Ontmoetingsavond

Wat betekent de vergrijzing voor het woon- en woonzorgbeleid?

Nele Vandaele, stafmedewerker Leiedal

WONEN EN ZORG

• UITDAGINGEN

• SAMEN EN GEINTEGREERD

• AANPAKKEN

• Trends

vraagstelling

• Vier belangrijke uitdagingen

aanzetten

• Trends

vraagstelling

• Vier belangrijke uitdagingen

aanzetten

Trends

1. Demografie: prognoses

2. Thuiszorg wordt belangrijker

3. Woonzorgcentra worden huiselijker

4. Ruimtelijke concentraties

5. Ontschotten van de zorgvragen

6. Technologische evoluties

7. Verhuisbereidheid stijgt

8. Actieve senioren

9. Commercialisering

1. Demografie: prognoses

Cijfers: DC Noise (2007 – 2025, Regio Zuid-West-Vlaanderen, open prognose)

•toename van bevolking en huishoudens is bijna uitsluitend te wijten aan 65+

•kleine huishoudens – zorgbehoefte

•verzilvering

Inwoners Huishoudens

Bestaand aantal 2007 278.160 114.702

Toename 2007-2025 + 9.077 + 10.500

Toename 65+ 2007-2025 + 14.727+ 28,4%

+ 9.679+ 8,4%

1. Demografie: prognoses

• Hoe lang zal de vergrijzing nog aanhouden?

• Welke woningtypes beantwoorden aan de noden en wensen van de doelgroep?

• Hoe kunnen we omgaan met de spanning tussen senioren (voor wie we moeten bouwen) en jonge gezinnen (voor wie we willen bouwen) in bouwprojecten?

2. Thuiszorg wordt belangrijker

Verschillende doelgroepen met zorgbehoefte:

•senioren

•personen met een handicap

•geestelijke gezondheidszorg

•…

Residentiële setting + thuiszorg

2. Thuiszorg wordt belangrijker

Programmatie en aanbod woonzorginfrastructuur (1/1/2012; zorg en gezondheid, regio Zuid-West-Vlaanderen)

•vandaag: programmatie residentiële settings ongeveer ingevuld

•toekomst: bijkomende infrastructuur noodzakelijk te plannen

Programma 2012

Erkend2011

Gepland2011

Plaatsen woonzorgcentrum 4802 4150 620

Plaatsen kortverblijf 148 119 36

Plaatsen dagverzorging 152 157 52

2. Thuiszorg wordt belangrijker

• Is de individualistische samenleving wel klaar/voorbereid om zorg te dragen voor elkaar?

• Welk aanbod van woningen en zorg is er nodig en mogelijk in de reguliere woningmarkt?

• Hoe groot zal de blijvende behoefte aan een residentieel aanbod zijn?

3. Woonzorgcentra worden huiselijker

• Deel van de stad/samenleving

• Kleinschaligheid

• Menging met andere functies

• Laagdrempeligheid

• Herkenbaarheid cfr. dementie

Ten Kerselaere, Heist-Op-Den-Berg, OSAR

Ten Kerselaere, Heist-Op-Den-Berg, OSAR

Ten Kerselaere, Heist-Op-Den-Berg, OSAR

3. Woonzorgcentra worden huiselijker

• Waar liggen de mogelijkheden tussen de wens naar kleinschaligheid enerzijds en de schaalvergroting voor financiële en organisatorische optimalisatie anderzijds?

• Wat is de relatie met het stedelijk weefsel?

4. Ruimtelijke concentraties

• Kust

• Stadscentra

• Oudere verkavelingen

Situering 50+

4. Ruimtelijke concentraties

Lokale dienstencentra: laagdrempelige dienstverlening gericht op de buurt

Nog 7-tal in te plannen in de regio

Experiment Deerlijk: mobiel lokaal dienstencentrum

Programma2012

Erkend2011

Gepland2011

Lokale dienstencentra 26 10 9

Erkende lokale dienstencentra

4. Ruimtelijke concentraties

• Moeten we verhuizen stimuleren of de zorg dichterbij brengen?

• Tot op welk niveau is spreiding van de zorg mogelijk?

• Brengt de concentratie van senioren in stadscentra de leefbaarheid in het gedrang?

5. Ontschotten van de zorgvragen

• Diverse doelgroepen met zorgbehoeftes zijn niet meer strikt te scheiden

- oudere personen met handicap

- jong-dementerenden

• Menging van doelgroepen leidt tot positieve resultaten

- jongeren en senioren

- psychiatrische patiënten en senioren

5. Ontschotten van de zorgvragen

• Hoeveel draagkracht hebben ‘sterkere’ zorgbehoevenden t.a.v. ‘zwakkere’ zorgbehoevenden?

• Welke combinaties werken er en welke niet?

• Kunnen de ‘sectorale’ schotten doorbroken worden?

6. Technologische evoluties

• Internet/televisie als communicatiemiddel

- e-zorgplan - tele-senior

• Personenalarmsystemen

• Diensten aan huis

- maaltijden- verzorging

- kinesitherapie- …

6. Technologische evoluties

• Is dit voor iedereen betaalbaar/bereikbaar?

• Verliezen we hiermee niet het menselijk contact?

• Zal dit in de volgende generaties meer ingang vinden?

7. Verhuisbereidheid stijgt

• De wens om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen, kan begrepen worden als blijven wonen in de vertrouwde omgeving mits het comfort aanwezig is.

• Heel wat grotere gezinswoningen worden op vandaag door een koppel of alleenstaande senior bewoond.

• Toekomstige generatie senioren heeft reeds in zijn leven meermaals verhuisd.

• Er bestaan steeds meer kwalitatieve alternatieven om te verhuizen naast het rusthuis.

7. Verhuisbereidheid stijgt

• In welke gevallen is het beter te verhuizen en wanneer is het beter de woning aan te passen en zorg dichterbij te brengen?

• Kunnen we een aangepast woonaanbod op wijkniveau voorzien?

• Zal er een kloof ontstaan tussen sterke en zwakkere zorgbehoevenden?

• Hoe kan het verhuizen gestimuleerd worden?

8. Actieve senioren

Senioren zijn

•actief

•divers

•vrijwilligers

•mantelzorgers

•participatief

Actieve senioren hebben een betere (geestelijke) gezondheid, …

8. Actieve senioren

• Hoe kunnen we dit potentieel optimaal inzetten?

• Hoe kunnen we senioren voldoende ruimte geven voor eigen initiatief?

• Hoe kunnen we ook ‘zwakkere’ senioren activeren?

9. Commercialisering

• OCMW – vzw – privé(18 – 19 – 8 erkende woonzorgcentra in de regio, 2011)

• ‘Seniorenflats’ in omgeving van een woonzorgcentrum

• Combinatie van woonzorgcentrum en assistentiewoningen: schaalgrootte

• Rol voor sociale huisvesting

9. Commercialisering

• Welke samenwerkingsverbanden zijn interessant? Welke taken kunnen private actoren opnemen en wat blijft de rol van de overheid?

• Wat met (financieel) zwakkeren?

WONEN EN ZORG

• UITDAGINGEN

• SAMEN EN GEINTEGREERD

• AANPAKKEN

• Trends

vraagstelling

• Vier belangrijke uitdagingen

aanzetten

Vier belangrijke uitdagingen

2.Reguliere (woning)markt

3.Landelijke kernen

4.Vereenzaming

5.Geïntegreerde planning van infrastructuur

1. Reguliere (woning)markt

• Kansen voor specifieke woonvormen mits locatiebeleid

- herverkavelen

- groepswonen

• Kwaliteitsvolle woonomgeving

- ontmoeting in open(bare) ruimte

- drempelloos ontwerpen

• Toegankelijke zorg en diensten aan huis

- vrijwilligersnetwerken

- multiscreening

7 studio’s, Zoersel, vzw Monnikenheide, RAUM

7 studio’s, Zoersel, vzw Monnikenheide, RAUM

7 studio’s, Zoersel, vzw Monnikenheide, RAUM

2. Landelijke kernen

• Evenwicht tussen spreiding van dienstverlening/zorg en financieel/organisatorische haalbaarheid

• Respect voor ruimtelijke kwaliteiten van een dorp/landschap

• Inzetten op het sociaal netwerk, vrijwilligers

- zorgboerderij

- zorgnetwerken Zohra, Dohna, Annah, Kadanz

- bib-bus

Carpe Diem, Hoevewoning, Alveringem

3. Vereenzaming

• Initiatieven in context van individualisme, wegvallen familiale banden, vermarkting van de zorg, technologie

• Zowel voor stad als platteland

- groepswonen- dorpsrestaurant- verjaardagsbezoekjes- buren voor buren (Kortrijk)

3. Vereenzaming

4. Geïntegreerde planning infrastructuur

• Synergieën met omgeving: park – crêches – buurtcentrum – openbaar vervoer – fietsersnetwerk – aanleunwoningen - …

• (gemeente)grensoverschrijdend

• Benutten bestaande infrastructuur

• Bouwfase + exploitatiefase

Woonzorgcentra, straal 2 km

Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina, open oproep Vlaams Bouwmeester

Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina, open oproep Vlaams Bouwmeester

Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina, open oproep Vlaams Bouwmeester

Woonzorgcentrum, Lommel, Van Belle en Medina, open oproep Vlaams Bouwmeester

WONEN EN ZORG

• UITDAGINGEN

• SAMEN EN GEINTEGREERD

• AANPAKKEN

6.Reguliere (woning)markt

7.Landelijke kernen

8.Vereenzaming

9.Geïntegreerde planning van infrastructuur

Londerzeel, Beemden

Londerzeel, Beemden

Lovenjoel, Wonewei