Van de redactie

Wordt het nu toch mogelijk omvooraf mee te denken en te pratenover zeer belangrijke ingrepen inonze goede stad Deventer?Als wij afgaan op de ervaring van 23oktober, toen de Fractie van de Partij

van de Arbeid een groot aantal mensen wist teverzamelen in het Stadhuis omtrent hetfenomeen Stadskantoor, geloven wij er weer in.Stevig werd er onder zeer bekwame leiding vanHans Hampsink en Matthijs Nijboer, gedis-cussieerd en gefilosofeerd over een locatie in deSluisstraat of meerdere kleinere in de binnen-stad, rond en in de nabijheid van het Stadhuis.Wij zouden er toch niet aan moeten denken, datzo’n ingrijpende beslissing maar even genomenwordt, op voorstel van een deskundige architect. Oud-Deventer zou Oud-Deventer niet zijn omzelf ook een mening te hebben, op pagina 4 on-derzoeken wij alles...maar wij willen ook erf-goed bewaren.Om te voorkomen, dat wij het allemaal zo goedweten, bestudeerden wij het uitstekende artikelin de Stentor van 13 oktober jl. Daarin laat mende Delftse stedebouwkundige Rein Geurtsenaan het woord.Wij zouden het voorgezegd kunnen hebben!!Leest U het zelf op pagina 11.De avonden worden langer, het mooie weer isvoorbij; wij zijn benieuwd of wij volgend voor-jaar de ochtend zon nog kunnen zien in de bin-nenstad of zal onze lichtbron verborgen blijvenachter de (te) vele hoogbouw op het Pothoofd,het Kazerneterrein en de Bergpoortstraat ??Tijd om hierover te mijmeren komt eraan...fijnefeestdagen wensen wij U toe.

Inhoud van dit nummer

Van de redactie 1

Geachte redactie 2

Brand is de grootste vijand van de monumenten 2

Praamstra, een onbeschermde gevel in de Lange Bisschopstraat 3

Binnenstadsmanagement 4

Hoteldebotel 4

Onderzoek alles maar behoud het goede 4

Nieuw bestemmingsplan voor het Boreelterrein 5

Het Ijselhotel 7

Restauratie toren Grote of Lebuinuskerk 8

Het St. Elisabethsgasthuis en een gemeente die van aanpakken weet 9

Wat nog in de la ligt 10

Discussie over locatie stadskantoor leidt tot interessante adviezen voor de gehele Deventer Binnenstad 11

Een garage onder de Wilhelminabrug 11

Colofoon 12

Steun Oud-Deventer 12

1

Word donateur van de Stichting Oud Deventer! Vul de bon in op pagina 12

Nieuwsbr ief

NUMMER 18 November 2003

Oud Deventer

Brand is grootste vijand

van de monumenten

In de afgelopen jaren werden wijenkele malen opgeschrikt doorfelle uitslaande branden in de oude binnenstad vanDeventer. Recente voorbeeldenvan deze calamiteiten, die ver-woestende schade hebben aange-

richt zijn de brand aan de Assenstraathoek Grote Poot, die in de Leprawinkelaan de Smedenstraat en die aan Brink nr.85 en 86.

In het eerste geval betrof het een waarschijnlijkaangestoken brand midden in de nacht en in hetlaatste voorbeeld ging het om een ‘schilders’- St

ich

tin

g

ongeluk midden op de dag. Het vuur greepsnel om zich heen en was bij aankomst van heteerste blusvoertuig reeds duidelijk te zien.Haast geboden dus voor de spuitgasten. Het be-schikbare water in de tankautospuit was snelverbruikt en de koppeling aan de zich in destraat bevindende waterkranen kwam snel endeskundig tot stand. Maar dan bleek de water-druk onvoldoende om de waterstralen effectiefhun werk te laten doen, althans dat zag de toe-gesnelde verontruste toeschouwer. Enige tijdwerd er door een groep brandweerlieden hardgewerkt aan het leggen van een honderden me-ters lange pijp om d.m.v. deze dikke slangIJsselwater op te pompen om zo te kunnen vol-doen aan de gewenste watertoevoer. Maar on-dertussen woedde het vuur door en de vonken-regen en de eerste brokstukken vielen op debelendende percelen....

De brand aan de Penninckshoek wekte bij dekerkmeesters van Doopsgezinde Gemeente, ‘bu-ren’ van het verbrande percelen aan de Brink,de indruk dat er onvoldoende bluswater tijdigter beschikking stond. Dat gaf hen aanleidingdaarover te praten, en de vraag te stellen naarde bereikbaarheid van de Penninckshoek wan-neer er markt is en wanneer de Brink vol staatmet kermisattracties. Rijks- en gemeentelijkemonumenten zullen in die hoek geheel afbran-den voordat er voldoende bluswater aangevoerdkan worden, vreesden zij. Ongerust over dezegang van zaken heeft het Kerkbestuur vervol-gens in een brief zijn verontrusting medege-deeld aan Burgemeester en Wethouders.

In een brief van 15 april jl. geeft het hoofd vande afdeling Preventie, de heer S. Weitenberg,namens B&W - na een technische verhandelingover de brandbeveiligingsconcepten - te ken-nen, ‘dat de constructie van het brandende ge-bouw onvoldoende weerstand biedt tegenbranduitbreiding…De eeuwenoude gebouwenvoldoen niet altijd aan alle gewenste brandvei-ligheidseisen’. Maar er is hoop, de afdeling ismomenteel bezig met het opstellen van een be-leidsnota, waarin de brandveiligheidseisen voorbestaande gebouwen nader wordt uitgewerkt.Indien brandoverslag tussen gebouwen een uurkan worden uitgesteld geeft dit voldoende tijdom bluswater te realiseren.Onze verontrusting, en wellicht ook die vanhet Kerkbestuur, is door dit antwoord nog nietweggenomen. Wij wachten op de conclusies inde nog op te stellen nota. Nu maar bidden enhopen, dat er ondertussen geen rampen gebeu-ren.

2

Geachte redactie

Graag plaats ik een correctie op een vermel-ding en een mededeling met betrekking tot onsmuseum in de laatstverschenen Nieuwsbrief.

Allereerst vermeldt u op pagina 5 mevrouwPetra van Boheemen als conservator vanMuseum De Waag. Graag verzoek ik u voor-taan de naam ‘Historisch Museum Deventer’te bezigen. Met de verhuizing naar de tijde-lijke lokatie Grote Kerkhof 1 is deze naamveranderd en dit blijft ook zo in onze toekom-stige huisvesting in het gebouw De Waag.

Op pagina 14 in het vierde blokje van derechter kolom vermeldt u iets over het toekom-stige Stadsmuseum. Het is niet zo, dat deplannen voor 10 jaar zijn uitgesteld. Er ligteen plan om over 8 a 10 jaar te komen toteen nieuw Stadsmuseum. De presentatie vandit plan zou oorspronkelijk plaatsvinden inoktober 2002, maar is vanwege de financieleheroverwegingen uitgesteld tot 2003.Inmiddels kan ik u meedelen, dat de presenta-tie van dit plan na de zomervakantie staat ge-pland.

Met vriendelijke groet,

C.F.C.G. Boissevain directeur Gemeentemusea Deventer

geen bedreiging van het winkelhart van de bin-nenstad is…

Kunnen we hier iets van leren? Jazeker. De ge-meente moet nu eindelijk eens haast maken metde inventarisatie van panden die op de monu-mentenlijst thuishoren. Dat is de enige manierom zoiets als het bovenstaande misschien tevoorkomen. Onze stichting dringt er bij hetburo Monumentenzorg al jaren op aan.

Oud

Dev

ente

r Praamstra,

een onbeschermde gevel

in de Lange Bisschopstraat

‘Winkelpui maakt de tongen los’,kopte het Deventer Dagblad op200903. Dat kun je wel zeggen, ervolgden nog minstens twee ingezon-den brieven. En er was aanleidingvoor deze commotie. Een markante

en langzamerhand in Deventer unieke houtenwinkelpui uit het einde van de 19e eeuw(Lange Bisschopstraat 41) wordt opgeofferd aande zakelijke belangen van een nieuwe eigenaar.En dat gebeurt net nu de openbare ruimte inde binnenstad is opgeknapt en van de pandeige-naren verwacht wordt dat ze vervolgens hungevels in oude glorie herstellen. Met hulp vanhet gevelfonds. Te gek voor woorden.De eigenaar biedt het pand te huur aan, nadatPraamstra het verlaten heeft. De candidaat-huurder is niet tevreden met de pui. Maar zegtwel de huur op van zijn oude winkelpand. En isdan verbaasd dat de Planadviescommissie devoorgestelde veranderingen tweemaal niet ac-ceptabel vindt. Aldus wordt een impasse ge-creëerd, die door wethouder Doornebos op ka-rakteristieke wijze wordt opgelost: toch toe-stemming, want het economisch belang gaatvoor. Met die motivering moeten we niet ver-baasd zijn als over enkele jaren een anderehuurder weer andere eisen aan die gevel stelt.En ook niet wanneer anderen op grond van hetprecedent-Praamstra soortgelijke ingrepen inandere oude winkelpuien verrichten. Als dat

Foto uit archief Atheneum Bibliotheek (boven): originele Praamstragevel

Foto Karel Elderink (onder): zakelijk beter

Hoteldebotel

De boten van Scheers, hoe vaakhebben we er al niet over geschre-ven? Niet over die steeds grotereschepen zelf, maar over hun anker-plaats aan de Welle en aan de Worp.Want daar verpesten deze witte

cruisepaleizen het uitzicht op de stad en op degroene overkant. Er is misschien zicht op eenoplossing, heeft havenmeester Hartgers ons latenweten. Rijkswaterstaat gaat accoord met langdu-rig aanmeren in de zogenaamde Jutehaven. Daar moet dan nog wel eerst 200 meter kadeverbeterd worden. Als u zich herinnert hoe langmen nu al bezig is met de Wellekade begrijpt udat het dus wel een oplossing op de lange ter-mijn wordt. Maar toch… De verlaagdeWellekade wordt dan voor de boten van Scheersuitsluitend de los- en laadplek.

Maar het kan nog erger. Een trouwe lezer lietons weten onaangenaam verrast te zijn door eeninterview met wethouder Doornebos in hetDeventer Dagblad. Hierin was sprake van eenhotel op de IJsel, om iets te doen aan het gebrekaan hotelruimte in Deventer. ‘In de stad zijn demogelijkheden beperkt, we zullen inventiefmoeten zijn. Een botel kan dan een oplossingzijn.’ zou hij gezegd hebben. Dat was evenschrikken, toch geen botel aan de Welle? Wezochten de betreffende conceptnota op. Als lig-plaats voor een dergelijke slaapsloep wordt -naast de Rembrandtkade- de IJsel inderdaad ge-noemd. Dat is een lange rivier. Ergens verderopmoet kunnen. Maar een botel tussen de bruggenzien we niet zitten. St

ich

tin

g

Onderzoek alles

maar behoud het goede

Aan deze wijze woorden van de apostel Paulus moesten wijdenken op de avond van 23 sept.jl. waarop de fractie van dePartij van de Arbeid velen haduitgenodigd om deel te nemen

aan het Stadsgesprek in de Burgerzaal vanhet Stadhuis met als onderwerp ‘NieuweStadhuis en Bibliotheek’. Dit lofwaardigeinitiatief heeft ook onze redactie tot na-denken gestemd en enkele suggesties envoorstellen van deze avond lieten wij opons inwerken. Wij kwamen tot de vol-gende voorlopige opvatting.

Er is in Deventer een aantal wensen voor dekorte termijn: ruimere huisvesting voor deOpenbare Leeszaal en Bibliotheek, betere huis-vesting voor onze ambtenaren (stadskantoor) enreconstructie van de achterzijde van het stad-huis.Er zijn en komen grote panden in de binnen-stad beschikbaar: het oude gymnasium aan deNieuwe Markt 23, het monumentale gebouwvan de Sallandse Bank aan de Hofstraat en hethuidige politiebureau aan het Muggeplein

Bibliotheek

Oud Deventer is van mening dat bij waarde-volle panden allereerst hergebruik overwogenmoet worden. Dat lijkt in een tijd van bezuini-gingen het intrappen van een open deur, maarzo is het niet. Ambitieuze bestuurders denkeno.i. te gauw aan sloop en nieuwbouw. Eenvoorbeeld: het oude Gymnasiumgebouw, in1950 ontworpen door de befaamde Deventerarchitect W.P.C. Knuttel. Alleen al in het kadervan behoud van naoorlogse bouwkunst verdienthet gerespecteerd te worden. Daarom heeft OudDeventer steun gegeven aan het verzoek vanhet bestuur van de Provinciale commissie vanHeemschut om de school op de GemeentelijkMonumentenlijst te plaatsen. Maar ook van-wege de flexibiliteit van dit gebouw zou hetbehouden moeten blijven. Het gebouw is reedsmeer dan vijftig jaar een vertrouwd beeld aande Nieuwe Markt en is constructief en bouw-kundig volledig intact. Zou het niet met be-houd van hoofdvorm, draagstructuur, gevels enveel van het interieur de bestemmingBibliotheek kunnen krijgen? Daarbij wordt te-

4

Binnenstadsmanagement

Onze stichting subsidiëert nooit instellin-gen. Daar hebben we geen geld voor.Voor de start van de StichtingBinnenstadsmanagement hebben wij eenuitzondering gemaakt. Evenals enkele an-dere Deventer organisaties die wakenover het cultuurhistorisch erfgoed hebbenwe besloten een financiëel steentje bij tedragen (Euro 100,-) omdat we het werkvan de binnenstadsmanager van groot be-lang vinden voor het Deventer centrum.

vens een enorme bezuiniging bereikt. Immers,dit gehele gebouw slopen en vermalen tot gruiskost zeker enkele miljoenen euro’s. Dat geld kanbeter besteed worden aan herinrichting dooreen goede architect.

Stadskantoor of stadskantoren?

Alle ambtenaren huisvesten in één gebouw, heeftdat wel zin in een gemeente als Deventer? Hetmag gelden voor gemeenten van minder dan30.000 inwoners, maar daarom nog niet hier,met circa 700 ambtenaren. Dan liever het ge-meentelijk apparaat in enkele grote brokken ver-delen met separate huisvesting. Het ligt voor dehand om bepaalde diensten/sectoren bij elkaarte huisvesten, om noodzakelijke directe commu-nicatie mogelijk te maken. Maar met de mo-derne communicatie middelen als internet, tele-foon en andere nog te ontwikkelen techniekenis huisvesting van verschillende clusters op eendrietal locaties toch ook mogelijk? Een zuinigeoverheid kan dan gebruik maken van enkele inde aanhef genoemde vrijkomende panden in debinnenstad. Wij zijn van mening dat zowel devoormalige Sallandse Bank als het huidige poli-tiebureau op die mogelijkheid onderzocht zou-den moeten worden. Aanvullend zou dan tussende bestaande gebouwen aan het Burseplein en -na sloop van de toneeltoren - de gevel van devoormalige schouwburg nog nieuwbouw kun-nen plaatsvinden, niet hoger dan de goot van deLebuïnuskerk. Van deze oude schouwburg vande beroemde Deventer architect Postma zou deentreepartij en de daarboven liggende grote zaalgehandhaafd moeten blijven. De voorgevel iseen vertrouwd beeld aan het Grote Kerkhof enkan bijvoorbeeld als toegang tot de BurgerlijkeStand van de gemeente dienen. In de geest vande Belvedere-nota is dan mogelijk ook behoudvan School A uit 1885 aan de Polstraat te reali-seren. Het is een uitdaging voor een architectom met behoud van de genoemde elementeneen stedenbouwkundig geheel van de diverseruimten en gebouwen te ontwerpen, dat past inonze binnenstad. Natuurlijk moet voor het par-keren een oplossing worden gevonden, maar datvalt buiten het kader van dit artikel.

Woonbestemming kantoorpanden Assenstraat/Polstraat.

Oud Deventer zou wensen, dat de vrijkomendemonumentale panden aan de Assenstraat en dePolstraat door de NV Bergkwartier gerenoveerdzouden worden tot wooneenheden, zoals reedsin de tachtiger jaren gerealiseerd is in de rest van

Oud

Dev

ente

r de Assenstraat en de Polstraat. Daardoor wordtde bewoonbaarheid van de binnenstad bevor-derd en wordt voorkomen, dat van vrijdagmid-dag tot maandagmorgen de panden er onbe-woond bij staan.

Conclusie

Oud Deventer is voorstander van een gediffe-rentieerde huisvesting van het gemeentelijk ap-paraat op een drietal lokaties in de binnenstad.De naoorlogse door Deventer architecten ont-worpen gebouwen dienen als dat maar evenkan gehandhaafd te worden. Door de biblio-theek in het gebouw van het voormaligeGymnasium te huisvesten wordt er in deze tijdvan bezuinigingen veel bespaard aan sloop- enbouwkosten. Wij vernamen, dat onze gemeentedoor de rijksmaatregelen vijf miljoen euro moetbezuinigen. Door deze werkwijze zou dat weleens voor een groot deel kunnen lukken.

Nieuw bestemmingsplan

voor het Boreelterrein.

Het sinds de 17e eeuw tot de bin-nenstad behorende Boreelgebieddiende aanvankelijk als een deel vande toen aangelegde nieuwe verdedi-gingslinie rond de stad. Binnenkortzal het bebouwd worden om er de

economische betekenis van de binnenstad teversterken. Twee delen ervan, het kazernege-bouw en de aansluitende Houtmarkt, behorentot het Beschermde Stadsgezicht. Dit neemtniet weg dat de Buitengracht met haar oeversdie het Boreelgebied aan twee zijden omgren-zen, eveneens bescherming verdienen.Misschien meer nog dan de kazerne op zich,kenmerken vooral zij aan die zijde van de stadhet historische Deventer.Het nieuwe ontwerpbestemmingsplan waarinde beoogde ontwikkelingen zijn vastgelegd iseen ander plan dan dat wat, nog maar enkele ja-ren geleden, voor dit gebied en voor hetzelfdedoel werd vastgesteld. De projectontwikkelaarvan nu krijgt een groter winkelgebied tot zijnbeschikking en het getal woningen dat hij ver-plicht is daar te bouwen is vergeleken daarmeewel heel klein geworden. Het plan van drie ja-ren geleden telde veel meer woningen. En juistdie woningen zouden toen ervoor gezorgdhebben dat niet alleen het Boreelgebied op

5

zich, maar ook het zicht daarop van over hetwater, als een nieuw stukje binnenstad kon wor-den ervaren. Op grond van het thans voorlig-gende BP is het zelfs niet zeker is dat er in dekazerne zelf ook woningen komen. Die bestem-ming is namelijk weliswaar mogelijk gemaaktmaar niet voorgeschreven. Kortom wij vrezendat het Boreelgebied het karakter krijgt van eenbedrijvenpark. Want de grote schaal van denieuwe bebouwing werkt dit in de hand.

Voor de SOD verdient het kazernegebouw metzijn voorplein en afsluiting door middel van eenfraai gietijzeren hek bijzondere aandacht. Denieuwe bestemming voor dit monument veron-derstelt in de ogen van de ontwikkelaar dat te-gen het gebouw, zowel aan de voor- als achter-zijde en ook aan de zijkanten aanbouwselsmoeten kunnen komen, hier en daar zelfs rei-kend tot aan de goot. De toegang tot het ge-bouw over het voorplein via de twee brede toe-gangen aan weerszijden in het hek wil hij daar-bij met een derde opening in het middenuitbreiden. Ook zou hij op dat plein nog eengebouw van ca. 430 m2 wensen. Zonder te beweren dat in onze ogen niets vandit alles kan, vinden wij wel dat die vele toevoe-gingen tezamen het monument geweld aan-doen. Ter wille van een meer eigentijdse en uit-nodigender toegang lijkt ons dat aan de voor enachterzijde van het gebouw een serreachtigeaanbouw van glas en metaal denkbaar is, maaralleen parterre en zonder een extra gebouw ophet voorplein dat de extra aandacht die menvoor de entree wil geven zou tegenwerken. Alhet overige vinden wij teveel.

Het idee voor een gedeeltelijk verhoogd pleinachter de kazerne vinden wij opmerkelijk.Achter en ook terzijde van de kazerne wil mentussen dit gebouw en de nieuwe bebouwing een plein aanleggen, één deel ter hoogte van hetmaaiveld, een ander ca. 5 m hoger. Het hogeredeel wordt bereikbaar gemaakt via hellingbanenvanaf de Kazernestraat en de Houtmarkt. Eentoegang tot hoger gelegen winkels op die ma-nier kende het eerste ontwerpbestemmingsplanniet. Een visualisering ervan op de info-avondtoonde die verhoging. Vanaf de Houtmarkt envanuit de Kazernestraat lopen twee lange gelei-delijk opgaande brede banen naar het niveauvanwaar ook de hoger gelegen winkels directtoegankelijk zullen zijn, dus zonder roltrappenvanaf de begane grond. Op het eerste oog eeninteressante remedie met echter wel een nogalvreemde bijwerking. Want al gauw immersbleek dat ook al strekte de omvang van het ver- St

ich

tin

g

6

hoogde plein zich niet uit tot tegen de buiten-muren van de kazerne, die muren er toch welheel dichtbij stonden. Onontkoombaar toondende beelden aan dat het hoge plein langs tweezijden van het kazernegebouw, langs de langeachtergevel en langs de korte zijvleugel, ertoeleidt dat rond het gebouw een geul ontstaat, eenwaarschijnlijk relatief donkere diepe straat vanmaar 5 à 6 m breed, zo leek het. De kazernelijkt op die plaatsen als het ware in een kuil testaan en de gesuggereerde omvang van het ho-gere plein is dus veel te groot.

Over deze details en over verschillende anderehebben wij de gemeenteraad onze mening ge-geven. Vanzelfsprekend kwamen hierbij ook detoegestane bouwhoogten ter sprake. Rondom dekazerne zal het op grond van het nieuwe be-stemmingsplan mogelijk zijn te bouwen tot 19resp. 22 en 28 meter, hoogten die desgewenstnog met 10% mogen worden overschreden,grote hoogten dus vergeleken met de goot vande kazerne die op 14,5 m ligt.Wij hebben ook gevraagd waar in dit bestem-mingsplan gevolg wordt gegeven aan het zoge-naamde Belvedere-beleid dat erop uit zou moe-ten zijn bij nieuwe ruimtelijke ordeningsplannenzich ook daadwerkelijk te schikken naar cul-tuurhistorische belangen die voor die omgevingzouden mogen gelden.

Oud Deventer houdt u op de hoogte hoe hetverder gaat.

Website

Breng een bezoek aan de website van

de Stichting Oud Deventer!

Geef uw reacties op onze mededelingen

en onze standpunten:

www.oud-deventer.nl.

Cultureel erfgoed:

waardevol,

maar weerloos.

Het IJselhotel

Over de plannen voor dit gebouwhebben we u in de vorige nieuws-brief kort bericht. Intussen heeft onzestichting, tijdens een overleg met deNV Bergkwartier en de architectPeter Ghijsen, de tekeningen en demaquette te zien gekregen. Later was

onze stichting in de gelegenheid de beoordelingdoor de Planadviescommissie bij te wonen.

De huidige serre en de puist aan de noordkantverdwijnen. Het hotel krijgt opnieuw haar en-tree aan de zuidzijde. Aan de noordkant komteen bijgebouw met een houten omhulling, diedoorzicht biedt op de feitelijke buitenwandenerachter. Daarin komen de meeste hotelkamers.Beide gebouwen worden door een glazen ver-binding over twee lagen verenigd. Er komt rondhet gebouw een bordes.

We moeten het resultaat afwachten, maar hetziet er naar uit dat dit een min of meer aan-vaardbaar plan is. We hopen dat er niets ver-dwijnt van de wilgenbosjes, die het IJsselhotelen de groene oever daar nu nog zijn landelijkekarakter geven.

Oud

Dev

ente

r

landelijk Deventer

7

H E E M S C H U T

B E S C H E R M I N G

C U L T U U R M O N U M E N T E N

Restauratie toren

Grote of Lebuinuskerk

Geruime tijd geleden werdDeventer opgeschrikt door hetbericht, dat de Lebuinustorenafbrokkelde. Consternatie alom!Maatregelen in de vorm van“bouwhekken” op de zuidwest

hoek van de toren werden snel genomen.Op 27 oktober is intussen met de deelres-tauratie begonnen. Kosten ongeveer € 60.000, -.

Achter de schermen werden reeds plannen ge-maakt voor een totale restauratie van de eeu-wenoude blikvanger. Van de vele pinakels zijn erenkele losgeraakt door roestvorming van de tekorte doken. De betonnen klokkenstoel uit devijftiger jaren vertoont roest en rot. De bonteknaagkever heeft zich in het eikenhout genes-teld van de zolders en de inwendige constructie. Het doel van de restauratie is dat alles in en aande toren nagezien wordt, het opgaande muur-werk, de pinakels, het voegwerk, de glas in loodramen, het natuursteen, enz. De lantaarn, de in1613 door Hendrick de Keizer gebouwde spec-taculaire beëindiging van de toren, krijgt in- enuitwendig een grondige opknapbeurt. De klok-kenstoel wordt verwijderd. De luidklokken vanhet Hemony carillon uit 1647 worden in eenstalen frame opgehangen, aan de stadskant. Ditframe wordt op een nieuwe betonnen vloer ge-plaatst. De speelcabine van de beiaardier wordtnieuw gebouwd en de uurwerken met de be-wijzering worden op de oorspronkelijke plaatsaan de toren aangebracht, zie bijgaande schetste-kening.De totale restauratie is afhankelijk vanRijkssubsidie; de hoop is gevestigd op een uit-kering aan de gemeente Deventer uit de zoge-naamde ‘kanjerregeling’. Gezien de huidige be-zuinigingswoede is alles onzeker. Nu maar ho-pen dat het werk snel uitgevoerd wordt.Oud-Deventer adviseert het gemeentebestuurom een onderhoudsfonds te vormenom in de naaste toekomst te voorkomen, datdoor achterstallig onderhoud hetcultuurhistorisch erfgoed ingrijpend gerestau-reerd moet worden.

zuidgevel toren na restauratie Stic

hti

ng

8

we niet bereid, we willen wachten op de eind-rapportage voordat we een standpunt bepalen.Dezelfde bestuurders die de inventarisatie achtmaanden onder de pet hebben gehouden drin-gen nu aan op spoed. We geven geen krimp. Enwat gebeurt? Nog voordat ons bezwaar op 16september 2003 door de daartoe aangestelde ge-meentelijke commissie wordt behandeld ligt hethele gebouw al tegen de vlakte.

Alle mooie publiciteit van de kant van de ge-meente (zie het Deventer Dagblad van 18 okto-ber) kan niet verhullen dat haar op zijn minstonzorgvuldigheid kan worden verweten.Waarom handelen alsof hier geen cultuurhisto-rische waarden in het geding zijn? Wij wachtenhet oordeel van de algemene bezwaarschriften-commissie af. En hopen dat dit de gemeente zaldwingen verantwoording af te leggen over dezegang van zaken.

Het St. Elisabethsgasthuis

en een gemeente,

die van aanpakken weet

Wat heeft Deventer verlorendoor de sloop van het St.Elisabethsgasthuis aan deSmedenstraat? Over wat daargevonden is zal ongetwijfeldnog uitgebreid worden gepubli-

ceerd. Maar wat had er behouden moetenworden? De wil om dàt na te gaan ont-brak helaas.

Aansluitend bij het artikel op pagina 8 in num-mer 16 van deze nieuwsbrief het volgende: in1995 was bij een bliksemonderzoek de rest vaneen laat middeleeuws bouwdeel gevonden, ver-stopt in de 19e eeuwse nieuwbouw. Het gingom een kelder met daarboven meerdere verdie-pingen. Dergelijke overblijfselen van gasthuizenzijn in Nederland zeldzaam. Daarom heeft onzestichting vanaf 1996 de gemeente herhaaldelijkbezworen geen sloop toe te staan of een bouw-vergunning af te geven voordat hiernaar een de-gelijk onderzoek was gedaan. De gemeente lietons nog in juli 2002 weten ‘dat de eis van ar-cheologisch en bouwhistorisch onderzoek eengrote rol zal spelen in de integrale beoordelingvan een eventueel bouwplan’. Gerustgestelddoor deze verzekering wachtten we af.In mei 2003 maakt onze stichting bezwaar te-gen sloop, zolang het beloofde onderzoek nogniet gedaan is. En wat blijkt? Reeds in oktober2002 is een Archeologische en BouwhistorischeInventarisatie uitgebracht. Citaat: ‘Van de keldertot aan de tweede verdieping is de volledigemiddeleeuwse bouwmassa nog grotendeels gaafachter het pleisterwerk bewaard gebleven. Bij deinventarisatie van de kelder bleek dat de vijfzandstenen zuilen nog binnen het bouwwerkaanwezig zijn. De waardestelling die hieruitvoortvloeide leidde tot de constatering dat hetom een deel van een kerkelijk gasthuis van rond1500 gaat. De waarde hiervan is gezien de gaaf-heid hoog…Nader onderzoek dient plaats tevinden’. Vervolgens wordt ons in juni met nadruk ge-vraagd ons bezwaar in te trekken. Daartoe zijn

P.W. Janssen, Smedenstraat

Oud

Dev

ente

r

9

Wat nog in de la ligt

De redactie van de Nieuwsbriefheeft de oude brieven nr. 15 en16 nog eens nagelezen en gecon-stateerd, dat er enkele belangrijkezaken nog niet van de grond ge-komen zijn.

In Nieuwsbrief 15 van februari 2002 ontdekten wijdrie zaken:1. In ons artikel: ‘De openbare ruimte en hetparticulier belang’, deden wij een dringend be-roep op het gemeente bestuur spoedig een op-lossing te zoeken voor de vuilcontainers, die heren der in de binnenstad voor monumenten zijngeplaatst o.m. naast de Waag en de DrieHaringen, in de Bergstraat, voor het kantonge-recht en in de Kort Assenstraat.De Waag was nog niet uit de steigers in okt. jl.,na een ingrijpende, kostbare restauratie, of devuilcontainers, gevuld met zeer brandbaar afvalvan de nabijgelegen bedrijven, werden wederomtegen de gebouwen geplaatst. Oud Deventerheeft onmiddellijk de inspectie van deBrandweer geattendeerd op deze uitermatebrandgevaarlijke situatie. Men zou het nog eens

Stic

hti

ng

bekijken...nu twee maanden later is er nog nietsaan veranderd. Moet er nu eerst een ramp ge-beuren?2. In ons artikel ‘Belvedere: een nieuwe stede-bouwkundige visie op Deventer’, in diezelfdebrief, stelden wij wederom enkele vragen, dieook in de Nieuwsbrief 11 van juni 2000 aan deorde kwamen: nl. houdt ons stadsbestuur vol-doende rekening met de bestaande cultuurhisto-rische kwaliteiten bij ‘invullingen’ in de binnen-stad ? Opvallend is, dat onze bestuursleden vanOud-Deventer bij presentatie-bijeenkomstenvan nieuwe plannen steeds moeten constateren,dat er met geen woord gerept wordt overBelvedere, en steeds moeten we dan naar vorenbrengen, dat de plannenmakers daar rekeningmee moeten houden.3. Parkeren in de oude binnenstad blijft een on-derwerp, dat de gemoederen van een iedersteeds bezighoudt. In ons artikel: ‘Een parkeerga-rage onder de Nieuwe Markt?’ heeft de redactiezich afgevraagd, waarom er enorme bedragenuitgegeven moeten worden aan onderzoekennaar de mogelijkheden om hier toch een garagete realiseren. Bij het huidige plan‘Stadswoningen’, dat gerealiseerd zou moetenworden na sloop van het oude Gymnasium, iseen kostbaar onderzoek gedaan naar een vernuf-tige automatisch bedienbare garage. Ondertussenheeft de Bond Heemschut, gesteund door OudDeventer, het college verzocht dit gebouw uit1953 van de bekende Deventer architect Knuttelop de gemeentelijke monumentenlijst te plaat-sen.

In Nieuwsbrief 16 troffen wij twee prangende zakenaan:1. Onze Stichting heeft als inspraakreactie ophet gemeentelijk Structuurplan 2025 een notitiehet licht doen zien over Hoogbouw inDeventer. Ook de cie. Ruimte en FysiekeOmgeving heeft belangrijke opmerkingen ge-maakt over hoogbouw in en om de oude stad.Een discussie-bijeenkomst werd gesuggereerd,maar er is tot op heden nog niets gedaan.2. Het bestaande plan Welle-Noordenbergstraatter vervanging van de gymnastiekzalen aldaar isna veel geharrewar nog steeds niet van tafel. Opdeze gevoelige plek zou veel meer aandacht be-steed dienen te worden aan de archeologischwaardevolle ondergrond en de architectuur vande nieuwbouw. Wij zouden het zeer op prijsstellen, indien de plannenmakers samen met or-ganisaties die zich bekommeren om het lot vande binnenstad een aanvaardbaar aan hetBelvedere beleid beantwoordend stadswoningen-plan zouden presenteren.

10

Discussie over

locatie stadskantoor

leidt tot interessante

adviezen voor de gehele

Deventer Binnenstad.

Op 13 september 2003 berichttehet Deventer Dagblad uitgebreidover de herhuisvesting van hetgemeentelijk ambtenaren appa-raat. Een interessante bijdrageaan deze discussie is geleverd

door de Delftse stedenbouwkundige ReinGeurtsen. Een aantal voor de StichtingOud Deventer zeer welkome opmerkingenwillen wij in onze nieuwsbrief vermelden:

Het behoud van de oude Schouwburg aan hetGrote Kerkhof en het huidige stadskantoor aanhet Burseplein:’Uit stedenbouwkundig oogpuntwil ik uit iedere periode monumenten zien. Ditzijn mooie gebouwen.’ (elders wordt ook hetschoolgebouw aan de Nieuwe Markt nog ge-noemd als een waardevol gebouw uit de weder-opbouwperiode)

Geurtsen is bang dat een grootschalige ingreepzoals de nieuwbouw van het stadskantoor bijhet Stadhuis leidt tot het ruïneren van dit deelvan de binnenstad. (de argumenten zijn vooralde bereikbaarheid en de grootschaligheid)Geurtsen filosofeert vervolgens over de helebinnenstad, waarbij hij opmerkt dat hij voor-stander zou zijn van het herstel van de oude ha-ven ter hoogte van de Wilhelminabrug en hetverkeer van de Welle afhalen:’en niet op voor-hand zeggen dat dit laatste onmogelijk is. Nietkijken waar auto’s kunnen parkeren, maar kijkenwaar we willen dat ze parkeren. In Deventerheerst een snelwegmentaliteit. Jullie hebben hetmooiste rivierfront van Nederland, maar makener geen gebruik van.’

De huidige plannen voor een stadskantoor zijnin de ogen van Geurtsen onvoldoende:’Bij zo’nstedenbouwkundige ingreep is “goed” onvol-doende.’

Bovenstaande citaten passen stuk voor stuk in devisie die ook de Stichting Oud Deventer al ja-ren uitdraagt. Wij zijn zeer verheugd dat nu ookde gemeenteraad dit signaal heeft opgepakt. Dit

Oud

Dev

ente

r

11

heeft tot nu toe al geleid tot een Stadsgesprekover het stadskantoor dat georganiseerd werddoor de raadsfractie van de PvdA. Verder is in degemeenteraad het besluit genomen een visievoor de gehele westelijke kant van de binnen-stad op te laten stellen. De Stichting OudDeventer doet graag mee in de debatten overdit onderwerp.

Een garage onder

de Wilhelminabrug

Het stadsbestuur zoekt naar uit-breiding van de parkeergelegen-heid bij binnenstad. En stelde,enkele jaren geleden al, voor omeen tijdelijke garage onder de W.brug te bouwen. Aanvankelijk

zou de opening eind 2002 plaatsvinden, nuis men al blij als de aanleg eind 2004 kanbeginnen.

Toen de plannen bekend werden heeft onzestichting zich uiteraard beraden. Deze garageleek ons toen een noodzakelijk kwaad aan degrens van het Beschermd Stadsgezicht. Meerparkeerplaatsen maar verlies van het vrije uit-zicht over de rivier vanaf de Zandpoort. Mooikan zo’n garage niet worden, en eerlijk gezegd:hoe lelijker, des te meer kans dat het inderdaadom iets tijdelijks gaat. We besloten ons buiten dediscussie te houden.

Hebben we daar goed aan gedaan? We twijfelenachteraf.

Allereerst heeft een discussie tussen omwonen-den en het gemeentebestuur aan het licht ge-bracht dat de tijdelijkheid niet gegarandeerd kanworden. Daarop hebben eerstgenoemden be-zwaar aangetekend. De procedure loopt, zonderde stichting Oud Deventer.

Vervolgens blijkt de Plan Advies Commissie ne-gatief geadviseerd te hebben. De reden is dat ergeheid zal moeten worden door de onder hetmaaiveld gelegen oude haven heen. Voor onzestichting, die altijd nog hoopt op een herstel vandie haven, een tweede reden om onze afzijdig-heid te betreuren.

Voortschrijdend inzicht heet dat. We hopen erhet beste van.

12

COLOFON

De Stichting Oud Deventer komt sinds 1948 op voor het culturele erfgoed van onze stad.

Vanaf 1996 geeft zij een Nieuwsbrief uit, die twee maal per jaar verschijnt.

Wie de Nieuwsbrief wil ontvangen, kan zich opgeven bij het redactieadres:

Bergstraat 15, 7411 ER Deventer. Telefoon 0570-613764.

E-mailadres: redactie@oud-deventer.nl.Alle ongesigneerde artikelen zijn afkomstig

van de redactie, die als volgt is samengesteld: J.A. van Beeck, B.J.M. Duimel,

E.J.A. Jansen en J.J. Paardekooper. Voor de inhoud van ingezonden brieven

is de redactie niet verantwoordelijk. Zij behoudt zich het recht voor

deze te bekorten.U vindt de Nieuwsbrief op internet

onder www.oud-deventer.nl. Wilt u het werk van de

Stichting Oud Deventer financieel steunen,geeft u zich dan op als donateur.

Uw bijdrage (minimaal € 16,- per jaar) is meer dan welkom op rekening 63.16.63.002,t.n.v. Penningmeester Stichting Oud Deventer,

Noordenbergsingel 6, 7411 SE Deventer.

De discussie over de Brinkgarage is achter de rug. Wij halen opgelucht adem.Zou de Brink zonder de Stichting Oud Deventer de Brink gebleven zijn?

Wij denken van niet. Onze actie heeft veel geld gekost, maar ook resultaat gehad. Ook in de toekomst valt er voor ons nog veel te doen.

Steun ons door voor minimaal € 16,- per jaar donateur te worden.

JA, IK WIL DE STICHTING OUD DEVENTER STEUNEN

MET EEN BEDRAG VAN € ........ PER JAAR

Inmiddels heb ik bovenstaand bedrag overgeboekt op rekening 63.16.63.002 t.n.v. de penningmeester Stichting Oud Deventer

Naam :. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Adres :. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Woonplaats :. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Handtekening

Deze bon uitknippen en in enveloppe mét of zonder postzegel opsturen naar

STICHTING OUD DEVENTERAntwoordnummer 823, 7400 WB Deventer

✁(advertentie)