NIEUWSGO

2 woensdag 25 april 2018

Is de rechter straks een robot?Bepaalt de computer binnen-kort of een verdachte de cel inmoet? De technologie is er,maar moet je het ook willen? 

henk van Gelderarnhem

Op een congres van Legal Valley  inArnhem werd gisteren gesprokenover de jurist van de toekomst. 

De robotrechter staat nog nietvoor de deur, zegt Christa Wiertz-Wezenbeek, president van derechtbank Oost-Brabant.  Zij deedin Amerika onderzoek naar ver-nieuwingen. In 2030 ziet de recht-spraak er volgens haar heel andersuit. 

Hoe precies is onbekend. De sa-menleving digitaliseert in snel-treinvaart. De behoudende conser-vatieve wereld van de jurist, waarinaltijd op zeker wordt gespeeld, zalmee moeten veranderen. Dat wasook de boodschap van ministerSander Dekker  (Rechtsbescher-ming, VVD).  Alleen trapte juistDekker onlangs op de rem, ge-

schrokken omdat de digitaliseringvan de rechtspraak voorlopig ismislukt. 

De kosten zijn gigantisch uit deklauwen gelopen: 200 miljoen waar7 miljoen euro was gedacht. Dekkerweigerde recent extra  geld uit tetrekken om digitalisering van derechtspraak weer aan de gang tekrijgen. Hij sprak in Arnhem van‘een pauze’ om de neuzen binnende rechtspraak weer dezelfde kantop te krijgen.’’

Wordt geen Nokia, hieldhij een zaal vol advocaten, officie-ren , rechters, hoogleraren en stu-denten voor. Het Finse telefoonbe-drijf was door de betrouwbare mo-biele telefoon jarenlang toonaange-vend. Het verloor die status omdatvernieuwing uitbleef.

Computerfabrikant Apple brachtde smartphone uit: een communi-catiemiddel waarmee je kan mai-len, appen, filmpjes bekijken, soci-ale media kan bedienen of een reiskan boeken. En oh ja, je kan met deiPhone ook bellen. Apple werd di-rect gevolgd door Samsung. EindeNokia.  Regio 8

Is de rechter in detoekomst een robot?

Paar jaar geleden ondergingik een kleine operatie aanmijn arm. Er moest iets uit,een dingetje. Graag gebruik ik hetwoord ‘sportblessure’, maar hetwas geen tennisarm, iets dat daar-aan voorbijging, maar toch eenkleinigheidje.

Ik kreeg een roesje, maar daaruitwerd ik wakker terwijl de specia-list nog aan het opereren was. Tus-sen mijn elleboog (daar zat hetdingetje) en mijn borst en hoofdstond een groen scherm opgesteld.Waarom ik het roesje kreeg, weetik niet meer, want mijn arm wasuiteraard verdoofd. Misschien te-gen de zenuwen.

Maar goed, ik werd wakker,voelde dat ik binnen een paar se-conden weer verder zou slapen,

maar hoorde in die paar secondenhet einde van een lied van MarcoBorsato, Dromen zijn bedrog. Hetkoortje zong het refrein zondermuzikale begeleiding: ‘De meestedromen zijn bedrog, maar als ikwakker word naast jou, dan droomik nog’ en er kwam nog iets, maartoen sliep ik alweer, wat ik niet opdat moment besefte, maar pastoen ik weer echt wakker werd.Niet als in het lied naast iemand,maar in mijn eentje op een soortbed in een kleine operatiekamer,niet in een ziekenhuis, maar in eenkliniek. Zonlicht viel door de ra-men naar binnen, het was een zo-merse middag. Toch dacht ik aande twee regels uit het lied vanMarco Borsato.

Het is niet het type lied dat mebetovert, maar toch, ik mijmerdeeven over iemand van wie ik weleens droomde. Prettig was dat. Pasdaarna dacht ik weer aan het din-getje dat uit mijn arm was gehaald.Blijkbaar had de radio aan gestaan.

Ik lees dat onderzoekers inmid-dels zeker weten dat muziekrondom een operatie heilzaam is.De patiënt is minder angstig ennerveus. Angst die er niet is, zorgtaltijd voor mooie gedachten.

Column

DromenTHOMAS VERBOGT

DE STELLING

Het vernielen vande Nederlandsevlag moet straf-baar gesteld wor-den.

De attractieparken moeten niet zeuren, het publiek komt ondanks de ov-staking toch wel.

77% 23%reageer op dg.nl

2.614 stemmen Eens Oneens

Toos & Henk Paul Kusters

Het is niet het typelied dat me betovert,maar toch

attracties in de regio zijn niet blijmet de voorgenomen staking inhet streekvervoer, aanstaandemaandag en dinsdag. In de mei-vakantie komen er meestal extraveel bezoekers.

Niek optenNijmegen

Op 30 april en 1 mei rijden er in heelNederland geen bussen en regio-nale treinen. De gevolgen van destaking zijn ‘vervelend’ voor de be-zoekers, zegt een woordvoerder vanBurgers’ Zoo in Arnhem, die bena-drukt geen oordeel te willen vellenover de staking zelf. ,,Er komen da-gelijks medewerkers en bezoekersmet de bus. Sommigen zullen vol-gende week voor een verrassing ko-men te staan. De meesten zullen deauto pakken.’’ 

Tot minder bezoekers en ver-keersproblemen zal de staking nietleiden, verwacht Burgers’.  ,,We zijningespeeld op grote aantallen men-sen. In de zomervakantie zijn vaaknog drukkere dagen dan in de mei-vakantie.’’

De buren van Burgers’, het Open-luchtmuseum, oppert bezoekersdie met de NS-trein komen om eenov-fiets te huren. ,,Ik hoop dat ie-dereen tegen die tijd op de hoogteis van de staking. Het is vervelend,maar gelukkig hebben we genoegparkeerplaatsen.’’

Vakbond FNV kondigde gisterende staking aan in het streekvervoer.Aanleiding is de hoge werkdrukonder het personeel. Na een stakingin januari werd een akkoord bereiktmet de werkgevers, maar dat is door

de leden van FNV verworpen. ,,Denood is hoog. Het personeel eist opkorte termijn concrete maatregelentegen de hoge werkdruk, maar datzagen de werkgevers niet zitten’’,zegt de Gelderse FNV-bestuurderBrigitta Paas. Buschauffeurs klagenal langer dat de ritten te ‘strak’ zijningepland. Bij oponthoud schietenpauzes erbij in, soms is er geen tijdom naar het toilet te gaan. 

Anders dan in januari rijden nuook de regionale treinen van Arrivaen Keolis en de Valleilijn niet. Detreinen van NS zijn wel in bedrijf.

De werkgevers willen de stakingvoorkomen en stappen naar derechter. ,,Zo’n grootschalige ov-sta-king aan het begin van de meiva-kantie is maatschappelijk ont-wrichtend. Onze luchthavens zijndan niet bereikbaar. Een dagje naarde Keukenhof of de Efteling zit ervoor veel mensen niet in’’, zegtvoorzitter Fred Kagie van VWOV,de werkgeversvereniging in hetopenbaar vervoer. Het kort gedingdient vanmiddag om 14.30 uur in derechtbank in Utrecht. 

,,We hebben juist bewust geko-zen voor de vakantie, omdat hetdan rustiger is in het openbaar ver-voer en minder mensen gedupeerdworden’’, reageert Paas.

Ik hoop dat iedereentegen die tijd opde hoogte is vande staking—Woordvoerder Openluchtmuseum

Attractiesbalen: stakingov in vakantie

� herman Stapelbroekwil excuses.FOTO JAN VAN DEN BRINK.

Vandaag op dg.nl

Eenmaal per dag via eene-mail op de hoogte ge-houden worden van hetbelangrijkste nieuws inuw regio? Dat kan. ont-vang dagelijks onzenieuwsbrief met een se-lectie van de beste arti-kelen op onze site in uwmailbox. Ga daarvoor naar dg.nl/ nieuwsbrieven.

� Internet: toosenhenk.nl

Oud-politicus HermanStapelbroek heeft de ge-meente Bronckhorst voorde rechter gedaagd. Hijeist volledig eerherstelnadat de gemeente hemheeft beticht van het mis-bruik maken van vertrou-welijke informatie waar hijprivé voordeel mee wildedoen. Het betekende zijneinde als politicus. Sta-pelbroek zegt volkomeninteger te zijn en wil ex-cuses.

hENGElo

Oud-politicusstart rechtszaak

Het voormalige filmhuis inArnhem, lange tijd geves-tigd in een monumentaalpand op uitgaansplein deKorenmarkt, krijgt de be-stemming foodhal. Er isruimte voor vierhonderdzittende bezoekers, der-tien vaste keukens eneen aantal keukens voortijdelijke gebruikers. Defoodhal gaat in 2019open. Het nieuwe filmhuisin Arnhem draaide giste-ren voor het eerst proef.

arNhEM

Voormalig filmhuis wordt een foodhal

In Nijmegen worden deeerste helft van dit jaar30 verkeerslichtinstalla-ties voorzien van nieuweelektronica, waardoor diedigitale informatie kun-nen uitwisselen met demobieltjes van fietsers enautomobilisten. Het lichtkan dan op groen sprin-gen als ze naderen. Debestuurders moetendaarvoor apps installe-ren, die nog ontwikkeldmoeten worden. 

NIJMEGEN

Slim verkeerslichtreageert op mobiel

REGIOGO

8 woensdag 25 april 2018

Al Mouahidin kreeg nietsDe Al Mouahidin-moskee in Edeheeft nooit geld uit Saudi-Arabiëontvangen. Dat meldt een woord-voerder van de moskee. Van in-vloed uit dat land is al helemaalgeen sprake, stelt hij. Wel heeft demoskee in 2012 om geld gevraagd.

Albert HellerEde

Dat bevestigt Tijani Zallali van de Ma-rokkaanse moskee. Het geld was be-doeld voor een uitbouw van de mos-kee. ,,Via het consulaat hebben wij eenbrief uitgedaan, maar we hebbendaar geen reactie op gehad’’, laat Zallaliweten. ,,Er is dus nooit over voorwaar-den of wat dan ook gesproken.”

Maandag bracht het televisiepro-gramma Nieuwsuur naar buiten dat 30moskeeën in Nederland geld hebbenaangevraagd of gekregen uit Koeweiten Saudi-Arabië, vaak bedoeld voor debouw van moskeeën.  In Nederland be-staat de zorg dat die landen daarmeeinvloed kopen om hun radicale versievan de islam in Nederland te versprei-

den. Zallali stelt dat de Marok kaan -se moskee in Ede nooit op dergelijkeverzoeken in zou zijn gegaan. ,,Danwas het niet doorgegaan.’’

Andere moskeeën  gaan er wel inmee, zegt woordvoerder Said Bouhar-rou van de Raad van MarokkaanseMoskeeën in Nederland. ,,Er zijn eenpaar moskeeën die in ruil voor het geldzich verplichten imams uit die landenperiodiek te laten preken of bepaaldebestuursleden moeten toetreden.’’Moskeeën  moeten daar alert op zijn,stelt hij.  

Volgens Zallali is men in Ede inder-daad alert. ,,We vroegen om een gift,niets meer. Net zoals Rome vroegergeld heeft gegeven heeft om overal ker-ken neer te zetten.’’ 

Zallali weet dat er vrees is voor hetgedachtegoed van de donateurs. ,,Maarwe vroegen om geld. Niet om gedach-tegoed. Wij respecteren de Neder-landse normen en waarden. Onzeimam preekt een islam die niemandkwaad wil doen.’’

Inmiddels hebben de fracties van deSGP en Burgerbelangen in de Edese ge-

Onze imampreekt eenislam dieniemandkwaad wil doen—Tijani Zallali

meenteraad afzonderlijk van elkaarvragen gesteld over de kwestie. Zij wil-len weten wat het gemeentebestuurweet van de aanvraag bij de Saudi’s omgeld.  Burgerbelangen hoort graag of degemeente bereid is de geldstromen vande moskee te onderzoeken.

De gemeente laat weten al sinds eind2017 op de hoogte te zijn van de lijst endat de Edese moskee erop stond. In eenonderzoek van de gemeente naar de fi-nanciering zijn geen onregelmatighe-den gebleken. 

Een woordvoerder benadruktdat buitenlandse financiering van reli-gieuze instellingen in ons land nietstrafbaar is. ,,Het is wel onwenselijk alsdie buitenlandse financiering gepaardgaat met beïnvloeding of met activitei-ten die haaks staan op de kernwaardenen vrijheden van ons land.’’ 

In een memo aan de gemeenteraadstelt de Edese burgemeester Verhulstdat de Al Mouahidin-moskee geen sa-lafistische moskee is. Maar: ‘Het is nietuit te sluiten dat een enkele moskeebe-zoeker het salafistische gedachtegoedaanhangt.’ 

‘De landendie betalenhebben eenlange arm’ Dertig islamitische organisatiesin Nederland vroegen, en kregenvaak, geld uit Koeweit en Saudi-Arabië. Is dat zorgelijk? Ja, zegtSaïd Bouharrou, vice-voorzittervan de landelijke Raad van Ma-rokkaanse Moskeeën en be-stuurder van een moskee in Nij-megen. 

Frank HermansNijmegen

,,Dat moskeeën worden gefinan-cierd met buitenlands geld, is nietbijzonder. Zorgelijk is dat geld ge-schonken wordt door ‘onvrije’ lan-den die met een lange arm willenbepalen wat er gebeurt in onzemoskeeën.”

Met oliedollars wordt de funda-mentalistische islam naar Ne-derland geëxporteerd?,,Ja, aan die financiering wordenvoorwaarden verbonden. Je zietineens een imam uit het betalendeland naar de moskee komen om tepreken. De imamopleiding wordtovergenomen en onderwijsdoctri-nes worden strenger.” 

Is dat niet te scharen onder ge-loofsvrijheid?,,Ik heb het over grensoverschrij-dende meningen die we kunnenmissen als kiespijn. Vrouwen wor-den basisrechten ontzegd, homo’smoeten van daken worden gegooid,strijders voor IS worden verheer-lijkt. Dat past niet in een Marok-kaanse moskee in Nederland.” 

U vertegenwoordigt de Marok-kaanse moskeeën. Hoe zit hetmet de Turkse? ,,De gevaren voor buitenlandse in-menging zijn daar kleiner, omdatdie vaak anders dan de Marok-kaanse moskeeën sterke bandenhebben met thuisland Turkije. Danheb je wel te maken met Turkse in-menging, wat misschien ook nietaltijd even wenselijk is. Maar hetverschil is dat in Turkije geen sala-fisme wordt gepredikt.” 

▼ Open dag in de AlMouahidin-moskee inEde. ARCHIEFFOTO HERMAN STÖVER

Vervolg van pagina 2

Minister Dekker maaktzich zorgen over het ,,af-nemende  vermogen omjuridisch verschillen op telossen.’’    Pas op dat dekloof met de samenlevingdoor een verouderderechtspraak niet groeit, zowaarschuwde hij. De sa-menleving verwacht op-lossing van proble-men.  ,,Het kabinet wildaarom vernieuwingenaanjagen’’, zei Dekker. Delogge rechtspraak moeteenvoudiger, sneller en

efficiënter (lees: goedko-per). Dat kan door detechnologie te omarmenen vooral ook te begrij-pen. 

Moeten we rechtspre-ken aan de computeroverlaten?  Het geautoma-tiseerd bijeen brengenvan eerdere uitspraken isdankzij de computer se-condenwerk. Is een com-puter onafhankelijk?Software wordt immersdoor mensen geschreven.Een computer voelt nietsen kent geen empathie. 

De jurist van de toe-

komst is gericht op de-es-calatie, vinden Dekker enWiertz. Is het verstandigdat advocaten een vecht-scheiding op de spits drij-ven?  Technologie moetvooral ondersteunendzijn, aldus rechtbankpre-sident Christa Wiertz.Dat kan via een appwaarin mensen eenvou-dige juridische vraag-stukken voorleggen.

Dekker en Wiertz zijnvooral hoopvol over hetexperiment met debuurtrechter. Van dicht-bij zag Wiertz hoe de

New Yorkse wijk Brook-lyn zelf lichte misdadenen eenvoudige juridischeconflicten oplost. Onderregie van de buurtrech-ter.  In Nederland dientEindhoven binnenkortals proeftuin. 

Hoe de rechtspraak ookverander, ook in 2030 isvolgens Wiertz één dingwezenlijk:  menselijkcontact als tegenhangervan de technologie. De lesdie ze uit New York meeterugnam: ,,Rechtspraakis moeilijk. Het leven isingewikkelder’’. 

Minister Sander Dekker waarschuwtvoor juridische kloof in de samenleving

Mogelijk is bloedwraak het mo-tief van de brute moord opDeme Lulaj (58) in Winterswijk.De 37-jarige Xhevdet D., net alsLulaj van Kosovaarse afkomst,stond gisteren voor het eerstvoor de rechter.

Tanja KitsZuthen/Winterswijk

De verdachte en zijn broers zou-den Deme Lulaj verantwoordelijkhebben gehouden voor de doodvan hun vader, tijdens de oorlogin Kosovo in 1998. D. zegt zelf datdat niet waar is: ,,Het waren deServiërs die daarvoor verantwoor-delijk waren”, zei hij gisteren.

Deme Lulaj werd 17 oktober vo-rig jaar op klaarlichte dag ver-moord in Winterswijk. Getuigenzagen hoe een man uit zijn autosprong en met een hamer meer-malen achter op het hoofd van Lu-laj sloeg. De moord kreeg de naam‘hamermoord’.

D. ontkent iets met de zaak temaken te hebben. Het verhaal vande bloedwraak is, zo zegt hij, af-komstig van de familie van hetslachtoffer. De officier van justitievindt echter dat er genoeg getui-gen en gedragingen zijn die D. totverdachte maken. De rechtervindt dat ook. D. moet vast blijvenin het huis van bewaring in Arn-hem. Het vervolg is op 17 juli.

Bloedwraak genoemdals motief hamermoord

MOSKEEËN FINANCIERING