Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er...

12
LOMT Nieuwsbrief Luchtvaart- en OorlogsMuseum Texel Avontuurlijk ziekenvervoer deHavilland Chirurg in oorlogstijd F/Sgt Vincent Sature Nachtverbod Jaargang 13 - Nr. 1 Juni 2015

Transcript of Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er...

Page 1: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

LOMTNieuwsbrief

Luchtvaart- en OorlogsMuseum Texel

Avontuurlijk ziekenvervoer

deHavilland

Chirurg in oorlogstijd

F/Sgt Vincent Sature

Nachtverbod

Jaargang 13 - Nr. 1Juni 2015

Page 2: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

IN MEMORIAM

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 2

Op 19 januari hebben wij afscheid moeten nemen van één vanonze vrijwilligers, Lo van der Wulp.Ondanks alle medische strubbelingen bleef Lo een vechter en washij heel lang inzetbaar voor de balie.In het verleden heeft hij ook enige tijd een bestuursfunctie vervultbij het LOMT en is hij behulpzaam geweest met het nakijken vanEngelse teksten.

We hebben in hem een zeer gewaardeerde medewerker verlorendie zich vele jaren heeft ingezet voor het museum.

Bestuur en vrijwilligers LOMT

Page 3: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 3

Voorzitter:Ben Daalder

Secretaris:Bram van Dijk

Penningmeester:Jan Boon

Overige bestuursleden:Wim MetsJan Nieuwenhuis

Nieuwsbrief Redactie:Bram van DijkBen GiezeJan Nieuwenhuis

Samenstelling/vormgeving:Jan Nieuwenhuis

Museum adres:Texel International AirportPostweg 1261795 JS De Cocksdorp

Tel. 0222-311689Internet: www.lomt.nlE-mail: [email protected]: LOMTexel

Bij het samenstellen van deze publicatie is de grootste zorg-besteed aan de juistheid van de opgenomen informatie.De samensteller/redacteuren en het Luchtvaart- enOorlogsMuseum Texel kunnen echter niet verantwoordelijkworden gehouden voor enige onjuist verstrekte informatievia deze nieuwsbrief.

INHOUDSOPGAVE

Avontuurlijk ziekenvervoer 5

deHavilland 6

Chirurg in oorlogstijd 7

F/Sgt Vincent Sature 8

Nachtverbod 9

Ontvangen spullen 10

Voorpagina:20 mei 2015 - Spitfire 3W 17 op het vliegveldtijdens ‘Bevrijdingsdag’ op Texel.Een houten model, gemaakt door Olav Lijzengauit Jubbega, staat in het museum.[Foto: Jan Nieuwenhuis]

Page 4: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 4

Voorwoord

Aan het traditionele verzoek vanuit de LOMT organisatie om een stukje te maken voor denieuwsbrief voldoe ik graag. Als voorzitter van het LOMT wordt het mij steeds meer duidelijkdat dit een zinvolle zaak dient.In praktische zin ziet het museum er altijd perfect uit, keurig netjes, waarvoor in hoofdzaakde dames die dit verzorgen een dikke pluim verdienen. Zonder namen te noemen, hartelijkdank dames voor dit mooie resultaat.Op 20 mei hebben wij het monument, "Het in vrede spelende kind", officieel in eigendomverkregen, geschonken door de gemeente Texel. Daar hebben zij wel een voorwaarde aanverbonden; Alle passanten die voorbij lopen en geïnteresseerd zijn in het monument, kunnendit komen bekijken. Zij treffen het monument aan in de entree van het museum, en als hetalleen gaat om het monument dan zijn zij van harte welkom en betalen geen entree. Zodrazij echter het monument passeren zal er entree betaald moeten worden!Bestuur en vrijwilligers zien dit monument als een waardevolle aanvulling van het museumen het voldoet zeker om de Texelse oorlogsgeschiedenis meer inhoud te geven.Ook verwijst het monument naar vrede, dit kunnen wij niet voldoende onderschrijven, zekerin deze tijd.Het lopende seizoen is in volle gang, het bezoekers aantal laat een lichte stijging zien. Datstemt ons dankbaar, daar doen wij het voor…

Ben Daalder (voorzitter LOMT)

Onthulling in het museum van het beeld "Het in vrede spelende kind"door Martien Boom, die het beeld heeft gerestaureerd. Naast hem

wethouder Eric Hercules en burgemeester Francine Giskes.[Foto: Jan Nieuwenhuis]

Page 5: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 5

Avontuurlijk ziekenvervoer

Ben Gieze

We gaan even terug naar de avond en nachtvan 12 op 13 maart 1940, nu dus 75 jaar

geleden. Een strenge winter is net voorbij, deNederlandse strijdkrachten zijn gemobiliseerd enheel Europa houdt de adem in.

Dokter Van Dommelen¹, gemeentearts te DeCocksdorp, onderzoekt Mej. Grolle², onderwijze-res te Zuid-Eierland.De arts komt tot de conclusie dat zijn patiënteeen acute blindedarmontsteking heeft en zo snelmogelijk naar het ziekenhuis in Den Helder ver-voerd moet worden. Er is echter een probleem;het is al donker en de TESO vaart alleen bij dag-licht, daar er regelmatig losgeslagen zeemijnenin het Marsdiep drijven.

Nu is Van Dommelen behalve gemeentearts ookReserve-officier van gezondheid op het vliegparkDe Vlijt. Na overleg met de commandant vanhet vliegpark, Kapitein Zegers, wordt beslotenmej. Grolle per vliegtuig naar Den Helder tebrengen. De vlucht zal gemaakt worden met eenFocke Wulf Weihe en er zal geland worden op DeKooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuigvoorzien van blindvlieginstrumenten, maar heeftgeen radio aan boord.

De vlucht zal uitgevoerd worden met als eerstebestuurder de ervaren Adjudant instructeurLambermont en als tweede bestuurder de eerder

genoemde Kapitein Zegers met als passagiersdokter Van Dommelen en mej. Grolle. Er wordtoverleg gepleegd met De Kooy over de te ver-wachten wolkenbasis en over het tijdig ontste-ken van de vliegveldverlichting. Ook wordt deluchtafweer in de kop van Noord-Holland geïn-formeerd. Het is mobilisatietijd en we zijn neu-traal dus wordt er geschoten op alle nietgemelde vliegtuigen.

Met stormlantaarns wordt een startbaan uitgezeten om 22.55 uur start de Focke-Wulf richtingDen Helder. De vliegers hadden verwacht grond-zicht te houden en op een hoogte van ongeveer200 meter naar De Kooy te vliegen. Tot hunverrassing verdwijnen ze echter meteen na destart op een hoogte van nog geen 100 meter inde wolken. Nu moeten ze proberen blindvliegendDe Kooy te vinden! Dit blijkt een groot probleemte zijn daar De Kooy niet over een radiobakenbeschikt zodat ze volledig op gegist bestek moe-ten navigeren.

Na de start wordt een koers van 190º aange-houden in de hoop dat ze zo boven Den Helderen even later boven De Kooy zouden komen.Er wordt afwisselend enkele malen zuid en danweer noord gevlogen. Verder proberen ze doorzo laag mogelijk te vliegen weer grondzicht tekrijgen.Dan gaat het helemaal mis! Terwijl de hoogte-meters nog ongeveer 40 meter aangeven raaktde Weihe met een klap het wateroppervlak enkomt op een gedeeltelijk ondergelopen zand-bank tot stilstand...

Vliegtuigen van de vliegschool opvliegveld De Vlijt op Texel.V.l.n.r. Fokker C-5 (652),Bücker Jungmann (75),

Focke Wulf Fw-58 'Weihe'.[ Foto: Cor Brouwer - Coll. LOMT ]

Page 6: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 6

De inzittenden zijn wonderwel ongedeerd enconcluderen aan de hand van een Enkhuizeralmanak dat het water de eerste uren alleenmaar zal zakken. Als ze later op de drooggeval-len zandbank rond het vliegtuig lopen zien zedat één van de motoren volledig uit de vleugelis gerukt. Aan de hand van lichten die ze zienbepalen ze hun positie als oost van Den Helderop het Balgzand.

Intussen is men op De Vlijt en De Kooy tot deconclusie gekomen dat er iets mis is gegaan.De gehele Nederlandse luchtverdediging wordtgealarmeerd en iedereen wordt verzocht uit tekijken (en te luisteren)naar het vliegtuig.Er komen enkele meldingen binnen doch dezeblijken allemaal vals te zijn. Actief zoeken zalbeginnen zodra het licht is.

Als het water in de loop van de nacht weer gaatstijgen klimmen de vier op de romp in de hoopdroge voeten te houden, doch het water komtsteeds hoger. Intussen wordt het gelukkig lichten Kapitein Zegers opent een parachute ombeter zichtbaar te zijn. (Er bleek geen lichtkogel-pistool aan boord te zijn).

Om ongeveer 09.15 uur worden ze ontdekt dooreen drijvervliegtuig van de Marine bestuurt doorpiloot Officier-vlieger Elias. Het driepersoonstoestel landt bij het wrak en neemt de Weihebemanning aan boord. Voor vijf personen is ergeen plaats in de cockpit, zodat twee van degeredden op de drijvers blijven staan, terwijlElias rustig naar Den Helder taxied (over hetwater).

Mej. Grolle bleek achteraf overigens geen blin-dedarmontsteking te hebben!

1 H.W. van Dommelen was gemeente-geneesheer te DeCocksdorp van november 1937 tot januari 1948. De redenvan zijn vertrek was het ontbreken van een middelbareschool in de buurt voor zijn kinderen.2 Mej. C.H.L. Grolle wordt op 1 oktober 1936 aangesteld alsonderwijzeres in De Cocksdorp en wordt in september 1938onderwijzeres te Zuid-Eierland. Ze verlaat Texel in juli 1945.

Bronnen:- Rapport betreffende het ongeval met het vliegtuig No. 198type Focke Wulf “Weihe” op dinsdag 12 maart 1940 (opge-steld door Reserve-Kapitein A.P. Dekker en K.M. officier P.de Winter getekend op 30 april 1940).- Archief Texelse Courant.

deHavilland

© Henk van Rooyen f.l.a.p.

De argeloze, vliegende bezoeker van eenvliegveld kijkt soms met enige jaloersheid

naar de baan van havenmeester. Beetje hoog inde toren zitten, af en toe wat in de microfoonbalken, leuke mensen ontmoeten en als het nietvliegbaar is luchtvaartblaadjes lezen.Een totaal verkeerd beeld beste lezer!

Er zijn natuurlijk vliegvelden waar men voor allemogelijke werkzaamheden mensen in dienstheeft, maar op vliegveld Texel doet de haven-meester ALLES. Inderdaad hij zit achter de mikeop de toren, maar hij boekt ook hotelletjes voorde nightstoppers, hij verleent eerste hulp bijkrakende parabenen en -armen, hij is brand-weerman, hij weet waar het Texelse lam hetlekkerst is, hij controleert dagelijks de brand-stoffen, hij schildert de hondenhokken rood enwit, hij is weervoorspeller eh, -deskundige, hijmaakt vliegplannen in een razend tempo, hijrekent de landingsgelden af, hij verhuurt fietsen,hij tankt vliegtuigen en helicopters af, hij staatin de herfst regelmatig in sloot om de velddrai-nage door te spuiten en last but not least hijmaait het gras van hoofd- en rolbanen.En dat laatste in het seizoen bijna dagelijks.

Verder wordt in de winter natuurlijk al het mate-rieel onderhouden. Tractor, maaimachine, tweebrandweerauto’s, terreinwagen en noem maarop. Tijdens zo’n winterse opknapsessie krijg ikeen lumineus idee. De maaimachine (voor dekenners: een 3,60 meter brede vortex maaier)roest aan de bovenzijde nogal en hij moet opge-knapt. Ik schuur een paar dagen en geeft degele maaier een nieuw glimmend rood uiterlijk.Met wat witte verf schilder ik daarop in groteletters: deHavilland Grassmoth. Geintje!

Coll. Henk van Rooyen f.l.a.p.

Page 7: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 7

Het is natuurlijk een knipoog naar de deHavil-land vliegtuigen uit de 20er en 30er jaren, dieals “moth” werden aangeduid. Naast de bekendeTiger moth vlogen bijvoorbeeld ook de Pussmoth, de Gipsy moth, de Hornet moth en deLeopard moth. Omdat er nog steeds regelmatigmotjes (vooral Tiger- en Hornet-) op Texel lan-den lijkt het me een leuk gebaar. En daar komtbij dat zoiets de minder leuke winterklusjes watleuker maakt…We maken een paar foto’s als het kunstwerkgereed is en sturen een fotootje met begelei-dend schrijven op naar het aller toonaange-vendst luchtvaartblad ter wereld: FlightInternational.

Een paar weken later worden we opgeroependoor een overvliegende KLM-kist op 119.30 Mhz.“Gefeliciteerd, jullie hebben de Flight gehaald!”En ja hoor, een dag later (Texel is een eiland)valt ook bij ons de Flight op de mat. Verdraaidwe staan erin! Compleet met foto van de GrassMoth en de schilderende havenmeester op detractor daarvoor.

Ons wervende deHavilland verhaal is integraalovergenomen. Fantastische reclame: het jaardaarop zijn de motten niet van het veld te slaan!

Chirurg in oorlogstijd

Jan Nieuwenhuis

Op 30 april 1985, al weer meer dan 30 jaargeleden, overleed Dr. Pieter Veening op

75-jarige leeftijd.Hij was sinds 1941 chirurg in het noodziekenhuisin Den Burg en was in april 1945 één van deeersten die vermoedde dat tijdens de opstandvan de Georgiërs de situatie op Texel wel eensflink uit de hand zou kunnen lopen.

Hieronder een in memoriam, geschreven dooreen collega van hem:- Begin mei 1985 vond in Arnhem de crematievan Pieter Veening plaats. Hij was een behulp-zaam en bescheiden collega, prettig in de om-gang in en buiten het ziekenhuis.In zijn chirurgische loopbaan speelden de tijds-omstandigheden een grote rol. Tweemaal werdhij opgeroepen in militaire dienst. Vanaf 1 sep-tember 1939 als bataljonsarts gelegerd achterde Grebbeberg maakte hij daar de gevechtenmee. Na de oorlog was hij van 1946 tot 1949hoofd van de chirurgische afdeling van de Mili-tair Geneeskundige Dienst in Palembang gedu-rende de politionele acties. Hij overleefde er eenernstige typhus abdominalis.

Veening kreeg zijn chirurgisch-urologische oplei-ding van J.P. Backer en D. van Cappellen in hetBinnen Gasthuis. Prof. Lanz was kort tevoren in1935 overleden en zijn „nil nocere” waarde nogin de kliniek rond. Dit heeft voor altijd een stem-pel gedrukt op Veenings manier van werken.Na hoofdassistent geweest te zijn, werd hij in1941 benoemd tot directeur van het noodzie-kenhuis op Texel. De slechte verbindingen metde vaste wal hadden de oprichting ervan nodiggemaakt in 1940. Ondanks het feit, dat in ditziekenhuis ook Duitsers behandeld moestenworden, meende het Medisch Contact, onder wieprof. Borst, dat Veening naar Texel moest gaanom een NSB-arts buiten het eiland te houden.

De chirurgie en de operatieve verloskundemoesten vaak onder moeilijke omstandighedenworden uitgeoefend. Dankzij zijn jeugd op hetplatteland in de Midden-Beemster was Veeninggauw ingeburgerd op Texel. Door de gunstigerevoedselomstandigheden daar was hij met zijnvrouw Hilda in staat anderen, onder wie onder-duikers en vrienden te Amsterdam, aan eten tehelpen.

Tiger Moth - Amata Trigonophora

Page 8: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 8

In april 1945, luttele weken voor het einde vande oorlog, maakte hij de opstand van de Geor-giërs mee. In februari 1984 werd aan hem in hetRaadhuis van Den Burg het Verzetsherdenkings-kruis uitgereikt voor het vele opofferingsgezindewerk dat hij gedurende die tijd verrichtte.Na opheffing van het ziekenhuis na de bevrijdingverhuisde de familie Veening naar Arnhem omde praktijk van collega Motmans voort te zetten.Nauwelijks drie maanden na zijn aankomst daarmoest hij naar Indonesië. Bij zijn terugkomstwaren de specialistenplaatsen in de ziekenhuizengeformeerd. Als buitenstaflid aan de drie zieken-huizen oefende hij zijn praktijk uit tot 1969.Later, in Ede, werkte hij tot 1975 in het streek-ziekenhuis in Bennekom en werd nadien hoofdvan de pas opgerichte thrombosedienst van deNeder-Veluwe.

Behalve de chirurgie had ook muziek zijn warmebelangstelling, hij speelde goed piano. Voor hemen zijn beide musicerende zoons hoorde de mu-ziek tot het dagelijkse gezinsleven.Met Piet Veening is weer een oude vriend uit hetvroegere Binnen Gasthuis heengegaan.

Bron (in memoriam):- P. Leguit Sr. in het Nederlands Tijdschrift Geneeskunde1985; 129: nr 26.

F/Sgt Vincent Sature

Bram van Dijk

Enige jaren terug heb ik de Canadese journa-list John Kernaghan rondgeleid door het

LOMT. Hij had een artikel over Texel en hetLOMT geschreven voor diverse Canadese kran-ten. Kernaghan kwam uit Hamilton, Canada enhij wilde proberen om de familie van twee hierop Texel begraven vliegers te traceren, wat hemin beide gevallen ook is gelukt. In de krantenwas ook een algemene oproep geplaatst voorinformatie over nog drie Canadese militairenwaarvan in één geval, de zoektocht naar F/SgtVincent Sature, nog steeds gaande is.

Met de politieman Chuck Konkel uit Toronto,die op de oproep reageerde, heb ik hierover alongeveer vier jaar contact. In mei 2015 kreegik opnieuw bericht van hem waaruit bleek dat hijer een hele speurtocht van heeft gemaakt.Hij heeft met behulp van een Amerikaanse jour-nalist een oproep geplaatst naar de familieKorsydlowski, een door hem achterhaalde Poolseachternaam van Vincent Sature. Via krantenzoals de Windsor Star uit Canada en een krantuit Chicago, de Post-Tribune, werd in mei 2015getracht contact te leggen met mogelijke fami-lieleden die in Gary, Indiana, een voorstad vanChicago, USA, zouden wonen.

Op zijn 'death certificate' heeft de op 11 februari1904 in Łask (Polen) geboren Vincent Saturezich in 1940 als vrijwilliger aangemeld bij deRCAF. Op 29 mei 1941 werd hij met de rang van

F/Sgt boordschutter opde Whitley V Z9141 'MH-J' van 51 Squadron.Op 31 october 1941 inde namiddag steeg debommenwerper op vooreen aanval op Hamburg,Duitsland. Een laatsteradiosignaal werd ont-vangen om 21.52, maardaarna is er niets meervan het toestel gehoord.Het bleek dat de Whit-ley, een toestel doorveel piloten oneerbiedigaangeduid als de “vlie-gende schuurdeur”, wasneergehaald door denachtjagerpiloot Ober-

Dr. Pieter Veening[ Coll. Historische Vereniging Texel ]

Graf van Vincent Sature[ Foto: Jan Nieuwenhuis ]

Page 9: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 9

feldwebel Paul Gildner. Tegenmiddernacht was het toestelgecrasht op het wad achter deEendrachtpolder bij Texel.Er waren geen overlevenden ende gehele bemanning, waaron-der Vincent Sature ligt begravenop het eiland. Omdat het eroplijkt dat de speurtocht in Ameri-ka en Canada vastloopt heeftJan Nieuwenhuis getracht hetspoor terug te traceren naarPolen. Hij heeft daarvoor con-tact opgenomen met MaciejCzerwonka in Polen en hemgevraagd of hij een mogelijkheid zag om de fa-milie Korsydlowski te traceren (Czerwonka isfamilie van Józef Czerwonka die is omgekomenop 6/6/1942 bij de crash van een Wellington inhet IJsselmeer.

Hij heeft inmiddels al enkele bijzondere feitenover Vincent Sature weten te achterhalen die wijnog niet wisten. Het blijkt dat Sature zonder zijnvader (Władysław Jan Korzydłowski) en zijnmoeder (Felicja Maria Kobylańska) naar Canadais geimmigreerd. Hij kwam aan in Grande Point,Ontario, Canada op 17 september 1926 met hetschip Montcalm, en de naam die hij toen ge-bruikte was Saturnin Korzydłowski. In 1937kreeg hij het Canadees staatsburgerschap enwerd hij ingeschreven als Vincenty SaturninKorzydłowski. Echter, toen hij omkwam in 1941had hij de naam Vincent Sature, wat ook op zijngrafsteen staat vermeldt; Hij woonde toen inWindsor, Ontario, Canada.

Waarom nu deze naamsverandering(en)...Er werd eerst gedacht dat Vincent Sature wel-licht van Joodse afkomst zou zijn en dat hijdaarom zijn naam had veranderd. Het onder-zoek heeft echter uitgewezen dat hij niet Joodswas maar Pools. Een mogelijke andere, en zeeraannemelijke verklaring is, dat hij zijn naamheeft aangepast omdat Poolse namen in het En-gels moeilijk zijn uit te spreken. We zullen ditwaarschijnlijk echter nooit meer te weten ko-men, maar ondenkbaar is het zeker niet!

De Canadese politieman Chuck Konkel heeft ernog steeds moeite mee dat het lichaam van de-ze vlieger in een Nederlands graf op Texel ligtmet eigenlijk een 'verkeerde naam', en dat erwellicht nog familieleden in leven zijn die hemnooit echt hebben gekend.

De naam op het graf van Sature kunnen we na-tuurlijk niet veranderen, maar de beschrijvingop het digitale paneel op de begraafplaats kanuiteraard wel aangepast worden.

Naast de 37-jarige Vincent Sature zaten devolgende mannen aan boord van de Whitley:• Piloot F/L Eric Arthur Barsby (26 jaar)

Minehead, Somerset, Engeland• Waarnemer Sgt Jack Harris Knight (22 jaar) Woking, Surrey, Engeland• Co-piloot P/O Stanley David Steel (21 jaar)

Puke, Noordeiland, New Zealand• Marconist F/Sgt Eric Warburton (23 jaar)

Gross Isle, Manitoba, Canada

Nachtverbod

Jan Nieuwenhuis

Tijdens de oorlog was het verboden om in denacht je huis te verlaten en de straat op tegaan, uitgezonderd bepaalde personen (bv. aan-hangers NSB) en diegene die een 'sonderaus-weis' (vergunning) kon overleggen.Ook op Texel werd deze maatregel van kracht,getuige onderstaande tekst op een documentuitgegeven op 5 maart 1941.

OFFICIEELE MEDEDEELING

Met onmiddellijke inwerkingtreding is door denS.S. Standarten Fuehrer en den Commandur 4eS.S. Regiment Klingemann voor de geheele pro-vincie NOORD-HOLLAND bepaald, dat de ter-mijn, waarin het is verboden op straat te zijnvan 21,00 tot 4,00 uur is gesteld. Deze verbods-bepaling geldt niet voor de Duitsche Weermacht,

Whitley V

Page 10: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 10

voor de Rijks-Duitschers, in het bezit van eenpaspoort of van een partijboek der N.S.D.A.P. envoor personen, die in het bezit zijn van specialenachtbewijzen van de Ordnungspolizei.

In alle gevallen, waarin dit naar het oordeel vanden Burgemeester of resp. Commissaris vanPolitie noodig is, kunnen door dezen, aan be-paalde personen, bij voorbeeld nachtarbeiders incontinue-bedrijven, ook speciale bewijzen afge-geven worden om op straat te zijn.Dit bewijs moet voor een zoo beperkt mogelij-ken termijn worden afgegeven en kan ten hoog-ste gelden van 21,00 tot 24,00 uur.

Bij overtreding van de bepaling wordt de volgen-de boete opgelegd:Wie onbevoegdelijk op straat wordt aangetroffenvan 21,00 tot 24,00 uur betaalt 5 pct. van zijnmaandelijksch inkomen aan Winterhulp Neder-land. Die na 24 uur op straat is, 10 pct. De Ne-derlandsche Politie heeft voor het innen derboete zorg te dragen.Bovendien moeten de overtreders van de boven-genoemde bepaling TOT ZES UUR OP HET POLI-TIEBUREAU WORDEN OPGESLOTEN.

ONDER „STRAAT” IS TE VERSTAAN ELKE OPEN-BARE PLAATS BUITEN GEBOUWEN.

Texel, 5 Maart 1941,De Burgemeester van Texel, S. DE WAARD

Omdat het in de maanden maart-mei 'lamme-rentijd' is op Texel, en dat was in de oorlog nietanders, kregen bv. ook boeren die daar mee temaken hadden een tijdelijke vergunning metdaarin omschreven dat “indien het werpen vanlammeren zijn aanwezigheid noodzakelijk maak-te, hij zich van 20 tot 5 uur in de gemeenteTexel in de open lucht mocht bevinden…”.

Ontvangen spullen

April 2015:• Dirk Septer, Canada: Aantal boeken (vnl. RAF)+ folder Kolibrie helikopter • Eric Wagemaakers,Den Burg: DVD's/Video Marine Luchtvaartdienst• Hr. Velleman, Groningen: Knijpkat • W. v/dSlikke, Den Hoorn: 4 radio's • M. Vlasbom,Odijk: Huls/waterkruik • B. v/d Meer, Ooste-rend: 2 Jaargangen "Vliegwereld" • Mevr. A.G.Pen, Emmen: Maandblad "De Wervelwind"Mei 2015:• Jaap Bakker, Oudeschild: Jurk gemaakt vanBS armbanden • Theo Adraansen, Nijmegen:Foto en filmmateriaal ‘Market Garden’• J. Blaauboer, Opmeer: Ingelijste oproep• Jack Hofstra: Radio uit oorlogs-Dakota • Mevr.A. Bakkeren, Roosendaal: Enkele gedichten.Juni 2015:• Ad van Dommelen (via Gelein Jansen):Verzetskruis, diverse documenten.

Page 11: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 11

Page 12: Nieuwsbrief 2015 06 - Luchtvaart- en oorlogsmuseum Texel · 2020. 9. 18. · Focke Wulf Weihe en er zal geland worden op De Kooy. De Weihe is een tweemotorig lesvliegtuig voorzien

Jaargang 13 - Nr. 1, juni 2015

LOMT nieuwsbrief 12

Ondergetekende

Naam: ......................................................................................................

Adres: ......................................................................................................

Postcode: .....................… Woonplaats: ....................................................

Telefoon: ..................................................

E-mail: ...................................................................................................…

wil graag de activiteiten van het Luchtvaart- en Oorlogsmuseum Texel (LOMT) ondersteunen met eenjaarlijkse donatie van:

€ ................ (minimum bedrag 15.-)

en verzoekt hem/haar daarvoor jaarlijks een herinnering te sturen.

...................................... (datum)

De donateur

� Steunt de activiteiten van het museum en stelt de (onbetaalde) vrijwilligers in staat de collectie instand te houden, verder uit te breiden en te verbeteren.

� Heeft doorlopend gratis toegang tot het museum

� Ontvangt twee keer per jaar, rond de maanden mei en november, de museum nieuwsbrief

Formulier opsturen naar:

Luchtvaart- en Oorlogsmuseum Texel, Postweg 126, 1795 JS De Cocksdorp

LOMTDonateur worden