VERTROWVELIJK. +Gravenhage, 27 December 1950. NIEUW-GUII’JEA (IRIAN) CONFERENTIE, -

GEHOUDEE OP VOEf

Voorzitter: Mr ’ Je H, VAN MAARSEVEEN

Vice-voorzitter: IW, MOHAMAD ROEM,

Aanwezig zijn voorts:

(Voorzitter Nederlandse Delegatie)

(Vo orzi-t t e r Indonesische Delegatie )

Nederlandse Delegatie: Leden: Mr. D.U, S T E K E R

M r , A.M. JOEKES TiIr. NOS, BLOM

Adviseurs: Mr. GeE. BARON N. ,JOUWE B, KRIJGER J, POLDERIJAN h l r . F.E, J, VAN ‘ Secretarissen: n b , J. ABERSON

Indonesische Delegatie: Leden: Dr, J, LEIMENA

VAN ITTERSUM

DER VALK

Dr. SUnlIITRO DJOJOHADIKUSUMO HAMID ALGADRIE Mr. TENG TJIN LENG

Mr. MUH. YAJ3IN B. SAHETAPY ENGEL S. P A P A R E

Secretarissen: W. J, LATIJNETEI? Mevr, A . IDEAJH

.Adviseurs o Mr. SüNARIO

Uniesecretariaat: -*--

Mr. Th.H. BOT, Adjunct Secretaris-Gene-

&Ir, SIJMARDI MAFiGUNKUSUMO, k,d junct Secre- t arishGeneraa1

raal

- 2 -

De VOORZITTER opent de vergadering en geef t he t woord aàn de l e i d e r van de Indonesische Delegatie,Mr. MOK. ROEnl,

De l e i d e r van de Indonesische Delega-tie, M r . MOH. ROEM, l e e s t vervozgens de volgende verk lar ing voor (vide b i j l a g e I, waarvan de v e r t a l i n g a l s .b i j lage I1 i s bijgevoegd).

Hierna neenit de l e i d e r van de Nederlandse Delegat ie , Mr. VAN I;LWISEVEEN, he-t woord en l e e s t de volgende ve rk la r ing v o o r (vide b i j l a g e 111) .

Na de voorlezing v e r k l a a r t Nr. VLN B"u",i,RSEVEEN, da t de Indo- nesische v e r t a l i n g zo spoedig mogelijk aan de Inûonesische De- l e g a t i e t e r beschikking z a l worden gesteld.

Waar niemand he t woord ver langt over de afgelegde verkla- r ingen, w o r d t ?vergegaan t o t bespreking van het volgende con- cept-comunique, da t d o o r . M r r Blom aan de vergadering wordt voorgelegd:

'!Nadat op en na 23 December j.1, de beide de lega t ies t e r Nieuw-Guinea Conferentie nog informeel enkele malen b i j e e n wa- ren geweest, hee f t heden de s lotvergadering van deze f a s e van de onderhandelingen -p l aa t s gehad. Tijdens de onderhande.1ingen z i j n de wederzijdse standpunten' u i tvoe r ig ui teengezet en,zijn verschil-lende voorstelleri. t e r t a f e l gebracht om deze t e over- bruggen, zoals reeds gebleken i s u i t de eerder gepubliceerde stukken. Ook nadien z i j n nog nadere suggest ies gedaan van bci- de z i jden , zoals u i t d e . o p de vergadering Van hedenmiddag d o o r de beide de l ega t i evoorz i t t e r s afgelegde verklar ingen b l i j k t . ! '

De VOORZITTER schorst h ie rop de vergadering, teneinde de Indonesische Belegat ie i n de gelegenheid t e s t e l l e n he t con- cept-corrimuniqué t e bestuderen. ,

Na de heropening van de vergadering s t e l t Xlr. MOH, ROEIA de volgende wijzigingen i n he-t concept-communiqu6 voor:

I n de e e r s t e z in waren de woorden "van deze fase" t e schrappen, t e r w i j l aan h e t s l o t ware t e constateren, da t de onderhandelingen n i e t t o t overeenst cmning hebben ge le id .

Mr. V'LN 1~IldRSEWEN verzoekt op z i j n beurt om schorsing van de vcrgadering.

Na heropening ve rk laa r t Mr. VAN NAARSEVEEN, d a t h i j bezwa- r en heef t tegen de voorgestelde wijzigingen. Daarmede zou in- mers tevens automatisch het Nederlandse voor s t e l , vervat i n de z o j u i s t voorgelezen verk lar ing , verval len, De Nederlandse Dele- g a t i e zou alsnog gaarne h e t antwoGr6. van de Indonesische Rege- r i n g tegemoet z ien op haar voors te l .

Mr, XlOH, ROEM v e r k l a a r t , da t i n de verklar ing van de Indone- s i sche Delegatie t'en d u i d e l i j k s t e naar voren komt, da t z i j de- ze conferent ie a l s geëindigd beschouwt op grond van de haar ge- geven i n s t r u c t i e ,

k-r_. VAN NAARSEVEEN

- 3 -

Mr. VAFT IIAARSZVEEN g e e f t d c voorkeur aan dc volgende r e d a c t i e :

tiop de lieden gehouden vergader ing van de Nieuw-Guinea r e n t i e z i j n de navolgende ve rk la r ingen afgelegd" : m r k l a r i n g e n van be ide d e l e g a t i e s ) . .

(volgen de Conf e-

M r . MOH. ROEI!,'í s t e l t v o o r i n p l a a t s van "vergadering" h e t woord "slot-vorgaderingii , op t e nenien. a

Mr. VAN ELAARSBVEEN z e g t , d a t d i t j u i s t de kwest ie i s waar-- over men h e t n i e t eens kan worden. B i j een gemeenschappelijke v e r k l a r i n g (liet comiuniqué) z a l nen liet over een gemeenschap- p e l i j k ui tgangspunt eens moeten z i j n . Wanneer d o o r de Indone- s i s c h e Regering afwijzend op l iet l a a t s t e Tlederlandse v o o r s t e l zou worden besch ik t , i s e r v o o r de Nederlandse De lega t i e e e r s t a a n l e i d i n g t e concluderen, d a t geen b a s i s voor v o o r t z e t t i n g d o r onderhandelingen aanwezig is o

N a een k o r t e be raads l ag ing waarb i j de p a r t i j e n h e t n i e t eens kunnen worden of deze ve rgade r ing ccn s lo tve rgade r ing i s en ie- d e r haa r ekgcn s tandpunt handhaaft , s t e l t Mr. MOH. ROEM voox o a geen communiqué u i t t e geven.

.- L Aldus w o r d t bes lo ten .

N i e t s meer aan de orde z i jnde ' s l u i t de VOORZITTER de vcrga- der ing , na de Indonesische Delega t ie (?en goede r e i s n a a r Indo- n e s i ë l;e hcbben gewenst en d a a r b i j de hoop te hebben ui tge- - sproken, d a t de be ide d e l e g a t i e s i n de konicndc t i j d w i j s h e i d en s t e r k t e mogen b e z i t t e n ,

B i j l a g e I

Wan i ie tua, Rapat jang terhormat i

4. Desenîber sampai t a n g g a l 1 4 Desember t a h u n i n i , dan sesudahnja Dele? g a s i Hepublik Indonesia mengadakan hubungan l a g i Üengan Yernerintah- n j a d i D j a k a r t a pada t a n g g a l 18 dan 19 uesember tahun i n i 9 maka K a m i padn h a r i Saptu t a n g g a l 23 Desember jang l a l u telL& Renjampaikan kepada Yuan 'Ketua pendapat Pem6rintah Hepublik Ind?)nesia jang i i s u - sun kembali dangan maksud untuk mengatasi . k e s u l i t a n - k e s u l i t a n keda- lam dan k e l u a r jang d ihadap i s l e h Pemerintah masing-masing. Sesudah k i t a mengadakan perundingan-perundingan unt-uk beberapa lama, maka t e r n j . a t a l a h benarn ja apa jang dika-takan oleh Yuan Ketua dalam pem- bukaan Konperensi , bahwa didalam tempo 23 hari k i t a t i d a k dapat ment j a p a i perse tudjuan t e n t a n g s t a t u s p o l i t i k I r i a n Barat dengan s::dah mendapat pengesahan d a r i Yarlemen.

j a :,onperunsi jang b e r d j a l a n i n i sebelum a t a u pada t a n g g a l 27 Uesem- b e r t ahun i n i d i a c h i r i dengan sua tu keterangan bersama jang i s i n j a s ebaga i b2ri.ku-t:

Sesudahnj i De legas i Hepublik Indones ia dan De legas i Bela ?a mengadakan perundingan t e n t a n g soa1 I r i a n Barat sed j a k tangga P

Oleh karena i t u Kaka ppvndapat Indones ia d isusun lcembali, supa-

i , B a h w a kedua pinak b e r s e t u d j u denLan penjerahan kedaulatan atas I r i a n Barat o leh Kerad jaan iqieder l a n d kepada Republik Ind one s ia . U a h w p penglnksanaan d a r i pad2 prn jerahan B::daulat.an,it;n:..akan

. dilangsungkan pada sua tu h a r i jang t e r t ; n t u d iper tengahan t a - hun l y ' j l .

111. Jahwa sebelum h a r i penglcksanaan penjerahan i t u akan 'diadakan Konperensi l a g i untuk mentadakan persc tud juan-pzrsetud juan jang chusus be rdasa r kspada 7 fascnl jctng telah dimadjuken r eh

Bc t ra t .

11

pihak .indonesia untuk niem-:lihara kdpentingan .je&mda d i Ir. di n

Yi'anggal 27 ueszmber &dalah b e r a c h i r n j a tahun jang dalam perse tud juan Konpeïíensi Med j a du rda r dalarn t 2 m p ; p o l i t i k harus d i s e l e s a i k a n d-ngan perundinban.

, lum 'akan memenuhi lengkap keinginan umum d m i rakjcrt I n d o n e s i a t t e . t a p i denban keterangan i t u akan t e r t j z p a i parsu tudjuan tentJang 1 ~ 1 jang pokok dan dapat d i s e l e s z i k a n apa jnng belum t e r t j a p û i padpha- ri i n i .

'_rempo sampai kepada penglaksanaan penjerahan kedaulat ctn -bukup untuk rnenjelesaikun k z s u l i t a n - k e s u l i t a n jang d ihadepi k e l u a r &n k e d a l m oleh musing-masing p ihak , i s t imewa dcpxt d i s2 l e s a i k a n .e- ngan seksarna kepent ingan-kvpent i n g m de landû d i I r ian :Barat jpe; harus dipertimbangkan benar-benar , j m g kami be r sed ia mempsrhti-r I itu sepenuhnju.

hingga tidak akan terganggu l c g i p roses perkembangcn kerd j,i-s$a antara Nederland-Indonesia dan tempat Indonesia d a l u m keadannrunin jang &en t ing s sp ; r - t i sekmang i n i . P ihak Indonesia rnerasa rnenbsci

menolak p>ndapa-t Indonesia jcng t e l a h d isusun k.;mbzli s e p e r t i ' r d i d i t rangkan d i a t a s .

Dengan dernikian s t e b i l i s a s i d i Indonesia nken terdjarnin, )e-

bahwa d i d a l a m d jawab j m g kami t e r i m a kemcrin pihak 3elanda m,ih r.

- 2 -

Pada h a r i jang ntenghadapi t c n g g a l jang f z t a l , ~ i h a k B e l a d a mengadjukan dua buah usul :

1) Supaja kedaulc tan ?.tas I r i a n a a r a t dissrrihkan kepsda Uni , s e - dang Pemerintahan ( b l h e e r ) akan t e t a p d i t angan .delenda. Usu1 i n i s e k e t i k a dapat k i t a t o lak dengan pas t i karena keniung- kinan jang sedemikian i t u t e l & mendjadi buah p i k i r a n dan pen.;- t a p a n s i k a p t e rhadap kemungliinan i t u didalam tnhun jzng l a l u . Adcpun a lnsan i a l a h , karena perliubungam Belanda t e r h x l a p I r i a n Barat d d N 2 ' dr!soihj? i a i n ' denLi.n kiiabung?.n IndonesfZ,; deri,y-g' I k i a n 23X=it d'Xl k i t 2 -t id?.k d*,p,?.t nienjam?.]rt?,n 2tF.u meqeysutukal- .de- n & m pihsk: de lanck. diû,o,lf:m sust u hubun3c.n k a l u n i a l t e r h a d g i.r.Lc,r

LTLll * S e l a n d j u t n j a t i d u k dapa-t k i t a t e r i m a pe land ju ten Pemerintah Be-

ke jak inan dan pend i r i an k i t a landa d i ï r i a n Bara t , kar na k i t a tid2.k dapat mengakui pz l and ju tan Pemerintah a s i n g d ibag ian jang menurut adclLah sebagian dar ipzda t a n c h a i r k i t a s z n d i r i .

2 ) Usu1 jang kedua jang pnda smt i t u djuga pihak i3:lznda mûdju- kan, ialah untuk rndland ju tkan perundingan dengan d jasa-d jc.sa b a i k b n c i . Terhadap usu l i n i kami berpendapat b3.hw.a kumi t i d a k hc rus membe-

r i djawnban, Terp isah cìaripadu soa1 apckzkt u s u l i t u a d a daxmnjq . dalam perse tud juan Konperensi Illled ja Bundnr :Easl: 1 2 Yiagam Penj :r&an Kedaula'tan, - jang menurut pendepat kami t idr ik szdemikian - , kami berpendapat bphwa Konperensi i n i sudah d a p s d i n c h i r i , k a r 2 m t21cah t jukup peflukcran piki:ran d i d j d a n k a n d a n segala kemunGkinan t e l a h d i t i n d j a u , t \ i dak h a n j a dzlam Konpvrensi i n i d jug?. berdasur kepada s e g a l a usahu bmgst: Indones ia s e d j a k tangga'l 27 Desember tahun azng lampau. Lagi pul?. sùdah sampui k i t a pada h x r i t anggo l 27 Desember dr'lcm mana s ta tus p o l i t i k ï r i a n Bzrat menurut rdrse-bud juan Konperan- s i Med j a Bundar s3d j a k mula didalarn pend i r i an kami mend j u d i h z r i psnghabiszn untuk menjudahi Konperensi i n i .

.

Oleh karena i t u ketrrang2.n i n i hendak .k:nmi 2.chiri dengan per- n j a% aan: I. Bahwa rlepublik Inti ony s is t u t ap mampertchankan t-untut cn at as Iri-

an Barat, i a l a h sebagian d m i daerah Indones ia . JEihwa s t c tus -quo z tas ï r i n n Barst jang menurut Konperensi Med j u Bundm Ukan t e t a p ber lcngsung dengan perse tud j u m pihak Indo- n e s i a , mulai h a r i i n i ber langsung dbdng;lln t i s d a perse tudjuan l a g i d a r i H2publik Indones iz . Yuan Ketua, pada a c h i r penutup Konperznsi i n i Ue lagzs i '?publik

11.

Indones ia atas nama reiner int& mengut jcpkan t v î ? i m a kasih a ta ; pene- r i m a n n jong ramah-tamah kepada Pemerintuh A ? l m d ~ selamc Konperensi berd j z l a n .

s-Gravenhqe , 27 Uesember 1953.

E x c e l l e n t i e s , I \ I i jne Eeren!

Nadat de i l e l ega t i e -Jan de Republik 1ndonesi.a en de Neder- l andse Delega t ie vanaf 4- December t o t 1 4 DecemTSer van d i t jaar geconfereerd h&berL over ;iet g e s c h i l West; I r i a n , en nadat de Delega t ie van de Reimblik Indonesia een hernieuwd contac t h e e f t opgenomen met haar Regeriilg t e Djakar ta op 18 en 19 Pecenber j o l o , hebben w i j U:, Ki'jnheer de V o o r z i t t e r , op ZaterclaG 23 De- cember j .1. d e opvat t ing VZA onze Legering medegedeeld,kze opva t t ing hebben wij opnieuw geformuleerd, opdat de A . ; c ~ e i l i jkhe- den - zowel nzar bfinxien a l s M&.&L' bi*i.ten - wa2rmei'e bei6.e Rege- r ingen t e kampen heSben, zouden kumen :,!orden o p l o s t .&jarjat v i j en ige t i j d hac*deii geconzereera , b1ekel.l de wuarden g e u i t d o o r U , T î i jnheer de Voorzi tLer , b i j cl-e opening der c o n f e r e n t i e , na- m e l i j k , d a t w J . j biririen de t i j d v a l 2'3 dagen geen overeenstem- ming zouden kunnen bere iken ter, aanz ien van de p o l i t i e k e s ta tus v m West I r i a n meiie E i e t c;oedkeuring van de Vol~svertegenwoordi- g i n g , w7 rimi.:;. tt: beva t t cn ,

formuleerd, oi2,,dat deze c o n f e r e n t i e vóór o f op 27 Lc'cexber van d i t j a a r beëindigd zou !cv.rìïien worieïi met; een gemoenscl-;áppeli jke v e r k l a r i n g van de volgende inhoud: I C da t beide p a r t i j en i . o t overeenstenming z i j n gekomen

over de overdracht dcr. s o u v e r e i n i t e i t over West I r i a n d o o r h e t Soninkr i j k der Hederl.anden ::an de Republik Indone sia ;

92; i e z e reden werd he.;; Indonesische s t a n d p u t opnieuw ge-

11. d a t de f e i t e l i j .e overdracht d e r s o u v e r e i n i t e i t z a l

I11 n d a t v66r d e d a g van de f e i t e l i j k e overdrach3 w c d c r d u

p laats hebben op een bepaalde datum medio 1951;

cen confcrent iG z a l trorden gehouden om op bas5s van

2 -

de reci.ds van Indonesische z i j d e naar voren gebrachte 7 puntsn , bi. jzondere overeenkomsten aan ,e gaan,voor de v e i l i g s t e l l i n g van de PTtderlandse belangen i n West I r i a n .

Op hoden 27 December e5ndigt hc;t i n d e overeenko~ist van de Konrie Ta fe l Conferent ie genocmde jaar , i.Taarin d e p o l i t i e k e s t a t u s van West I r i a n middels onderhandelingen moet z i j n opge- ist >Allioewel 2.e w,7t;fige:ioenide vv rk la r ing nog n i e t t e n volle aan de algemene wens van het 1nd.onksische volk beantwoordt, zou daarmede nietterliin t o c h enige ovcrecnstomming z i j n b e r e i k t , cver h e t grondgsschi l en zou d a a r d o o r de ri:ogeliJkheid worden geopend om a l hetgeen waaromtrent de beide p a r t i j e n h c t n o g n i e t eens z i j n , t o t oplossing t e bïengen.

E r zou oas i n z i e n s t o t op G.e dag van verwezenl i jking va,n de ovzrdracht der s o u v e r e i n i t a i t nog vvldoende t i j d . om de moei- li jkheden, waarmede beide p a r t i j en t e kariipen hebben, zowel naar binnen als nEzar buiken, op t e l o s s e n . I n hel; b i j zonde r zouden de Nederlandse belangen i n West I r i a n , wamaan w i j bere id z i j n de v o l l e a m d a c h t t e schenken, terdec;e en zorgvuldig ovcrwogan c: n v 6 r v o 1 g en s Q e w aa r b :> r g d kunne n ~7 o r d i: n.

als de. p l a a t s , lirelka Indonesia thans i n dit spannend t i j d s g e - wr i ch t inneemt, g e s t a b i l i s e c r d b7 i jven , terwijl h e t ontwikke- l i ngsp roces van d e samenwerking tu s sen Nederland en Indonesia d a a r d o o r n i e t zou i..'orden gcstoord.De Indoncsische Ee lega t i e moet t o t haar 1i;edweze.n c o n s t a t e r e n , d a t de iLederland.ne Dele- g a t i e i n haar antwoord van g i s t e r e n , hk t opnieuw gsformulrerde Indoncsische standpunt , g e l i j k boven i s u i t e c n g e z e t , t o c h nog h e e f t afgewCzen,Damenteg;c:n zijn aan de vooravond van d e f a t a l e datum van Nederlandse kant twee. v o o r s t e l l e n naar voren gebracht! nameli jk:

Op deze wi jze z o u , zo:rel d e t oes t and i:n 1ndoncsi.b z e l f ,

I " De S o u v e r e i n i t e i t o v e r West Irii'lr-i z a l aan de Neder- lands-Indom sischi, Unie worden ovtrgedragen, t e r w i j i

he t F e i t e l i j k belicer i n Nederlandse handen b l i j f t ,

D i t v o o r s t e l kunn5:n we r e L d s op d i t moment d e f i n i t i e f

a f v i j z e n

- 3 -

a fwi j zen , aangezien z?hanig v o o r s t e l i n d e l n o p van h e t afge- lopen jaar d o o r ons be re ids i n bcsohouwing i s genomen, en w i j

daaromtrent rec,ds ons standpunt hcbben bepaald. 3nze ovcrweging i s namel i jk , d a t de vtrhoudirig tu s sen Nederland en West I r i a n i n wezen van geheel andere aard i s dan d i e tu s scn In4onesia en West I r i a n en d a t w i j ons n i e t kunnen g e l i j k s t e l l e n ?f vcreen- ze lv igen met Ne4erland i n een k o l - n i a l e verhouding t G r i opzichte van Wezt I r i a n .

Verder kunnen w i j de v o o r t z e t t i n g van h e t Nederlandse be- s t u h r i n West I r i a n n i e t aanvaarden, aangezien w i j h e t voor t - duren van een vreemd bes tuur n i e t kunnen erkennen ovcr een ge- b i e d , d a t naar onze over tu ig ing en standpunt een dee l i s van ons vader land , 11. Het tweede v o o r s t e l , d a t eveneenst o p bovenbedoeld

t i j d s t i p , van Nederlandse z i j d e naar voren werd ge- braoht, , b e h e l s t h e t voo<r t ze l t en van de onderhande- l i n g e n met gebruikmaking van de goede d i ens t cn van de U . N . C . 1 .

Ten opz ich te van d i t v o o r s t e l menen w i j he t antwoord schul- d ig t e moeten b l i jven .Afgez ien van de vraag of voor d a t voar- s t e l grond genoeg aanwezig zou z i j n i n de Overeenkomst van de Ronde T a f e l Conferent ie - quod n ~ m - z i j n w i j van mening,. d a t deze confe ren t i e thans beëindigd moet wwden, aangezien naar ;.nze mening reed8 voldgende van gedaohten i s gewisseld en alle nogel i jkheden b e r e i d s z i j n overwogen en zu lks n i e t s l e c h t s t e deze r c o n f e r e n t i e doch ook gez ien a l l e pogingen t e n deze van h e t Indonesische volk s e d e r t 27 December van h e t v o r i g jaar.Bo- vendien waren w i j van meet af aan de cpva t t ing toegedaan, d a t . volgens de Overeenkomst de r Ronde Ta:feL Conferent ie de dag van 27 Dccember de la;.,tste dag moet z i j n van de c o n f e r e n t i e , welke de u i t e i n d e l i j k e p o l i t i e k c s t a t u s van West I r i a n z3u moeten be- pa len .

de volgende v e r k l a r i n g , riameli j k :

I, d a t d e Rcpublik Indonesia Haar' aanspraak op West I r i a n

- Derhalve wensen w i j deze u i t c e n z e t t i n g t e beëindigen met

b l i j f t handhaven, namelijk d a t d i t gebied deel u i t k

-- 4 c

maakt van h e t grondgebied van Indonesia; 11, d a t de status quo over West I y i a f l + d i e volgens de

Ronde T a f e l Conferent ie s l e c h t s :niet toestemming van Indonenia zou voor tduren , vanaf (deze dag w o r d t voor t - g e z e t , ev'enwel zonder evenbedoelde instemming van d e z i j d e van de Republik Indonesia .

E x c e l l e n t i e s , Mijne Heren,

De Delegat ie van de Republik Indonesia moge aan h e t s l o t van de beë indig ing van daze Confe ren t i e , namens Hare Regering haar opreohte dank be tu igen voor de 'door ' d e Nederlandse Rege- r i n g verle'ende g a s t v r i j h e i d gedurende deze Confqrent ie . .

s-Gravenhage, .

27 December 1950;

Mijne I-Ierei!,