Nieuwsbrief Vriendenkring Vordenstein nr15 · Trek erop uit want er is al veel te zien! Bij deze...

Beste Vrienden, We zijn reeds in april aanbelandt, de winter die er geen was en het voorjaar dat onmiddellijk boemt. De zachte temperaturen maken dat reeds vele fauna en flora vroeger op afspraak is dan andere jaren. De dynamiek en flexibiliteit die de natuur tentoonstelt is van hoog niveau! Is het omwille van de vroege start van de natuur of omwille van mijn afwezigheid hier tijdens de winter en mijn aanwezigheid in Cuba, dat toch wel heel andere samenlevings- normen heeft, terug aanpassen vraagt (bij mij) alleszins de nodige energie en tijd, …help ik kan niet volgen… :-)! In ieder geval breken er interessante tijden, die de nodige aandacht zullen vragen, op allerlei vlakken? Dus hoewel we met deze brief trachten om wat natuurbeleving bij jullie thuis te brengen gaat er niets boven om het zelf te beleven. Trek erop uit want er is al veel te zien! Bij deze een mooi gevulde nieuwsbrief, met dank aan Pierre, Hugo, Juul, Wouter, Paul en An …voor jullie bijdrage! Gunther

Je vindt hieronder enkele waarnemingen die werden gedaan in Vordenstein, personen die gaan wandelen in Vordenstein (of in andere gebieden) kunnen waarnemingen/observaties steeds registreren op onderstaande website. Het loont de moeite om eens deze site te bekijken. Meer op www.waarnemingen.be

Hallo Vriendenkring, Misschien kunnen bijgevoegde opnamen wat info bezorgen over een plant in de vijver van de Oranje-rietuin van Vordenstein. Een van de eerste (inheemse) bloeiende waterplanten in de vijver is 'waterdrieblad (Menyanthes trifoliata)'. Het blad van de plant trekt op een groot klaverblad en de drie groene flappen die in het water staan zorgden voor de gemakkelijk te onthouden naam 'waterdrieblad'.

Nieuwsbrief 15, 2014

Nieuwsbrief Vriendenkring van Vordenstein Nummer 15, april 2014

Voorwoord

Waarnemingen

Waterdrieblad

De bloemen staan op een bloeistengel. De bloem heeft één stamper (geel boven uitstekende cen-traal punt). Errond zien we de vijf donkere meel-draden. Rondom is er precies een 'draadwerk' aangebracht op de bloembladen met een specifie-ke functie (zie verder). Onder de stamper en de meeldraden in de kelk van de bloem zit de nectar. Alles is zo ontworpen om een maximale kans op bestuiving te bekomen door hommels en bijen. De insecten komen naar de bloem op zoek naar ener-gie in de vorm van nectar. Maar de bloem wil wel iets in ruil; namelijk dat het stuifmeel van de meeldraden meegevoerd wordt naar een andere bloem en dat stuifmeel van een andere bloem op haar stamper komt (en zo zorgt voor bevruch-ting). Het ingewikkelde kantwerk of 'draadwerk' zorgt ervoor dat bijen en hommels moeite moe-ten doen om aan de nectar te geraken. In hun 'gevecht met de bloem' krijgen ze stuifmeel van de meeldraden op hun haren. Bij het bezoek op een andere waterdriebladbloem werden ze reeds beladen met stuifmeel en bij hun landing kunnen ze in conctact komen met de vooruitstekende stamper en zo voor een stuifmeeloverdracht en bevruchting zorgen. Moraal van het verhaal:"Voor wat, hoort wat" wordt hier tot beider profijt waar gemaakt.

Zomerse temperaturen op 20/03/2014 draaiden vlinders een rad voor de ogen. Aan het rond perk met de Kalmia's vlogen twee dagpauw-ogen, een gehakkelde aurelia (zie foto) en een boomblauw-tje. Even uitrusten op een overjarige stengel 'hoog struisgras' en de batterijen opladen moet die 'gehakkelde aurelia' gedacht hebben.

mvg, Pierre De Roo

Op dinsdag 15 april werd de hon-denzone in Peerdsbos officieel geo-pend. Het hondenbos is in totaal 1,35 ha groot. Dus ideaal voor hon-den om te ravotten. In de rest van het gebied moeten ze aan de lei-band.


Opening hondenzone Peerdsbos

Woensdag 19 februari hebben we een brainstorm gehouden rond een aantal vragen. Er waren een 25 tal enthousiaste "vrienden" aanwezig om mee te denken en te discussiëren over een aantal onder-werpen (vragen).

Vanwaar kwam het idee om eens samen te zitten?

Wel we vonden het noodzakelijk om eens af te toetsen wat er bij jullie leeft en wat jullie vinden van een aantal recente veranderingen die er zijn geweest en nog zullen komen, aangezien er wel wat reacties kwamen (positieve en mindere positieve) op een aantal ver-anderingen. Indien we “een boodschap” communiceren willen dat die toch gedragen wordt vandaar; met hoe meer zielen we achter een bepaald idee staan des te meer we goed bezig zijn. Wat gaat er nu verder mee gebeuren?

Bij het organiseren van activiteiten, communiceren over bepaalde informatie,… willen we de antwoorden als leidraad gebruiken. Bovendien willen we trachten in te spelen op de vragen en noden die er zijn. Wil dit nu zeggen dat alles in orde is en beklonken is, nee uiteraard niet er zal op regel-matige tijdstippen een terugkoppeling moeten gebeuren, omdat jullie mening nu net zeer belangrijk is. Steeds rekening houdend, dat er verschillende partijen zijn met hun eigen realiteit en dat goed communiceren een begin vormt om te groeien. Groeien als individu, als project, als vriendenkring,… Mocht je bemerkingen en/of vragen hebben laat die dan gerust weten [email protected] alvast bedankt voor jullie interesse en medewerking! Gunther (één van de vrienden...)

Ter voorbereiding van de kinderactiviteit gaan Ingird, Marijke, Roos en Paul samen over-leggen op woensdag 14 mei om 16 uur, in lunchroom Steffie. Ook interesse? Sluit gerust bij hen aan.


Brainstorm– en discussieavond

Voorbereiding kinderactiviteit

Na de concessie met lunchroom Steffie komt er nog een concessie in het park. Waar eerst een project rond een soort vlindertuin wegens omstandigheden niet kon doorgaan, wordt nu ingezet op culinaire tuinen. Samen met Wim Maes van Cook and Herb worden de bestaande collecties in de Oranjerietuin aangevuld met 4.000m² culinaire tuinen van topniveau. Verschillende klanten van Cook and Herb als sterren-en topchefs Peter Goos-sens, Sergio Herman, Viki Geunes, Roger Van Damme en Wouter Keersmaekers onder-steunen mee dit educatief project. Hieronder vinden jullie enkele passages uit de officiële persmededeling. Na een officiële mededeling zullen de tuinen op drie mei ook voor het brede publiek gratis toegankelijk zijn. Natuur om van te smullen

Het Agentschap voor Natuur en Bos was op zoek naar een project om het Park Vorden-stein in Schoten een nieuw elan te geven. Bij zo’n zoektocht wil het agentschap door samenwerkingen natuur toegankelijker maken en nieuwe doelgroepen aanspreken. “Onze Vlaamse natuur is om van te smullen, figuurlijk dachten wij toch,” zegt Marleen Evenepoel, administrateur-generaal van het Agentschap voor Natuur en Bos, “nu blijkt dat ook letterlijk het geval. We vonden het idee van Wim Maes om hier in Park Vordenstein culinaire tuinen van topniveau te creëren dan ook verrassend, creatief en passend in het verhaal dat wij willen brengen. Al is het natuurlijk niet de bedoeling dat het publiek van de tuinen zal eten.” Peters van de topgastronomie in harmonie met culinaire thematuinen

De eetbare tuinen zullen vanaf zaterdag 3 mei vrij te zien zijn voor het publiek tijdens de openingsuren van het Park Vordenstein. Cook and Herb–Kruidenwereld is een vaste waarde binnen de gastronomie en levert culinaire kruiden, ambachtelijke groenten, eetbare bloemen en zeldzaam seizoensfruit aan de beste restaurants van België en Nederland. Park Vordenstein is geen onbekende voor de culinaire wereld. In de voorbije jaren vonden reeds verschillende kookworkshops plaats in Vordenstein en zijn er regelmatig Belgische en Nederlandse sterrenchefs te gast geweest. Zo werden er ook verschillende ‘kruidenafleveringen’ van kookzender Njam opgenomen. Totaalbeleving

De opening van de culinaire tuinen is het laatste puzzelstukje binnen de opwaardering van het park. Het initiatief sluit aan bij de recente opening van parkbistro Oranjerie De Vlinder. Deze bijzondere bistro wordt gerund met medewerkers met een beperking en autismespectrumstoornis. “Met de genomen initiatieven, onder de vorm van concessies, hebben we de ambitie om Park Vordenstein beter te ontsluiten voor het grote publiek. De private initiatieven dragen bij tot een kwaliteitsvoller onthaal voor de parkbezoeker en een leuke dagbesteding voor de wandelaar waar natuurbeleving, welzijn en het culinaire elkaar versterken”, besluit Marleen Evenepoel van het Agentschap voor Natuur en Bos.


Culinaire tuinen in Park Vordenstein in Schoten

Publieksopening culinaire tuinen 03/05/2014 -05/05/2014 (10 –18 uur)

Bekende sterrenchefs zullen er culinaire workshops geven en Cook and Herb - Kruiden-wereld zal kruidenwandelingen in de educatieve culinaire tuinen begeleiden. Je kan er ook plantgoed van de beste kruiden uit de gastronomie en andere lekkere specialiteiten aankopen, kook- en tuinadvies en tips krijgen of je inschrijven voor de unieke workshops die het komende seizoen in Park Vordenstein plaatsvinden.

Hoe zit het nu eigenlijk met de Muntjaks op Vordenstein? We zullen bij het begin beginnen. Hoe zien deze dieren er nu echt uit? Je vindt op http://waarnemingen.be/soort/maps/7700 een volledige infofiche over de muntjak De onderstaande foto’s zijn waarnemingen in Park Vordenstein, genomen met een cameraval.


Chinese muntjak gespot in Park Vordenstein

Wat is nu het probleem? De impact van muntjak is goed gedocumenteerd. Muntjak heeft grote impact op de structuurvariatie in bossen die ze sterk kunnen beïnvloeden. De soort kan gevoelige bosflora vernielen en verjonging van hakhoutbestanden verhinderen. In hoge dichtheden is er voor weggebruikers een verhoogd risico op aanrijdingen en veroorzaakt de soort schade aan tuinen, boomkwekerijen en in mindere mate aan landbouwgewassen. Door overlap in habitat met ree, is concurrentie voor voedsel – zeker in de winter – hoog. Volwassen Muntjakken hebben bij ons geen natuurlijke vijanden. Omwille van het hoge risico voor de Belgische biodiversiteit wordt de soort ook bij ons als problematisch geïdentificeerd en staat ze voorlopig op de alertlijst van invasieve soorten in België (Harmonia-database). Hoe is de chinese muntjak bij ons terechtgekomen?

Het oorspronkelijke leefgebied van de muntjak ligt in China en Taiwan. Vanaf het begin van de 20e eeuw werd de soort in het zuidoosten van Engeland in het wild gesignaleerd. Het ging steeds om dieren die vrijgelaten werden of ontsnapten uit privécollecties. Inmiddels hebben deze dieren grote delen van Engeland gekoloniseerd en breidden ze zich noordwaarts uit tot Schotland. Muntjak haalt in bepaalde gebieden in Engeland dicht-heden van 100 individuen/km² en is in grote delen van het land algemener dan ree. Ook in Nederland worden muntjakken regelmatig waargenomen, met name in de provincie Noord-Brabant, maar is er voorlopig geen bewijs van voortplanting in het wild. Waarnemingen in Vlaanderen zijn telkens terug te brengen tot ontsnapte of vrijgelaten dieren uit privécollecties waar de dieren gehouden worden voor de jacht of als gezelschapsdier. Waar vormt chinese muntjak vooral een probleem? De soort werd reeds in alle Vlaamse provincies waargenomen, hoewel beduidend meer in de provincies Antwerpen en Limburg. Het aantal waargenomen dieren is telkens laag, maar recent is rond een aantal privédomeinen in de provincie Antwerpen het aantal waarnemingen aanzienlijk gestegen. Muntjaks leven vooral in bosgebieden met dichte ondergroei. Ze passen zich snel aan een veranderende omgeving aan, en komen ook in tuinen, struikachtige delen van parken en langs spoorbermen voor. Ze kunnen dicht in de buurt van mensen leven zonder opgemerkt te worden. Voor weggebruikers bestaat er een verhoogd risico op aanrijdingen. Dit is ondermeer het geval in Schoten waar de soort aanwezig is vlak naast de E19 en enkele drukke gewest-wegen. In hoge dichtheden kan de soort schade aanrichten in tuinen, boomkwekerijen en in mindere mate aan landbouwgewassen. Door overlap in habitat met ree, is concurrentie voor voedsel – zeker in de winter – hoog. Volwassen Muntjakken hebben bij ons geen natuurlijke vijanden en een korte dracht, waardoor ze snel in aantal kunnen toenemen.


Mag chinese muntjak nog gehouden of verkocht worden?

In België mag Chinese muntjak niet gehouden worden. De soort staat immers niet op de positieflijst van dieren die als gezelschapsdier mogen gehouden worden. Dieren die niet door privépersonen gehouden mogen worden, mogen ook niet langer te koop aangeboden worden. Alle publiciteit hierrond is dan ook verboden. Wordt chinese muntjak bestreden? Wat doet de overheid?

Onder coördinatie van het Agentschap voor Natuur en Bos en met ondersteuning van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek is recent gestart met een bestrijdingsactie in de provincie Antwerpen. Omdat op dit ogenblik de populatie nog beperkt is in omvang en verspreiding, is nu ingrijpen zinvol. Bovendien gebeuren tegelijkertijd ook in de andere Europese landen bestrijdingsacties. Ervaringen in o.a. onze buurlanden leren dat ingrijpen met selectief afschot en gebruik van vangkooien de meest efficiënte vorm van bestrijden is. Die methode wordt in 2014 toegepast in een proefproject. Het werk wordt uitgevoerd door specialisten met ervaring, waarbij zorgt wordt gedragen voor veiligheid, dierenwel-zijn en minimale verstoring van andere in het wild levende soorten. Acties gebeuren alleen met toestemming van de eigenaar of beheerder van een gebied. Daarnaast zal met verschillende technieken de aanwezigheid van de soort op het terrein opgevolgd worden, zodat de bestrijding tijdig bijgestuurd kan worden. Hoe gebeurt dit in Park Vordenstein ?

Gedurende twee weken zitten er elke dag 5 mensen (2 boswachters en 3 juniorjagers) aan op hoogzitten (dit ivm veiligheid). Vanaf het sluiten van het park kan er dan tot zons-ondergang geprobeerd worden om de muntjakken te zien en ze te schieten (indien en al-leen indien dit naar veiligheid toe mogelijk is natuurlijk) Wat zijn juniorjagers?

De juniorjagers is een onder-vereniging van HVV (Hubertusvereniging Vlaanderen) die jonge mensen die nog niet lang hun examen hebben gedaan en dikwijls ook zelf niet be-schikken over een jachtgebied groepeert. Door met hen in zee te gaan hopen we: - mensen binnen te halen die veilige omgang met wapens e.d. nog fris in het geheugen hebben. - te kunnen putten uit een grote bron van kandidaten die zich snel kunnen vrij maken. (jongere mensen, Facebook, mailverkeer, … e.d..) Wat kunt u zelf doen?

Vermijden dat muntjak in de natuur terechtkomt is belangrijk. Het is steeds goedkoper en eenvoudiger dan de bestrijding. Wordt de soort toch in het wild waargenomen, dan kunt u dit melden via www.waarnemingen.be. Ook verkeerslachtoffers kunnen hier gemeld worden. Het bekij-ken van waarnemingen kan zonder registratie. Wenst u echter zelf een waarneming te melden, dan moet u zich eerst registreren. Via deze meldingen wordt een beter beeld verkregen van de verspreiding in Vlaanderen. Melden van muntjak kan ook eenvoudig via mail op [email protected]. Vermeld daarbij duidelijk de locatie, waarnemer, datum en voeg eventueel bewijsmateriaal toe (foto’s). Aangereden dieren worden ingezameld voor wetenschappelijk onderzoek. Hebt u een verkeersslachtoffer gevonden, kan u voor de inzameling contact opnemen met het Agent-schap voor Natuur en Bos op 03/224.62.58 of 0499/59.45.92. Wat gebeurt er met de dieren die worden gevangen of bestreden door afschot? Indien er dieren geschoten worden gaan die integraal naar het INBO voor wetenschappe-lijk onderzoek.


Nieuwtjes uit Vordenstein en Peerdsbos

• Op dit moment staan de azalea's op Vordenstein in volle bloei.

Vooral in de vroege morgen en bij valavond kan je de aroma's van deze bloem komen opsnuiven. Na de azalea's is het de beurt aan onze nog behouden rhodomassieven om hun paarse bloemen tentoon te stellen. Vergeet de bloei van onze calmia's (rond punt) ook niet. Deze bloeien iets later als rhodo.

• In de arbeidersploeg van vordenstein is er deze nieuwsbrief ook weer wat veranderin-

gen te melden. Koenraad Vandenbulcke heeft beslist om in mei dit jaar op pensioen te gaan. Hij ruilt het werknemersstatuut op Vordenstein in voor een ietswat rustiger vrijwilligerstatuut. Koenraad wordt in de loop van dit jaar nog vervangen door een nieuwe kracht.

• De verdelging van de Chinese muntjak heeft tot hiertoe vier stuks opgeleverd in

Vordenstein en omgeving • Voor de 'nieuwe 'drukte die er gekomen is in het park door het grote succes van de

concessie zullen er in de nabije toekomst maatregelen worden getroffen om die druk-te enigzins draagbaar te houden. Eventuele goede voorstellen zijn altijd welkom.

• De maandelijkse plantenbabbels van Tuinpunt kennen een groot succes. We zien ook

uit naar de jaarlijkse zomertentoonstelling van Tuinpunt met dit jaar als thema: De sierlijke eettuin • Begin mei gaan zoals elk jaar de knollen van onze dahliacollectie de

grond in. Vanaf half juni tot oktober zal deze collectie de tuin weer opvrolijken.

• De moestuinders krijgen een nieuw onderkomen. Het oude bakkershuis ter hoogte

van de kwekerij wordt in de nabije toekomst in samenspraak aangepast aan hun noden.

• Met de volledige vernieuwing van de zuivering van het afvalwater (iba) en recupera-

tie van het regenwater wordt zo vlug mogelijk gestart. • De schilderwerken aan oranjerie en koetshuis zijn zo goed als

afgerond. Alles is opnieuw fris geschilderd in de orginele kleuren van familie de Pret. De restauratie van de metselwerken en andere aanpassingen zijn de volgende stap.

• De vergaderingen rond de automatisatie van de poorten zijn gestart. In de nabije

toekomst zullen de inkompoorten automatisch open en toe gaan. • In Peerdsbos is er ook een akker wordt ingezaaid met klaprozen ter nagedachtenis van de Eerste Wereldoorlog.


Een toch wel knap staaltje werk van enkele vrijwilligers ! "Natuur in de Stad" - Boekenberg

In samenwerking met de STUDIEGROEP BOEKENBERGPARK, is reeds meer dan 700 maal bekeken en driemaal bekroond in filmwedstrijden met "goud". Inmiddels is die kortfilm laureaat geworden in de provincie Oost-Vlaanderen (VAKOV), en reeds meer dan 1400 x bekeken (alle linken samen). Te bekijken op YOU-TUBE, liefst in fullscreen 1920 x 1080 HD kwaliteit, eventueel eens laten lopen en daarna herhalen om horten en stoten te vermijden - hangt af van uw PC en uw Internetverbinding (http://youtu.be/OYxu-0kzYOs) Deze link mag verspreid worden en is in orde met de auteursrechten. Een beetje uitleg: Antwerpen herbergt tussen zijn dichte bebouwing “oasen van groen". Eén ervan is het beschermd landschap Domein Boekenberg in het district Deurne. Enkele pionier-vrijwilligers stichtten in 1973 de STUDIEGROEP BOEKENBERGPARK en stelden een landschapsbeheerplan op. Vandaag wordt het domein onderhouden als een mini-bos, dit wil zeggen, dat de natuur binnen zekere grenzen haar gang mag gaan. Het werk is nog niet af. In dit verstedelijkt gebied ligt het domein Boekenberg als een reliek van een eeuwenoud bos met hoge educatieve en botanische waarde( hoogste waardering : "complex van bio-logisch waardevolle en zeer waardevolle elementen" in de "Biologische Waarderingskaart van Vlaanderen, versie 2. In de film wordt het logo van de Studiegroep als voorzorg ingewerkt. Een DVD of BluRay kan worden besteld. Juul SLEMBROUCK : [email protected] Piet GILLARD : [email protected] Jack Vancouteren : [email protected] Roald ROOS : [email protected]

Agenda • Dauwwandeling met ontbijt

Wanneer: zondag 27 april Waar: afspraak 6u15 op de parking Wie: iedereen – wel op voorhand in te schrijven Inschrijvingen te mailen naar : [email protected] 5€ deelname in de onkosten – te betalen dag van de wandeling Wat meebrengen: Bij slecht weer regenkledij en laarzen • Vlinderwandeling Wanneer: zondag 13 juli Waar: afspraak 9u30 ingang koetshuis Wie: iedereen


Werk van Vrijwilligers: varia

VMPA: Vereniging voor Milieueducatie Provincie Antwerpen

Zondag 04/05/2014 10u00 Het Peerdsbos 1 jaar later Brasschaat, afspraak parking Melkerij Zondag 25/05/2014 10u00 Vordenstein op naar de zomer Schoten, Kopstraat, afspraak parking Vordenstein Zondag 15/06/2014 10u00 Vordenstein Groei en bloei Schoten, Kopstraat, afspraak parking Vordenstein Zondag 20/07/2014 14u00 Vordenstein Hoe warmer, hoe beter? Schoten, Kopstraat, afspraak parking Vordenstein Tuinpunt vzw

zondag 18 mei - Rondleiding in de kruidentuin van 21 juni tot 20 oktober - De sierlijke eettuin en dahliatentoonstelling Plantenbabbel en ruilbeurs op zaterdag van 10u tot 12u Oranjerie Vordenstein Zaterdag 10 mei: nieuwe trends in bloembakbeplanting Zaterdag 14 juni: zomerstekken maken Zaterdag 12 juli: Tuinbezoek (op verplaatsing)

Nieuwsbrief

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties m.b.t. Vordenstein en de vriendenkring geef een seintje op: [email protected]

Uiteraard kan je indien je zeer specifieke vragen of bemerkingen hebt nog steeds contact opnemen met Wouter Huygens (Boswachter Agentschap Natuur en Bos) [email protected] of met An Wouters (communicatie verantwoordelijke Agentschap Natuur en Bos) [email protected]

Moest je toch nog te horen krijgen van je "vrienden" dat ze nog geen mail of brief aankrijgen, geef gerust ons een seintje dan proberen we dit zo snel mogelijk recht te zetten.

Voorts willen we nog oproepen tot bijdrage (en creativiteit): voor de volgende nieuwsbrief willen we tegen eind juni doorsturen, dus wees creatief en breng je teksten en/of foto's binnen voor half juni 2014 via [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: Agentschap voor Natuur en Bos Lange kievitstraat 111-113 bus 63 2018 Antwerpen tel 03 224 62 62 fax: 60 90 e-mail: [email protected] www.natuurenbos.be

Werkten mee aan dit nummer: Gunther Vercammen, Wouter Huygens, Wim De Maeyer, An Wouters, Pierre Deroo, Juul Slembroek Paul Lathouwers

Nieuwsbrief Vriendenkring Vordenstein nr15 · Trek erop uit want er is al veel te zien! Bij deze...

Documents

Transcript of Nieuwsbrief Vriendenkring Vordenstein nr15 · Trek erop uit want er is al veel te zien! Bij deze...