

t o r e n v a l k s t o r e n d .

x + 1 dood o ex. begin a p r i l ' , 3 j u v . op 4-6 misschien v e r l a t e n wegens graafmachine (med.begraaf­p l a a t s personeel.

begin maart

van begin maart t o t h a l f aug.

soms 2 ex.

- 2k -

s o o r t

Wint e r k o n i n g

Z a n g l i j s t e r

Merel

Gekraagde r o o d s t a a r t

Zwarte r o o d s t a a r t

Roódborst

Rietzanger

Spotvogel.

Zwartkop

T k i i n f l u i t e r

Grasmus

F i t i s

T j i f t j a f

Grauwe vliogenvanger.

Heggemus

Spreeuw

G r o e n l i n g

P u t t e r

Kneu

Vink

Huismus

Ringmus

Brv '63 160 - W

x. 2 7-9

x 1 3-4

x 2 7

x 1

Ov Juv _ Opmerkingen

x

x

x

?

x

9

2 1-2

2 3

1 4-6

1 2-3

x

X x

X X

X X

X X

X X

X

X

X

X 1^ waarneming o + t> 16-4 W.Rypkema, sinds 9-5 zang^ vanaf 22-6 voedend, 25-6 1 j u v .

28-5 op 2 p l a a t s e n voedend

o.a, op 2-6

op 2-6 en r e g e l - -• m a t i g i n naaste om­geving i

op 15-4; r e g e l m a t i g i n naaste omgeving

w r s l "broedend over­kant g r a c h t

zang 23 en 25-G

van h a l f mei t o t h a l f augustus

i n aug. v e e i ; "broedde Fred. Roeskestr. (SS)

op 5-3

op 27-4

Gebruikte a f k o r t i n g e n ; Brv= broedvogel, t e r r . = t e r r i t o r i a , W= waargenomen,

Z= zang, 0v= o v e r v l i e g e n d en Juv= j u v e n i e l .

Amsterdam, 31 - 12 - «80 Rinke Andriese E d i t h Srnallegange B.H. Rypkema

spreeuw bïijit voosiepif vogelvrij i n CBSJSBS. 8I5J w&r<Si 4© sefa&de-IiJ& geacht .vesr.tis JraïiSseit. De •~-*f*«!|Ti» •;. gestat .,• fcesehsmSmg fepwiatesis tta TO$«lwet .Hij wee» êwö& .|aa** gslsdeïA eelstss in «en öSteifiaöifisgsössSüe •-' gepSaaêst; Cow porioifle to thana taefc twee Jaa» *i»Bl«B8<St:;V«vA;i :': •;, .-'v,; -; ,r.

;d[Werkgroépen''_

- n i w u i A lutiwM'tfl*1'" — *

'gree$effls u i t AmsÉerSasn» FiSaasfeffla, • öe SSaanstreak, Keanenserisnd en,

ö« Kop-van Néosd-HoMaaa hete-: bsa sieh v«rettigsï i n «Je Stiehting-: Samenwerkende . V«gelwerkgro** • aesï Moord-EsllaM (SVKJ.

' t tmmènBJk gevea t i j 4 x per.. Jaar lust tijösolufiit „ ï t e - f t e s f j i s - , '$a£" v&ï, vtmrem 6 « w a k het!

f ;igéïBfe a»HMns* is. v^ftnet tén . D* 1

Van Haft» gefeliciteerd oen-den on ganzen dia het jacht* salüostt overtsefd hebben.

VOt,MHP.A WT *{- ' i - <P/

Hier In de omtrek.Iopen fesanten rónd, volkomen doorvoed, gefokt om te wor­den ftlgeschoten. Jagers beroepen sslch altijd op het evenwicht dat moet WON deh hersteld. Als dat dan moet, mat het in geen geval door Jagers voor wie het I een sport is. Alle mensen die dieren; houden voor de slacht zeggen; "Bij mij I hebben aè het goed." Het lijkt op het koloniale systeem: m zorgen toeft goed voor a e . ' - W ; : . . ^OAI.•.!=.- .

"'fi, • v - .1

• op .spreeuwen;^ ^ CAW <DWW-~'Omvaar

anderhaU miljoen < apreein wen sain tijdaas het week*

"•eind*-, fa .«sa boa nabij het '• 'KimlUbawè *Caen.. vergif» , it&& Eet i i rwèM^er .vMei - ' 1 '

-tuig -., «iigsstiwoid :••§»•"'' «1* «melkt van het tnstitunt •voos1 LandS^wonderaoek. £}« hoeren hadden geklaagd over da spreewweaplaag.

net ito in Scan-

Mndan ttHSvogels aangfeapoeld^die h t « o i i e alia besmeurd. Staatsbos-

^beheer heeft dinsdag parscrieel en materieel ingezet om de drieteet*; meeuwen, zeekoeien en alken bij vogelasiels in de kustplaatsen on­der te brengen. Rijkswaterstaat ts nog niét in staat gebleken de bron yah de oUevervwiJing te achter*

1 H e t v r4ederiandse. Instituut' voor Onderzoek der Zee op Texel acht het uitgesloten» dat de vogels, het

- slachtoffer aijn van de eüeramp voor de Scandinavische kust. Vol­gens wetenschappelijk medewer­ker C. Swennen van dit instituut

• zijn de zeevogels besmeurd op het Nederlandse deel van het Conti­nentale flat. ,,De afstand tussen

1 de Scandinavische kust CR Neder» land ia te groot» «edat een verband

^ uitgestoten is," , aldus Swennen, 1 Rijkswaterstaat heeft r*i$ geen V'iètt waar de olie vandaan komt.

„Het torn' afvalolie van tankers aijn, maar het is ook mogelijk dat Se olie van een. booretland afkom­stig is»" aldus eert woordvoerder vaitjs. Rijkswaterstaat.. .,•>.....-., -

VO(,(<K>(i.ftAfvT

rJ- Bil 'de dagelijkse"coatrbl^yluch-' ten op olielozingen heeft de rijks­dienst nog geerT'olievlekken kun­nen waarnemen. Dat is de laatste

..'degen ©ok erg moeilijk geweest. •„Door het stormachtige weer slaat .ds olie uit elkaar ern zinkt. Vanuit

...de lucht is. cr dan. niéts meer. te zién," zo verklaarde. de woord­voerder. . •-' f .

De met 'olie besmeurde vogels . 'zijn Voor M t grootste deel ten idode '• * opgè3chrev«n: Volgens :f-SwemisK..ver?. het Texelse zee-in­

stituut tast de olie &a isolerende en . waterafstotends veranfoag van de ".•zeevogsis aan. „De vogels koelen '- v&fvolgens cf en sterven uiteinde­

l i j k aan kou ejiï uitputting," aldus Swonnen. Slechts een paar per-

' cent van de besmette vogels is na een clvamischc behandeling in le-

"v£n te houden, * 3 weet een woord-7 hoarder van .dé ''-.Vogelbescher-

muig. ., " . •• •..- » .• -;,' Dé 'Grr.ekse 'tanker Stylis, die er i' aanvankelijk: van, verdacht werd '.'.de olicvervuiliris voor' de Scandi-.•;,navische kust veroerspakt te heb* O.ben» heeft'niets nset déze olieramp r t e te,t£fïn.- 3e £oo$'de' Engelse ? • zeepolHIo senoaren • taionst&rs-. 'uit . ,.de tanker kosun'tóet ©vereen met ']"4s .Cf- scw ~avc."»2<ïi«swe olie..

GRONINGEN 'J. Overwinte-rende rietgamea hebben bij het Gostgroningse Veelerveen eeri boortoren ,vërdreven. Daarmee bezorgen ze de Neder­landse Aardolie Maatschappij een' schadepost van een kleine mUjoett gulden. ;

Aan de rana" van een 'kléin natuurgebiedje verricht de NAM een gasboring, die vóór 1 januari de noodzakelijke diepte had " moeten bereiken. Want vanaf .'die datum tot half april zou ér niet geboord worden, 20 bepaalde de vergunning van de gemeente Bellingwedde. Dit om ;de rietganzën die daar -.

. (soms vijfduizend in getal) hun • vaste-, overwinteringspkats hébben, niet te laten, afschrik­ken door de lawaaierige en 's nachts hel verlichte, vijftig me­ter hoge boortoren. Tegenslag verhinderde echer ds boor* ploeg om -tijdig beoogde diepte te bereiken, ook niet na een paar dagen «atra OToheten ja* Nieuwjaar*Be gaabering b

}> n«i*fgebrokea eh aal half aprü I ypsitjwprden opgenomen,.

attegebled Spaamwotaëe woMfc esu, dertig meter hoge heuvelpartij vm \ grof (bedrUfsyvuU gemaakt dte over enkele jaren zal woKlfö» afgewctfht | als kunstsldbaafi. Br besu-sa c*u z \ plannen er een IdJmmuur voer • nisten en een laeglaufö!re-Jlfc v.m ;a < leggen.

Aanvankelijk sou over e t ó e ^ j maanden op «en hoont* <j\

' meterworden g e s t o p t m & * . h * ï \ tea van gmt vuil. Op voxzxi: v^,, é e provincie wordt ö e mss6&^ \' - i vel echter tiitgsfcr®l£ to t ö M i g 1^ • i ter.'' . ' •• • • .. •• '• . '.. '•

Daardoor kan er nog VÏ®Ï jaar'worden eïoorgegaisa r -'» storten van grot vuiL tö'i wordt gestort rassen twaszca'-tel-ten en telkens gceö l a tóïerar p> drukt, waarna er eea teyi.eaKle overheen gaat . . • Volgens het v«ilver»«?!?.5njv;<?. drijf ïcova is een «ïetg^lijke eM-haan .ook heel goed te massa v r a huisvuil dat SO meter hoog la het Amstertuunse Bos 'Um woïden g:<ï-

- stort. Ams^esdaia do«;mea ••• 'VïK«:tie ee^tóömen{le iasea uit

E>£H E'AAG _ £ t e mtnisterread i s i •sd:dsf?Vjafck«srd gegaan mat veen j

' w. izsntKUSp minister" T»ijn-lr.<ï («'etkecr), volgen» wélke hij tAi Irvcjegjhcld krijgt ons wegen op e"« ^.s^aeneUanden te ahdten voor •Xi.x;'j&rii:e«d.vetkeear. .-.'5 .-/-.y

D » Ei ' i ister wi l deze bevoegdheid 'ihezc nadat het wetsontwerp-door hss par3^nent -is aangenomen, 'ge-t- ~Mi-.f n voo? iSchiermonnikoog 'en •.

. V'-ielaad. • Dit -deelde premier - van f Ac5 na rSioap van Öe ministerraad! ir;:'«. ' i "ïïe Hoge' Raad vernietigde énkele j

weke» geleden 'de poHtieverorde-j 1 r ing vaa Schiermonnikoog, die au-; . iörijóen op dat. eiland verbood. <?e-i 1 weèsd werd dat zo'n procedure ooki

Vlieland zou kunnen treffen. öt>de eilanden zelf wi l men geen auto's, ssiesr spms. willen mensen van bui-v e r t ^_ dié er bijvoorbeeld een twee­de huis hebben — wel kunnen rij-dW. 'Oat was de aanleiding voor de procedure bij- de Hoge. Raad:>;.-:-

; f

3-

60ste Jaargang No. 2/3 (707)

maart 1963

Joh. J. Frieswijk:

' K o k m e e u w e r i s t a a p p l a a t s e r t

Vorig jaar heb i k ' i n dit tijdschrift in twee artikeltjes iéts verteld over sprceuwens! aapplaatsen en wat daarmee verband houdt. Het is voor de lezers misschien wel aardig om in aansluiting daarop iets te vernemen over de verschijnselen die samenhangen met de sociale overnachtmgswtjze van een heel andere vogelsoort, de kokmeeuw. Ook deze soort kunnen wc m Amsterdam en naaste omgeving in het winterhalfjaar in grote aantallen aantreffen. Evenals bij de spreeuw is er bij de kokmeeuw sprake van het van elkaar gescheiden zijn van voedsel- en slaapgebied, zij het dan dat in dit geval de zaken anders liggen; het voedsefgebied der kokmeeuwen bevindt zich hoofdzakelijk in de stad, terwijl het overnachten daarbuiten plaatsvindt, 's Morgens zien wij daardoor een stad-inwaarfcse verplaat­sing van kokmeeuwen, 's avonds een beweging in tegengestelde «chung. Ook door de kokmeeuwen worden daarbij bepaalde routes gevolgd, die in het algemeen's morgens en's avonds dezelfde zijn. Kokne^tiw" M W n , in tegenstelling tot spreeuwen, meestal vele jaren trouw aan een eenmaal gekozen slaapplaats. Een belangrijke slaapplaats voor de Amsterdamse kokmeeuwen, waar wij in de loop der jaren veie waarnemingen verrichtten, is de slaapplaats Nieuwe Meer - Amstelveense Poel, twee plassen die op ongeveer 3 km afstand van elkaar gelegen zijn, maar die in dit verband toch ais één geheel moeten worden beschouwd. Daarnaast zijn nog andere slaapplaatsen op grote wateren in gebruik en bovendien slaapplaatsen ep opspuitmgs-terreinen, die uit de aard der zaak een meer tijdelijk karakter hebben. Omtrent de eisen die kokmeeuwen aan hun slaapplaats stellen, zijn we, evenmin als bij de spreeuw, volledig ingelicht. Toch kunnen we voor het Amsterdamse gebied wel zeggen, dat de kokmeeuwen bij voorkeur over­nachten op water, hetgeen niet wegneemt dat een slaapplaats op een opspuitingsterrein na het droogvallen ervan nog wei enige tijd tn gebruik kan blijven. , Als 's morgens, geruime tijd voor zonsopkomst, de eerste kokmeeuwen de slaapplaats verlaten, blijkt dat zij hun weg, waar mogelijk, kiezen langs de waterlopen. Deze meeuwen vliegen in de ochtendschemering vlak over het water in de richting van hun voedselgebied. Naarmate het lichter wordt, gaan ze steeds hoger vliegers, totdat tenslotte de wateruarbinding vrijwel geheel verloren gaat. Voor de kokmeeuwen is dit met ongunstig, want in de stad is overdag, ook op enige afstand van de waterwegen, bet nodige voedsel te bemachtigen. In een stad als Amsterdam zijn de meeuwen wat hun voedsel betrett van de mens afhankelijk; gelukkig 5s het meeuwen voeren een geliefde bezig-neid. Waarschijnlijk is, dat de kokmeeuwen onder normale omstandigheden

:'<s winters in de stad goed a&t hun trekken- komen. Hoe is het anders te ;' ^4eVklaren'dat jamiarl i 9 5 * : j n ^ o ' « ' ^ t ^ | k ^ a a ^ : i d ë heer H . Brewer

:'M 'k tfaamemmgën hièravei^vemchtteri, m'Mi.«gemeen met meer dan •• ? • ee^ kWart van de aanwezige kokmeeuwen; ö^r^••|tanbtëden•ya«^•v^ed«e^

- reageerde? Ook het feit dat de eerste kokmeeuwen die naar de slaapplaats

terugkeren daar reeds uren voor zonsondergang aankomen, wijst in die . richting. Toch zijn kokmeeuwen op weg naar de slaapplaats nog wel bereid voedsel te accepteren, zoals wij bij het Nieuwe Meer konden con­stateren. 's Avond zien we, als het donkerder wordt, de waterbinding, die ook 's morgens werd opgemerkt, weer optreden. Hoe later het wordt, des te strenger volgen de kokmeeuwen de wa terwegen op weg naar de slaapplaats. De laatst vertrekkende, die vaak na zonsondergang de stad verlaten, vlie­gen weer zeer dicht boven het water. In een stukje .over de Amsterdamse kokmeeuwen mogen de „pont-meeuwen"^ zo aangeduid in „Slaaptr.ek 1951", een verslag van een onder­zoek verricht; door het Vogelkader van District IV van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie, niet ontbreken. Een groep kokmeeuwen, die zich 's winters ophoudt bij de gemeente-veren over het IJ en daar goed aan de kost komt,, trekt zich van de opvattingen over gescheidenheid van voedselgebied ..en slaapgebied van het merendeel van hun soortgenoten niets aan en blijft fourageren, terwijl de andere meeuwen reeds lang de slaapplaats hebben bereikt. Zij overnachten ter plaatse en laten zich niet :

beïnvloeden: door grote troepen , meeuwen, die hen op weg vanuit dc stad naar hun slaapplaats passeren. Alhoewel het bovenstaande in grote trekken vermoedelijk ook opgaat voor andere steden in ons land, waar *s winters grote aantallen kokmeeuwen verblijven ;(pok uit Zurich.in..-Zwitserland zijn niij soortgelijke gegevens bekend) zou het. toch wei aardig zijn,, als andere lezers hier eens iets over het „nachtleven" jföok deze keer met excuses aan de heer J. Reijnders) van de kokmeeuwen in hun omgeving zouden verteilen.

Natuur- en Geneeskundig Congres

De Vereniging Het Nederlandse!) Natuur- en Geneeskundig Congres zal op 18, 19 en 20 april 1963; haar 38ste congres houden cc Enschede. Als centraal thema is gekozen: Raakvlakken'der wetenschappen. Als sprekers zijn aangezocht: Prof. ü r C . de Jager (Utrecht) over Ruimte-onderzoek; Prof. Dr H . A. Lauw.cricr (Amsterdam) over Symmetrie en regelmaat; l'rof. Dr H . A. de Wijs (Delft) over Dc'aarde van binnen; .Prof. Dr J , J. A. Ketelaar (Amsterdam) over Raakvlakken van zuivere en toegepaste natuurwetenschappen; Prof. D r W. K . Hirschfcld (Utrecht) over Hctcrosisproblcmcn' bij de toegepaste erfelijkheidsleer; Prof. D r A. H . W.' van- Her-k- (Amsterdam) over Grensvlakken bij de biologie. Twee andere .sprekers hebben nog niet toegezegd. Excursies zullen worden gehouden naar de Radiotelescoop te Dwingclo, dc olieterreincii van dc N . A . M . tc Schooncbcck, Enkalon te Emmcn, de K . N . Z . te Hengelo en archeolo­gische opgravingen in Drente. Het congres vindt plaats-' in dc Twentse Schouwburg te Enschede, Waar het Ncdcrlandsch Natuur- en Geneeskundig Congres tracht alle beoefenaars van de Natuurwetenschappen in de ruimste ï i n des woords samen te brengen, hetgeen in dezc tijd vati specialisatie een unicum moet worden geacht, hoopt het bestuur op ruime deelname. De declncmersprijs, inclusief excursies en enkele maaltijden, bedraagt ƒ 20,—. Opgave bij de secretaresse, van de regelingscom(missie, mejuffrouw ïr H . J , Kruscman, Grundcl-weg 10, Hengelo (O). . ' ' ',•'

24

Waarnemingen i n de r e g i o Amsterdam, i n c l u s i e f h e t Amsterdamse Bos, december 19&0 t o t en met f e b r u a r i 1981 . '

G e b r u i k t e a f k o r t i n g e n : AA - Mevr. A.C. Ar n t z e n , GD - Guus van Duin, KH - Kees Hazevoet, SS - Steven Schoevaart, , FV - Fred Vogelzang. , .

Om h e t niveau van de r u b r i e k t e handhaven b l i j f t h e t b e l a n g r i j k om aan som­mige waarnemingen, z o a l s de I-Jsduiker, een b e s c h r i j v i n g toe t e voegen. Het g e e f t de l e z e r s zo de m o g e l i j k h e i d om over de ' j u i s t h e i d ervan t e 1 o o r d e l e n en hun k e n n i s t e v e r g r o t e n . Hiermee i s n i e t bedoeld dat er aan de k w a l i t e i t e n van waarnemers wordt g e t w i j f e l d , maar h e t moet vermeden worden dat h i e r g e legenheid t o e wordt gë geven. Voor h e t volgend v e r s l a g , over de maanden maart, a p r i l ' en mei, k u n t U de waarnemingen weer naar onderstaand adres s t u r e n . • ,. .

Samengesteld door:

W.E.M. van der.Schot, • ' K o n i n g s s t r a a t 8 - I I , - - .

1011 EV Amsterdam

I J s d v i k c r

To/l'"~T j u v ex i n e e r s t e w i n t e r k l e e d , Amerikahaven ( v . d . Waal)

Roodkeelduiker

21/1,"25/Ti 1 / 2 , 8/2 en 1*r/2 1 ex, PEN-centrale (FV, . GD en l a a t s t e d r i e d a t a ook SS) / '

13 / 2 ,en 15/2 1 ex, m i s s c h i e n h e t z e l f d e e x ' a l s h i e r b o v e n , op h e t 2e Diem (FV, GD) Eood h a l s f u u t

10/T~en 23/1 2 exx, Amerika-haven ( v . d . Waal)

K u i f d u i k e r

1/2" " l " e x , Haven B a l l a s t (FV, GD) "

Geoorde Fuut

17/I en 1 /2~1 ex, Haven B a l l a s t . ( E V , GD) 1 'T/2 1 ex, -V i j f h o e k (SS) :

Roerdomp ' 25/12 1"ex, r e c r e a t i e g e b i e d Spaarnwoude ( e c h t p . Kamp) 27/12 1 ex, V i j f h o e k (FV, GD, SS) 24/1 1 ex. Oeverland Nieuwe Meer (J.H. v.d. Veen, med. SS) 6/2 1 ex, Oeverland Nieuwe .Meer,; de v o g e l maakte b i j h e t o p v l i e g e n z a c h t e ,

blauwe r e i g e r a c h t i g e g e l u i d e n (SS) 0ooievaar " " 11/12 1 è'x, Weilanden M e e r z i c h t (Pont, Jaroen (P.W.), med. AA)

W i n t e r t a l i n g "31/T minstens hZ exx, Gaasperplas (FV, GD) 1V2 30 exx, Gemeenteterrein, 6 exx, Meerpad, Amsterdamse Bos (AA) Gehele p e r i o d e t o t +50 exx aanwezig Osdorper Binnenpolder (KH)

Krakeend

G"ehëlë=°peaode waarnemingen van 1 t o t 6 exx, V i j f h o e k (FV, GD, SS, V e l i n g ) 3/12 2 0 0 , 1 o, Nieuwe Meer (SS) 23/2 1 paar, Soordzeekanaal, t . h . v . Machineweg (KH)

- 30 -

Smient -

W l ~ minstens 7000 exx, 'ïwiskerpölder'b'ij 'Oostzaan"(echtp. Kamp) (Weliswaar een waarneming van b u i t e n de r e g i o , maar m o e i l i j k t e negeren).

Deze w i n t e r v e r d e r w e i n i g waarnemingen rond Amsterdam. r

P i j l s t a a r t 7/12 12 oo, 1 6, r i . ZW, V i j f h o e k (FV, GD, SS) 17/1 1 paar, Spaarndammerdijk (KH) 7/2 2 oo, 1 o, Halfweg (KH) 19/2 1 .paai; Diemerpolder (FV, GD) 21/2 10 exx, Halfweg (KH) 22/2 5 exx,-ri..ZO, Diemerpolder (FV, GD) • : ' ' - / - k öo, 2 oo, r i . Z, V i j f h o e k (FV, GD-Ï

Slobeend 7 / l 2 2~66, 3 0 0 , r i . ZW, Diemen (FV, GD). 2 V 1 2 1 6, 1e Diem (FV, GD) 7/2 12 66, 5 o o , B a t t e r i j Halfweg (KH) 16/2 9"gÖ, if o o t S l o t e r p l a s (KH)

Krooneend -

TH7T " ï o, i n s l o o t b i j P l e i m u i d e n , S l o t e r d i j k ( v . d . Waal)

Witoogeend

25/1 1 6, V i j f h o e k (FV, GD)

B r i i d u i k e r

1/2 r ö , 2 oo , : 2 ë / 2 2 0 0 , op de Amstel tussen ' t K a l f j e en Westeramstel • ( r e s p .

V e l i n g , M. v.d. Berg) 8/2 +150 exx, Westeinderplassen (W. Verhoeve)

V o o r t s enige waarnemingen van k l e i n e a a n t a l l e n op de g e b r u i k e l i j k e p l e k k e n .

I j s e e n d

17/1 1 0 , Haven B a l l a s t (FV, GD) 18/1 2 exx, Haven B a l l a s t (FV, GD, SS) Grote Zeeëend

6/12 1 ex, o-kleed, K l e i n e Nieuwe Diep (GD, SS)

Eidereend ï ^ 7 ~ 2 1 onv 6, 1 o) 2e S c h e l l i n g w o u d e r b r u g , 2 onv 66, Uitdammer Die (C. v.d. Wie

SS) +

17/1 1 o, b i j K r u i t f a b r i e k , IJmond, k onv 66, Haven B a l l a s t , 2 onv 66, 2 00 V i j f h o e k (FV, GD) + +

18/1 minimaal 2 onv 66, 1 .0, Haven. B a l l a s t (SS) 25/1 5 exx, Haven B a l l a s t tFV, GD) 22/2 3 exx, Haven B a l l a s t (FV, GD) M i d d e l s t e Zaagbek I 7 7 I 2 66, 1 o, 18/1 1 6, 2 0 0 , .25/1 1 o, Haven B a l l a s t (FV, GD, SS) 22/2 1 o, l a g s v l i e g e n d , V i j f h o e k (SS) +

Nonnetje 12/12 1 o, Halfweg (KH) 26/12 1 o, B o t s h o l (Smallegang-e, K u i p e r ) 3/1 1 o, Halfweg (KH) 13/1 1 o, 1e Diem (FV, GD) 8/2 1 ex, r e c r e a t i e g e b i e d .Spaarnwoude ( e c h t p . Kamp)

- 31 -

Bergeend ;,, Gehele p e r i o d e aanwezig b i j Halfweg t o t maximaal 18 exx (KH) 7/12 6 exx, r i . ZW, V i j f h o e k , 2 exx, r i . ZW, Haven B a l l a s t (FV, GD5 ... ... 16/12 1 paar, i n " p o e l r u i t e r p l a s " , Spaarnwoude (Buker, SS) 27/12 1 ex, V i j f h o e k (FV, GD, S S ) ' " ï v

26/2 2 exx, op R i n g v a a r t , bj.j_ScMph.ql (W. Verho.eve) . .

Kolgans . . . . . Maximum a a n t a l Ronde Hoep: 21 /2, 22/2 175 - 200 exx (Damhuis,• M. v.d,. Berg) Verder v e l e "trek"-waarnemingen i n de he l e p e r i o d e .

Rietgans E e r s t e winterwaarneming;7 / 1 2 700 - 800 exx, Ronde Hoep. Maximum a a n t a l a l d a a r

op 21/2 en 22/2 -3300 -. 3800'-ëxx -(DamhüiSV''M. v."d."Berg) . '.'.* 27/12 «Sé-e-scx .-ri. ZZW, Vi,jïhöék"(FV-,'-GD)-1- • : \' s

3V,1 '1-8 oxx , v r i . ZW.j Gaasperplas (FV ,• GD) • ::' 1 V 2 o-SOr: e x x , . r i . -NN0, Vi-jfhoek (FV, GD) .-••.•CTK.» ol> c. -,..

Br andgans . . , • T ^ F T ^ 7/Hi.fcl,5.feJö>4 g d J i c f ^ i ^ f l K ^ r ( | T ^ r i ( 3 ^ flBV mum a'in.sl bnegoxlv 'adfloBn a ,-xe .1 * i \o

, n . „ IxjjanBi-I •leme, Zwaan 0 . •—-—7-7, 7/12 3 exx, r i . 0N0, V i j f h o e k ( F V ^ i ) ) ^ x 5 q i 9 . * o i a ,a±s, xxe. br *od- s b o x ^ q s I sH

B u i z e r d - Sperwer - Blauwe K i e k e n d i e f • 1 Het a a n t a l waarnemingen van deze d r i e s o o r t e n i s t e g r o o t om u i t g e b r e i d t e v e r - ; : :

melden. Van de Sperwer kwamen o p v a l l e n d v e e l waarnemingen binnen van jagende vo-r g e l s i n de s t a d .

Havik _'

1/2 "~ w a a r s c h i j n l i j k 1 ex, deze" s o o r t , V i j f h o e k .(FV, GD) .

Br u i n e K i e k e n d i e f

7/12, 25/1 1 onv ex, V i j f h o e k (SS, FV, GD) 21/12, 11/1 1 paar, V i j f h o e k (SS, FV, GD) . 27/12 1 o, V i j f h o e k (SS, FV) 20/1 1 o, r i . 0, O o s t e r b e g r a a f p l a a t s (FV, GD) • - . 21/1 1 o, 3e k a l e n d e r j a a r , Akkerswade (FV, GD) . S l e c h t v a l k

1 7 Ï 2 ~ ex, V i j f h o e k , . m o g e l i j k ook op 1/2 a l d a a r (FV, GD) . 1V12 1 onv 6', l a n g s v l i e g e n d b i j Ouddiemerlaan aan h e t Amsterdam-Rijnkanaal.

Vloog r i c h t i n g K l e i n e Nieuwe' Diep (SS). _. .., -

S me H e k e n ,.i 3/1 "'1 6, jagend en n e e r s t r i j k e n d , Diemerpólder (FV, GD)

10 / 1 , 18/I en 22/2 1 o, omgeving Australië-haven ( v . d . Waal) LlgA-mA

Waterral;- ' J ' c * ^ ' - " - 1 - ' --J

GeheIe" tperiode enkele exx Oeverland Nieuwe Meer en V i j f h o e k (AA, FV, GD, S S ) j _ , y Meerkoet " -0 + (.v:-xs.'+•!' .iAc^ 1 a l b i n o ex, o v e r w i n t e r e n d i n t I J , b i j de S h e l l - h a v e n * ( v , d . Waal)

S c h o l e k s t e r V r i j v e e l winterwaarnemingen t e n gevolge van de zachte w i n t e r b i j o.a. de V i j f ­hoek, D i e m e r z e e d i j k en Halfweg (SS, FV, GD, KH)

K i e v i t Ook meer waarnemingen dan i n koudere winters..

- • 2

Goudplevier ••• • 25/ 12 10 exx, r e c r e a t i e g e b i e d Spaarnwoude ( e c h t p . Kamp) 8/1 en 15/1, enkele exx, o v e r v l i e g e n d , Hoofddorp ( I . V.erhoeve) 25/1 3 exx, r i . N, V i j f h o e k (FV, GD) • 31/1 50 exx-, b i j B a t t e r i j , Halfweg (KH) 13/2 15-20 exx, r i . Z, Diemerpolder (FV, GD) 1 V 2 100 exx, -Ass-endelft (KH)

Bo n t b o k p l e v i e r

22/2 1 ex, omgeving Australië-haven ( v . d . Waal) .

§_teenloper < • •

25/12 1~ex, tussen de K i e v i t e n op weilanden b i j Halfweg ( e c h t p . Kamp). Watersnip •-277Ï2~2~ëxx, hoog r i . Z, V i j f h o e k (FV, GD) 19/2 1 ex, B a t t e r i j , Halfweg (KHö> 22/2 2 exx, K l e i n e Braak, Halfweg ( v . d . Waal).

Bokje ' -/ ( 77T2" 1 ex, langs s l o o t j e i n w e i l a n d b i j de V i j f h o e k . De v o g e l f o u r a g ^ e f d e óp " .

het i j s en k n i k t e door z i j n enkels z o a l s ook een Waterspreeuw wel doet (FV, SS) ' ._ • .

Houts n i p lö/lITT ex, Z o r g v l i e d (SS) 22/12 1 ex, Omoricapad, Amsterdamse Bos (SS) 30/12 3 exx, o e v e r l a n d Aiusteiveense r o e i y n m a t , 00J/ 23/1 minstens 7 exx, Westgaarde (KH, SS, Buker, Sandee) 28/1 1 ex, Schiphol-Oost (W. Verhoeve)

Wulp . "

6/12 s l a a p t r e k van +100 exx over I J d o o r n r i . Gaasperplas (GD, SS) 26 /12 +100 exx, p o l d e r Ronde Hoep (Smallegange, K u i p e r ) 25/1 i n t o t a a l +300 exx, o v e r v l i e g e n d , V i j f h o e k (FV, GD) Verder enige waarnemingen van minder g r o t e a a n t a l l e n .

G r u t t o E e r s t e waarneming 1981: 1 ^ / 2 -enkele exx gehoord, ergens h o o g - i n de l u c h t b i j de- ( . .. 1 . V i j f h o e k . ^ ) / , . ' . ^ ,. , ....

Wit g a t jje 16 /12 2 exx, w i e l e r b a a n r e c r e a t i e g e b i e d Spaarnwoude (Buker, SS) ; 19/12 1 ex, HocfcCbrp (W. Verhoeve) . •

T u r e l u u r 7 / l 2 T e x , roepend r i . WZW, b i j V i j f h o e k (SS, FV) 25/12 2 exx, op v o c h t i g e l a n d e r i j e n b i j Halfweg ( e c h t p . Kamp) ^

K1e i n e Mantelmeeuw ^7Ï2 t e n minste 1 ex subspecies " g r a e l l s . i " en t e n minste 3 exx subspecies

" i n t e r m e d i u s " , Diemerpolder (FV, GD)

Drietëenmeeüw

1 ex, dood gevonden i n de Australië-haven (H. Klumper, W. v.d. Waal)

H o l e n d u i f

Deze p e r i o d e r e g e l m a t i g een groep van +70 exx i n p o l d e r ÈëMraeht v^Mëlëgd&m* West (KH)

21/1 37 exx, n e e r s t r i j k e n d , Diemerpolder (FV, GD) ÏM"fc«l

- 33 -

Turkse T o r t e l 13/1 t e n minste 60 exx, i n d u s t r i e - t e r r e i n S l o t e r d i j k ( e c h t p . Kamp) 26/2 1 ex, i n sc h o o r s t e e n t e r e c h t gekomen, woning K o n i n g s s t r a a t , Amsterdam-

Centrum. Door met v e e l moeite de k a c h e l t e v e r w i j d e r e n kon de v o g e l be­v r i j d worden, maar k o r t daarna o v e r l e e d de t o r t e l a l s gevolg van een shock ( v . d . Schot)

K e r k u i l 26/12 1 ex, 's nachts v l i e g e n d langs muur van de Marinewerf, K a t t e n b u r g ( v . d .

Waal)

R a n s u i l Gehele p e r i o d e t o t 18 exx aanwezig S l o t e r p a r k (KH) 23/1 1^ exx, Westgaarde (KH)

V e l d u i l

23/2 ~2 exx, Ruigoord'(KH)

Groene Specht -

Gehele p e r i o d e 1 ex. Noordkant Amsterdamse Bos (AA, SS) 1 u i f l e e u w e r i k

267l2 en 1/2 enkele exx, ook zingend, Gaasperdam (SS)

Waterpieper 7 /12 1 ex, VijLfhoek (FV, GD, SS)

2 exx, l a a g r i . WNW, i n sneeuwstorm, V i j f h o e k (FV, GD) 17/1 t e n minste 3 exx, b i j Haven B a l l a s t en t e n minste 15 exx, D i e m e r z e e d i j k

(FV, GD) 18/1 2 exx, 1/2 12 exx, 22/2 6 exx, b i j V i j f h o e k (FV, GD, SS)

W i t t e K w i k s t a a r t 2 exx, Diemerpolder (FV, GD)

1V12 1 ex, langs Waver (Damhuis, M. v.d. Berg) 26/12 1 ex, Ronde Hoep (SS) :

29/1 1 ex, Diemerpolder (FV, GD)

Gele K w i k s t a a r t Nagekomen waarneming v o r i g k w a r t a a l : 12/11 1 ex, Hoofddorp (W. Verhoeve)

( i*ote L i j s t e r 9/1""'T~ëx, ex c u r s i e p a d Oeverland Nieuwe Meer (SS) 21/2 2 exx, waarvan 1 ex zingend, Z o r g v l i e d CSS)

R o o d b o r s t t a p u i t I n j a n u a r i en f e b r u a r i r e g e l m a t i g 1 6 omgeving m o t o r c i r c u i t S l o t e r d i j k ( v . d .

Waal)

Zwarte^Roodstaart 26 /12 1 o, Rheneïïhof, Gaasperdam (SS) " Gehele w i n t e r 1 6 o f 1 paar b i j het N.M.B.-gebouw, E. van Beinumstraat ( v . d .

Schot)

T j i f t j a f

31/ï" T~ex, gehoord, b i j de B a t t e r i j , Halfweg (SS)

Ggudhaantj e

18/12 1 ex, Diemen-Zuid (FV, GD) 26/12 minstens 3. exx,'gehoord, t u i n t j e s Rode K r u i s l a a n , Diemen (FV, GD) 18/1 1 ex, Oosterbêgraafplaats (FV, .GD)

- 3k -

Vuurgoudhaantje 22/12 T"ex, V o g e l e i l a n d (SS) 30/12 l ' ex, langs Bosbaan (SS) -22/1 ..'2. ooc, B e a t r i x p a r k (SS) ;-11/2 1 ex, Elzenspèelplaats, 2 exx, Koenenbos, Amsterdamse Bos (AA) • 18/2 2 'éxx, Koenenbos,, Amsterdamse Bos (AA)

.Zwar^te^J^ees • ' • 30/12 1 ex, Heuvel, Amsterdamse Bos (SS) 21/1 2 exx, v o l k s t u i n t j e s langs U t r e c h t s e weg (Buker, SS) 9/2 1 e x , zingend, b i j "De T e i l " , Amsterdamse Bos ( H a r t o g , Buker, SS)

Kuifmees 21/1~ 1 ex, B e a t r i x p a r k (Buker, SS) ... J 22/1 1 m o g e l i j k h e t z e l f d e ex, Brandts B u y s s t r a a t , Amsterdam-Zuid (SS)

Baardmannetje

21/12" gehoord., 27/12 minstens 2 exx, 18/1 op twee p l a a t s e n gehoord, V i j f h o e k . (FV, GD, SS)

Boomklever , W a a r s c h i j n l i j k nu twee paar op Z o r g v l i e d (SS) 18/1 2 exx, O o s t e r b e g r a a f p l a a t s (SS) De s o o r t wordt tegenwoordig ook a f w i s s e l e n d waargenomen i n de Hortus B o t a n i c u s —

en h e t Wertheimpark ( v . d . Waal)

A p p e l v i n k ... -----16/1 1 o, O o s t e r b e g r a a f p l a a t s ( A n d r i e s e ) 1

19/1 a l h i e r nog aanwezig (SS) •. • '•

Kneu " Eén waarneming: 31/1 1 ex, b i j Gaasperplas (FV, GD)

F r a t e r • •• • • lS/ï" 1 exx, Overdiemerpolder en 16 exx, V i j f h o e k (FV, GD, SS) 21/1 5 exx, r i . ZO, Die m e r z e e d i j k (FV, GD) • 31/1 t e n minste 3 exx, Gaasperplas (FV, GD) 8/2 13 exx, 22/2 1 exx en 18 exx o v e r v l i e g e n d , r i . Z, b i j de V i j f h o e k (FV, GD) ..•

B a r m s i j s --- -if / 1 2 1 ex, . T h i j s s e - p a r k (Koningen, Brandes, Makkink) 31/1 1 ex, Gaasperplas (FV, GD)

Ringmus Van december t o t i n j a n u a r i 1 t o t +10 exx i n , v o l k s t u i n t j e s boven metrotracé b i j de K o n i n g s s t r a a t , Amsterdam- Centrum. De vogels werden verd r e v e n door hei-werkzaam heden voor nieuwe metro-ingang ( v . d . Schot) 25/2 2 exx, t u i n t j e s Rode K r u i s l a a n , Diemen. A l h i e r zeldzaam (FV, GD)

Bonte K r a a i 6/12 enkele exx, I J d o o r n (GD, SS) . . 1V12 1 ex, o v e r v l i e g e n d , Z o r g v l i e d (SS) 10/1 1. o f 2. exx, V i j f h o e k (FV, GD)

Roek

2872 2 exx, gevangen door kraaienvanger op O o s t e r b e g r a a f p l a a t s (med. SS) ... •._ Het a a n t a l waarnemingen t e n ZO van Amsterdam is.deze w i n t e r s t e r k toegenomen t e n gevolge van de v e r p l a a t s i n g van de Naardermeerkolonie naar Muiden.

- 35 -

FRIESE WBIDEVOGELBESGHBRMINGs REDDEN WAT ER TB RMIDBH VALT! Reacties op b e r i c h t e n i n de K n i p s e l k r a n t , Mededelingenblad, 1980', n r . 2

Reeds j a r e n l a n g i s er toenemende bezorgdheid, over de.toekomst van onze weidevogels en v e l e auteurs hebben hun b i j d r a g e geleverd aan d i t vraagstuk. Zo' s t e l d e Gorter -van Natuurmonumenten i n het V o g e l j a a r van a p r i l 1974s "Voor weidevogels geschikte biotopen v e r d w i j n e n als,-sneeuw voor de zon", t e r w i j l S. Span a l s v o o r z i t t e r (tevens moderne, boer) van de F r i e s e Bond van Vogelbeschermingswachten i n d a t z e l f d e nummer een enorme, d i e p - i n g r i j p e n d e o n t w i k k e l i n g i n F r i e s l a n d , aankondigt? de voortgaande modernisering van het boerenbedrijf:, w a a r b i j h i j g o r t e en f a t a l e gevolgen van deze biotoopvera,rming voor do weidevogels v o o r s p e l t . Inmiddels weet de w e i d e v o g e l l i e f h e b b e r u i t t a l r i j k e v e r s l a g e n , rapporten' en s t a t i s - ' t i e k e n van de l a a t s t e j a r e n , da/fc het i n t a l r i j k e ge"bieden bergafwaarts gaat. Hét Pa­r o o l van .7. j u n i 1980 meldde, d a t " p r a k t i s c h a l l e nesten van weidevogels i n Waterland" door vee worden v e r t r a p t " (RIN-onderzoek). De o p r i c h t i n g van het committee "Redt de weidevogels i n Eemland" i s a.ctueel nieuws en het Weidevogelsymposium van Vogelbe-' • scherming van 1979 l i e t geen o p t i m i s t i s c h e g e l u i d e n horen. Leest u er de samenvat'-1-t i n g "Weidevogels i n de v e r d r u k k i n g " maar eens op na. ' < 'j-

( Naar m i j n mening zat er een s t e r k p o s i t i e f aspect i n de voordracht van de F r i e s e b i o l o o g Drs, J. Fokkema u i t Menaldum, d i e het e f f e c t van de F r i e s e nazorg naar'vo­ren b r a c h t . Deze l e z i n g h e e f t h i j s i n d s d i e n enkele malen e l d e r s i n onsland gehouden. Zoals men weet, i s weidevogelbescherming een specialisme van de F r i e z e n , dat eigen-, l i j k i s gegroeid u i t h e t eierzoeïten. Deze t r a d i t i e b r a c h t l a n d a r b e i d e r s , boeren, d o r p e l i n g e n , stadsmensen tezamen, hetgeen r e s u l t e e r d e i n een nog steeds groeiende o r g a n i s a t i e . I n F r i e s l a n d worden steeds.meer.verzoeken om documentatie, i n l i c h t i n g e n 'én aanwijzingen ontvangen u i t andere p r o v i n c i e s , maar ook u i t het b u i t e n l a n d ( D u i t s ­l a n d en België).

I n I98O wedden weidevogels b e g e l e i d op ongeveer 38.500 ha (34.000 ha i n 1979),ter-. w i j l het aanïal erkende beschermers ( d a t w i l zeggen personen d i e z i c h a l s zodanig kunnen legitimeren•• door middel van een pasje uitgegeven'door de F r i e s e Bond) st e e g van 1400 man i n 1979 "tot 1600 veldwerkers v o r i g j a a r . Verheugend was, dat het v e r ­s l a g over 198O z e l f s een v o o r u i t g a n g van de K i e v i t kon r e g i s t r e r e n , ofschoon de ei e r e n van Vanellus t o t 13 a p r i l i n F r i e s l a n d mog.<:.n worden gezocht en meegenomen.. De. F r i e s e Bond h e e f t overigens opnieuw een b r i e f doen u i t g a a n naar C.R.M. met. het .. verzoek spoedig een einde t e maken aan de kievitseierenhandel,maar. het Ministerie, w i l h i e r o v e r geen a p a r t wetsontwerp aan de Earner voorleggen. De handel z a l worden, verbóden i n het kader van de nieuwe Vogelwet, d i e i n J a n u a r i 1981 a l s c o n c e p t : i n

( 'de p u b l i c i t e i t zou komen, zo werd m i j althans v a n u i t het Departement verzekerd.

De F r i e s e weidevogelbescherming ontmoet g e l u k k i g steeds meer b e g r i p i n ons l a n d en hoe kan he t ook anders? weidevogels i n de v e r d r u k k i n g vragen om "begeleiding en be-

•-scheming,-'waarin de F r i e z e n z i j n g e s p e c i a l i s e e r d . Z i j kennen èn de gang van zaken i n het moderne b o e r e n b e d r i j f - met haar t a l r i j k e gevaren - en b e z i t t e n g r o t e gedrags­kennis van weidevogels, t w r w i j T z i j hun bescherming i n de p r a k t i j k voortdurend aan­passen. De e i e r z o e k - a c t i v i t e i t e n t o t 13 a p r i l z i j n i n v e l e r ogen afkeurenswaardig - v o o r a l op ethische gronden - maar tegenover d i t 'negatieve aspect' s t a a t mijns^ i n z i e n s een vóél ' p o s i t i e v e r aspect', merkbaar en z i c h t b a a r i n a p r i l , mei en j u n i , n l . een nauwe samenwerking met de moderne boer, d i e een maximaal rendement van z i j n l a n d p r o b e e r t t e halen en d a a r b i j de weidevogels n i e t kan o n t z i e n . Vee en moderne cultuurwerkzaamheden vragen een zware t o l van de broedvogels. De cyclomaaiers d r a a i ­en hun '.vernietigende r o n d j e s en zonder p o s i t i e v e i n s t e l l i n g en nauwe samenwerking van de F r i e s e beschermers met de hoeren zoudon v e l e duizenden l e g s e l s v e r l o r e n gaan. Samenspel tussen boeren en wsidevogelbeschermers kan worden samengevat i n wat droge c i j f e r s , d i e z a k e l i j k het resultaa-t r e g i s t r e r e n van do a c t i v i t e i t e n van een toene­mend a a n t a l F r i e z e n , dat i e d e r v o o r j a a r wekenlang i n touw i s i n w e i l a n d en bouw­la n d . I n verhouding t o t de o p p e r v l a k t e c l u t u u r l a n d , s c h a t t e Drs. Beintema i n z i j n v e r s l a g aan CRM i n 1975 <ie bescherming op .......................... 10%

- 3,6 ~ ..

Drs, Fokkema berekende i n z i j n voordracht i n 1979 clQ t o t a l e o p p e r v l a k t e aan bouwland en wei l a n d in^.Friesland;op c i r c a 230,000 ha,. t e r w i j l weide­vogelbescherming w'br.d ••Verricht'-;op .Y. ' . * . * . • . . * 14$ Van deze 230,000 ha moeten we e i g e n l i j k nog a f t r e k k e n de opper v l a k t e van wegen," •kürfstwerlcèh ' Bóéirderijen, ongeschikte t e r r e i n e n voor weidevogels en beheÉ'rs*gebiedèn/' &oo?at*::eLe rasterende o p p e r v l a k t e geschat kan worden op 200.ÖÖ0 -ha.- \ - " ' "'- •'• ^ Dë:'Frièse-Bond was a c t i e f i n ' 198Ö op -circa. 38 500 ha, zodat vórig j a a r i n F r i e s l a n d "bróedsels w'èrdfen beschermd op -*..«..... 19$ Het a a n t a l "beschermde Wb'ëdparen van de k i e v i t i n F r i e s l a n d z a l de geïnteresseerde l e z e r hatüurlijk^ó'ors^l'agg'evend vinden i n d i t betoog -en daarom de volgende gegevens s. I n het hoek "Vogels van F r i e s l a n d " schreef weidovogelkenner Braaksma ;;

h o t hoofdstuk 'De' K i e v i t * . H i j t a x ; erdo in-1951 ..... , v , 50 é000 paren*! I n 1973 scliatté' h i j op .weiland en bouwland 38,000 t o t '4Ö.Ö0Ö pareri, dus gemiddeld '. ' , » 43»000 paren*. Hemen" w i j ' nu-aan/,"' dat i n 'd'é' afgelopen 7 j a r e n door mind.or aantrek- u- '.-k e l i j k b i o t o o p '"•minder' ' k i e v i t e n t o t n e s t e l e n kwamen, dan bedraagt h et t o t a a l ' a a n t a l broodparen i n 1980 vermoedeli j k rond do i , 40*000 paren. B l i j k e n s het v e r s l a g over 1980 van de F r i e s o ïkmd worden volgens -v o o r l o p i g e s c h a t t i g o h gevonden on'besöhermd rond de , , , ' . . , ' . 10,000 legself/ Van -''all^"'i ;n':J'rleslan'd 'nestelende k i e v i t e n werd dus v o r i g \-j a a r 'dóór de Fri-ése ïïóftd gegeleïd en beschermd rond de ,«.• .2-5$,

Indien. men,.enkel zou. k i j k e n .naar de verhouding beschermde k i e v i t e n t o n opz i c h t e van cte.,.bedr.eigde, d a t i s d i t percentage aan de lago k r n t , omdat a l l e e n de gevonden ; kievitsnestën z i j n g e r e g i s t r e e r d , d i e bescherming n o d i g hadd.eh^' t e r w i j l e r boven­dien, ï^qg'"broedparen waren met legs e l s d i e b u i t e n de gevarensónó 'lagen, zódat bescher­ming h i e r v a n achterwege kon b l i j v e n . Bovenstaande s c h a t t i n g e n gaan'alléén over de K i e v i t , ;'de .23 andere v o g e l s o o r t e n d i e ook werden g e r e g i s t r e e r d en beschermd, b l i j v e n h i e r . b u i t e n besqhouwing.. . Nu kunnen wol weer wetenschappelijke r a p p o r t e n wórden v o l g e ­schreven;, w a a r u i t b i j v o o r b e e l d zou kunnen b l i j k e n dat het door m i j berekende-^percenta­ge.. 24$ of, 2&fo- zou moet en...zijn, dan wel dat h e t c u l t u u r l a n d 220,00Q;iha i n p l a a t s van 230.000 ha zou,moeiSn j s i j n , qf..andere d e r g e l i j k e d e t a i l s , maar bovenstaande, globale'-' ramingen vormen, wél..dogelijfc een góede'ind.icat.ie v.-?n deze zeer s p e c i a l e Friese' s i t u ­a t i e , , van een ."Faunabeheer", dat b i j z o n d e r p o s i t i e v e r e s u l t a t e n g e e f t en w i j zouden" or go.ed;-aan.:.doen, .ons . n i e t ' z q " K r i t i s c h " op t e s t e l l e n .

Het.,.is u i t e r m a t e t o :betreurpn dat or nog r e g e l m a t i g zeer ondeskundige weidevogel-ent hous i a a t . e l ingen zijn,',.die. de pers', v e r r i j k e n met p o l a r i s e r e n d e ingezonden stukken' en a r t i k e l e n , d i e een,.volkomen, verkeerde i n d r u k van de stand van zaken i n F r i e s l a n d ( ) geven. En een g r o t i g gehoor vinden b i j eon a l even ondeskundig p u b l i e k . Zo ook i n De Volkskrant 1 -van-'-20 maart 1980, z i e ook ons Mededelingenblad, 198O, n r . 2, onder dé kop "Eiörróvers'-'VDe s c h r i j v e r hiervan' bwooert, d a t "nazorg zeer ongunstig b l i j k t t e wer­ken" ('zie "globale s c h a t t i n g e n van a a n t a l ha en broedparenl) en dat "opvallende aanwe­zig h e i d ' vatt%'mènfcëfc'Vdör de broedvogels s t o r e n d i s " ( h e t gaat h i e r s l e c h t s om k l e i n e groepje rs' -van''2 tót' 3 man-'en- z i j n de i n t e n s i e v e cultuurwèrkzaamhoden dan soms n i e t s t o r e n d ? ) . Vervolgens gooft- h i j een o n j u i s t e o m s c h r i j v i n g van hot "melken van-de k i e ­v i t " 'en laat.'ons''tenslotte weten,- dat de handel i n k i e v i t s e i e r e n da~.rom sinds e i n d 1979 i s verboden f ( o r i s nog steeds geen handelsverbod). Vorder commentaar i s eigen­l i j k o v erbodig. •'• " !

Amsterdam, 7 f e b r u a r i 1981, :' '•'-•'• " H. Kamp

Burg. Hogguerstraat 271 Amsterdam-Slotermeer.

- 37 -

UIT DE VO GELTÏJDSCHRIFTEN . . . . . .

WATERVOGELS, 6e jaargang (1981), no. 1 . Beproken door Steven Schoevaart. J.B. Hulschers"Waarnemingen;;over de t e r u g t r e k van de Kolgans van 28 f e b r u a r i t o t 3 maart I98O t e Haren ( G r . ) . " De auteur b e s c h r i j f t • waarnemingen d i e h i j deed aan Kolganzen d i e naar het broedge­b i e d t e r u g t r o k k e n . De meeste ganzen vlogen langs tussen 8 en 9 u u r :

1 s - o c h t e n d s . D i t patroon doet denken aan van hun s l a a p p l a a t s naar de fourageergebieden v e r t r e k ­kende Kolganzen, I a b e s c h r i j v i n g van de weersomstandigheden, concludeert h i j dat dïe de p r i k k e l geweest z i j n t o t het wegtrekken van de ganzen.

Rob Bijlsrnas "Voorkomen en gedrag van Zwartkopmeeuwen langs de R i j n tussen Rhenen en Heteren gedurende 1974-1979." I n d i t a r t i k e l wordt een o v e r z i c h t gegeven van de waarnemingen van Zwartkopmeeuwen langs een s t u k j e van de E i j n . Het t o t a l e aant/al waargenomen exemplaren bedroeg 63. Hiervan bestond ruwweg de h e l f t u i t e e r s t e j a a r s v o g e l s . De s o o r t b l i j k t i n het waarnemingsgebied een t y p i s c h e w i n t e r v o g e l t e z i j n . De s c h r i j v e r gaat i n op de waargenomen gedragingen, w a a r b i j het o p v a l l e n d i s dat de Zwartkopmeeuwen z i c h op slaa p p l a a t s e n enz. n i e t tussen andere s o o r t e n meeuwen ophouden, maar s o l i t a i r o f i n gezelschap van soortgenoten. Volwassen exemplaren kregen hun donkere kopkap d u i d e l i j k eerder dan Kokmeeuwen, waardoor a l l e a d u l t e - v o g e l s a l i n f e b r u a r i u i t g e k l e u r d waren. Desondanks i s geen 'baltsgedrag waargenomen.' I a ' h e t behandelen van het voorkomen i n Nederland en de omringende landen, f ormu- :

l e e r t de s c h r i j v e r de 'theorie dat een k l e i n e hoeveelheid Zwartkopmeeuwen v a n u i t het Zwarte Zee-gebied ( h e t b e l a n g r i j k s t e broedgebied) v i a g r o t e waterlopen 1(Donau, R i j n ) d o o r d r i n g t i n Noordwest-Europa en daar o v e r w i n t e r t .

G.L. Ouweneels "Aantalsveranderingen b i j de Grauwe Gans langs het Hollands Diep-H a r i n g y l i e t . " Tot de a f s l u i t i n g va,n het H a r i n g v l i e t waren h i e r z u l ke omstandigheden aanwezig dat het gebied een "belangrijke p l e i s t e r p l a a t s voor de Grauwe Ganzen op t r e k u i t Noordwest-Europa kon z i j n . Ook ov e r w i n t e r e n en r u i e n kwam voor. Sinds de a f s l u i ­t i n g i s , h et. a a n t a l p l e i s t e r e n d e ganzen i n de t r e k t i j d s t e r k gedaald. Er overwin- . t e r e n nog wel Grauwe Ganzen.

Lieuwe Dijksens "Het v e r s c h i l i n k o p t e k e n i n g b i j nestjongen van Zilvermeeuw en K l e i n e lantelmeeuw." De auteur h e e f t de v e r s c h i l l e n d e kenmerken d i e F j e l d s a i n z i j n boek "Guide t o

.the Young o f European P r e c o c i a l B i r d s " (1977) g e e f t , g e t e s t op de jongen van 'Kleine M a n t e l - en Zilvermeeuwen op Texel. D i t l e v e r d e b e h o o r l i j k e problemen op*

F.H, Jansen en B. J-.M. Haases"Het patroon van de t r e k van de.. Sc h o l e k s t e r voor Schevoningen." • •- • Deze analyse van het d o o r t r e k p a t r o o n van de Scholekster, werd g e d i s t i l l e e r d u i t de gegevens d.ie verzameld z i j n (en worden) op de z e e t r e k t e l p o s t t e Scheveningen. Er b l i j k t een overeenkomst t e bestaan tussen de t r e k van de Skandinavische p o p u l a t i e s en de voor Scheveningen waargenomen S c h o l e k s t e r s . De f l u c t u a t i e s i n b e l a n g r i j k e o verwinteringsgebieden corresponderen met t r e k p i e k e n b i j Scheveningen, zodat de geobserveerde trekbeweging deel u i t moet maken van de massale v e r p l a a t s i n g e n i n het Noordzeegebied, Wegtrek van i n het binnenland broedende vogels wordt v o o r a l gedurende eind $ u l i -e i n d augustus waargenomen i n de l a t e avonduren.

LIMOSA 53 (198O) no. 3. Besproken door Steven Schoevaart. ..'... J. Veens"Breeding behavior and bree d i n g succes o f a colony L i t t l e G u l l s i n t h e Netherlands." Sinds de inpoldering..van het Lauwerszeege.bied i n 1969 i s het a a n t a l waargenomen Dwergmeeuwen daar s t e r k toegenomen. Sinds 1972 h e e f t een toenemend a a n t a l ook i n d i t gebied gehroed. De s t u d i e van het verenkleed (geïllustreerd met twee n u t t i g e f i g u r e n ) b r a c h t aan he t l i c h t dat v r i j w e l a l l e paren i n d i e j a r e n u i t vogels be­stonden d i e voor het e e r s t t o t broeden kwamen en dus geen e r v a r i n g hadden. H i e r ­door was het broedsucces zeer l a a g .

- 38 -

C.S, Swennen en L. de B r u i j n s "De d i c h t h e i d van b r o e d t e r r i t o r i a van de Scholekster op V l i e l a n d . " De v e r s p r e i d i n g van de t e r r i t o r i a van Scholeksters i n 1977 op V l i e l a n d werd nage­gaan. De meeste vogels waren door het droge zandige k a r a k t e r van het e i l a n d 'gedwon­gen e l d e r s (Noordzeestrand, Waddenzee) voedsel t e zoeken. Nog enkele andere f a c t o ­ren beïnvloedden dè v e r s p r e i d i n g van de t e r r i t o r i a 'Zoa,ls de aanwezigheid van f i e t s ­paden en "bössages. Het bleek dat d.e a a n t a l l e n van oost naar west en van noord naar z u i d toenamen. V e r k l a r i n g ? aan de n o o r d z i j d e i s a l l e e n eën "smal voedselarm zandstrand t e r w i j l aan de z u i d k a n t de v o e d s e l r i j k e rnodderplaten van de Waddenzee'liggenj deze modderplaten worden naar het westen t o e g r o t e r .

K,H, Voóüsg: " L i j s t van Europese broedvogels, i n c l u s i e f Nederlandse v o g e l l i j s t , " Weer een 'nieuwe' systematische a v i f a u n a l i j s t , d i e aan de r i j van andere l i j s t e n -kan worden toegevoegd.

K o r t e Mededelingen! G.L, Ouweneels "N a j a a r s c o n c e n t r a t i e s van Tafeleenden op.het H a r i n g v l i e t . " Voor de a f s l u i t i n g van het H a r i n g v l i e t werde daar n a u w e l i j k s Tafeleenden waargenomen. Sinds de a f s l u i t i n g hemen de a a n t a l l e n t o e . Hoogste a a n t a l t o t nu -koes 22,500.

DE GRASPIEPER, jaargang 1., no. 1. Besproken door Ed-Veling. . . . (

"De Pieper i s d.ood, l e v e de Graspieper". Zo b e s l u i t h et voorwoord b i j de i n t r o d u c t i e ' van d i t nieuwe blads een product van zeven samenwerkende vogelwerkgroepen u i t Noord-H o l l a n d , w a a r b i j ook de onze z i c h h e e f t aangesloten, "De Pieper" van vroeger, het b l a d van de Vogélwerkgroép ïïoo'rdholland.s No o r d e r k w a r t i e r , h e e f t z i j n 'ups and downs' gekend. Het i s nu z e l f s opgeheven, althans het h e e f t p l a a t s - gemaakt voor d i t nieuwe blaxl d at d.oor een passende s c h a a l v e r g r o t i n g , een nieuwe vormgeving, een nieuw r e -d a c t i e b e l e i d en n a t m x r l i j k een nieuwe naam een bindmiddel w i l z i j n voor vogelaars van Noord--Holland.

Te oordelen naar de inhoud van d i t eerste nummer i s men daar a a r d i g i n geslaagd. 1 Zo k r i jgt'men een l a n g en verzorgd, a r t i k e l v oorgeschoteld over ,het 1 9 ~ j a r i g spreeuwen-onderzoek van de Vinkenhaan Castricum, geschreven door Renê Dekkers i e t s . waar j e anders een lidmaatschap van de VWG Castricum v o o r over gehaxl zou.moeten hebben om deze gegevens over de wintergebieden van de langs de k u s t trekkende Spreeuwen t e le z e n . Ook staan er twee r e g i o n a a l b e l a n g r i j k e a r t i k e l e n i n over de g a n z e n p l e i s t e r -p l a a t s e n i n •Noord.-Holland, w a a r b i j ook de Ronde Hoep een op m e r k e l i j k e r o l b l i j k t t e spelen, ( D i r k Tanger) en een verslag; van txiree i n t e r n a t i o n a l e w a t e r v o g e l t e l l i n g e n (Wim Ruitenbeek, D i r k Tanger, P i e t Z o m e r d i j k ) .

U i t h et voorwoord van de r e d a c t i e b l i j k t dat men z i c h n i e t w i l r i c h t e n tót e n i g e r l e i s p e c i a l i s m e , maar dat het brede spectrum van de o r n i t h o l o g i e t o t . z i j n r e c h t moet ko'-men, dus i n c l u s i e f h et soms zo verguisde bestuderen van zeldzaamheden. Als vo o r b e e l d h i e r v a n i s opgenomen een a.rtikoï van D i r k Jan B o o i j en D i r k Tanger over een waarne­ming van een K l e i n s t - Waterhoen i n het Guisveld, een t e r r e i n waar i n ons v o r i g Mede­d e l i n g e n b l a d meer wetenswa.ard.igs over t e lezen v a l t . U i t het a r t i k e l v a l t n i e t op t e maken i n hoeverre de waarnemers met hun c a s s e t t e r e c o r d e r geïnterfereerd hebben met het normale, b a l t s g e d r a g ; z i j z e l f z i j n k e n n e l i j k ook n i e t geheel gerust over' de i n ­v l o e d van hun r e g e l m a t i g e bezoekjes. I n i e d e r geval i s h e t wel zo' dat K l e i n s t Wa­terhoenders do eerste k e e r zeer f e l reageren op het g e l u i d van c a s s e t t e r e c o r d e r s , maar b i j volgende gelegenheden l a t e n z i j z i c h n i e t zo gemakkelijk meer bedotten. Zo was h e t i n i e d e r geval i n de B i j l m e r i n 1971» De b e s c h r i j v i n g van het b r o e d t e r r e i n i s g e d e t a i l l e e r d * Het i s ver d e r t e hopen da/b de pogingen om d e r g e l i j k e t e r r e i n e n i e d e r j a a r aanwezig t e l a l e n z i j n i n het Guisveld succes hebben.

T e n s l o t t e i s er nog een v e r h a a l over een m o g e l i j k geval va,n bigamie b i j de T a p u i t , vas t g e s t e l d , door middel van k l e u r r i n g e n , van de hand van C„ van Deursen. K o r t e mededelingen, oproepen t o t medewerking, en k o r t e boekbespreking b e s l u i t e n d i t verzorgde t i j d s c h r i . f b , waarvan het u i t e r l i j k s t e r k e overeenkomst v e r t o o n t met het. b l a d Watervogels, hetgeen n i e t onvoorspelbaar was gezien de r e d a c t i e s a m e n s t e l l i n g . N i e t a l l e a r t i k e l e n b e v a t t e n een samenvatting en soms b e z i g t men een wel zeer a f w i j ­kende s p e l l i n g , maar dat z i j n w a a r s c h i j n l i j k de schoonheidsfoutjes d i e k l e v e n aan een enthousiaste sta,rt van een nieuw begin.

- 39 -

BRITISH BIRDS Deo. 1980, j a n . en f s b r . 1981. Besproken door Resr Damhuis.• ''-••'

Volume 73, no, 12 (dec. • 1980) " . • . ; ' . ' . - P. Hope-'Jones s "Thé e f f e c t : o n "birds of a North"Sea gas f l a r e " . Gedurende v i j f weken i n n a j a a r 1979. wérden o b s e r v a t i e s gedaan op een p l a t f o r m t e n noordoosten van Shetland om t e onderzoeken o f er Veel vogels s t i e r v e n door de gasvlam. Gekonsta-t c e r d werd dat de gasvlam géén s l a c h t o f f e r s maakte. Wel bleek het p l a t f o r m l i j s t e r -achtigènj'die doo'r- 'dè m i s t gedesoriënteerd waren, aan t e trekken5 doordat de m i s t zich'handhaafde,'bieven''döviipters rond het p l a t f o r m v l i e g e n s v e l e n s t i e r v e n door u i t p u t t i n g . Voor een totaalböéld Van- he t aandeel van d e r g e l i j k e i n s t a l l a t i e s op s t e r f t e van t r e k v o g e l s , - i s • n o g v e e l meer'systematisch onderzoek n o d i g . (pi547-555) - M. Marquiss5-"Habita ' t : and d i e t ' of male and female Hen H a r r i e r s i n Scotland i n w i n t e r " , 'Uit o b s e r v a t i e s u i t de 7 0 'er j a r e n b l i j k t ' d a t v e e l mannetjes Blauwe K i e ­k e n d i e f overwintèreh 'in' laa'g'i'ahdgebieden eh z i c h v o o r n a m e l i j k met k l e i n e zangvogels voeden, t e r w i j l v r o u w t j e s z i c h met hazen, k o n i j n e n en Sneeuvihoenders voeden en het hele j a a r i n hoger gelegen gebieden kunnen ' v e r b l i j v e n , (p.555-560) -P.' Hope" Joness"Bird scavengers ón Orkney roads". V e r s l a g von het fourageren van meeuwen en k r a a i a c h t i g e n op wogsla.ch.toffers. (p .561-568)

A.R. K i t s o n e.a.s "Greater SandPlovers new t o B r i t a i n and I r e l a n d " , Bespreking van waarneming van Char&drius l e s c h e n a u l t i i op 9 dec. 1978§ met f o t o ' s (p.568-573). - I n d.e boekbesprekingen o.a. het tweede d e e l van het Handbook o f t h e B i r d s o f Europe, The Middle East and North A f r i c a (Hawks t o B u s t a r d s ) . De Mystery photograph bespreekt handige kenmerken-.om ..eim.".j('atóto'il&) ...Röiss.e'. Gri i t . tó "van; een G r u t t o ; t e ónder-_ ..... scheiden.

Volume 74, no. 1 ( j a n , 1981) De nieuwe jaargang b e g i n t met twee a r t i k e l e n over de Roerdomps Colin' J. Bibby "Win­t e r i n g B i t t e r n s i n B r i t a i n " ( p . 1-10) eh JVC.U, Day "Status of B i t t e r n s i n Europe since "1976" (p . 10-16). U i t een t a h e l i n hét tweede a r t i k e l b l i j k t dat Nederland (nog) het Europese l a n d met • de 'meeste-'br'oedparen-' i s ! •• Een groot, gedeelte von d i t nummer wordt ingenomen door een o v e r z i o h t van zeldzame broedvogels i n G r o o t - B r i t t a n n i e waargenomen i n 1979°(p°17-36) De Mystery photograph l e v e r t een bespreking van- de" IJsgors ' i •

Volume.74, no. ' 2 ( f e b r , 1981) - R.J. Chandlers " I n f l u x e s i n t o B r i t a i n and I r e l a n d o f Red-necked..;Grebes and-, o t h e r . w a t e r b i r d s d u r i n g w i n t e r 1978/1979". I n deze strenge, w i n t e r waren, er d r i e .gro.te t o e ­names-van w a t e r v o g e l s v a s t t e s t e l l e n . I n de eerste, h e l f t van j a n u a r i en i n , de J .aat-.te week van .januari werd' : .e^+to-en^e. ..van Nonnet jes ; ' é n ; G r o t e . ^ a a g ^ è k k o n ' . - £ é ] c o n s t ^ teerd-{ó.a, a f k o m s t i g u i t Nederland). De "derde, toename, vond.plaats f i n ; é;'2'e .hei'ft'. van f e b r u a r i en b.etrof;:,Ropdhals,futen en Middelste' Zaagbokken:.in.,onbekend; Jxoüe aan­t a l l e n , en i n "bescheidener a a n t a l l e n Hoodkeel^* en_Pa re ldu ike r s , :Goo.orde. Futen, K u i f i -d u i k e r s en Grote • Zee.ëenderu • (p..55-81) - •. • - P h i l i p S, Watsons "Seabird ..pbsorvariqns. form., commercial, t r a w l ers. in-thé I r i s h Sea". Besproken worden de zeevogels d i e fourageren op teruggegooide.vis en a f v a l van t r e i -l e r s . (910 t o n per j a a r i n de periode 1968-19731)• (p.82-90) - De 'Tennesee Warbler' (Vermivora p e r e g r i n a ) wordt a l s nieuwe s o o r t voor Groot B r i t ' tannië besproken, met f o t o ' s . Ook do Mystery photograph h e e f t een Amerikaanse s o o r t a l s onderwerps de Groto G e e l p o o t r u i t e r ( T r i n g a rnelanoleuca),

Te Koop Aangeboden

D r i e boekjes uitgegeven door de VWG Noordhollands Noorderkwartiers - De Meerkoet, 1974 - Vogels van het Zwanowater. - Broed-vogols van Noord-Holland-Moord.

Te bevragen b i j Kees Ha,zevoet.

- ko -

ONTVANGEN LITERATUUR

VWG N.-H.'s Noo r d e r k w a r t i e r , DE PIEPER, 1980, j r g . 19 no. 12. Bonte- Vliegenvangers b i j den Helders Vondsten van Stormvogelt j e s op schepen$ Broedyogeionderzoek vari l i e t ' v r i j t o e g a n k e l i j k e bos- en duingebied i n de ge­meente .ióergèn (H-H) ' 1980j Inhoud '19e jaargang De Pieper, I98O, ' . '

VWG. .Gastracum, DE WINTERKONING, 1981, no 1 . Over' het ./gedrag van de Fuut (deel' l ) ? : Vinkenbaanverslag 1979.(.1.0.000 vogels geringd,,, waaronder nogal wat leuke soorten) § - Nestkastveseslag '1980s. Trekwaar-nemingen-Bosporus, september T98O-5' Leuke-terugmeldingen - leulce waarnemingen.

ONV-VWG Wiëri.ngormeer, DE MEERKOET, 1981, -jaargang - 5 , n o . L Een P a r e l d u i k e r ' i n do Westerhavèh t e ' Mederabl ikj Vogels k i j k e n i n de j a r e n zes­t i g ! Zwarte Sterhs 'in : de Wieringèrmëer'I98O5 Verslag. .Ameland-weekend. 18—19

.-oktober 1980 t e Burens. Opvallende K l e i n e . J a g e r-doortrek langs Wieringermeerf -. Veldwaarnemingen, .

Gegevens over de fauna van het landgoed: "Mensinge" t e . Roden i n 1980, 26 b l z . met 21 overzi.chts- 'en i n v e n t a , r i s a t i ' e k a a r t j e s . Ontvangen van Hr . . Braaksma, S t a a t s ­bosbeheer. . • •

Do Beckers.

INHOUD "DE GIERZWALUW" , ; , J l je_jaargang, . nummer - 1,, a p r i l . .198,1

Meer medewerking gevraagd - Kees Hazevoet pa'g.

Meer medewerking gevraagd - Kees Hazevoet 1 Bestuursmededelingen 2 - 5 Onderzoek naar a a n t a l en v e r s p r e i d i n g van de;Huiszwaluw

i n de r e g i o Amsterdam - Kees Hazevoet 6 - 7 Oproep t o t medewerking aan een K l u t e n - en Bergeendenonderzoek.- Steven

Schoevaart '8 - 9 Weekend-excursie Ameland 10 V e r s l a g van een dagje F l e v o l a n d '-. W. van der Waal 10 I n v e n t a r i s a t i e Noordkant I I 1980 - Steven Schoevaart, Kees Hazevoet,

Annie A r n t z e n 11 - 22 • I n v e n t a r i s a t i e b e g r a a f p l a a t s B u i t . e n v e l d e r t , Amsterdam - Rinke A n d r i e s e ,

E d i t h Smallegange, B.H. Rypkema 22 - 2k K n i p s e l k r a n t 1 "Steven Schoevaart"" ' '"'"• v'- ' 25 - 26..( Kokmeeuwenslaapp'iaatsen - Joh. J. F r i e s w i j k ( u i t sMNatura", • ~-60~>.éi-3aar~

28, •• sgang, -nummer -2/3 -{'7©?H : maart ' ^ 9 ë 3 > i? - • £ * - •• * 27 - 28,

Waarntemlngen i n de r e g i o Amsterdam, i n c l u s i e f ' h e t Amsterdamse Bos, -december I980 t o t en met. f e b r u a r i '19.8I - W.E.M.- van der Schot 29 - 3k \

F r i e s e weidevogelbescherming: redden wat er t e redden v a l t - H. Kamp . 35 - 36 U i t de v o g e l t i j d s c h r i f t e n - Steven Schoevaart, Ed V e l i n g , Resi Damhuis 37 -Ontvangen l i t e r a t u u r - Do Beckers . • - - ko, • Inhoud ko '.

BESTUUR KNNV-VWG AMSTERDAM

Kees Hazevoet - V o o r z i t t e r Steven Schoevaart - V i c e - v o o r z i t t e r Henk Klumper - S e c r e t a r i s K a r e i Straatman - Penningmeester Henk de Groot - Contact met KNNV a f d . Amsterdam Mieke Brander - Coördinatie nieuwe leden Richard Schoevaart - O r g a n i s a t i e excursies rondom Amsterdam

Adres SECRETARIAATs Henk Klumper, Voornsehoek 3 9 " 1181 CK Amstelveen. Tels 020 - 47 14 04

Adres PENNINGMEESTER? K a r e i Straatman, Kampeerterrein "Het A'damse Bos*, K l e i n e Noordelijk 1 , 1432 CC Aalsmeer. Tels 020 a 41

BETALINGENs Gemeentegiro Amsterdam, Rek. n r . 506.0400 - Vogelwerkgroep KNNV Amsterdam p/a K. A. Straatman, enz,

B i b l i o t h e e k s Do Beckers, N i j e n b u r g 25 1081 GD Amsterdam. Tels 020 - 42 26 08

DE GIERZWALUW

Rj d a c t i e s M a r t i n v.d. Borg, A l f r e d Blok, Resi Damhuis, Steven Schoevaart, Schot, Ed V e l i n g .

Adres voor ruilabonnementens Do Beckers, z i e boven b i j B i b l i o t h e e k . Adres voor CONC'.üiPTARTIKELENs Resi Damhuis, U i t e r w a a r d e n s t r a a t 2 6 1 " ' ,

1079 CR Amsterdam. Tels 020 - 42 43 90 s l u i t i n g s d a t a ? i n z e n d i n g voor de v i e r k w a r t a a l b l a d e n resp. ops

28 f e b r u a r i , 31 mei, 31 augustus, 30 november.

Typewerks t i j d e l i j k door Mevr. J.C. v.d. Berg- van Hunen, Rosi Dajnhuis, Ke Hazevoet, Honk Klumper en Ed V e l i n g ,

Voorpagina,? F. Lobel

DOORGEVEN VAN WAARNEMINGEN

Hele Regio s Wim v.d. Schot, K o n i n g s s t r a a t 8" 1011 EV Amsterdam. Tels 020 - 25 34 31 U i t e r l i j k s 28 f é b r . , 31 ta f t i , 31 aug., 30 nov.

Exce p t i o n e l e waarnemingen; zo spoedig m o g e l i j k na de waarneming!

Amsterdamse Boss K a r e i Straatman, t e l . 41 68 68 of Henk de Groot, t e l . 4140 14

Groot Amsterdams Wim v.d. Schot, t e l , 25 34 31 o f Ed V e l i n g , t e l . 76 10 65

(