NORMBLAD: De indicatoren van de ict-tool Onderzoek door ......In groep 1 en 2 werken veel scholen...

Normblad Pagina 1 van 37

NORMBLAD: De indicatoren van de ict-tool Onderzoek door VVE-coach Versie 10 oktober 2016 Een VVE-coach is een (interne) begeleider, die zich specifiek richt op ondersteuning van Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). De VVE-coach beoordeelt de kwaliteit van werken van leidsters en coacht leidsters in het verhogen van hun kwaliteit. (Onder ‘leidster’ wordt zowel pedagogisch medewerker van een kinderdagverblijf, de peuterleidster, als de leerkracht of onderwijsassistent in groep 1 en 2 verstaan.) De VVE-coach kan werken met de VVEcoach-tool: dat is de internetapplicatie www.coachVVE.nl. Op deze site staat op de startpagina een korte handleiding over hoe je met de VVEcoach-tool kan werken. Via de knop ‘Oefenen’ kan iedereen gratis oefenen met de VVEcoach-tool.

Deze werkinstructie beschrijft de inhoud van de ICT-tool VVE-coach. De inhoud is gebaseerd op het VVE-kwaliteitskader van de Inspectie van het Onderwijs en bestaat uit zes domeinen. Ieder domein is inhoudelijk toegelicht en op basis van een aangegeven norm kunnen de VVE-coaches de kwaliteit van het werk van de leidsters beoordelen. Daarbij is in domein 8 en 9 aangegeven hoe de leidster en de VVE-coach om kan gaan met de geconstateerde ontwikkelpunten. 1. Administratieve gegevens De zes domeinen zijn gericht op: 2. Observatie-instrumenten en toetsen 3. Werken met de hele groep 4. Werken met de kleine groep 5. Werken met risicokinderen 6. Werken aan de ouderbetrokkenheid 7. De kwaliteitszorg

8. Ontwikkelactiviteiten voor de leidster 9. Feedback van de leidster(s) aan de VVE-coach Deze werkinstructie bevat per elk van de zes domeinen de aspecten, de indicatoren en de normering per indicator en een toelichting:

Bij elke indicator staat de criteria om tot de beoordeling ‘voldoende’ (= ‘3’) te komen.

Als het werk van een leidster duidelijk en zichtbaar van hogere kwaliteit is dan ‘voldoende’, kan de beoordeling ‘voorbeeld voor anderen’ (= ‘4’) gegeven worden. In de toelichting geeft de VVE-coach aan waarom de ‘4’ is gegeven. Het werk van de leidster kan ook daadwerkelijk als een voorbeeld voor collega’s gebruikt worden bij deze indicator.

Als de kwaliteit van het werk van de leidster (nog) niet voldoende is, is sprake van een ontwikkelpunt (= ‘2’). In de toelichting bij de indicator geeft de VVE-coach aan wát het

http://www.coachvve.nl/


ontwikkelpunt is, zodat de leidster (en de VVE-coach) weet waaraan zij kan werken: zie blok 8 van de tool.

Het oordeel ‘1’wordt zelden tot nooit gegeven. In die gevallen, waar de kwaliteit van het werk van de leidster zodanig in het geding is en op afzienbare termijn noodzakelijk verbetering behoeft, zullen er afspraken gemaakt moeten worden. Dit signaal geeft de VVE-coach af aan de leidinggevende die hierin verantwoording draagt.

Aandachtspunten vooraf:

Dit normblad is een werkinstructie voor het gebruik van de ICT-tool VVE-coach en omvat alle zes domeinen.

Bij iedere indicator is aangegeven welke aspecten doorslaggevend zijn voor de norm ‘Voldoende’ kwaliteit. De toelichting is bedoeld om de essentie van de indicator helder te maken.

VVE-coaches leren om de juiste indicatoren te selecteren voor elk onderzoek dat ze uitvoeren op locatie. Voorbeelden van selecties zijn:

o Alle basisindicatoren van domein 3 Werken met de hele groep; o Alle indicatoren waar in het (VVE-)onderzoek door de onderwijsinspectie een score

‘2’ is gegeven.

Een aantal indicatoren is zo basaal dat deze als basisvaardigheid in het professioneel handelen van leidsters zijn aangemerkt. Deze indicatoren zijn met [b] achter de indicator aangeduid. Het verdient aanbeveling dat een VVE-coach begint met het beoordelen van deze indicatoren. Andere indicatoren gaan over meer complexe vaardigheden en zijn aangeduid met een [c] achter de indicator.

Leidsters in de kinderopvang moeten de basisvaardigheden beheersen en ook een aantal complexere vaardigheden. De complexe vaardigheden kunnen gezien worden als finetunen, afgestemd op de kinderen in de groep. De beheersing van de complexe vaardigheden is nodig voor het gericht en op een kwalitatief goed niveau werken met de kleine groep (geselecteerd groepje kinderen) en met individuele (risico)kinderen. Voor hbo’ers in de kinderopvang en leerkrachten basisonderwijs gelden zowel de b- als de c-indicatoren als basisvaardigheid.

Het is logisch om voor de leidster als eerste de basale indicatoren in beeld te brengen: dat kan door een zgn. ‘startonderzoek’ aan te maken in de tool. Het domein 3 ‘Werken met de hele groep’ is hiervoor geschikt. Als de leidster de basisvaardigheden beheerst, kunnen vervolgonderzoeken zich richten op de complexere vaardigheden in dit domein en op de andere domeinen van het instrument.

De VVE-coach kan zich in haar onderzoek richten op individuele leidsters, maar ook kan sprake zijn van een teamgerichte benadering.

De inhoud van het instrument is gericht op VVE-kinderen. De doelgroep kan echter breder zijn dan alleen de VVE-geïndiceerde kinderen. Ook kinderen met een sociaal medische indicatie (SMI), vluchtelingen e.d. kunnen onder deze doelgroep vallen.

De tool bevat een aantal werkinstrumenten zoals het scoreformulier, het normblad, de VVE-rapporten en het Plan van aanpak. Dit zijn Word-documenten die in de tool VVEcoach (de internetapplicatie) worden aangemaakt. Ze bevatten alleen de vooraf of door de coach geselecteerde indicatoren.

Aan een aantal indicatoren is een document gekoppeld, herkenbaar aan het symbool . Hierin zijn suggesties uitgewerkt die de coach kan gebruiken wanneer de betreffende indicator als ontwikkelpunt is beoordeeld en daarvoor een plan van aanpak wenselijk is.

In de tool kunnen bij een indicator de volgende aanklikbare icoontjes voorkomen:

T: Als een indicator een 1, 2 of een 4 krijgt, wordt de groene T rood. Door op de T te klikken,


verschijnt een tekstvenster waarin toegelicht (=T) dient te worden, waarom deze beoordeling is gegeven. N: De norm voor ‘voldoende’ bij deze indicator. F: Een filmfragment waarin getoond wordt wat deze indicator inhoudt. C: Nadere informatie over deze indicator voor de coach.

- We spreken over ouders, maar dit kunnen ook andere verzorgers zijn die het kind opvoeden of waar het kind veel verblijft.

De indicatoren van de kwaliteit van de uitvoering van VVE en het oordeel ‘voldoende’

1 ADMINISTRATIEVE INFORMATIE

De administratieve gegevens al vóór het onderzoek invullen !

1.1 NAW-gegevens

1.1.1 Naam leidster (pedagogisch medewerker, leerkracht, enz.)

Toelichting

De VVE-coach hanteert de term ‘leidster’. Deze aanduiding geldt voor zowel de pedagogisch

medewerkers van een kinderdagverblijf, de peuterleidster als de leerkracht of onderwijsassistent

van groep 1-2.

1.1.2 Naam (voor)school

1.1.4 Gemeente

1.2 Onderzoek

1.2.1 Datum onderzoek

1.2.2 Naam VVE-coach

1.2.3 Email-adres van de (aankomende) VVE-coach

1.2.4 Doel/focus van dit coachings- en onderzoekstraject

1.2.5 Samenstelling van de groep

Toelichting

De coaching van een leidster is er op gericht om op bepaalde onderdelen de kwaliteit van het werk

van een (VVE-)leidster te verhogen. Dit gebeurt in de vorm van een onderzoek op basis waarvan

een plan van aanpak (of ontwikkelplan) wordt gemaakt: zie blok 8 van de tool. Aan een plan van

aanpak gaat altijd een onderzoek vooraf, waarin de geselecteerde indicatoren beoordeeld worden,

zodat de vaardigheden en de ontwikkelpunten van de leidster goed in beeld gebracht zijn.

Daardoor wint het plan van aanpak aan scherpte, doelgerichtheid en onderbouwing.

Selecteer de indicatoren, die je wilt beoordelen. Bepaalde indicatoren zal je in elk onderzoek mee

nemen: administratieve gegevens (blok 1), en het plan van aanpak (blok 8).

De VVE-coach kan starten met een basisonderzoek, hiervoor zijn de betreffende indicatoren reeds


geselecteerd. De VVE-coach geeft onder 1.2.4 aan welke indicatoren zijn geselecteerd en waarom.

De aanleiding tot het doen van onderzoek kan verschillen:

- Een basisonderzoek, gericht op de VVE-basisvaardigheden (standaard aangevinkte indicatoren).

- Vanuit een coachvraag van de leidster.

- De verbeterpunten uit het VVE-onderzoek van de onderwijsinspectie.

- Vervolgonderzoek als uitbreiding op het basisonderzoek, waarin de complexere vaardigheden [c]

meegenomen worden.

- Verbreding naar andere domeinen: Werken met een kleine groep (domein 4), Werken met risico

kinderen (domein 5), Ouderbetrokkenheid (domein 6), Kwaliteitszorg (domein 7).

Wanneer de coach helder heeft wat de aanleiding voor het onderzoek is en welke indicatoren zij op

basis daarvan heeft geselecteerd, dan kan zij kort het proces schetsen voor de leidster wat zij kan

verwachten. Denk hierbij aan: uitvoering van observaties in de groep, opstellen van de rapportage,

sterke punten en ontwikkelpunten benoemen, het rapport bespreken, keuze van het ontwikkelpunt

en opstellen en uitvoeren van het plan van aanpak, tussentijdse evaluatie en de ondersteuning

VVE-coach.

2 OBSERVEREN, REGISTREREN EN TOETSEN

2.1 De leidster kan een observatie-instrument hanteren [b]

Toelichting

Ga van te voren na of de locatie gebruik maakt van een peuter/kleuter observatie-instrument.

Ook is het van belang om te weten of de leidster de toetsen observatie-instrumenten zelf afneemt

of dat deze taak is belegd bij een andere medewerker (zorgcoördinator, locatieleider etc).

Leidsters gebruiken een observatie-instrument om:

- Het niveau van een kind op een bepaald ontwikkelingsgebied te bepalen

- Te weten welke ontwikkelingsgebieden (of –lijnen) wenselijk zijn om verder bij het kind te

ontwikkelen of door de leidster vaker aan te bieden

- Alleen bij de VVE-kinderen de ontwikkeling te volgen. Het is meer dan wenselijk om dat bij alle

kinderen te doen, om zo vroegtijdig te signaleren welke kinderen daadwerkelijk achterblijven.

Het hanteren van een observatie-instrument stelt hoge eisen:

- Kennis van het observatie-instrument, de werkwijze en normen.

- Kennis van ontwikkelingsgebieden.

- Goed objectief kunnen kijken naar kinderen.

- Het ontwikkelingsniveau van een kind goed in beeld kunnen brengen.

Er zijn diverse observatie-instrumenten:

- De meest voorkomende instrumenten zijn KIJK en het OVM (OntwikkelingsVolgModel).

- Kies de gewenste indicatoren. De indicatoren 2.1.1 en 2.1.2 gaan over de instrumenten KIJK. en

het OVM. Indicator 2.1.3 wordt gebruikt voor een ander observatie-instrument (o.a. Kind

Observatie en Registratie: KOR, Peuterestafette, Pravoo).

2.1.1 De leidster kan Kijk! hanteren conform de handleiding (scholing)[b]

Norm voldoende

De leidster laat zien dat ze:

- Kennis heeft van de handleiding en werkwijze van KIJK!

- KIJK! hanteert zoals bedoeld is door de ontwikkelaar

- Alle (VVE-)kinderen met KIJK! in beeld brengt.


2.1.2 De leidster kan het OVM hanteren conform de handleiding (scholing)[c]

Norm voldoende


- Kennis heeft van de handleiding en werkwijze van het OVM

- Het OVM hanteert zoals bedoeld is door de ontwikkelaar

- Alle (VVE-)kinderen met het OVM in beeld brengt.

2.1.3 De leidster kan [naam observatie-instrument] hanteren conform de handleiding (scholing)[b]

Norm voldoende


- Kennis heeft van de handleiding en werkwijze van het observatieinstrument

- Het observatieinstrument hanteert zoals bedoeld is door de ontwikkelaar

- Alle (VVE-)kinderen met het instrument in beeld brengt.

2.2 De leidster kan een toets afnemen [b]

Als er (nog) niet met toetsen gewerkt wordt dan vul je de indicator 2.2.1, 2.2.2 en 2.3.1 niet in.

Toelichting

Zeker voor peuters geldt, dat ze niet gewend zijn om als ‘werkje’ een toets te maken. Om op een

vertrouwde en verantwoorde manier gegevens te verzamelen is het belangrijk dat de leidster de

handleiding goed heeft gelezen, de toetsvoorwaarden kent, een kindvriendelijke toets situatie

creëert én het kind op haar gemak stelt zonder het toetsen te beïnvloeden met subjectieve

opmerkingen zoals ‘goed zo!’

Als een leidster niet volgens de instructies te werk gaat en de kinderen onvoldoende taakgericht

laat werken, dan worden de toets-scores al snel onbetrouwbaar.

De leidster laat zien dat:

- Ze zich realiseert dat het voor de toets-resultaten van belang is dat de toets op de juiste manier

wordt afgenomen

- Ze weet waar in de toets-handleiding de toets-instructie staat.

In groep 1 en 2 werken veel scholen met de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Rekenen voor

kleuters. Daarom zijn deze toetsen opgenomen in de indicatoren 2.2.1 en 2.2.2.

Peuterlocaties die met Piramide werken gebruiken Taal en Rekenen voor peuters: ook hiervoor zijn

2.2.1 en 2.2.2 bedoeld.

Indicator 2.2.3 kan gebruikt worden voor een andere toets die eventueel toegepast wordt.

2.2.1 De leidster kan de Cito-toets Taal voor kleuters (resp. peuters) afnemen conform de Cito-

handleiding [b]

Norm voldoende

De leerkracht/leidster laat zien dat ze:

- De toetsvoorwaarden van de Cito-toets Taal voor kleuters (peuters) kan benoemen

- De toets afneemt bij alle (VVE-)kinderen conform de handleidinge

- De kinderen op een objectieve en kindvriendelijke wijze kan toetsen.

2.2.2 De leidster kan de toets Rekenen voor kleuters (resp. peuters) afnemen conform de Cito-

handleiding [b]


Norm voldoende

De leerkracht/ leidster laat zien dat ze:

- De toetsvoorwaarden van de Cito-toets Rekenen voor kleuters (peuters) kan benoemen

- De toets afneemt bij alle (VVE-)kinderen conform de handleiding;

- De kinderen op een objectieve en kindvriendelijke wijze toetst.

2.2.3 De leidster kan de toets [naam toets] afnemen conform de handleiding [c]

Norm voldoende

De leerkracht/ leidster laat zien dat ze:

- De toetsvoorwaarden van [naam toets] voor kleuters (peuters) kan benoemen

- De toets afneemt bij alle (VVE-)kinderen conform de handleiding

- De kinderen op een objectieve en kindvriendelijke wijze kan toetsen.

2.3 De leidster kan een groepsoverzicht maken

2.3.1 De leidster volgt de brede ontwikkeling van alle kinderen met een kind/leerling-volgsysteem

[b]

Norm voldoende

- De leidster heeft zicht op de beginsituatie van de kinderen (op basis van de intake en de eerste

observatie na drie maanden).

- In de voorschool wordt de voortgang in de ontwikkeling van alle kinderen minimaal 2 maal

vastgelegd, in de vroegschool minimaal 3 maal in de periode dat kinderen in groep 1 en 2 zitten.

Toelichting

- De leidster gebruikt voor het regelmatig en systematisch volgen van de ontwikkeling op de vier

(VVE-)ontwikkelingsgebieden een gestructureerd en handzaam observatie-instrument.

- De observatie- en eventuele toetsgegevens zijn vastgelegd in een peuter/ kleutervolgsysteem

en geven zicht op de ontwikkeling van het kind.

- De leidster legt van elk kind de beginsituatie (d.w.z. binnen 3 maanden) vast voor een

vroegtijdige signalering van ontwikkelingsgebieden die extra aandacht vragen.

- Het aantal observatiemomenten komt overeen met de richtlijnen van het observatie-instrument.

- De leerkracht van groep 1 en 2 benut, indien aanwezig, ook de gegevens van de voorschool.

2.3.2 De leidster kan de toetsen/of observatieresultaten analyseren en op basis daarvan het

ontwikkelingsniveau van een kind bepalen. [c]

Norm voldoende

De leidster:

- Brengt van elk kind het ontwikkelingsniveau juist in beeld

- Geeft aan voor welke kinderen kleine groepsactiviteiten (‘tutoring’) en/of individuele aandacht

extra belangrijk is en voor welke ontwikkelingsgebieden

- Ordent alle gegevens in een groepsoverzicht.

Toelichting

De leidster kan:

- Toetsscores (het aantal goed) omzetten in vaardigheidsscores en invullen op het

groepsoverzicht

- Het ontwikkelingsniveau bepalen van de kinderen in haar groep


- Analyseren wat de observatie en/of toets-resultaten betekenen voor het aanbod aan de

kinderen in de grote groep, de kleine groep en gericht op het individuele kind

- Vaststellen in welke groepssamenstelling het kind de benodigde extra aandacht zal krijgen.

2.3.3 De leidster kan uit de observatie(- en toets)gegevens de relevante informatie halen voor het

groepsplan [c]

Norm voldoende

De leidster:

- Neemt aandachtspunten uit het groepsoverzicht voor het werken met de hele groep, de kleine

groep en individuele kinderen op in het groepsplan/themaplanning

- Kan d.m.v. het groepsoverzicht laten zien op welke observatie-/toetsinformatie de

aandachtspunten zijn gebaseerd.

Toelichting

- De leidster past haar programma-aanbod (op inhoud en werkwijze) aan op de

ontwikkelingsbehoeften van de kinderen in haar groep.

- Ze maakt daarbij onderscheid in het werken met de hele groep, de kleine groep en het

individuele kind. Het gaat hierbij zowel om aandachtspunten voor het werken met het

groepsprogramma voor de hele groep en de kleine groep als om aandachtspunten voor bepaalde

kinderen.

- Deze gegevens worden verwerkt in het groepsplan. Het gaat bij deze indicator vooral over hoe

de leidster de gegevens uit het groepsoverzicht analyseert en verwerkt in het groepsplan.

- De leidster kan de toetsscores (het aantal goed) omzetten in vaardigheidsscores en invullen op

het scoreformulier.

3 WERKEN MET DE HELE GROEP

3.1 Kwaliteit van het groepsplan en het aanbod: voor de hele groep

3.1.1 De leidster kan (op basis van de observatie- en/of toetsgegevens) een groepsplan maken [c].

Norm voldoende

- Het groepsplan is gericht op alle kinderen van de groep.

- Het is overzichtelijk en volgens een vast stramien opgebouwd.

- Het functioneert als houvast en is richtinggevend voor het (dagelijkse) handelen van de

leidster(s).

Toelichting

Een groepsplan is een beknopt en overzichtelijk plan voor een peuter- of kleutergroep, dat de

leidster houvast biedt bij het werken met de groep. De kapstok van het groepsplan is het

dagschema, met de opeenvolging van activiteiten en routines in een dag(deel). In het groepsplan

staat hoe het aanbod aansluit bij het ontwikkelingsniveau van de kinderen en hen uitdaagt een

volgende stap te maken. Het beschrijft tevens welke aanpak en interventies de leidster hanteert

om de doelen te bereiken. Het groepsplan is van toepassing op alle kinderen in een groep. Het is

gemaakt vóór een bepaalde periode en is niet bedoeld als verantwoording achteraf.

De inhoud en vormgeving van het groepsplan hangt af van het VVE-programma dat gebruikt

wordt.

3.1.2 Er is een groepsplan, waarin accenten in het VVE-programma worden gemaakt [c]


Norm voldoende

- In het groepsplan geeft duidelijk aangegeven welke (VVE-)activiteiten en -doelen in een periode

meer en minder centraal staan.

Toelichting

- In het groepsplan is duidelijk aangegeven welke (VVE-)ontwikkelingsgebieden en doelen uit het

(VVE-)programma extra nadruk krijgen en welke minder.

- In het groepsplan staat aangegeven waarom deze keuzes gemaakt zijn.

3.1.3 In de dagplanning is het integrale aanbod zichtbaar [b]

Norm voldoende

- Het aanbod op de vier domeinen komt over het gehele jaar gezien evenredig aan bod.

- De vier domeinen zijn herkenbaar in de dagplanning van het thema/activiteitenaanbod.

Toelichting

In de dagplanning is zichtbaar dat taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling aan

de orde komen en dat de (VVE-)doelen voor deze domeinen nagestreefd worden.

3.1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd [c]

Norm voldoende

- Het groepsplan laat zien dat activiteiten opklimmen in moeilijkheidsgraad.

- Differentiatie vindt plaats naar leeftijd.

- Differentiatie vindt plaats naar ontwikkelingsniveau (en risico-/niet-risicokinderen).

Toelichting

- Leerlijnen en geplande activiteiten (van het VVE-programma) zijn in een planning uitgeschreven

en klimmen op in moeilijkheid/complexiteit.

- Het aanbod biedt ruimte om in te spelen op actualiteit en interesses van kinderen.

- In het aanbod wordt gedifferentieerd op twee manieren:

o leeftijd; onderscheid tussen jongere en oudere kinderen in de groep

o ontwikkelingsniveau; onderscheid tussen begin- midden- en gevorderd niveau met extra

aandacht voor (VVE-)kinderen.

- Leidsters/leerkrachten kunnen hun differentiatie- keuzes verantwoorden, waaruit blijkt dat er

sprake is van bewust handelen en het aanbod past bij het niveau (en de interesses ) van de

kinderen in de groep.

3.2 Kwaliteit van de uitvoering: organisatie

3.2.1 Er wordt gewerkt volgens de doelgerichte planning (van het groepsplan) [b]

Norm voldoende

- De leidster benut informatie uit het groepsoverzicht over de ontwikkeling van kinderen.

- In het dagschema is het onderscheid in het werken met gehele groep, kleine groep(en) en

individuele kinderen zichtbaar.

- De leidster past haar begeleidingsstrategieën op planmatige wijze toe, evalueert deze en stelt

die zo nodig bij.

Toelichting

De leidster:

- Gebruikt de informatie uit de observaties en/of toetsen bij het begeleiden van de ontwikkeling


van de kinderen

- Richt haar begeleidingsstrategieën op het werken met de hele groep, de kleine groep(en) en op

individuele VVE-kind/risicokind. Dit kan worden aangetoond doordat die begeleiding is

uitgeschreven en ook in het dagschema zichtbaar is

3.2.2 De leidster voert goed groepsmanagement uit [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Hanteert een voor kinderen inzichtelijk en voorspelbaar dagschema

- Zorgt dat de effectieve speel/leertijd zo groot mogelijk is

- Hanteert een goed evenwicht tussen ingrijpen en ‘laten gaan’.

Toelichting

De leidster:

- Hanteert een voor kinderen inzichtelijk en voorspelbaar dagschema

- Heeft overzicht over de groep, betrekt alle kinderen bij de speelwerkactiviteiten en kan

anticiperen op wat komen gaat

- Zorgt dat de effectieve speel/leertijd zo groot mogelijk is, o.a. door het wachten van kinderen

op elkaar of op een volgend onderdeel zo beperkt mogelijk te houden

- Betrekt de kinderen in onverwachte situaties (bijvoorbeeld verandering in het dagschema,

bezoek in de groep) en hanteert dit als leermoment voor de kinderen

- Zorgt voor rust en een ontspannen sfeer

- Laat een goed evenwicht zien tussen ingrijpen en 'laten gaan'

- Hanteert heldere groepsregels.

3.2.3 De leidster heeft een goede instructiekwaliteit [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Geeft heldere en beknopte instructie met visuele ondersteuning

- Stemt haar instructie af op de verschillen in ontwikkeling tussen de kinderen

- Gaat na of alle kinderen de instructie begrepen hebben.

Toelichting

De instructie:

- Is helder (voor de kinderen) en beknopt

- Wordt visueel ondersteund door attributen/voorwerpen passend bij het thema

- Is afgestemd op de interesses/leerwijze van kinderen, wat vraagt dat de leidster kan variëren

en differentiëren in haar instructie naar individuele kinderen.

De leidster gaat (vooral non-verbaal) na of alle kinderen de instructie begrepen hebben.

Deze indicator komt overeen met de NCKO-interactievaardigheden ‘Praten en uitleggen’.

3.2.4 De leidster stemt de activiteiten in de groep af op verschillen in de ontwikkeling van het

individuele kind [c]

Norm voldoende

De leidster:

- Stemt haar activiteiten zichtbaar af op het ontwikkelingsniveau, de behoeften en interesses van

kinderen

- Sluit met de activiteiten aan op de resultaten van de vastgelegde observatie- en toetsgegevens


- Biedt kinderen op verschillende niveaus en in verschillende groepssamenstelling ondersteuning

waar nodig.

Toelichting

De leidster:

- Kent van elk kind de ontwikkelingsbehoefte en stemt haar activiteiten hierop af

- Gebruikt zoveel mogelijk de informatie (uit het groepsoverzicht) over het ontwikkelingsniveau

van elk kind om het kind een stapje verder te brengen in zijn/haar ontwikkeling

- Biedt activiteiten op verschillende niveaus aan waardoor alle kinderen uitgedaagd worden zich te

ontwikkelen. Er is een duidelijke koppeling zichtbaar tussen kindobservatie en de doelgerichte

planning van activiteiten. (Dit is misschien niet direct tijdens de observatie/activiteit te zien, maar

wel aan de hand van kindobservaties en het gesprek achteraf met de leidster)

- Varieert bewust in individuele activiteiten, activiteiten in de kleine groep(en) en activiteiten in

de hele groep, afgestemd op de ontwikkelingsbehoefte van de kinderen

- Stemt de hoeveelheid tijd die zij besteedt aan extra ondersteuning of tutoring af op de behoefte

van het kind.

3.2.5 Het educatief handelen van de leidster is goed afgestemd op haar collega [b]

Norm voldoende

- Afspraken over de taakverdeling tussen de leidsters van een groep liggen vast.

- Doelen en planning komen overeen met de uitvoering en zijn afgestemd op de kinderen in de

groep.

- Leidsters bekijken het dagschema, de routines en de afspraken regelmatig op effectiviteit en op

het effect op individuele kinderen en herzien deze zo nodig.

- Leidsters reflecteren op hun eigen handelen en elkaars handelen.

Toelichting

Als er geen dubbele bezetting is, kan deze indicator niet gewaardeerd worden.

- Beide leidsters zijn actief educatief bezig, zijn gericht op ontwikkelingsstimulering en benutten

elkaars kwaliteiten.

- Er zijn vaste afspraken (op papier) over de taakverdeling tussen de beide leidsters binnen een

groep.

- Het handelen van de leidsters is gedurende de hele dag op elkaar afgestemd.

- Zij reflecteren regelmatig op elkaars handelen en op de effectiviteit van het dagschema, de

routines en de afspraken. Ze stemmen hierbij regelmatig af:

o wat zij waarnemen bij kinderen

o hoe zij hierop inspelen

o welke doelen en activiteiten aansluiten bij de ontwikkelingsbehoefte en interesse van de

kinderen

o welke vervolgacties wenselijk zijn op basis van de observaties en de vorderingen van elk

kind.

3.2.6 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spelen taaluitlokkend [b]

Norm voldoende

- Alle basishoeken zijn zichtbaar aanwezig en speluitlokkend ingericht.

- Ontdek- en levensechte materialen zijn altijd beschikbaar in alle hoeken.

- De speel/leeromgeving biedt kinderen mogelijkheden om op een natuurlijke manier met

geschreven taal en ‘wiskundige’ materialen in aanraking te komen en daar ervaring mee op te

doen.

Toelichting


De inrichting van de speelleeromgeving levert een impliciete bijdrage aan de ontwikkeling van

kinderen. Een rijk en uitdagend ingerichte speelleeromgeving met mogelijkheden voor betekenisvol

spel en voor eigen keuze geeft kinderen de kans om de zone van de naaste ontwikkeling te ervaren

en zich cognitief én als persoon te ontwikkelen.

- De leidster heeft een rijke speelleeromgeving gecreëerd met veel verschillende levensechte en

open materialen waarmee kinderen ontdekkingen kunnen doen en hun spel een eigen inhoud

kunnen geven.

- De basishoeken zijn aanwezig in de groepsruimte: huishoek, bouwhoek, constructiehoek,

leeshoek, knutselhoek/atelier, water-/zandtafel, ontdekhoek, thematafel/hoek en voor kleuters de

taal- en denkhoek. Deze sluiten aan bij de belevingswereld van de kinderen. In de ontdekhoek is

aandacht voor o.a. meten, wegen, vergelijken c.q. de rekenwiskundige ontwikkeling. Naast de

basishoeken zijn er wisselende hoeken.

- Het thema is herkenbaar doorgevoerd in alle basishoeken.

- Het aantal tafels en stoelen is beperkt en de fysieke ruimte wordt benut voor vrij spelen op de

grond.

- Er is een hoek waar kinderen zich in kunnen terugtrekken om tot rust te komen.

- De ruimte is ingericht met materialen die ontluikende - en beginnende geletterdheid en

gecijferdheid uitlokken (aanwezig zijn: een letterhoek/muur, themawoorden en/of labels op

ooghoogte, boeken en teken-/schrijfmateriaal passend bij het thema/ interesses van kinderen, een

ontdekhoek met verzamelingen die geteld, geordend en gemeten kunnen worden zoals

bijvoorbeeld munten, knopen, natuurmaterialen en gekleurde blokjes in verschillende maten).

3.3 Kwaliteit van de uitvoering: pedagogisch klimaat

3.3.1 Het pedagogisch handelen van de leidster is respectvol [b]

Norm voldoende

- De leidster toont respect voor de autonomie en eigenheid van kinderen.

- De leidster stemt haar pedagogisch handelen af op de kinderen in de groep.

- De leidster leert kinderen respect te tonen voor elkaar en de speelleeromgeving.

Toelichting

- De leidster toont respect voor de autonomie en eigenheid van het kind.

- De leidster reflecteert op haar pedagogisch handelen en het effect daarvan op kinderen en stelt

haar pedagogische benadering van kinderen zo nodig bij.

- De leidster besteedt aandacht aan het groepsproces en het kinderen mede verantwoordelijk

maken voor elkaar en de speelleeromgeving.

3.3.2 De leidster hanteert duidelijke pedagogische gedragsgrenzen [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Is consequent en voorspelbaar in haar gedrag

- Toont respect voor de autonomie en behoeften van het kind

- Geeft op een sensitieve/responsieve manier uitleg over het ‘hoe’ en ‘waarom’ van de

groepsregels en het gewenste gedrag

- Benut ‘ongewenst gedrag’ van kinderen als leersituatie voor hun ontwikkeling.

Toelichting

De leidster:

- Zorgt voor een positieve en veilige sfeer in de groep

- Stelt op respectvolle wijze duidelijk gedragsgrenzen, waarbij ze rekening houdt met het

ontwikkelingsniveau en de behoeften van het kind


- Hanteert de gedragsgrenzen consequent en bespreekt deze met de kinderen herhaaldelijk in

een betekenisvolle context

- Gaat na of de kinderen de regels begrijpen en of ze functioneel zijn binnen het dagschema

- Formuleert de gedragsgrenzen positief en geeft vooral het ‘hoe’ en ‘waarom’ van het gewenste

gedrag aan

- Bespreekt met de kinderen (of laat ze zelf nadenken) wat het effect van hun gedrag op de

anderen is. Ze kiest daarbij voor een benaderingswijze waarbij kinderen zich veilig en erkend

voelen en waarbij kinderen hun eigen gedrag kunnen reguleren

- Negeert zoveel mogelijk ‘ongewenst gedrag’ (totdat de veiligheid in het geding is) en benoemt

gewenst gedrag dat kinderen laten zien

- Maakt ’ongewenst gedrag’ van kinderen niet persoonlijk; corrigeert het gedrag (niet het kind) op

een sensitieve/responsieve manier

- Benut ‘ongewenst gedrag’ als leersituatie voor hun ontwikkeling.

Deze indicator komt overeen met de NCKO-interactievaardigheid ‘Structureren en grenzen stellen’.

3.4 Kwaliteit van de uitvoering: educatief handelen

3.4.1 De leidster stimuleert actieve betrokkenheid van de kinderen [b]

Norm voldoende

- De leidster sluit met activiteiten aan bij de voorkennis en interesses van de kinderen.

- De leidster hanteert afwisselende werkvormen.

- De leidster nodigt en daagt kinderen uit om zelf keuzes te maken.

- De leidster zorgt dat er geen ‘wachtende’ kinderen zijn.

Toelichting

Kinderen die betrokken zijn, intrinsiek gemotiveerd zijn voor de dingen die ze doen, horen of zien,

doen intensieve leerervaringen op in (spel)situaties mits ze de kans krijgen om zelf te ontdekken,

keuzes te maken en inbreng te leveren.

De leidster:

- Sluit aan bij de voorkennis en interesses van de kinderen

- Creëert betekenisvolle situaties voor kinderen

- Hanteert afwisselende werkvormen

- Nodigt en daagt de kinderen uit om zelf keuzes te maken, zelf te laten ontdekken

- Laat een goed evenwicht zien tussen leidstergestuurde en kindgestuurde activiteiten

- Zorgt dat er geen ‘wachtende’ kinderen zijn.

3.4.2 De leidster verrijkt het spelen en werken [b]

Norm voldoende

- De leidster sluit in het spel aan bij de spelintenties van het kind én bij de zone van naaste

ontwikkeling van het kind/de kinderen.

- De leidster stelt open vragen, laat kinderen nadenken over mogelijke oplossingen.

- De leidster neemt het spel van de kinderen niet over, maar probeert het te verrijken.

Toelichting

Het ingaan op initiatieven van het kind, het voorhanden hebben én het spontaan kunnen

toevoegen van aanvullende materialen aan het spel van kinderen én het meespelen dragen bij aan

het verrijken van het spel.

- De leidster heeft inzicht in het spel en de spelintenties van kinderen om het spel te kúnnen

verrijken.

- De leidster begeleidt en stimuleert actieve betrokkenheid bij spelactiviteiten door creatieve/

open vragen te stellen, kinderen uit te laten praten, kinderen zelf na te laten denken over


oplossingen en de interactie tussen kinderen onderling te bevorderen.

- De leidster observeert de spelsituatie alvorens een spelinterventie toe te passen. Ze zoekt naar

een opening om het spel te verrijken. Ze doet dit door:

o te beschrijven wat ze ziet, te verwoorden wat het kind doet

o open vragen te stellen

o iets toe te voegen, te veranderen of te verwijderen zonder het spel van het kind/de kinderen

over te nemen

o steun en aanmoediging te bieden

o in haar vraagstelling aan te sluiten op het niveau van het kind, samen met het kind of met

enige ondersteuning de activiteit uit te voeren, wat het kind alleen nog niet lukt.

3.4.3 De leidster bevordert de interactie met en tussen kinderen [b]

Norm voldoende

- De leidster stimuleert dat alle kinderen met elkaar praten, nadenken over oplossingen en naar

elkaar luisteren.

- De leidster laat kinderen voornamelijk aan het woord.

- De leidster stelt open vragen om de interactie te verrijken/verdiepen.

Toelichting

Jonge kinderen leren in interactie met hun omgeving. Interactie vindt plaats gedurende de hele dag

en zoveel mogelijk op initiatief van het kind.

De leidster:

- Sluit aan op het initiatief van het kind en laat kinderen zoveel mogelijk aan het woord

- Stemt de interactie af op het begripsniveau en de interesse van de kinderen

- Schept gedurende de hele dag mogelijkheden voor interactie en geeft de ruimte om positieve

interacties tussen kinderen te laten ontstaan

- Grijpt de natuurlijke momenten die zich voordoen aan om kinderen naar elkaar te verwijzen en

op elkaar te betrekken

- Betrekt, stimuleert en begeleidt kinderen bij de interactie door het stellen van open vragen,

kinderen te prikkelen om na te denken/ mee te denken en vragen aan elkaar te stellen. Ze zorgt

daarbij dat de kinderen het meeste aan het woord zijn

- Verrijkt of verdiept de interactie door nieuwe woorden in te brengen, een probleem te creëren,

materiaal weg te laten of toe te voegen, kinderen ontdekkingen te laten opdoen.

Deze indicator komt overeen met de NCKO-interactievaardigheden ‘Begeleiden van interacties

tussen kinderen’.

3.4.4 De leidster bevordert de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen [b]

Norm voldoende

- De leidster laat kinderen reflecteren op wat ze aan het doen zijn, gedaan hebben en gaan doen.

- De leidster laat de kinderen zelf naar oplossingen zoeken (in plaats van problemen voor ze op te

lossen).

- De leidster stimuleert kinderen naar meerdere aanpakken te kijken/zoeken om te ontdekken

welke aanpak succesvol is in de betreffende situatie.

- De leidster kijkt samen met de kinderen terug op wat ze aan aanpakgedrag hebben geleerd.

Toelichting

Vaardigheden, zoals onderzoeken, jezelf een doel stellen, nadenken over hoe je dit doel kan

bereiken en wat je daarvoor nodig hebt, zijn belangrijk voor het ontwikkelen van aanpakgedrag

(het ontdekken en hanteren van strategieën). Ze stellen kinderen in staat zich goed te oriënteren

op een taak, een plan te maken en uit te voeren en te reflecteren op hoe ze iets aangepakt


hebben.

De leidster:

- Kan in kleine stapjes uitleg geven, herhalen en samen met het kind terug kijken op wat ze

geleerd heeft

- Laat de kinderen vooral zelf handelen en ervaren

- Laat kinderen vooral zelf naar oplossingen zoeken (in plaats van problemen voor ze op te

lossen)

- Geeft positieve begeleiding, door te benoemen wat het kind uitprobeert en ruimte te geven aan

de kinderen om te ontdekken welke strategie succesvol is in de situatie

- Weet dat veelal meerdere (oplossings)strategieën mogelijk zijn, moedigt dit aan en gaat

daarmee naar de kinderen toe respectvol mee om.

3.4.5 Het gedrag van de leidster met de kinderen is responsief [b]

Norm voldoende

- De leidster laat zien dat ze sensitief responsief reageert op kinderen.

- De leidster laat zien dat ze beschikbaar is.

- De leidster gaat in op initiatieven van de kinderen.

- De leidster erkent en speelt in op de betekenisvolheid van spel voor kinderen.

Toelichting

De combinatie van sensitief en responsief zijn, is extra waardevol in de omgang met jonge

kinderen, omdat jonge kinderen nog veel lichaamstaal gebruiken om hun intentie kenbaar te

maken of te laten zien hoe zij zich voelen.

De leidster:

- Is sensitief: gevoelig voor signalen van kinderen, herkent deze en weet deze goed te

interpreteren

- Is responsief: reageert op de signalen en geeft een non-verbale of verbale reactie waaruit blijkt

dat ze de intenties van het kind goed begrepen heeft

- Laat zien dat zij beschikbaar is voor de kinderen

- Zorgt waar nodig voor oogcontact en een korte afstand tot het kind

- Gaat in op het initiatief van het kind en toont een oprechte interesse in de belevingswereld, de

intenties en het spel van het kind

- Heeft een open, uitnodigende en luisterende houding en laat voornamelijk het kind aan het

woord

- Heeft aandacht voor het proces en de betekenisvolheid van het spel voor het kind.

Deze indicator komt overeen met de NCKO-interactievaardigheid ‘Sensitieve responsiviteit’.

3.4.6 De leidster stimuleert de sociale vaardigheden en competenties van de kinderen [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Bevordert dat kinderen respect hebben voor elkaar

- Bevordert actief het samen spelen en delen

- Ondersteunt de kinderen bij het zelf oplossen van conflicten.

Toelichting

De leidster:

- Bevordert onderling respect, door bij het spelen kinderen te leren naar elkaar te luisteren,

elkaar te helpen en te leren hoe kinderen hun emoties verschillend kunnen uiten

- Zorgt voor een fysiek en sociaal veilig klimaat in de groep

- Bevordert actief dat kinderen samen spelen en samen materialen delen


- Begeleidt de kinderen bij het oplossen van conflicten

- Verwoordt bij een conflict de gevoelens van kinderen, verzamelt informatie van de kinderen, vat

het probleem samen, laat de kinderen zelf naar een oplossing zoeken, kiest met de kinderen een

oplossing uit, sluit het conflict/de situatie af door samen te vatten wat er afgesproken is en volgt

de kinderen op afstand om te zien of de gekozen oplossing werkt. De leidster geeft zo nodig nog

support.

Deze indicator komt grotendeels overeen met de NCKO-interactievaardigheid

'Ontwikkelingsstimulering' en met de probleemoplossende benadering van Kaleidoscoop.

3.4.7 De leidster stimuleert de zelfstandigheid van de kinderen [b]

Norm voldoende

- De leidster stimuleert de zelfstandigheid van kinderen gedurende de hele dag.

- De leidster respecteert de autonomie van de kinderen en geeft ruimte aan initiatieven/keuzes

van kinderen.

- Regels en dagritme zijn gevisualiseerd en worden gedeeld met de kinderen.

Toelichting

Zelfstandigheid en autonomie liggen pedagogisch gezien in elkaars verlengde: het bevorderen van

de zelfstandigheid versterkt de autonomie.

In de peutergroep is zelfstandigheid vooral gericht op het stimuleren en aanmoedigen van het kind

om zelf handelingen te verrichten en het competentiegevoel te versterken. In de groepen 1 en 2

ligt het accent meer op vaardigheden.

De leidster:

- Stimuleert gedurende de hele dag de autonomie van het kind, zoals:

o zelf aankleden, naar de toilet gaan, zelfstandig werkjes/materialen pakken en uitvoeren,

opruimen etc.

o zelf keuzes maken in hun spel en ruimte geven om op hun eigen manier te spelen

o zelf zijn of haar (van te voren) bedachte plannetje te laten uitvoeren (in welke hoek, met

welke materialen, met wie en vooral hoe).

- Kijkt samen met het kind terug op hoe het plan/de taak is aangepakt

- Stimuleert de zelfstandigheid van de kinderen door (gedrags)regels, rituelen en het dagritme te

visualiseren en kinderen gedurende de dag er op te attenderen.

Deze indicator komt overeen met de NCKO-interactievaardigheid ‘Respect voor de autonomie van

het kind’.

4 WERKEN MET DE KLEINE GROEP

Domein 4 past de coach toe als domein 3 verkend is met de leidster én als de coach een goed en

positief beeld heeft van de vaardigheden van de leidster bij het werken met de hele groep.

In domein 4 komen dezelfde vaardigheden terug als in domein 3, maar dan toegepast in het

gedifferentieerd werken met een specifiek samengestelde kleine groep. Bij Piramide heet dit

‘tutoring’. Het is in dit domein niet bedoeld als organisatievorm, zoals bij het domein ’werken met

de hele groep’. Het kleine groepsplan kan een afzonderlijk document zijn of een onderdeel van het

groepsplan voor de hele groep. Het sluit altijd organisatorisch en inhoudelijk aan bij het groepsplan

voor de hele groep.

Het doelgericht werken met de kleine groep vraagt extra vaardigheden van de leidster die

benoemd zijn bij 4.3. In domein 4 moet zichtbaar zijn, dat de leidster doelbewust werkt met de

kleine groep en de activiteiten afstemt op de ontwikkelbehoeften, interesses en leerstijlen van

individuele kinderen. De leidster selecteert, op basis van het groepsoverzicht van de ontwikkeling


van de kinderen, bepaalde kinderen om hen in een kleine groep een extra begeleide

activiteit/ervaring op te laten doen. Het aanbod past bij de ontwikkelingsbehoefte en interesse van

deze kinderen en sluit aan bij het programma voor de hele groep.

Er kunnen meerdere kleine groepen zijn, die onderling verschillen wat betreft samenstelling, niveau

en aangeboden activiteit. Het werken met de kleine groep is een vast onderdeel van het

dagschema en is op een natuurlijke wijze ingepast in het dagschema. Dit betekent dat kinderen

niet abrupt uit hun spel/bezigheid gehaald worden om deel te nemen aan de voor hen specifiek

samengestelde kleine groep.

Het uitvoeren van kleine groepsactiviteiten tijdens het ‘vrij spelen in de hoeken’ heeft niet de

voorkeur. Kinderen missen dan een deel van ‘het vrij spelen in hoeken’, waarbij kinderen in een

rijke speel/leeromgeving juist vaak grensverleggend spel laten zien.

Het is ook mogelijk om aan de doelen van het kleine groepsplan te werken in een spontaan

ontstane spelsituatie van het kind, waarbij goed én op een natuurlijke manier aangesloten kan

worden. Belangrijk is hetgeen kinderen aan ontwikkeling laten zien, vast te leggen en mee te

nemen in de evaluatie van het kleine groepsplan op effectiviteit (zie 4.2.2 en 4.3.3).

4.1 Kwaliteit van het kleine groepsplan (kleine groep risicokinderen)

4.1.1 De leidster kan op basis van de observatie(- en toetsgegevens) een groepsplan voor de

kleine groep maken [c]

Norm voldoende

Het kleine groepsplan:

- Is gebaseerd op de observatie- en toetsgegevens van de betreffende kinderen

- Sluit aan bij de ontwikkelbehoefte, het ontwikkelingsniveau en de interesses van de kinderen

- Bevat inhouden (doelen en activiteiten) uit het (VVE)programma die extra accent krijgen

- Beschrijft de werkwijze om de gestelde (individuele) doelen met de kleine groep te realiseren.

Toelichting

Als de leidster in staat is om het groepsplan zelf te maken, dan kunnen alle indicatoren worden

meegenomen in het onderzoek. In situaties waar de leidster het groepsplan niet zelf maakt, maar

aangereikt krijgt door bijvoorbeeld de coach wordt indicator 4.1.1 niet meegenomen.

De leidster bepaalt aan de hand van de resultaten van de observaties/en of toetsen welke

(groepen) kinderen extra ondersteuning nodig hebben en wat die ondersteuning inhoudt.

Het kleine groepsplan:

- Is gebaseerd op de observatie- en toetsgegevens van de betreffende kinderen

- Geeft duidelijk aan voor welke (groep)kinderen het plan bedoeld is

- Sluit aan op het groepsplan voor de hele groep

- Past bij de ontwikkelbehoefte, het ontwikkelingsniveau van de kinderen en sluit bij hun

interesses aan

- Bevat inhouden (doelen en activiteiten) uit het (VVE)programma die extra accent krijgen

- Beschrijft de werkwijze om de gestelde (individuele) doelen te realiseren, waarbij goed gebruik

gemaakt wordt van de extra mogelijkheden die het werken in een kleine groep biedt.

4.1.2 Het werken met de kleine groep past binnen het groepsplan van de hele groep [c]

Norm voldoende

In het kleine groepsplan is duidelijk wat de relatie is met het groepsplan voor de hele groep.


4.2 Kwaliteit van de uitvoering

4.2.1 De leidster weet welke kinderen extra ondersteuning/uitdaging nodig hebben en is in staat

dit binnen haar groep te organiseren [c]

Norm voldoende

De leidster laat zien dat:

- De kleine groep is opgenomen in de dagplanning én op een voor kinderen ‘natuurlijk’ moment

plaats vindt

- Ze de extra ondersteuning (beschreven in het kleine groepsplan) goed weet te organiseren,

waarbij zij spontane spelsituaties/activiteiten van kinderen weet te benutten

- Ze de samenstelling van de kleine groep kan onderbouwen.

Toelichting

- Het werken met de kleine groep is een vast onderdeel van het dagschema/dagplanning en is

afgestemd op het groepsplan voor de hele groep.

- Het werken met de kleine groep is een voor kinderen ‘natuurlijk’ onderdeel van het dagschema.

- De kleine groep is bewust samengesteld op basis van ontwikkelbehoeften, leerstijlen en

interesses van kinderen.

- De leidster:

o benut spontaan ontstane spelsituaties of activiteiten van kinderen tijdens het vrij spelen in

de hoeken om de doelen van het kleine groepsplan te realiseren

o is flexibel in het organiseren van de kleine groep

o stemt af met haar collega-leidster wie de kleine groep doet en wie overzicht houdt.

4.2.2 De leidster werkt volgens de doelgerichte planning van de kleine groep)[c]

Norm voldoende

De leidster:

- Begeleidt de kinderen op planmatige en gevarieerde (bij de kinderen passende wijze)

- Evalueert haar aanbod en werkwijze in de kleine groep op effectiviteit voor de ontwikkeling van

de kinderen en past beiden zo nodig aan.

Toelichting

- De begeleiding van de kinderen in de kleine groep gebeurt op planmatige en gevarieerde (bij de

kinderen passende) wijze en is goed voorbereid (zo mogelijk met concrete materialen om het

ontdekkend leren te stimuleren).

- De inhoud van het groepsplan en de begeleiding worden regelmatig geëvalueerd op effectiviteit

voor de ontwikkeling van de individuele kinderen en zo nodig aangepast. Aanpassingen kunnen

zich richten op; inhoud, organisatie, speelleeromgeving, gebruik van werkvormen en materialen en

samenstelling van de kleine groep.

4.2.3 De leidster past haar pedagogische en educatieve vaardigheden op gevarieerde wijze toe,

doelgericht en afgestemd op de kinderen [c]

Norm voldoende

- In de begeleiding van kleine groepsactiviteiten zijn (minimaal 9 van de 11) onderstaande

aspecten zichtbaar.

Toelichting

Metacognitieve vaardigheden, zoals aanpakgedrag, het hanteren van strategieën, zijn

vaardigheden waarmee kinderen hun leren kunnen reguleren. Voorbeelden van dergelijke


vaardigheden zijn: zich goed oriënteren op een taak, onderzoeken/ontdekken hoe iets werkt, een

plan maken of evalueren en reflecteren op het uitvoeren een taak, problemen oplossen. De leidster

werkt met de kinderen bewust aan deze vaardigheden.

De leidster laat zien dat zij:

- Een sensitieve en responsieve houding heeft

- De activiteit/speel/leersituatie in een betekenisvolle context zet

- Haar handelen ondersteunt met concreet, aanschouwelijk en voor de kinderen uitdagend

materiaal

- De actieve betrokkenheid van de kinderen bewerkstelligt en stimuleert

- Kinderen zelf al handelend/pratend met elkaar laat ontdekken/ervaren

- Het handelen van kinderen richt op het zelf zoeken van oplossingen (aanpakgedrag/

strategieën) en oplossingen van kinderen respecteert

- (Spontane) kansen benut om de activiteit te verrijken en aan te sluiten bij de zone van naaste

ontwikkeling

- De interactie/samenspel tussen kinderen onderling stimuleert door o.a. open vragen te stellen,

kinderen te prikkelen tot nadenken, kinderen verwijst naar/betrekt op elkaar en kinderen vooral

zelf aan het woord laat

- Sociale vaardigheden en competenties stimuleert bij de kinderen

- Haar instructie afstemt op hoe kinderen leren en kan variëren in haar instructie

- Terugkijkt met de kinderen op de activiteit/situatie en met de kinderen het proces en het

resultaat samenvat.

4.2.4 De leidster volgt de brede ontwikkeling van de kinderen, die deel uitmaken van de kleine

groep [c]

Norm voldoende

- De leidster toont aan dat ze in de kleine groep actief de brede ontwikkeling van de kinderen

observeert, registreert en volgt zowel gericht op het proces als het resultaat.

Toelichting

- De leidster volgt/observeert in de kleine groep de brede ontwikkeling van de kinderen.

- Zij heeft daarbij zowel aandacht voor het proces (hoe het kind iets aanpakt, wat hij bedenkt) als

voor het resultaat (heeft het kind bereikt wat hij (of de leidster) beoogde met de activiteit).

4.2.5 De leidster stemt de activiteiten in de kleine groep af op verschillen in de behoeften en

interesses in de ontwikkeling van de individuele kinderen [c]

Norm voldoende

De leidster:

- Stemt haar aanpak binnen de kleine groep af op de verschillen in de individuele ontwikkeling,

behoeftes, leerstijlen en interesses van de kinderen

- Kan variëren in haar aanpak/instructie/taalgebruik passend bij individuele kinderen.

Toelichting

- De leidster laat zien dat ze haar aanpak en interactie goed kan afstemmen op de verschillen in

de individuele ontwikkeling, behoeftes, leerstijlen en interesses van kinderen.

- Ze weet welke aanpak/benadering het beste werkt voor welk kind en kan dit toepassen door te

variëren in instructie/taalgebruik en aanmoediging van het kind.

5 WERKEN MET RISICOKINDEREN: KINDEREN DIE EXTRA ZORG NODIG HEBBEN


Risicokinderen zijn kinderen die extra individuele zorg nodig hebben en gesignaleerd zijn op basis

van intakegegevens, observatie of toetsresultaten. Het is van belang om de behoefte aan extra

zorg en aandacht planmatig vast te leggen en systematisch uit te voeren. De extra zorg om de

ontwikkeling van het kind te ondersteunen en te stimuleren is vastgelegd in een handelingsplan.

De inhoud kan zowel gericht zijn op pedagogische, sociaal emotionele doelen als op educatieve

doelen. [In plaats van de term ‘handelingsplan’ kan ook gesproken worden van zorgplan,

stimuleringsplan of een andere term].

In dit domein zijn verschillende aspecten te onderscheiden:

- Tijdig signaleren van risicokinderen en vaststellen van hun ontwikkelingsbehoeften.

- Een daarop aansluitend handelingsplan opstellen, dit systematisch uitvoeren en evalueren

- Het tijdig inschakelen van extra zorginstanties.

5.1 Hoe om te gaan met risicokinderen?

5.1.0 Van indicering tot intake

Toelichting:

Deze indicator speelt op organisatieniveau.

Norm:

- De indicering verloopt volgens een vastgestelde procedure. goed.

- De toeleiding is beschreven en realiseert een hoog bereik.

- De intake gebeurt aan de hand van een standaard intakeformulier met vragen over de

indicering, de VVE-dagdelen, de gezinssituatie, de gezondheid en het ontwikkelingsprofiel van het

kind, de eventuele hulpverlening in het gezin.

5.1.1 Observeren tijdens de wen-periode

Toelichting:

De mentor vult op het wen-formulier (zie de C-kmop) de basisgegevens (uit het kinddossier) over

het kind in, met daarbij ook de aandachtspunten die van belang zijn voor de wen-periode, zoals

medische gegevens (bijvoorbeeld een allergie) of een ‘opvallende’ achterstand in de ontwikkeling.

Norm:

- Er is een wen-formulier dat door de mentor gehanteerd wordt.

- De mentor kan in de wen-periode de juiste observatiepunten goed beoordelen.

- De mentor ‘vertaalt’ de geobserveerde punten in bespreekpunten met de ouders.

- De mentor voert tenminste één kennismakingshuisbezoek uit.

5.1.2 Inbedding in het groepsplan

Toelichting:

Na afloop van de wen-periode besluit de mentor, samen met de VVE-coach, welke punten in het

groepsoverzicht komen te staan en of er specifieke activiteiten zijn die in het groepsplan moeten

komen. Het resultaat bespreekt de mentor met de collega-leidster(s).


Norm:

- De mentor benoemt de juiste punten voor het groepsoverzicht.

- De mentor benoemt de specifieke activiteiten in het groepsplan, voor zover die er zijn.

- De mentor beheert en actualiseert het kinddossier en het kindvolgsysteem.

- De mentor voert tenminste één huisbezoek uit gedurende de voorschoolse periode van een kind.

5.2 Kwaliteit handelingsplan

5.2.1 De leidster maakt op basis van de observatie- en toetsgegevens een handelingsplan[c]

Norm voldoende

- De leidster heeft een handelingsplan opgesteld met daarin de relevante observatie- en indien

beschikbaar, toetsgegevens.

- Een koppeling is aanwezig tussen signaleringsgegevens en uit te voeren activiteiten.

- Doelen en activiteiten sluiten op elkaar aan en het is duidelijk wat de leidster wil bereiken en op

welke wijze (gewenste eindresultaat).

- Het handelingsplan geeft aan welke inhouden uit het (VVE-)programma extra aandacht krijgen

en op welke wijze.

- Het handelingsplan sluit aan op het groepsplan.

Toelichting

Het handelingsplan:

- Biedt een korte beschrijving van het kindprofiel (waarin de gewenste ontwikkeling op de vier

domeinen sociaal- emotioneel, taal, rekenen en motoriek én ook de sterke aspecten in de

ontwikkeling van het kind naar voren komen)

- Bevat de relevante observatie(- en toets)gegevens

- Beschrijft de gewenste pedagogische en didactische benadering

- Laat een koppeling zien tussen de observatie(- en toets)gegevens en de uit te voeren

activiteiten

- Beschrijft welk doel de leidster met de activiteiten wil bereiken en wat het gewenste eindniveau

of eindresultaat is

- Bevat inhouden (doelen en activiteiten) uit het (VVE-)programma die extra accent krijgen.

De inhoud en uitvoering van het handelingsplan moet dus voor het kind betekenisvol zijn en op een

natuurlijke wijze aansluiten op de inhoud van het groepsplan.

5.2.2 Het plan past bij de ontwikkelbehoefte van de kinderen [c]

Norm voldoende

- In het handelingsplan staan de relevante observatie- (en toetsgegevens).

- In het handelingsplan is een zichtbare koppeling gelegd tussen de observatie- en toetsgegevens

en de uit te voeren activiteiten.

- Bij de activiteiten is duidelijk welk doel bereikt wil worden. Bij de omschrijving van het te

bereiken ‘doel’ is aangegeven wat het te verwachten eindniveau of –resultaat is.

Toelichting

- In het handelingsplan is een koppeling gemaakt tussen de observatie- en toetsgegevens en de

uit te voeren activiteiten.

- Bij de activiteiten is duidelijk welk doel de leidster wil bereiken en wat het gewenste eindniveau

of –resultaat is.

- De leidster maakt gebruik van een omvattend en toch overzichtelijk planningsformulier.

5.3 Kwaliteit van de uitvoering


5.3.1 De leidster werkt volgens de doelgerichte planning van het handelingsplan [b]

Norm voldoende

- De inhoud en de uitvoering van het handelingsplan heeft een duidelijke relatie met de inhoud

van het thema en de betekenisvolle activiteiten die in de grote groep plaatsvinden.

- De leidster (of tutor, mentor) werkt op enkele (vaste) momenten in de week met het individuele

kind waarbij het streefniveau aansluit bij de ontwikkelingsbehoefte én mogelijkheden van het kind.

- Het handelingsplan voor het individuele kind wordt regelmatig geëvalueerd en samen met

ouders bijgesteld op grond van de voortgang in de ontwikkeling.

Toelichting

- De inhoud van het handelingsplan voor individuele kinderen sluit aan bij het aanbod dat in de

grote groep plaatsvindt en is voor het kind een aansluitende, betekenisvolle activiteit. Immers

wanneer het kind actief betrokken is, wordt uitgedaagd en de activiteit aansluit bij zijn

belevingswereld, zal het kind de activiteit ten volle beleven en daarvan leren. Van belang is ook om

te ontdekken wat de leerwijze is van het kind en daarop aan te sluiten. Het heeft de voorkeur om

een spontaan ontstane spelsituatie of activiteit van het kind aan te grijpen om het leerdoel te

realiseren boven het kind uit de groep te halen.

- In de planning van de leidster zijn (vaste) momenten in de week gepland voor het werken met

individuele kinderen of met 2 of 3 kinderen samen. Dit om het kind meer te kunnen betrekken op

ander kinderen en/of het laten leren van elkaar.

- Het handelingsplan wordt regelmatig op basis van de tussentijdse vorderingen aangepast aan

het ontwikkelingsniveau en de interesse van het kind.

- De leidster bespreekt met de ouders van risicokinderen het handelingsplan (en de evt.

bijstelling) en stimuleert hen tot het uitvoeren van aansluitende activiteiten thuis.

5.3.2 Tijdens het werken met individuele kinderen is de leidster zich bewust van haar pedagogisch

en educatief handelen en past haar vaardigheden op een gevarieerde wijze toe. [c]

Norm voldoende

In de interventie van de leidster zijn de volgende aspecten zichtbaar (minimaal 6 van de 8):

- Een sensitieve, responsieve houding heeft

- De activiteit in een betekenisvolle context zet

- Het handelen ondersteunt met concreet materiaal

- De actieve betrokkenheid van het kind bevordert

- Het kind zelf al handelend laat ervaren

- Het handelen van het kind richt op het zelf zoeken van oplossingen (aanpakgedrag/strategieën)

- Uitleg geeft in kleine stapjes, herhaalt en samen terugkijkt

- Een beroep doet op zelfstandigheid van het kind.

5.4 Externe zorg

5.4.1 De leidster heeft een beeld van welke kinderen externe zorg nodig hebben [b]

Norm voldoende

- De leidster weet welke problemen er spelen en welke externe zorg nodig is.

- De leidster weet hoe zij de externe zorg kan (laten) organiseren.

Toelichting

- De kinderen die externe zorg nodig hebben of hebben gehad zijn bekend (bijvoorbeeld

logopedie of jeugdzorghulpverlening).

- De leidster is op de hoogte van de problemen van het kind en de reden van de externe zorg.


- Het betreft zowel de zorg die de kinderen hebben gekregen in de periode voorafgaand aan de

voor- en vroegschool als de zorg tijdens de voor- en vroegschoolse periode.

- Kinderen die zorg nodig hebben, die de voorschool/het kinderdagverblijf niet kan leveren, zijn

bij de leidster bekend.

5.4.2 De leidster (of een collega) communiceert over de gewenste externe zorg met de ouders [c]

Norm voldoende

- De communicatie met de ouders over de wenselijke externe zorg is tijdig.

- Verloopt op respectvolle wijze.

- Leidt tot een gezamenlijke aanpak.

- Verwijst, indien nodig, naar het zorgteam.

Toelichting

De leidster (of een collega) communiceert met de ouder(s) dat hun kind mogelijk externe zorg

nodig heeft.

De leidster:

- Doet dat tijdig

- Stelt de ouders op hun gemak

- Maakt de ouders op een heldere en begrijpelijke wijze duidelijk wat er gaande is en vraagt naar

de zienswijze van de ouders en hun ervaringen met het kind

- Bespreekt welke aanpak wenselijk is en checkt hoe ouders hier tegenover staan

- Respecteert de opvattingen en wensen van de ouders en probeert tot een gezamenlijke aanpak

te komen.

5.4.3 De leidster is ontvankelijk voor de signalen van ouders wanneer zij een probleem met/van

hun kind willen bespreken

Norm

De leidster is:

- Ontvankelijk voor de signalen van ouders wanneer zij een probleem met/van hun kind willen

bespreken

- Analyseert samen met de ouders wat het probleem is

- Zoekt samen met de ouders naar een oplossing

- Verwijst, indien nodig, naar het zorgteam.

Toelichting

Ouders maken zich soms zorgen over hun kind en willen dat graag bespreken. Dat gebeurt niet

altijd expliciet en gericht, maar het blijkt dan in de loop van een gesprek(je) dat misschien ergens

anders over gaat.

De leidster:

- Gaat respectvol om met de ouders en het door hen bespreekbaar gemaakte probleem

- Creëert een sfeer van vertrouwen en geborgenheid om ouders zich op hun gemakt te laten

voelen

- Probeert het probleem helder te krijgen

- Gaat samen met de ouders na wat er nodig is om het probleem te reduceren c.q. op te lossen

- Weet wanneer een probleem verder gaat dan haar eigen professionele mogelijkheden reiken. Ze

communiceert dit met de ouders en verwijst zo nodig (in overleg met het zorgteam) ouders door.

5.4.4 De leidster (of een collega) communiceert over de gewenste externe zorg met de externe

zorginstantie [c]


Norm voldoende

- De mogelijkheden voor externe zorg zijn uitgezocht.

- De leidster (of een lid van het zorgteam) bespreekt met de ouders de concrete mogelijkheden

van externe zorg en reikt de benodigde informatie aan.

- Indien gewenst door de ouders ondersteunt de leidster (of een lid van het zorgteam)de ouders

bij de aanmelding.

Toelichting

- Het zorgteam van de voor- en/of vroegschool bekijkt al dan niet samen met de leidster of en

welke externe zorg wenselijk is voor een kind en legt dit vast in het kinddossier.

- De leidster bespreekt de uitkomsten met de ouders, checkt wat ouders er van vinden en

informeert hen over de mogelijkheden van de externe zorg en stimuleert hen hiervan gebruik te

maken.

- De leidster (of een lid van het zorgteam) speelt een actieve ondersteunende rol bij het maken

van contacten met zorginstellingen en het aanmelden van het kind (in overleg en na goedkeuring

van de ouders!).

- De leidster informeert (eventueel samen met de externe zorgverlener) de ouders regelmatig

over de vorderingen van hun kind in de peuter/kleutergroep. (De zorgverlener heeft hierin een

eigen verantwoordelijkheid naar de ouders voor het deel dat hij/zij doet).

6 WERKEN AAN DE OUDERBETROKKENHEID: samenwerking met ouders

Ouderbetrokkenheid is een breed begrip, dat in de praktijk op veel verschillende manieren ingevuld

wordt. Dit loopt uiteen van eenzijdig zenden van informatie naar ouders, naar het elkaar

informeren zonder dat er nog sprake is van samenwerking, tot het door kinderopvang/school en

ouders samen delen en zoeken naar nieuwe informatie/aanpak met een voor beide partijen helder

doel: de ontwikkeling van het kind/de leerling. Ook wel ouderbetrokkenheid 3.0 genoemd.

Ouderbetrokkenheid 3.0 vraagt onderlinge afstemming en samenwerking tussen de leidster, de

ouders en andere betrokkenen. Zowel de leidster als de ouders brengen actief informatie in:

spreken onderlinge wensen en verwachtingen uit, delen zorgen over het kind thuis, in de

kinderopvang of op school met elkaar en zoeken in gezamenlijkheid naar een gepaste

aanpak/oplossing. De basis is gelijkwaardigheid, het gebruik maken van elkaars expertise, maar

ook het durven laten zien van ‘handelingsverlegenheid’ en het bespreken ervan. Dit alles om een

voor het kind zo’n optimaal mogelijke situatie binnen de kinderopvang/school en thuis te creëren

waarin het kind zich kan ontwikkelen. Bij een voorbeeld voor anderen (score 4) laat een organisatie

ouderbeleid zien en een leidster gedrag zien op dit niveau.

De uitwerking van Ouderbetrokkenheid komt overeen met het VVE-kwaliteitskader van de

Inspectie van het Onderwijs. Het ouderbeleid van de organisatie én het handelen van de leidster

kan op onderlinge afstemming en samenwerking geanalyseerd en beoordeeld worden. Het

ouderbeleid wordt doorgaans op organisatieniveau bepaald; de leidster heeft daar geen invloed op.

Daarom hebben enkele indicatoren een nul in de nummering, zoals 6.1.0.

6.1 Gericht ouderbeleid

6.1.0 De organisatie heeft ouderbeleid ontwikkeld, vastgelegd en uitgedragen binnen haar

organisatie.

Indicator 6.1.0 gaat over de condities die op organisatieniveau van belang zijn omdat die de

uitvoering van een kwalitatief goed ouderbeleid ondersteunen. De leidster heeft hier geen invloed

op: vandaar 6.1.0. De coach kan deze condities wel in beeld brengen door met de leidster daarover

in gesprek te gaan en documenten te bekijken om het ouderbeleid op organisatieniveau te kunnen

beoordelen.


Norm voldoende

- De organisatie heeft geanalyseerd wat de cruciale elementen van het ouderbeleid zijn, zowel qua

kenmerken van de ouderpopulatie, inhoud, activiteiten, presentatie, werkvormen en communicatie.

- In het ouderbeleid staat de afstemming/samenwerking tussen kinderopvang/school en ouders

centraal.

- Het ouderbeleid is in samenwerking met de leidsters/locatiemanagers tot stand gekomen en

heeft draagvlak op de werkvloer.

- Een implementatieplan geeft locatiemanagers en leidsters handvatten voor de toepassing in de

praktijk.

Toelichting

Het is de vraag of allerlei activiteiten binnen het ouderbeleid zinvol en effectief zijn. In veel

gevallen wordt maar een deel van de ouders bereikt en niet de eigenlijke doelgroep. Vaak is vooral

sprake van aanbodgestuurd en weinig vraaggestuur ouderbeleid. Uit het ouderbeleid van de

organisatie blijkt dat een analyse gemaakt is van wat de ‘vraag’ van de ouders is.

- Het ouderbeleid sluit aan bij de kenmerken van de ouderpopulatie en is gebaseerd op

afstemming/samenwerking tussen kinderopvang/school en ouders.

- Het ouderbeleid is in samenwerking met de leidsters tot stand gekomen en heeft daarmee

draagvlak op de werkvloer.

- Een implementatieplan geeft locatiemanagers en leidsters handvatten voor de toepassing in de

praktijk.

6.1.1 De leidster is bekend met het ouderbeleid van de organisatie en haar rol er in [b]

Norm voldoende

- De leidster kan aantonen dat ze weet wat het ouderbeleid van de organisatie is en wat haar rol

daarin is op locatie.

- De leidster kan aantonen dat haar informatieverstrekking en ouderactiviteiten passen binnen

het ouderbeleid van de organisatie.

- De leidster kan onderbouwen waarom zij extra of minder of andere activiteiten uitvoert met

haar groep ouders.

Toelichting

- Bij deze indicator gaat het er vooral om dat de leidster:

o vertrouwd is met het ouderbeleid van de organisatie

o weet wat van haar verwacht wordt

o oudercontacten en activiteiten toepast op locatie conform het geformuleerde beleid.

- Ouderbetrokkenheid is maatwerk, passend bij de groep ouders, die op dat moment van de

voorziening gebruik maakt of dit binnenkort wenst te doen.

- Eigen initiatieven van leidsters, die tegemoet komen aan de wensen/behoeften van ouders

kunnen in dat kader beoordeeld worden bij het derde gedachtestreepje bij de norm voldoende.

6.2 Informatieverstrekking aan en door ouders.

Dit zijn de volgende aspecten uit het inspectiekader:

- Ouders worden vooraf adequaat geïnformeerd.

- Intake.

- Ouders worden door de leidster geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind.

6.2.1 De manier van werken bij de intake past binnen de werkwijze van de locatie/organisatie [b]


Norm voldoende

- De organisatie beschikt over een intakeformulie en een intakeprocedure.

- De leidster is bekend met de intakeprocedure en de informatie die besproken wordt.

- De leidster ontvangt essentiële informatie vanuit de intake die van belang is voor het werken

met het kind en de ouders op de groep.

Toelichting

De meeste organisaties werken met een standaard intakeformulier dat de (VVE)coördinator (of een

vergelijkbare functionaris) gebruikt bij het intakegesprek.

De leidster:

- Vervult hier veelal geen actieve rol in. Het is wel belangrijk dat zij weet hoe de intakeprocedure

in elkaar steekt en welke informatie in een intakegesprek aan bod komt

- Vervult wel een rol bij het kennismakingsbezoek van ouder(s) en kind aan de groep, waarvoor

de leidster ‘tijd vrij maakt’ om ouder en kind kort te woord te staan

- Is geïnformeerd (door diegene die de intake gedaan heeft) over de punten die van belang zijn

voor het werken met het kind en de ouders.

6.2.2 De leidster bespreekt met de ouders de manier van werken, wat de ‘rechten’ van de ouders

zijn én wat de ‘plichten’ zijn [c]

Norm voldoende

De leidster kan:

- De uitgangspunten, de werkwijze en de benaderingswijze van kinderen en ouders op een

inzichtelijke en begrijpelijke manier toelichten

- De ‘rechten’ van de ouders én wederzijdse ‘plichten’ (de spelregels) verwoorden

- Inspelen op vragen van ouders over het beleid van de organisatie en de werkwijze op locatie.

Toelichting

- De informatieverstrekking kan een onderdeel zijn van het intakegesprek of op andere

momenten plaats vinden, bijvoorbeeld in een bijeenkomst voor ouders van nieuwe (toekomstige)

kinderen of op een open dag.

- De informatie op de website hoort ook bij de informatieverstrekking.

- Relevant is of de leidster zélf vindt/ervaart dat ouders vooraf adequaat worden geïnformeerd

over de uitgangspunten, werkwijze en de expliciete ‘(omgang)regels’ van de (voorschool). Dit gaat

verder dan alleen de wederzijdse verwachtingen uitspreken.

6.2.3 De leidster checkt of de ouders de juiste en voldoende informatie hebben gekregen én of de

ouders de juiste en voldoende informatie hebben gegeven [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Checkt of de ouders de juiste en voldoende informatie hebben gekregen én of de ouders de

juiste en voldoende informatie hebben gegeven.

- Zorgt dat eventuele ontbrekende informatie alsnog gegeven of ontvangen wordt.

Toelichting

In de eerste week, dat het kind gebruik maakt van de kinderopvang, checkt de leidster bij de

ouders of zij:

- Vooraf voldoende geïnformeerd zijn over organisatorische en praktische zaken, de werkwijze op

de groep etc. De leidster vult ontbrekende informatie aan en/of maakt deze informatie voor ouders

meer begrijpelijk.

- Alle gewenste informatie over hun kind en/of de thuissituatie hebben kunnen doorgeven.

- Vragen hebben op basis van de 1ste dag/week van hun kind op de kinderopvang.


6.2.4 De leidster informeert de ouders over de ontwikkeling van hun kind [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Beschikt over voldoende observatie- en toetsgegevens voor het voortgangsgesprek met de

ouders en vraagt ouders naar de ontwikkeling van hun kind thuis.

- Bespreekt de voortgang in de ontwikkeling met de ouders periodiek (minimaal 4xdoorgaans na

de wenperiode, bij 3 resp. 4 en 5 jaar en bij overgang naar groep 3).

- Bespreekt zorgpunten tussendoor met ouders en volgt en bespreekt de voortgang.

Toelichting

- Tenminste 3 tot 4 keer in de peuter- en de kleuterperiode vindt een oudergesprek op

uitnodiging van de voor- resp. vroegschool plaats, waarin de leidster met de ouders de voortgang

in de ontwikkeling van hun kind bespreekt. Ouders kunnen hiertoe ook zelf een verzoek indienen.

- Tijdens de oudergesprekken bekijken en bespreken de leidster en de ouders de

observatiegegevens, toetsgegevens en ‘werk’ van de kinderen en geven ouders aan hoe het kind

zich thuis ontwikkelt.

- Bij zorgpunten zoekt de leidster direct contact met ouders om hen te informeren over hun kind

en vinden er regelmatig voortgangsgesprekken plaats.

6.2.5 De informatieverstrekking aan de ouders is duidelijk, informatief en respectvol[b]

Norm voldoende

- De informatieverstrekking aan de ouders is duidelijk, informatief en respectvol.

- De attitude van de leidster is gericht op informatie geven én ontvangen en samenwerken ten

behoeve van de ontwikkeling van het kind.

Toelichting

Om deze indicator als coach goed te kunnen beoordelen is het van belang om een oudergesprek bij

te wonen.

De leidster:

- Informeert de ouders op een begrijpelijk, informatieve en respectvolle manier met ruimte voor

eigen inbreng en vragen van de ouders

- Spreekt duidelijk en gebruikt woorden die aansluiten bij het taalbegrip/de cultuur van de ouder

- Straalt in haar houding en in de manier waarop ze vertelt uit, dat ze achter haar informatie (en

de uitgangspunten van de organisatie) staat

- Is gericht op samenwerking met de ouders t.b.v. de ontwikkeling van het kind

- Checkt of de ouders de informatie begrepen hebben en anderzijds of zij de informatie van de

ouders goed begrepen heeft.

6.3 Activiteiten op locatie (uitvoering en ouderbetrokkenheid)

Om de indicatoren van 6.3 goed te kunnen beoordelen is het van belang om op een aantal

verschillende momenten te observeren: o.a. brengen en halen van de kinderen en de inloop met

ouders.

In het ouderbeleid worden veelal vier niveaus onderscheiden:

1. Opbouwen van een band/relatie met ouders

2. Informatie/communicatie over de ontwikkeling van het kind in de vroeg/voorschool en thuis

3. Activiteiten met en voor ouders op locatie/in de groep

4. Hulp en ondersteuning bij wat ouders thuis aan ontwikkelingsstimulering kunnen doen.

De indicatoren in dit instrument zijn gebaseerd op ouderbetrokkenheid op alle vier niveaus waarbij

het afstemmen en samenwerken met ouders centraal staat.


Deze indicatoren komen overeen met de volgende aspecten uit het inspectiekader:

- Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen

- Participeren in VVE-activiteiten in de voorschool/vroegschool

- Thuistaal en –cultuur

6.3.1 De leidster zorgt dat ouders zich welkom voelen in de groep [b]

Niet op alle voor- en vroegscholen is er zo'n vrij inloopmoment.

Norm voldoende

- De leidster kan alle ouders op een natuurlijke en respectvolle manier benaderen. Er is geen

sprake van ‘handelingsverlegenheid’ bij de leidster.

- De leidster zorgt dat de ouders zich welkom voelen in de groep en bij de ouderactiviteiten.

- De leidster benadert de ouders als gelijkwaardig en is respectvol in haar omgang.

Toelichting

- Bij de ‘inloop’ (brengen en halen) voelen alle ouders zich welkom: alle ouders worden begroet

(aangekeken), voelen zich vrij om de leidster aan te spreken/wat te vertellen of te vragen. Bij de

leidster is dus geen sprake van wat ‘handelingsverlegenheid’ wordt genoemd: niet (meer) weten

hoe je met een ouder op een natuurlijke en respectvolle manier om kan gaan en dingen kan

bespreken. Ook bij de ouderactiviteiten in de groep/op locatie zorgt de leidster dat ouders uit alle

culturen zich welkom kunnen voelen.

- Ouders krijgen de ruimte om met hun kind een spelletje te kiezen, even mee te spelen of een

boekje voor te lezen of te kijken wat hun kind doet.

- De houding van de leidster is naar alle ouders respectvol. Ouders worden als gelijkwaardig en

competent gezien en benaderd.

- De leidster heeft oog voor de kwaliteiten, behoeften en interesses van ouders.

6.3.2 De leidster bouwt een band op met de ouders [b]

Norm voldoende

- De leidster bouwt een band op met alle ouders, gebaseerd op wederzijds respect en vertrouwen.

- In de contacten met ouders, die zich tijdens de observatie(s) voordoen, zijn minimaal vier van

de vijf aandachtspunten zichtbaar in de attitude en het handelen van de leidster.

Toelichting

De basis van de ouderbetrokkenheid is de vertrouwens- en respectrelatie tussen de leidster en de

ouders gericht op samenwerking ten behoeve van de ontwikkeling van het kind.

De leidster:

- Heeft een sensitieve responsieve houding en signaleert wanneer ouders behoefte hebben aan

een gesprek of iets kwijt willen over het weekend of gebeurtenissen thuis

- Bouwt actief een band op met alle ouders en zorgt dat zij alle ouders (zo mogelijk) regelmatig

spreekt

- Heeft extra aandacht voor ouders die niet snel uit zich zelf een gesprekje aangaan of de

Nederlandse taal nog niet beheersen of vanuit hun cultuur een drempel ervaren

- Toont op een positieve manier interesse en geeft aandacht aan de thuiscultuur van gezinnen:

respecteert andere gewoonten en/of ideeën van kinderen en ouders;

- Staat open voor wat er leeft onder kinderen en ouders en speelt daar op in (bijvoorbeeld

Suikerfeest)

- Spreekt respectvol over de thuissituatie/thuiscultuur van de kinderen.

6.3.3 De manier waarop de leidster omgaat met de thuistaal en –cultuur is effectief [c]

Norm voldoende


- De manier waarop de leidster omgaat met de thuistaal en –cultuur is zichtbaar effectief, zowel

in haar handelen als in de speelleeromgeving.

Toelichting

- De leidster laat zien dat haar manier van omgaan met de thuistaal en - cultuur bijdraagt aan de

ontwikkeling van de kinderen. Bijvoorbeeld door attributen actief te gebruiken met de kinderen,

gebarentaal vergezeld van woorden te gebruiken, kernwoorden in de eigen taal (of in het

Engels)aan te bieden. Of kinderen elkaar iets uit te laten leggen, te verwoorden voor een ander

kind.

- De speelleeromgeving een (kleine) afspiegeling laat zien van de culturen van de kinderen, door

attributen, intercultureel spelmateriaal, foto’s, afbeeldingen en geschreven taal toe te voegen aan

de basisuitrusting.

6.3.4 De leidster (en de [voor]school) organiseert relevante ouderactiviteiten [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Biedt regelmatig relevante en voor de doelgroep interessante ouderactiviteiten aan;

- Biedt ouders de mogelijkheid om mee te draaien in de groep, gebaseerd op samenwerken;

- Voorziet de ouders van gewenste instructie/informatie én vraagt ouders om informatie.

Minimaal 60% van de ouders neemt deel aan activiteiten (op de groep), waaronder zoveel mogelijk

(VVE-)doelgroepouders.

Toelichting

Deze indicator kan ook op teamniveau beoordeeld worden, waarbij wel gekeken wordt naar ieders

persoonlijke bijdrage aan het totaal aan ouderactiviteiten.

- De voor- en vroegschool organiseren relevante ouderactiviteiten, passend bij de wederzijdse

wensen en behoeften van ouders en voor-vroegschool, onder andere:

informatie/uitwisselingsbijeenkomsten over VVE en opvoedingsthema’s, bijeenkomsten rond het

thema in de groep, inloopspreekuur, koffieochtenden/middagen, doe-ochtenden/avonden.

- De leidster(s):

o peilen bij de ouders waar behoefte aan is en stimuleren de ouders om aan voor hun

relevante activiteiten deel te nemen;

o brengen ouders met elkaar in contact, om een onderlinge uitwisseling van informatie te

stimuleren, zodat ouders elkaar ook praktische steun kunnen bieden;

o bieden ouders de mogelijkheid om een dagdeel mee te draaien in de groep, waarbij de

leidster (zo nodig) de ouder coacht (modelling) en interesse toont in hoe ouders het ervaren en

zien;

o wisselen informatie uit over hoe ouders met hun kinderen ontdek/leergerichte activiteiten

thuis kunnen doen, die passen bij de ontwikkeling en interesse van het kind én die ouders

aanspreken.

6.3.5 De leidster kent de samenstelling van haar groep ouders, weet welke ouders aan welke

activiteiten (in de groep en thuis) meedoen en welke activiteiten aanslaan bij de ouders [b]

Norm voldoende

De leidster:

- Kent haar groep ouders, hun interesses en behoeftes in relatie tot de ontwikkeling van hun kind

- Weet welke ouders aan welke activiteiten (in de groep en thuis) meedoen

- Weet welke activiteiten effectief zijn voor de ontwikkeling van het kind in de groep en thuis

- Weet welke activiteiten voor ouders zelf effectief zijn.

Toelichting

De groep ouders op een locatie kan onderling en van jaar tot jaar verschillen. Om goed aan te

kunnen sluiten bij de behoeftes, interesses en achtergronden van de ouders, is het belangrijk dat


de leidster(s) de samenstelling en kenmerken van de groep ouders goed weet en deze voor ogen

heeft bij het plannen van activiteiten.

Ouders kunnen ook zelf sterke persoonlijke ‘behoeften’ hebben, waar eerst of tegelijkertijd iets

mee gedaan moet worden om ruimte en rust te creëren om actief met de ontwikkeling van hun

kind(eren) bezig te zijn. Voorbeelden zijn het inburgeren, onvoldoende beheersing van de

Nederlandse taal, financiële problemen, relatieproblemen. De oudercoördinator/locatiemanager

heeft een eigen verantwoordelijkheid in het de leidsters voorzien van relevante informatie over de

ouderpopulatie van de groep.

De leidster:

- Is op de hoogte van de kenmerken van de ouderpopulatie in haar groep: leeftijdsgroep,

culturele achtergrond, verblijfsduur in Nederland, beheersing van de Nederlandse taal, hun

wensen, interesses en behoeften in relatie tot de ontwikkeling van hun kind

- Toont vanuit een professionele houding begrip en betrokkenheid, als ouders over hun

persoonlijke situatie/behoeften spreken. (Soms kan verwezen worden naar voorzieningen in de

wijk, waar ouders met hun specifieke behoeften terecht kunnen)

- Betrekt relevante informatie bij het aanbod van ouderactiviteiten op locatie en thuis

- Bekijkt het aanbod ook vanuit het perspectief van de ouders. Activiteiten die zowel het belang

van kinderen als het belang van de behoeften van de ouder dienen, hebben een grotere slaagkans

(bijvoorbeeld taallessen voor ouders gekoppeld aan het thema dat met de groep kinderen

uitgewerkt wordt)

- Geeft de kenmerken van haar groep ouders door aan de organisatie, opdat op organisatieniveau

daarop in gespeeld kan worden

- Weet welke ouders aan welke ouderactiviteiten op locatie of thuis deelnemen

- Weet welke activiteiten effectief zijn voor de ontwikkeling van het kind in de groep en thuis.

6.3.6 De leidster werkt gericht aan/met bepaalde activiteiten om de effectiviteit van de

ouderbetrokkenheid te vergroten [c]

Norm voldoende

- De leidster werkt gericht aan/met bepaalde activiteiten/werkvormen om de effectiviteit van de

ouderbetrokkenheid in haar groep te vergroten.

- De leidster reflecteert (met het team) op haar/hun eigen handelen en stelt zo nodig de

werkwijze bij om deze meer passend te maken voor de groep of individuele ouders.

Toelichting

De leidster:

- Kan benoemen wat ze gericht doet om de ouderbetrokkenheid te vergroten en de

ouderactiviteiten/communicatie effectief te laten zijn voor haar groep ouders

- Houdt dagelijks (op een visuele manier) een ouderinformatiebord bij over de activiteiten van die

dag/week met bijbehorende liedjes, materialen, tips voor thuis en foto’s van de activiteiten.

Actuele gebeurtenissen, bijvoorbeeld de geboorte van een broertje of zusje, de verjaardag van een

kind, zijn zichtbaar op het bord. Door dagelijks de informatie te verversen, blijft het interessant

voor ouders om (samen met hun kind) hierop te kijken en stimuleert het de onderlinge uitwisseling

tussen ouders;

- Verzamelt relevante informatie van ouders over wensen en verwachtingen

- Reflecteert (samen met het team) op wat wel en niet werkt en voor wie en past daar het

aanbod of de werkwijze op af (in samenspraak met de organisatie)

- Reflecteert op haar eigen handelen/communicatie met ouders op basis van de principes van

ouderbetrokkenheid 3.0.

6.4 Ontwikkeling-stimulerende activiteiten thuis

6.4.1 De leidster stimuleert ouders om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen met

hun kind [b]


Norm voldoende

De leidster:

- Stimuleert alle ouders om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen

- Bespreekt met ouders welke activiteiten zij kunnen doen en hoe en geeft daarvoor zo mogelijk

adequaat materiaal en informatie mee

- Registreert welke ouders activiteiten thuis uitvoeren en noteert belangrijke stappen in de

ontwikkeling van het kind thuis.

Minimaal 60% van de ouders voert regelmatig activiteiten thuis uit met hun kinderen.

Toelichting

De leidster:

- Weet in welke mate ouders hun kind stimuleren in hun ontwikkeling, door

materialen/activiteiten aan te bieden of samen te doen

- Stimuleert de ouders om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen

- Voorziet ouders van samen bedachte ideeën (zo mogelijk) spelmaterialen (met spelinstructies)

om thuis met hun kind(eren) te gebruiken. Dit materiaal is afgestemd op de wensen en

mogelijkheden van de ouder én het kind. (qua taal, uitvoerbaarheid, interesses en kwaliteiten enz.)

- Informeert de ouders hoe zij met hun kind(eren) gebruik kunnen maken van dagelijkse (vaak in

het huishouden voorkomende) materialen en situaties om kinderen al doende/ontdekkend nieuwe

leerervaringen op te laten doen. (zelfstandigheid van kinderen stimuleren, kinderen mee laten

helpen, kinderen zelf laten ontdekken, benoemen wat het kind doet, open vragen te stellen etc.)

- Bespreekt met ouders en de kinderen hoe de activiteiten thuis zijn verlopen, welke

(leer)ervaringen het kind heeft opgedaan en wat de vervolgactiviteiten kunnen zijn. - minimaal 60

% van de ouders voeren ontwikkelingsstimulerende activiteiten uit met hun kind. thuis), waaronder

zoveel mogelijk (VVE-)doelgroepouders.

7 KWALITEITSZORG

Kwaliteitszorg is het proces waarin het bewaken van eigen kwaliteit, het regelmatig evalueren van

gerealiseerde kwaliteit, het bijstellen en borgen, systematisch aan de orde komen. Kwaliteitszorg

en daarmee het bewaken van kwaliteit vindt in (VVE-)organisaties plaats op:

o het niveau van de organisatie en het niveau van de locatie (teamniveau)

o het niveau van de groep (beide leidsters) en van de individuele leidster.

De organisatie staat een integrale benadering voor waarin doelen en visie vertaald zijn naar het

werken in de praktijk. Het management evalueert regelmatig de effectiviteit van de dagelijkse

inspanningen in relatie tot de uitgangspunten en doelen.

Een organisatie kan er voor kiezen om jaarlijks enkele deelaspecten van haar kwaliteit te

analyseren en dit in een cyclisch proces uit te zetten over een bepaalde periode (bijvoorbeeld 4

jaar). Het evalueren van kwaliteit doe je met elkaar, alle geledingen zijn daar bij betrokken:

leidsters op de groep, ouders en management.

De leidsters op de groep kunnen samen en individueel kritische reflecteren op hun pedagogisch en

educatief handelen, de organisatie op de groep, de onderlinge samenwerking en het effect daarvan

op kinderen. Dit vraagt van het team van een locatie om regelmatig met elkaar na te gaan of het

afgesproken beleid uitvoering krijgt en sprake is van onderlinge afstemming.

Wanneer leidsters, team en management de uitkomsten van de evaluatie/reflectie gebruiken voor

het versterken en ondersteunen van kwaliteit op de werkvloer, dan draagt dit bij aan de

ontwikkeling van kinderen.

7.0 Kwaliteitszorg op organisatie- en locatieniveau

De indicatoren 7.0.1 tot en met 7.0.5 zijn condities die op organisatie- en locatieniveau


voorwaardelijk zijn om de kwaliteit van de uitvoering op de werkvloer te bevorderen. De leidster

heeft hier geen invloed op. De coach kan deze condities wel in beeld brengen door met de leidster

daarover in gesprek te gaan en documenten te bekijken om de kwaliteitszorg op organisatieniveau

te kunnen beoordelen.

7.0.1 De condities op organisatieniveau zijn van voldoende niveau

Norm voldoende

- De organisatie heeft de leidsters op de hoogte gesteld van de ondersteunende

faciliteiten/condities.

- De leidsters kunnen jaarlijks gebruik maken van coaching en scholingsactiviteiten.

- De leidsters hebben voldoende taakuren buiten de groepstaken.

Toelichting

- Het uitdragen van een visie op wat de organisatie verstaat onder goede kwaliteit van

kinderopvang en/of voor- en vroegschoolse educatie biedt leidsters houvast voor het eigen

functioneren.

- De visie op kinderopvang en/of voor- en vroegschoolse educatie en de vertaalslag daarvan in de

praktijk is vastgelegd in een (Pedagogisch) beleidsplan, dit is beschikbaar voor alle leidsters.

- Leidsters zijn in dienst van een grote dan wel kleine organisatie. Voor de organisatie is het van

belang dat het werk van de leidsters van voldoende kwaliteit is en stimuleert en ondersteunt dit

met faciliteiten. Voorbeelden hiervan zijn: taakuren buiten de uitvoerende activiteiten op de groep,

scholingsfaciliteiten, een heldere interne communicatie en een zichtbaar personeelsbeleid.

- De organisatie heeft een kwaliteitsprofiel opgesteld waarin gewenste vaardigheden en

competenties zijn aangeven voor het werken met jonge kinderen.

7.0.2 De organisatie evalueert systematisch de kwaliteit en effectiviteit van de uitvoering van voor-

en vroegschoolse educatie in relatie tot de visie op goede kinderopvang / voor- en vroegschoolse

educatie en de eigen uitgangspunten.

Norm voldoende

- Het effect van de (VVE)-aanpak, -inhoud en –resultaten zijn onderdeel van evaluatie.

- De organisatie bespreekt de uitkomsten van de evaluatie met alle geledingen.

- Vervolgstappen zijn bepaald en vastgelegd.

Toelichting

De organisatie evalueert al haar kwaliteitsaspecten minimaal eens in de vier jaar. Hierin komen de

volgende aspecten aan de orde:

o de realisatie van het geformuleerde (VVE)-beleid;

o de geboden condities/faciliteiten en de effecten daarvan;

o de vaardigheden van de leidsters;

o het ouderbeleid en participatie van ouders

o de ontwikkeling van de kinderen

o de effecten van extra begeleiding en zorg

o de contacten met externe zorg.

De organisatie:

- Evalueert jaarlijks een of meerdere deelaspecten

- Beschikt over een instrumentarium, een tijdsplanning en procedures om de evaluatie(s) uit te

voeren

- Trekt conclusies uit de evaluaties en legt deze op transparante wijze vast

- Communiceert hierover met alle belanghebbenden (middenmanagement, leidsters en ouders).

7.0.3 De organisatie werkt gericht aan verhoging van de kwaliteit van voor- en vroegschoolse

educatie


Norm voldoende

- De organisatie werkt planmatig aan verbeteractiviteiten.

- De verbeteractiviteiten zijn gericht op aspecten van voor-en vroegschoolse educatie

- Borging is een vast onderdeel van de kwaliteitszorgcyclus.

Toelichting

- De concrete verbeteractiviteiten voor kinderopvang/voor- en vroegschoolse educatie zijn

geformuleerd.

- Deze hangen zichtbaar samen met de uitkomsten van de evaluatie op alle niveaus.

- De verbeteractiviteiten betreffen een of meerdere kwaliteitsaspecten van voor- en

vroegschoolse educatie.

- De organisatie werkt aantoonbaar aan de verbeteractiviteiten.

- De organisatie communiceert met alle geledingen over de effecten van de verbeteractiviteiten.

- De organisatie borgt de gerealiseerde kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie.

7.0.4 De leidinggevende van de locatie bezoekt regelmatig de groepen om de kwaliteit van het

pedagogisch en educatief handelen van de leidsters te evalueren en te borgen

Norm voldoende

- Er vinden minimaal twee keer per jaar groepsbezoeken plaats.

- De reflectie en borging is gericht op inhoudelijke en vaardigheidsaspecten.

Toelichting

De leidinggevende van de locatie:

- Bezoekt minimaal twee keer per jaar de leidsters op de groepen

- Gaat na of de leidsters handelen conform de afspraken over de verbeteractiviteiten

- Legt de bevindingen vast en bespreekt deze met de leidsters en maakt zo nodig afspraken over

gewenste ondersteuning/acties

- Richt borgingsactiviteit op alle aspecten van voor- en vroegschoolse educatie (aanbod,

organisatie, pedagogisch en educatief handelen, ouderbeleid, zorgactiviteiten).

7.0.5 De leidinggevende van de locatie evalueert regelmatig met het totale team van de locatie de

pedagogische en educatieve werkwijze en de onderlinge afstemming.

Norm voldoende

De leidinggevende:

- Heeft minimaal 1x in de 8 weken een inhoudelijk overleg met het team waarin het inhoudelijke

programma en de werkwijze met de kinderen en ouders op de groep besproken en onderling

afgestemd wordt

- Evalueert minimaal vier keer per jaar met het team, op basis van de groepsplannen en stelt de

groepsplannen met het team bij op grond van de uitkomsten.

Toelichting

De leidinggevende ziet er op toe dat:

- Het team regelmatig bij elkaar komt voor planning van en overleg over activiteiten in de groepen

- Het team het pedagogisch en educatief handelen in de groepen onderling afstemt

- Het team groepsplannen uitwerkt, gebaseerd op de observaties, toetsgegevens en interesses van

de kinderen voor tenminste de 4 ontwikkelgebieden: taal, rekenen- wiskunde, motoriek en sociaal-

emotionele ontwikkeling

- Het team de groepsplannen evalueert (verloop in de praktijk en behaalde doelen voor de

kinderen) en de groepsplannen zo nodig bijstelt én de gegevens gebruikt voor de vervolgplannen.


7.1 Kwaliteitszorg op groeps- en leidsterniveau

7.1.1 De leidsters bewaken met elkaar de kwaliteit van hun werk. [c]

Norm voldoende

- De leidsters hebben wekelijks overleg over de inhoud van de dag- en weekplanning en ieders

taken daarin.

- Beide leidsters zijn verantwoordelijk voor de groep en voeren educatieve taken uit.

- Zij tonen een responsieve houding naar elkaar.

- De leidsters hebben minimaal een keer per kwartaal een evaluatief gesprek waarin zij

reflecteren op elkaars functioneren.

Toelichting

- De beide leidsters zijn samen verantwoordelijk voor de groep en de taakverdeling is evenwichtig

verdeeld. Beide werken afwisselend met de grote groep, kleine groep en individuele kinderen. Dit is

vastgelegd in de dag-weekplanning.

- Zij weten onderling een goed werkklimaat te creëren, voelen elkaar aan en houden rekening met

elkaars eigenheid.

- Zij zoeken naar afstemming in hun pedagogisch en educatief handelen en zijn zich bewust dat

samenwerken een basisvoorwaarde is.

- Zij reflecteren regelmatig op elkaars handelen en maken dit bespreekbaar.

7.1.2 De leidster kan haar eigen functioneren benoemen en waarderen [c]

Norm voldoende

- De leidster kan haar sterke- en ontwikkelpunten in het eigen functioneren benoemen.

- De leidster kan aangeven op welke punten zij zich wil versterken.

- De leidster is in staat te beoordelen of ontwikkelpunten op leidsterniveau dan wel op

teamniveau moeten plaatsvinden.

Toelichting

Wanneer leidsters (door de leidinggevende of de coach) gestimuleerd worden om het eigen

functioneren te benoemen en regelmatig te reflecteren op het eigen handelen, worden zij zich

bewust van hun persoonlijke leerdoelen. De mate waarin zij haar beroep en zichzelf als persoon

waardeert, draagt in positieve zin bij aan wat zij denkt te kunnen bereiken met kinderen en

ouders.

De leidster kan:

- Benoemen hoe zij haar functie ziet en welke waardering zij haar functie en zich zelf geeft

- Aangeven op welke punten zij haar kennis van het jonge kind of pedagogische- en educatieve

werkwijze wil verbeteren/verder ontwikkelen en wat daarvoor nodig is

- Een of meerdere persoonlijke leerdoelen benoemen

- Beoordelen welke ontwikkelpunten voor haar zelf gelden dan wel op teamniveau aan de orde

moeten komen.

7.1.3 De leidster kan op basis van de observaties en/of toetsen aangeven op welke punten zij het

groepsplan voor de grote groep heeft aangepast [c]

Norm voldoende

- De evaluatie van het groepsplan is gebaseerd op de uitkomsten van de observaties en/of

toetsresultaten.

- De inhoud van het groepsplan is ten opzichte van het vorige groepsplan, op een aantal inhouden

bijgesteld.

- De leidster kan de bijstelling (verbetering van het groepsplan of vermindering intensiteit)

onderbouwen.


Toelichting

Na een vastgestelde periode wordt het effect van de begeleiding en extra zorg geëvalueerd, aan de

hand van het gebruikelijke observatie- en/of toetsinstrument van de voor- en vroegschool. De

resultaten uit de observaties en toetsen zijn hierbij richtinggevend. Een groepsplan is een

dynamisch plan dat met regelmaat aangepast wordt op basis van de uitkomsten van observaties en

toetsresultaten.

- Het groepsplan wordt minimaal vier keer per jaar geëvalueerd op basis van observaties en

toetsgegevens.

- De evaluatie leidt tot een conclusie voor vervolgstappen en aanpassing van het groepsplan:

o zoals extra zorg is niet meer nodig

o bepaalde gerichte handelingen/ begeleiding voor de grote groep aanhouden,

o de begeleiding bijstellen

o externe hulp/begeleiding /coaching voor de leidster is nodig).

- De leidster kan op basis van de resultaten uit de observaties en toetsen aangeven op welke

onderdelen het groepsplan minder intensief hoeft te zijn.

7.1.4 De leidster kan op basis van de observaties en/of toetsresultaten aangeven op welke punten

zij het groepsplan voor de kleine groep heeft aangepast. [c]

Norm voldoende

- De evaluatie van het groepsplan voor de kleine groep is gebaseerd op de uitkomsten van de

observaties en/of toetsresultaten.

- De inhoud van het groepsplan voor de kleine groep is ten opzichte van het vorige groepsplan,

op een aantal inhouden bijgesteld.

- De leidster kan de bijstelling (verbetering van het kleine groepsplan of vermindering intensiteit)

onderbouwen.

Toelichting

- Na een vastgestelde periode wordt het effect van de begeleiding en extra zorg geëvalueerd, aan

de hand van het gebruikelijke observatie- en/of toetsinstrument van de voor- resp. vroegschool.

- De evaluatie leidt tot een conclusie voor vervolgstappen:

o extra zorg in de kleine groep is niet meer nodig (voor een of meerdere kinderen)

o bepaalde gerichte handelingen/ begeleiding voor de kleine groep voortzetten


o interne consultatie is nodig voor een of meerdere kinderen.

- De conclusie leidt tot bijstelling van onderdelen van het groepsplan voor de kleine groep.


onderdelen het groepsplan voor de kleine groep minder intensief hoeven te zijn.

7.1.5 De leidster kan op basis van de observaties en/of toetsen aangeven op welke punten zij de

handelingsplannen voor de risicokinderen heeft aangepast [c]

Norm voldoende

- De intern begeleider is bij de evaluatie betrokken.

- De evaluatie vindt minimaal eens per 6 weken plaats.

- De leidster kan de bijstelling (verbetering van het handelingsplan of vermindering intensiteit)

van het handelingsplan onderbouwen.

Toelichting

- Na een vooraf vastgestelde periode evalueert de leidster samen met de intern begeleider het

effect van de extra begeleiding die aan het individuele kind is geboden.

- De leidster kan aangeven welke interventies zij heeft aangeboden én welke interventies effect

hebben gehad.

- De leidster kan dit onderbouwen met observaties en/of toetsresultaten.

- De evaluatie leidt tot vervolgstappen:


o extra individuele zorg is niet meer nodig

o bepaalde gerichte handelingen/ begeleiding voortzetten,


o externe consultatie is wenselijk.


onderdelen het handelingsplan minder intensief hoeven te zijn.

8 HET ONTWIKKELSPLAN VAN DE LEIDSTER

8.1 Sterke en ontwikkelpunten

In dit blok staat onder de N-knop steeds ‘Nadere informatie voor de coach’.

Bespreek de resultaten van het onderzoek met de leidster(s). Het is de bedoeling dat de leidster

zoveel mogelijk zelf bepaalt waar ze aan wil gaan werken.

Noteer het antwoord van de leidster(s) bij de betreffende vraag in de tool.

8.1.1 Wat zijn mijn sterke punten in dit onderzoek?

Vraag de leidster om zelf te benoemen wat haar sterke punten zijn die uit het onderzoek komen.

Vraag door en geef bevestiging van herkenning.

Check op volledigheid en vraag hoe ze haar kwaliteiten kan benutten in haar verdere ontwikkeling.

8.1.2 Welke ontwikkelpunten wil ik als eerste aanpakken?

Vraag de leidster of zij de genoemde ontwikkelpunten herkent en laat haar op basis daarvan zelf

kiezen waar ze aan wil gaan werken en wat ze wil bereiken.

Keuze van het ontwikkelpunt:

- Waarom dit ontwikkelpunt?

- Wat vind je lastig daarbij?

- Hoe zou je dat op kunnen lossen, heb je ideeën hoe je dat aan zou kunnen pakken?

- Wat wil je bereiken?

- Welke voorwaarden zijn wel/niet aanwezig om dit ontwikkelpunt te kunnen realiseren?

- Laat relatie zien met andere indicatoren die daarbij van belang zijn.

8.2 Werken aan mijn ontwikkelpunten

8.2.1 Wat wil ik anders gaan doen dan voorheen?

Probeer zo concreet mogelijk te zijn in wanneer de leidster ‘wat’ gaat doen?

Vraag door en stel open vragen:

- Wat ga je doen om je de vaardigheid eigen te maken?

- Hoe kun je dit in jouw groep realiseren/organiseren?

- Welke acties/stappen ga je ondernemen?

- Wat heb je daarvoor nodig?

- Wanneer ga je dit toepassen? In welke periode ga je hieraan werken?

- Met wie ga je dit toepassen?

- Wat heb je daarbij nodig (van je coach, collega’s of organisatie)?

8.2.2 Datum start


8.2.3 Welke acties/stappen ga ik ondernemen?

Benoem wát de coach gaat doen en wanneer (op welke dag e.d.) dat gebeurt.

De coach ziet er o.a. op toe dat de aanpak procesmatig verloopt, de stappen niet te groot zijn en

de leidster weet hoe ze aan haar ontwikkelpunten kan werken. De coach kan haar daarin

begeleiden en stimuleren door situaties te observeren of te filmen, gesprekken te voeren, maar

ook door gewenst gedrag/ werkwijze voor te doen in de groep kinderen.

8.2.4 Wat heb ik voor steun nodig (van mijn coach, collega's of organisatie)?

Maak ook van de mogelijkheid gebruik om collega’s te betrekken, zodat zij leren gebruik te maken

van elkaars kwaliteiten en te reflecteren op elkaars werk.

8.3 Afronding

8.3.1 Geplande datum afronding ontwikkelingsplan.

(Meestal na 3 à 4 weken vanaf de start)

(Meestal na 3 à 4 weken)

Deze vraag wordt al bij het maken van het ontwikkelingsplan gesteld en ‘beantwoord’, om binnen

een bepaald tijdsbestek naar een resultaat toe te werken en daar de stappen op af te stemmen.

Hier komt dus een datum te staan.

8.3.2 Is het gelukt: wat doe ik anders dan voorheen?

Deze vraag komt aan de orde als het plan is afgewerkt, maar kan ook tussentijds, in het coaching

proces, als vraag gesteld worden om de leidster gefocust te houden op het gewenste resultaat.

Leidsters leren reflecteren op het effect van hun handelen op de kinderen (ouders of collega’s) is

een belangrijk middel om de kwaliteit van handelen te vergroten.

Collega’s kunnen daarbij behulpzaam zijn door te reflecteren op elkaar handelen en zo elkaar een

spiegel voor te houden.

8.3.3 Hoe houd ik dit resultaat vast (borging)?

Is het gewenste resultaat bereikt, dan is het belangrijk om de leidster inzicht te geven in hoe ze dit

bereikt heeft en afspraken te maken hoe ze de kwaliteit van werken vast kan houden (borgen).

Ga samen na in hoeverre het aansluitende (volgende) ontwikkelpunt uit de rapportage of uit een

vervolgobservatie in een vergelijkbaar proces gezet kan worden.

Zorg er altijd voor dat de leidster zich de eigenaar van het ontwikkelpunt kan voelen, zodat zij

intrinsiek gemotiveerd is om aan haar ontwikkeling te werken.


9 FEEDBACK VAN DE LEIDSTER(S) AAN DE VVE-COACH

Bij het beoordelen van de kwaliteit van de VVE-coach is de feedback van de leidsters van groot

belang. De VVE-coach heeft een actieve rol om na afronding van het onderzoek te vragen naar de

ervaringen van de leidster met het hele proces: vanaf de start van het onderzoek tot en met de

evaluatie.

De VVE-coach neemt de feedback van de leidster op in de rapportage.

9.1 Wat zijn de sterke punten van de VVE-coach?

Toelichting

- Noem tenminste 1 of 2 sterke punten.

- Geef concrete voorbeelden van die sterke punten.

9.2 Wat noemen de leidsters als ontwikkelpunten voor de VVE-coach?

Toelichting

Noem maximaal 2 a 3 ontwikkelpunten.

9.3 Plan van aanpak voor de VVE-coach

Toelichting

- Maak een plan van aanpak voor jezelf, hoe je hieraan denkt te werken. Koppel er een

tijdsfasering en een reflectiemoment met de leidsters aan. Kijk daarna naar evt. nieuwe

ontwikkelpunten, om zelf ook voortdurend in ontwikkeling te blijven.

- Je kan ook verwijzen naar het meer ‘algemene’ plan dat je voor jezelf hebt gemaakt om

gecertificeerd te worden als VVE-coach. Zorg daarbij dat het geen statisch plan blijft maar dat het

net als jij voortdurend in ontwikkeling blijft.

NORMBLAD: De indicatoren van de ict-tool Onderzoek door ......In groep 1 en 2 werken veel scholen...

Documents

Transcript of NORMBLAD: De indicatoren van de ict-tool Onderzoek door ......In groep 1 en 2 werken veel scholen...