Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… ·...

27
Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium voor Enzymen Lab West / HagaZiekenhuis Den Haag

Transcript of Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… ·...

Page 1: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Nederlandse Referentielaboratorium voor

Enzymen

Bio-Rad QC symposium

4 oktober 2011

Dr. Paul Franck

Nederlandse Referentie Laboratorium voor Enzymen

Lab West / HagaZiekenhuis Den Haag

Page 2: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

30 jaar IFCC standaardisatie enzymen

� 1980: IFCC referentiemethoden voor ALAT, ASAT, CK en GGT bij 30°C. Niet voor ALFO, Amylase en LD.

� 1994: 37°C officiële incubatie temperatuur voor IFCC referentiemethoden.� Fysiologische lichaamstemperatuur

� Invloed van industrie: 37°snellere reactie / minder substraat / hulpenzymen

� Herenigd Duitsland koos voor 37°C . Was 25°C West en 37°C Oost.

� 1999: Onderzoek transformatie IFCC referentie methoden 30°naar 37°C.Wereldwijd netwerk van referentielaboratoria (n=13), o.a. HagaZiekenhuis.

� 2002 -2011: Publicatie nieuwe IFCC referentiemethoden 37°C met referentiewaarden voor de kaukasische populatie.Clin. Chem. Lab. Med: Part 1 tm 9 inclusief ALFO, Amylase en LD

� 2002 – 2011: (Primaire) Referentie materialen ontwikkeld en voorzien van targetwaarden IFCC referentiemethoden.

Page 3: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

IFCC Referentie Methoden voor Enzymen

Naam

EC nummer

IFCC Referentie Methoden

ALAT

Alanine Aminotransferase

EC 2.6.1.2

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7) :718-724.

AF

Alkalische Fosfatase

EC 3.1.3.1

Clin Chem Lab Med. 2011; 49(9): 1439-46

AMYL

Alfa Amylase

Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9): 1146-55.

Alfa Amylase

EC 3.2.1.1

ASAT

Aspartaat Aminotransferase

EC 2.6.1.1

Clin Chem Lab Med. 2002 ; 40(7): 25-733.

CK

Creatinine Kinase

EC 2.7.3.2

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 635-642.

GGT

Gamma Glutamyltransferase

EC 2.3.2.2

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7): 734-738.

LDH

Lactaat Dehydrogenase

EC 1.1.1.27

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6): 643-648.

Page 4: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Oorsprong: regio harmonisatie enzymen� 1996: Harmonisatie Enzymen regio “Rond Vliet en Oude Rijn”

(n=19) ALAT, ALFO, Amylase, ASAT, CK, GGT en LD

� 1998: Publicatie resultaten :

“Multicenter harmonization of common enzyme results by fresh patient-pool sera.”Paul F.H. Franck, Gerard Steen, Arnold J.P.F. Lombarts, John H.M. Souverijn, and Robert K.A. van Wermeskerken. Wermeskerken. Clinical Chemistry 44:3 614-621 1998

� 1999: Ongeveer 50% van de Nederlandse NVKC regio’s harmoniseren volgens het model “Rond Vliet en Oude Rijn” en gebruiken dezelfde referentiewaarden.

� 2008: regio “Rond Vliet en Oude Rijn” is gestandaardiseerd op IFCC referentie methoden en IFCC referentie waarden

Page 5: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Spreiding van ALAT in 19966 patiënten pool sera

Page 6: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Spreiding van GGT in 1996 6 patiënten pool sera

Page 7: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Harmonisatie versus Standaardisatie

� Harmonisatie: vergelijkbare nauwkeurige resultaten

maar nog geen

� Standaardisatie:Juiste vergelijkbare nauwkeurige resultaten

Page 8: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

LDH voor IFCC / SKML standardisatie

1500

2000

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/l

LDH na IFCC / SKML standaardisatie

1500

2000

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/l

Bronovo

Diac. Leiden

JKZ-RKZ

Lange Land

Leyenburg

LUMC

Regionale Rondzending LDH maart 2006: 6 patiënten monsters

0

500

1000

0 500 1000 1500 2000Consensus Regio U/l

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/l

0

500

1000

0 250 500 750 1000IFCC methode Referentielaboratorium U/l

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/l

LUMC

MCH_A

MCH_W

Rijnland

Gemid.

IFCC

Page 9: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Amylase voor IFCC / SKML standaardisatie

700

800

900

1000

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/L

Amylase na IFCC / SKML standaardisatie

700

800

900

1000

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/l

Bronovo

Diac. Leiden

JKZ-RKZ

Lange Land

Leyenburg

Regionale Rondzending Amylase maart 2006:6 patiënten monsters

0

100

200

300

400

500

600

700

0 200 400 600 800 1000

Consensus Regio U/l

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/L

0

100

200

300

400

500

600

700

0 100 200 300 400 500

IFCC methode Referentielaboratorium U/l

Ind

ivid

ue

el

La

bo

rato

riu

m U

/l

LUMC

MCH_A

MCH_W

Rijnland

Gemid.

IFCC

Page 10: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

ALAT voor IFCC / SKML standaardisatie

300

350

400

Ind

ivid

ue

el L

ab

ora

tori

um

ALAT na IFCC / SKML Standaardisatie

300

350

400

Ind

ivid

ue

el L

ab

ora

tori

um

U/l

Bronovo

Diac. Leiden

JKZ-RKZ

Lange Land

Leyenburg

Regionale Rondzending ALAT maart 2006:6 patiënten monsters

0

50

100

150

200

250

0 100 200 300 400

Consensus Regio U/l

Ind

ivid

ue

el L

ab

ora

tori

um

0

50

100

150

200

250

0 100 200 300 400

IFCC methode Referentielaboratorium U/l

Ind

ivid

ue

el L

ab

ora

tori

um

U/l

Leyenburg

LUMC

MCH_A

MCH_W

Rijnland

Gemid.

IFCC

Page 11: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Traceerbaarheid en dagelijkse praktijk

� Referentiemethoden zijn dan wel de gouden

standaard maar zijn niet praktisch.

� Referentiematerialen zijn praktisch. Zij kunnen op

ieder analysesysteem worden geanalyseerd.

Resultaat wordt vergeleken met de targetwaarde

gevonden met de IFCC referentiemethoden.

� Patiënten resultaten zijn hierdoor traceerbaar /

herleidbaar naar IFCC referentiemethoden.

Page 12: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Certified Reference Materials (CRM)

� Primaire CRM /standaard:

IRMM en IFCC (C-RSE en netwerk enzymen referentielaboratoria)

� Secundaire CRM’s / standaarden:� Calibratoren diagnostica fabrikanten

� Verificatoren o.a. enzym verificator 2003 en 2007

� QC rondzend materialen o.a. Combi Algemene Chemie 2005

http://irmm.jrc.ec.europa.eu

Page 13: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

IFCC Referentie Methoden en CRM’s voor Enzymen

Naam

EC nummer

IFCC

Referentie Methoden

IFCC / IRMM

Primaire CRM

IFCC targetwaarde

ALAT

Alanine Aminotransferase

EC 2.6.1.2

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7)

:718-724.

ERD AD 454 / IFCC

186,0 U/l

AF

Alkalische Fosfatase

EC 3.1.3.1

Clin Chem Lab Med. 2011 ; 49(9):

1439-46

In ontwikkeling

AMYL

Alfa Amylase

Clin Chem Lab Med. 2006; 44(9):

1146-55.

ERD AD 456 / IFCC

546 U/lAlfa Amylase

EC 3.2.1.1

1146-55. 546 U/l

ASAT

Aspartaat Aminotransferase

EC 2.6.1.1

Clin Chem Lab Med. 2002 ; 40(7):

25-733.

ERD AD 457 / IFCC

104,6 U/l

CK

Creatinine Kinase

EC 2.7.3.2

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6):

635-642.

ERD AD 455 / IFCC

101 U/l

GGT

Gamma Glutamyltransferase

EC 2.3.2.2

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(7):

734-738.

ERD AD 452 / IFCC

114,1 U/l

LDH

Lactaat Dehydrogenase

EC 1.1.1.27

Clin Chem Lab Med. 2002; 40(6):

643-648.

ERD AD 453 / IFCC

502 U/l

Page 14: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Commuteerbare stabiele materialen

� Gedragen zich als patiënten monsters

�Vergelijkende koppel / tweeling studies.

� Constante reproduceerbare kwaliteit

�Stabiel in opslag.

�Spiken met dezelfde (recombinant) enzymen

van humane oorsprong.

Page 15: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Tweeling studie: Vergelijking patiënten - en kandidaat rondzendmonsters

An

aly

ser

Fab

rikan

t 2

LDH

Analyser Fabrikant 1

An

aly

ser

Fab

rikan

t 2

Baadenhuijsen et al 2008

Page 16: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

SKML project “Kalibratie 2000”

� 2000: “Kalibratie 2000” project: harmoniseren van de verschillende analyse methoden via “commuteerbare” rondzendmaterialen.

� 2003: Secundaire enzym CRM / enzym trueness verificator E 2003.00114 op de markt voorzien van “gemiddelde regionale” targetwaarden.

� 2004: IFCC Referentielaboratoria (Milaan, Hannover en Den Haag) voorzien SKML enzym verificator E 2003.0114 van officiële IFCC targetwaarden

� 2005: Start Combi Algemene Chemie met rondzending van “commuteerbare” monsters met IFCC targetwaarden door Referentielaboratorium van het HagaZiekenhuis.

Page 17: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

IFCC Referentie Methoden en CRM’s voor Enzymen

Naam

EC nummer

IFCC

Referentie Methoden

IFCC / IRMM

Primaire CRM

IFCC targetwaarde

SKML

Trueness Verificator

IFCC targetwaarde

ALAT

Alanine Aminotransferase

EC 2.6.1.2

Clin Chem Lab Med. 2002;

40(7) :718-724.

ERD AD 454 / IFCC

186,0 U/l

Batch 2007.025

130 U/l

AF

Alkalische Fosfatase

EC 3.1.3.1

Clin Chem Lab Med. 2011 ;

49(9): 1439-46

In ontwikkeling Batch 2007.025

115 U/l

Consensus gebruikers

AMYL

Alfa Amylase

Clin Chem Lab Med. 2006;

44(9): 1146-55.

ERD AD 456 / IFCC

546 U/l

Batch 2007.025

266 U/lAlfa Amylase

EC 3.2.1.1

44(9): 1146-55. 546 U/l 266 U/l

ASAT

Aspartaat Aminotransferase

EC 2.6.1.1

Clin Chem Lab Med. 2002 ;

40(7): 25-733.

ERD AD 457 / IFCC

104,6 U/l

Batch 2007.025

127 U/l

CK

Creatinine Kinase

EC 2.7.3.2

Clin Chem Lab Med. 2002;

40(6): 635-642.

ERD AD 455 / IFCC

101 U/l

Batch 2007.025

396 U/l

GGT

Gamma Glutamyltransferase

EC 2.3.2.2

Clin Chem Lab Med. 2002;

40(7): 734-738.

ERD AD 452 / IFCC

114,1 U/l

Batch 2007.025

112 U/l

LDH

Lactaat Dehydrogenase

EC 1.1.1.27

Clin Chem Lab Med. 2002;

40(6): 643-648.

ERD AD 453 / IFCC

502 U/l

Batch 2007.025

650 U/l

Page 18: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Nederlandse Referentie Laboratorium voor enzymen

hoogste metrologische norm van traceerbaarheid

ISO 185153 en IVD98/79/EC

Page 19: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

KCHL - HagaZiekenhuis

CKCL - MC Haaglanden Lab West vanaf 1 juli 2011

Trombosedienst ‘s-Gravenhage e.o.

Onderdeel is Nederlands Referentie Laboratorium voor Enzymen

Page 20: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Referentie Laboratorium

Den Haag

Combi Rondzending 2008 Pool A

Combi Rondzending 2008 Pool B

Primaire IFCC CRM

SKML trueness verificator

Combi Rondzending 2008 Pool B

Page 21: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Rondzending voor Referentie Laboratoria RELA

160

U/l

80 100 U/l90

130

Nummer 38 = Referentie Laboratorium Den Haag

www.dgkl-rfb.de : zie IFCC RELA surveys

145

Page 22: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

SKML rondzending Combi Algemene Chemie

� Sera gemengd uit één laag (A) en één “gespiket” hoog (B) patiënten poolserum

24 x per jaar. Voorraad ingevroren -70°C.

Controle via nationale SKML / IFCC standaardisatie.

� Juistheid via targetwaarden door IFCC referentiemethoden.

ASAT, Amylase, ALAT, GGT, CK en LDH. ALFO per 2012.

� Veel laboratoria gebruiken wel IFCC methoden.

Echter zij zijn nog steeds op “onjuiste” wijze geharmoniseerd.

Met name LD en Amylase !

� Referentie waarden voor patiënten verschillen.

Page 23: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

IFCC Referentie Methoden voor Enzymen

Naam

EC nummer

IFCC

Referentie Methoden

Referentiewaarden

Kaukasische

populatie

IFCC / IRMM

Primaire CRM

IFCC targetwaarde

SKML

Trueness Verificator

IFCC targetwaarde

ALAT

Alanine Aminotransferase

EC 2.6.1.2

Clin Chem Lab Med.

2002; 40(7) :718-724.

V < 34 U/l

M < 45 U/l

ERD AD 454 / IFCC

186,0 U/l

Batch 2007.025

130 U/l

AF

Alkalische Fosfatase

EC 3.1.3.1

Clin Chem Lab Med.

2011 ; 49(9): 1439-46

V < 98 U/l

M < 115 U/l

In ontwikkeling Batch 2007.025

115 U/l

Consensus gebruikers

AMYL

Alfa Amylase

Clin Chem Lab Med.

2006; 44(9): 1146-55.

V < 107 U/l

M < 107 U/l

ERD AD 456 / IFCC

546 U/l

Batch 2007.025

266 U/lAlfa Amylase

EC 3.2.1.1

2006; 44(9): 1146-55. M < 107 U/l 546 U/l 266 U/l

ASAT

Aspartaat Aminotransferase

EC 2.6.1.1

Clin Chem Lab Med.

2002 ; 40(7): 25-733.

V < 31 U/l

M < 35 U/l

ERD AD 457 / IFCC

104,6 U/l

Batch 2007.025

127 U/l

CK

Creatinine Kinase

EC 2.7.3.2

Clin Chem Lab Med.

2002; 40(6): 635-642.

V < 145 U/l

M < 171 U/l

ERD AD 455 / IFCC

101 U/l

Batch 2007.025

396 U/l

GGT

Gamma Glutamyltransferase

EC 2.3.2.2

Clin Chem Lab Med.

2002; 40(7): 734-738.

V < 38 U/l

M < 55 U/l

ERD AD 452 / IFCC

114,1 U/l

Batch 2007.025

112 U/l

LDH

Lactaat Dehydrogenase

EC 1.1.1.27

Clin Chem Lab Med.

2002; 40(6): 643-648.

V < 247 U/l

M < 248 U/l

ERD AD 453 / IFCC

502 U/l

Batch 2007.025

650 U/l

Page 24: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

30-09-2011

Regio-overzichten uniforme referentiewaarden

Page 25: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Regio IFCC Regio

Den Haag / Leiden 2011 Den Haag / Leiden

1996 -2008 vanaf 1 juli 2008

ALAT v 45 34 34

m 45 45 45

ALFO v 120 98

m 120 115

Amylase v 220 107 107

m 220 107 107

ASAT v 40 31 31

m 40 35 35

CK v 170 145 145

Referentiewaarden Regio = IFCC exact

CK v 170 145 145

m 200 171 171

GGT v 35 38 38

m 50 55 55

LDH v 450 247 248

m 450 248 248

Page 26: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

tenslotte

� Nederlands referentie laboratorium speelt een belangrijke rol bij de standaardisatie van de enzym resultaten in Nederland.

� Door de recente introductie van de referentiemethode voor alkalische fosfatase (ALFO) zijn alle belangrijke algemene enzym bepalingen IFCC gestandaardiseerd.enzym bepalingen IFCC gestandaardiseerd.

� Oproep:

Nederland standaardiseer je referentiewaarden voor enzymen: neem IFCC aanbevolen referentiewaarden !

per 1 januari 2012 !

Page 27: Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen Bio-Rad QC ... Het Nederlands referentie… · Bio-Rad QC symposium 4 oktober 2011 Dr. Paul Franck Nederlandse Referentie Laboratorium

Einde

Dank voor uw aandacht