Nederlandstalige songteksten – Een verkennende vergelijking

Nicoline W. Ellens, klas H5E Danique H.Z. van Empel, klas H5A Rosmalen, ‘s-Hertogenbosch, 17 december 2015 Versie: Concept 2.0

Nederlandstalige songteksten

– Een verkennende vergelijking –

• Pagina 2 van 55 Nederlandstalige songtekesten – Een verkennende vergelijking

Documentinformatie Algemeen Documentnaam Nederlandstalige songteksten – Een vergelijkende verkenning

Auteurs N.W. Ellens en D.H.Z. van Empel

Documenthistorie Versie Datum Aangebrachte wijzigingen Auteurs Concept 1.0 19-11-2015 • Opzet structuur concept profielwerkstuk

• Uitkomsten deelopdracht A N.W. Ellens D.H.Z. van Empel

Concept 2.0 17-12-2015 • Inhoudelijke aanvullingen en verbeteringen van de uitkomsten van deelopdracht A

• Uitkomstendeelopdracht B • Redactionele correcties • Gewijzigde hoofdstukindeling en opmaak

N.W. Ellens D.H.Z. van Empel

Distributielijst Versie Datum Ontvangers Concept 1.0 19-11-2015 N.W. Ellens, D.H.Z. van Empel

Concept 2.0 17-12-2015 N.W. Ellens, D.H.Z. van Empel, C. Kerssens

Goedkeuring Naam Functie Datum Paraaf C. Kerssens Opdrachtgever


“Ik denk dat mensen die schrijven een soort antennes op hun hoofd hebben die altijd aan staan ...”

Han Kooreneef, songwriter, over tekstschrijvers 17 december 2015


Inhoudsopgave

Samenvatting en eindconclusies .................... ..................................................................................... 5

1. Inleiding ......................................... .................................................................................................... 6

1.1. Algemeen .................................................................................................................................. 6

1.2. Opbouw ..................................................................................................................................... 6

2. Opdracht .......................................... .................................................................................................. 8

2.1. Aanleiding ................................................................................................................................. 8

2.2. Opdracht ................................................................................................................................... 8

2.3. Plan van aanpak ....................................................................................................................... 8

2.4. Logboek .................................................................................................................................... 9

3. Songteksten ....................................... ............................................................................................. 11

3.1. Gekozen songteksten ............................................................................................................. 11

3.2. Algemene kenmerken ............................................................................................................. 11

3.3. Overeenkomsten en verschillen .............................................................................................. 12

3.4. De zeggingskracht van songteksten ....................................................................................... 13

3.5. Conclusies ............................................................................................................................... 14

4. Gedichten ......................................... ............................................................................................... 15

4.1. Gekozen gedichten ................................................................................................................. 15

4.2. Algemene kenmerken ............................................................................................................. 15

4.3. Overeenkomsten en verschillen .............................................................................................. 16

4.4. Conclusies ............................................................................................................................... 17

5. Vergelijking songteksten en gedichten ............. .......................................................................... 18

5.1. Vergelijkbaarheid en gelijkwaardigheid................................................................................... 18

5.2. Overeenkomsten ..................................................................................................................... 18

5.3. Verschillen ............................................................................................................................... 19

5.4. Conclusies ............................................................................................................................... 20

6. Interview Han Kooreneef ........................... .................................................................................... 21

6.1. Biografie .................................................................................................................................. 21

6.2. Interview .................................................................................................................................. 22

7. Eigen songtekst ................................... ........................................................................................... 26

7.1. Inleiding ................................................................................................................................... 26

7.2. Songtekst ................................................................................................................................ 26

Bronvermelding .................................... ............................................................................................... 27

Bijlagen .......................................... ....................................................................................................... 28


Samenvatting en eindconclusies

Popmuziek geniet een grote en over het algemeen toenemende belangstelling van de consument en sinds enige tijd ook van onderwijsinstellingen, de literaire wereld en zelfs de kerken. In relatie tot de literaire wereld gaat het vooral om de vraag of songteksten literatuur zijn en in het bijzonder poëzie. Deze belangstelling maakt duidelijk, dat er íets is in de popmuziek in het algemeen en in songteksten in het bijzonder dat de gemoederen bezig houdt, maar wát dan? Anders geformuleerd en toegespitst op de songtekst: wat maakt een songtekst bijzonder en aantrekkelijk? Deze vraag staat in dit werkstuk centraal. Omdat songteksten op het eerste gezicht (en gehoor) overeenkomsten hebben met poëzie worden beide vaak met elkaar vergeleken. Er zijn goede gronden om hierbij terughoudend te zijn en voorzichtig te werk te gaan. Ten eerste omdat het ontbreekt aan een eenduidige en tijdbestendige definitie van poëzie. Ten tweede omdat ‘poëzie’ en ‘songtekst’ verzamelnamen zijn voor uiteenlopende genres, vormen en stijlen, waarvan bepaald niet alle varianten zich met elkaar laten vergelijken vanwege té grote verschillen. Het vergelijken van beide kunstvormen is in dit werkstuk dan ook beperkt gebleven tot het overkoepelende niveau. De uitkomst hiervan levert het beeld op dat er kenmerkende overeenkomsten en verschillen zijn. De belangrijkste overeenkomsten betreffen het taalgebruik, dat door gebruik van diverse vormkenmerken en stijlmiddelen afwijkt van de alledaagse taal, de wijzen van openbaarmaking en het feit dat beide kunstvormen in principe als literatuur zijn te beschouwen. De verschillen tussen beide tekstvormen komen er in essentie op neer, dat een songtekst slechts één doel heeft en dat is gezongen en beluisterd te worden, terwijl poëzie erop gericht is om gelezen te worden. Goed beschouwd zijn de meeste andere verschillen tussen beide kunstvormen hiertoe te herleiden, zoals verschillen voor wat betreft woordkeus, lengte van de tekst, het gebruik van vormkenmerken en stijlfiguren, frequentie van gedachtesprongen en de onderwerpen van het geschrevene. Een ander kenmerkend verschil is, dat een banale en slechte songtekst perfect kan zijn in combinatie met de bijpassende melodie. Voor poëzie geldt dit niet, omdat zij niet in relatie staat tot muziek. De conclusie van de vergelijking tussen beide kunstvormen is, dat de aard van de verschillen bepaalt dat de songtekst een zelfstandige literaire kunstvorm is en poëzie en de songtekst dus verschillende kunstvormen zijn. De eigenheid van songteksten wordt bepaald door die verschillen, en die eigenheid maakt songteksten bijzonder en aantrekkelijk. En daarmee is centrale vraag van dit werkstuk beantwoord. Overigens bevestigt de onderlinge vergelijking van 10 geselecteerde songteksten en idem gedichten het bovenstaande over de kenmerken van en overeenkomsten en verschillen tussen beide kunstvormen maar voor een klein deel. De achtergrond hiervan is dat er uiteenlopende vormen van gedichten en idem van songteksten zijn gekozen die zich niet allemaal (even goed) laten vergelijken. Het interview met de meest gevierde songwriter van ons land, Han Kooreneef, stond hoofdzakelijk in het teken van zijn persoonlijke opvattingen over songteksten en poëzie. Deze opvattingen liggen geheel in lijn met hetgeen uit het literatuuronderzoek naar voren is gekomen voor wat betreft de kenmerken van en verschillen tussen poëzie en songteksten. Zoals Kooreneef beide kunstvormen zo fraai typeert: ‘Poëzie is schilderen met woorden en gewoon opschrijven wat er in je opkomt’ en over songwriting: “Het is een magisch vak.” Met alle verzamelde kennis en inzichten over songteksten zijn de schrijvers van dit werkstuk enthousiast aan de slag gegaan met het schrijven van een songtekst. Het bleek bepaald geen eenvoudige opgave te zijn om een mooie tekst maken, maar het resultaat is er. De tijd zal leren of aan ons de kwaliteiten van een gouden schrijversduo zoals Nijgh/De Groot worden toegedicht. We durven er niet van te dromen, al was het alleen maar omdat Han Kooreneef ons leerde dat dromen bedrog zijn …..


1. Inleiding

1.1. Algemeen Popmuziek is niet meer uit het dagelijkse leven weg te denken. Het aanbod van popsongs is overweldigend en dat geldt ook voor de wijzen van verspreiding ervan. Radio en tv zijn al decennia lang de hoofdleveranciers van popmuziek en hebben in de voorbije jaren het aanbod fors uitgebreid. De tijden dat er eens in de week een uurtje Toppop op tv voorbijkwam zijn al lang voorbij. Tv-programma’s zoals The Voice of Holland, X-Factor en Holland Has Got Talent zijn niet aan te slepen en onbetwiste kijkcijferkanonnen. En terwijl The Beatles en de Rolling Stones het in de 70-er jaren van het vorige millennium bij hun optredens veelal moesten doen met eenmalige optredens in concertgebouwtjes, staan in deze tijd Marco Borsato en De Toppers avonden achtereen in een afgeladen volle Arena, Heineken Music Hall, Gelredome of De Kuip. Dé katalysatoren van het sterk gestegen aanbod en idem consumptie van popmuziek zijn het internet en de multimedia. Zeven dagen per week en 24 uur per dag kan men door het streamen en downloaden onbeperkt ‘on demand’ naar popmuziek luisteren. Popmuziek lijkt een eerste levensbehoefte te zijn geworden. De opkomst van de popmuziek heeft ertoe geleid dat ze steeds serieuzer wordt genomen. Dat gebeurde al door de platenlabels, voor wie de popmuziek vanaf het begin een ‘cash cow’ is. De popmuziekindustrie is immers de aanjager geweest van de avondvullende muziekprogramma’s op tv, de tournees in de grote stadions en de opkomst van de streamingdiensten. Daarnaast leggen ook onderwijsinstellingen zich steeds meer toe op de popmuziek. In de voorbije decennia zijn in de Westerse landen de popacademies als paddenstoelen uit de grond geschoten en bieden inmiddels ook conservatoria opleidingen popmuziek aan. En de popmuziek is zelfs doorgedrongen tot in de kerk. Omstreeks de jaarwisseling 2015/2016 vindt in 88 kerken een Top2000 kerkdienst plaats, waaronder de Samen-op-Weg kerk te Berlicum.1 Met dit initiatief wil de internetkerk MijnKerk.nl aanhaken bij de traditionele Top 2000 van de NPO op Radio 2. Tijdens de kerkdiensten worden nummers uit de Top 2000 gezongen. De Top 10 hiervan is in de voorafgaande weken via internet samengesteld. Het lijkt er dus op dat er - letterlijk en figuurlijk - muziek zit in een Samen-op-de-Internetsnelweg kerkgemeenschap! Ook vanuit de literaire wereld is er steeds meer belangstelling voor de popmuziek, dat wil zeggen voor de songtekst. Al jaren gaan er stemmen op om aan Bob Dylan de Nobelprijs voor de literatuur toe te kennen en wordt er in de literaire en ook de popjournalistiek heftig gedebatteerd over de vraag of songteksten tot de poëzie zijn te rekenen.2 Voelt de literatuurwereld met haar elitaire trekjes de hete adem van de songtekst in haar nek? Uit dit alles blijkt, dat er íets is in popsongs in het algemeen en songteksten in het bijzonder dat de gemoederen bezig houdt. Maar wát dan? Wat maakt een songtekst zo bijzonder en aantrekkelijk, zowel voor het publiek als voor de artistieke wereld? Deze vraag vormt het vertrekpunt voor het schrijven van dit werkstuk.

1.2. Opbouw Hoofdstuk 2 bevat de opdrachtomschrijving die aan dit werkstuk ten grondslag ligt. Achtereenvolgens worden de aanleiding tot de opdracht, de opdrachtformulering, het plan van aanpak en het logboek weergegeven.

1 http://www.top2000kerkdienst.nl/ 2 Mommers, J., ‘Stairway to heaven? Zoektocht naar de aard van de songtekst uit de popmuziek’, p. 46


In hoofdstuk 3 staan de songteksten centraal. Eerst komen de kenmerken van songteksten aan de orde, gevolgd door een overzicht van overeenkomsten en verschillen tussen tien gekozen songteksten. Aansluitend wordt ingegaan op het belang van songteksten voor de song. Het hoofdstuk wordt afgesloten met conclusies. In hoofdstuk 4 worden de gedichten behandeld. De structuur van dit hoofdstuk en de te behandelen onderwerpen zijn gelijk aan die van het voorgaande hoofdstuk, echter zonder een paragraaf over het belang van gedichten. Conclusies sluiten dit hoofdstuk af. In hoofdstuk 5 worden songteksten en poëzie met elkaar vergeleken. Eerst wordt ingegaan op de vraag of songteksten en poëzie gelijkwaardig en vergelijkbaar zijn. Daarna volgt een vergelijking van beide kunstvormen op overkoepelend niveau. Conclusies sluiten ook dit hoofdstuk af. In hoofdstuk 6 staat een zeldzaam interview met de meest gevierde songwriter van ons land, Han Kooreneef, centraal. Eerst wordt zijn biografie (op hoofdlijnen) weergegeven. Aansluitend volgt een weergave van het interview. In hoofdstuk 7 wordt de door ons zelf geschreven songtekst gepresenteerd.


2. Opdracht

2.1. Aanleiding De aanleiding tot het schrijven van dit profielwerkstuk is de verplichting tot het maken van een profielwerkstuk als onderdeel van het eindexamen HAVO. Opdrachtgever is mevrouw C. Kerssens, docente Nederlands taal- en letterkunde. Opdrachtnemers zijn Nicoline W. Ellens, leerlinge van klas H5E en Danique H.Z. van Empel, leerlinge van klas 5HA.

2.2. Opdracht De opdracht luidt: maak een profielwerkstuk over Nederlandstalige songteksten met als hoofdvraag wat een songtekst bijzonder en aantrekkelijk maakt. De opdracht bestaat uit de volgende deelopdrachten: A. Literatuuronderzoek.

‐ Zoek minstens tien Nederlandstalige songteksten van verschillende songwriters vanaf 2010; ‐ Geef algemene informatie over songteksten; ‐ Geef overeenkomsten en verschillen tussen de songteksten weer; ‐ Zoek minstens tien Nederlandstalige gedichten van verschillende auteurs vanaf na 2010; ‐ Geef algemene informatie over gedichten; ‐ Geef overeenkomsten en verschillen tussen de gedichten weer; ‐ Geef overeenkomsten en verschillen tussen de songteksten en de gedichten weer.

B. Interview met tekstschrijver

‐ Zoek contact met een tekstschrijver die je wilt interviewen; ‐ Bereid het interview voor (vragen bedenken); ‐ Houd het interview (vraag naar de carrière en manier van werken); ‐ Verzamel tips voor het schrijven van een goede songtekst.

C. Eigen songtekst

‐ Schrijf zelf een songtekst en organiseer daarbij de muziek.

2.3. Plan van aanpak

Werkwijze

Eerst deelopdracht A (literatuuronderzoek) uitvoeren. Vervolgens gelijktijdig de deelopdrachten B (Interview) en C (eigen songtekst maken) uitvoeren

Informatiebronnen - Boeken en andere vakliteratuur - Informatiebronnen via het internet - De geïnterviewde songwriter Han Kooreneef

Presentatievorm

Een document, bevattende: ‐ De uitkomsten van literatuuronderzoek ‐ De biografie (op hoofdlijnen) van de geïnterviewde songwriter ‐ De interviewvragen en de samengevatte antwoorden hierop ‐ De door de schrijvers van het profielwerkstuk geschreven songtekst

Taakverdeling Naam Taken

Danique ‐ Schrijven van hoofdstuk, met uitzondering van paragraaf 3.4

‐ Maken van Bijlage A


Nicoline Danique en Nicoline

‐ Schrijven van hoofdstuk 3 ‐ Maken van Bijlage B ‐ Afspraak met songwriter plannen ‐ Bestuderen en uittreksels maken van de

literatuur over zowel songteksten als gedichten ‐ Maken van voorblad, schrijven van de

Samenvatting en van de Bronvermelding ‐ Schrijven van hoofdstuk 1, paragraaf 3.4 en

hoofdstukken 5, 7 en 7 ‐ Maken van Bijlage C

Planning 22-10-2015: 23-10-2015 – 18-11-2015: 19-11-2015: 20-11-2015 – 17-12-2015: 17-12-2015: 18-12-2015 – 07-01-2016: 08-01-2016:

Plan van aanpak inleveren Deelopdracht A uitvoeren Concept 1.0 van het profielwerkstuk inleveren Deelopdrachten B en C uitvoeren Concept 2.0 van het profielwerkstuk inleveren Definitieve versie van het profielwerkstuk maken Definitieve versie van het profielwerkstuk inleveren

2.4. Logboek

Week Actie Wat heb ik eraan

gehad/gevonden? Resultaat Uren per

persoon 43 (2015) Songteksten Songteksten 2010 en 2011 Klaar 2

44 Songteksten Songteksten 2012 Klaar 1 45 Songteksten

Gedichten Gedichten Songteksten vergelijken Algemene informatie songteksten

Songteksten 2013 en 2014 en controle Zoeken naar belangrijke dichters in Nederland Gedichten 2010 - 2013 Vergelijken 2010, 2011 en 2012 Informatie

Klaar Klaar Klaar Verkeerd Klaar

1 1 4 1 1

46

Gedichten Gedichten vergelijken Algemene informatie songteksten Songteksten Songtekstentabel

Gedichten 2014 Vergelijken 2010 - 2014 Kenmerken van songteksten Conclusie van songteksten Overeenkomsten en verschillen

Klaar Klaar Klaar Klaar Klaar

1 3 3

0,5 2


47

Algemene informatie gedichten Gedichten Songteksten en gedichten vergelijken Controle concept 1.0 Vragen interview voorbereiden Inleveren concept 1.0

Informatie over gedichten, de kenmerken en vormen Conclusie van gedichten De overeenkomsten tussen songteksten en gedichten Concept 1.0 gecontroleerd Vragen bedenken Concept 1.0 ingeleverd

Klaar Klaar Klaar Klaar Klaar Klaar

3

0,5 3

0,5 2 -

48 - 51 Verbeteringen aanbrengen Songwriter benaderen Interview houden Interview verwerken Controle concept 2.0 Inleveren concept 2.0

Ontbrekende paragrafen Voorwoord, Samenvatting, Inhoudelijke aanvullingen en redactionele verbeteringen Afspraak ingepland Antwoorden op vragen Antwoorden verwerkt Concept 2.0 gecontroleerd Concept 2.0 ingeleverd

Klaar Klaar Klaar Klaar Klaar Klaar

18

0,5 1 2

1,5 -

52 - 53 Eigen songtekst maken Songtekst gereed ….. …. 1 (2016) Inleveren definitieve versie


3. Songteksten

3.1. Gekozen songteksten De volgende 10 songteksten zijn gekozen omdat het hits betreft die een prima uitgangspunt vormden voor de zelf geschreven songtekst (zie Hoofdstuk 7). Sieneke – Ik ben verliefd Marco Borsato – Als rennen geen zin meer heeft Glennis Grace – Afscheid Nick & Simon – Een zomer lang Racoon – Oceaan Gers Pardoel – Ik neem je mee BLØF en Nielson – Mannenharten Maaike Ouboter – Dat ik je mis Jayh – Mooie dag Jan Smit – Jij en ik De volledige songteksten zijn opgenomen in Bijlage A.

3.2. Algemene kenmerken Er zijn grote verschillen tussen songteksten, maar toch zijn er een aantal overkoepelende kenmerken te noemen. Deze zijn hieronder weergegeven. Songteksten maken deel uit van een cultuur van performance. Ze zijn dus in de eerste plaats bedoeld om deel uit te maken van een popsong en dus om gezongen en beluisterd te worden. Om bovenstaande reden worden songteksten in samenhang met een melodie geschreven en uitgevoerd. Dit betekent dat de melodie invloed heeft op de songtekst en omgekeerd. Omdat een song een beperkte duur heeft (meestal 3 a 5 minuten) bestaat songtekst uit een beperkt aantal regels. Hierdoor is de inhoud van de tekst over het algemeen schetsmatig en fragmentarisch.3 Zonder de muziek erbij kan een songtekst banaal en slecht klinken, maar kan zij perfect zijn voor de muziek. De eigenheid van een songtekst komt dus pas tot uitdrukking zodra zij gezongen wordt op de muziek in samenhang waarmee zij is geschreven.4 Songteksten worden vaak ook gekenmerkt door ‘foregrounding’.5 Dat wil zeggen dat er door middel van bepaalde vormkenmerken en stijlmiddelen wordt afgeweken van het alledaagse taalgebruik. Het gaat dan om vormkenmerken zoals een opbouw in strofen, het gebruik van een herhaald refrein en de lengte van de versregels. Stijlmiddelen worden gebruikt om een bepaald effect bij de toehoorder op te roepen, zoals het vestigen van de aandacht op iets of het oproepen van extra spanning. Er zijn twee soorten stijlmiddelen: stijlfiguren en stijltropen. Stijlfiguren hebben betrekking op de vorm, dus op de bouw van een zin. Voorbeelden van stijlfiguren zijn de alliteratie, de anafoor, de assonantie, de eindrijm, de ironie, de paradox, het parallellisme en het understatement. Stijltropen hebben betrekking op de betekenis, dus op de inhoud van de woorden: beeldspraak. Voorbeelden van tropen zijn de metafoor, de vergelijking en het metoniem.

3 Dumont, M., “als je luistert naar de wolken …”, p. 22 4 Groenwals, J., De culturele en literaire waarde van een songtekst, p. 50 5 Dumont, M., “als je luistert naar de wolken …” , p. 24


Tenslotte is nog te wijzen op de zogenaamde ‘hook’ in de structuur van de songtekst. De hook heeft, onder meer door herhaling, de functie om de aandacht van de toehoorder te trekken en in zijn/haar geheugen gegrift te worden en te blijven.6 Cruciaal voor een song en daarmee voor de songtekst is dat de tekst naadloos aansluit bij de melodie.7 Ook van groot belang voor een songtekst zijn het refrein en rijm. Beide zijn niet noodzakelijk voor een song en dus ook niet voor een songtekst, maar ze worden in veel songteksten gebruikt.8 Hoewel over allerlei verschillende onderwerpen songteksten worden geschreven, gaan veel songteksten over persoonlijke gevoelens van de songwriter, over iemands leven of over iets bijzonders dat iemand is overkomen.

3.3. Overeenkomsten en verschillen

Innerlijk Uiterlijk

Songtekst Songwriter Onderwerp Inhoud Wat valt op?

Ik ben verliefd - Sieneke

Pierre Kartner Verliefd zijn ‐ Gemakkelijke tekst ‐ Veel herhaling (vooral in

het refrein) ‐ Het rijmt

‐ Lange en korte zinnen ‐ Veel alinea’s ‐ Het gaat vooral over ´ik´ ‐ De muziek blijft in je hoofd

hangen

Marco Borsato - Als rennen geen zin meer heeft

John Ewbank Liefde van iemand die men niet kwijt wil ‐ Diepgaande tekst

‐ Gemakkelijke woorden Het rijmt

‐ Korte zinnen ‐ Geen hele zinnen ‐ Veel begint met ´stil´

Glennis Grace - Afscheid

Xander de Buisonjé

Afscheid en liefde

‐ Diepgaande tekst ‐ Veel afwisseling ‐ Het rijmt

‐ Lange zinnen ‐ Lijkt op een gedicht

Nick & Simon -

Een zomer lang Nick Schilder, L.

Padilla en J.L.

Rosas

Een zomer vol liefde ‐ Diepgaande tekst ‐ Veel herhaling ‐ Het rijmt

‐ Lange zinnen ‐ Het refrein heeft veel weg

van een gedicht ‐ Soms hele zinnen, dan

weer slechts 1 of 2 woorden

Racoon - Oceaan Racoon Als overhebben voor de liefde ‐ Afwisseling

‐ Refrein wordt steeds een klein beetje aangepast

‐ Het rijmt

‐ Korte zinnen ‐ Een gedicht ‐ Liefde is niet in de

gebruikelijke bewoording uitgedrukt

Gers Pardoel - Ik neem je mee

Ricardo de Rooy, Sergio van Gonter en Gerwin Pardoel

Verliefd zijn ‐ Herhaling ‐ Gemakkelijke tekst ‐ Het rijmt

‐ Korte zinnen ‐ Geen hele zinnen ‐ Veel herhaling van de zin:

´Ik neem je mee´

6 Mommers, J., ‘Stairway to heaven? Zoektocht naar de aard van de songtekst uit de popmuziek’, p. 49 7 Groenwals, J., De culturele en literaire waarde van een songtekst, p. 46 - 47 8 http://muziek-en-film.infonu.nl/diversen/59795-songteksten-leren-schrijven-hoe-schrijf-je-lyrics.html


BLØF & Nielson - Mannenharten

Paskal Jakobsen, Peter Slager, Bas Kennis, Norman Bonink en Niels Littooij

Zwakte van liefde ‐ Veel herhaling ‐ Moeilijke tekst ‐ Diepgaande tekst ‐ Zeer weinig rijm, en het

rijmt op een merkwaardige manier

‐ Korte zinnen verwerkt in lange zinnen

‐ Er zijn maar 2 coupletten ‐ Het is een boodschap om

iemand de liefde te bewijzen

Maaike Ouboter -

Dat ik je mis Maaike Ouboter Gemis aan iemand,

liefde ‐ Geen herhalingen ‐ Veel rijm ‐ Diepgaande tekst ‐ Geen hele zinnen

‐ Hele korte zinnen ‐ Lange alinea’s ‐ Geen refrein ‐ Het is een soort gedicht

Jayh - Mooie Dag Jayh Mislukte dag ‐ Herhaling en veel afwisselingen

‐ Gemakkelijke tekst ‐ Het rijmt

‐ Veel afwisseling tussen lange en korte zinnen

‐ ´Een hele mooie dag´ wordt veel herhaald

‐ Het heeft de vorm van een gedicht

Jan Smit - Jij en ik

Thomas Tol en Jan Smit

Liefde, op je gemak voelen ‐ Heel veel herhaling

‐ Gemakkelijke tekst ‐ Het rijmt soms wel en

soms niet

‐ Lange zinnen ‐ Weinig echte woorden

(Eyo) ‐ Indeling van songtekst:

C(Couplet) R(Refrein): ‐ C C R C R R R R

3.4. De zeggingskracht van songteksten Wordt de zeggingskracht van een song bepaald door de melodie of door de songtekst? Deze vraag wordt onderstaand beantwoord. Het is onmogelijk om een verhaal in muziek te horen zonder dat er een tekst is die aangeeft waar de song over gaat. Dit komt doordat taal meer houvast biedt dan muziek als het gaat om de betekenis van de song. Daarom wordt de songtekst vaak als uitgangspunt gebruikt om een song te verklaren. Het goed begrijpen van een song wordt dus bepaald door de songtekst. Hierbij past een kanttekening. Men kan óók van een song genieten zonder de songtekst te begrijpen. Voorbeelden hiervan zijn de songs ‘Dragostea din teï’, een song van een Moldavisch popgroepje in de Roemeense taal, dat in het Nederlandse Top-100 Jaaroverzicht van 2004 op nummer 1 staat, en ‘Ai se eu te pego! – Nooossaa!’ een meezinger in het Braziliaans-Portugees van de Braziliaan Michel Teló, dat in het Nederlandse Top-100 Jaaroverzicht 2012 op nummer 2 staat. De zeggingskracht van een songtekst komt vooral tot uitdrukking in de vorm van Nederlandstalige covers van songs in een vreemde taal die in eigen land een hit werden, maar die in Nederland niets deden. Ter toelichting gaan we even terug naar het jaar 1982. In dat jaar won Riccardo Fogli met het Italiaanstalige liedje ‘Storie di tutti i giorno’ het Festival van San Remo, de Italiaanse variant van het Nationale Songfestival. Daarna stond deze song weken lang in de Italiaanse hitlijsten. In Nederland deed dit nummer helemaal niets. 12 Jaar later zette een andere Italiaanstalige zanger het nogmaals op de plaat. En weer werd het een hit, en wat voor één! Dit keer niet in Italië, maar in Nederland en ….. in de Nederlandse taal. De bijna in de vergetelheid geraakte Marco Borsato stond met ‘Dromen zijn bedrog’ achtereenvolgens 28 weken in de Nederlandse Top 40, waarvan 12 weken op nummer 1. De song werd drievoudig platina; ruim 240.000 exemplaren ervan gingen er over de toonbank. Een tot op vandaag niet geëvenaard record voor een


Nederlandstalige song. De door Han Kooreneef en Leo Driessen geschreven tekst zorgde voor de doorbraak van Borsato. Borsato koos eieren voor zijn geld: vanaf dat moment geen liedjes meer in de Italiaanse taal, maar alles in het Nederlands. Als een ware tsunami spoelden zijn songs over ons land en België heen. Alles wat Borsato vanaf dat moment aanraakte werd goud, uhhh… platina; zijn singles, zijn albums en zijn optredens in volgepakte stadions en music halls. Zíjn droom bleek bepaald geen bedrog te zijn, want sinds zijn doorbraak is hij ‘The Voice of Holland’ en staat hij onafgebroken met stip op nummer 1 van de lijst van muzikale grootverdieners van ons land. Het succes van ‘Dromen zijn bedrog’ staat niet op zichzelf. De Nederlandse popgeschiedenis leert dat er veel popsongs in een vreemde taal zijn geschreven die een hit werden in het eigen land, maar die in Nederland niets deden, terwijl deze, eenmaal van een Nederlandstalige tekst voorzien, ook in ons land (veelal grote) hits werden. Het gaat om songs uit alle windstreken, variërend van Paraguay tot Zweden en van Ierland tot Turkije. Bijlage C bevat een overzicht van dergelijke songs die in de periode 1963 – 2008 in ons land zijn uitgekomen. Hier zitten zelfs twee Engelstalige songs uit Schotland bij die meer dan 225 jaar geleden zijn geschreven. Uit dit overzicht blijkt tevens dat 27 van die songs de doorbraak betekende van de Nederlandse zanger(es) die de song in onze taal ten gehore bracht, waaronder Boudewijn de Groot, Gordon, Guus Meeuwis en, niet te vergeten, Marco Borsato met ‘Dromen zijn bedrog’. Uit het bovenstaande blijkt, dat zowel de songtekst als de melodie waarde aan de song toevoegt en dat betekenisvolle muziek en een goede, heldere boodschap elkaar versterken waardoor de song de mens tot in het diepst van zijn emoties kan raken.9

3.5. Conclusies Songteksten zijn er in de eerste plaats op gericht om gezongen en beluisterd te worden. Daarom worden ze in samenhang met een melodie geschreven en uitgevoerd. Melodie en tekst hebben invloed op elkaar. Cruciaal hierbij is dat de tekst naadloos aansluit op de melodie. Songteksten zijn vaak schetsmatig en fragmentarisch van aard omdat ze uit een beperkt aantal regels bestaan. Door foregrounding krijgt de songtekst extra emotionele lading. Vooral refrein en rijm zijn voor een songtekst van groot belang, en beide komen dan ook in veel songteksten voor. Veel voorkomende thema’s van songteksten zijn persoonlijke gevoelens, iemands leven of iets wat iemand is overkomen. De eigenheid van de songtekst komt pas tot zijn recht als de tekst wordt gezongen op de muziek waarvoor hij geschreven is. De meerderheid van de 10 geselecteerde songteksten wordt gekenmerkt door het thema liefde, het gebruik van de stijlfiguur rijm en korte zinnen. De songtekst en de bijbehorende muziek geven elk, op een eigen manier, betekenis aan een song. Als ze goed op elkaar zijn afgestemd kan er een synergetisch effect optreden met grote impact op de gevoelswereld van de toehoorder.

9 Lat, de, S., ‘Muziek en Songtekst: Wat raakt ons in de popmuziek?, p. 7


4. Gedichten

4.1. Gekozen gedichten De volgende 10 gedichten zijn gekozen vanwege de onderlinge grote verschillen in kenmerken zoals dichtvorm en rijmschema. Hierbij is tevens gekozen voor enkele gedichten van bekende dichters waarmee prijzen zijn gewonnen, wat een indicatie geeft van het kwaliteitsniveau van deze gedichten. Gerrit Komrij – Naturalisme Geert van Ewijk – Luisteren Ekin K. – Iets ouds en blauws Madelon van Bennekom – Vluchten Cobi Kamps – Samen één Evangeos – Liefde Bert Weggemans – Jij Jos van Daanen – Gedachten over een beter begrip van dingen die verloren gaan Amaranha Groen – II Kate Schlingemann – Nieuw fruit De volledige teksten van de gedichten zijn opgenomen in Bijlage B.

4.2. Algemene kenmerken Uit de geraadpleegde literatuur blijkt dat er geen eenduidige definitie van dichtkunst of poëzie is. Definities kunnen onder meer worden onderscheiden naar vorm en naar inhoud. Een definitie die de inhoud centraal stelt is: dichtkunst ofwel poëzie is een literaire kunstvorm waarin de taal wordt gebruikt om effecten te bereiken die de eigenlijke betekenis van de woorden verhevigen, ontkrachten, omlijsten, mede bepalen of in een onverwachte richting sturen.10 Een definitie waarin de vorm centraal staat is: poëzie is een literaire vorm, met een aantal uiterlijke kenmerken: korte (niet dóórlopende) regels, ruime bladspiegel, metrum, rijm, informatiedichtheid e.d. Meest gebruikte vorm voor veel lyriek.11 Poëzie wordt gekenmerkt door zorgvuldig gekozen woorden, een bepaalde regellengte, foregrounding (zie paragraaf 2.2.), een eigen ritme en vaak ook door meerduidigheid, wat wil zeggen dat de tekst vatbaar is voor meerdere zinvolle interpretaties.12 De lengte van gedichten kan uiteenlopen van één woord tot honderden bladzijden Poëzie maakt hoofdzakelijk deel uit van een cultuur van lezen en is dus primair gericht op schriftelijke overdracht. Voordat het schrift was uitgevonden werden gedichten voorgedragen of gezongen. Daarnaast bestond in de oudheid een genre genaamd ‘Lyric Poetry’. Bij de oud-Griekse variant werd het gedicht begeleid door muziek en soms gezongen werd.13 Naarmate de tijd verstreek veranderde er veel in de poëzie. Met de komst van het schrift werd ook de poëzie grotendeels schriftelijk vastgelegd, maar aan poëzie wordt nog steeds niet de eis gesteld dat zij schriftelijk wordt vastgelegd. Dichtkunst kan op zichzelf staan in de vorm van het schrijven, publiceren en voordragen van gedichten, maar kan ook onderdeel zijn van andere kunstvormen, zoals popmuziek, cabaret en opera.

10 https://nl.wikipedia.org/wiki/poëzie 11 Jong, de J., Syllabus literaire begrippen, z.p. 12 http://www.nederlands.nl/dichtwoordenboek/97_Po%EBzie.html 13 Groenwals, J., De culturele en literaire waarde van een songtekst, p. 7


In de loop der tijd zijn er steeds meer dichtvormen ontstaan.14 Deze zijn in te delen naar doel, vorm, versmaat, aantal regels en aantal regels en aantal lettergrepen. In het onderstaande worden deze vormen kort toegelicht. Bij dichtvormen volgens doel wil de dichter iets met het gedicht bereiken. Een voorbeeld hiervan is een ballade. Dit is een lied dat in de middeleeuwen is ontstaan en dat verhalend wordt weergegeven in de vorm van een gedicht. Meestal worden hierin gebeurtenissen die zich in een adellijke omgeving afspelen verteld, met vaak een tragische afloop. De dood en wraak zijn hierin vaak het onderwerp.15 Bij dichtvormen volgens vorm gaat het om de opbouw van het gedicht. Een elfje bijvoorbeeld is een gedicht dat uit elf woorden bestaat en waarbij de eerste regel van het gedicht uit één woord bestaat, de tweede regel uit twee woorden, de derde regel uit drie woorden, de vierde regel uit vier woorden en de vijfde regel weer uit één woord dat een samenvatting van het gedicht geeft.16 Bij een dichtvorm volgens versmaat of metrum wordt een combinatie van onbeklemtoonde en beklemtoonde lettergrepen gebruikt. Onbeklemtoonde lettergrepen worden een ‘daling’ genoemd en beklemtoonde een ‘heffing’. Dalingen worden met een boogje weergegeven ( ), en heffingen met een streepje (—). De combinatie van dalingen en heffingen wordt een versvoet genoemd. Een voorbeeld is een jambe (naar het oud-Griekse ἴαμβος, iambos, dat hekeldicht betekent), een versvoet waarbij onbeklemtoonde door beklemtoonde lettergrepen worden gevolgd. Een jambe wordt als ( ) genoteerd. In de Nederlandse poëzie is de jambe de meest gebruikte versvoet.17 Bij een dichtvorm volgens het aantal regels is strikt de hand gehouden aan een bepaalde hoeveelheid regels. Hierbij kan een gedicht uit 2, 3, 4, 5, 6, 8, 11 of 14 regels bestaan. Een gedicht met 8 regels wordt een octaaf genoemd (naar het oud-Griekse οkτα,okta, dat 8 betekent) en dat uit twee kwatrijnen bestaat. Een kwatrijn (naar het Latijnse woord quattuor, dat 4 betekent) is een gedicht van vier dichtregels met twee rijmklanken (beklemtoonde lettergrepen met klankgelijkheid).18 Bij een dichtvorm volgens het aantal regels en aantal lettergrepen gaat het om de hoeveelheid regels en lettergrepen in het gedicht. Veelvoorkomend is de haiku, een Japanse dichtvorm die uit drie regels bestaat. De eerste regel bestaat uit vijf lettergrepen, de tweede regel uit zeven lettergrepen en de derde regel weer uit vijf lettergrepen. Er zijn twee varianten, namelijk de klassieke variant, die vooral over de seizoenen en ‘nieuwjaar’ gaat, en de moderne variant, waarvan alles het onderwerp kan zijn.19

4.3. Overeenkomsten en verschillen

Innerlijk Uiterlijk

Gedichten Onderwerp Taalgebruik Dichtv orm Rijmschema

Naturalisme - Gerrit Komrij

Naturalisme Gemakkelijk, van deze tijd Geen A-B-C-D-C-D-A

Luisteren - Geert van Ewijk

Luisteren Gemakkelijk, ouderwets Gekruist rijm A-B-A-B-C-D-C-D

14 Baseler, M., Schrijf! p. 61 15 https://nl.wikipedia.org/wiki/ballade 16 Baseler, M., Schrijf!, p. 52 17 https://nl.wikipedia.org/wiki/jambe 18 https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Gedichten 19 Baseler, M., Schrijf!, p.54


Iets ouds en blauws - Elin K.

Iets ouds en blauws Moeilijk, ouderwets Gekruist rijm A-B-A-B C-D-C-D E-F-E-F

Vluchten - Madelon van Bennekom

Vluchten Gemakkelijk, van deze tijd Haiku -

Samen één - Cobi Kamps

Saamhorigheid Gemakkelijk, van deze tijd Haiku -

Liefde - Evangelos

Liefde Gemakkelijk, van deze tijd Elfje -

Jij - Bert Weggemans

Persoonlijk ‘jij’ Gemakkelijk, van deze tijd Elfje -

Gedachten over een beter begrip van dingen die verloren gaan - Jos van Daanen

Gedachte over een beter begrip van dingen die verloren gaan

Gemakkelijk, van deze tijd maar wel in ouderwetse context

Geen -

II - Amaranha Groen

Missen van iemand door de dood

Gemakkelijk, van deze tijd Geen -

Nieuw fruit - Kate Schlingemann

Liefde, verlies, dood Gemakkelijk, van deze tijd Geen -

4.4. Conclusies Poëzie is een zeer oude literaire kunstvorm die al bestond voor de uitvinding van het schrift en dus tot die tijd werd voorgedragen en soms ook werd gezongen. Sinds de uitvinding van het schrift is poëzie steeds meer schriftelijk vastgelegd, maar vastlegging is geen eis. Er bestaat geen eenduidige definitie van poëzie. De essentie van poëzie is dat de dichter door middel van taalgebruik bij de lezer emotionele effecten wil bereiken die afwijken van de letterlijke betekenis van de gebruikte woorden. Hiertoe hanteert de dichter verschillende technieken, zoals bewust gekozen woorden, een beperkte regellengte, foregrounding en meerduidige formuleringen. De lengte van gedichten kan variëren van één woord tot honderden bladzijden Dichtkunst komt voor als een op zichzelf staande kunstvorm, maar kan ook deel uitmaken van andere kunstvormen zoals popmuziek en toneelkunst. Poëzie komt in tientallen verschillende vormen voor. Deze zijn onder te verdelen naar doel, vorm, versmaat, aantal regels en aantal regels en lettergrepen. De 10 geselecteerde gedichten hebben verschillende onderwerpen en dichtvormen. Het grootste deel daarvan is geschreven in alledaags, laagdrempelig Nederlands. 3 Ervan kennen een rijmschema en rijmen.


5. Vergelijking songteksten en gedichten

5.1. Vergelijkbaarheid en gelijkwaardigheid Uit de geraadpleegde literatuur blijkt dat er zowel in de literaire als muzikale wereld verschillend wordt gedacht over het antwoord op de vraag of songteksten poëzie of literatuur zijn.20,21 Het antwoord op deze vraag wordt nog eens bemoeilijkt door het gegeven, dat de begrippen ‘poëzie’ en ‘literatuur’ moeilijk zijn te definiëren, onder meer omdat de opvattingen over de definities van deze begrippen door de jaren heen veranderen.22,23 De heersende opvatting is dat songteksten en poëzie literatuur zijn en daarmee cultureel gelijkwaardig aan elkaar zijn.24 In de geraadpleegde literatuur zijn hiervoor argumenten te vinden die onderscheiden kunnen worden naar vorm en inhoud. Een argument dat ‘vorm’ centraal stelt is dat beide tekstvormen overeenkomsten hebben voor wat betreft de vormgeving van de taal: het afwijken van het alledaagse, de aanwezigheid van bepaalde vormkenmerken en het gebruik van diverse stijlmiddelen.25 Een argument dat ‘inhoud’ centraal stelt is dat een songtekst iets aan de verbeelding en interpretatie van de toehoorder/lezer over, wat het criterium is om een tekst tot literatuur te rekenen.26 Maar gelijkwaardig is niet hetzelfde als vergelijkbaar. En bij het vergelijken van poëzie en songteksten doet zich een probleem voor. Dat is dat niet alle genres, stijlen en vormen van poëzie vergelijkbaar zijn met de genres, stijlen en vormen van songteksten. Een vergelijking van ‘de poëzie’ met ‘de songtekst’ betekent dus onvermijdelijk dat er wordt gegeneraliseerd, met als gevolg ongenuanceerde uitkomsten. Om dit te voorkomen is de vergelijking die in de volgende paragrafen is uitgewerkt beperkt tot een vergelijking op hoofdlijnen. Daarbij geldt, dat de weergegeven overeenkomsten en verschillen niet voor alle genres, stijlen en vormen van poëzie en die van songteksten gelden. Omdat er verschillen bestaan tussen beide kunstvormen (zie paragraaf 4.3) vallen songteksten dus niet binnen de definitie van poëzie. De vraag is dan, wat voor kunstvorm de songtekst dan wél is. Het geven van antwoord op deze vraag valt buiten de reikwijdte van de opdracht van dit werkstuk. Toch zal er een begin van een antwoord op deze vraag worden gegeven.

5.2. Overeenkomsten Beide kunstvormen zijn meestal relatief korte teksten waarbij door middel van doelbewust gekozen woorden, bepaalde vormkenmerken en gebruik van stijlmiddelen wordt getracht om de tekst van een emotionele lading te voorzien om daardoor bij de toehoorder/lezer aandacht voor iets te vragen of hem/haar in zijn gevoel te raken. De betekenis zit in de compositie van de woorden. Ook zijn er overeenkomsten voor wat betreft het openbaar maken. Beide kunstvormen worden niet alleen ten gehore gebracht, maar ook op schrift gesteld: gedichten meestal in de vorm van een dichtbundel, songteksten op de hoes van een LP, CD of DVD. Bovendien worden van sommige artiesten ook boeken met verzamelde songteksten uitgegeven. Verder kunnen songteksten en gedichten op diverse websites van het internet gevonden worden. Ook wat het uitdragen van de tekst betreft zijn er overeenkomsten. Bij beide kunstvormen wordt de tekst uitgedragen op een manier die afwijkt van het dagelijkse spraakgebruik. Dit betreft vooral de elementen cadans, toonhoogte, timbre en volume. En verder is het door middel van muziek ten gehore brengen van

20 Dumont, M., “als je luistert naar de wolken …”, p. 19 21 Dumont, M., ‘Sterrenstof: hoe popliedjes je lessen Nederlands kunnen verrijken’, p. 25 22 Dumont, M., “als je luistert naar de wolken …”, p. 20 23 Groenwals, J., De culturele en literaire waarde van een songtekst, p. 20 24 Dumont, M., “als je luistert naar de wolken …”, p. 21 25 Dumont, M., “als je luistert naar de wolken …”, p. 21 26 Groenwals, J., De culturele en literaire waarde van een songtekst, p. 19


een songtekst in zekere zin te vergelijken met de voordracht van poëzie. Soms wordt poëzie zelfs voorgedragen onder begeleiding van muziek. Tenslotte is erop te wijzen, dat beide kunstvormen literaire waarde kunnen hebben.

5.3. Verschillen Het belangrijkste verschil is dat de songtekst deel uitmaakt van een cultuur van performance en niet in eerste plaats is gericht op schriftelijke overdracht, zoals poëzie dat wel is. 27 Een songtekst heeft maar één doel en dat is gezongen en beluisterd te worden. Een gedicht is in eerste instantie bedoeld om gelezen te worden en in veel mindere mate om voorgedragen te worden. Taal wordt in songteksten anders ingezet dan in poëzie, omdat poëzie een ander medium is dan popmuziek, waarin taal samenhangt met de muziek. Bij een songtekst is er namelijk altijd een relatie tussen de tekst en de melodie. Deze relatie is te vergelijken met die van een potje en het daarbij behorende dekseltje. Taalgebruik, vormkenmerken en stijlfiguren van de songtekst enerzijds en de melodie anderzijds dienen naadloos op elkaar aan te sluiten. Bij gedichten die niet tevens als songtekst zijn geschreven ontbreekt deze afhankelijkheid, simpelweg omdat de muziek ontbreekt. Bovendien hoeft een dichter in principe geen rekening te houden met de wijze van voordracht, omdat gedichten niet noodzakelijkerwijs voorgedragen hoeven te worden. Een songtekst daarentegen is nou juist bedoeld om ten gehore gebracht te worden. Een ander belangrijk verschil betreft de manier waarop foregrounding wordt toegepast. Het ritme van een songtekst is doorgaans regelmatig en de maatsoort verandert meestal niet. Het metrum in een gedicht daarentegen is vaak onregelmatiger. Degene die het gedicht voordraagt bepaalt het metrum. Daarnaast is te wijzen op het verschil in opbouw van de tekst. De opbouw van songteksten bestaat meestal uit een combinatie van coupletten en refreinen. Bij poëzie bepaalt de dichtvorm de structuur van het gedicht. Tenslotte is er nog op te wijzen dat in de structuur van de songtekst de ‘hook’ voorkomt. Dit komt bij andere tekstvormen niet voor, dus ook niet bij poëzie.28 Ook zijn er verschillen op het gebied van gedachtesprongen. In een songtekst worden er meestal weinig gedachtesprongen gemaakt. De boodschap van de song is mede daardoor meestal snel en goed te begrijpen. In een gedicht worden vaak meer en/of grotere gedachtesprongen gemaakt dan in een songtekst. Het gevolg hiervan is dat niet altijd meteen duidelijk is wat de dichter bedoelt en wat zijn/haar boodschap is. Gedachtesprongen bij gedichten hebben vaak een raadselachtig karakter.29 Verder is nog te wijzen op een verschil in het meer en minder voorkomen van bepaalde onderwerpen van de tekst. Het onderwerp van veel songteksten is veelal de liefde, iemands leven of een bijzondere gebeurtenis. Bij gedichten is dit in belangrijke mate minder het geval en is er een grote verscheidenheid aan onderwerpen. De verschillen tussen songteksten en poëzie maken duidelijk dat zij verschillende tekstvormen zijn. De vraag doet zich dan voor wat voor tekstvorm de songtekst is. In de geraadpleegde literatuur wordt vanwege de kenmerken die de songtekst uniek maken op een heel treffende manier gesteld, dat “… er maar één antwoord op deze vraag kan zijn: de songtekst is een songtekst”.30

27 Mommers J., ‘Stairway to heaven? Zoektocht naar de aard van de songtekst uit de popmuziek’, p. 50 28 Mommers J., ‘Stairway to heaven? Zoektocht naar de aard van de songtekst uit de popmuziek’, p. 49 29 http://www.poeziepaleis.nl 30 Mommers J., ‘Stairway to heaven? Zoektocht naar de aard van de songtekst uit de popmuziek’, p. 54


5.4. Conclusies In de muziekwereld en de literaire wereld zijn de meningen verdeeld over het antwoord op de vraag of songteksten tot de literatuur behoren. De heersende opvatting is dat songteksten als literatuur zijn aan te merken. Daarmee zijn songteksten cultureel gelijkwaardig aan poëzie. Het vergelijken van songteksten en poëzie leidt tot generaliseren en daardoor tot ongenuanceerde uitkomsten, indien bij de vergelijking geen rekening wordt gehouden met de onderlinge verschillen in genres, stijlen en vormen binnen beide kunstvormen. Bij het vergelijken van beide tekstvormen is hiermee rekening gehouden: de vergelijking bleef beperkt tot de hoofdlijnen en bij het weergeven van overkoepelende overeenkomsten en verschillen. Het feit dat er overeenkomsten en verschillen bestaan tussen beide kunstvormen betekent dat songteksten en poëzie verschillende tekstvormen zijn met een aantal gemeenschappelijke kenmerken.


6. Interview Han Kooreneef

6.1. Biografie

Mr. Henri C.G. (Han) Kooreneef is op 3 maart 1963 te Rosmalen geboren en woont ook nu in Rosmalen, samen met zijn gezin. Na het eindexamen gymnasium behaald te hebben volgt een studie Rechtsgeleerdheid aan de Universiteit Utrecht. Als lid van het Utrechts Studenten Corps komt Kooreneef in aanraking met muziek, toneel en cabaret en is hij toetsenist in een coverband. Na zijn afstuderen kiest Kooreneef voor een carrière als songwriter. Omdat Kooreneef financieel niet kan rondkomen

gaat hij bij Endemol als redacteur werken. In 1994 neemt hij ontslag en schrijft hij met oud-collega Leo Driessen de tekst ‘Dromen zijn bedrog’. Aangezien het management van Kooreneef ook Marco Borsato in zijn stal heeft, komt dit nummer bij Borsato terecht. In 1994 komt het nummer uit en wordt het een ongeëvenaard grote hit. Dit betekende zowel voor Borsato als voor Kooreneef de doorbraak. Vanaf dat moment is hij één van de vaste tekstschrijvers van Borsato en schrijft hij voor 5 van zijn albums teksten en/of composities. Verschillende songs worden grote hits. In de periode van 1995 tot 2000 schrijft hij niet alleen voor Borsato, maar onder andere ook voor Karin Bloemen, Guus Meeuwis, Marcel de Groot, Volumia! en Liesbeth List. In 2000 ontvangt Kooreneef van de Stichting Conamus, de voorganger van de huidige Stichting Buma Cultuur, de Gouden Harp voor zijn gehele oeuvre. In 2001 richt Kooreneef met acht andere vrijwilligers de Stichting Dubbelleuk op. Deze stichting zet zich in voor kinderen die een verzetje kunnen gebruiken, zoals zieke kinderen, kinderen uit achterstandsbuurten en asielzoekertjes. In de periode daarna schrijft Kooreneef ook voor Ruth Jacott, De Kast, Edsilia Rombley, Jeroen van der Boom, Di-rect, Trijntje Oosterhuis, Leonie Meijer (finaliste van de eerste The Voice of Holland), Jim Bakkum, het Metropole Orkest, Glennis Grace en Sharon Doorson. Daarnaast ontwikkelt Kooreneef tv-formats, zoals De Beste Singer-songwriter van Nederland, waarvan hij één van de bedenkers is. In 2007 maakt Kooreneef deel uit van Motel West Coast, een gelegenheidsband die een avondvullend muziekrepertoire speelt van Amerikaanse West Coast-artiesten, zoals The Eagles, en Crosby, Stills, Nash & Young. Motel West Coast doet in dat jaar een tournee langs meer dan 30 Nederlandse theaters. In 2012 treedt Kooreneef toe tot het bestuur van de vereniging Popauteurs.nl. Deze beroepsvereniging zet zich in voor de belangenbehartiging van Nederlandse popauteurs. In 2014 wint Kooreneef als eerste Nederlandse songwriter de prestigieuze Lennart Nijgh Prijs van de Stichting Buma Cultuur. Dit is de award van de Nederlandse professionele muziekwereld voor Nederlandse tekstschrijvers die met hun gehele oeuvre een stempel hebben gedrukt op de Nederlandse muziekgeschiedenis.


6.2. Interview Op 17 december 2015 vond het interview met Han Kooreneef plaats. Onderstaand zijn de aan hem gestelde vragen en zijn antwoorden hierop weergegeven. Hoe belangrijk zijn songteksten voor u en voor het publiek? Voor mij zijn songteksten heel belangrijk, want het is mijn vak. Wat het publiek betreft: de meeste mensen luisteren eerst naar de muziek en dan pas naar de tekst. Maar, een goede tekst doet ook iets met mensen, denk ik. Hoe gaat het schrijven van een songtekst in z’n werk vanaf het moment dat je een idee krijgt, en in hoeverre speelt daar de compositie/melodie een rol bij? Ik schrijf ook veel met anderen samen, maar als ik alleen schrijf begin ik altijd met de muziek en dan zing ik eerst “la-la-la” of onzin-tekst en dan ga ik op dát ritme, het metrum noem je dat, schrijven en dan heb ik ook al een rijmschema en dan ga ik langzamerhand gewoon woorden invullen. En ik kan niet exact zeggen hoe het nou precies werkt, ook niet na 25 jaar. Er vallen gewoon ideeën binnen, meestal, omdat de muziek ook een bepaalde sfeer heeft. Als je een heel verdrietig mineurliedje hebt, dat langzaam gaat, dan ga je daar niet een heel blije tekst op maken. En als je een heel snel nummer hebt, bijvoorbeeld in het verleden ‘Dromen zijn bedrog’, dan heb je een Italiaans liedje, uptempo, dan moet daar iets vrolijks bij. Dan ga je niet ‘Ik ben verdrietig en jij bent leeg’, of weet ik veel wat, er van maken. Waar haalt u de inspiratie vandaan om een songtekst te schrijven? Ik weet het niet. Eigenlijk uit alles. Soms hoor je iets heel concreets. Ik weet, dat ik ooit een liedje ‘Vlinder in de storm’ heb geschreven voor Han van Eijk. Toen had ik op televisie een interview gezien met een Marokkaanse jongen die op de Politieschool had gezeten en toen werd hem gevraagd of hij werd gediscrimineerd, zei hij: “Jazeker, maar als je je daartegen gaat verzetten, dan voel je je net een vlinder in de storm”. En ik denk dan direct: hé, dat is mooi! Dan pak je dus iets concreets op. En dat liedje ging niet over discriminatie, maar over iemand die weg was bij zijn geliefde en hij iets van: ik heb alles van je weggedaan en ik heb je naam uit het woordenboek geschrapt, maar uiteindelijk voel ik me een vlinder in de storm. Wat onderscheidt een topklasse songtekst van de middelmaat? Dat is best lastig te omschrijven, denk ik. Als ik het probeer samen te vatten, dan denk ik dat het niet een stoplap is van zinnen die al 100.000 keer gebruikt zijn, maar dat je eigenlijk een gevoel dat herkenbaar is voor de mensen omschrijft in woorden die net iets afwijken van een normaal gesprek. Bepaalt de melodie of de tekst het succes van een song en licht dit toe. Ik denk dat een goeie song een huwelijk is tussen de melodie en de tekst. Maar als je een prachtige melodie hebt en in de Engelse taal een fluttekst of een tekst met fouten, dan kom je daar in Nederland mee weg, want mensen luisteren niet echt naar Engelse teksten. En als je een mooie tekst hebt met een slechte melodie eronder, dan werkt dat ook niet echt. Hoe combineert u de melodie en tekst en hoe doen anderen dat? Hoe anderen dat doen, dat weet ik niet, want grappig genoeg hebben wij het daar onderling nooit over. Je bent gewoon aan het werk en als je met twee of meer mensen schrijft, dan vraag je eigenlijk nooit aan elkaar: En hoe maak jij nou een liedje?” Ik denk dat iedereen er wel een beetje de magie van inziet; het is een magisch vak. Er staat een piano en als ik erachter ga zitten, dan is er nog niks en aan het einde van de dag dan kan er in één keer iets zijn. Kijk, als ik een maître van een sterrenrestaurant ben, dan kan ik precies vertellen: zó moet je dit of dat klaar maken en zó moet je het serveren en dan ziet het er mooi uit. Maar met het schrijven van een liedje is dat niet zo. Ik omarm die magie ook; dan blijft het ook leuk. Het is geen wiskunde of zo.


Wat bepaalt of een songtekst goed is? (schrijfstijl, thema, optreden etc.) Dat is heel subjectief. Als je je huis laat verbouwen dan is het eerste wat die jongens binnenzetten zo’n gele radio die tegen vocht en een stootje kan, en die zetten een zender op met allemaal liedjes die ik nog nooit gehoord heb; van piratenfestivals en zo. Die kennen ze allemaal woordelijk en dat vinden ze ook leuk. Dat snáp ik ook, want je kunt lekker meegalmen en zo, maar dat is vaak van de categorie ‘Ik blijf je trouw en je ogen zijn zo blauw’. Ik vind dat niet boeiend. Ik houd van lichte poëzie in teksten. Het zal altijd per mens verschillend zijn en dat heet smaak. Ik vind een tekst mooi als hij onderscheidend is, vooral in taalgebruik en in zinsopbouw. Het hoeft niet eens qua onderwerp te zijn, want de meeste liedjes gaan gewoon over liefde. Als het over liefde gaat, dan heb je drie smaken: er zijn vlinders, het is moeilijk of het is over. Eigenlijk heb je maar drie hoofdsmaken en die hebben dan nog wat zijpaden, maar dat is het dan wel. Liefde is datgene wat de mensen voelen en herkennen, dus dat maakt het dan ook makkelijk om daar een liedje over te schrijven. Maar het is wel lastig om iedere keer weer een nieuwe invalshoek te vinden. Zijn songteksten als literatuur te bestempelen en licht dit toe. Sommige wel en heel veel ook niet. Sommige teksten zijn heel poëtisch en dat vind ik ook mooi en andere teksten zijn gewoon van de categorie ‘bouwvakkersradio’. Dat is naar mijn mening geen literatuur. Dat is gewoon gezellig en meezingen. Wat zijn naar uw mening de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen songteksten en poëzie? De belangrijkste verschillen zijn, dat poëzie niet hoeft te rijmen en er hoeft geen ritme in te zitten. Dat is meer schilderen met woorden en gewoon opschrijven wat er in je opkomt. Bij een songtekst moet het natuurlijk te zingen zijn, dus je moet heel erg aan klanken denken. Klanken die niet lekker te zingen zijn, die kun je in een gedicht zetten, want dat lees je, maar ga het maar eens zingen. In een refrein gebruik ik ook veel lange klinkers, omdat dat lekker zingt, en zo min mogelijk medeklinkers. En bij poëzie maakt dat in principe niet zo heel veel uit. Is het zinvol om songteksten en poëzie met elkaar te vergelijken en licht dit toe. Ik weet niet of het zinvol is; het mag en het kan. Het komt voort uit een behoefte die in ieder mens zit om dingen te labelen, maar alles wat met een kunstvorm te maken heeft is uiteindelijk iets dat een persoonlijke smaak is. Je hebt dat ook met schilderijen. Ik kan bijvoorbeeld voor een schilderij staan dat moderne kunst is en dat ik denk: goh, dit zou zo maar een behangmotief kunnen zijn. En dan staan er mensen in complete vervoering voor zo’n doek; die voelen daar iets bij. En dat is uiteindelijk het belangrijkste, denk ik; dat je iets maakt waar mensen iets bij voelen en zich in herkennen eventueel. Worden popauteurs bij het schrijven van hun teksten door poëzie beïnvloed en licht dit toe. ‘De’ popauteur bestaat niet, want ieder heeft zijn eigen smaak en signatuur, maar ongetwijfeld zijn er genoeg die daardoor beïnvloed worden. Maar je kunt ook beïnvloed worden door een film of door een boek, wat dan niet direct poëzie maar andere literatuur is, of door een boswandeling. Uiteindelijk leidt deze vraag een beetje terug naar inspiratie. Ik denk dat mensen die schrijven een soort antennes op hun hoofd hebben die altijd aan staan, waardoor je gewoon bijna automatisch thema’s of zinnen oppikt uit wat dan ook. Ik heb dat ook. Dat verhaal over ‘Vlinders in de storm’ is daar zo’n voorbeeld van. Veel mensen nemen dat misschien voor lief, of zullen wellicht denken: nou, dat ie mooi gezegd, en vervolgens gaan ze aardappelen opzetten of naar de Albert Heijn en dat is het dan, terwijl ik dat gewoon meeneem en denk van: hé, bedankt, daar heb ik iets aan. Zijn songteksten en poëzie gelijkwaardig als kunstvorm en licht dit toe. Ook ‘de’ songtekst bestaat niet; het hangt van een tekst af. Ik vind zeker dat sommige songteksten onder kunst vallen en andere niet. Is een songtekst zonder zijn bijhorende muziek waardevol voor jou en licht dit toe. Als het goed is, en dan kom ik weer terug op dat huwelijk, dan versterkt de muziek het gevoel dat tot uitdrukking komt in een tekst. Ik kan me nog herinneren dat ik in vroeger dagen een tekst voor Marco [Borsato, red.] schreef en dan van achter mijn computer die tekst las en dat dacht: nou, dat doet me iets.


En dan kwam er muziek bij én de stem van Marco en dan kreeg het echt gewoon meerwaarde. Als je sommige teksten als een bijna poëtische uitlating ziet van je gevoel, dan kan ik daar ook van genieten zónder de muziek, maar de muziek kan er nog wel een laag op aanbrengen waarvan ik denk: wow! Singer-songwriter Maaike Ouboter kwam in 2013 met ‘Dat ik je mis’ van niets op nummer 1 in de hitlijsten in NL en België, haalde platina en speelde op de uitvaart van wijlen prins Friso. Toch werd zij niet de winnaar van de tweede editie van ‘De Beste Singer-songwriter’. Hoe verklaar je dit en wat vind jij daarvan? Ach, om te beginnen: ik vind het best en ten tweede ik vind het een prachtig liedje. Kijk, er zijn heel veel van die talentenjachten. Je hebt The Voice Of Holland, X-Factor, Holland Has Got Talent en De Beste Singer-songwriter, wat ik overigens bedacht heb met een vriend van mij. En dan moet er iemand winnen. Ik heb later nog wel eens met haar gesproken. Zij had, geloof ik, op dat moment zeven liedjes of zo en ze keken bij De Beste Singer-songwriter, waar zij dan in zat, ook heel erg naar de breedte van wat je gedaan had. Dus dan kun je wel één hit hebben, die ook gewoon echt prachtig was en zo echt, omdat het ook gewoon uit haar eigen gevoel kwam; het meisje was heel jong wees en heeft in een soort verlangen naar haar moeder dat liedje geschreven. Dan voel je ook dat het niet op inlevingsvermogen is gedaan en bij wijze van spreken het liedje voor haar moeder zingt, zo van: ‘Nou mam, zo zou ik me waarschijnlijk voelen als jij er niet zou zijn.” Nee, haar moeder was er niet meer en haar vader ook niet. En mensen voelen dat, maar dat wil nog niet zeggen, dat je dan zo’n wedstrijd wint. Door illegaal downloaden en streamingdiensten zoals Spotify staan de inkomsten van tekstschrijvers steeds meer onder druk. Wat moet er veranderen om ervoor te zorgen dat tekstschrijvers in de toekomst (weer) een fatsoenlijke boterham kunnen verdienen? Ik zit in het bestuur van Popauteurs.nl en we hebben het daar regelmatig over. Op dit moment is het zo, dat van alle inkomsten van bijvoorbeeld Spotify, dat eigenlijk de CD als geluidsdrager heeft vervangen, maar 10% naar tekstschrijvers en componisten gaat en 16% naar één platenlabel gaat, namelijk Universal, omdat die de grootste is en een onderhandelingspositie heeft. Die zegt gewoon: “Je mag mijn muziek niet streamen als ik dat niet krijg.” En in Nederland zou dat dan bijvoorbeeld betekenen, dat als je Universal niet aan boord hebt, dat Marco Borsato, Guus Meeuwis en de Common Linnets niet mag streamen. En in de wereld zijn ze sowieso de grootste, dus ze krijgen dat gewoon. Sommige mensen zijn er optimistisch over dat dat aandeel naar een hoger aandeel gaat, maar ik probeer er maar niet te vaak over na te denken, want er groeit nu een generatie op, en daar horen jullie ook bij, die denken dat muziek gratis is. Wat vindt u de drie mooiste teksten die u zelf ooit heeft geschreven, en waarom vindt u dat? Het is een beetje als je het over kinderen hebt en je aan me vraagt: “Wie is jouw favoriete kind?” Daar kan ik geen antwoord op geven. Laat ik het zo zeggen, wat ik zelf hele mooie teksten vind en niet de mooiste: ik vind ‘De Speeltuin” heel goed gelukt, en “Morgen zal het vrede zijn” en “Wereldreis” van Liesbeth List. Liesbeth List vind ik eigenlijk wel degene waar ik het meeste mee heb. Zij is een vrouw die een behoorlijk bewogen leven heeft gehad en die is ook niet bang om over wat dan ook te zingen, dus je kunt bij haar alles aanleveren wat je voelt en dan mag het ook poëtisch zijn en dan zegt ze niet: “Nou, maar dat kopen de mensen niet” of “Dat willen ze niet horen.” Dan denkt zij gewoon: ík vind dat mooi, dus ga ik dit zingen. Stel dat tijdreizen mogelijk zou zijn en dat u op een reis terug in de tijd twee andere muziekauteurs (componist, tekstschrijver) zou mogen meenemen voor een schrijversweekend met z’n drieën dat begint op 21 december van het jaar 0, om vier dagen later in een of andere stal bij een overvolle herberg uw gezamenlijke co-write aan een jong gezinnetje en hun drie Arabische gasten ten gehore te brengen. Welke twee andere muziekauteurs zou u dan meenemen op uw tijdreis en wat zou u met hen tijdens dat schrijversweekend willen schrijven, zowel qua compositie als tekst, en beschrijft u dan hoe dat schrijversweekend er in de praktijk uit zou zien (locatie, instrumenten, taakverdeling, gesprekken tijdens uw time-outs etc.) en wat zou u drieën over en weer van elkaar kunnen leren? (Kooreneef lacht). Een leuke vraag, maar wel een hele moeilijke. Waar ik heel graag, al is het maar een uur, mee zou willen zitten is Bach; hij is mijn grote held. Van de modernen bijvoorbeeld zou ik heel graag


met Roger Waters willen zitten, hij is van Pink Floyd. En hoe ziet dat eruit? Ik denk dat ik uiteindelijk gewoon de hele tijd naar Bach ga luisteren, omdat, als ik met andere mensen schrijf dan heb ik respect, maar ik voel voor niemand ontzag, ook niet als ze een grotere status hebben, dat is ook het leuke van dit vak: dat je, als je het goed doet, op basis van gelijkwaardigheid aan iets begint, maar ik denk niet dat het me bij Bach zou lukken om geen ontzag te hebben, want volgens mij had hij gewoon een ‘hot line’ naar ‘heaven’. Ik zou met hem wel een Matthäus Passion 2.0 willen schrijven. Uhh, waarom mag ik er maar zo weinig uitkiezen, zeg?! Bach, Roger Waters …. John Lennon zou ik ook niet erg vinden om even mee in de studio te zitten. Ik denk dat ik sommige mensen na zo’n schrijfweekend beter ken dan sommige mensen die al 10 jaar bij hetzelfde bedrijf werken en die elkaar van de koffieautomaat kennen, omdat je daar toch al snel iets hebt van: “Hé, het is koud, hè, en wilde gij ook koffie en wat wil je d’r in?”. Terwijl je bezig bent om iets te creëren zul je op een of andere manier je ziel open moeten zetten als je met iemand anders schrijft. Als je op slot zit en bang bent je gevoel te uiten, dan komt er volgens niets moois uit. Dus ik denk dat we hele mooie gesprekken zouden hebben over van alles en nog wat. En ik denk dat ik Bach zou kunnen leren hoe je Nederlandse teksten maakt, misschien, maar dat is dan ook het enige (Kooreneef lacht). Ik denk, dat hoe groot iemand ook is, dat je altijd wel íets van elkaar leert, maar ik denk dat ik veel meer van hem zou kunnen leren dan hij van mij.


7. Eigen songtekst

7.1. Inleiding [ nog te maken ]

7.2. Songtekst

[ onderhanden ]


Bronvermelding

Literatuur Baseler, M., Schrijf!, Amsterdam 2008. Lat, de, S., ‘Muziek en Songtekst: Wat raakt ons in de popmuziek?’, lezing Muziek en Taal, 22 maart

2012, gepubliceerd op: website Sabine de Lat <http://sabinedelat.nl/onderzoek> [17-12-2015]. Dumont, M., “als je luistert naar de wolken…”. Een pleidooi voor literair-wetenschappelijke aandacht voor

Nederlandse liedteksten, masterscriptie Nederlandse Taal- en Letterkunde, Universiteit van Utrecht, 2012, gepubliceerd op: website Utrecht University Repository < http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/237664> [17-12-2015].

Dumont, M., ‘Sterrenstof: hoe popliedjes je lessen Nederlands kunnen verrijken’, Levende Talen Magazine 100 (2013) nr. 2, pp. 24-27.

Groenwals J., De culturele en literaire waarde van een songtekst. Een bijdrage van singer-songwriters, masterproef Letteren, Katholieke Universiteit Leuven, 2013, gepubliceerd op: website Vibeserver.net <http://vibeserver.net/scripties/2014/Jotie%20Groenwals%20masterproef.pdf> [17-12-2015].

Jong, de J., Syllabus literaire begrippen, 2006, gepubliceerd op: website Fontys Lerarenopleiding Tilburg Nederlands < https://www.fontys.nl/lerarenopleiding/tilburg/nederlands/> [17-12-2015]

Mommers, J., ‘Stairway to heaven? Zoektocht naar de aard van de songtekst uit de popmuziek’, Tijdschrift Vooys 23 (2005) nr. 1, pp. 46 – 55.

Internet http://muziek-en-film.infonu.nl/diversen/59795-songteksten-leren-schrijven-hoe-schrijf-je-lyrics.html

[17-12-2015] http://www.nederlands.nl/dichtwoordenboek/97_Po%EBzie.html [17-12-2015] http://www.poeziepaleis.nl [17-12-2015] http://www.top2000kerkdienst.nl/ [17-12-2015] https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Gedichten [17-12-2015] https://nl.wikipedia.org/wiki/ballade [17-12-2015] https://nl.wikipedia.org/wiki/jambe [17-12-2015] https://nl.wikipedia.org/poezie [17-12-2015] Interview Geluidsopname interview met mr. H.C.G. Kooreneef, songwriter (17-12-2015)


Bijlagen


Songteksten Bijlage A

Sieneke - Ik ben verliefd (2010, songwriter: Pierre Kartner) Ik ben vergeten waar ik dit liedje heb gehoord in de zomerzon Ik geloof dat het toen daar met jou op het strand was in Lissabon Of was het daar toen in Parijs achter een coupe vers mokka ijs Het kan ook zijn dat het was met z'n twee boven zee in een luchtballon Shalalie shalala 2x Het gaat niet uit m'n kop Shalalie shalala 2x Ik sta d'r ‘s-morgens mee op Ik ben verliefd op jou Daarom vergeet ik alles gauw En weet ik het niet meer Shalalie shalala zo gaat het ongeveer Ik ben verliefd 3x Dat kun je zo zien Het kan ook zijn dat ik samen met jou in het vliegtuig naar Oslo zat Of kwam het uit een café in zo'n straatje we waren in Trinidad Of was het met een goed glas wijn op dat terrasje in Berlijn Of was het Moskou waar ik mijn eerste kus van jou heb gehad Hoe kan ik dat 2x Hoe kan ik dat 2x Hoe kan ik dat nou vergeten Shalalie shalala 2x Het gaat niet uit m'n kop Shalalie shalala 2x Ik sta d'r ‘s-morgens mee op Ik ben verliefd op jou Daarom vergeet ik alles gauw En weet ik het niet meer Shalalie shalala zo gaat het ongeveer Shalalie shalala 2x Het gaat niet uit m'n kop Shalalie shalala 2x Ik sta d'r ‘s-morgens mee op Ik ben verliefd op jou Daarom vergeet ik alles gauw En weet ik het niet meer Shalalie shalala zo gaat het ongeveer Shalalie shalala 2x Het gaat niet uit m'n kop Shalalie shalala 2x Ik sta d'r s’-morgens mee op


Ik ben verliefd op jou Daarom vergeet ik alles gauw En weet ik het niet meer Shalalie shalala zo gaat het ongeveer Shalalie shalala ja ik weet het alweer


Marco Borsato - Als rennen geen zin meer heeft (2010, songwriter: John Ewbank) Als rennen geen zin meer heeft Dan zal ik naast je staan Ben je nooit alleen Als het voor vluchten te laat is En de goden vallen aan Als het uur van de strijd is gekomen En als alles je af word genomen Dan kom ik en vecht met je mee Stil zal ik zijn Stil en onzichtbaar Als de zon in de wolken Die ieder moment weer verschijnt Stil zal ik zijn Maar als je me nodig hebt Als je me nodig hebt Zal ik er altijd zijn Als je wereld omver valt Dan rapen we haar op En dan help ik je net zolang bouwen Tot je klaar bent en vol van vertrouwen Tot dan ga ik echt nergens heen Stil zal ik zijn Stil en onzichtbaar Als de wind die gaat liggen Totdat je je vleugels weer spreid Stil zal ik zijn Maar als je me nodig hebt Als je me nodig hebt Zal ik er altijd voor je zijn Als je roeit en je zoekt en je kijkt Als er nergens een uitweg verschijnt Als de golven zo hoog zijn Dat het land in de verte In het kolkende water verdwijnt En het licht van de zon en de maan Dreigt voor eeuwig ten onder te gaan Voel je geen grond onder je voeten Pak dan mijn hand En ik zorg dat je stevig zult staan Als rennen geen zin meer heeft Zal ik naast je staan


Glennis Grace - Afscheid (2011, songwriter: Xander de Buisonjé) Altijd bij elkaar, m'n armen om je heen. M'n allergrootste liefde, dat wist ik echt meteen. De allerlaatste weken, de dagen gingen snel. Dichtbij komt het afscheid, moeilijk wordt het wel. Zeg dat je niet hoeft te gaan schat. Dat je aan mij echt genoeg had. Zeg dat je niet hoeft te gaan schat. Ga schat, want je moet, ik weet je moet. Als het even kon dan bleef ik nog een nacht bij jou. Als het even kon dan bleef ik nog een nacht bij jou. Dan zou ik zeggen, dat ik op je wacht. En dat de toekomst naar ons lacht. Dan zou ik zeggen voor de zoveelste keer. Ik wil geen ander nooit meer. De koffers staan al buiten, de achterklep slaat dicht. Een laatste lange kus, in het vroege ochtendlicht. Je kijkt me liefjes aan en pakt me stevig beet. Ik fluister in je oor, dat ik je niet vergeet. Zeg dat je niet hoeft te gaan schat. Dat je aan mij echt genoeg had. Zeg dat je niet hoeft te gaan schat. Ga schat want, je moet, ik weet je moet. Als het even kon dan bleef ik nog een nacht bij jou. Als het even kon dan bleef ik nog een nacht bij jou. Dan zou ik zeggen, dat ik op je wacht. En dat de toekomst naar ons lacht. Dan zou ik zeggen voor de zoveelste keer. Ik wil geen ander nooit meer. Nooit meer zal ik voelen, wat ik voel voor jou. Nooit meer zal ik voelen, wat ik voel voor jou. Dus ga nu maar, droog je tranen af. En onthoud heel goed, dat ik van je hou, van je hou. Nee, nee, nee, je hoeft niet te gaan schat. Nee ooh, nee, nee, nee, je hoeft niet te gaan schat, nee, nee.


Nick & Simon - Een zomer lang (2011, songwriters: Nick Schilder, L. Padilla en J.L. Rosas) Waar zij verschijnt, zal de zon staan Als hij verdwijnt, is ze volgzaam Als ze zal vertrekken met de zomer Blijven herinneringen over Ben ik nog maandenlang betoverd Ze is en blijft onbereikbaar Onweerstaan- en ongrijpbaar Als ik een seconde te lang staar Brengt ze mij onder hypnose Waarom heeft ze mij gekozen Een zomer lang Zet ze mijn hart in vuur en vlam Zolang de zomer ons begroet Zijn we samen tot de kou zijn intrede doet Een zomer lang Zet ze mijn hart in vuur en vlam We gaan de warmte tegen moet We blijven samen tot de kou zijn intrede doet Het lijkt wel overdrijven van feiten Maar de waarheid overschrijdt een gedicht Ik kan jou niet blijven verwijten Dat jij mijn zomernachten verlicht Je hoeft niets te bedoelen Maar laat me alleen voelen wat je lichaam vertaalt Alles is voorbij Je verlaat me als het kwik is gedaald Een zomer lang Zet ze mijn hart in vuur en vlam Zolang de zomer ons begroet Zijn we samen tot de kou zijn intrede doet Een zomer lang Zet ze mijn hart in vuur en vlam We gaan de warmte tegen moet We blijven samen tot de kou zijn intrede doet Een zomer lang Je hoeft niets te bedoelen Maar laat me alleen voelen wat je lichaam vertaalt Alles is voorbij Je verlaat me als het kwik is gedaald Een zomer lang Zet ze mijn hart in vuur en vlam Zolang de zomer ons begroet Zijn we samen tot de kou zijn intrede doet Een zomer lang Vanaf dat ik jou tegenkwam


Voordat je door mijn vingers gleed Waren we samen tot de kou zijn intrede deed Een zomer lang


Racoon - Oceaan (2012, songwriter: Racoon) Er is verrekte veel te zeggen En te liegen nog veel meer Heel veel bagger bloot te leggen Al doet het graven nog zo’n zeer Ik ben een eikel maar ik leer Een oceaan om in te vluchten Nooit jaloers te hoeven zijn Liefde om je hart te luchten Een oceaan Hoe lekker zou het zijn En was er iets waar ik om wenste Voordat de put droog kwam te staan Dan was het lang zullen ze leven Familie waar ik veel van hou En voor wie ik sterven zou Een oceaan om in te schuilen Nooit alleen meer hoeven zijn Ik heb gesmeekt niet meer te huilen Alsjeblieft Het leven jaagt geen angst meer aan Ik heb al zo ver moeten kruipen Het laatste stuk zal ook wel gaan Tot ik ga staan Een oceaan om in te vluchten Nooit jaloers te hoeven zijn Liefde om je hart te luchten Een oceaan Alleen van mij Een oceaan om te verzuipen Een dag of wat een held te zijn Laat die ander nu maar kruipen Een oceaan Vol tranen is van mij Alleen van mij


Gers Pardoel - Ik neem je mee (2012, songwriters: Ricardo de Rooy, Sergio van Gonter en Gerwin Pardoel ) Ze denkt dat ik niet bezig ben met haar Denkt dat ik geen gevoelens heb voor haar Terwijl ik nu alleen maar denk aan haar Want zij is heel m'n wereld Zeg me wat je wil dan wil dan, wil dan Staren word ik stil van stil van, stil van Zeg me wat je wil dan wil dan, wil dan Staren word ik stil van We waren pas acht Zat in de klas Naast Thomas en Willem, voor Mark en Bas Jij zat voorin, keek achterom Ik stuurde je briefjes en vroeg je waarom Je stuurde me terug Ik vind je lief, ik zit op een wolk en ik ben verliefd 10 jaren later waren we samen, ik was een jongetje jij al een dame Wist het wel zeker jij bent de ware Niemand waar ik nou zo lang naar kon staren Soms is het erg maar dit is mijn werk Voor jou ben ik Gerwin en Gers is het merk Ik neem je mee, ik neem je mee op reis Ik neem je mee, naar Rome of Parijs Ik lijk misschien wel cool doordat je weet wat ik nu voel Jij klinkt als muziek dus laat je zien wat ik bedoel Ik neem je mee ee-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eh-eeee Ik denk aan haar en zij denkt aan mij Jij bent te druk is wat ze me zei Ze wil met me shoppen en samen uit eten Wil naar de bios en wil met me daten Maar ik wil muziek en geld op de bank Al m'n fans die wachten al lang Ik wil een toekomst opbouwen met haar 2 kids een huis met een tuin aan het water Hond of kater wat jij wil Maar blijf nou niet staren want dan word ik stil Doe dit voor ons en werk dus hard want ik hou van jou met heel m'n hart Ik neem je mee, ik neem je mee op reis Ik neem je mee, naar Rome of Parijs Ik lijk misschien wel cool doordat je weet wat ik nu voel Jij klinkt als muziek dus laat je zien wat ik bedoel Ik neem je mee ee-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eh-eeee


Ik neem je mee ee-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eh-eeee Ze denkt dat ik niet bezig ben met haar Denkt dat ik geen gevoelens heb voor haar Terwijl ik nu alleen maar denk aan haar Want zij is heel m'n wereld Zeg me wat je wilt dan wilt dan, wilt dan Staren word ik stil van stil van, stil van Zeg me wat je wilt dan wilt dan, wilt dan Staren word ik stil van Ik neem je mee, ik neem je mee op reis Ik neem je mee, naar Rome of Parijs Ik lijk misschien wel cool doordat je weet wat ik nu voel Jij klinkt als muziek dus laat je zien wat ik bedoel Ik neem je mee ee-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eeee Ik neem je mee ee-eh-eh-eh-eeee


BLØF & Nielson - Mannenharten (2013, songwriter: Paskal Jakobsen, Peter Slager, Bas Kennis, Norman Bonink en Niels Littooij) Als ik zwijg, wil ik zoveel zeggen, veel meer zeggen Dan het lijkt, dat ben ik Maar als ik zwijg, dan wil dat niet zeggen, dat ik niet luister naar wat jij eigenlijk vindt Oké, ik weet het, soms ben ik te onattent, Doe jij je best, vergeet ik weer een complimentje te geven Terwijl je de liefste bent! Refrein: Maar als je naar me kijkt, dan zie je niet alleen Alleen een man van steen daar binnen Van buiten lijk ik hard, maar prik er eens doorheen En laat het pijn doen in mijn mannenhart. Als ik praat, wil ik zoveel zeggen, veel meer zeggen, Dan het eigenlijk lijkt En als ik praat, dan wil dat dus zeggen, dat ik niet luister Want ik kan niets tegelijk. En ja ik weet het, soms hoor ik niet wat je zegt, Heb jij het woord, vergeet ik je weer even mijn aandacht te geven Terwijl je de liefste bent! Refrein: Maar als je naar me kijkt, dan zie je niet alleen Alleen een man van steen daar binnen Van buiten lijk ik hard, maar prik er eens doorheen En laat het pijn doen in mijn mannenhart. De man die ik nu ben, de man die ik wil zijn Een jochie en een vent, ik blijf het allebei! Refrein: Maar als je naar me kijkt, dan zie je niet alleen Alleen een man van steen daar binnen Van buiten lijk ik hard, maar prik er eens doorheen En laat het pijn doen, pijn doen Maar als je naar me kijkt, dan zie je niet alleen Alleen een man van steen daar binnen Niets is wat het lijkt, dus raak niet in de war En vind jezelf maar in m’n mannenhart.


Maaike Ouboter - Dat ik je mis (2013, songwriter: Maaike Ouboter) Je kust me, je sust me. Omhelst me, gerust me. Je vangt me, verlangt me. Oneindig ontbangt me Je roept me, je hoort me. Je redt en verstoort me. Geloof me, beroof me. Verstikt en verdoof me. Je ademt en leeft me. Siddert en beeft me. Vertrouwt me, beschouwt me Als mens en weerhoudt me Van bozige dromen Die op komen dagen De eenzame vragen Van eindig geluk. Met je krullen als nacht Hoe je praat hoe je lacht Hoe je stem zo dichtbij Als een engel verzacht In mijn dromen doorstromen Oneindige leegte Je remt me, je temt me Je roert en beweegt me Ik mis je, ik mis je Ik grijp je, ik gris je Ik wil je, bespeel je Ik roer en beveel je Om bij me te blijven In donkere nachten Om niet meer te smachten Naar jou Laat me los Ik moet nu alleen En houd me vast als het nodig is In gedachten en ik zoek je in alles om me heen maar al denk ik soms dat het zo beter is Kan ik het niet helpen Dat ik je soms mis Oh ik smoor je, bevroor je Verlos en verloor je Weg naar een andere plek Maar ik hoor je Omarm je, verwarm je Ik zie en ik voel je Ik aai je, ik streel je Ik knuffel en kroel je


Je rijdt me begrijpt me Verwart en misleidt me Het schrikt me soms af Hoeveel ik op je lijk nu M'n glimlach mijn tranen M'n liefde, mijn beleven Het spijt me van alles Kom help en bevrijd me En laat me los Ik kan het alleen Maar houd me vast als het nodig is In gedachten en ik vind je In alles om me heen Maar al denk ik soms Dat het zo beter is Kan ik het niet helpen Dat ik je soms mis Ik kus je, ik sus je Ik doof en ik blus je Je blijft heel dicht bij me Maar in mijn hoofd rust je


Jayh - Mooie Dag (2014, songwriter: Jayh) Ik heb de wekker niet gehoord het is al half één, Ik stap te snel uit bed met m’n verkeerde been, Ik eet verbrande toast ik heb niet opgelet, Drink de slechtste bak koffie die ik ooit heb gezet. Ik heb haast, Ik zoek m’n fiets, Maar ik vind alleen m’n slot en verder niets, M’n baas belt. ‘Laat maar gaan’, Misschien tijd voor een nieuwe baan. Een hele mooie dag, Een hele mooie dag, Een hele mooie dag. Ik sta al een tijdje op Centraal Station, Te wachten op een trein op ’t verkeerde perron, Dus ik ren en ik haal hem net, Het was kantje boord maar ik heb hem gered. Ik ben doodop m’n ogen vallen dicht, Ondanks dat die bank niet al te lekker ligt, Ik word wakker in een vreemde stad, Ik heb ’t langzamerhand wel een beetje gehad. Een hele mooie dag, Een hele mooie dag, Een hele mooie dag. Ik sta op het plein in de zon, ’t Is een dag die misschien niet al te lekker begon, Maar de zon schijnt ik zie een topterras, Ik zeg doe maar wat koels in een heel groot glas. En ik kijk op en daar ben jij, En stelt aan mij de vraag ‘is dit plekje vrij’, Je kijkt me aan met je stralende lach en vraagt, Hoe is je dag als ik vragen mag? Een hele mooie dag, Een hele mooie dag, Een hele mooie dag, Een hele mooie dag.


Jan Smit - Jij en ik (2014, songwriter: Thomas Tol en Jan Smit) Ik zie jou op de dansvloer staan. Je hangt wat rond bekijkt je telefoon. Lijkt alsof je allang wilt gaan. Ik doe wat stappen vooruit en heel gewoon alsof ik zomaar Voorbij loop, maar ben intussen dicht bij jou. Ik doe net of ik dansen kan. Maar zie dat jij men beste moves negeert. Bedenk ter plekken een beter plan. Ik pak je hand en vraag jou met mij de sterren van de hemel te dansen. En misschien daarna nog veel meer. Eyo Eyo Jij en ik vergeten alles wat we weten alles om ons heen. Eyo eyo Jij en ik heel even zwevend over iedereen. Het is net of ik jou al ken. Zoals je naar me kijkt voelt heel vertrouwt. Voel me vrij als ik bij je ben. Ik geef me bloot en vraag jou vanavond te dromen van een lang leven samen, en misschien daarna nog veel meer. Eyo eyo Jij en ik vergeten alles wat we weten alles om ons heen. Eyo eyo Jij en ik heel even zwevend over iedereen. Eyo eyo Jij en ik vergeten alles wat we weten alles om ons heen. Eyo eyo Jij en ik heel even zwevend over iedereen. Wat ik wil van jou is die ene zoen. Eyo Eyo Jij en ik vergeten alles wat we weten alles om ons heen. eyo eyo Jij en ik heel even zwevend over iedereen. Eyo Eyo Jij en ik vergeten alles wat we weten alles om ons heen. Eyo Eyo Jij en ik heel even zwevend over iedereen.


Gedichten Bijlage B

Gerrit Komrij - Naturalisme (2010) Ik heb een criminele achternicht, Een oom die dealt, Een buur met losse handjes, Mijn neef kapt zeldzaam hout uit regenwouden, Mijn klasgenoten kweken hennepplantjes, En ik werd gisteravond aangehouden, voor stiekem fietsen zonder achterlicht


Geert van Ewijk - Luisteren (2010) Het luisteren naar anderen Dat gaat soms niet zo goed Het is iets voor de schranderen Die weten hoe het moet De schranderen die luisteren Begrijpen wat je bedoeld En zullen niet verduisteren Datgene wat je voelt


Elin K – Iets ouds en blauws (2011) Lisdodden sisten en stolden tot scharen Het nachtriet knipte haar rokken rond Het regende bogen en vloeibare haren Slibten gulzig om haar slikkende mond Het dorre slonk in aarde Waar blijven niet kan En al het bewaarde Verdween - ook een man Bij de haard brak het broze En wit als de as was Keek ze enkel door zwart glas Maar niet meer gekozen


Madelon van Bennekom - Vluchten (2011) Haastige stappen Spoeden zich richting station Vandaar verder heen


Cobi Kamps - Samen één (2012) Hand in hand samen Geen last van kou met z’n twee Hij houdt haar zij hem


Evangelos - Liefde (2012) Liefde Nieuw leven Blijdschap en verdriet Zien, meemaken en beleven Familie


Bert Weggemans – Jij (2013) Gedichten Zeggen veel Zo niet alles Over wie je bent Jij


Jos van Daanen - Gedachten over een beter begrip va n dingen die verloren gaan (2013) Aan de oever Waar de wereld voor een vis Ophoudt te bestaan, Zit een man, Speelt voor god. Aan de blauwe hemel Hangen vlokjes vogels Zonder houvast. In zijn hoofd Legt een visser Onzichtbare verbanden.


Amaranha Groen – II (2014) Vandaag een aantal jaar Geleden ging mijn oma weg Nu weet ik ook waarom water blauw is Deeltjes die verstrooid worden Uit de lucht, haar Laatste dag noemen we hemelvaart Ze vouwde zacht haar handen samen Ik weet niet wat ze dacht Voor ze vertrok en of Ze er ook sneller was


Kate Schlingemann - Nieuw fruit (2014) Ik heb een gat gegraven Diep mijn kat gelegd Ze deed het op een dag niet meer Lag ijskoud op het bed- Iets wilds geplukt Ik dacht wat kattenkruid Iets liefs gezegd Mijn geur aan haar gehecht Toen ik de schep pakte Op mijn knieën zakte Veegde iemand nattigheid Van mijn gezicht, maar Ik heb het gat gedicht Met een kluit aarde in een kring Daarin een jonge boom geplant Waar licht verstrooid door gaatjes Tussen de nieuwe blaadjes Al één peertje hing


Nederlandse covers Bijlage C

Onderstaande tabel bevat covers die in Nederland in de periode 1963 – 2008 uitkwamen en een hit werden en hun respectievelijke originelen in een vreemde taal, welke in het betreffende land een hit werden, maar in Nederland niet scoorden. Tevens is in de tabel aangegeven welke hits tevens de doorbraak van de betreffende Nederlandse zangers betekenden.

Nederlandstalige hit Originele song

Titel Artiest Doorbraak Jaar Titel Artiest Land Jaar

Spiegelbeeld Willeke Alberti X 1963 Tender years George Jones VS 1961

Het ritme van de regen

Rob de Nijs X 1963 Rhythm of the falling rain The Cascades VS 1962

Een meisje van zestien

Boudewijn de Groot

X 1965 Une enfant Charles Aznavour

Frankrijk 1965

Sophietje Johnny Lion X 1965 Fröken Fräken Sven‐Ingvars Zweden 1964

Het Dorp Wim

Sonneveld

1965 La montagne Jean Ferrat Frankrijk 1964

Dans je de hele

nacht met mij

Karin Kent X 1966 Dance Mama, dance Papa Burt

Bacharach

VS 1966

Ik ben gelukkig

zonder jou

Conny

Vandenbos

1966 Das kann mir keiner nehmen Heidi Brühl Duitsland 1966

Mama Heintje Simons X 1967 Mama Robertino Loreti

Italie 1960

De glimlach van een kind

Willy Alberti 1968 Toi tu voudrais Claude Francois

Frankrijk 1968

Kom uit de bedstee mijn

liefste

Egbert Douwe X 1968 Come to my bedside my darlin’ The Brothers Four

VS 1964

Suzanne Herman van

Veen

1969 Suzanne Leonard

Cohen

VS 1967

Oh,

Waterlooplein

Rijk de Gooyer

en Johnny Kraaijkamp

1969 Les Champs Ëlysëes Joe Dassin Frankrijk 1969

Manuela Jacques Herb X 1971 Manuela Gunnar Welz Duitsland 1970

Pappie loop toch niet zo

snel

Herman van Keeken

X 1971 Daddie don’t you walk so fast Daniel Boone VS 1971

Waarheen

waarvoor

Mieke

Telkamp

X 1971 Amazing grace John Newton Schotland 1772

Zomer in

Zeeland

Saskia en

Serge

X 1971 Try to remember Andy Williams VS 1966

Rozen voor

Sandra

Ronnie Tober 1971 Roses to Reno Bob Bishop VS 1968

Margrietje Louis Neefs X 1971 Guter Mond du gehst so stille Adolf Becker Duitsland 1910

Clown Ben Cramer X 1971 Alles viens on danse Pascal Danal Frankrijk 1968

Het

bananenlied

André van

Duin

1972 The banana boat song Harry

Belafonte

VS 1956

Meisjes met

rode haren

Arne Jansen X 1972 Mädchen mit roten Haaren Tony Duitsland 1972

Een roosje mijn roosje

Conny Vandenbos

1974 A daisy a day Jud Strunk VS 1973

Malle Babbe Rob de Nijs 1975 Marie Babbekorn Rex Gildo Duitsland 1975

Sjakie van de hoek

Conny Vanden bos

1975 Nex door neighbor’s kid Jud Strunk VS 1973

Zet een kaars

voor je raam vannacht

Rob de Nijs 1976 Can I get there by candlelight David

McWilliams

VS 1969

Laat me alleen Rita Hoving 1976 Pazza Idea Patty Pravo VK 1973

Brigitte Bardot Rossa Nova X 1976 Brigitte Bardo David Arugete Turkije 1961


File André van

Duin

1976 Feelings Morris Albert Brazilie 1974

Dokter Bernard Bonnie St.

Clair en Ron Brandsteder

1976 Sister Mary Joe Dolan Ierland 1976

Het werd zomer

Rob de Nijs 1977 Und es war Sommer Peter Maffay Duitsland 1970

Laat me Ramses Shaffy 1978 Ma dierniere volonté Serge Reggiani Frankrijk 1977

Oh,

Heideroosje

De

Havenzangers

X 1979 Heideröslein Friedel Hensch

& Die Cyprys

Duitsland 1979

Vogeltjesdans De Electronica’s

X 1980 Tchip Tchip Cash & Carry 1973

Brabantse nachten zijn

lang

Arie Ribbens X 1980 Kreuzberger Nächte Gebrüder Blattschuss

Duistland 1978

Lig op mijn

kussen sil te dromen

Hepie & Hepie X 1980 Send me the pillow Hank Locklin VS 1959

Ik weet niet hoe

Bennie Nijman X 1980 Agapimu Mia Martini Griekenland 1974

Zij gelooft in mij André Hazes 1981 She believes in me Steve Gibb VS 1978

Het laatste rondje

André Hazes 1981 Cést ma vie Salvatore Adamo

Belgie/Italie 1975

Een beetje verliefd

André Hazes 1981 A little in love Engelbert Humperdinck

Engeland 1977

’t Is moeilijk bescheiden te

blijven

Peter Blanker 1981 It’s hard tob e humble Mac Davis VS 1980

Schijn een

lichtje op mij

Drukwerk X 1982 Midnight special Creedence

Clearwater Revival

VS 1981

Diep in mijn hart

André Hazes 1982 Deep in my heart Engelbert Humperdinck

VK 1978

Zeg maar niets

meer

André Hazes 1982 You don’t owe me Lesly Gore VS 1963

Zij gelooft in mij André Hazes 1982 She believes in me Kenny Rogers VS 1979

Niemand laat zijn eigen kind

alleen

Willy en Willeke Alberti

1983 Save your love Renée & Renato

1982

’s‐Nachts na

tweeën

De

Havenzangers

1983 Feierabend Peter

Alexander

Duitsland 1977

Geef mij je

angst

André Hazes 1984 Gib mir dein Angst Udo Jürgens Duitsland 1982

Bestel maar Rowen Héze 1984 Anselma Los Lobos Spanje 1984

Wasmasjien Trafassie X 1985 Wasmachien Macario Prudencia

Nederlandse Antillen

1983

Waarom fluister ik je naam nog

Benny Nijman 1985 An anixis tin cardia mou Demis Roussos

Griekenland

Mexico Zangeres Zonder Naam

1986 Mexico Trio Los Paraguayos

Paraguay 1961

Kleine jodeljongen

Manke Nelis 1987 La Piccinina Claudio Villa Italië 1974

Eén kopje koffie VOF De Kunst 1987 Verde e amarello Roberto Carlos

Brazilië 1985

Wij houden van Oranje

André Hazes 1988 Auld Lang Syne Robert Burns Schotland 1788

Mooi was die tijd

Corry Konings 1990 Schön war die Zeit Roger Whittaker

Duitsland 1990

Kon ik nog maar even bij je zijn

Gordon X 1991 If I could only be with you Demis Roussos

Griekenland 1990

Droomland Paul de Leeuw en André

Hazes

1993 Beautiful island of somewhere Stafford en MacRae

VS 1962


Mr. Blue René Klijn X 1993 Mr. Blue Yazoo VK 1983

Dromen zijn bedrog

Marco Borsato X 1994 Storie di tutti i giorni Riccardo Fogli Italie 1982

Marco Borsato Vrij zijn 1995 Paolo Valessi Sempre Italie 1992

Vrij zijn Marco Borsato 1995 Sempre Paolo Valessi Italie 1992

Het is een nacht

Guus Meeuwis en Vagant

X 1995 This a night Engelbert Humperdinck

VK 1994

Je hoeft niet meer huis

vannacht

Marco Borsato 1995 You don’t have to go home tonight

The Triplets Mexico 1991

Banger Hart Rob de Nijs 1996 Faithfull Heart Engelbert

Humperdinck

VK

Ik leef niet

meer voor jou

Marco Borsato 1996 Cervo a primervera Riccardo

Cocciante

Italie 1980

Marco Borsato Margherita 1996 Margherita Riccardo

Cocciante

Italie 1976

Ik zing dit lied

voor jou

Jantje Smit X 1997 Ich zeige dir mein Paradis Andrea

Jürgens

Duitsland 1978

Lopen op het

water

Marco Borsato

en Sita

2001 This mystery Troy Verges &

Hillary Lindsey

VS 2001

Ik wil niet dat je

liegt

Paul de Leeuw 2007 La Solitudine Laura Pausini Italie 1993

Viva Hollandia Wolter Kroes 2008 Viva Colonia Höhner Duitsland 2004

Jij bent zo Jeroen van der Boom

X 2008 Silencio David Bisbal Spanje 2007

Nederlandstalige songteksten – Een verkennende vergelijking

Documents

Transcript of Nederlandstalige songteksten – Een verkennende vergelijking