Als één ding duidelijk werd afgelopenjaar, dan is het dat een groeiend aantalmensen een beroep moet doen op degaarkeukens van Hazon Yeshaya. Metdrie gaarkeukens in Israël, en een vier-de in de planning, hebben directeurAbraham Israel en zijn medewerkersdagelijks de handen vol om iedereenvan een warme maaltijd te voorzien.

Warme maaltijdDagelijks serveert Hazon Yeshaya in Jeruzalem, Tel Aviv enAshkelon 14.000 maaltijden aan de armsten van Israël. “Dat iszwaar werk”, vertelt Abraham Israel. “Ik was hier in Nederland bijeen voedselbank. Daar krijgen mensen voedselpakketten. Datkunnen wij niet doen. Als ze geen voedsel kunnen kopen, kun-nen ze zeker thuis geen maaltijd koken. Eenvoudigweg omdatze geen geld hebben voor elektriciteit of geen gasfornuis ofpotten en pannen bezitten. Wat moeten zij met een diepvries-kip? Het gaat om kinderen, om hoogbejaarden, om zieken, dearmsten van Israël. We hebben dus geen keus, we moetenwarme maaltijden koken.”

Alle dagen openOmdat de mensen die bij Hazon Yeshaya komen afhankelijkzijn van die ene maaltijd per dag, zijn de gaarkeukens 365dagen per jaar open. Ook met de feestdagen. En daarmee isHazon Yeshaya een uitzondering in Israël. Geen enkele andereinstelling is dagelijks open. “Als kind was ik ook afhankelijk vaneen gaarkeuken, in Frankrijk. Het zou rampzalig zijn geweest alsik die ene maaltijd per dag had moeten missen. Dus zijn we alledagen open.”

36

‘Meer mensen hebben gaarkeuken nodig’

Waarom de gaarkeukens steunen?

Giften op rekening 52.93.10.252 van Christenen voor Israël in Nijkerk, o.v.v. Gaarkeukens

Voedselprijzen stijgen explosief

Maaltijd van slechts ! 3,- maakt het verschil

G A A R K E U K E N S

“Als iemand honger heeft, dan geef je hemte eten. Zo simpel ligt dat in het Jodendom.Zo simpel ligt dat hopelijk ook bij ons,christenen.

Talloze ouders in Jeruzalem en andere ste-den in Israël zijn helaas niet in staat omhun kinderen een dagelijkse gezondemaaltijd te geven. Onvoorstelbaar eigen-lijk, in een land dat tegelijk op zoveel terrei-nen zo succesvol is. Is dat de prijs die Israël

moet betalen om te kunnen overleven? Datkan toch niet?

Abraham Israel is zo iemand die zelf aanden lijve ondervonden heeft wat honger is,maar die het niet kan aanzien dat anderenhonger hebben. Dagelijks geven hij en zijnmedewerkers duizenden mensen te eten.Wat een prachtig werk om in betrokken tezijn. Laten wij Israël concreet helpen in destrijd om zijn bestaan, speciaal in de zorg

voor de armsten van Israël. Help mee omde hongerigen eten te geven.”

Kees de Vreugd

Helpt u mee de armsten van Israëljuist ook in de komende wintermaan-den van een warme maaltijd te voor-zien? Vul dan de bijgesloten accept-giro in. Namens alle gaarkeuken-bezoekers alvast hartelijk dank.

Abraham Israel, directeur en oprichter Hazon Yeshaya: “Het zou ramp-zalig zijn geweest als ik die ene maaltijd per dag had moeten missen”.

Abraham Israel: “Sommige mensen diebinnenkomen zoeken ergens eenplekje en gaan zitten. Dan brengen wijze een dienblad met eten en drinken.Maar er zijn ook mensen die de maal-tijd mee naar huis willen nemen, voorhun vrouw, man, kinderen. Zij krijgeneen meeneemdoos. Dan zijn er nog demensen die niet naar ons toe kunnenkomen, zoals ouderen, zieken engehandicapten. Deze mensen brengenwij de maaltijd, zeg maar ‘tafeltjedekje’. Vooral de Holocaustoverleven-den wil ik noemen, want die wordenouder, en daarom meer hulpbehoe-vend – God zij dank dat ze ouder wor-den. Voor hen is het steeds moeilijkernaar ons toe te komen, dus gaan wijnaar hen toe.”

Scholen“Dan zijn er nog de scholen. Die bren-gen we dienbladen. We brengen de

kinderen de maaltijden bij hunnaschoolse onderwijsinstellingen.Want je kunt niet verwachten dat dekinderen overdag naar ons toe moe-ten komen, in plaats van op school teblijven. We willen dat ze de vicieuzecirkel van armoede doorbreken dooronderwijs. Daarom brengen wij hethun.”

“Kortom, we doen alles wat nodig is.Zolang ze maar een maaltijd krijgen.”

‘We hebben nooit restjes, wa

De cijfersPer maand deelt Hazon Yeshayazo’n 400.000 maaltijden uit, dat zijnongeveer 14.000 maaltijden perdag. En de gaarkeukens zijn alledagen open, 365 dagen per jaar.

Met een kostprijs van slechts ! 3,-krijgen de mensen een uitgebalan-ceerde maaltijd voorgeschoteld.Als je in Nederland uit eten gaat,betaal je al gauw ! 30,- voor eenmaaltijd. Hazon Yeshaya kan daar-voor tien mensen een voedzamemaaltijd geven. “En onze maaltijddoet niet onder voor die in een wil-lekeurig restaurant”, zegt directeurAbraham Israel.

De maaltijdDe maaltijd is een volledige maal-tijd. Het bevat alle voedingsstoffendie nodig zijn. Abraham Israel: “Wewerken samen met voedingsdes-kundigen zodat de mensen eenevenwichtige maaltijd krijgen. Eenmaaltijd kan bijvoorbeeld bestaanuit: 1. Vlees, kip of vis; 2. Pasta, cous-cous of rijst; 3. Gemengde salade,gekookte groente, soep en brood.”

“We hebben nooit restjes, want wehebben nooit genoeg. Dus elkedag een verse maaltijd. Mijn groot-ste angst is dat we een dag nietgenoeg hebben. En dat gebeurt.Daarom gaan we na of mensenecht arm zijn, want we kunnen onshet niet veroorloven eten te gevenaan mensen die niet arm zijn. Datzou namelijk betekenen dat diege-ne die wel arm is geen maaltijdkrijgt.”

Werkwijze gaarkeuken

De gaarkeukens van Hazon Yeshaya helpen demensen op allerlei mogelijke wijze. Een korteindruk van de manier waarop Hazon Yeshaya dat doet.

“Zieken en ouderenbrengen we een

maaltijd.”

Armoede discrimineert nietArmoede kan iedereen treffen. Succesvolle mensen dienu niets meer hebben door de economische crisis.Immigranten – en die zijn er veel – zoals Russen enEthiopiërs. Of mensen uit West-Europa, of Canada.Mensen die door ziekte in de armoede belanden. Hetmaakt niet uit, armoede discrimineert niet.

De laatste cijfers over armoede in Israel komen uit eenrapport van het Israelische Nationaal Verzekerings-instituut uit 2009. Hierin was een verslechtering te zienten opzichte van de voorgaande jaren. In 2009 leefden1,8 miljoen Israëli's onder de armoedegrens (in 2008was dit 1,7 miljoen), die gesteld is op een inkomen vanongeveer ! 350,- per maand per huishouden. Een opde drie kinderen in Israel leefde in 2009 onder de armoedegrens. Die situatie lijktniet te verbeteren. "Deze maand werden we gevraagd meer dan duizend kinde-ren te voeden, die met lege magen naar school komen", vertelt Abraham Israel.De armoede is vooral onder de Arabische en de ultraorthodox-Joodse bevolkingte vinden. En hoewel de werkloosheid in deze kringen afneemt, lukt het veelmensen niet de armoede te ontsnappen.

ant we hebben nooit genoeg’

KarmielOp dit moment is Hazon Yeshaya druk in onderhandelingover een pand in Karmiel, in Galilea,zo’n dertig kilometer ten oosten vanAkko. Daar wil Abraham Israel eennieuwe gaarkeuken openen. “Armoedekent geen grenzen.” Omdat HazonYeshaya van giften leeft, zijn de onder-handelingen niet makkelijk. “Elke centdie we meer besteden aan hetgebouw, kunnen we niet besteden aanmaaltijden”.

VoedselprijzenAfgelopen jaar was een erg droog jaarin Israël. Het waterpeil van het Meervan Galilea kwam onder de kritiekegrens die stelt of het nog verstandig ishet water voor drinkwater te gebruiken. Dat had ook gevol-gen voor de landbouw. Irrigatie van de akkers was fors

beperkt. Daar kwam nog een hittegolf bij. Tel dat bij elkaar open je snapt waarom de voedselprijzen enorm zijn gestegen.

“Ik geef je een voorbeeld”, zegtAbraham Israel. “Vorig jaar betaaldenwe ongeveer ! 3,- voor een kilo toma-ten. Nu is dat ! 18,- per kilo. Ook devleesprijzen zijn enorm gestegen.Want het voedsel dat die beesteneten is ook sterk in prijs gestegendoor het watertekort en de hittegolf. En dan heb ik het nog niet gehadover de koers van de dollar en deeuro. Door de crisis zijn die in waardegedaald. En dat heeft gevolgen vooronze inkomsten. De giften van onzetrouwe donateurs vanuit het buiten-land, dus ook uit Nederland, zijn min-der sjekels waard. De verwachting is

dat de koers nog meer onder druk komt te staan. Dus jesnapt mijn zorg.”

“Deze week nog”, vertelt Abraham Israel,“was er een gezin, uit Engeland afkom-stig. Ze waren welvarend, maar zitten nuecht aan de grond. Toen ze binnen kwa-men, voelden ze zich erg ongemakke-lijk. Na een uur in gesprek met demedewerkers begonnen ze zich eenbeetje op hun gemak te voelen.”

Waardigheid“Nee, het is niet makkelijk voor debezoekers om naar de gaarkeuken tekomen. Ook voor mij en mijn familiedestijds was het moeilijk om een gaar-keuken binnen te stappen. Daarom vin-den wij het enorm belangrijk dat elkebezoeker met respect wordt behandeld,en zo discreet mogelijk.”

Deel van de familieNa verloop van tijd voelen de mensenzich meer thuis. “Vooral de ouderen zieje op den duur een praatje aanknopenmet andere ouderen. Ze zitten vaak dehele dag alleen thuis. In de eetzaal zie je

dan dat ze foto’s van hun kleinkinderenlaten zien. Maar we hebben ook sociaal-werkers die met de mensen in gesprekgaan: ‘Hoe gaat het? Smaakt het eten? Uziet er goed uit vandaag’. Zodat de men-sen zich belangrijk voelen, zodat ze eenpositief zelfbeeld hebben.

Soms is er muziek, of een optreden vaneen koor. Volgende maand komt er eengezondheidskliniek, dan kunnen ze hunbloeddruk laten controleren en datsoort zaken. Bij ons krijgen de mensenniet alleen een maaltijd, maar zijn zedeel van de familie.”

Schaamte bij gaarkeukenbezoeker

De mensen die bij Hazon Yeshaya over de drempel stappen, doen dat echt uitnood. “Als je geen keus hebt, heb je geen keus”. Het zijn mensen die hun trots enschaamte opzij moeten zetten.

Giften op rekening 52.93.10.252 van Christenen voor Israël in Nijkerk, o.v.v. Gaarkeukens

G A A R K E U K E N S

Nieuwe ontwikkelingen

“Armoede kent geen grenzen.”

“Bij ons krijgen de mensen niet alleen een maaltijd, maar zijn ze deel van de familie.”

Een maand lang hebben Jan en Rietjevan der Velde hun huis in Nederlandingeruild voor een appartementje inJeruzalem. In alle vroegte stappen zeop de bus naar de Rashi Street, waar zein de gaarkeuken helpen, samen metzo’n twintig vrijwilligers uit de helewereld.

Buiten is het 37 graden, maar in de gaarkeuken is het heerlijkkoel. Er heerst een goede sfeer en een onderlinge verbonden-heid. Uren achter elkaar wordt er flink doorgewerkt onder lei-ding van Tamir, die alles opgewekt en vaardig coördineert.Maar waarom doen Jan en Rietje dit eigenlijk?

VerlangenRietje: “God heeft ons een verlangen in het hart gelegd omvoor het Joodse volk ‘een hand en een voet’ te zijn. In Godsplan met Israël willen wij graag een klein schakeltje zijn.Bovendien hebben de Joden al zoveel geleden; een klein beet-je troost en bemoediging hopen wij ze hiermee te geven. Wewillen laten zien dat we van het Joodse volk houden. Vijf jaargeleden hebben we voor het eerst in de gaarkeuken vanHazon Yeshaya gewerkt en ons verlangen was om dat nu weerte doen. We doen dat ‘s ochtends. Tot ‘s middags half één zijnwe daar bezig en daarna kunnen we onze tijd zelf invullen”.

Lange rijWat houdt het werk in de gaarkeuken precies in? Rietje: “Wijbereiden het eten voor; dat betekent aardappels schillen engroenten klaarmaken, zodat het daarna de oven in kan. Erwordt nog een stukje vlees, wat rauwkost en fruit aan toege-voegd. Als alles klaar is en verdeeld over zo’n 120 borden, delenwij dit eten uit aan de mensen die al hongerig zitten te wach-

ten op hun eten. Ook worden er voedselpakketten uitgedeeldaan een lange rij wachtende mensen, die dit mee naar huisnemen”. Het is feest In Israël, en vanwege het Loofhuttenfeest (Soekot)zitten de mensen nu buiten in de loofhut van riet, bedekt metpalmtakken, naast de gaarkeuken waar ze zich het eten goedlaten smaken. Dankbaar werk.

Uien met rijst of een echt complete maaltijd?

Midreshet Rachel komt nauwelijks rond Op veel plekken in Israël is de armoede zichtbaar en voelbaar. Voor de meisjes diebij het opvanghuis Midreshet Rachel in Jeruzalem onderdak vinden is het nietanders. Rabbijn Gabriel Halevi en zijn vrouw vangen de ontspoorde Joodse meisjesop met open armen. Deze warmte, liefde en verzorging is onbetaalbaar. Maar hetbrengt geen eten op tafel. Overdag werken en studeren de meisjes, ’s avonds krij-gen ze onderwijs uit de Thora. Met het beetje geld dat ze verdienen kan lang nietaltijd een goede voedzame maaltijd worden betaald. Het brood is standaard al hetoude brood van de bakker uit de straat. En soms is het niet anders dan alleen uienmet rijst wat er op tafel staat. Helpt u mee de vicieuze cirkel van armoede te doorbreken, zodat deze meisjeseen gezonde toekomst tegemoet gaan?

Giften op rekening 52.93.10.252 van Christenen voor Israël in Nijkerk, o.v.v. Gaarkeukens

G A A R K E U K E N S

‘Werken in de gaarkeuken heeft ons veranderd’

Jan en Rietje van der Velde aan het werk in de gaarkeukens van HazonYeshaya in Jeruzalem. | Foto: Geja Lahpor