Nieuwsbrief Water en Evacuatie februari 2016

Nieuwsbrief Water en Evacuatie

Nummer 2, februari 2016

In het land zijn veel verschillende initiatieven op gebied van water en evacuatie. Het project Water en Evacuatie bundelt de kennis en ervaringen en ontwikkelt praktische handreikingen op verschillende thema’s. Met deze handreikingen kunnen veiligheidsregio’s en crisispartners in hun eigen regio de risico’s en gevolgen (domino-effecten) van wateroverlast en overstroming in kaart brengen en maatregelen hiervoor nemen. De informatie helpt burgers zich beter voorbereiden op de gevolgen van wateroverlast en overstroming. Waternetwerk 11 februari jl.

Op donderdag 11 februari jl. heeft een bijeenkomst van het Waternetwerk plaatsgevonden. Hiervoor is vanuit elke veiligheidsregio een ‘waterexpert’ van de regio uitgenodigd. Ook mensen vanuit waterschappen en organisaties als Rijkswaterstaat hebben zich voor de bijeenkomst aangemeld. In de bijeenkomst is met de deelnemers gediscussieerd over de rol en het doel van het netwerk. Geconcludeerd kan worden dat het netwerk een

doel heeft om de verbinding tot stand te brengen tussen projecten van de verschillende veiligheidsregio’s en de samenhang met landelijke projecten te bewaken. Ook is in de bijeenkomst de stand van zaken gepresenteerd van het project Water en Evacuatie, is het Plan van Aanpak ROR 2e cyclus besproken, is LIWO (Landelijk Informatiesysteem Water en Overstromingen) getoond en is gesproken over infrastructuur en evacuatiescenario rijkswegen. Meer over de bijeenkomst is te vinden op de website Strategische Agenda van het Veiligheidsberaad. Project Water en Evacuatie Het thema ‘handreiking risicoanalyse’ en ‘handreiking evacuatiestrategie’ heeft als doel veiligheidsregio’s te ondersteunen bij het bepalen van een evacuatiestrategie, op basis van de risico’s en de gevolgen van een (dreigende) overstroming. Het kernteam voor dit thema heeft het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) ingehuurd om het eerste deel te schrijven. Een groot voordeel van de betrokkenheid van het IFV is dat de borging van het eindproduct, bij het IFV, hiermee direct geregeld is. De planning is het concept document op 1 juni a.s. aan te bieden aan de SMWO. Daarna zal de handreiking toegepast worden in pilot regio’s, waarna de ervaringen verwerkt worden en de definitieve versie wordt opgesteld. Het tweede deel van deze opdracht wordt na de zomer uitgewerkt. Het thema Informatieuitwisseling heeft 4 resultaatsgebieden:

1. wat is de informatiebehoefte 2. waarmee gaan we informatie uitwisselen (techniek, kaarten, etc.) 3. hoe gaan we uitwisselen (het proces) 4. wie gaan uitwisselen (o.a. rolprofielen informatiemanagers en liaisons)



De trekkers van deze resultaatsgebied zijn: 1. Lilian Weber van Veiligheidsregio Hollands Midden; 2. Rob Peter van Veiligheidsregio Kennemerland; 3. Ron de Groot Veiligheidsregio Noordoost Gelderland en 4. Jos Ketelaars van Waternet. Deze personen vormen samen met de trekker (Arike Tomson), een vertegenwoordiger van RWS (Stefan Nieuwenhuis) en een secretaris (Lizza van der Klei) het kernteam. Elk resultaatsgebied heeft een eigen team, bestaande uit personen uit veiligheidsregio’s, Rijkswaterstaat en waterschappen. Er wordt gebruik gemaakt van bestande kennis en lopende initiatieven. In september vindt een oefening plaats in het oosten van het land. Die oefening gaan we gebruiken om de resultaten van dit deelproject in de praktijk te toetsen. De verantwoordelijkheid voor de voorbereiding op evacuatie en daarmee ook de communicatie hierover, ligt bij de veiligheidsregio’s. Binnen het thema ‘Vergroten van zelf-/samenredzaamheid’ wordt gewerkt aan een communicatiestrategie. Deze strategie moet veiligheidsregio’s helpen mensen bij een (dreigende) overstroming tijdig te informeren en te adviseren, zodat zij weten wat te doen (en te laten) om leed en schade zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Het kernteam, waarin tot dusver Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Rijkswaterstaat en veiligheidsregio’s Fryslân, IJsselland, Limburg-Noord en Utrecht zijn vertegenwoordigd, onderscheidt hierin vier fasen:

Fase Mate van dreiging Strategie 1 Geen dreiging Informeren (24/7, o.a. via overstroomik.nl)

2 Dreiging is actueel (lokaal of elders) Alerteren, specifieke aandacht op het risicothema vestigen

3 Overstroming dreigt Waarschuwen, adviseren

4 Overstroming vindt plaats Alarmeren, instrueren

In het uitwerken van deze strategie per fase bouwt het kernteam verder op beschikbare kennis en middelen, onder andere opgeleverd door MEGO. Eind 2016 moeten zowel de strategie als een bijbehorende set basiscommunicatiemiddelen gereed zijn. Er is een verkennende brainstorm geweest over het thema ‘Versterken kennis’ . Vanuit het IFV, de helpdesk water, veiligheidsregio’s en de HZ University of Applied Science is gediscussieerd hoe we de grote hoeveelheid kennis over waterveiligheid en crisisbeheersing voor alle betrokken partijen het best kunnen ontsluiten. Een eerste stap die we hierin gaan maken is het opstellen van een ‘woordenboek’. De betekenis van woorden in de wereld van waterveiligheid en van crisisbeheersing verschilt, blijkt ook binnen ons project, soms aanmerkelijk.



Projectleider Marcel Matthijsse Marcel Matthijsse is sinds oktober vorig jaar uitvoerend projectleider van het project Water en Evacuatie. Marcel is al vanaf mei 2015 betrokken bij het project voor het deelproject ‘versterken kennis water en evacuatie’. Na vertrek van de uitvoerend projectleider heeft hij deze functie overgenomen.

“Uiteraard met goedvinden van mijn werkgever, Veiligheidsregio Zeeland, ben ik inmiddels zo’n 4 maanden aan de slag, met veel plezier. Waterveiligheid is in 2008 al op mijn weg gekomen via de Taskforce Management Overstromingen. In Zeeland is dit toen omgezet in een beleidsprogramma ‘Wave’ (watersnoodaanpak Veiligheidsregio Zeeland)

waar we hebben gekeken naar hoe een watersnood (Ernstig Denkbare Overstroming) effect zou hebben. Met projecten binnen dit programma als ‘alert door alertering’ (risico- en crisiscommunicatie) en ‘breekt de lijn niet’ (uitval telecommunicatie) maar zeker na een bezoek aan Louisiana in 2010, waar zelfs 5 jaar na dato de impact van Katrina nog duidelijk aanwezig was, ben ik meer dan ooit er van doordrongen dat we in Nederland bewust moeten blijven van de gevaren van het water wat ons aan alle kanten omringd. Na het programma Wave heb ik, naast mijn werkzaamheden als strategisch beleidsadviseur (van huis uit ben ik bestuurskundige), geparticipeerd in een aantal Europese projecten (zoals floodaware) en projecten van de HZ University of Applied Science in Vlissingen (De professional en de zelfredzame burger en Resilient Delta’s). Ik ben vooral op zoek naar het meetbaar maken van de veerkracht (resilience). Dit om beter te kunnen voorspellen waar hulpverlening nodig zal zijn. Een intrigerend onderwerp zeker ook omdat de grootste groep hulpverleners in tijden van een grote crises juist niet de professionals zijn die dagelijks aan de lat staan om mensen te redden. Met deze kennis in het achterhoofd aangevuld met de mensen van het realisatieteam die ieder een ook een vracht met ervaring en kennis meenemen, draai ik mee in dit mooie project. Mijn rol is vooral verbinden, de rode draad vast houden en, voor mij de grootste uitdaging, om producten op te leveren waar alle betrokkenen straks mee kunnen maar vooral ook willen werken.” Aankondiging Regiosessies In 2015 zijn regiosessies georganiseerd met als doel veiligheidsregio’s en waterschappen te informeren over het toen op te zetten project Water en Evacuatie en wensen en behoeften op te halen voor de aandachtsgebieden in dit project. Ook was er de mogelijkheid elkaar (informeel) te ontmoeten. In mei 2016 geven wij een vervolg en organiseren wij 5 regiosessies. Uit de wensen en behoeften van deelnemers tijdens de regiosessies in 2015 zijn de deelthema’s voor het project Water en Evacuatie geformuleerd. Tijdens de regiosessies, presenteren wij een stand van zaken van de deelproducten van dit project. Ook is aandacht voor de onderwerpen ‘stralingsincidenten’ en ‘continuïteit van de samenleving’, ook twee onderwerpen van de Strategische Agenda van het Veiligheidsberaad. Deze onderwerpen en water en evacuatie hebben grote raakvlakken met elkaar.



Data Regiosessies

10 mei: Nationaal Oefencentrum Defensie, Vught

12 mei: Noord-Oost (locatie nog nader te bepalen)

19 mei: Workshop tijdens netwerkbijeenkomst Veiligheidsregio Zeeland, watersnoodmuseum Ouwerkerk,

24 mei: KNMI, de Bilt

26 mei: West (locatie nog nader te bepalen)

Wij horen graag jouw mening hierop en willen samen met jou de vervolgstappen in het project bepalen. Hiervoor kiezen we een interactieve werkvorm. Jouw bijdrage is dan ook belangrijk. Een uitnodiging volgt spoedig maar zet de data alvast in je agenda!

Kennismaking Landelijk Informatiesysteem Water en O verstromingen (LIWO) In 2015 heeft Rijkswaterstaat het Platform Basisinformatie in relatie tot het project Module Evacuaties Grootschalige Overstromingen en de pilot Waterbeeld Rijntakken van het Watermanagementcentrum Nederland aan elkaar gekoppeld en doorontwikkeld. Dit heeft geleid tot Landelijk Informatiesysteem Water en Overstromingen (LIWO). Een eerste versie van het LIWO wordt sinds januari 2016 beschikbaar gesteld op internet. Voor meer informatie over het LIWO, of om het LIWO zelf te bekijken en een inlogaccount aan te vragen via ‘LIWO Helpdesk Water’. Het LIWO bevat een reeks aan basisinformatie met kennis, in de vorm van kaartlagen, die nuttig en noodzakelijk is voor iedereen die zich verdiept in overstromingen. Die kennis is afkomstig van verschillende bronnen zoals de Risicokaart, het project Veiligheid Nederland in Kaart en het Deltaprogramma. Met het LIWO staat die kennis op één plek. Het betreft open data, dus iedereen kan erbij. Ook bevat het LIWO concepten voor het delen van actuele informatie. Doel hiervan is het ondersteunen van de gezamenlijke duiding van een actuele stormvloed- of hoogwatersituatie. Na inloggen is dit type informatie voor iedereen beschikbaar. Het LIWO kan door professionals worden toegepast voor:

• Risicocommunicatie (publiek, burgers/bedrijven) o Overstroomik.nl o ruimtelijkeadaptatie.nl/nl/klimaateffectatlas

• Het genereren van scenario’s, t.b.v.: o planvorming o oefenen o voorbereiding op overstromingen

• Actuele informatiedeling (koud/lauw/warm) o voor waterbeheerders onderling



o tussen waterbeheerder en veiligheidsregio via koppeling kaartviewer W/LCMS aan de geo-server van LIWO

2016 staat, wat Rijkswaterstaat betreft, voor het experimenteren en leren met het LIWO en voor het ophalen en doorvoeren van verbeterpunten. Ook zijn wij benieuwd naar ervaringen bij het gebruik. Daarom zijn wij graag bereid om met uw organisatie het LIWO door te nemen en met u over de concepten van gedachten te wisselen. Indien u als organisatie ondersteuning wenst bij het gebruik van het LIWO, in de vorm van een presentatie op locatie, een interactieve workshop, knoppencursus of anderszins, stemt u dat dan af met Stefan Nieuwenhuis (contactgegevens: [email protected] / 06-30389165).

Agenda : De deelprojecten gaan de komende periode aan de slag en hebben ieder hun eigen bijeenkomsten. Mei: Regiosessies. De eerste resultaten van het project Water en Evacuatie worden gepresenteerd. Vragen? Je kan je vragen stellen aan Josine Vos, [email protected], en/of stellen aan de ‘waterexpert’ van jouw regio. Aan-/afmelden voor de nieuwsbrief Ken je mensen in jouw netwerk voor wie deze nieuwsbrief ook interessant is? Stuur hem dan door. Zij kunnen zich aanmelden voor de nieuwsbrief bij Josine Vos, [email protected].



Project Water en Evacuatie Het project Water en Evacuatie is één van de zes projecten van de Strategische Agenda die door het Veiligheidsberaad is opgesteld. Drie van deze projecten, waaronder Water en Evacuatie, worden samen met het ministerie van Veiligheid en Justitie uitgewerkt. De Stuurgroep Management Water-crises en Overstromingen (SMWO) is mede opdrachtgever van het project. Doel is om de samenwerking tussen veiligheidsregio’s, Rijk, publieke en private crisispartners te verbeteren. Dit versterkt de risico- en crisisbeheersing om maatschappelijke ontwrichting te voorkomen.

Realisatieteam Het realisatieteam bestaat uit: • Marcel Matthijsse: projectleider en thema versterken kennis water en evacuatie,

[email protected] • Josine Vos, projectsecretaris, [email protected] • Arike Tomson, thema standaard voor informatie-uitwissing water en evacuatie,

[email protected] • Gertjan Winter, thema handreiking risicoanalyse en evacuatiestrategie, [email protected] • Nicolien Geugies, thema instrumenten voor stimuleren samenredzaamheid,

[email protected] • Thea Helmerhorst, namens Module Evacuatie Grootschalige Overstromingen,

[email protected] • Edith Kuijper, liaison ministerie Infrastructuur en Milieu en Rijkswaterstaat, [email protected] • Ingrid van den Berg, communicatie over het project, [email protected] • Andrea Bakker, liaison NCTV, [email protected]

Nieuwsbrief Water en Evacuatie februari 2016

Documents

Transcript of Nieuwsbrief Water en Evacuatie februari 2016