4/12/2018

1

Saskia Montebovi, universitair docent Tilburg University

Sociale zekerheid en de niet-standaard werkenden: hoe sociaal en hoe zeker?

Trends laatste decennium

• 17 miljoen• Informatie?

EU-mobiliteit

• Part time, tijdelijk, zelfstandige

• Sociale bescherming?

Niet-standaard

werk NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 2

4/12/2018

2

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi

meer zekerheid, meer bescherming, meer duidelijkheid,

meer recht

minder zekerheid, minder bescherming,minder transparantie,

minder recht

Evolutie: van de werknemer naar de werkende

3

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 4

4/12/2018

3

standaard Niet-standaard

Het kader: de arbeidsrelatie

Definitie typische standaard arbeidsrelatie, Walton (2016):

a stable, open-ended and direct arrangement between a dependent, full-time employee and their unitary employer

Cfr. artikel TRA 2017/82: De sociale zekerheid en de niet-standaard arbeidsrelaties: ontwikkelingen in Europa en Nederland

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 5

Interne uitdagingen voor de standaard arbeidsrelatie

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 6

4/12/2018

4

Externe uitdagingen voor de standaard arbeidsrelatie

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 7

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 8

4/12/2018

5

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi

De EU heeft de meest geavanceerde socialezekerheidsstelsels ter wereld en beschikt over een schat aan beste praktijken en sociale innovaties, maar zij zal het hoofd moeten bieden en zich moeten aanpassen aan ongekende maatschappelijke uitdagingen.

Bron: EC, 26 april 2017, COM(2017) 250final, Voorstel Europese Pijler Sociale Rechten

Uitdaging: nationaal en Europees

9

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 10

4/12/2018

6

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 11

? Probleem

?

Eigen keuze (?) dus

Eigen verant-woordelijkheid

AR ≠ SZ ≠ fisc.

Probleem?

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi

zzp’ers

Contributie obv arbeid of inkomen?

Schijn-zelfstandigen

Platform-werkers

Toekomst en betaalbaar-heid SZ

12

4/12/2018

7

? Oplossing

?

Nordiccountries ?

Oplossing?

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi

Fictieve dienst-

betrekkingen

Welk criterium? Inkomsten en/of arbeid?

Nationaal + Europees Welke

SZ?

Fictieve dienst-betrekkingen/ gelijkstellingen/ uitbreidingen

Neutrale basisbegin-selen / met specifieke toepassing

13

Art.20 GW

AR ≠ SZ ≠ fisc.

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 14

4/12/2018

8

1e stap: gepersonaliseerde informatie

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 15

• Europese Pijler van Sociale Rechten (2017)

• Voorstel Europese Arbeidsautoriteit (2018)1) Informatie voor migrerende burgers/bedrijven

2) Betere samenwerking EU-landen, eerlijke en efficiënte regels voor mobiliteit

3) Bemiddelende rol bij grensoverschrijdende conflicten

• Voorstel Sociale bescherming voor werknemers en zelfstandigen (2018)• Hulp voor EU-landen om uiteindelijk alle werknemers en zelfstandigen sociale

bescherming te bieden, zeker zij die nu (deels) buiten de boot vallen

• Voorstel Europees sociaalzekerheidsnummer (2018)

Hulp/Actie uit Europa

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 16

4/12/2018

9

Als onderdeel van de follow-up van de Europese pijler van sociale rechten heeft de Europese Commissie 21dec2017 een voorstel voor een nieuwe richtlijn voor meer transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in de hele EU goedgekeurd.

Marianne Thyssen , commissaris voor Werkgelegenheid, Sociale Zaken, Vaardigheden en Arbeidsmobiliteit, voegde daaraan toe: "Met dit voorstel ondernemen we actie om de transparantie en de voorspelbaarheid van de arbeidsvoorwaarden te verbeteren. De wereld van het werk verandert snel en het aantal atypische banen en contracten neemt toe. Dit betekent dat steeds meer mensen het risico lopen hun fundamentele rechten niet te kunnen uitoefenen, te beginnen met het recht om kennis te nemen van de voorwaarden waaronder zij werken. Meer transparantie en voorspelbaarheid komt zowel werknemers als bedrijven ten goede."

De Commissie verwacht dat het voorstel 2 à 3 miljoen méér werknemers met een atypisch contract bescherming zal bieden dan de huidige wetgeving. Bron: Persbericht EC, 21/12/2017

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 17

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi

‘Platformeconomie is schadelijk voor werkenden,

want opdrachtgevers (peers of bedrijven) kunnen werk laten doen

zonder daarbij verantwoordelijkheid te nemen voor

bijv. minimumloon, veilige arbeidsomstandigheden, sociale verzekeringen en pensioenen’

Robert Reich (2017), politiek wetenschapper en oud-minister Arbeid in de VS

Platformeconomie: zegen of gevaar voor SZ ?

18

4/12/2018

10

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 19

Onderzoeksproject: Grenzen aan atypische arbeid en de SZ• Het project ‘Grenzen aan atypische arbeid: flexwerk en zelfstandige arbeid getoetst aan Europese beginselen

van het socialezekerheidsrecht’ loopt tot 29 februari 2020 - gefinancierd door Instituut Gak.

• Sociale zekerheidspositie van atypisch werkenden

• Landenvergelijking: Frankrijk, Spanje, VK, Duitsland en Nederland

• Grensoverschrijdende aspecten (EG-Verordening 883/2004)

Medewerkers, bij vakgroep Sociaal Recht en Sociale Politiek – Tilburg UniversityAlberto Barrio (promovendus), Saskia Montebovi (post doc), Paul Schoukens (hoogleraar)

Contactpersoon• Paul Schoukens, P.S.J.Schoukens@uvt.nl

• Saskia Montebovi, S.H.M.Montebovi@uvt.nl

• https://www.tilburguniversity.edu/nl/over/schools/law/over-tilburg-law-school/departementen/sociaalrecht/onderzoek/lopend-onderzoek/

Meer info?

NISZ 19 april 2018, S.Montebovi 20