LONDON CITYVerre bestemmingen aan de horizon

Nummer 43 | maarT 2017 | eeN uITgaVe VaN reIsmeDIa BV | LuChTVaarTNIeuws.NL | ZakeNreIsNIeuws.NL

Niet langer alleenheerser in IsraëleL aL

PrIjs: € 7,95

ZOmerrOuTes Netwerk in Nederlanden België groeitkNmIextreem weer groeiendefactor voor vliegverkeer

Het grootste luchtvaart- & zakenreismagazine in de Benelux

7

Voorwoord

retVluchtenZoals u weet is de luchthaven Schiphol zo goed als volgelopen. Om te selecteren wie er wel en niet ‘bij horen’ worden luchtvaartmaatschappijen in hokjes geplaatst, gerangschikt naar het belang voor de BV Nederland. De betreffende hokjes variëren van ‘een grote waarde voor de hub Schiphol’ tot ‘overbodig en rijp voor uitplaatsing naar Lelystad’.

Afgelopen maand is er een nieuwe kwalificatie geïntroduceerd, namelijk die van ‘pretvluchten’. De Omgevingsraad Schiphol en de Werkgroep Toekomst Luchtvaart introduceerden de term in hun petitie aan de Tweede Kamer. Schiphol is veel sneller gegroeid dan verwacht en dat komt vrijwel geheel door zogenaamde ‘pretvluchten’ zonder toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie. Vinden beide organisaties.

Deze redenering schoot in ieder geval directeur Michiel Meijer van TUI fly (tegenwoordig los van elkaar geschreven) in het verkeerde keelgat,  omdat het onderscheid tussen ‘puur leisure’ en ‘puur zakelijk’ volgens hem niet opgaat. Zijn maatschappij zorgt voor concurrentie en routes naar bestemmingen die uniek zijn voor Schiphol. Recentelijk toonde TUI het lef om, in samenwerking met Surinam Airways, vluchten naar Suriname aan te kondigen. Samen willen de partijen zorgen voor een scherp prijsaanbod en verdere ontwikkeling van dit prachtige vakantieland. Iets wat Martinair in het verleden niet lukte.

De concurrentie van prijsvechters - ook zij zijn verantwoordelijk voor de zogeheten ‘pretvluchten’ - vormt inmiddels een belangrijk onderdeel van de Nederlandse mobiliteit. Een doordeweeks retourtje Amsterdam-

PGenève kost bij easyJet 50 euro, terwijl je bij KLM al gauw 200 euro kwijt bent. Dat is toch prima voor deconsument? Wil je punten sparen voor jezelf en je bedrijf, kunnen zitten voor je vlucht en droog aan boord stappen, dan kies je KLM. Heb je geen probleem om staand te wachten en via een trap aan boord te gaan (met het risico op een nat pak), dan kies je easyJet. Zo zijn er tal van routes waarop er sprake is van gezondeconcurrentie tussen traditionele airlines en low cost carriers.

Intussen staat Luchtvaartnieuws Magazine niet stil. Deze maand hebben we de honderd pagina’s aangetikt. De dikte is geen doel op zich, maar geeft wel de ruimte om veel verschillende onderwerpen aan te snijden en zo een breed lezerspubliek te bedienen. Uit een afgelopen maand gehouden enquête beloonde u als lezer het magazine opnieuw met een dikke 8. De score was zelfs iets hoger dan een jaar geleden. Deze maand passeert opnieuw een breed scala aan onderwerpen de revue. Eigenlijk te veel om op te noemen, dus leest u zelf maar! Rob Somsen,Uitgever

abonnee worden?kijk op www.luchtvaartnieuws.nl/abonnee

of op www.zakenreisnieuws.nl/abonnee

luchtvaartnieuws zakenreisnieuws

@luchtvaart @zakenreisnieuws

8

inhoud

LONDON CITY kIjkT VerDer KLM keerde terug met een lijndienst tussen London City en Schiphol, maar de Britse zakenluchthaven heeft haar zinnen gezet op verder gelegen bestemmingen.

ZOmer VOL NIeuwe rOuTesHet zomerseizoen brengt ook deze keer weer veel nieuwe lijnvluchten vanaf Schiphol, Brussel en kleinere luchthavens in Nederland en België.

eL aL geLOOfT IN De TOekOmsTOndanks de liberalisering van de Israëlische luchtvaartmarkt ziet EL AL voldoende mogelijkheden om haar positie in de toekomst veilig te stellen.

geeN VerrassINgeN meer BIj kLmDe laatste Boeing 777 van KLM is voorzien van een nieuw interieur. Daardoor krijgen passagier nu in elk toestel hetzelfde product voorgeschoteld.

exTreem weer BrON VaN ZOrgKlimaatverandering of niet, feit is dat het weer de komende jaren meer extremen laat zien. Aan het KNMI de taak de luchtvaart daar zo goed mogelijk op voor te bereiden.

in dit nummer

20

28

50

81

13

13

20

50

9

10 De wezen uit het Oosten19 Column: jan Cocheret 25 Nog veel te bereIken voor a4e33 De andere kant van Valencia38 kort Luchtvaartnieuws 41 undagrid maakt luchthaven slimmer 46 Top 10: meest gezien op schiphol48 hotelnieuws52 Zakelijke reiswereld als community59 special: met de trein naar het vliegtuig65 winnen! eerste klas tickets naar Parijs

66 Vluchtverslag: amsterdam - Lissabon68 social media70 kort Zakenreisnieuws72 De hete adem van schiphol 75 surinam airways slaat vleugels uit 78 foto van de maand86 american express: meer focus op ZZP’er en mkB93 mobiliteitsnieuws94 In de wolken96 Volgende maand in Luchtvaartnieuws magazine

en Verder

28

81

inhoud

Luchtvaartnieuws Magazine is altijd op zoek naar bijzondere, spannende, onthullende en verrassende nieuwtjes over en uit de zakenreis- en luchtvaartindustrie. Deel gerust uw kennis, ergernissen, verhalen, ervaringen of leuke anekdotes met ons redactieteam. Wij zitten voor u klaar! Uiteraard gaan we discreet met uw informatie om.

Mail naar redactie@luchtvaartnieuws.nl of redactie@zakenreisnieuws.nl

Liever uw verhaal persoonlijk aan ons vertellen? Bel dan met de redactie op 0343-531310.

Heeft u recent een bijzondere foto van een vliegtuig of luchthaven gemaakt? Deel deze gerust met de redactie en misschien wordt uw inzending wel de nieuwe ‘Foto van de Maand’. Alleen foto’s uit de burgerluchtvaart en business aviation komen in aanmerking voor plaatsing. Ook uw nieuwsfoto’s zijn van harte welkom!

10

Zou het er in 2017 van komen? Na jaren van voorbereidingen lijken twee grote

vliegtuigfabrikanten bijna gereed om hun paradepaardjes vleugels te geven. In

China trappelt COmaC om met de C919 het luchtruim te kiezen. en als het aan

uaC uit rusland ligt, vliegt ook de nieuwe Irkut mC-21 dit jaar voor het eerst.

Beide fabrikanten hebben hun pijlen gericht op de airbus a320 en Boeing 737.

e wezen uit het oostend

De meeste passagiersvliegtuigen worden verkocht in de markt voor vliegtuigen met een capaciteit van 150 tot 200 passagiers. Een markt die Airbus en Boeing al enkele decennia dicteren. Dankzij het duopolie is het tweetal momenteel samen goed voor zo’n duizend toestellen per jaar. De Amerikaanse en Europese bouwers voeren hun productiecapaciteit ieder jaar op om tegemoet te kunnen komen aan de enorme vraag. De nieuwste modellen - de A320neo en 737 MAX - zijn absolute bestsellers. Het is niet verwonderlijk dat industriële grootmachten als China en Rusland hopen mee te kunnen

profiteren van de groei die voor de luchtvaart is voorzien. Al was het al uit prestige.

De Commercial Aircraft Corporation of China (COMAC) en de United Aircraft Corporation (UAC) volgen het voorbeeld van Bombardier. De Canadese vliegtuigbouwer heeft haar horizon verbreed met de CS100 en CS300. Met de CS300 tapt Bombardier uit de onderkant van de markt voor A320’s en 737’s. Het toestel komt echter capaciteit tekort om de meest verkochte varianten van beide types naar de kroon te steken. Bij Bombardier kunnen alleen klanten

TEKST: Steven van den Berg

11

nieuws

terecht die genoegen nemen met maximaal 160 stoelen aan boord.

fLexIBILITeITCapaciteit is ook een beperking voor de Chinese C919. COMAC zet geen volledige vliegtuigfamilie op de markt, zoals Airbus en Boeing die hebben. De C919 kan op verzoek van klanten geleverd worden met een vergroot vliegbereik, maar varieert niet in formaat. Dus blijft de keuze beperkt tussen een tweeklassen configuratie met totaal 156 stoelen of een enkele klasse met maximaal 174 zitplaatsen. Daarmee kan de C919 niet tippen aan de flexibiliteit van A320- en 737-serie. Dat zal een groot aantal klanten ervan weerhouden om voor de Chinese nieuwkomer te kiezen.

Als het op assortiment aankomt, heeft de klant meer mogelijkheden bij de MC-21. De Russen brengen als basismodel de MC-21-300 uit. Dat toestel is ruim drie meter langer dan de C919 en kan worden voorzien van 160 tot 211 zitplaatsen. UAC brengt ook een kleiner model uit, de MC-21-200 voor 130 tot 176 passagiers. Het is geen geheim dat de Russische fabrikant tevens broedt op plannen voor de MC-21-400, een verlengd model waarmee mogelijk tot wel 240 passagiers kunnen worden vervoerd. Klanten die opteren voor de MC-21 - de naam staat voor ‘vliegtuig van de 21ste eeuw’ - krijgen dus minstens zoveel keuze als bij Airbus en Boeing.

Zowel COMAC als UAC maken voor hun nieuwste toestellen gebruik van veel westerse technologie. De twee bedrijven hebben ervoor gekozen om klanten in elk geval te laten profiteren van gerenommeerde motorfabrikanten. De C919 zal uitsluitend worden geleverd met LEAP-motoren van het Frans-Amerikaanse CFM. Van dat motortype maken ook Airbus en Boeing gebruik voor respectievelijk de A320neo en 737 MAX. Kopers van de MC-21 hebben de keuze tussen de Russische

Aviadvigatel PD-14 en een variant van de Pratt & Whitney PW1000G, een Amerikaanse krachtbron die ook beschikbaar is voor onder meer de A320neo en Bombardier CS300.

OrDersUAC heeft tot nu toe 150 tot 200 exemplaren van de MC-21 verkocht. Het orderaantal voor de C919 ligt tussen de 550 en 600. In beide gevallen is er nog nauwelijks klandizie van buiten de eigen landsgrenzen. Voor de MC-21 hebben zich vrijwel uitsluitend luchtvaartmaatschappijen en leasebedrijven uit Rusland gemeld. Voor de C919 geldt hetzelfde in China. Voor westerse bedrijven lijkt het voordeel van een lagere aankoopprijs nog niet op te wegen tegen de argwaan die passagiers koesteren tegen in China en Rusland gefabriceerde modellen. Daar komt bij dat de A320neo en 737 MAX telgen zijn van een hoog aangeschreven familie. De C919 en MC-21 missen zulke betrouwbare ouders.

De verwachting is dat COMAC en UAC het dus vooral moeten hebben van klandizie op eigen bodem. Chinese en Russische luchtvaartbedrijven hebben

echter de laatste jaren op grote schaal bij Airbus en Boeing gewinkeld. Deze ondernemingen zullen hun vlootstrategie niet opeens veranderen ten gunste van de C919 en MC-21. Wat COMAC mee heeft, is de enorme Chinese markt. Die biedt voldoende potentie voor een hoopvolle toekomst van de C919. Voor de MC-21 is dat nog maar de vraag. De Russen - maar ook de Chinezen - zullen daarom alles op alles zetten om voet aan wal te krijgen op de westerse markt. Lukt dat niet, dan zijn er altijd nog kansen in Zuid-Amerika, Afrika en grote delen van Azië. Aan de groei van de wereldwijde luchtvaart zal het in elk geval niet liggen.

De MC-21 werd in 2016 onthuld in bijzijn van de Russische premier Dmitri Medvedev. Foto: UAC.

De C919 wordt aangedreven door

LEAP-motoren van CFM. Foto: Comac.

Bij de C919 is de keuze

beperkt

13

De stadsluchthaven breidt de komende jaren flink uit. Vorig jaar gaf het stadsbestuur groen licht om de terminal uit te bouwen, zeven extra opstelplaatsen voor vliegtuigen

te realiseren en een taxibaan aan te leggen naast de enige start- en landingsbaan, waardoor toestellen niet meer op de baan hoeven te keren. De capaciteit van London City Airport

TEKST: Klaas-Jan van Woerkom

London City airport is weer een stukje kleurrijker, door de komst van

rechtstreekse vluchten van kLm Cityhopper. hoewel de vluchten naar schiphol

goed zijn voor het netwerk van de Londense zakenluchthaven droomt CeO

Declan Collier van vliegverbindingen met verder gelegen bestemmingen, zoals

de Vs en het midden-Oosten.

ondon city hooPt oP Verre Vluchten

l De bescheiden terminal van London City

Airport. Foto: Reismedia.

14

moet in 2025 zijn opgevoerd naar 6,5 miljoen passagiers en 32.000 vliegbewegingen per jaar.

De uitbreiding betekent niet alleen een opsteker voor de luchthaven zelf. Het zakendistrict Canary Wharf, dat pal naast de luchthaven ligt, gebruikt London City Airport als toegangspoort tot de wereld. “Doordat wij kunnen blijven groeien, stijgt de interesse van bedrijven om zich hier te vestigen. Vooral Chinese ondernemingen ontwikkelen bouwplannen voor nieuwe kantoren”, zegt Collier, die

sinds 2009 de scepter zwaait over de luchthaven.

uITBOuweNOp de grote tafel in zijn werkkamer tekent Collier op een recente luchtfoto uit hoe London City Airport zich de komende jaren ontwikkelt. “We laten elke twee jaar een nieuwe foto schieten, aangezien er veel in deze omgeving verandert.” Op de plek waar nu nog water ligt, aan de zuidkant van de enige start- en landingsbaan, komt het nieuwste deel van het platform, waar vliegtuigen geparkeerd kunnen worden. “De meest recente uitbreiding aan het platform dateert alweer van een tijdje geleden, toen we ruimte nodig hadden om de Airbus A318’s van British Airways te kunnen accommoderen.”

Collier is maar wat blij met de toekomstige groei. “We zijn de enige luchthaven die écht in Londen ligt”, zo herhaalt hij zijn favoriete boodschap. “Gemiddeld doet een passagier er twaalf

AirPort

British Airways vliegt dagelijks met een A318

naar New York. Foto: Reismedia.

De CS100 opent nieuwe deuren

15

minuten over van de voordeur van de terminal naar de ingang van het vliegtuig, en andersom. Het centrum van Londen is in zo’n twintig minuten te bereiken met de Docklands Light Railway (DLR) en de metro. Reizigers willen graag gebruik maken van onze luchthaven en de groei is goed voor de werkgelegenheid in de directe omgeving.”

sTILLerStrenge geluidsregels zorgden ervoor dat de uitbreiding jarenlang een heet hangijzer was in de hoofdstedelijke politiek. Door de bebouwing die London City Airport omgeeft, moeten vliegtuigen zeer steil dalen bij de landing en sterk klimmen na het opstijgen. De korte start- en landingsbaan, die omgeving wordt door water, vormt nog eens een extra uitdaging. “Niet elk toestel is geschikt om hier te landen. We werken nauw samen met vliegtuigfabrikanten, zoals

Embraer en Bombardier, om nieuwe modellen gecertificeerd te krijgen.”

Waar vluchten naar London City Airport vroeger waren voorbehouden aan vliegtuigtypes die STOL-capaciteiten (Short Take-Off and Landing, red.) hadden, zoals de DHC-7 en Fokker F.27, kunnen hedendaagse nieuwe modellen met minimale

De luchthaven is ingebouwd door kantoren

en hotels. Foto: Reismedia.

AirPort

Aankomst van de eerste KLM-vlucht.

Foto: KLM.

16

aanpassingen gebruik maken van de korte start- en landingsbaan. “Het hangt eerder af van de spanwijdte en de geluidsproductie of ze van onze luchthaven gebruik kunnen maken”, aldus Collier.

Turboprops als de Fokker 50 en straalvliegtuigen als de British Aerospace 146, die de afgelopen decennia de dienst uitmaakten op de kleine stadsluchthaven, verdwijnen geleidelijk van het toneel. Vandaag de dag is het Embraer wat de klok slaat, mede door de vervangingsdrift van grootgebruiker British Airways.

VerDer kIjkeNBinnen enkele jaren krijgen de populaire E-jets van Embraer,

die naast British Airways onder andere door KLM, Alitalia, Helvetic en Lufthansa op London City Airport worden ingezet, stevige concurrentie. “De Sukhoi SSJ-100 Superjet en de Bombardier CS100 openen voor ons de deur naar verre bestemmingen, zonder dat we klem komen te zitten door de geldende geluidsregels”, verwacht Collier. Waar de Superjet, die bij CityJet de lawaaiige Avro RJ85 vervangt, vooral voor Europese vluchten bedoeld is, moet vooral de stille CS100 maatschappijen enthousiasmeren tot het openen van lijndiensten naar verder weg gelegen bestemmingen. Ook heeft Embraer met de E2-versie van haar E-jets een upgrade met spierballen in huis.

De Bombardier Q400 is stil genoeg voor

London City. Foto: Reismedia.

Airline

17

“De CS100 heeft een vliegbereik dat luchtvaartmaatschappijen in staat stelt plaatsen als New York, Boston, Chicago of Toronto non-stop met London City te verbinden”, zegt Collier. “Ook het Midden-Oosten is interessant en haalbaar.” Op dit moment zijn verre vluchten vanaf London City het exclusieve domein van British Airways, dat met een paar geheel in Business Class uitgevoerde Airbus A318’s een dagelijkse lijndienst onderhoudt naar New York JFK. “Die route kwam in 2009 in het netwerk. Aanvankelijk vloog British Airways de route twee keer per dag, maar sinds 2016 is die operatie terug geschaald naar één. Persoonlijk vind ik dat jammer, maar de markt is er op dit moment niet naar. Ik hoop dat er snel weer een vlucht per dag bij komt.”

Collier is in gesprek met diverse maatschappijen om verre vluchten aan te trekken, maar houdt zijn kaken stijf op elkaar over welke airlines dat zijn. “Enkele Arabische airlines hebben interesse getoond.” Hoewel geen enkele airline uit het Midden-Oosten de CSeries heeft besteld, vermoedt Collier dat de toestellen snel in te huren zijn van andere partijen. Bovendien heeft Etihad Airways diverse Europese dochters, zoals Etihad Regional, die voor de vluchten zouden kunnen worden ingezet. “Ik verwacht dat de ontwikkelingen snel zullen gaan”, zegt de ambitieuze topman. Een Embraer 190 van Alitalia CityLiner klimt

steil uit. Foto: Reismedia.

Rechtstreeks naar Amerika en

Midden-Oosten

AirPort

18

VLIegwIeLeffeCTNu het nog wachten is op meer verre vluchten is de komst van KLM naar London City Airport een belangrijke factor om de wereld met de zakenluchthaven te verbinden. “KLM is een sterk merk, er wordt gevlogen met moderne Embraer 190’s én thuisbasis Schiphol biedt doorverbindingen naar talloze intercontinentale bestemmingen. Daar profiteren wij ook van”, aldus Collier.

Dat laatste wordt bevestigd door KLM Cityhopper-directeur Boet Kreiken. “Op onze eerste vlucht hadden we naast Nederlanders ook reizigers uit Dubai, New York, Minneapolis, Nigeria, Ghana, Vietnam en Xiamen aan boord. Schiphol heeft een echt vliegwieleffect. Dat gaat alleen nog maar toenemen, door de codeshare met Air France en Delta Air Lines en binnenkort Kenya Airways.”

Ter gelegenheid van de eerste vlucht sinds acht jaar van KLM Cityhopper van Schiphol naar London City Airport kregen we de kans om de kleine zakenluchthaven zelf te testen. Heen met een blauwe Embraer 190, terug per klassieke Avro RJ85 van partner CityJet, dat geleidelijk minder vluchten voor KLM gaat uitvoeren.

De nadering op London City is altijd spectaculair, met een daalhoek van 5,5 procent. Door het vroegtijdig gebruik van de luchtremmen - gebruikelijk voor de nadering van deze luchthaven - trilde het toestel korte tijd behoorlijk, maar de landing zelf was boterzacht. Het toestel stopte ter hoogte van de gate, waar een draai van 180 graden werd gemaakt, om ‘met de neus naar buiten’ te worden geparkeerd. Krap vijf minuten na aankomst stonden alle passagiers in de rij bij de elektronische paspoortcontrole, om korte tijd later hun weg te vervolgen.

SneL en eFFiciënt van DeUr tot DeUr

London City Airport is in alles gericht op zakenreizigers, die weinig behoefte hebben aan overbodig vertier. Taxi’s en bussen stoppen voor de deur en de Docklands Light Railway heeft op de luchthaven een station, waardoor zakendistrict Canary Wharf,

omliggende hotels of het centrum van Londen snel bereikt kunnen worden. Wie alvast wil inchecken voor de terugvlucht kan dat doen via de talloze check-in kiosks die binnen en buiten de luchthaven opgesteld staan. Wie zijn tijd voor vertrek nuttig wil besteden kan gebruik maken van gratis WiFi en her en der verspreide werkplekken met stroomvoorziening.

Ook kan, tegen betaling, gebruik worden gemaakt van de Business Lounge.

Voor een kleine, efficiënte zakenluchthaven heeft London City een vrij divers aanbod aan

winkels en horeca. Van koffie en een muffin voor de vroege vliegers tot een stevig vleesgerecht met een goed glas wijn, op elk moment van de dag wordt ingespeeld. De setting is sfeervol, de prijzen zijn fors. Dat laatste is voor frequente vliegers een bekend fenomeen.

De vertrekgate wordt een half uur voor vertrek bekend gemaakt via de elektronische borden in de terminal. Het instappen verliep op onze

terugvlucht uitermate snel. Na het instappen taxiede de machine naar de startbaan, waar de handrem erop ging en vol gas werd gegeven. Toen de vier motoren op vol vermogen draaiden ging de rem eraf en schoot het toestel weg, om na nog geen uur te landen op de Polderbaan op Schiphol.

AirPort

19

column

In 1996 stapte ik als eenvoudige vlieger het kantoor van mijn toenmalige directeur binnen. Het ging niet zo heel goed bij onze chartermaatschappij en ik had een idee waar de directie misschien iets mee kon. Door mijn bijbaantje bij de publieke omroep had ik intensief met het nog piepjonge internet kennis gemaakt en in Engeland was een nieuw maatschappijtje begonnen met knaloranje vliegtuigen. Deze combinatie liet volgens mijn bescheiden mening zien waar het naartoe zou kunnen gaan in de luchtvaart. Het leek mij daarom een goed plan om de combi internet en luchtvaart eens goed te onderzoeken om daarna als chartermaatschappij keihard die nieuwe weg van internetmarketing en point to point ticketverkoop in te slaan. De directeur en zijn medemanagers hoorden mijn plannetje aan en na een diepe zucht kreeg ik een weinig inspirerend antwoord: “Ach ja, dat internet, wat moet je d’r mee? En dat Engelse maatschappijtje met die oranje vliegtuigjes, geef ze twee jaar en dan is dat ook weer voorbij....”

Niet veel later sloeg Transavia die weg wel in, zij het voorzichtig. Ze begonnen met een enkel vliegtuig dat ging vliegen onder de naam Basiq Air. Toen dat succesvol bleek, smolt alles weer samen in het moderne Transavia.com. Dat ging goed, in tegenstelling tot mijn eigen Air Holland, dat net na het millennium voorgoed verdween naar de eeuwige wolkenvelden.

Ondertussen kregen de nieuwe lowcosters easyJet, Ryanair en niet veel later maatschappijen als Norwegian,Vueling en Wizzair de smaak goed te pakken. Ieder jaar groeiden ze

met tientallen vliegtuigen en basis na basis werd geopend. De nieuwe sector groeide in een pittig tempo en anno 2017 heeft easyJet meer dan tweehonderd vliegtuigen en eenzelfde aantal in bestelling. Ryanair vliegt zelfs met ruim driehonderd vliegtuigen en krijgt er de komende jaren nog eens driehonderd bij. Derde Europese lowcost maatschappij Norwegian bestond in 1996 nauwelijks maar houdt anno 2017 ook al ruim honderdtwintig vliegtuigen in de lucht,

met meer dan honderd in bestelling, waaronder zelfs 42 787’s voor hun nieuwe lowcost lange afstand concept. Verspreid over heel Europa hebben deze maatschappijen tientallen succesvolle basissen en ieder jaar weer sluiten ze de boeken met over het algemeen uitstekende cijfers.

In dezelfde periode dat Ryanair, easyJet en Norwegian van bijna niets naar honderden vliegtuigen en

tientallen basissen groeiden, bleef Transavia maar steken op een kleine veertig vliegtuigen. Bovendien stopte de groene dochter van Air France-KLM vorige maand voor de tweede keer met een buitenlandse basis. Na de mislukte avonturen in Kopenhagen werd ook in München de handdoek in de ring gegooid.

Als je op hetzelfde speelveld speelt, met dezelfde vliegtuigen op dezelfde routes vliegt en je blijft al die jaren steeds ergens in het rechterrijtje onderaan bungelen, heb je dan niet iets enorm laten liggen? Ik begrijp het niet, maar wat kun je ook verwachten van een eenvoudige piloot? Die moet zich daar toch niet mee bezig houden.

k begrijP het nieticocheret

on Air

Jan Cocheretjcocheret@reismedia.nl

Foto: David Cocheret.

20

SCHIPHOL

GRONINGEN

BELGRADO

SARAJEVO

SOFIA

TIRANA

ARAXOS

VOLOS

BOEDAPEST

KATOWICE

GRAZ

LJUBLJANA

TRIËST

PULA

GDANSK

HELSINKI

CAGLIARI

BODRUM ANTALYA

KOS

KAYSERI

LAMACA

ANKARAESKISEHIR

EINDHOVENANTWERPEN

MAASTRICHT

BRUSSEL

OOSTENDE

ROTTERDAM

FUERTEVENTURA

ALICANTE

VALENCIAMURCIA

REUS

ALMERIA

FEZ

CATANIA

FLORENCE

BOLOGNA

VENETIË

PISA

ZURICH

COMISOMALAGA

MANCHESTER

MUNCHEN

STOCKHOLM

PORTO

FARO

PORTO SANTO

FUNCHAL

SPLIT

VARNA

BURGAS

CONSTANTA

NAPELS

MINSK

AJACCIO

ESSAOUIRA

BASTIA

BERGERAC

PALMA DE MALLORCA

HERAKLION

HURGHADA

RHODOS

TIVAT

IBIZA

BRUSSEL CHARLEROI

20

met de start van de zomerdienstregeling 2017 is weer een keur aan nieuwe

lijndiensten vanaf Nederlandse en Belgische luchthaven geopend of staan op het

punt van beginnen. Luchtvaartnieuws Magazine brengt in kaart welke routes en

bestemmingen nieuw zijn op negen luchthavens, waarvan vijf in Nederland en

vier in België.

At is nieuw deze zomer?w

SCHIPHOL

BRUSSEL

ATLANTA

SHANGHAI

YEREVAN

REYKJAVIK

MUMBAI

DALLAS/FORTH WORTH

MINNEAPOLIS

CARTAGENA

PARAMARIBOFREETOWN

MONROVIA

SCHIPHOL

BRUSSEL

ATLANTA

SHANGHAI

YEREVAN

REYKJAVIK

MUMBAI

DALLAS/FORTH WORTH

MINNEAPOLIS

CARTAGENA

PARAMARIBOFREETOWN

MONROVIA

TEKST: Niek Vernooij

nieuwe routes 2017

21

SCHIPHOL

GRONINGEN

BELGRADO

SARAJEVO

SOFIA

TIRANA

ARAXOS

VOLOS

BOEDAPEST

KATOWICE

GRAZ

LJUBLJANA

TRIËST

PULA

GDANSK

HELSINKI

CAGLIARI

BODRUM ANTALYA

KOS

KAYSERI

LAMACA

ANKARAESKISEHIR

EINDHOVENANTWERPEN

MAASTRICHT

BRUSSEL

OOSTENDE

ROTTERDAM

FUERTEVENTURA

ALICANTE

VALENCIAMURCIA

REUS

ALMERIA

FEZ

CATANIA

FLORENCE

BOLOGNA

VENETIË

PISA

ZURICH

COMISOMALAGA

MANCHESTER

MUNCHEN

STOCKHOLM

PORTO

FARO

PORTO SANTO

FUNCHAL

SPLIT

VARNA

BURGAS

CONSTANTA

NAPELS

MINSK

AJACCIO

ESSAOUIRA

BASTIA

BERGERAC

PALMA DE MALLORCA

HERAKLION

HURGHADA

RHODOS

TIVAT

IBIZA

BRUSSEL CHARLEROI

Schiphol

Maastricht Aachen Airport

Groningen Airport Eelde

Luchthavens

Eindhoven Airport

Rotterdam The Hague Airport

Oostende-Brugge Airport

Antwerpen Airport

Brussels Airport

Brussels South Charleroi Airport

KLM

Aegean

Belavia

Air Nostrum

Norwegian

Eurowings

Germania

Cobalt Airlines

Air Arabia Air Corsica

WOW Air

SunExpress

CityJet

Onur Air

easyjet

Transavia

Vueling

Flybe

American Airlines

TUI�y Corendon

Hainan Airlines

Wizz Air

Brussels Airline

Ryanair

Blue Air

Thomas Cook Airlines

Pegasus

Jet Airways

Delta Airlines

Luchtvaartmaatschappijen

Schiphol

Maastricht Aachen Airport

Groningen Airport Eelde

Luchthavens

Eindhoven Airport

Rotterdam The Hague Airport

Oostende-Brugge Airport

Antwerpen Airport

Brussels Airport

Brussels South Charleroi Airport

KLM

Aegean

Belavia

Air Nostrum

Norwegian

Eurowings

Germania

Cobalt Airlines

Air Arabia Air Corsica

WOW Air

SunExpress

CityJet

Onur Air

easyjet

Transavia

Vueling

Flybe

American Airlines

TUI�y Corendon

Hainan Airlines

Wizz Air

Brussels Airline

Ryanair

Blue Air

Thomas Cook Airlines

Pegasus

Jet Airways

Delta Airlines

Luchtvaartmaatschappijen

21

nieuwe routes 2017

22

Flybe

SCHIPHOL

GRONINGEN

BIRMINGHAM

MANCHESTER

BELFAST

INVERNESS

DUNDEE

DONCASTER SHEFFIELD

DRESDEN LUBLIN

PRAAG

TIMISOARA

IASI

MUNCHEN BRATISLAVA

NEURENBERG

BARCELONA

IBIZA

JEREZ

VALENCIAPALMA DE MALLORCA

GIRONA

GENUA

EINDHOVENANTWERPEN

MAASTRICHT

BRUSSEL

OOSTENDESOUTHAMPTON

ROTTERDAM

NADOR

SPLIT

DUBROVNIKTIVAT

DALAMAN

ATHENE

OHRID

THESSALONIKI

BOURGAS

VARNA

RHODOS

HERAKLION ERCAN

NICEMARSEILLE

BERGERAC

NAPELS

CATANIA

LAS PALMAS

LISSABON

PORTO

FUNCHAL

VIGO

LONDEN LUTON

RENNES

MALAGA

22

nieuwe routes 2017

ieuwe zomerroutes 2017

namsTerDam sChIPhOL (*= nieuwe bestemming) shOrT- eN meDIum-hauL BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe VLIegTuIgTYPe Per waNNeer? Alicante (ALC) EasyJet 2x per week Airbus A319/A320 13 meiAlmeria (LEI)* Transavia 2x per week Boeing 737 22 aprilBelgrado (BEG) Transavia 3x per week Boeing 737 4 aprilBodrum (BJV) Pegasus 1x per week Boeing 737 24 april – 11 septemberBoedapest (BUD) EasyJet 3x per week Airbus A319/A320 6 februari Cagliari (CAG) KLM 1x per week, in hoogseizoen 1x per dag Embraer 190 22 april – 28 oktober Catania (CTA) KLM 2x per week, in hoogseizoen 1x per dag Boeing 737 22 april – 28 oktober Florence (FLR) Vueling 4x per week Airbus A320 26 maart Fuerteventura (FUE) Vueling 1x per week Airbus A319 8 april Gdansk (GDN)* KLM 1x per dag Embraer 190 15 mei Graz (GRZ)* KLM 1x per dag Embraer 175 15 mei Helsinki (HEL) Transavia 4x per week Boeing 737 3 april Helsinki (HEL) Norwegian 2x per week Boeing 737 20 april Katowice (KTW)* Transavia 3x per week Boeing 737 9 mei Kayseri (ASR) Onur Air 4x per week Airbus A320 6 juli – 14 september Ljubljana (LJU) Transavia 3x per week Boeing 737 4 april Malaga (AGP) KLM 1x per dag Boeing 737 1 april Malaga (AGP) Ryanair 4x per week Boeing 737 26 maart Manchester (MAN) Vueling 6x per week Airbus A320 26 maart München (MUC) Transavia 6x per week Boeing 737 16 februari München (MUC) Eurowings 6x per week Airbus A320 31 maart Porto (OPO) KLM 1x per dag Boeing 737 15 mei Porto Santo (PXO)* TUIfly 1x per week (via FNC) Boeing 737 13 mei – 30 september Pula (PUY) CityJet 3x per week Avro RJ85 8 juli – 16 september Reus (REU) Transavia 2x per week Boeing 737 15 april Sofia (SOF) Transavia 3x per week Boeing 737 10 mei Split (SPU) KLM 1x per week, in hoogseizoen 1x per dag Embraer 190 / Boeing 737 22 april – 28 oktober Tirana (TIA)* Transavia 3x per week Boeing 737 10 mei Varna (VAR) TUIfly 2x per week Boeing 737 25 mei – 18 september Zürich (ZRH) Transavia 4x per week Boeing 737 16 februari

LONg-hauL (*= nieuwe bestemming)BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe VLIegTuIgTYPe Per waNNeer? Cartagena (CTG)* KLM 3x per week (via BOG) Boeing 787-9 28 maartDallas/Fort Worth (DFW) * American Airlines 1 x per dag Boeing 767-300 6 meiFreetown (FNA)* KLM 3x per week (via ROB) Airbus A330-200 26 maartMinneapolis (MSP) KLM 3x per week Airbus A330-200 27 maartMonrovia (ROB)* KLM 3x per week (via FNA) Airbus A330-200 26 maartParamaribo (PBM) TUIfly 1x per week Boeing 787-8 3 juli

eINDhOVeN aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe TYPe Per waNNeer? Bologna (BLQ) Ryanair 3x per week Boeing 737 28 maart Napels (NAP)* Ryanair 2x per week Boeing 737 7 april Stockholm (ARN)* Transavia 4x per week Boeing 737 3 april Varna (VAR)* Wizz Air 2x per week Airbus A320 23 juli

23

Flybe

SCHIPHOL

GRONINGEN

BIRMINGHAM

MANCHESTER

BELFAST

INVERNESS

DUNDEE

DONCASTER SHEFFIELD

DRESDEN LUBLIN

PRAAG

TIMISOARA

IASI

MUNCHEN BRATISLAVA

NEURENBERG

BARCELONA

IBIZA

JEREZ

VALENCIAPALMA DE MALLORCA

GIRONA

GENUA

EINDHOVENANTWERPEN

MAASTRICHT

BRUSSEL

OOSTENDESOUTHAMPTON

ROTTERDAM

NADOR

SPLIT

DUBROVNIKTIVAT

DALAMAN

ATHENE

OHRID

THESSALONIKI

BOURGAS

VARNA

RHODOS

HERAKLION ERCAN

NICEMARSEILLE

BERGERAC

NAPELS

CATANIA

LAS PALMAS

LISSABON

PORTO

FUNCHAL

VIGO

LONDEN LUTON

RENNES

MALAGA

23

nieuwe routes 2017

rOTTerDam The hague aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe TYPe Per waNNeer? Bergerac (EGC) Transavia 5x per week Boeing 737 7 april Palma de Mallorca (PMI) TUIfly 1x per week Boeing 737 8 juli – 26 augustus Pisa (PSA)* Transavia 4x per week Boeing 737 14 april Pula (PUY)* Transavia 2x per week Boeing 737 8 april Kos (KGS) TUIfly 3x per week Boeing 737 1 juni – 28 september Valencia (VLC)* Transavia 4x per week Boeing 737 14 april Venetië (VCE)* Transavia 4x per week Boeing 737 6 april

maasTrIChT aaCheN aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe TYPe Per waNNeer? Antalya (AYT)* Corendon 2x per week Boeing 737 20 april – 30 oktober Faro (FAO)* Corendon 2x per week Boeing 737 19 april – 21 oktober Heraklion (HER)* Corendon 2x per week Boeing 737 21 april – 30 oktober Palma de Mallorca (PMI)* Germania 2x per week Boeing 737 20 mei – 28 oktober

grONINgeN aIrPOrT eeLDe (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe TYPe Per waNNeer? Heraklion (HER)* TUIfly 2x per week (via EIN) Boeing 737 20 april – 19 oktober Heraklion (HER)* Corendon 1x per week (via EIN) Boeing 737 21 april – 27 oktober Kos (KGS)* Corendon 1x per week (via EIN) Boeing 737 18 april – 24 oktober

BrusseLs aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe VLIegTuIgTYPe Per waNNeer? Ankara (ESB)* SunExpress 2x per week Boeing 737 23 mei – 29 september Araxos (GPA)* TUIfly 2x per week Boeing 737 1 mei – 1 oktoberAtlanta (ATL)* Delta Air Lines 1x per dag Boeing 767 27 maartBrac (BWK)* TUIfly 1x per week Embraer 190 22 mei – 8 oktoberBurgas (BOJ) Corendon 1x per week Boeing 737 26 mei – 29 september Comiso (CIY)* Brussels Airlines 1x per week Airbus A319 3 juni – 30 september Constanta (CND)* Blue Air 1x per week Boeing 737 19 mei – 22 september Faro (FAO) Corendon 1x per week Boeing 737 22 april – 28 oktober Fez (FEZ)* Air Arabia 2x per week Airbus A320 14 juniFunchal (FNC) Brussels Airlines 1x per week Airbus A319 29 april – 30 september Larnaca (LCA) Cobalt Airlines 2x per week Airbus A319 10 april – 26 oktober Mumbai (BOM)* Brussels Airlines 5x per week Airbus A330-200 30 maart Palma de Mallorca (PMI) Brussels Airlines 1x per week Airbus A319 29 april – 7 oktober Reykjavik (KEF) WOW Air 1x per dag Airbus A320 2 juni Rhodos (RHO) Brussels Airlines 1x per week Airbus A319 27 mei – 30 september Shanghai (PVG)* Hainan Airlines 3x per week n.n.b. n.n.b.Tivat (TIV)* TUIfly 2x per week Embraer 190 28 april – 2 oktober Volos (VOL)* TUIfly 1x per week Embraer 190 24 april – 8 oktoberYerevan (EVN)* Brussels Airlines 1-2x per week Airbus A319/A320 1 april

OOsTeNDe-Brugge aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe VLIegTuIgTYPe Per waNNeer? Almeria (LEI)* TUIfly 2x per week B737/E190 1 juli – 2 september Eskişehir (AOE)* TUIfly 2x per week Boeing 737 6 april Faro (FAO)* TUIfly 2x per week Embraer 190 1 juli – 2 september Ibiza (IBZ)* TUIfly 2x per week Embraer 190 28 april

aNTwerPeN aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe VLIegTuIgTYPe Per waNNeer? Murcia (MJV)* TUIfly 4x per week Embraer 190 4 maart

BrusseLs sOuTh CharLerOI aIrPOrT (*= nieuwe bestemming) BesTemmINg maaTsChaPPIj frequeNTIe VLIegTuIgTYPe Per waNNeer? Ajaccio (AJA)* Air Corsica 2-4x per week Airbus A320 26 maart – 12 november Bastia (BIA)* Air Corsica 2-5 x per week Airbus A320 29 maart – 11 november Essaouira (ESU) * TUIfly 1x per week Embraer 190 2 juni Hurghada (HRG)* TUIfly 2x per week Embraer 190 3 juni – 24 oktober Minsk (MSQ)* Belavia 3x per week Embraer 175 27 april Napels (NAP)* TUIfly 2x per week Embraer 190 29 april Sarajevo (SJJ)* TUIfly 2x per week Boeing 737 31 maart Triëst (TRS)* TUIfly 2x per week Boeing 737 2 juni

interView PAul gregorowitsch

25

TEKST: Niek VernooijFOTO’S: Reismedia

ruim een jaar geleden sloegen vijf aartsrivalen in de europese luchtvaart -

air france-kLm, Lufthansa group, Iag, ryanair en easyjet - de handen ineen.

gezamenlijk wilden ze hun invloed in Brussel door middel van de oprichting van

airlines for europe (a4e) vergroten. een jaar later zijn enkele doelen bereikt,

maar valt er nog veel te winnen voor de organisatie.

og Veel te bereiken Voor A4en

Van links naar rechts Michael O’Leary (Ryanair), Bjørn Kjos (Norwegian), Pekka

Vauramo (Finnair), Carlos Muñoz (Volotea), Carolyn McCall (easyJet), Carsten Spohr

(Lufthansa), Thomas Reynaert (A4E), Jean-Marc Janaillac (AF-KLM), Martin Gauss

(airBaltic) en Willie Walsh (IAG).

Op 8 februari organiseerde A4E in Brussel voor de eerste keer een luchtvaarttop. De bedoeling is dat deze A4E Aviation Summit voortaan elk jaar gaat plaatsvinden. Net als een jaar geleden zaten de CEO’s van de vijf grootste airlines naast elkaar: Michael O’Leary (Ryanair), Jean-Marc Janaillac (Air France-KLM, Carolyn McCall (easyJet), Carsten Spohr (Lufthansa Group) en Willie Walsh (IAG).

In het eerste volledige jaar van het bestaan is het aantal bij A4E aangesloten luchtvaartmaatschappijen in ieder geval al groter geworden. Een bont en enigszins curieus gezelschap van maatschappijen - Aegean, airBaltic, Cargolux, Finnair, Icelandair, Jet2.com, Norwegian, TAP Portugal en Volotea - voegde zich het afgelopen jaar bij de organisatie. Daarmee is A4E de grootste belangenorganisatie van

26

luchtvaartmaatschappijen in Europa. Gezamenlijk zijn de leden goed voor zo’n zeventig procent van het Europese vliegverkeer.

Wat Ryanair-topman Michael O’Leary betreft zullen dat er alleen maar meer worden. “Hoe meer grote en kleine airlines we kunnen aantrekken, hoe harder onze stem wordt gehoord.” De enorme verschillen die er tussen de maatschappijen onderling bestaan, worden binnen A4E aan de kant gezet. “Het aantal onderwerpen waarover we het eens zijn is veel groter dan het aantal onderwerpen waarover we van mening verschillen.”

Wat heeft A4E in het eerste jaar van zijn bestaan voor elkaar gekregen? Erg veel concrete prestaties zijn er nog niet. Een belangrijke verdienste is volgens Chief Executive Officer Thomas Reynaert van A4E het schrappen van de belasting op vliegtickets in Italië met 2,50 euro. Daarnaast heeft de Europese Commissie ideeën en suggesties van A4E overgenomen in een voorstel voor het Europese emissiehandelssysteem (ETS). Verder

is Reynaert fier op het tot stand brengen van de samenwerking met de Europese tak van CANSO, de organisatie van dienstverleners op het gebied van luchtverkeersleiding. Maar de ‘wensenlijst’ van de organisatie is veel langer dan hetgeen in de afgelopen jaar ie bereikt. ‘Onredelijke’ luchtvaarttaxen, hoge luchthaventarieven en stakingen van luchtverkeersleiders staan bovenaan de agenda van de organisatie. We zetten ze op een rij.

LuChTVaarTTaxeNLuchtvaarttaxen kosten volgens A4E veel meer dan dat ze opleveren. Ze staan economische groei in de weg en kosten banen, stelt de organisatie. In 2016 betaalden luchtreizigers in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Italië, Frankrijk en Oostenrijk in totaal 5,6 miljard euro aan dit soort taxen. Zweden wil bovendien vanaf vorig jaar een belasting op vliegtickets invoeren. A4E wijst graag naar Nederland en Ierland - landen die eerder een vliegtax invoerden maar al snel op hun schreden terugkwamen. “Deze landen zagen vervolgens onmiddellijk een groei van het vliegverkeer en

Luchtverkeersleiders in Frankrijk staken bij tijd

en wijle. Foto: Air France.

nieuws

Er is op Europees

niveau een strenge

regulering nodig

27

nieuws

toerisme, waar hun economieën van hebben geprofiteerd”, zei IAG-topman Willie Walsh. Maar in grote luchtvaartlanden als het Verenigd Koninkrijk en Duitsland is de taks nog van kracht, ondanks dat ook de Europese Commissie de negatieve effecten ervan heeft erkend. A4E-topman Reynaert dringt er bij de Commissie op aan om het schrappen van deze “schadelijke” taxen te steunen, maar de vraag is hoe ver de macht van het bestuursorgaan reikt. Zeker in het ‘afvallige’ Verenigd Koninkrijk. A4E is wel te spreken over het Schotse besluit om volgend jaar de Britse Air Passenger Duty in te ruilen voor een vijftig procent goedkopere Air Departure Taks en deze op termijn te schrappen. Dit moet het Schotse toerisme een boost geven.

LuChThaVeNTarIeVeNEen ander speerpunt in het beleid van A4E zijn luchthaventarieven. De hoogte van de kosten die luchthavens in rekening brengen bij airlines voor het gebruik van de faciliteiten lopen de spuigaten uit, vindt A4E. “In de afgelopen tien jaar zijn de tarieven meer dan verdubbeld, terwijl de gemiddelde ticketprijs twintig procent lager ligt”, zei Air France-KLM topman Janaillac. Hij klaagde over het monopolie dat luchthavens genieten en dat luchtvaartmaatschappijen pas laat worden ingelicht over verhoging van de tarieven. “Er is op Europees niveau een strenge regulering nodig.” A4E wil dan ook dat de Europese Commissie de zogeheten Airport Charges Directive herziet. De richtlijn zou moeten zorgen voor meer transparantie, consultatie van gebruikers en het tegengaan van verschillen tussen airlines, maar volgens A4E is daar tot op heden niets van terechtgekomen. “We willen dat de Europese Commissie zich in 2017 toelegt op een herziening van de Airport Charges Directive.”

sTakINgeN Stakingen van luchtverkeersleiders kosten de luchtvaart jaarlijks miljarden euro’s, maar de sector kan weinig doen tegen de acties. A4E hoopt

dat een samenwerkingsverband met CANSO, de belangenclub van luchtverkeersleidingsorganisaties, daar iets aan kan veranderen. In 2016 hebben luchtverkeersleiders in Europa 41 dagen lang het werk neergelegd. Sinds 2010 ging het om in totaal 217 stakingsdagen. De totale economische schade bedraagt volgens de belangenclub zo’n twaalf miljard euro. Beide organisaties willen technische, operationele, wetgevende en juridische hordes aanpakken die rond de stakingen een rol spelen. A4E en CANSO hebben niet de illusie dat stakingen verboden kunnen worden; het doel is om de impact van de werkonderbrekingen te beperken. Daarbij heeft ook de Europese Commissie toegezegd om nationale regeringen aan te zetten tot actie. Zo willen de organisaties dat het vakbonden verplicht wordt om stakingen minimaal 72 uur van tevoren aan te kondigen. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden om in het geval van een staking in een bepaald land, het overvliegende vliegverkeer boven dat land wel door te laten gaan. “Dat zou al veel problemen voorkomen”, aldus IAG-topman Willie Walsh tijdens de A4E Aviation Summit in Brussel.

Ryanair-topman Michael O’Leary kan het

goed vinden met zijn tegenpool Bjørn Kjos van

Norwegian.

Luchtvaart-taxen kosten

veel meer dan ze

opleveren

28

interView PAul gregorowitsch

29

Airline

TEKST: Klaas-Jan van Woerkom

De liberalisering van de Israëlische luchtvaartmarkt,

de opkomst van het land als toeristische bestemming

en de bloei van grote verkeersknooppunten in het

midden-Oosten zijn de komende jaren een flinke

uitdaging voor eL aL. “we worden gedwongen om na

te denken over onze positie, maar kunnen steunen

op een trouwe achterban”, zegt marc koenis, sinds

oktober vorig jaar general manager Benelux bij de

bijzondere luchtvaartmaatschappij.

l Al houdt stAnd oP

turbulente luchtVAArtmArkt

e

EL AL vliegt twee keer per dag op Schiphol. Foto: Reismedia.

EL AL, opgericht in 1948, is al decennia een bekende verschijning op Schiphol. De Boeing 737’s van de luchtvaartmaatschappij strijken twee keer per dag - uitgezonderd de zaterdag, de sabbat – neer op de luchthaven en ook op Brussel wordt in de zomer op zondag en maandag double daily gevlogen, met in totaal acht vluchten per week. Koenis stuurt nu enige maanden het team aan, na een indrukwekkende carrière bij achtereenvolgens Cathay Pacific, Air Canada en Air Transat. “Eén van mijn taken is om nieuwe markten aan te boren, ook buiten de Joodse gemeenschap.

sTeuNPILaar VOOr IsraëLTraditioneel fungeert EL AL als de nationale luchtvaartmaatschappij van Israël. Sinds de oprichting van de staat zorgt het bedrijf voor verbindingen met talloze bestemmingen wereldwijd. New York,

30

Airline

Parijs en Londen zijn de voornaamste routes die vanaf Tel Aviv Ben Gurion Airport worden bediend, mede door de aanwezigheid van een grote Joodse gemeenschap. “Die kiest nog steeds het liefst voor ons, ondanks de opkomst van prijsvechters richting Israël”, aldus Koenis.

De doelgroep meet echter meer dan alleen de etnische markt. Zo is Israël een populaire bestemming onder Christenen, die de bakermat van de Bijbelse beschaving willen bezoeken. “Daarnaast maken we, samen met het verkeersbureau, flink reclame voor Tel Aviv als hippe citytripbestemming, die goed te combineren is met Jeruzalem en het strand.”

Naast toeristen trekt EL AL ook veel zakelijke reizigers. “Er is veel handel tussen de Benelux en Israël. De farmaceutische industrie, het MKB en investeerders maken veel gebruik van onze vluchten.” Ook op vrachtgebied heeft EL AL in de Benelux een

aardige omzet. De luchthaven van Luik in België fungeert sinds 2008 als Europese vrachthub, nadat EL AL Cargo wegtrok van Schiphol.

kaPers OP De kusTDankzij de intensieve reclamecampagnes én het feit dat bestemmingen als Turkije en Egypte steeds meer uit de gratie raken profiteert Israël van een stijgend aantal toeristen. Niet alleen Tel Aviv en Jeruzalem maar ook strand- en duikbestemming Eilat staat steeds nadrukkelijker op de kaart.

De Israëlische overheid, die de meerderheid van de aandelen in EL AL bezit, besloot enkele jaren geleden de luchtvaartmarkt te liberaliseren. Chartermaatschappijen krijgen een subsidie om naar Eilat te komen en vluchten naar Tel Aviv en op binnenlandse routes zijn opengesteld voor luchtvaartmaatschappijen van buiten Israël. Marc Koenis, General Manager Benelux.

Foto: Reismedia.

Prijs-vechters

vergroten de markt

31

Die maatregel bleek niet zonder succes: Singapore Airlines, Air India, Cathay Pacific, Air Transat, Ryanair, easyJet en Transavia pikken allemaal een graantje mee van de groeiende populariteit van het land. Bezorgd over de opkomst van extra concurrentie op routes naar Israël is Koenis niet. “Zij vergroten de belangstelling voor Israël. De yield staat echter wel onder druk”, beaamt hij.

Waar op plaatsen als Dubai, Abu Dhabi, Doha en Istanbul gigantische luchtvaartknooppunten verrezen, is Tel Aviv niet aangehaakt bij de race om verkeer tussen Europa en Azië aan elkaar te knopen. “We zijn geen netwerkmaatschappij, maar vliegen vrijwel honderd procent point-to-point. Wellicht moeten we die strategie in de toekomst overwegen.” Hoewel EL AL zoals gezegd niet beschikt over een riant netwerk – het totaal aantal bestemmingen staat op 42 – weet het wel aanvullende bestemmingen te bieden via partners. “We hebben een codeshare met onder andere Jet Airways, American Airlines, Air China, Thai en sinds kort Qantas.”

exTra OOg VOOr VeILIgheIDGezien de aversie vanuit sommige landen jegens Israël is veiligheid een

enorm belangrijk aspect voor EL AL. Zowel zichtbaar als onzichtbaar is de beveiliging strikt. “Onze passagiers veilig en comfortabel laten reizen is het belangrijkste doel. Daarom zijn er extra veiligheidsprocedures op de luchthavens. Zeker gezien de veranderingen waar de samenleving aan onderhevig is zien we dat die extra maatregelen gewaardeerd worden; passagiers kiezen vaak voor EL AL vanwege de extra veiligheid”, zegt Koenis, die verder niet wil ingaan op de exacte aard van de veiligheidsmaatregelen.

meer CaPaCITeIT IN De ZOmerDe groeiende belangstelling voor Israël zorgt er traditioneel in de zomer voor dat er meer vraag is naar vliegtuigstoelen. “Daarom zetten we ook komende zomer geregeld grotere vliegtuigen in, zoals de Boeing 767, 777 en zelfs de 747-400.” Overigens zijn het niet alleen Nederlanders richting Israël die voor drukte zorgen. “Ook van Israël naar Nederland is er veel passagiersaanbod. Israëlische toeristen trekken in de vakanties massaal naar Center Parcs en de Efteling, Nederland is er razend populair. Ook ons klimaat is een trekpleister, de zomers zijn minder heet dan in Israël zelf.”

De Boeing 777-200ER komt deze zomer

incidenteel naar Schiphol. Foto: Reismedia.

De gecombineerde luchtvloot van EL AL, prijsvechter UP en vakantievlieger Sun d’Or bestaat in totaal uit 42 passagierstoestellen en een 747-400F vrachtvliegtuig. Er zijn vijftien Boeing 787 Dreamliners in bestelling.

Boeing 737-800: 15Boeing 737-900: 8Boeing 747-400: 6Boeing 747-400F: 1Boeing 767-300ER: 7Boeing 777-200ER: 6

vLoot

Airline

32

De goede bereikbaarheid van Israël door lagere prijzen en betere vliegschema’s dan voorheen zorgen er volgens Koenis voor dat er ook vaker gevlogen wordt dan eerst. “Tegenwoordig wordt familie in Nederland of Israël soms wel twee of drie keer per jaar bezocht.”

mIx VaN TraDITIe eN BuDgeTOm in te spelen op de vraag naar vluchten vanuit kleinere markten zette EL AL in 2013 dochtermaatschappij UP in de markt. Een aantal Boeing 737’s van het moederbedrijf werd in de blauwe kleuren van de nieuwe spruit gehesen en voeren sindsdien vluchten uit naar bestemmingen als Berlijn,

Boedapest, Kiev, Larnaca en Praag, waarbij aan boord moet worden bijbetaald voor extra services.

Dat staat in contrast met het serviceconcept van EL AL zelf. “Bij ons is alles inclusief, zowel bagage als catering. Daarnaast hebben we, zelfs in de Boeing 737, naast Economy nog een volwaardige Business Class aan boord. Dus geen gewone stoelen met wat extra beenruimte, maar echte royale zetels die je het Business-gevoel bezorgen.”

TrOuw aaN BOeINgEL AL is al jaren een trouwe klant van het Amerikaanse Boeing. Sinds de aanschaf van de Boeing 720 en 707 in de jaren zeventig van de vorige eeuw werd met bijna elk model gevlogen. De huidige vloot omvat bijna veertig toestellen van de types 737, 747, 767 en 777. “Van de Boeing 757 hebben we een aantal jaren geleden al afscheid genomen. Dit jaar ontvangen we de eerste van vijftien bestelde Boeing 787 Dreamliners. Die zijn een stuk zuiniger dan de 747-400’s die we nu hebben en stellen ons in staat passagiers nog meer comfort te bieden.” De Dreamliner zorgt ervoor dat de Boeing 767-300’s en de 747-400’s uiterlijk in 2020 de vloot moeten hebben verlaten. Er zijn in totaal vijftien Boeing 787-8 en 787-9

Dreamliners besteld. Foto: Boeing.

EL AL vervangt de Boeing 747-400 de

komende jaren door de Dreamliner. Foto: EL AL.

Airline

33

interView PAul gregorowitsch

TEKST EN FOTO’S: Eva Hopstaken

Valencia, stad waar verleden - deze bruisende kustplaats werd reeds in 138

voor Christus door de romeinen gesticht - naadloos overgaat in het heden, of

sterker nog de toekomst. het futuristische complex van Ciudad de las artes y

las sciencias lijkt het decor uit een sciencefiction-film. een plek waar men niet

bang is voor noviteiten en de plek waar water moest wijken voor groen. Valencia,

omringd door de geurende sinaasappel huertas, is dé plek om een bord paella

te bestellen. Luchtvaartnieuws Magazine gaat op ontdekking in deze twee na

grootste stad van spanje.

e Andere kAnt VAn VAlenciA

d Ciudad de las Artes Y las Ciencias.

Het vliegveld van Valencia, dat als thuisbasis dient voor Air Nostrum, een dochteronderneming van luchtvaartmaatschappij Iberia, is

bereikbaar vanaf onder andere Brussel, Charleroi, Eindhoven en Amsterdam. In plaats van een taxi te pakken, kun je ook eens gerust

34

tijden uit de middeleeuwen herleven. De enorme laatgotische kolossen domineren de toegang tot de stad.

Het Plaza de la Virgen staat synoniem voor 21 eeuwen geschiedenis. Het plein barst zo wat uit haar voegen van het historisch erfgoed. Vele belangrijke bezienswaardigheden zijn aan dit schitterende plein gelegen. Breng zeker een bezoek aan het kerkje ter ere van Virgin de los Desamparados. Deze maagd is de (bescherm)heilige der eenzamen. In het verleden werd zij veel aanbeden door de meisjes van plezier in het schipperskwartier, thans is zij voor heel Valencia en omstreken een rots in de branding. De fontein op het plein is moeilijk over het hoofd te zien: het Tribunal de las Aguas de Valencia. Elke week - altijd op donderdagmiddag om klokslag 12.00 uur - worden hier mondeling afspraken gemaakt over de verdeling van het (irrigatie)water voor de bewatering van de sinaasappelplantages. Unesco riep dit terugkerende proces uit tot Immaterieel Erfgoed van de Mensheid.De kathedraal werd gebouwd in de periode tussen 1262 en 1356 en is

voor de metro kiezen. Na een rit van ongeveer twintig minuten sta je midden in het centrum.

Valencia werd in 138 voor Christus gesticht door de Romeinen. Ze bouwden er het zogeheten Forum en het plein van de Almoina. Onder laatstgenoemde bevindt zich thans een museum vol Romeinse overblijfselen. De Romeinen gingen, de Visigoten volgden en wanneer zij de stad verlaten, bezetten de Moren de stad. Valencia is vanaf 714 tot het jaar 1238 in Arabische handen en wordt een moslimstad. Koning Jaime I weet uiteindelijk de stad weer in Spaanse handen te krijgen. De Arabieren lieten hun sporen echter na. Tot op de dag van vandaag is de invloed van deze mogendheid terug te zien in de stad. Denk aan irrigatietechnieken, maar ook op culinair gebied en de invloeden in de kunst zijn daar slechts enkele voorbeelden van.

TIjDeN herLeVeNHet oude centrum ademt de sfeer van vroeger tijden. De imposante torens van Quart en Serranos doen

Jardo del Teria ooit een rivier nu een 9

kilometer lang stadspark.

In de wijk El Ensanche domineren

dure winkel-straten

reizen

35

gewijd aan de Heilige Maagd Maria. Door de lange bouwtijd, slopen zowel Romaanse, Gotische, maar ook Barok-stijlen in het gebouw. Daarnaast werd het heiligdom gedurende de Moorse bezetting ook nog eens een tijd lang als moskee gebruikt.

DagVersDe Mercado Central (centrale markt) van Valencia is een van de grootste én oudste overdekte markten van Europa, maar liefst 8.000 m2. Meneer Eiffel, die van die toren, stond garant voor de ijzeren dakconstructie. Vis, brood, groenten, vlees, kruiden; noem het en ze hebben het hier. Kom trouwens wel op tijd, want rond de klok van drieën sluiten de meeste kraampjes.

ChIque VaLeNCIaIn de wijk El Ensanche domineren dure winkelstraten, vergelijkbaar met de PC Hoofdstraat in Amsterdam. Tussen de modehuizen en andere prachtige zaken, ligt het Mercado de Colón. Ik zou erover kunnen vertellen dat deze prachtige (voormalige) markt ontworpen is door een leerling van Gaudi. Dat het modernistische hoge, overwelfde gebouw opgetrokken

is uit smeedijzer, glas, tegels en baksteen, maar wat ik liever vertel is het feit dat dit een fantastisch plek is om goed te eten. Tapas, wijn, sushi of oesters; het is hier allemaal.

weLkOm IN De TOekOmsTIn 1989 begon men met de bouw van la Ciudad de las Artes y Ciencias, de Stad van Kunst en Wetenschap. Het laatste gebouw werd in 2009 voltooid. De gebouwen zijn van de hand van de Valenciaanse Santiago Calatrava

Fontein Tribunal de las Aguas de Valencia.

Krap in de tijd? Overweeg een van deze (of beide) kaarten aan te schaffen, het maakt een bezoek aan Valencia een stuk makkelijker;• Bus Turistic: heerlijk om op het gemak Valencia aan je voorbij te zien

trekken tijdens een rit met de Bus Turistic. Je hoeft de route niet in een keer af te leggen, uitstappen waar je wilt is toegestaan, evenals Route A en B met elkaar combineren.

• Valencia Tourist Card: met deze kaart heb je een OV-kaart en kortingsbonnen samen. De kortingsbonnen variëren van gratis entree voor musea tot korting bij winkels of op boottochten in de haven. Superhandig, wanneer je niet alleen in het centrum rond wilt kijken of naar plekken wilt waar de Bus Turistic niet langskomt.

vaLencia in vogeLvLUcht

reizen

36

en Félix Candela. Het complex kent zes onderdelen; L’Umbracle, Palau de les Arts Reina Sofia, L’Oceanogràfic, L’Hemisfèric, het Museu de les Ciències Príncipe Felipe en het Agora.

Het L’Umbracle bestaat uit een openluchtdiscotheek en een fraai aangelegde tuin vol palmbomen, planten en bloemen. Het geheel is overspannen met een metalen, open overkoepelingsboog. In het Palau de les Arts Reina Sofia worden diverse voorstellingen gehouden. Vooral opera wordt veel geprogrammeerd.

Het L’Oceanogràfic is het grootste aquarium van Europa vol vissen, krabben, zeeleeuwen en haaien. Het L’Hemisfèric draagt, vanwege haar vorm, de bijnaam “Het Oog”. Het futuristische pand doet dienst als IMAX 3D bioscoop.In het wetenschapsmuseum, Museu de les Ciències Príncipe Felipe, staat experimenteren met technologie centraal. Tenslotte het Agora, een plek voor exposities, congressen en concerten. Bezoek tijdens het verblijf in Valencia zeker deze plek waar de toekomst heden werd.

VaLeNCIa Per fIeTsEen fietstour langs de highlights van de stad is een absolute aanrader. In Valencia zijn voldoende Nederlandstalige gidsen beschikbaar die je graag mee op pad nemen. Trap onder begeleiding door het geweldige Turia park - ooit een rivier, nu een groene oase in de stad - stap even af in het oude centrum en cirkel rondjes om het Ciudad de las artes y las ciencias. Naast een bezoek aan de meest bezienswaardige plekken in de

Mercado Central: de centrale markt.

Het L’Oceanogràfic is het grootste aquarium

van Europa

Mercado de Colon.

reizen

37

reizen

stad, vertelt de gids leuke feiten over het dagelijkse leven in Valencia. Vaak wordt er tijdens de fietstour gestopt om een horchata - een authentiek drankje - uit te proberen. Bovendien weet deze begeleider precies waar de goede tapasbars te vinden zijn.

Trap nog een stukje verder: vanuit Valencia is natuurpark La Albufera prima per fiets te bereiken. Dit nationale park ligt op steenworp afstand van de stad. Het is een oase van rust, een plek om vogels te spotten of een ontspannen boottochtje te maken.

eTeN aaN heT sTraNDIn Valencia is het strand nimmer ver weg. Trek in ieder geval een keer naar de zee. Niet zo zeer om te zwemmen, maar om er paella te eten. Dankzij de rijstbouw in de omgeving van Valencia staat er een keur aan rijstgerechten op het menu. Het typische Valenciaanse gerecht, paella, mag op geen enkele menukaart ontbreken. Dit gerecht is namelijk in Valencia bedacht. Aan de kust serveert men de lekkerste paella’s

met zeevruchten. Liever geen vis? De klassieke paella met konijn of kip is eveneens te bestellen. Houd er wel rekening mee dat het in het weekend erg druk kan zijn bij de tientallen strandtentjes.

Orxata: typisch Valenciaans drankje gemaakt van aardamandelen.

38

luchtVAArtnieuws

kLeINe grOeP kLagers BesTOOkT sChIPhOL IN 2016 Een groepje van 35 omwonenden heeft Schiphol het afgelopen jaar bestookt met 158.000 klachten over geluidsoverlast. De veelklagers zijn goed voor meer dan 4.500 klachten per persoon en trokken gemiddeld twaalf keer per dag bij het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS) aan de bel. De organisatie noteerde in totaal 217.000 klachten, ingediend door bij elkaar 5.900 mensen uit de omgeving van Schiphol. Vooral de Boeing 747-400, Airbus A380 en Boeing 747-8 stonden op de klachtenlijst.

aIr INDIa De wereLD rOND meT ‘aLL femaLe Crew’Air India heeft naar eigen zeggen een record gevestigd door als eerste luchtvaartmaatschappij met een volledig vrouwelijke bemanning de wereld rond te vliegen. Zowel het cabinepersoneel als de cockpitcrew bestond geheel uit dames. De Boeing 777-200LR vloog eerst van Delhi naar San Francisco, waarbij de Grote Oceaan werd overgestoken. De retourvlucht ging juist de andere kant op, over de Atlantische Oceaan en Europa terug naar India. Air India voerde nog meer ‘all female’ vluchten uit op 8 maart, Internationale Vrouwendag.

sINgaPOre aIrLINes sChafT BraNDsTOfTOesLag afSingapore Airlines en regionale dochter Silk Air stoppen per 28 maart met het heffen van de brandstof- en verzekeringstoeslag op vliegtickets. “De toeslagen worden in plaats daarvan opgenomen in de basisprijs van onze tickets”, zegt sales & communications manager Kardien de Werker tegen Reismedia. Reizigers weten volgens hem zo beter waar ze aan toe zijn. “De prijs van de verzekerings- en brandstoftoeslag is in Amerikaanse dollars, terwijl de ticketprijs op de Nederlandse en Belgische markt in euro’s is. De prijs van de tickets fluctueert steeds doordat de toeslagen in dollars wordt gerekend. Dat is vanaf 28 maart afgelopen.”

sTerk kwarTaaL VOOr maLaYsIa aIrLINes De maatregelen om Malaysia Airlines weer financieel sterk te maken werpen hun vruchten af. De luchtvaartmaatschappij zag de kosten het afgelopen kwartaal dalen en het aantal passagiers aanzienlijk stijgen. De kosten binnen het bedrijf daalden met twee procent. Wel daalden de inkomsten met drie procent, mede door de hevige concurrentie op regionale routes. De Maleisische luchtvaartmaatschappij verwacht in 2017 de bedrijfsvoering verder te kunnen stroomlijnen, op weg naar winstgevendheid. Dit jaar ontvangt Malaysia de eerste Airbus A350 en worden de zes Airbus A380 voorzien van maar liefst 720 stoelen ten behoeve van massavervoer van pelgrims naar Saoedi-Arabië.

kort luchtVAArtnieuws

Foto: Schiphol Groep.

Foto: Airbus.

39

DuBaI aIrPOrT wIL geeN VreemDe kOffers Wie op Dubai Airport ruimbagage wil inchecken moet sinds deze maand goed opletten. De luchthaven accepteert geen koffers of andere soorten bagage meer zonder vlakke oppervlakken, om zo verstoppingen in het bagagesysteem te voorkomen. “Tassen die rond zijn of niet beschikken over vlakke oppervlakken kunnen voor problemen zorgen in ons systeem”, zegt Ali Angizeh, Vice President of Terminal Operations. “We willen de koffers op tijd bij het vliegtuig hebben en vertragingen voorkomen.” Daarom wordt sinds kort extra gecontroleerd bij de incheckbalies.

ChINa sOuTherN aLs eersTe ChINese sPeLer Naar mexICOChina Southern Airlines opent op 10 april een lijndienst tussen de hub Guangzhou en Mexico City. De bestemming wordt aangeboden als doorverbinding van de bestaande route naar Vancouver. De KLM-partner is de eerste Chinese luchtvaartmaatschappij die naar Mexico vliegt. Aeromexico, een partner van China Southern binnen de SkyTeam-alliantie, onderhoudt al een route naar Shanghai. Overigens verkoopt China Southern geen tickets op het segment tussen Canada en Mexico.

herOPeNINg TweNTe aIrPOrT sTaP DIChTerBIjDe heropening van Twente Airport als civiele luchthavenis een stap dichterbij, nu de provincie Overijssel definitief de randvoorwaarden voor het gebruik heeft vastgelegd in een luchthavenbesluit. Daarin zijn onder andere milieueisen vastgelegd. De luchthaven valt nu nog onder het gezag van het ministerie van Defensie,

maar krijgt per 30 maart de civiele status. Twente Airport moet zich vooral gaan richten op recreatief vliegverkeer en zakelijke vluchten. Daarnaast wil de luchthaven zich richten op het testen, onderhouden en ontmantelen van vliegtuigen.

BrusseLs aIrLINes meT sukhOI suPerjeT eurOPa INBrussels Airlines heeft de Europese routes onthuld waarop deze zomer de Sukhoi Superjet 100 wordt ingezet. De  toestellen zijn getooid in de kleuren van de Belgische luchtvaartmaatschappij maar worden gevlogen door CityJet. De Superjet, waarvan CityJet en Aeroflot in Europa de enige gebruikers zijn, wordt deze zomer ingezet op vluchten van Brussel naar Basel, Berlijn, Birmingham, Bologna, Bordeaux, Edinburgh, Genève, Göteborg, Hamburg, Kopenhagen, Krakau, Milaan, Nice, Praag, Venetië, Warschau en Wenen. Vorig jaar werd bekend dat Brussels Airlines voor langere tijd toestellen van CityJet inhuurt, om zo een aantal eigen Avro RJ100’s te kunnen uitfaseren.

Meer luchtvaartnieuws? Scan deze code of ga naar

Luchtvaartnieuws.nl.

luchtVAArtnieuws

Foto: Cityjet.

Foto: Dubai Airport.

interView PAul gregorowitsch

41

Oman air staat te trappelen om internationaal te groeien. De ambitie is hoog,

de vloot groeit en haast is geboden. De luchtvaartmaatschappij moet partners

vinden om de expansie vorm te geven. Bovendien gaat de geldkraan vanuit de

regering in 2017 dicht. Luchtvaartnieuws Magazine reisde met de maatschappij

naar muscat voor een gesprek met CeO Paul gregorowitsch.

De ene na de andere luchthaven haalt undagrid binnen als klant. het

Nederlandse bedrijf maakt bagagekarren, vliegtuigtrappen en ander

terminalmaterieel traceerbaar met behulp van zuinige sensoren. De

komende jaren gaat undagrid nog tientallen nieuwe luchthavens van deze

technologie voorzien, zegt mede-oprichter Lennart schroër in een gesprek met

Luchtvaartnieuws Magazine.

ndAgrid mAAkt luchthAVen slimmeru

Start-up Undagrid is een pionier op het gebied van Internet-of-Things voor de luchtvaartmarkt. De sensoren in combinatie met slimme software van Undagrid worden inmiddels op

acht luchthavens gebruikt. Na de start op Schiphol eind 2014 maken nu ook Parijs, Dubai, Madrid, Frankfurt, Keulen, Hamburg en Hannover gebruik van de techniek.

TEKST: Richard MooymanFOTO’S: Undagrid

Van links naar rechts de oprichters van Undagrid: Christiaan

Willemsen, Rolf van de Velde, Lennart Schroër en Marcus Breekweg.

42

Op korte termijn verwacht undagrid drie tot vier grote vliegvelden te kunnen toevoegen. welke? “Dat mogen we nu nog niet zeggen”, zegt Schroër. “Maar voor het eerst gaan we ook naar Azië.” Het bedrijf heeft grote ambities. “Onze doelstelling is dat we dit jaar vele nieuwe luchthavens gaan voorzien.”Aan acquisitie heeft Undagrid tot nu toe niet veel hoeven doen, aldus Schroër. “Luchthavens, luchtvaartmaatschappijen en afhandelaren uit de hele wereld benaderen ons. Onze start op een innovatieve luchthaven als Schiphol heeft daarbij zeker een rol gespeeld.”Undagrid staat soms noodgedwongen een beetje op de rem. “We zijn een beginnend bedrijf en moeten de juiste balans bewaken. Allereerst moeten we ervoor zorgen dat onze klanten buitengewoon tevreden zijn en blijven met onze oplossing.”

In 2014 werd Undagrid verkozen tot beste ’Internet-of-Things’ Startup

door het European Institute of Innovation and Technology. Drie van de vier oprichters werkten voor een IT-bedrijf, met klanten als Audi, VW en Mercedes. De vierde oprichter werkte bij Vodafone Global.Het bedrijf startte met geld van de oprichters en private investeerders en haalde daarna een flinke investering binnen - het bedrag is officieel nooit bekendgemaakt - van het Mainport Innovation Fund. Undagrid verzekerde zich daarmee van de steun van Schiphol, KLM, Rabobank en TU Delft. “Het is natuurlijk heel mooi als zulke strategische partijen achter ons staan.”

S-P-S, fabrikant en onderhoudsbedrijf van onder andere bagagekarren, benaderde de ondernemers met de vraag of zij een oplossing hadden voor het traceren van karretjes op Schiphol, aldus Schroër. Dit bleek wereldwijd nog niet beschikbaar. Het leidde ertoe dat Undagrid een

technologie

Undagrid haalde een flinke investering binnen

van het Mainport Innovation Fund en verzekerde

zich daarmee van de steun van Schiphol, KLM,

Rabobank en TU Delft.

43

systeem ontwikkelde waarmee alle bagagekarretjes, dolly’s, vliegtuigtrappen en andere ongemotoriseerde objecten kunnen worden gevolgd: GSEtrack.Het systeem gebruikt onder andere GPS en is gebaseerd op een zogenaamd trigger-event protocol, waardoor alleen informatie wordt verstuurd als het nodig is. Dat is zeer energiezuinig en voorkomt een overdaad aan informatie, aldus Schroër. De relevante en actuele gegevens, zoals positie, gebruik, onderhoudsstatus, temperatuur en andere sensorinformatie, kunnen makkelijk via een app of dashboard worden gevolgd.Gebruikers op Schiphol zijn S-P-S, KLM en andere afhandelaren. Die besparen volgens Schroër veel zoektijd omdat ze precies kunnen zien waar welk materieel zich bevindt, inclusief de onderhoudsstatus. Het systeem is veel energiezuiniger en goedkoper in het gebruik dan GSM of WiFi om materieel te lokaliseren, aldus Schroër. “Onze batterijen gaan drie tot vijf jaar mee.”

wat zijn verder de voordelen van gsetrack? “Je kunt efficiency en operationele handeling sterk verbeteren. Het scheelt veel tijd als je precies weet wat de status en de locatie van het materieel is. Dit nieuwe inzicht zorgt ervoor dat je je bedrijfsprocessen daarop kan gaan aansturen, je service kan verbeteren en de afhandelingssnelheid per vliegtuig kan optimaliseren.”In het logistieke proces van de luchthaven is volgens Schroër veel meer mogelijk. “Er ontstaan nieuwe informatiestromen die voorspellende inzichten en business intelligence voor de gebruikers op de luchthaven mogelijk maken.”

Undagrid onderzoekt continu de mogelijkheden om de toepassingen te vergroten, zoals combinaties met trackers voor gemotoriseerd verkeer. “We zijn ook aan het kijken naar andere vraagstukken. Je kunt bijvoorbeeld in beeld gaan brengen of materieel wel efficiënt

wordt gebruikt. Zo kom je erachter dat bepaald materieel wekenlang stilstaat.” Zo kan een luchthaven mogelijk met veel minder materieel opereren, denkt Schroër. “Op de meeste luchthavens hebben de afhandelaren hun eigen materieel, maar je zou als luchthaven ook kunnen zeggen: wij zorgen voor alle equipment. Die kan dan door de afzonderlijke afhandelaren worden gebruikt. Zo kun je besparen op materieel en dus op kosten.”

Klanten hoeven niet vooraf te investeren; Undagrid brengt volgens Schroër maandelijks een gering bedrag per object in rekening. Het is dus een soort abonnement, inclusief de sensoren. De mogelijkheden beperken zich niet alleen tot het gebruik buiten. Zo doet Undagrid een test voor automatische vullingsgraadmetingen van afvalbakken op Schiphol. “Daardoor kun je een efficiëntere operatie krijgen

Met GSEtrack kunnen dolly’s, vliegtuigtrappen

en andere ongemotoriseerde objecten worden

gevolgd.

Gebruikers weten precies

waar het materieel is

technologie

bij het legen van de afvalbakken.”Daarnaast is Undagrid op twee luchthavens begonnen met het indoor tracken van materieel in de terminals en kelders, want de vraagstukken die buiten op het platform spelen, gelden ook binnen in de terminal. “We blijven bezig met verbeteringen en het ontwikkelen van nieuwe diensten. Zo zijn we ook aan het kijken of onze apparatuur kan worden gevoed met zonnepaneeltjes, zodat een batterij niet meer vervangen hoeft te worden.”De techniek kan volgens Schroër ook prima worden toegepast in bijvoorbeeld de maritieme sector en chemische industrie. “Maar bij Undagrid hebben we een specifieke focus op smart airports.” De eerste concurrenten hebben zich gemeld. “Maar we laten ons daardoor niet afleiden. De concurrentie is heel pril, en niet alleen gefocust op

luchthavens. Voor ons is het zaak om een zo goed mogelijk product te leveren en te zorgen voor zoveel mogelijk tevreden klanten.”

Undagrid is inmiddels bezig met een nieuwe financieringsronde. Een bedrag wil Schroër niet noemen. “Het geld is bedoeld om zo snel en goed mogelijk ons product neer te zetten en om verdere groei te verwezenlijken.” Want er staat meer te gebeuren. Undagrid verwacht veel van de samenwerking met Inmarsat, aanbieder van satellietcommunicatie. “Bijna elk vliegtuig en schip op de wereld heeft Inmarsat. We zijn aan het onderzoeken of er mooie combinaties mogelijk zijn van onze technologie met deze grote en sterke partij.” Schroër wil er verder weinig over kwijt. “Ik verwacht dat we over een paar maanden met nieuws hierover naar buiten kunnen komen.”

Undagrid kijkt ook naar de mogelijkheid om

in beeld te brengen of materieel wel efficiënt

wordt gebruikt.

Luchthaven kan mogelijk met minder

materieel opereren

technologie

46

Luchthaven schiphol verwerkt jaarlijks bijna 500.000 vliegbewegingen.

maar welke toestellen maken de meeste vluchten? De tien meest getelde

passagiersvliegtuigen over 2016 op een rij, gebaseerd op data van de

luchthaven, die opvallend minder fokkers en Boeing 747’s ziet vliegen. Die rol

wordt steeds meer overgenomen door toestellen van embraer en de Triple seven

en Dreamliner van Boeing.

oP 10: meest gezien oP schiPhol

tBoeing 737-800 (99.821 keer) Foto: Air Europa.1 emBraer 190/195

(72.180 keer)Foto: KLM.2

airBus a320 (51.676 keer) Foto: Airbus.3 Boeing 737-700

(42.010 keer)Foto: Transavia.4

47

interView PAul gregorowitsch

emBraer 190/195 (72.180 keer)Foto: KLM.

Boeing 737-700 (42.010 keer)Foto: Transavia.

airBus a319 (34.209 keer)Foto: Austrian Airlines.5 Fokker 70

(29.306 keer)Foto: KLM.6

airBus a330-300 (12.160 keer)Foto: Airbus.7 airBus a321

(11.975 keer)Foto: WOW Air.8

emBraer 170/175 (11.097 keer)Foto: LOT.9 Boeing 747-400

(10.246 keer)Foto: KLM.10

48

hotelnieuws

Volgens onderzoekers van allied market research groeit de

markt voor hotelovernachtingen in luxe hotels fors tot en met het jaar 2022. De groei is het gevolg van de wereldwijde toename van zakenreizen en een veranderende behoefte van reizigers. Omdat hotels hun services steeds meer upgraden, neemt de vraag volgens de onderzoekers naar luxe toe.Virgin hotels, de lifestyle merknaam van ondernemer Sir Richard Branson, opent in de zomer van 2017 een nieuw hotel in San Francisco. Zowel vakantiegangers als zakenlieden zijn welkom in het nieuwe hotel dat wordt gevestigd vlak bij Yerba Buena Gardens. Het hotel wordt voorzien van 196 kamers en ‘Grand Chamber Suites’, meerdere restaurants, bars, een coffeeshop en rooftop bar.De populaire toeristenstad Barcelona trapt stevig op de rem door de komst van nog meer hotels te verbieden. Bestaande projecten mogen nog worden afgebouwd, maar daarna is het voorlopig over en uit, meldt de krant El Pais.Barcelona gaat gebukt onder massatoerisme, waardoor de leefbaarheid voor de inwoners verslechtert. Sinds 1990 is het aantal hotels verviervoudigd naar meer dan vierhonderd. Daarnaast wordt de stad overspoeld door Airbnb-toeristen. “Massatoerisme is dodelijk voor de stad”, stelt burgemeester Ada Colau in een Spaanse krant. Daarom wordt de vergunning voor dertig nog te bouwen hotels ingetrokken en gaat de strijd met illegale woningverhuur hard door.Het Bilderberg europa hotel in Scheveningen pakt tijdens het Mondriaanjaar groots uit. Op de balkonbalustrades van het hotel zijn de typerende kleurrijke Mondriaan vlakken aangebracht en is een uniek kunstwerk gecreëerd. Het hotel is daardoor een van de beeldbepalende gebouwen in Den Haag dat ter gelegenheid van het landelijke themajaar ‘Mondriaan tot Dutch Design’ is voorzien van deze unieke Citydressing. 

Accorhotels heeft de lancering van het eerste Mercure hotel in Kuala Lumpur aangekondigd. Mercure Kuala Lumpur Shaw Parade gelegen in Pudu, aan de rand van Kuala Lumpur’s Bukit Bintang winkelgebied, beschikt over 213 moderne kamers, een all-day dining restaurant, een lobbylounge, een zwembad op het dakterras en een fitnesscentrum. Voor evenementen, vergaderingen, bruiloften of corporate teambuilding activiteiten biedt het hotel drie vergaderzalen, die geschikt zijn voor maximaal 60 gasten.

“We zijn zeer verheugd met de lancering van onze eerste Mercure-merk in Kuala Lumpur. Met zijn duidelijke persoonlijkheid biedt Mercure Kuala Lumpur Shaw Parade zowel zakenreizigers als toeristen een onconventionele en moderne accommodatie die een strategische ligging heeft en gasten eenvoudig toegang biedt tot het bruisende winkel- en uitgaansgebied van Bukit Bintang van de stad”, stelt Garth Simmons, Chief Operating Officer, Accorhotels voor Maleisië, Indonesië en Singapore. Het nieuwe hotel biedt reizigers een warme sfeer die zowel modern als comfortabel is.

Mercure heeft meer dan 730 hotels in 56 landen. Elk hotel heeft een authentiek en inspirerend ontwerp, met een klassieke stijl en een moderne twist in hedendaags design. Alle hotels zijn gelegen in stadscentra, aan zee of in de bergen.

eerste mercure-hotel VAn Accorhotels in kuAlA lumPur

50

Passagiers staat vanaf nu geen verrassingen meer te wachten bij het betreden

van de Boeing 777-200er of 777-300er bij kLm. De luchtvaartmaatschappij stak

tweehonderd miljoen euro in een upgrade van de cabines. “Die zien er nu in elk

toestel hetzelfde uit”, zegt CeO Pieter elbers tegen Luchtvaartnieuws Magazine.

lm: uniform Product oP boeing 777

k

Nadat eerder de Boeing 747-400’s werden voorzien van een geheel nieuwe World Business, Economy Comfort en Economy Class was het de afgelopen tweeënhalf jaar de beurt aan de Boeing 777-vloot. Tijdens een feestelijke bijeenkomst in hangaar 14 op Schiphol-Oost droeg de technische dienst het laatste toestel symbolisch over aan het cabinepersoneel, onder toeziend oog van topman Ton Dortmans van KLM E&M en CEO Pieter Elbers.

DuIDeLIjkheIDVóór de grote ombouwoperatie van de Boeings begon wisten passagiers niet altijd wat hen te wachten stond

qua boordproduct, zeker in de World Business Class, aangezien die per type verschilde. “Dat is nu anders. Op vluchten naar Zuid-Amerika, Azië en de Amerikaanse westkust bieden we de garantie dat Business-passagiers in full flat stoelen kunnen slapen,” aldus Elbers. Nu is het de beurt aan de Airbus A330-vloot, die tot 2018 onder handen worden genomen.

De miljoeneninvestering in de verbouwing van de vloot ging onder andere op aan personeelskosten. “Per toestel duur het drie weken om het interieur te vervangen. De vijftien Boeing 777-300ER’s vereisten tweehonderdduizend manuren. We

TEKST: Klaas-Jan van WoerkomFOTO’S: KLM

De nieuwe World Business Class in de

Boeing 777-300ER.

51

rePortAge

planden dit zoveel mogelijk tegelijk met regulier groot onderhoud”, zegt Ton Dortmans, die trots is op de prestaties van de engineers. “Bovendien is het voor onze werkgelegenheid goed dat we deze werkzaamheden binnen KLM kunnen uitvoeren”, vult Elbers aan.

ruImTe eN COmfOrTDe Economy Class, inclusief Economy Comfort, zijn voorzien van de nieuwste stoelen. Ook de toiletten, keukens en bagagebakken werden aangepakt. Het interieur ademt ruimtelijkheid, mede door het design van de Nederlandse ontwerpster Hella Jongerius.

In Economy is er nu meer beenruimte, doordat de tijdschriftvakken werden verplaatst van kniehoogte tot vlak onder het tv-schermpje. Die zijn eveneens vernieuwd en maken het mogelijk films op HD-kwaliteit af te spelen. Een enorme vooruitgang voor passagiers is dat elke stoel naast een USB-aansluiting ook een eigen stopcontact heeft, om laptops, telefoons of andere apparaten op te laden.

De World Business Class op de ‘Triple Seven’ werd voorzien van nieuwe full flat stoelen. Die zorgen voor een goede nachtrust en bieden veel privacy. Ook is er gedacht aan

extra opbergvakjes. Het inflight entertainment wordt weergegeven op grote zestien inch schermen, die ook in dual screen modus kunnen worden gezet, om tv te kunnen kijken en te gamen tegelijk.

BraNDsTOfBesParINgEen belangrijke verbetering is volgens KLM dat de nieuwe stoelen de lichtste in hun klasse zijn. Daardoor wordt minder brandstof verbruikt en gaat de uitstoot omlaag. “Per toestel besparen we 2.400 kilo. Op een vlucht met een Boeing 777-300ER van twaalf uur is dat een besparing van ongeveer zevenhonderd kilo brandstof ”, aldus Dortmans.

Pieter Elbers: trots dat KLM

zelf de ombouw verzorgt.

CEO Pieter Elbers showt het inflight

entertainment aan ondergetekende.

53

Marijke Poppink werkt sinds 2000 bij Elsevier. Ze begon als travel manager Nederland, later was ze werkzaam als travel manager EMEA (Europa, Midden-Oosten en Afrika). Nu is ze verantwoordelijk voor het reisprogramma in Europa, Singapore en het Midden-Oosten binnen alle RELX bedrijven. De RELX Group (voorheen Reed Elsevier) bestaat uit Science, Technical & Medical, Risk & Business Analytics, Legal en Exhibitions en telt dertigduizend werknemers. hoe is jouw carrière verlopen?“Op mijn 22ste ben ik in de reiswereld begonnen. Ik heb gewerkt als IATA-consultant en sinds 1984 als business travel consultant. Eerst bij Arke Zakenreizen, daarna bij BTI Nederland (samenwerking op het gebied van

zakenreizen tussen Arke en Holland International, red.) en BCD Travel (het vroegere BTI). Na vijftien jaar werken in de zakelijke reiswereld was het mij zo duidelijk dat er iets miste in de communicatie tussen de corporate en de zakelijk reisagent dat ik er iets aan wilde veranderen. Ik heb een plan geschreven om de invloed op wat er geboekt wordt en daarmee de compliance te verbeteren. Ook wilde ik bedrijven in de regio Doetinchem, mijn toenmalige vestigingsplaats, laten samenwerken op het gebied van de inkoop van reizen. Ik heb mijn plan aangeboden aan de directeur van Misset. Hij heeft tien bedrijven gepolst of die er iets voor voelden, maar daar kwam niets uit. Drie jaar later kwam hij als CEO van Elsevier naar me toe en sindsdien werk ik hier.”

TEKST: Lutske BonsmaFOTO’S: Reismedia

‘DekkingSBeDrag verLoren SMartphone te Laag’

Travel manager marijke Poppink kun je met recht een oude rot in het vak

noemen. Ze is ruim dertig jaar werkzaam in de zakelijke reiswereld. haar kennis

en jarenlange ervaring combineert ze met het enthousiasme van een jonge hond.

Ze is erg geïnteresseerd in technologische ontwikkelingen. “Ik vind dat corporate

travel managers nieuwe technologieën moeten omarmen”, zegt Poppink. “alleen

dan blijf je dichtbij de wereld van jouw reizigers en kun je het beste reisbeleid

voorstellen.” Ook pleit ze voor een wij-economie. een zakelijke reiswereld waarin

meer overleg en samenwerking plaatsvindt. “minder denken in termen van

concurrentie en meer samenwerken en geld besparen door activiteiten niet

dubbel te doen.”

Akelijke reiswereld Als community

z

Marijke Poppink.

Je moet niet alleen naar de centen

kijken

trAVel mAnAger

54

hoe zag de corporate travel afdeling er in die tijd uit?“Ik begon in mijn eentje en heb al snel twee mensen aangenomen voor het opzetten van een in-house travel afdeling. Alles gebeurde op papier, niks was gedigitaliseerd. Dat hebben we meteen opgepakt. Ik ben ook met Galileo gaan praten en kreeg een licentie om met hun reserveringssysteem te gaan werken. In 2002 benaderde het Deense bedrijf Skygate mij met een online requesting en travel management tool. Je kon de tool op verschillende locaties gebruiken, maar je kon niet tegelijk aan dezelfde aanvraag werken. Tot die tijd gebeurde dat wel en dan deed je soms dubbel werk. In 2006 heb ik met Skygate en Amadeus deze

tool verbeterd en een online request en online booking tool gemaakt. Hierdoor konden we veel efficiënter werken. We zijn in die tijd van 3.2 naar 2.2 FTE gegaan. In 2010 heb ik hiervoor de European Travel Buyers Award voor best use of technology gekregen.”

wat vonden medewerkers van de professionalisering van het reisbeleid?“In het eerste half jaar dat ik hier werkte, heb ik een deal met British Midland (BMI) goed weten te gebruiken. In die tijd gaven we tweeduizend tickets per jaar naar London uit. Bijna iedereen vloog KLM. Ik heb toen goede sturing gegeven, waardoor er veel meer BMI-tickets

“Maar liefst 99% van de tickets wordt online

door de reiziger of een secretaresse geboekt”,

aldus Marijke Poppink.

55

geboekt werden. Sommige collega’s moesten hier erg aan wennen, maar het was heel duidelijk dat je door sturing te geven veel geld kunt besparen. Uiteraard moet je niet alléén naar de centen kijken. De reiziger is ook van groot belang.”

hoe is het nu gesteld met de compliance? Bijvoorbeeld bij het boeken van vliegtickets?“Binnen RELX heeft ieder bedrijf zijn eigen beleid met betrekking tot de klasse waarin gevlogen mag worden. Onze policy is ingesteld in de online tools die we gebruiken. Als een medewerker buiten de policy om wil boeken start er een pre-trip approval proces, waarbij de manager de reis moet goedkeuren.”

en bij het boeken van hotels?“We hebben een Global Hotel Programme. Onze boekingstool laat hotels van grote ketens en voorkeur hotels als eerste zien. In grote steden waar veel medewerkers naartoe gaan werkt dat prima, maar als een medewerker een overnachting in een klein hotelletje wil boeken staat die niet altijd in de tool. Kleine hotels willen meestal niet in een GDS (Global Distribution System, oftewel een reserveringssysteem, red.). Als de grote ketens bovenaan staan en medewerkers moeten zoeken naar andere hotels, gebruiken ze de tool niet en gaat de compliance omlaag. Dat willen we niet. Daarom moet je medewerkers ook vrijheid geven om zelf te kiezen en maatwerk per land leveren.”

hoe ziet de afdeling corporate travel er uit?“Ons team in Nederland bestaat uit vier mensen. We hebben allemaal ruime IATA-ervaring, maar tickets boeken doen we bijna niet meer. Maar liefst 99% van de tickets wordt online door de reiziger of een secretaresse geboekt. Wij checken wel alle online boekingen. Een retourtje London voor 200 euro; daar kijken we verder niet naar. Maar als we een enkele reis met KLM heen en een enkele reis terug met British Airways zien voor 500 euro, dan trekken we aan de bel. We sturen een mail en adviseren dat dit een stuk goedkoper kan. Hierdoor besparen we tien procent op het reisbudget. Ticketing doen wij niet; tickets worden door BCD Travel uitgegeven.”

je werkt met BCD Travel en met egencia? waarom met twee aanbieders?“Ik heb bewust voor een dual supplier-model gekozen, want ik was nieuwsgierig hoe het boekingsplatform van Egencia werkt. We hebben al jaren goede ervaring met BCD in Nederland, Engeland, de USA en Canada. En ik ben enthousiast over Egencia, want ze bieden een heel volledig platform wat gemakkelijk gebruikt kan worden in landen waar we wat minder reisuitgaven hebben. We kunnen onze policy er op

‘DekkingSBeDrag verLoren SMartphone te Laag’

verschillende manieren in zetten, er is een traveller tracker, ze laden onze corporate hotel rates en airline fares en de rapportage en data-overzichten zijn goed. Sinds kort hebben we ook een datafeed van Egencia naar BCD Travel, zodat alle data daar verzameld worden en we dit voor onze global rapportages kunnen gebruiken. Ik heb ook de boekingstool Concur geïmplementeerd. We gebruiken Concur met een reseller overeenkomst met BCD.”

wat doet de reLx group op het gebied van duty of care, de zorgplicht?“We werken met International SOS. Alle boekingen die via onze reisagenten gedaan worden komen daar binnen bij de traveller tracker tool. Medewerkers worden voor hun reis al geïnformeerd als er iets bijzonders te melden is over dat land. In geval van een calamiteit wordt er contact met hen opgenomen. Onze medewerkers vinden dat een fijn gevoel. Als een medewerker buiten de reisagent om boekt, werkt de traveller tracker service niet.”

welke technologische ontwikkelingen verwacht je in de komende jaren?“Ik hoor al een tijdje dat blockchain-

Wij checken alle online boekingen

trAVel mAnAger

56

interView PAul gregorowitsch

technologie de toekomst is voor veel verschillende markten. Ik vind het heel interessant om dit te volgen. Onlangs las ik dat blockchain wel eens de vervanger van de GDS zou kunnen worden. Ik ben erg benieuwd wat deze technologie voor de reiswereld gaat betekenen. Het lijkt mij interessant om dit van dichtbij mee te maken.”

je bent ook geïnteresseerd in artificial Intelligence. hoe kun je aI toepassen in de zakenreiswereld?“Een toepassing is bijvoorbeeld een virtuele assistent die spraakcommando’s kan opvolgen. Zoals Siri, de virtuele assistent op de iPhone. Tegen Siri kun je zeggen ‘zoek een restaurant in de buurt’, maar je zou ook de opdracht kunnen geven om een vlucht naar London te boeken. Of dat er vanuit je Outlook-kalender een bericht komt om dezelfde vluchten te boeken naar een bestemming waar je een meeting hebt gepland en waar je eerder bent geweest. Ik juich het van harte toe als die mogelijkheid gebruikt zou worden. Al moet je als travel

manager wel kijken of dit de kosten niet verhoogd. En als je een dergelijke assistent vaak gebruikt, worden veel data over jouw gedrag verzameld en daarmee kan gemanipuleerd worden.”

“Wat ik ook heel interessant vind is het gebruik van een door-to-door tool. Die vraag ik: ‘Ik woon in Duiven en ik moet naar New York. Hoe doe ik dat?’ Het is een soort routeplanner als 9292.nl, maar je kunt deze tool ook linken aan je online booking tool. Je krijgt dan een overzicht van vervoer naar de luchthaven, de verschillende luchthavens in de buurt, met wie vlieg ik en hoe ga ik op de bestemming van de luchthaven naar mijn hotel of naar kantoor. Vervolgens krijgt de aanvrager een overzicht van verschillende routes en de kosten voor een totaalplaatje. Ook als je een meeting hebt met vier of vijf personen kun je deze tool gebruiken. Je geeft aan waar die personen zich bevinden en vraagt aan de tool wat de beste plaats is voor een meeting. Daarbij berekent de tool de totale kosten van de meeting. Ik zie duidelijk toegevoegde waarde voor zo’n tool,

Marijke met collega’s Inge Verbaan

en Martine Griep.

57

maar het is lastig om hiervoor intern budget te krijgen, omdat ik niet direct besparingen kan aantonen omdat ik nu de juiste data niet heb.”

afgelopen jaar was je genomineerd voor de Corporate Travel Professional of the Year-award. wat heeft dit voor jou betekend?“Toen ik hoorde dat ik genomineerd was, heb ik dit intern doorgestuurd en mensen gevraagd op me te stemmen. Ik heb erg leuke reacties ontvangen van collega’s. En ik heb nog steeds contact met de andere genomineerden. We hebben een groepje gevormd, waarin we overleggen over het vak van corporate travel manager.”

hoe ziet de relatie tussen TmC en travel manager er in jouw ideale wereld uit?“Ik ben heel erg voor technologie, maar we kunnen niet zonder Travel Management Company. Al is de toegevoegde waarde van een TMC niet dat je online kunt boeken. De meeste TMC’s zien online boeken als een eindproduct, maar ik zie online als het beginpunt. Ik ben sinds kort

aangesloten bij Weconomics.org. Het woord zegt het al: wij-economie. Ik zou het toejuichen als er een denktank zou zijn van TMC’s en travel managers. Ik ben daar gelijkgestemden over aan het polsen. Als we samenwerken en bedenken hoe we het anders kunnen doen, kunnen we geld besparen doordat we zaken niet dubbel doen.”

“Ik vind bijvoorbeeld de Egencia app en de Roadmap app geweldig. Maar alle TMC’s hebben ook een app, de één beter dan de ander. Het lijkt me mooi als niet meer elke TMC een eigen reporting tool en eigen app heeft. Het zou goed zijn als TMC’s elkaar niet alleen als concurrenten beschouwen, maar ook kijken wat ze gemeen hebben en hoe ze kunnen samenwerken. Vervolgens zou je een platform kunnen bouwen waarop iedereen kan inpluggen en dan één app en een reporting tool lanceren waarmee iedereen werkt. Het lijkt mij fantastisch: de zakelijke reiswereld als community. De TMC’s kunnen zich vanaf daar dan onderscheiden in de serviceverlening waar hun uiteindelijke toegevoegde waarde ligt.”

trAVel mAnAger

‘DekkingSBeDrag verLoren SMartphone te Laag’

Ik ben heel erg

voor technologie

59

interView PAul gregorowitsch

Treinreizigers hebben geen last van files en parkeerstress en hoeven even nergens op te letten. De krant lezen, een presentatie voorbereiden

of een serie op Netflix kijken, het kan allemaal. Aan boord van de trein is er meestal gratis WiFi en zijn er stopcontacten aanwezig om

TEKST: Lutske Bonsma

De Ns gebruikte jarenlang de bekende slogan ‘waar zouden we zijn zonder

de trein?’. en inderdaad: reizen met de trein heeft voordelen. Niet alleen voor

het dagelijkse woon-werkverkeer, maar ook voor wie van huis of kantoor

naar een luchthaven reist. Luchtvaartnieuws Magazine inventariseerde de

treinverbindingen vanuit Nederland en België naar schiphol en de luchthavens

van Brussel, frankfurt en Düsseldorf, als alternatief voor eigen vervoer.

et de trein nAAr de luchthAVenm

Ontspannen de krant lezen op weg naar de

luchthaven. Foto: NS International.

61

ongestoord te kunnen werken. Ook is er de mogelijkheid om de benen te strekken en een hapje of drankje te halen in het boordrestaurant.

Op grotere treinstations kunnen reizigers gebruik maken van de Business Lounge om te werken, vergaderen, de krant te lezen of een kopje koffie te nemen.

TreINeN Naar sChIPhOLWie met de trein naar station Schiphol reist, arriveert onder de luchthaven. Vanaf hier is het vijf minuten lopen naar de vertrekhallen. “Wij geloven dat trein en vliegtuig elkaar aanvullen”, vertelt David van Wijngaarden, Accountmanager Business to Business bij NS International. “Daarom werken we samen met KLM voor passagiers die vanuit België naar Schiphol reizen. Wie in Antwerpen woont en naar New York wil vliegen, kan één ticket boeken en vanuit België met Thalys naar Schiphol komen en vervolgens

met KLM naar New York vliegen. Een geïntegreerd air & rail-ticket dus.”

De reis met Thalys van Brussel-Zuid naar Schiphol duurt 1 uur en 32 minuten en van Antwerpen Centraal naar Schiphol slechts 55 minuten. Er gaan veertien treinen per dag. Thalys biedt in de eerste en tweede klas (Comfort 1 en Comfort 2) gratis WiFi. In Comfort 1 zijn stewards aanwezig die een gratis maaltijd en drankje aanbieden.

TreINeN Naar BrusseL-ZaVeNTem“Vanaf Zaventem vertrekken veel vluchten naar bijvoorbeeld Afrikaanse steden”, vervolgt Van Wijngaarden. “Nederlanders die met Brussels Airlines vanaf Zaventem naar een Afrikaanse bestemming vliegen kunnen ook een air & rail-ticket boeken. Hiervoor werken we samen met Brussels Airlines. Zeker vanuit de zuidelijke Randstad en Brabant is dit

De ICE rijdt zeven keer per dag naar Frankfurt

Airport. Foto: Siemens.

Alle trajecten boekbaar

bij NS International

sPeciAl

62

interView PAul gregorowitsch

een aantrekkelijke optie. We werken ook samen met zakenreisagenten zodat die hun klanten de best passende opties kunnen bieden. Daarbij is de trein verrassend vaak een goed alternatief. Voor mensen die zakelijke treinreizen maken biedt de NS Business Card de mogelijkheid om ook internationale reizen op rekening te boeken.”

Met de Intercity Brussel bedraagt de reistijd van Amsterdam naar Zaventem 2 uur en 55 minuten. Deze internationale intercity rijdt dagelijks zestien keer van en naar België. Na Amsterdam wordt gestopt op onder andere Schiphol, Rotterdam CS en Den Haag-Hollands Spoor. Vanaf het eind van het jaar zal deze trein ook in Breda stoppen, waardoor de provincie Brabant beter wordt bediend.

Passagiers die vanaf Zaventem vliegen, kunnen ook met Thalys vanaf Amsterdam reizen en in Antwerpen overstappen op de trein naar station Brussel Airport Zaventem. Het treinstation bevindt zich onder de

luchthaven. Voor passagiers die met Thalys naar Brussel-Zuid reizen, geldt dat ze vanuit de trein een taxi kunnen reserveren, die hen bij aankomst op het treinstation opwacht.

Bernard Fontenelle, Head of Sales van Thalys: “Wij bieden een air & rail-ticket vanuit België naar Schiphol en van Schiphol naar Brussel. Een air & rail-ticket is één boeking met één dossiernummer. Het ticket bestaat uit twee segmenten. Het ene segment is de trein en het andere de vlucht. Stel dat iemand van Brussel naar Hongkong wil, dan reist hij of zij met Thalys naar Schiphol en vliegt vervolgens naar Hongkong. Een aantal maatschappijen vliegt niet meer vanaf Zaventem en dan is het voor de Belgische klant heel handig dat hij met de trein naar Schiphol kan reizen. Voor grote airlines die niet vanuit Brussel vertrekken zijn air & rail-tickets een mooie oplossing. Zij kunnen deelnemen aan het partnership dat wij met een technische provider hebben en de tickets aanbieden.”

Internationale treinen stoppen op diverse

Nederlandse stations. Foto: NS International.

Reistijd wordt

werktijd

63

VaN amsTerDam Naar DüsseLDOrf aIrPOrTDe ICE International gaat van Amsterdam via Utrecht en Arnhem naar Düsseldorf Hauptbahnhof. De snelste verbinding vanaf Amsterdam duurt 2 uur en 12 minuten. Vanaf Düsseldorf Hbf brengen zowel de stoptrein als de S-Bahn reizigers twee á drie keer per uur in twaalf minuten naar de luchthaven. De metro stopt onder de luchthaven. Het treinkaartje naar Düsseldorf Hbf is ook geldig naar de luchthaven Düsseldorf International. In de loop van dit jaar zal in de ICE-treinen naar Düsseldorf en Frankfurt gratis WiFi worden aangeboden. Nu is WiFi vanaf de Duitse grens beschikbaar. Eerste klas reizigers ontvangen vanaf juni een gratis Financieel Dagblad of Telegraaf en alle treinen worden gerenoveerd.

regIONaLe TreIN VaN arNhem Naar DüsseLDOrf aIrPOrTVanaf 6 april biedt NS-dochteronderneming Abellio een directe verbinding van Arnhem CS naar Düsseldorf Flughafen. De

regionale trein RE19 vertrekt dagelijks vanaf 05.44 ieder uur uit Arnhem en rijdt via Zevenaar en een aantal Duitse stations in één uur en veertig minuten naar de luchthaven Düsseldorf. Tot nu toe was er een overstap nodig op Düsseldorf Hauptbahnhof. De laatste trein vertrekt om 20.44 uur uit Arnhem. Van Düsseldorf naar Arnhem CS vertrekt de eerste trein om 06.33; de laatste om 22.33 uur.

Björn Gianotten, Country Manager Benelux bij airberlin, is zeer verheugd over de nieuwe treinverbinding. “Voor onze passagiers uit Arnhem en omgeving heeft deze verbinding een enorme meerwaarde. Zij stappen in Arnhem in de trein en komen al om 07.24 aan op de luchthaven van Düsseldorf. Dat is bijna anderhalf uur voor de eerste ICE aankomt. Hierdoor zijn passagiers op tijd aanwezig om onze vroege vluchten naar New York en Miami te halen. De ICE-treinen arriveren wel op tijd voor onze vluchten naar Los Angeles, San Francisco en Boston die tussen negen en tien uur ’s ochtends vertrekken. De verbinding met ICE van Amsterdam naar Düsseldorf is heel interessant voor treinreizigers uit de Randstad.”

TreINeN Naar fraNkfurTZeven keer per dag rijdt er een ICE International van Amsterdam

De boordbistro biedt gelegenheid rustig te

eten. Foto: Siemens.

Treinen en vliegen op één ticket

sPeciAl

64

sPeciAl

(met stops in Utrecht en Arnhem) rechtstreeks naar de luchthaven van Frankfurt. In 3 uur en 39 minuten (snelste verbinding) gaat de hogesnelheidstrein van Amsterdam naar Frankfurt Flughafen Fernbahnhof. Vanaf hier is het tien minuten lopen naar de vertrekhallen. De eerste trein vertrekt uit Amsterdam om 06.37,

met aankomst op de luchthaven om 10.16 uur. Vanuit Frankfurt vertrekt de eerste trein om 05.29 uur. Deze trein stopt om 05.40 op Frankfurt Flughafen en arriveert om 09.57 uur in Amsterdam. Handig voor reizigers die ’s ochtends vroeg in Frankfurt landen en door willen reizen naar Amsterdam. In alle ICE-treinen (ook die naar Düsseldorf ) is een bistro of een restaurant aanwezig. In de eerste klas is het mogelijk vanuit de stoel bij een steward een drankje of maaltijd te bestellen.

Wie van Düsseldorf of Frankfurt vliegt en met de trein naar de luchthaven reist kan een rail & fly-ticket aanschaffen. “Deutsche Bahn werkt hiervoor samen met een groot aantal airlines, waaronder Lufthansa”, vertelt Andreas Fuhrmann van Deutsche Bahn. “Het is een geïntegreerd ticket dat je boekt bij de airline. De airline is ook het aanspreekpunt. Voor Nederlanders die in de grensstreek met Duitsland wonen is dit een handige optie, want het ticket geldt op Duitse treintrajecten.”

BusINess LOuNgesReizigers die gebruik willen maken van een Business Lounge kunnen in Nederland terecht op station Amsterdam CS, Rotterdam CS en Schiphol. Eerste klas passagiers van ICE-treinen en Thalys TheCard-houders hebben gratis toegang tot de NS International Lounge - Regus Express.

Zij kunnen er gebruikmaken van comfortabele werkplekken, draadloos internet en vergaderzalen. Een gratis drankje is inbegrepen. Op Düsseldorf Hbf en Frankfurt Hbf zijner Deutsche Bahn-lounges met WiFi, kranten en gratis drankjes, die toegankelijk zijn op vertoon van een geldig vervoersbewijs in de eerste klas of een bahn.bonus comfort-kaart. Station Brussel-Zuid beschikt over een Thalys-lounge. Reizigers die in het bezit zijn van een Thalys TheCard hebben gratis toegang tot de lounge. Kaarthouders met een gold en platinum card kunnen ook gebruikmaken van de lounge als ze niet met de trein reizen.

De trein biedt zelfs mogelijkheden om te

vergaderen. Foto: Siemens.

De Thalys verbindt Nederland met België en

Frankrijk. Foto: Thalys.

wilt u zelf kennis maken met zakelijk reizen per Thalys? Doe dan mee aan onze prijsvraag en maak kans op twee eerste klas tickets met de Thalys naar Parijs.

Beantwoord om te winnen zo origineel mogelijk de volgende vraag:

“wat zou u doen tijdens een trip in de eerste klas als u zakelijk reist met de Thalys?”

Stuur uw verhaal van maximaal 100 woorden uiterlijk 31 maart naar redactie@zakenreisnieuws.nl o.v.v. Thalys-actie en maak kans op het winnen van de tickets.

Uit de inzendingen wordt in samenwerking met Thalys het beste verhaal geselecteerd.

Uw inzending wordt voor geen andere doel gebruikt dan deze prijsvraag. De winnende inzending wordt gepubliceerd op de website Zakenreisnieuws.nl in de maand april.

in: 1e klAsse retourticket PArijs Voor 2 Personen

w

Z A K E N R E I SN I E U W S . N L

66

VluchtVerslAg

Schiphol en daarom moet men ook met een goede oplossing komen om de doorstroming te verbeteren. Het kostte ons ruim twintig minuten om de security-check te passeren.

graTIs BeeNruImTeNa de veiligheidscontrole nog een rondje gelopen en ergens wat gegeten. Ondertussen had ik de Airbus van TAP de gate zien naderen. Daarop besloten we om ons richting de gate te begeven. Eenmaal daar begon het boardingproces al vrij snel. Vooraf had ik thuis ingecheckt,

Voor de retourvlucht van Amsterdam naar Lissabon kozen we voor TAP Portugal, wegens de schappelijke prijs en gunstige vertrektijden.

Eenmaal met de trein aangekomen op Schiphol gingen we direct naar de bagage drop-off in Vertrekhal 1. Het was vrij rustig en de koffers waren dan ook zo afgegeven. We werden naar de veiligheidscontrole in het uiterste hoekje van de terminal gestuurd, omdat de wachttijd daar het kortste zou zijn. Er is tegenwoordig veel te doen om de veiligheidscontroles op

cijfer: 8

Iedere maand publiceert Luchtvaartnieuws Magazine een vluchtverslag met foto’s dat is ingezonden door een lezer. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van het vluchtverslag.

TEKST: Yoran Wijkstra.

Na het succesvol afronden van mijn opleiding International Business & Languages

was het tijd voor een welverdiende vakantie in Portugal. samen met een vriend,

en tevens medestudent, een weekje Portugal geboekt, dat in het teken stond van

voetbal. er stonden vier voetbalwedstrijden op het programma, waar we erg naar

uit hadden gekeken.

AP PortugAl: AmsterdAm - lissAbont

TAP Portugal Airbus A319. Foto: TAP Portugal.

67

waarbij ik de mogelijkheid had om zonder extra kosten in te checken op stoel 12A en 12B, die zich bij de nooduitgang bevonden. TAP staat normaliter niet bekend om hun uitbundige beenruimte, dus dit was mooi meegenomen. Het boardingproces was vrij snel afgerond en de deuren konden op tijd gesloten worden. Na een klein stukje taxiën steeg vlucht TP663 op van de Kaagbaan in zuidwestelijke richting.

Deze vlucht werd uitgevoerd door een Airbus A320 met het oude interieur. Momenteel is TAP bezig de vloot te voorzien van een nieuw interieur, waarmee begonnen wordt op de kleinere Airbus A319’s. Daarmee konden we later op de terugweg nog kennismaken.

Na zo’n driekwartier begon de crew met de catering. Een sandwich en een sapje plus een tweetal drankjes naar keuze. Een Portugees biertje behoorde tot de opties, dus van deze mogelijkheid gebruik gemaakt om alvast te wennen aan de Portugese cultuur. De service van TAP was goed. Het voordeel van het oude interieur is dat je niet tussen de stoelen door kunt kijken. Dit geeft extra privacy, maar de stoelen waren gedateerd, waardoor een vernieuwd interieur een goede keus is.

De vlucht verliep soepel en na twee uur werd de daling richting Lissabon Airport ingezet. Er werd in noordelijke richting geland, waardoor we eerst over de stad heen vlogen, wat een prachtig uitzicht opleverde. Na de landing werden we op het platform geparkeerd. Geen aviobrug, maar bussen om ons naar de terminal te brengen. Opvallend is dat de buitenlandse maatschappijen wél aan een aviobrug geparkeerd stonden en dat TAP er voor kiest om dit niet te doen. Dit zal een van de redenen zijn waarom TAP net iets goedkopere tickets aan kan bieden dan andere luchtvaartmaatschappijen.

BusreIsNa een uitgebreid rondje over het vliegveld van Lissabon werden we

afgezet bij de terminal. Een flinke wandeling langs de vele winkeltjes in Terminal 1 volgde om uiteindelijk in de bagagehal te arriveren, waar de bagage binnen no-time op de band lag. Vanaf het vliegveld rijdt er een metro binnen het halfuur naar de binnenstad van Lissabon, wat een ideale manier is om vanaf het vliegveld de stad te bereiken.

Mijn ervaring met TAP is zeer positief, vooral door de juiste prijs-kwaliteitsverhouding. Op het moment van boeken van de vlucht scheelde het enkele tientallen euro’s met andere maatschappijen, waardoor de keuze op TAP viel. De vlucht verdient een ruime 8, mede door de goede service, vriendelijkheid van de bemanning en de stipte vertrektijd. Hopelijk zijn binnenkort ook de Airbus A320’s van TAP voorzien van het nieuwe interieur, waardoor men een nog beter product aan kan bieden met een verbeterd zitcomfort.

Ook een vluchtverslag inzenden? Mail dan uw actuele verslag van maximaal 800 woorden en enkele foto’s (minimaal 1 MB en in hoge resolutie) naar redactie@luchtvaartnieuws.nl

VluchtVerslAg

Oude cabine in de Airbus A320. Foto: Yoran

Wijkstra.

De catering aan boord. Foto: Yoran Wijkstra.

68

sociAl mediA

Luchtvaartnieuws.nl Facebook: ‘Gedoe over inkomen KLM-topman Pieter Elbers’Erik Boer op Facebook: Hebben we eindelijk weer een topper op deze functie, krijg je dit weer........Salaris past bij functie mensen!!!

Diecastryan Instagram: De walvis in haar natuurlijk habitat. Bussen en auto’s zijn dwergen... wanneer je de Asiana A380-861 over ziet komen voor landing op LAX

Luchtvaartnieuws.nl Facebook: Europese airlines smeken om ingrijpen tegen GolfmaatschappijenKoen Vugs op Facebook: Tot nu toe heb ik nog nooit een rapport gelezen waaruit onomstotelijk blijkt dat bijvoorbeeld Emirates staatssteun krijgt. Iedereen roept, maar niemand komt met bewijzen. Tegelijkertijd vragen Air France/KLM en Lufthansa om maatregelen die sterk lijken op het beschermen van de eigen markt en dat is niet in het voordeel van de consument. Wie

de moeite neemt om op Cheaptickets de prijzen van een retourtje Schiphol - Dubai te vergelijken, komt tot de conclusie dat Transavia veruit de goedkoopste aanbieder is en dat de prijzen van Emirates en KLM op gelijke hoogte liggen.

Agravel23 Instagram: Brenda houdt nu al van de #Jetblue ‘Napping pods’

Singaporeair Instagram: My and mini My

69

Luchtvaartnieuws.nl Facebook: Massale aanval Ryanair op Lufthansa in FrankfurtTon Boekhout op Facebook: Van de filosofie waar Ryanair mee begon is in ieder geval niets meer over. Nu steeds meer naar de mainports, terwijl men daar juist niet wilde zijn. Times change.....

Airbus Instagram: Heeft dit een bijschrift nodig?

Luchtvaartnieuws.nl Twitter: Delta leert passagiers netjes in de rij te staan Mattijs @Stijsemans dat doet collega @united al jaren

Aviationgoals Instagram: Zo ziet een dag eruit voor ATC controllers op Curaçao International Airport! Van een kleine Cessna tot een machtige Boeing jumbojet

Hamed Barakat LinkedIn: Richard Branson, founder of the Virgin group, visited the Virgin Australia offices and found one employee napping on a couch !! Branson: “Wow, did he get a shock when I woke him up. He must have thought he was dreaming because he went straight back to sleep ! “

Ecaviation Instagram: After a cold and humid night ice accumulated on the fanblades of our Boeing 737. The ice is removed with hot air. The hot-air-guy took it easy and made sure his ‘tools’ wouldn’t get cold either.

sociAl mediA

70

zAkenreisnieuws

hrg: weINIg ImPaCT BrexIT OP ZakeNreIsgeDragDe aanstaande Brexit heeft vooralsnog weinig impact op het zakenreisgedrag. Dat concludeert zakenreisorganisatie HRG Netherlands op basis van onderzoek onder zijn klanten. Volgens HRG staat Londen al jaren op plek één van de top 10 bestemmingen en dat is ook in 2016 na aankondiging van de Brexit niet veranderd. “We hebben in 2016 vier procent meer tickets naar Londen verkocht dan in 2015 en over de implicaties van de Brexit ook nog geen vragen van onze klanten gekregen”, meldt algemeen directeur Auke van de Bos. Het is volgens hem wel moeilijk te voorspellen welke impact de Brexit op lange termijn op zakelijk reizen zal hebben.

Ns: eeN DerDe meer TreINeN IN 2022De Nederlandse Spoorwegen (NS) wil het totaal aantal inzetbare treinen in 2022 laten stijgen van 2966 naar 4077. Dit is een toename van 37 procent. Het aantal treinreizigers stijgt naar verwachting tussen 2017 en 2022 met vijftien procent. De NS kan met de nieuwe treinen 21 procent meer personen vervoeren. Er is volgens NS-topman Roger van Boxtel een Deltaplan voor het spoor nodig. “Anders loopt Nederland hopeloos vast, ondanks dat NS tot 2022 ruim 1100 extra rijtuigen inzet”, meldt hij in De Telegraaf. Onder de nieuwe treinen die de NS wil inzetten,

zijn onder andere 58 Flirt-sprinters, 118 CAF-sprinters en 79 Alstom-intercity’s die geschikt zijn voor de hoge snelheidslijnen.

meTrO VerBINDT TermINaLs DeLhI aIrPOrTDelhi International Airport krijgt een metroverbinding tussen haar terminals. The Economic Times laat weten dat de bouwplannen oorspronkelijk gepland stonden voor 2020, maar door de groei is dit proces naar voren gehaald. De zogeheten Automated People Mover verbindt Terminal 1, 2 en 3 met elkaar. De huidige Terminal 2 is verantwoordelijk voor het internationale verkeer, maar dit verkeer wordt in 2020 verplaatst naar de nieuw te bouwen Terminal 4. De metrolijn zou in eerste instantie gelijktijdig met de nieuwe faciliteit gebouwd worden.

aIr fraNCe OPeNT NIeuwe LOuNge Air France heeft een nieuwe lounge geopend op thuisbasis Parijs Charles de Gaulle. De ruimte is gevestigd in terminal 2G en is toegankelijk voor Business Class-reizigers en passagiers met een Elite Plus frequent flyer status. De lounge is voorzien van alle gemakken om te werken of te

kort zAkenreisnieuws

Foto: London City Airport.

Foto: Air France.

71

zAkenreisnieuws

ontspannen. Daarnaast is er een doucheruimte om op te frissen tussen twee vluchten. Middelpunt is de Franse brasserie, waar reizigers verschillende warme en koude gerechten kunnen krijgen. Vanaf mei is er ook een echte bakker aanwezig, die verse Franse delicatessen bereidt.

waLDOrf asTOrIa New YOrk VOOrLOPIg DIChT Het wereldberoemde Waldorf Astoria Hotel in New York heeft eind februari de deuren gesloten en blijft naar verwachting drie jaar dicht. In 2014 kocht de Chinese verzekeraar Anbang het hotel voor 1,55 miljard euro van de vorige eigenaar Hilton Worldwide Holdings. De Chinese pandeigenaren vinden het tijd voor een ingrijpende verbouwing. Het hotel zou niet meer voldoen aan de eisen van de moderne tijd. Van de 1413 hotelkamers in het huidige hotel, komen na de renovatie maximaal 500 kamers terug. De andere kamers worden verbouwd tot appartementen.

meer wINsT VOOr aCCOr hOTeLsAccor Hotels heeft 2016 afgesloten met een winst van 266 miljoen euro. Dat is acht procent meer dan een jaar eerder. Vooral de Aziatische markt liet een gezonde groei zien. Het afgelopen jaar voegde Accor 347 nieuwe hotels toe. In totaal kwam de portfolio uit op 4.144 hotels met 583.161 kamers. Accor heeft verder de voormalige Franse president Nicolas Sarkozy benoemd als bestuurslid. Hij krijgt de leiding over een nieuw comité voor de internationale strategie.

PrIVIum BreIDT uIT meT kOreaN aIrLeden van het Privium-programma kunnen sinds kort op Schiphol inchecken bij de Business Class-balie van Korean Air. Dat geldt ook voor reizigers met een Economy-ticket. Eén van de voordelen van het programma, naast een snelle grenspassage en het gebruik van de Privium Lounge, is het inchecken bij Business Class-balies van diverse airlines. Privium heeft nu overeenkomsten met twintig airlines, waaronder ook Aeromexico, American Airlines, Cathay Pacific, Emirates, Etihad Airways, Garuda Indonesia, Jet Airways en Qatar Airways.

emIraTes VerNIeuwT Bar IN a380Luchtvaartmaatschappij Emirates steekt de komende jaren miljoenen in het vernieuwen van de cabines aan boord van de Boeing 777 en Airbus A380. Daaronder valt ook de boordbar van de dubbeldekker. Bij de bar komt meer zitgelegenheid, waarbij tafeltjes aan het raam geplaatst worden. Ook wordt de kleurstelling veranderd, waardoor de bar een lichtere uitstraling moet krijgen. Er is in totaal plaats voor 26 passagiers in de bar, waarvan er

acht kunnen zitten. De boordbar, die toegankelijk is voor Business en First Class passagiers, krijgt tevens nieuwe geluidswerende gordijnen, om de rest van de passagiers niet te storen.

Meer zakenreisnieuws? Scan deze code of ga

naar Zakenreisnieuws.nl.

Foto: Emirates.

72

interView PAul gregorowitsch

TEKST: Steven van den Berg

februari 2017. De hoogste baas van de franse luchtvaartgroep aDP spreekt

voor een grote groep media uit de hele wereld. augustin de romanet legt

uit dat Charles de gaulle airport in europa een krachtiger hub is dan Londen

heathrow. hij spreekt ook over andere concurrenten, frankfurt bijvoorbeeld. en

amsterdam. een paar zinnen later heeft De romanet het opnieuw over schiphol.

maar dan is de Nederlandse luchthaven opeens een strategische partner.

e hete Adem VAn schiPhol

d Terminal 2F is een van de twee Schengen-terminals van

Charles de Gaulle. Foto: Air France.

De bestuursvoorzitter en CEO van Groupe ADP hinkt op twee gedachten. Terecht, want er is geen speld

tussen te krijgen. Charles de Gaulle en Schiphol vormen het dubbele thuishonk van de tandem Air France-

73

interView

KLM. Een ‘dual hub system’, zo noemen de twee luchthavens de strategische alliantie. Ze hebben sinds 2008 ook aandelen in elkaar. ADP bezit acht procent van Schiphol, de Nederlandse onderneming is voor acht procent eigenaar van ADP.

Alle samenwerking en belangen ten spijt, de twee concurreren ook met elkaar. KLM is binnen Air France-KLM de snelste groeier. Schiphol profiteert daarvan, Charles de Gaulle niet of nauwelijks. Daar komt bij dat de Parijse luchthaven er minder goed in slaagt om ander verkeer aan te trekken. Ongeveer zestig procent van de passagiers op Charles de Gaulle Airport vliegt met Air France. Op Schiphol was KLM in 2016 goed voor minder dan vijftig procent van alle reizigers.

De verschuivingen zijn duidelijk zichtbaar in de passagiersaantallen. In 2008, het jaar dat Groupe ADP en Schiphol Group elkaar de liefde verklaarden, was Charles de Gaulle duidelijk dominant over Schiphol. De Franse hub eindige dat jaar met bijna 61 miljoen passagiers op de vijfde plek van de wereld. Schiphol kwam met 47,4 miljoen passagiers niet verder dan de veertiende plaats. Hoe anders is het nu. Charles de Gaulle sloot 2016 af met 65,9 miljoen passagiers, Schiphol eindigde op 63,6 miljoen. De kans bestaat dat de Nederlandse mainport de Franse partner en concurrent al in 2017 passeert.

ThuIsLaNDCharles de Gaulle heeft geen lange historie als internationaal knooppunt. De kapstok voor ADP en Air France om in februari de media uit te nodigen, was de twintigste verjaardag van de hub. Een ietwat verlate verjaardag, want de lancering van de luchthaven als knooppunt vond eigenlijk 21 jaar geleden plaats: in maart 1996. Tot die tijd diende Charles de Gaulle voornamelijk als vliegveld voor bestemmingsverkeer. Dat was niet ongewoon, want met Frankrijk als enorm thuisland en Parijs als toeristische trekpleister is de vraag naar vervoer van nature al groot. In 1996 waren op Charles de Gaulle Airport slechts 1.900 verbindingen per week mogelijk. Nu zijn dat er 25.000 per week.

Topman De Romanet kent de beperkingen van de grootste luchthaven binnen Groupe ADP. Charles de Gaulle heeft geen reputatie als fraaie luchthaven en is met de verschillende terminals en satellieten van terminals geen alles-onder-één-dak-concept zoals Schiphol. ADP heeft de laatste jaren enorme bedragen geïnvesteerd om dit aan te pakken. Terminalgebouwen zijn op de schop gegaan en nieuwe gebouwen zijn geopend, met inbegrip van prestigieuze winkelgebieden. Snelle monorailverbindingen dragen

Air France is goed voor zestig procent van de

passagiers op CDG. Foto: Air France.

Groupe ADP en Schiphol Group werken sinds 2008 samen binnen een strategische alliantie. Schiphol heeft in de loop van de jaren een flinke passagiersachterstand op Charles de Gaulle ingelopen.

jaar Charles de gaulle schiphol2008 60,9 47,42009 57,9 43,62010 58,2 45,22011 61,0 49,82012 61,6 51,02013 62,0 52,62014 63,8 55,02015 65,8 58,32016 65,9 63,6

paSSagierS op charLeS De gaULLe en SchiphoL

ADP rekent op grote

toestroom Chinezen

74

bij een vlottere overstaptijd. Ook de bewegwijzering is aangepast. “We zijn de eerste luchthaven in Europa die ook in het Chinees de weg wijst”, aldus De Romanet. Die claim gaat niet helemaal op, want de vliegvelden van Helsinki en Kopenhagen doen dit al langer. Het geeft wel aan dat ADP zich opmaakt voor een flinke toename van het aantal Chinese reizigers. ADP kan passagiers een grotere dienst bewijzen door de wachttijden bij de grenscontrole te verkorten en de kans op het zoekraken van bagage te verkleinen. Ook op die twee gebieden wordt over Charles de Gaulle flink geklaagd. De Romanet belooft verbetering. “Er komen op korte termijn tientallen machines met gezichtsherkenning bij. Daarmee kunnen we de controles versnellen.

We steken de komende jaren ruim een half miljard euro in de uitbreiding en verbetering van ons bagagesysteem.” De Romanet doelt op de realisatie van een vernieuwd systeem voor de afhandeling van koffers en tassen aan de oostkant van Charles de Gaulle Airport. Daar wordt gewerkt aan de aanleg van zestig kilometer lopende band, waarover meer dan 15.000 stuks bagage per uur kunnen zoeven. Het gaat om bagage van passagiers die gebruik maken van de terminals 2E en 2F.

OPeN LOuNgeGroupe ADP steekt tussen 2016 en 2020 in totaal 4,6 miljard euro in de verbetering van Charles de Gaulle. Volgens De Romanet wordt de hub steeds aantrekkelijker voor passagiers. Trots zijn ze in Parijs onder meer op ‘Instant Paris’, een soort open lounge voor overstappende passagiers. De 4.500 vierkante meter grote zone in Hall L (onderdeel van terminal 2E) moet reizigers in de sfeer van Parijs brengen, zonder dat ze daadwerkelijk de Franse hoofdstad bezoeken. Voor de jonge kinderen die zonder begeleiding reizen hebben ADP en Air France in 2016 ‘Kids Solo’ geopend. Hier kunnen kinderen in de leeftijd van vier tot zeventien jaar uitrusten en zich vermaken tijdens hun overstap.Een groot voordeel van Charles de Gaulle ten opzichte van Schiphol is de ruimte die de luchthaven heeft om te kunnen groeien. De hub schuurt - in tegenstelling tot Schiphol - niet tegen het plafond van toegestane vliegbewegingen aan. De capaciteit van de faciliteiten is vooralsnog berekend op 72 miljoen passagiers per jaar. Er zijn al plannen voor uitbreiding: ten oosten van terminal 1 en ten noorden van terminal 2 wordt ruimte vrijgehouden voor de constructie van terminal 4.

Om de noodzaak van die expansie aan te tonen, moet er wel eerst wat gebeuren op de thuisbasis van Air France. Het aantal passagiers op Charles de Gaulle nam in 2016 met 0,3 procent toe. Bij partner en concurrent Schiphol lag dat groeicijfer op ruim negen procent.

Op Charles de Gaulle wordt een enorme

bagagehal aangelegd. Foto: Reismedia.

interView

Het winkelgebied in Hall M is een

paradepaardje van ADP. Foto: Reismedia.

interView PAul gregorowitsch

75

De Surinaamse luchtvaartmaatschappij is dringend op zoek naar nieuwe vliegtuigen en wil ook haar netwerk verder uitbouwen om Suriname nog beter bereikbaar te maken. Een grote stap in die richting maakte het ook door een deal te sluiten met TUI. Vanaf april koopt de Nederlandse touroperator

stoelen in bij de airline op vluchten tussen Schiphol en Paramaribo. Daarnaast start TUI fly in juli eigen vluchten tussen beide landen.

Lachmising werkt hard aan het doorontwikkelen van Surinam Airways. “Minister Jerry Miranda van Openbare Werken zit nog niet zo lang

TEKST: Rob SomsenFOTO’S: Reismedia

met zijn 75 jaar is topman robbi Lachmising misschien wel de oudste

luchtvaartbaas ter wereld, maar zijn ambities houden hem jong en scherp. “Ik wil

nog twee tot drie jaar doorgaan om van surinam airways een gezond bedrijf te

maken”, zegt hij in gesprek met Luchtvaartnieuws Magazine.

urinAm AirwAys slAAt Vleugels uit met

nieuwe Vloot

s Surinam zoekt een opvolger voor de oude

Airbus A340.

76

Airline

op zijn post en geeft mij de ruimte om mijn werk te doen”, zegt Lachmising op vrolijke toon. Zijn humeur was, op het moment dat we hem in Paramaribo spraken, opperbest. De ondertekening van het contract met TUI geeft de luchtvaartmaatschappij een impuls én zet Suriname beter op de kaart als toeristische bestemming.

uITBreIDINgsDraNgSurinam Airways leed de afgelopen jaren steevast miljoenen dollars verlies, met name door de hoge olieprijs. In 2016 wist het bedrijf de resultaten op te vijzelen. Lachmising is optimistisch over de ontwikkelingskansen van de onderneming. Met de overheid als helpende hand moet Surinam Airways de komende jaren kunnen groeien in de regio. “Voorwaarde is dat er meer bilaterale luchtvaartverdragen worden aangegaan.” De topman, die het liefst informeel gekleed gaat, droomt van vluchten naar Cuba en Sint Maarten, via buurland Guyana.

aLTIjD OP VIer mOTOreNVoor de verre vluchten richting Schiphol maakt Surinam Airways al sinds jaar en dag gebruik van viermotorige toestellen. Eerst was er de Douglas DC-8, daarna de Boeing 747-300 en sinds 2009 de Airbus A340-300. De luchtvaartmaatschappij wordt tot het gebruik van viermotorige jets gedwongen door het ontbreken van een ETOPS-vergunning. De Surinaamse luchtvaartdienst CASAS beschikt niet over de bevoegdheid om die af te geven, waardoor Surinam Airways geen gebruik kan maken van veel efficiëntere tweemotorige toestellen, zoals de Boeing 777 of 787 Dreamliner.

Lachmising hoopt dat die situatie snel verandert, aangezien de leasetermijn van de enige A340 over drie jaar verloopt. “We hebben een nieuw toestel nodig met maximaal 350 stoelen. De Boeing 777 of 787 zijn daarbij de voornaamste kandidaat.” Tot het zover is investeert Surinam

Robbi Lachmising met TUI-topman Arjan Kers.

Wedstrijd tussen

Boeing en Embraer

77

Airways in de A340, onder meer door het installeren van een nieuwe vorm van inflight entertainment. “Dat werkt op basis van houders in de stoelen, waar passagiers hun tablet in kunnen steken. Qantas en Virgin Atlantic gebruiken dat ook.”

VerVaNgINg BOeINg 737Voor regionale vluchten steunt Surinam Airways op een kleine vloot van drie Boeing 737-300’s. Die zijn toe aan vervanging. “We hopen daar deze maand een definitieve beslissing over te nemen”, zegt Lachmising. Voornaamste kandidaat is Embraer, dat een hele familie aan regionale toestellen biedt. “Mocht dat niet lukken, dan moeten we kijken naar de Boeing 737-700. Het kan ook zijn dat we kiezen voor een mix, waarbij de Boeing 737 wordt ingezet op de drukke routes naar Aruba en Orlando en de route naar New York.” Uiteindelijk wil Lachmising de regionale vloot laten groeien naar tien toestellen.”

“Voor het eerst doet zich de kans voor om toeristen te vervoeren tussen Amsterdam en Paramaribo en niet langer alleen familievervoer.” Dat was de boodschap van Robbi Lachmising tegenover een zaal met 150 vertegenwoordiger van de Surinaamse reis industrie, pers en de minister van Handel, Industrie en Toerisme, Ferdinand Welzijn.

“Iedereen gaat profiteren van de samenwerking tussen Surinam Airways en TUI Nederland, van de hoteliers tot de kleine man in de straat die schaafijs verkoopt.” Volgens Lachmising hebben beide partijen elkaar nu gevonden. “We gaan er samen een succes van maken op Suriname toeristisch op de kaart te zetten.”

Lachmising wil tegenover de sceptici in de zaal direct de twijfel wegnemen dat Surinam Airways op termijn wordt opgeslokt door TUI. “Ik kan u verzekeren, we werken al sinds 1965

met de KLM samen. Met alle respect voor TUI: KLM is groter én sterker. We hebben een ramp meegemaakt waarna we diep zonken qua omzet en we zaten opgescheept met een slechte reputatie. Ik zat toen voor Surinam in Nederland en heb er stap voor stap voor gezorgd dat we de markt weer terug wonnen. KLM heeft ons altijd als een gelijkwaardige partner gezien binnen de toenmalige joint venture. Als KLM ons niet heeft kunnen opslokken, dan kan TUI dat al helemaal niet.”

Hij vervolgt: “Er gaan dertien miljoen Nederlanders op vakantie. Ik wil er hier niet een miljoen van hier hebben, want dan zijn er hier meer Nederlanders dan Surinamers. Maar 30.000 tot 40.000 zou prachtig zijn. Als zij komen kunnen we het hout in de bossen laten en de olie en het goud in de grond. We moeten er aan gaan werken dat we accommodaties bouwen om de toeristen te ontvangen. En TUI bouwt mee.”

proFiteren van SaMenWerking Met tUi

De Boeing 737’s worden mogelijk vervangen

door Embraers.

Airline

78

foto VAn de mAAnd

79

Michiel Knijff maakte deze foto van een

Embraer 190 van KLM Cityhopper in december op

Schiphol vanuit de cockpit van een andere E190.

“Wij parkeerden ons vliegtuig op het platform

en keken recht in de ondergaande zon. Als

achtergrond met de grote ‘vrachtbakken’ gaf het

een mooi plaatje”, meldt hij aan Luchtvaartnieuws

Magazine. Michiel is zelf co-piloot bij KLM

Cityhopper en heeft fotografie als hobby.

sTuur ONs uw fOTO!Luchtvaartnieuws Magazine is altijd op zoek naar bijzondere, actuele luchtvaartfoto’s voor deze rubriek. Heeft u zo’n foto? Stuur deze foto (minimaal 1 MB én in hoge resolutie) naar redactie@luchtvaartnieuws.nl en maak kans op een leuke prijs!

foto VAn de mAAnd

Bovenstaande luchtvaartmaatschappijen worden vertegenwoordigd door aVIarePs BV.

Aegean Airlines

aViarePs BV, Beechavenue 104, 1119 PP schiphol-rijk, 020-5200282, benelux@aviareps.com

Passenger sales, marketing, Public relations, social media, Webcare, event organizers, Call centre & Fullfillment

Aer Lingus Air Arabia Maroc Air Austral

Air Baltic Air Botswana Air Namibia Air Transat

Asiana Arik Air Azal Azerbaijan Azul

Bangkok Airways Biman Bangladesh BMI Regional Caribbean Airlines

Condor Gulf Air Mahan Air Malaysia Airlines

MIAT Precision Air South African Airways Star Peru

SunExpress Thomas Cook Belgium Ukraine International Airlines

81

‘Mist hindert vliegverkeer Schiphol’. ‘Annuleringen op Schiphol door harde wind’. Zomaar twee nieuwskoppen die je tegen kunt komen op Luchtvaartnieuws.nl. Meerdere keren per jaar, elk jaar opnieuw. Gebeurtenissen die nauwelijks verbazen en niemand in beroering brengen. Behalve als je zelf die

dag net gaat vliegen. Dan worden je reisplannen - zakelijk of privé - misschien wel verstoord door niets minder dan: het weer.

Bij het KNMI in De Bilt weten ze er alles van. De afdeling die zich bezighoudt met het weer in relatie tot de luchtvaart, is een hele grote. “Het gaat

TEKST: Steven van den BergFOTO’S: Reismedia

Bedreigingen zijn er voor schiphol en kLm genoeg. Concurrentie uit het midden-

Oosten bijvoorbeeld, of het maximumaantal vliegbewegingen dat nadert. en

dan is er ook de internationale dreiging van terreur. Op meer lokale schaal zijn

zelfs ganzen een potentieel gevaar. maar er is iets wat de luchthaven en haar

gebruikers veel vaker in de greep heeft. en wat ook niet te voorkomen valt.

inder mist, meer extremenm

Jan Sondij en Ben Wichers Schreur van het

KNMI in De Bilt.

82

interView PAul gregorowitsch

om zestig FTE op een totaalaantal van 380 FTE bij het KNMI”, zegt Jan Sondij, werkzaam als senior adviseur luchtvaartmeteorologie. “We zijn 24 uur per dag in touw om het weer in de gaten te houden ten behoeve van onder meer de veiligheid in de luchtvaart. In onze weerkamer bovenop het hoofdgebouw draaien collega’s in shifts van drie keer acht uur. Drie van de vier collega’s in de weerkamer zijn direct of indirect met de luchtvaart bezig.” Daarbij wordt overigens niet alleen op het weer in Nederland gelet. “Onder onze verantwoordelijkheid valt ook het weer op de drie Caribische gemeenten binnen Nederland. Dus ook de omstandigheden voor het vliegverkeer op Saba, Sint Eustatius en Bonaire worden vanuit de weerkamer in De Bilt nauwlettend in de gaten gehouden.” Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn sinds 10 oktober 2010 zelfstandige landen binnen het Koninkrijk en beschikken over hun eigen weerdiensten.

afNemersDe ‘luchtvaarttak’ van het KNMI weet zichzelf volledig te bedruipen door de inkomsten van gebruikers. Sondij: “De kosten bedragen Het Koninklijk Meteorologisch

Instituut (KNMI) is een agentschap van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het hoofdkantoor is gevestigd in De Bilt. Hét gezicht van het KNMI is een op een toren geplaatste witte radarkoepel. Het markante herkenningspunt in De Bilt is sinds begin dit jaar buiten bedrijf gesteld. Twee andere weerradars van het KNMI verzamelen momenteel alle buienactiviteiten, onder meer voor de luchtvaart. Deze radars staan in Den Helder en Herwijnen. Het KNMI is opgericht in 1854; sinds 1938 is er binnen het instituut een speciale weerdienst voor de luchtvaart. Bij het KNMI werken meer dan vierhonderd mensen.

het knMi

83

ongeveer negen miljoen euro per jaar en dat wordt betaald uit de heffingen die gebruikers betalen. In principe kunnen alle luchtvaartmaatschappijen gebruik maken van onze meteorologische diensten.” De afnemers zijn niet alleen vliegtuigen die in Nederland landen of stijgen. Meer dan tachtig procent van de inkomsten wordt gegenereerd uit overvliegende toestellen, legt Sondij uit. “Een toestel dat over Nederland vliegt, betaalt volgens Europese afspraken een heffing. Die wordt in rekening gebracht door alle landen waar je diensten van afneemt. Er zitten delen in voor bijvoorbeeld de verkeersleiding, search and rescue-teams en de weerdienst.”

Het team waar Sondij deel van uitmaakt, houdt zich binnen de luchtvaart in Nederland bezig met Schiphol en de regionale luchthavens Groningen, Maastricht en Rotterdam. “Voor Eindhoven Airport is het anders geregeld, omdat daar sprake is van commercieel medegebruik op een militaire vliegbasis. Het weer is daar de verantwoordelijkheid van de JMG, de Joint Meteorologische Groep.”

aDVIseursDoor overheidsbezuinigingen zijn de activiteiten van het KNMI in de loop van de jaren geclusterd. Dat heeft onder andere tot gevolg dat er geen dependance met meteorologen meer is gevestigd op Schiphol. Wel is er 24 uur per dag een waarnemer aanwezig. Toch zijn met grote regelmaat ook meteorologen van het KNMI op Schiphol te vinden, zegt Sondij. “Onze meteorologisch adviseurs nemen plaats in de operations room van de verkeersleiding als de

interView

Wind en slecht zicht

hebben meeste impact

Door te investeren in innovatie kan het KNMI steeds nauwkeuriger rekenen. Daardoor wordt bijvoorbeeld de interval tussen weerupdates voor het vliegverkeer steeds kleiner. Voor de luchtvaart is met name de windsterkte- en richting van belang. Er worden momenteel proeven gedaan waarbij de verwachting elke vijftien minuten kan worden aangescherpt. Het KNMI is betrokken bij een project dat het mogelijk moet maken om in 2020 weersituaties bijna real-time door te geven aan piloten en verkeersleiding. Daarbij worden de vliegtuigen zelf als meetpunt ingezet. Vliegtuigen zijn voorzien van sensoren om de windsnelheid en de temperatuur te meten. Als deze gegevens via een snelle verbinding kunnen worden uitgewisseld, fungeert het ene vliegtuig als weerstation voor het andere.

voorUitgang

84

omstandigheden daar om vragen. Ze kunnen de verkeersleiders, maar ook afhandelaars en luchtvaartmaatschappijen, voorzien van advies op maat. Dat is niet nodig bij zonnige dagen met nauwelijks wind. Maar als lage bewolking, mist en wind wél een rol spelen, wordt hun aanwezigheid erg op prijs gesteld. In de praktijk is dat ongeveer vijftig procent van de tijd het geval.”

kLImaaTVeraNDerINgHet belang van een betrouwbare weersverwachting wordt in de komende decennia voor de luchtvaart alleen maar groter. “Enerzijds omdat het vliegverkeer groeit. De verwachting is dat het aantal passagierskilometers in de periode tot 2050 verdubbelt”, zegt Ben Wichers Schreur, als onderzoeker verbonden aan het KNMI. “Anderzijds omdat het klimaat verandert en we daardoor te maken krijgen met veranderende weersomstandigheden.” Niet alle gevolgen van klimaatverandering zijn overigens negatief voor de luchtvaart, blijkt als Wichers

Schreur een aantal voorbeelden noemt. “In de loop van de decennia is onze lucht schoner geworden. Er zitten minder verontreinigde deeltjes in de lucht en daardoor is het aantal dagen met mist afgenomen.”

Minder gunstig is dat het weer extremere vormen aanneemt. Wichers Schreur: “De buien worden zwaarder. Ze zijn intenser, wat kan leiden tot beperkingen als gevolg van windstoten, wateroverlast en onweer. Bij onweer in de directe omgeving van een luchthaven moet een deel van de afhandeling worden gestaakt omdat het risico’s met zich meebrengt voor medewerkers op het platform. Vooral de mensen die onder de vleugel staan om een vliegtuig bij te tanken, lopen gevaar.”

De toenemende intensiteit van buien heeft niet alleen gevolgen voor de directe omgeving van een luchthaven, zegt Wichers Schreur. “De toppen van de buienwolken worden hoger. Dat betekent dat de buien ook op

Door klimaatverandering neemt het aantal

misdagen op Schiphol af. Foto: Schiphol.

interView

Vliegtuigen kunnen zelf meetstation

zijn

85

grotere hoogte impact hebben op overvliegende toestellen. Bovendien hinderen hevige buien ook het vliegverkeer dat op weg is naar een luchthaven. En als het hapert in de aanvliegroute, neemt de werkdruk op verkeersleiders toe.”

Onderzoekers van het KNMI proberen in te spelen op de gevolgen van klimaatverandering. “We zijn voortdurend bezig om onze weermodellen te verbeteren”, zegt Wichers Schreur. “Daarmee investeren we in onze toekomst.”

Regen hindert het vliegverkeer alleen in geval

van extreme buien. Foto: Pixabay.

In het nationale onderzoeksprogramma ‘Kennis voor klimaat’ (2014) zijn de effecten van het weer en de klimaatverandering voor Schiphol in kaart gebracht. Voor Schiphol werden als belangrijkste weerparameters aangemerkt:* Wind* Zichtcondities (waaronder

mist)* Winterse neerslag* Regenval * Onweer/bliksem* Temperatuur (extreem hoge of

lage periodes).

SchiphoL en het Weer

86

interView PAul gregorowitsch

mericAn exPress: meer focus oP zzP’er en mkb

A

87

interView PAul gregorowitsch

american express biedt al jaren Corporate Cards en

Lodge Cards aan grote bedrijven en multinationals

waar veel zakenreizen worden gemaakt. ZZP’ers en

het midden- en kleinbedrijf gebruikten vaak een

Consumer Creditcard. Dat is veranderd. en daarom

is er nu meer focus op deze doelgroepen in de vorm

van de Business Card, vertelt edwin schoenmakers.

88

Op het kantoor van American Express (kortweg: AmEx) in Amsterdam-Zuidoost bevragen we hem ook over veranderingen in de zakelijke betalingsmarkt, over de verantwoordelijkheid die het bedrijf neemt op het steeds belangrijker gebied van zorgplicht, de zogeheten duty of care. En over nieuwe Europese wetgeving die leidt tot meer concurrentie en innovatie in het betalingslandschap.

hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?“Ik heb een achtergrond in de Logistiek en werk sinds 2000 bij American Express. Ik ben operationeel begonnen en werk sinds acht jaar binnen Corporate. Mijn functie is Vice President Global Commercial Payments, Germany, Austria & Netherlands. Mijn afdeling telt vijftig medewerkers. Een werkdag bestaat onder andere uit overleg met collega’s, maar ik heb ook veel externe afspraken. Bijvoorbeeld met

Travel Management Companies en andere partners waarmee we een samenwerking hebben. Ik werk twee dagen per week in Amsterdam. Aangezien ik ook verantwoordelijk ben voor de Duitse en Oostenrijkse markt ben ik veel onderweg. Morgen rijd ik weer naar ons kantoor in Frankfurt.”

wat is er in de afgelopen jaren veranderd op de zakelijke betalingsmarkt?“Mobiel, digitaal en contactloos betalen worden steeds belangrijker. Als je een betaling hebt gedaan, zie je dat meteen in je online transactie-overzicht. Klanten hebben 24/7 inzicht in alle uitgaven. De zakelijk reiziger is veeleisender geworden met het oog op veiligheid en betaalgemak. Wij doen natuurlijk steeds meer digitaal, maar onze service-strategie zal blijven bestaan. Online biedt gemak, maar service is het belangrijkste. Als je creditcard gestolen is, moet het mogelijk zijn een medewerker te spreken.”

Edwin Schoenmakers: “In principe kan een

klant overal ter wereld transacties met American

Express doen.”

TEKST: Lutske BonsmaFOTO’S: Reismedia

interView

89

welke betaalproducten biedt american express?“Bij het boeken van tickets en hotels door grote bedrijven wordt vaak gebruikgemaakt van een Lodge Card, een rekeningnummer dat in het bezit is van een reisagent en waarop alle reisuitgaven binnen een bedrijf worden geboekt. Dat is aantrekkelijk voor grotere bedrijven waar meerdere werknemers regelmatig reizen. De reizende werknemer gebruikt een Corporate Card voor zijn of haar uitgaven. Klanten ontvangen elke maand een kostenoverzicht met alle details. Het bespaart hen tijd en kosten dat bedragen niet naar verschillende rekeningen hoeven worden geboekt en dat alle uitgaven maandelijks in één overzicht worden gepresenteerd.

hoe bedien je kleinere partijen?“Met onze Corporate Cards focussen we op grotere bedrijven en multinationals. Bij kleine bedrijven werd vaak een Consumer Card gebruikt voor zakelijke uitgaven. Dat betekent echter dat de kaarthouder zelf volledig aansprakelijk is. ZZP’ers en MKB-bedrijven vragen nu steeds vaker om een zakelijke kaart. Aangezien de Corporate Card vanaf een bepaalde omzet en hoogte van uitgaven wordt uitgegeven, hebben we daarnaast de Business Card die is aangepast aan de wensen van kleinere bedrijven. Dit product hebben we bij onze corporate afdeling ondergebracht, in plaats van bij de

consumentenafdeling waaronder particuliere creditcards vallen. Er zijn drie varianten van de Business Card; uiteraard adviseren we klanten welke het meest geschikt is. Als een klein bedrijf flink gaat groeien kan een Business Card desgewenst worden omgezet in een Corporate Card.”

waarom vraagt de kleine ondernemer om zo’n kaart?“ZZP’ers en ook bedrijven in het MKB-segment willen veiligheid, gebruiksgemak en een uitgestelde betaaltermijn. Onze kaarten zijn honderd procent verzekerd bij fraude en diefstal. Daarnaast is er het gemak van wereldwijd alles afrekenen met één kaart, 24/7 online inzicht in alle uitgaven en maandelijks een factuur ontvangen. Ook de uitgestelde betalingstermijn is heel belangrijk: die is maximaal vijftig dagen. Voor een ondernemer is het natuurlijk

‘Wereld van creditcardmaatschappijen

versmelt met die van FinTech-bedrijven’

erg prettig dat de betaling aan zijn leveranciers al is gedaan, maar dat hij zelf nog kan wachten met betalen. Wij adviseren onze klanten of het al dan niet nodig is om American Express te koppelen aan een boekhoudpakket. Dat scheelt ondernemers veel tijd.”

Nederlanders zijn gek op spaaracties. hoe belangrijk is jullie loyaliteitsprogramma?“Naast gemak, snelheid en veiligheid van onze producten is ons Membership Rewards Programma zeker belangrijk. Voor elke euro die een kaarthouder uitgeeft, ontvangt hij punten. Daarmee spaar je voor cadeaus en vliegtickets. Dat spreekt natuurlijk veel klanten aan. Bij een Business Card is het spaarprogramma altijd inbegrepen; bij een Corporate Card is het afhankelijk van de wens van de onderneming.”

interView

90

huren, extra punten ontvangen.”

kun je overal met american express betalen?“In principe kan een klant overal ter wereld transacties met American Express doen. Als een grote klant met zijn creditcard bij één van zijn leveranciers wil betalen en die accepteert onze kaart niet, vragen we aan onze klant of dit een voor hem relevante partij is. Zo ja, dan gaan wij met zijn leverancier praten. Of dat nu ergens in Nederland of in Madrid is. Omdat wij zowel de kaarten uitgeven als zorgen voor de acceptatiepunten kunnen wij snel schakelen. We geven aan onze collega’s, die verantwoordelijk zijn voor de acceptatie, aan dat klant X een grote klant van ons en ook een grote klant van de leverancier is en vragen of zij betalingen met AmEx-kaarten willen accepteren. Het is zowel voor onze klant als voor AmEx handig als alles met één kaart wordt betaald. Zo hebben wij alle data in huis en kunnen we onze klant inzicht geven in alle uitgaven. Van kop koffie tot hotelovernachting.”

wat doet amex op het gebied van zorgplicht?“Als er sprake is van een aanslag, een tsunami of een andere calamiteit kijken wij welke transacties er in de afgelopen 24 tot 48 uur in het getroffen gebied hebben plaatsgevonden. Vervolgens kunnen we heel snel de eerste kaarthouderlijsten uitdraaien. Zowel transacties van klanten met een Corporate, Business als Consumer Creditcard. Daarna nemen we contact op met de kaarthouder. Bij een Corporate Card nemen we eerst contact op met het bedrijf en vragen we of we de kaarthouder mogen contacteren. De afgelopen jaren hebben we dit bij alle rampen en incidenten gedaan. We hebben er zelfs een draaiboek voor. Helaas wordt dat dat steeds vaker gebruikt.”

welke ontwikkelingen gaan de rol van creditcardmaatschappijen veranderen?“Nieuwe Europese wetgeving is

van invloed. In 2007 is de eerste Payment Service Directive (PSD) geïmplementeerd. Momenteel wordt er gewerkt aan het implementeren van de tweede Payment Service Directive (PSD2). Deze regelgeving heeft als doel het betaalverkeer in Europa te harmoniseren. Dat heeft een sterke invloed op onze dienstverlening. PSD2 heeft ook het stimuleren van innovatie tot doel. Door concurrentie in het betalingslandschap te verbeteren en drempels voor nieuwe toetreders weg te nemen. Hierdoor wordt het voor FinTech-bedrijven gemakkelijker om toe te treden tot de betalingsmarkt.

Online biedt gemak, maar

service is het belang-

rijkste

kLm is een strategische partner. hoe werkt dat?“Onze samenwerking met KLM in de KLM American Express Corporate Card is vrij uniek. We geven samen met KLM een co-branded kaart uit, waarmee deelnemers Award Miles kunnen sparen per bestede euro aan tickets bij KLM en Air France en aan dagelijkse uitgaven. Award miles kunnen besteed worden aan upgrades, tickets of toegang tot een airport lounge. Onze andere partnerships zijn meer ad hoc. We hebben bijvoorbeeld een samenwerking met Hertz, waarbij AmEx-kaarthouders die in een bepaalde maand bij Hertz een auto

interView

91

interView

“Omdat wij zowel de kaarten uitgeven als

zorgen voor de acceptatiepunten kunnen wij snel

schakelen” stelt Edwin Schoenmakers.

Dat kan leiden tot nieuwe betaalmethoden en dwingt tot innovatie. Wij moeten meegaan in de ontwikkeling van mobiel en digitaal betalen. FinTech-bedrijven worden dan ook door mij omarmd.”

hoe innoveert amex in dat opzicht?“In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk werken we bijvoorbeeld samen met Apple Pay. Het is een grote verandering dat de wereld van creditcardmaatschappijen versmelt met die van FinTech-bedrijven en de nieuwe producten die zij bieden.

Zowel banken als nieuwe toetreders gaan een veelvoud aan nieuwe producten en diensten aanbieden. Ik ben ervan overtuigd dat het product creditcard zal blijven bestaan, maar de vraag is in welke vorm.”

Creditcard blijft bestaan, maar in welke vorm?

93

mobiliteitsnieuws

Land rover heeft de nieuwe Range Rover Velar onthuld in het

Design Museum in Londen. Het gaat om een volstrekt nieuw model met elegante, strakke vormen en state-of-the-art technologie, zoals het baanbrekende infotainmentsysteem Touch Pro Duo. De Velar is nieuw ontworpen op basis van Jaguar Land Rover’s Lightweight Aluminium Architecture. Het model is veiliger, sterker, schoner en biedt veel rijdynamiek. De State-of-the-art technologie tekent zich ook af in het gebruik van trendsettende materialen. Uniek in het segment is bijvoorbeeld een duurzame stoelbekleding als alternatief voor leer. Full Matrix-Laser LED-koplampen versterken het design. De vlakke portiergrepen en Burnished Copper gekleurde details op de voorbumper en de zijschermen zijn andere karakteristieke elementen. De Nederlandse vanafprijs van de Range Rover Velar D180 Automaat All Wheel Drive bedraagt € 73.800 inclusief BTW en BPM. De Range Rover Velar benzine P250 Automaat All Wheel Drive is er vanaf € 75.000 inclusief BTW en BPM. De samenstellers van het Nationaal Zakenauto Onderzoek 2016 stelden onlangs een rangorde van aantrekkelijke automerken op, door lezers te vragen naar hun favoriete auto. In deze Attractiviteitsindex staat Tesla bovenaan, gevolgd door Alfa Romeo, Jaguar en Land Rover. Direct daarna volgden Mercedes, Nissan, BMW en Audi. Volvo, Mazda en Mini scoren neutraal. De index werd samengesteld op basis van onder andere de ‘gewenste’ autolijst, het sterke imago, nieuwe modelintroducties en aansprekende campagnes.skoda lanceert van de standaard Kodiaq nog twee uitvoeringen Technisch gezien blijven de auto’s gelijk; het verschil zit hem vooral in de uitvoering. Zo is er de Kodiaq Scout, met een verhoogde ophanging en stoerdere bumpers. Voor de meer sportieve rijder is er de Kodiaq Sportline, die wat sportiever is aangekleed. Beide modellen werden begin maart gepresenteerd op de Salon van Genève.

Hertz en Air France vernieuwen hun exclusieve samenwerking en introduceren nieuwe autoverhuurproducten- en diensten voor passagiers.

Als onderdeel van de overeenkomst hebben Air France-passagiers korting tot vijftien procent bij Hertz Autoverhuur en tot tien procent korting op Thrifty en Firefly, wereldwijd. Daarnaast biedt Hertz vaste tarieven door het hele jaar heen, de Super Cover (Afkoop Eigen Risico), een gratis tweede bestuurder en een onbeperkt aantal kilometers. Voor bestuurders tussen de 19 en 23 jaar geldt geen jonge bestuurderstoeslag voor autohuur in Frankrijk. Bovendien ontvangen families tot vijftien procent korting op autohuur bij Thrifty, vijftig procent korting op kinderzitjes en een gratis tweede bestuurder. Flying Blue leden krijgen 100 extra miles bij Hertz.

hertz en Air frAnce: nieuwe, exclusieVe sAmenwerking

werkt niet in Arabische landen. Daar is face-to-face contact erg belangrijk. Ik doceer ook Belastingrecht aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.”

hoe vaak reist u?“Ik maak ongeveer dertig à veertig vluchten per jaar met KLM en tien à vijftien met Emirates.”

wie boekt uw vluchten?“Dat is wisselend. Soms doe ik het; soms mijn personal assistent. Omdat ik geïnteresseerd ben in de luchtvaart, vind ik het leuk om zelf te boeken. Als ik een keer naar de VS ga, wil ik zien welke vluchten er zijn. Ik wil ook graag mijn Platinum- status bij KLM behouden. Daarom boek ik soms een duurder ticket. Het komt ook voor dat ik een hoger tarief kies, omdat dit aantrekkelijker voorwaarden geeft.”

hebt u een favoriete airline?“Ja, Emirates. Ik vind KLM fijn, maar niet voor Dubai. KLM heeft op de terugweg alleen een nachtvlucht. Als ik die neem, ben ik de dag erna geradbraakt. Emirates vliegt twee keer per dag. Het liefst vertrek ik ’s middags vanuit Dubai. Dan ben ik rond acht uur ’s avonds in Amsterdam. In de winter heeft KLM op vrijdagochtend wel een terugvlucht. Die neem ik ook wel eens.”

wat voor werk doet u?“Ik ben fiscaal en financieel adviseur voor grote familiebedrijven bij Visser & Visser. In Dubai hebben we een vestiging opgezet onder de naam The Watermill Consultants. We wilden werken met lokale kantoren, maar contact op afstand en via de mail

TEKST: Lutske BonsmaFOTO’S: Chris Dijkstra

Chris Dijkstra reist ongeveer één keer per vijf weken naar Dubai. Daar adviseert

hij Nederlandse ondernemers over lokale wet- en regelgeving. Binnen europa

vliegt hij vooral naar Zurich, in verband met het vermogensbeheer dat daar door

financiële instellingen plaatsvindt.

Ven uit de hectiek VAn elke dAg”“e

Chris Dijkstra: “Eigenlijk vind ik alles wat met

vliegen en vliegtuigen te maken heeft interessant.”

in de wolken

95

emirates vliegt met de a380. hoe bevalt dat?“Dat is natuurlijk erg prettig. Ik ben twee meter lang en in de 777-200 van KLM zit ik in Economy echt dubbelgevouwen. Qua vliegen vind ik de A380 ook fijn. De cabinedruk is hoger dan in kleinere toestellen. Het nadeel van zo’n groot vliegtuig is dat het in- en uitstappen meer tijd kost, vooral als je Economy vliegt. Ook het wachten op de bagage duurt langer.” u vliegt ook regelmatig met kLm. wat is uw oordeel?“De service is goed en de crew vind ik qua vriendelijkheid meer gelijkmatig dan bij Emirates. Daar zijn ze soms verplicht vriendelijk. Bij zowel KLM als Emirates zijn de maaltijden en flight entertainment prima.”

In welke klasse vliegt u meestal?“Ik vlieg meestal Economy, soms Business. Business is vijf keer zo duur, maar ik kom wel een stuk uitgeruster op de bestemming aan. Als ik een aantal keren achterelkaar Economy heb gevlogen of als ik kort naar Dubai ga, boek ik Business. Het is een afweging tussen kosten en comfort.”

wat vindt u van Dubai airport?“Meestal vertrek ik ‘s middags van Schiphol en kom ik rond middernacht in Dubai aan. Dat is niet handig, want rond dat tijdstip arriveren vliegtuigen uit de hele wereld. Op de huidige luchthaven zijn maar twee landingsbanen. Ik heb weleens drie kwartier gecirkeld, voordat we konden landen. Bij de douane staan altijd lange rijen, maar met een pasje kun je er wel snel door. Vervolgens moet je een uur op je bagage wachten. Ik hoop dat de vluchten vanuit Amsterdam naar de nieuwe luchthaven verplaatst worden.”

wat zit er altijd in uw handbagage?“Een laptop, smartphone en meestal een boek. Vaak ga ik nog iets uitwerken. In de A380 is internet. Dat kost bijna niks en het is redelijk goed. Niet voor mijn laptop, maar op mijn smartphone kan ik wel mijn mail lezen. Daarnaast geeft een vliegtuig ook de gelegenheid om eindelijk eens

de krant of lekker rustig een boek te lezen. Even uit de hectiek van elke dag.”

Vindt u vliegen leuk of een noodzakelijk kwaad?“Ik vind vliegen wel leuk. Eigenlijk vind ik alles wat met vliegen en vliegtuigen te maken heeft interessant. Daarom ben ik ook geabonneerd op het blad Luchtvaartnieuws.”

wat zijn uw irritaties bij vliegreizen?“Vluchten die uitvallen. Vliegtuigen die niet kunnen landen vanwege mist. Andere passagiers die hun stoel achterover gooien. Koffers die kwijt zijn.”

het is zeker wel prettig om regelmatig naar zonnig Dubai te vliegen?“Het nadeel van zakenreizen naar een zonnig oord is dat iedereen denkt dat je lekker naast het zwembad gaat liggen. Als je daar bent is, een werkdag juist intensiever dan in Nederland. Je hebt veel contacten, de taal is anders. En als de werkdag in Dubai klaar is, wordt er op kantoor in Nederland vanwege het tijdsverschil nog drie uur doorgewerkt. Dan ga je zelf ook nog even door.”

hebt u tips voor andere frequente vliegers?“Maak je koffer onderscheidend. Ik heb een rode koffer met stickers van hotels erop. Zo voorkom ik dat een andere passagier per ongeluk mijn koffer van de bagageband meeneemt.”

in de wolken

Emirates is de favoriete airline

van Chris Dijkstra.

Wilt u graag uw verhaal over (zakelijke) vliegreizen doen in de rubriek ‘In de Wolken’? Stuur een kort mailtje met motivatie naar redactie@luchtvaartnieuws.nl.

96

olgende mAAnd in luchtVAArtnieuws mAgAzineV

De NIeuwe uITgaVe VersChIjNT 15 aPrIL 2017.

Airfi: draadloos vernuft aan boord

Op lange vluchten bieden steeds meer airlines WiFi. De kostbare systemen ontbreken echter op veel kortere

routes. Het Nederlandse AirFi scoort al enige jaren met een ingenieus klein kastje, dat het aanbieden van een

draadloos netwerk aan boord betaalbaar maakt.

American Airlines: op naar dallas

Nadat American Airlines in 2013 concurrent US Airways overnam erfde het daarbij de route tussen Schiphol en Philadelphia. In mei komt daar een eerste zelfstandig

gestarte lijndienst naar Dallas / Fort Worth bij. We spreken erover met Sales Manager Rick Mobach.

iranAir: tijd voor vernieuwing

De Iraanse luchtvaart maakt grote sprongen vooruit, nu de luchtvloot eindelijk vernieuwd wordt. Wat betekent

dit voor IranAir, dat van Teheran naar Schiphol vliegt? We stappen aan boord van de oude Airbus A300, die nu nog

de ruggengraat vormt van de langeafstandsvloot.

small Planet zonnige nieuwkomer

Small Planet Airlines uit Litouwen is deze zomer een exotische nieuwkomer op Schiphol. Er wordt volop naar zonbestemmingen gevlogen in opdracht van touroperator Thomas Cook. Chief Commercial Officer Oliver Pawel verklaart de strategie.

eN De VasTe ruBrIekeN TOP 10, VLuChTVersLag, IN De wOLkeN eN NOg

meer LuChTVaarT- eN ZakeNreIsNIeuws.

97

hoofdPArtners

colofon

LUCHTVAARTNIEUWS: Maandelijkse uitgavevan Reismedia BV, Postbus 4, 3970 AA Driebergen, tel. 0343-531310. UITGEVER: Rob Somsen. REDACTIE: Niek Vernooij, Steven van den Berg, Klaas-Jan van Woerkom. Lutske Bonsma en Eugenie Engelbracht. AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE: Joyce Schriemer, Jan Cocheret, Eva Hopstaken en Richard Mooyman.FOTOGRAAF: Piroschka van de Wouw. VORMGEVING: Cre8tiFF - Helmond. DRUK: Senefelder Misset BV - Doetinchem. CONTACT REDACTIE: redactie@luchtvaartnieuws.nl

CONTACT SALES: adverteren@reismedia.nl. JAARABONNEMENT: 12 nummers - Nederland en België 64,95 euro inclusief btw, in combinatie met toegang tot alle artikelen op Luchtvaartnieuws.nl en Zakenreisnieuws.nl. Abonnementen kunnen op ieder moment ingaan. U kunt zich abonneren via www.luchtvaartnieuws.nl/abonnee. ABONNEMENTEN EN VRAGEN: Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900-ABOLAND of 0900-226 52 63 (0,10 euro per minuut). Fax 0251-31 04 05, klantenservice@aboland.nl. Sites: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen.

ALGEMENE VOORWAARDEN: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever. De uitgever en de auteurs verklaren dat deze uitgave met zorg is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. © REISMEDIA BV 2017