New N O V A TIEPRI I N JS B W IOL O U OGISCHE L A N D Bvwg.net/ekoland/pdf/Genomineerden2020.pdf ·...
6
1 Een uitgave van Uitgeverij van Westering Losse verkoop € 12,99 www.ekoland.nl No. 1/2020 B I O L O G I S C H E L A N D B O U W I N N O V A TI E P R I J S 2020 BEURSSPECIAL 2020 De drie genomineerden voor de Ekoland Innovatieprijs biologische landbouw 2020 B I O L O G I S C H E L A N D B O U W I N N O V A T I E PR I J S 2020
Transcript of New N O V A TIEPRI I N JS B W IOL O U OGISCHE L A N D Bvwg.net/ekoland/pdf/Genomineerden2020.pdf ·...
1 Een uitgave van Uitgeverij van Westering Losse verkoop € 12,99www.ekoland.nl
No. 1/2020
BIOLOGISCHE LANDBOUW
IN
NOVATIEPRIJS
2020
BEURSSPECIAL 2020
De drie genomineerden voor de Ekoland Innovatieprijs biologische landbouw 2020
BIOLOGISCHE LANDBOUW
IN
NOVATIEPRIJS
2020
januari – 2020 | EKOLAND 2
BIOLOGISCHE LANDBOUW
IN
NOVATIEPRIJS
2020
BIOLOGISCHE LANDBOUW
IN
NOVATIEPRIJS
2020
INSPIRERENdE INNovAtIES in de biologische sector
Genomineerden ekoland innovatieprijs bioloGische landbouw 2020
Voor de ekoland innovatieprijs 2020 zijn uitstekende innovaties aangemeld. een divers palet van technische vernieuwingen en systeem-innovaties. in veel gevallen zijn het ook praktische toepassingen van de kringloopvisie van minister carola schouten. daarmee vormen de innovaties een goede inspiratiebron voor de landbouw als geheel.tekst Maria Van Boxtel, Geertje SchlaMan & KeeS Van Veluw
Voor deze editie van de Ekoland Innovatieprijs voor de biologische landbouw hebben onze lezers dit jaar weer een flink aantal inspi-rerende en innovatieve biologische bedrijven of samenwerkings-
verbanden aangemeld. De jury selecteerde daaruit dertien zeer diverse kandidaten die in onze vorige editie zijn voorgesteld. Daarna bezocht de juryleden Mirjam Hilgeman, Geertje Schlaman, Maria van Boxtel, Bart Fokkens, Lex Kruit en Kees van Veluw met veel plezier een aantal van deze bedrijven en selecteerden daaruit drie genomineerden. Die worden in de volgende pagina’s aan u voorgesteld.
TEAm Erf BV
BIOLOGISCHE LANDBOUW
IN
NOVATIEPRIJS
2020
BIOLOGISCHE LANDBOUW
IN
NOVATIEPRIJS
2020
HOrAHOLm
Foto henk W
ildschut
mTs VOEDsELBOs KETELBrOEK
WiNNAArsOp woensdag 22 januari om 19.15 uur worden de win-naars van de 1e, 2e en 3e prijs bekend gemaakt. Die prijzen worden feestelijk uitgereikt op de Bio-Beurs in de grote zaal. Voorafgaand aan de feestelijke prijsuitreiking 2020 is er een presentatie van winnaars van voorgaan-de jaren. Hoe staat het ermee en wat werd er verder ver-nieuwd? De financiële bijdrage van de Rabobank geeft de Ekoland Innovatieprijs biologische landbouw nog eens extra zeggingskracht en de koperen schep van Kopersporen is inmiddels een begrip geworden.
LEziNgOp woensdag 22 januari om 16.45 uur in work-shopzaal 1 vertellen de drie genomineerden van 2020 over hun innovatie. Hoe kwamen ze op het idee? Wat werkt goed, wat kan nog beter? De workshop is een podium voor deze pioniers. We nodigen iedereen van harte uit om bij beide gelegenheden aanwezig te zijn.
Foto Pim van der Maden
Foto
’s em
ma
Wes
ters
3EKOLAND | januari – 2020
in de zomer
mTs VOEDsELBOs KETELBrOEK
wouter van eck van voedselbos ketelbroek
‘ vER-EEtBARISEREN’ vAN dE NAtUUROlijfwilg, kiwibessen, nashi-peren, Franse uiensoep-
boom, struisvaren, klimaugurk. Ze staan allemaal in het Voedselbos Ketelbroek in Groesbeek. In 2008 kochten Wouter van Eck en kompaan Pieter Jansen 2,4 ha. kale maisakker. Het moest het eerste voedselbos worden in Nederland. Volledig gebaseerd op natuurlijke successie en kringlopen en zonder inputs als mest en chemie. In 2009 werden de eerste bomen geplant. Nu, tien jaar later, staat er een jong bos met 300 geplante en 100 wilde eetbare plantensoorten. Wouter heeft alles zo geplant dat aan de intrinsieke wensen van de planten (zon, schaduw, laag, hoog, stikstofbinder, wortelvorm, insectenplant, bodem-bedekker, klimmer enz.) en aan hun plaats in de successie (pionier, 50 jaar-climax, 400 jaar-climax) wordt voldaan. Want zo werkt de natuur ook: soorten ondersteunen el-kaar. Wouter: “Kijk dat bos daar is op zandgrond, zonder inputs uitgegroeid is tot een hoogproductief bos. Er komt alleen niet zoveel eetbaars uit. Wij ver-eetbariseren hier de natuur door wilde soorten te vervangen door productieve, eetbare soorten. Het bodemvoedselweb is de basis, als je dat ontwikkeld, door het met rust te laten, kan het alle mineralen die planten nodig hebben uit iedere bodem ha-len. De organische stof is hier in tien jaar tijd met circa vijf procent gestegen. De zwarte els is vijftien meter gegroeid. Mispels, abrikozen, olijfwilgen, maar ook appels, peren
en pruimen groeien enorm. De biodiversiteit is geëxplo-deerd. Tijdens de droge zomers lagen de buurpercelen er verdroogd bij, terwijl hier alles gewoon doorgroeide. De bodem houdt voldoende water vast.”
Wat levert het op? Wouter: “Elke maandagochtend komt hier een chef-kok, om samen met ons producten te oogs-ten. Daarnaast leveren we kruiden en ciderappels aan een bierbrouwerij en bedienen we de Ekoplaza in Nijmegen. Dat levert nu ca € 3.000,00 winst op per hectare per jaar met maximaal vier uur oogstwerk per week. We zitten na 10 jaar, nog in de aanloopfase van de productie. Ik zou niet raar staan te kijken als de opbrengsten zouden stijgen naar € 10.000,00 winst per hectare per jaar.” En je investeringen? “Je moet, naast de aankoop van de grond, rekenen met een eenmalige investering aan plantgoed en grondwerk van vijftien tot veertigduizend euro per hectare Maar dan kan het systeem wel 200 of misschien wel 300 jaar mee.” Waar-om doe je dit? “We willen laten zien dat voedselproductie prima te combineren is met herstel van natuurwaarden, zonder emissie van broeikasgassen, zonder uitstoot van stikstof. Via Stichting Voedselbosbouw delen we onze ken-nis graag met geïnteresseerde agrariërs. Voedselbossen zijn een prachtig alternatief voor conventionele landbouw.”
EKOLAND iNNOVATiEprijs 2020
EKOLAND iNNOVATiEprijs 2020
NOmiNATiE
in dewinter
Foto’s Pieter Jansen en Maria van boxtel
januari – 2020 | EKOLAND 4
Harm, Riet en zoon Erwin Westers boeren op het grootschalige akkerbouwbedrijf Horaholm vlakbij
de Waddenzee, met klei- en zavelgrond met een matige tot hoge afslibbaarheid. Bodemkwaliteit was altijd belangrijk. Harm: “In het verleden hebben we tevergeefs geprobeerd een koppeling te maken met mestleverende biologische bedrijven in de buurt. Toen we in 2006 voor het eerst ex-perimenteerden met niet ploegen, bleek bij een normaal bemest perceel haver zoveel nalevering van mineralen dat de haver plat ging. Dat was een eyeopener: als de bodem-structuur goed is en er voldoende tussengewassen zijn, kun je met veel minder mest toe.” Ze ontwikkelden een eigen systeem van plantaardige be-mesting. Hun ontwikkeling ging gelijk op met de systeem-proef PlantyOrganic op de nabijgelegen proefboerderij Kollumerwaard, waarvan Harm Westers een van de inspi-ratoren is. Erwin: “We houden een akker zo lang mogelijk groen met onze eigen groenbemestermengsels. Winter-vaste mengsels hebben de voorkeur, die worden in het voorjaar ingewerkt.” Ze zochten lang naar een passende manier om de groenbemesterresten te verwerken en be-schikbaar te krijgen voor het cultuurgewas. De zoektocht leidde naar Duitse en Oostenrijkse ervaringen. Harm: “Zo startten we met onze eigen versie van Regenerative Landwirtschaft van de ‘Grüne Brücke’, mede ontwikkeld
Familie westers bemest Grotendeels plantaardiG op horaholm
oPPERvLAktEComPoStERINg gRoENBEmEStERS
met adviseurs Wenz en Näser, waarbij je met behulp van fermenten een directe oppervlaktecompostering van plant-aardig materiaal creëert.”
Groenbemesters worden nu met een frees, die ‘harder draait dan normaal’, gehakseld en gelijktijdig in de bovenste 3 cm grond gewerkt. “Zo blijven de plantensuikers beschikbaar voor het bodemleven dat zorgt voor een goede omzetting van voedingsstoffen en beschikbaarheid voor de gewassen,” aldus Erwin. Het resultaat van deze methode is een niet eerder er-varen verbetering van de bodemstructuur en verhoging van het humusgehalte. “Door het bodemleven op deze manier het werk te laten doen, krijg je een perfecte rulle kruimellaag die dieper gaat dan we eerder voor mogelijk hielden.” Voor het op gang brengen van de vertering in de bovengrond is voldoende vocht nodig. “Aan het water voegen we een zelfge-maakt ferment toe, melasse, zeezout en een startferment van melkzuurbacteriën. Plus 2 kg verse kruiden per 1000 liter, liefst 20 soorten.” Het resultaat is een oppervlaktecomposte-ring met heel weinig verliezen. Erwin: “Naast de plantaardige bemesting gebruiken we nog 30 kg N/ha dierljke mest. Ons systeem is nog volop in ontwikkeling, maar de gemiddeld goede opbrengst en kwaliteit, waaronder een hoger minera-lengehalte dan voorheen, zorgen voor voldoende perspectief. Zo zijn we op weg naar regeneratieve landbouw.”
HOrAHOLmEKOLAND
iNNOVATiEprijs 2020
NOmiNATiE
Foto
’s em
ma
Wes
ters
en
gee
rtje
schl
aman
5EKOLAND | januari – 2020
EKOLAND iNNOVATiEprijs 2020
Erf BV
erF ontwikkelt GrootschaliGe strokenteelt
“ZIEN doEt gELovEN”Exploitatie Reservegronden Flevoland (ERF) be-
heert en pacht de reservegronden in Flevoland. De gronden, vaak stadsranden, worden op afroep voor
bijvoorbeeld stadsuitbreiding afgestaan. Het bedrijf startte in 1996 met ca. 3.800 ha als pionier in de grootschalige biologische landbouw en heeft momenteel een biologisch bouwplan van 1.594 ha. De wens is om robuuste, weerbare gewassen te telen en dit te combineren met meer ruimte voor natuur en biodiversiteit en ook voor wonen, werken en recreëren. Telen in stroken is de innovatie die ERF ontwikkelt. ERF werkt hier sinds drie jaar aan, samen met onderzoekers van Wageningen UR en Louis Bolk Instituut. In 2019 zijn er 42 hectare in stroken ingezaaid met bloemen, grasklaver, bloemkool, peen, sojabonen en haver, ook zijn er aardappe-len geteeld in stroken. Op hetzelfde perceel ligt sinds 2017 een demoveld waarop een groot aantal potentieel robuuste aardappelrassen gemonitord worden terwijl aangrenzend het phytophthora-gevoelige aardappelras Ditta groeit. De aardappelen op de 6 meter-stroken groeiden gemiddeld ruim 2 weken langer door. De resultaten zijn hoopvol en als volgende stap in de ontwikkeling is het strokenareaal nu vergroot naar 110 ha. Ook is er ruimte gemaakt voor de teelt van verse soja in het kader van de eiwittransitie.
“Zien doet geloven,” vertelt Jaco Burgers, sinds 2006 direc-teur van ERF, “ERF is geen proefbedrijf, maar we willen wel op grotere schaal pionieren en stroken op verschillende breedtes aanleggen om de verschillen te meten.” Door de samenwerking met onderzoeksinstellingen wordt er conse-quent gemeten. In verband met de mechanisatie wilde ERF stroken van 12 meter. Daar komen ze nu van terug. “Op zes meter zie je echt een verschil en een exponentiële toe-name van nuttige insecten. Er is nog wel veel puzzelwerk en opdoen van ervaring nodig om tot het juiste praktische ontwerp te komen.”
“We krijgen veel positieve reacties: ‘Wie is daar bezig? Ziet er mooi uit!’.” Kennis die we opdoen delen we graag met de sector. Afgelopen jaar hebben we meegewerkt aan een succesvolle veldworkshop, een masterclass en aansluitend nog een cursus. Twaalf van de deelnemende ondernemers gaan aan de slag met strokenteelt. Daar stond ik echt van te kijken.” In 2020 wordt er een perceel van ca. 5 ha ingericht als agroforestrysysteem. En in de mechanisatie gaat ERF met o.a. TU Delft en Twente verder in de ontwikkeling van robotisering met lichte en kleinere mechanisatie. Aange-dreven met elektriciteit of waterstof.
EKOLAND iNNOVATiEprijs 2020
NOmiNATiE
Foto’s klaas eissens
Het is voor uw bedrijf van het grootste belang dat u ook meedoet.Voor een goede biologische belangenbehartiging. Meld u aan als lid op www.biohuis.org of per email [email protected]
• Lobby voor betere regelgeving
• Media, communicatie & promotie
• Middelen voor onderzoek en kennis
• Aandacht voor bio bij overheden
• Biologische mest & kringloop
• Eff ectieve controle en certifi cering
• Samenwerking in de afzetketen
• Verder ontwikkelen van duurzaamheid
• Goede GLB regelingen voor bio
• Europese samenwerking & lobby
Voor meer informatie: www.biohuis.org of per email [email protected]
Samen sterk met het Biohuis
Het Biohuis is de vereniging
van biologische boeren en
tuinders. Uniek en cruciaal.
Het is dé organisatie van
en voor alle Nederlandse
biologische boeren
en tuinders, ongeacht
bedrijfstak of regio.
Bij het Biohuis zijn vijftien
sector organisaties
aangesloten met ruim
900 leden.
biohuis
371
Samen hebben we meer invloed op marktontwikkeling, regelgeving en onderzoek!
