NEDERLANDS ONDERWIJS WERELDWIJD · lands onderwijs niet het eerste wat in u opkomt. Toch is het...

NEDERLANDS ONDERWIJS WERELDWIJD

INTERVIEWPrinses Laurentien over het belang van taal

GROETEN UIT...Drie gezinnen vertellen hun verhaal

KEUZESWat is het beste onderwijs voor uw kind?

Met kinderen naar het buitenland

2 NOW! | Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland

fot

og

ra

af:

dir

k h

ol

GRENZENlOOS GROEIEN

Nog steeds vertrekken jaarlijks ruim honderdduizend Nederlanders naar het buitenland. Of het nu gaat om een werkgerelateerde tijdelijke verhuizing of een verhuizing met een meer permanent karakter, het lijkt wel of de drang om ons geluk elders op de wereld te beproeven van oudsher in het Nederlandse bloed zit. Er is dan ook hoogstwaarschijnlijk geen land ter wereld waar zich nog geen Nederlanders gevestigd hebben.

Op dit moment volgen zo’n 13.500 Nederlandstalige kinderen en jongeren wereldwijd Nederlands onderwijs in het buitenland. Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland ondersteunt dit onderwijs in opdracht van het ministerie van OCW. Dankzij het Nederlands onderwijs in het buitenland kunnen deze kinderen en jongeren bij terugkeer een goede aansluiting vinden op het onderwijs in Nederland. Door de Nederlandse taal en cultuur te behouden, blijven zij in contact met hun roots. Juist wanneer die basis, de eigen identiteit, gewaarborgd blijft, krijgen kinderen de kans om grenzenloos te groeien.

In dit magazine vindt u nuttige informatie wanneer u erover denkt om tijdelijk of permanent met uw gezin naar het buitenland te verhuizen. Welke voorbereidingen zijn nodig? Welke vormen van onderwijs bestaan er? Sluiten ze aan bij het onderwijs in Nederland? Hoe kunnen kinderen de Nederlandse taal en cultuur bijhouden? Wat zijn de voor en nadelen als mijn kind verschillende talen spreekt? Hoe gaat het wanneer ik – verwacht of onverwacht – wil terugkeren? Verder vertellen ouders, onder wie H.K.H. Prinses Laurentien, over hun ervaringen met onderwijs in het buitenland en de terugkeer naar Nederland.

Laat u door dit magazine informeren en inspireren. Veel leesplezier!

Lianne DekkerDirecteur NOB

COlUMN

Colofon

NOW! is een uitgave van

Stichting Nederlands

Onderwijs in het Buitenland.

Doelstelling van het magazine

is om ouders die van plan zijn

om met hun kinderen naar het

buitenland te vertrekken te

informeren over het bestaan

en het belang van en de

mogelijk heden voor Neder-

lands onderwijs in het

buitenland. Het magazine

verschijnt eens per twee jaar

en wordt door NOB verspreid

op beurzen en op aanvraag

per post verzonden.

Redactieadres

Parkweg 20A

2271 AJ Voorburg

+31 (0)70 386 66 46

[email protected]

www.stichtingnob.nl

Fotografie

Stichting NOB, ANP | Frank

van Beek (pag. 12 en 14),

ANP | Robert Vos (pag. 15),

Stefan Segers en anderen

Redactie, ontwerp

en realisatie

KEPCOM Creatieve

Communicatie, Delft

Drukwerk: EMP

Lianne Dekker

Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland | NOW! 3

INHOUD

Kies de meest geschikte school 6Het is belangrijk dat uw kind zich op de nieuwe school thuis voelt en onderwijs op zijn of haar eigen niveau kan volgen.

Globetrotters volgen Nederlands onderwijs 11Naar welk land het gezin van Shin Young ook afreist, de kinderen krijgen altijd Nederlands onderwijs.

Prinses Laurentien spreekt uit ervaring 12Ze volgde zelf onderwijs in verschillende landen en zorgt er nu voor dat haar kinderen de Nederlandse taal bijhouden.

En verder…Houd de Nederlandse taal en cultuur goed bij 4Wereldwijd Nederlands onderwijs 8Een dag op een Nederlandse school 10Startpunt voor Nederlands onderwijs wereldwijd 16Angelien Beumer woont met vijf kinderen in Israël 17Uitdagingen bij meertaligheid 18Aansluiting op Nederlands onderwijs bij terugkeer 20Teruggekeerde studenten vertellen 22Vind het via de NOB Scholenzoeker 24Ouders van Til gaven hun kinderen zelf les 25Mediatips 26


Goede aansluitingKiezen voor Nederlands onderwijs in het buitenland

zorgt in de eerste plaats voor een goede aansluiting op

het Nederlandse schoolsysteem bij een eventuele

terugkeer. Het Nederlands onderwijs helpt uw kinderen

ook om hun culturele identiteit te behouden. Zo blijven

zij verbonden met hun ‘roots’. Verder kunnen ze door

het Nederlands bij te houden goed blijven communice-

ren met achterblijvende vrienden of familie.

Makkelijker nieuwe taal aanlerenHet is wetenschappelijk bewezen dat kinderen die hun

moedertaal goed blijven beheersen, minder moeite

hebben om een nieuwe taal aan te leren. Ook het

aantal talen dat zij goed kunnen aanleren wordt

hierdoor vergroot.

Studeren of werken in NederlandJongeren die de Nederlandse taal redelijk tot goed

spreken en op de hoogte zijn van de Nederlandse

cultuur, kunnen er op latere leeftijd gemakkelijker voor

kiezen om (tijdelijk) in Nederland te gaan studeren of

te werken. Uit onderzoek is gebleken dat jongeren bij

terugkeer naar Nederland een cultuurshock kunnen

ZONDER MOEDERTaal GEEN VaDERlaND

Vertrekt u met kinderen in de schoolgaande leeftijd naar het buitenland?

Misschien is het bekijken van de mogelijkheden voor (aanvullend) Neder-

lands onderwijs niet het eerste wat in u opkomt. Toch is het heel belangrijk

om hier aandacht aan te besteden. Als kinderen de kans krijgen om de

Nederlandse taal en cultuur goed bij te houden, hebben zij daar alleen

maar profijt van.

Of het nu gaat om een werkgerelateerde tijdelijke

verhuizing of een verhuizing met een meer permanent

karakter, voor uw kinderen is het volgen van Nederlands

onderwijs van groot belang. Daar zijn verschillende

redenen voor.


ervaren. Ze krijgen moeilijk grip op bijvoorbeeld

uitdrukkingen en gezegden, het onderwijssysteem,

muziek en kleding. Het Nederlands onderwijs voorkomt

deze cultuurshock niet volledig, maar maakt hem wel

minder ingrijpend. Later kan de beheersing van de

Nederlandse taal en cultuur een pre zijn voor een

(internationale) carrière.

Veilig plekjeVoor veel kinderen is de stap naar een nieuw land en

een nieuwe taal groot. Kinderen die naar de Neder-

landse school gaan, soms maar een paar uur per week,

ervaren dit als thuiskomen op een veilig plekje. Daar

kunnen zij alle indrukken en emoties in de eigen taal

verwerken met leeftijdgenoten. Juist na een ingrijpende

verhuizing naar het buitenland kan dat heel prettig zijn.

Ook wanneer kinderen thuis Nederlands onderwijs

volgen via het afstandsonderwijs is dit een bewust

moment om nog even in de eigen taal bezig te zijn.

altijd kans op terugkeerU zult er bij de voorbereidingen van uw vertrek naar

het buitenland misschien niet van uitgaan. Toch is er

altijd een kans dat u terugkeert naar Nederland.

Wanneer dit gebeurt tijdens de schoolcarrière van

uw kinderen, is het een groot voordeel als zij in het

buitenland Nederlands onderwijs hebben gevolgd. Ze

kennen en begrijpen dan, zeker als het om het aantal

woorden (de woordenschat) gaat, veel meer van de

taal dan wanneer ze die alleen thuis spreken. Hierdoor

kunnen zij zonder of met een zo klein mogelijke

achterstand instromen op een school in Nederland.

Ook voor Nederlandstalige EU-burgersBehalve voor kinderen met de Nederlandse nationali-

teit is het Nederlands onderwijs in het buitenland ook

toegankelijk voor Nederlandstalige kinderen met een

nationaliteit van een van de EU-lidstaten. Als gevolg

van een convenant tussen de Belgische en Nederlandse

overheid subsidieert NOB ook de Vlaamse kinderen

die Nederlands onderwijs in het buitenland volgen.

Nederlands onderwijs helpt uw kinderen hun culturele identiteit te behouden

6 NOW! | Nederlands Onderwijs Wereldwijd

Onderwijs in het buitenland

WElKE SCHOOl paST HET BESTE BIj UW KIND?Een verhuizing naar het buitenland doet veel met een kind. Daarom is het belangrijk

dat uw zoon of dochter zich op de school in het nieuwe land thuis voelt en onderwijs

op zijn of haar niveau kan volgen. Voor de meeste kinderen is het Nederlands

onderwijs aanvullend op de school waar zij de rest van de week naartoe gaan.

Hoe kiest u als ouder de meest geschikte school?


leggen met kinderen uit de buurt en de

taal relatief snel leren. In veel landen

wordt het lokale onderwijs gefinancierd

door de overheid en betaalt u een

beperkte ouderbijdrage. Neem contact

op met de gemeente voor een overzicht

van scholen in de directe omgeving.

Internationaal onderwijsVerwacht u dat uw gezin na een paar

jaar doorverhuist naar een ander

buitenland of is het lokale onderwijs van

onvoldoende kwaliteit? Dan kan een

internationale school de juiste keuze zijn.

Onder ‘internationaal onderwijs’

verstaan we scholen die een internatio-

naal curriculum of een curriculum uit het

land van herkomst aanbieden. Op

internationale scholen zitten kinderen van

verschillende nationaliteiten. De meeste

van deze scholen zijn Engelstalig en het

curriculum is doorgaans Amerikaans of

Brits. Doordat de organisatie en het

onderwijsaanbod van de internationale

Wat de meest geschikte school is, hangt

af van verschillende factoren: allereerst

van uw kind, maar ook van uw toekomst-

plannen, uw financiële middelen en de

scholings mogelijk heden ter plaatse.

Volledig Nederlands onderwijsBent u van plan om met uw gezin op

termijn terug te keren naar Nederland?

Dan kan volledig Nederlands onderwijs

een goede keuze zijn. Ook wanneer

het lokale onderwijs vergeleken met

Neder land van onvoldoende kwaliteit is,

is dit vaak een goede optie. Ruim 2.500

leerlingen volgen momenteel dit onder-

wijs op zowel het niveau van het basis-

als het voortgezet onderwijs.

Op www.stichtingnob.nl/scholenzoeker

vindt u de locaties van de scholen die

volledig Nederlands onderwijs bieden.

Volledig Nederlands onderwijs op afstand

wordt verzorgd door de Wereldschool

(www.wereldschool.nl). Voor zowel de

scholen als het onderwijs via de Wereld-

school geldt dat hetzelfde curriculum als

in Nederland wordt gevolgd.

lokaal onderwijsDenkt u zich permanent in het nieuwe

land te vestigen, dan kunt u zich richten

op het lokale onderwijs. Op een lokale

school kan uw kind gemakkelijk contact

Niveaus in het voort gezet onderwijsVoor kinderen in de middelbareschool-

leeftijd wordt de schoolkeuze door de

verschillende onderwijs niveaus nog wat

complexer. Meestal kan de Nederlandse

ambassade ter plaatse u meer vertellen

over de aansluiting van het Nederlandse

onderwijssysteem op dat van het nieuwe

land. Kiest u voor het internationaal

middelbaar onderwijs, ga dan na of

de school werkt met het International

Baccalaureat (IB). Uw kind kan dan

toewerken naar een internationaal

Het is belangrijk dat uw kind zich in

het nieuwe land thuis voelt

erkend diploma, waarmee het kan

worden toegelaten tot de meeste

vormen van hoger of universitair

onderwijs. Kijk voor meer informatie

over het IB en locaties op www.ibo.org.

Speciaal onderwijsAls uw kind in Nederland speciaal

onderwijs volgt, kan een overstap naar

het buitenland lastig zijn. De in Neder-

land gebruikelijke voorzieningen op dit

gebied zijn in het buitenland lang niet

altijd aanwezig. Steek in dat geval extra

veel tijd in het onderzoeken van geschikte

scholen lijken op die van het land van

herkomst en de scholen meestal ook

onderling vergelijkbaar zijn, is het voor

een kind vaak makkelijker om van school

te wisselen als de ouders overgeplaatst

worden. Een nadeel kan zijn dat inter na-

tionale scholen niet gesubsidieerd worden

door de overheid. Weest u erop bedacht

dat de lesgelden hoog kunnen zijn. Op

Wikipedia vindt u een uitgebreide lijst

met internationale scholen over de hele

wereld: http://en.wikipedia.org/wiki/

List_of_international_schools.

Europees onderwijsEr zijn veertien Europese scholen die aan

ruim 23.000 leerlingen in 7 landen een

unieke meertalige opleiding bieden. Het

merendeel van deze scholen heeft een

Nederlandstalige sectie. Het Europese

onderwijs wordt van de kleuterschool

tot en met de middelbare school aange-

boden. Naast lessen in hun moedertaal

volgen de leerlingen lessen in een tweede

en zelfs een derde taal. Met het wereld-

wijd erkende Europees Baccalaureaat-

diploma kunnen leerlingen na de middel-

bare school succesvol doorstromen naar

univer siteiten in alle EU-landen. Kijk voor

meer informatie over Europese scholen

op www.stichtingnob.nl/europesescholen.

De locaties van de scholen vindt u op

www.stichtingnob.nl/scholenzoeker.

scholingsmogelijkheden. Misschien moet

u zelfs wel uw plannen bijstellen omdat er

geen passende mogelijkheden zijn.

TipWanneer er Nederlanders in de

gemeente wonen – u vindt hen bijvoor-

beeld via de Nederlandse school of

vereniging – kan het nuttig zijn om hen

te vragen waar zij hun kinderen naar

school laten gaan. Op die school weten

ze dan immers al uit ervaring in

hoeverre het Nederlands onderwijs-

systeem aansluit.


WERElDWIjD NEDERlaNDS ONDERWIjSWaar u vandaag ook bent en morgen heen gaat, Nederlands onderwijs

voor uw kinderen is wereldwijd mogelijk. Zowel voor kinderen in het

basis- als in het voort gezet onderwijs, zowel in deeltijd als volledig en zowel

via een school als op afstand. Wij zetten voor u de meest voorkomende

vormen op een rij.

De organisaties voor afstandsonderwijs

De Wereldschool

De Wereldschool verzorgt afstandsonderwijs voor kinderen

van drie tot achttien jaar die tijdelijk in het buitenland ver blijven.

De basisschoolleerling krijgt les van zijn ouder(s) met speciaal

daarvoor ontwikkelde handleidingen, op afstand begeleid door

een docent. In het voortgezet onderwijs wordt de leerling recht-

streeks door vakdocenten begeleid. De Wereldschool levert zowel

complete pakketten als deelpakketten ter aanvulling op de lessen

van een internationale school. www.wereldschool.nl

Edufax

Edufax biedt met NTC-online afstandsonderwijs Nederlandse

taal en cultuur vanaf de peuterleeftijd tot en met het laatste jaar

van het voortgezet onderwijs. Het is een erkend web-based

programma Nederlands, waarin kinderen les krijgen in hun eigen

klas. NTC-online komt tegemoet aan alle eisen, die aan modern

taalonderwijs gesteld mogen worden. www.edufax.nl

Stichting IBID

Stichting IBID begeleidt Nederlandse leerlingen op afstand die in

het buitenland een IB-school bezoeken, maar daar geen docent

hebben voor hun Dutch A1 ‘selftaught programme’. Daarnaast

biedt de Stichting IBID ook het pre-IBDP programma aan, een

éénjarige cursus op 4 VWO-niveau ter gerichte voorbereiding op

het IB Nederlands. www.stichtingibid.org

Zelf een school oprichtenInmiddels zijn er wereldwijd ruim 230 NTC-scholen en scholen

voor volledig Nederlands onderwijs. Toch kan het voorkomen

dat er in de omgeving waar uw gezin zich vestigt geen school is,

terwijl u deze onderwijsvorm wel het meest geschikt vindt voor uw

kind. In dat geval kunt u het initiatief nemen om zelf een school

op te richten. Belangrijk is wel dat er genoeg behoefte is en dat u

beseft dat het aanstellen van een bevoegde leerkracht een van de

subsidievoorwaarden is. Voor de start van een nieuwe school zijn

minstens tien leerlingen nodig. Kijk voor meer informatie op

www.stichtingnob.nl of bel +31(0)70 386 66 46.


Nederlandse scholenDe meest voorkomende vorm van Nederlands

onderwijs in het buitenland vormen de Neder-

landse taal en cultuurscholen (NTC-scholen).

Op deze scholen krijgen leerlingen een aantal

uren per week les in de Nederlandse taal en

cultuur. Zij volgen dit onderwijs als aanvulling

op of onderdeel van het lokale of internationale

onderwijs. De lessen zijn meestal verdeeld over

2,5 uur taalonderwijs en een half uur cultuur-

onderwijs. De cultuurlessen bestaan onder meer

uit Nederlandse aardrijkskunde, geschiedenis en

gewoonten en gebruiken. Ze worden vaak

gecombineerd met een project, excursie of

maandelijkse cultuurdag. Verwacht u op termijn

met uw gezin terug te keren naar Nederland,

dan kan volledig Nederlandstalig onderwijs een

goede keuze zijn. Meer informatie daarover

leest u in het artikel op pagina 7.

Thuis Nederlands onderwijsKinderen in het buitenland kunnen ook thuis,

onder begeleiding van hun ouders en/of met

begeleiding vanuit Nederland, Nederlands

onderwijs volgen. Via het afstandsonderwijs is

het mogelijk om zowel het volledige Nederlandse

programma te volgen als de Nederlandse taal

en cultuur in deeltijd bij te houden (vergelijkbaar

met het programma van de NTC-scholen). Op

dit moment zijn drie organisaties voor afstands-

onderwijs aangesloten bij NOB (zie kader).

Hoogste kwaliteitsniveauWelke vorm van Nederlands onderwijs u ook

kiest, als de school of organisatie is aangesloten

bij NOB mag u ervan uitgaan dat het hoogste

kwaliteitsniveau wordt nagestreefd. De Neder-

landse Inspectie van het Onderwijs ziet voor alle

bij NOB aangesloten scholen en organisaties voor

afstandsonderwijs namelijk toe op de kwaliteit.

Kijk op www.onderwijsinspectie.nl/onderwijs voor

meer informatie over het werk van de Inspectie

van het Onderwijs.

aanvullende informatieIn de ‘Scholenzoeker’ op onze website (www.

stichtingnob.nl/scholenzoeker) vindt u een

overzicht van de beschikbare vormen van Neder-

lands onderwijs wereldwijd. NOB kan u uiteraard

ook persoonlijk informeren. Neem contact op via

[email protected] of bel +31(0)70 386 66 46.


De honderd leerlingen die een aantal uren per

week Nederlandse taal- en cultuurlessen volgen op

de Nederlandse School Auckland zijn verdeeld over

drie locaties met elk drie groepen. Afhankelijk van

hun niveau worden de kinderen ingedeeld in onder-,

midden- of bovenbouw. Sabine Berkman geeft drie

middagen in de week les. Zij vertelt hoe een les van

drie uur er ongeveer uitziet.

“Onze leerlingen komen van twintig tot dertig verschil-

lende scholen. Sommigen stoppen daar eerder om hier

op tijd te kunnen zijn. Omdat de kinderen geleidelijk

binnendruppelen, beginnen we de les met een inloop-

periode van een half uur. Dit is de zelfstandige werktijd,

‘ ElKE WEEK EEN BOEK lEZEN EN TWINTIG MINUTEN HUISWERK’

Nederlandse School Auckland, NieuwZeeland

waarin ze kunnen kiezen uit de computer, Mini Loco,

Rijmlotto, Memory of een gezelschapsspel.”

Nederlands nieuwsAls de klas compleet is, begint Sabine in de kring.

“Vaak praten we met elkaar over een bepaald thema.

Ook benutten we de kring om spreekbeurten of boek-

besprekingen te houden. We besteden vijf tot tien

minuten aan Nederlands nieuws. De kinderen kunnen

dan dingen met elkaar delen die ze op de dagschool

niet snel zullen bespreken. Bijvoorbeeld hun Nederlandse

oma die op visite komt of een pakketje dat ze uit

Nederland hebben ontvangen.”

Kookboek“Na de kring verdeel ik de klas ik drie groepen”,

vervolgt Sabine. “De ene groep maakt een werkblad,

doet taalspelletjes of knutselt aan de hand van het

thema. De andere groepen doen een leesactiviteit. De

leerlingen rouleren in hun eigen tempo, zodat iedereen

aan elke activiteit kan meedoen. Omdat we ons met

twee leerkrachten bezighouden met een groep van tien

tot vijftien kinderen, is er een mix tussen instructie en

zelfstandig werken. De les eindigt met twintig minuten

Nederlandse schooltelevisie. Daarna krijgen de

kinderen een huiswerkmap mee en kiezen ze een boek

uit de bibliotheekmand. Iedereen leest wekelijks een

boek en maakt twintig minuten huiswerk. Naast

jeugdliteratuur hebben we ook Nederlandse strips en

kookboeken. Wie het kookboek meeneemt, maakt

hieruit een typisch Nederlands hapje, zoals poffertjes.

Hierdoor is er elke week wat lekkers en maken we het

extra leuk.”


Elf jaar geleden vertrokken Shin en Merijn naar Schotland. Dochter Megan kwam daar

in 2000 ter wereld. Twee jaar later werd zoon Aedan geboren. “We hebben al vanaf dat

ze klein waren consequent Nederlands met de kinderen gesproken”, vertelt Shin Young.

Het onderwijs kwam in beeld toen het gezin naar Amerika verhuisde. “Daar ging Megan

naar een Amerikaanse kleuterschool. Daarnaast volgde ze lessen op een NTC-school.

Ook Aedan ging de lessen elke week volgen. Hij deed allerlei spelletjes en leerde zo de

Nederlandse taal en cultuur steeds beter kennen. Wij vonden dat belangrijk. Mochten

de kinderen ooit terug willen naar Nederland, dan kan dat vrij gemakkelijk.”

Nederlandse basisschool in Groot-BrittanniëIn Groot-Brittannië was het idee om de kinderen toch op de lokale school in te schrijven,

om zo ook de tweede taal verder te ontwikkelen. “NOB wees ons echter op een

Nederlandse basisschool die het volledige programma van het Nederlandse onderwijs

volgde. We zijn daar een kijkje gaan nemen en waren direct verliefd. De school deed ons

denken aan onze eigen basisschooltijd in Nederland. Megan en Aedan hebben het daar

erg naar hun zin gehad met al die Nederlandssprekende kinderen om hen heen.”

Europese school in ItaliëSinds anderhalf jaar verblijft het gezin in Italië. De kinderen volgen onderwijs aan de

Europese school, een meertalige en multiculturele opleiding. “De school biedt zowel de

kleuter- als de basis- en middelbare schooljaren. Hierdoor kan onze oudste voorlopig op

deze school blijven.” De kans dat het gezin weer verhuist, is echter groot. “Of we dan ook

Nederlands onderwijs in de buurt vinden, is de vraag. Tot nu toe is dat altijd zo uitgekomen.

Groot voordeel was dat onze kinderen daardoor veel aandacht van de leerkrachten kregen.

Wel zaten ze in kleine groepen, zodat de sociale contacten beperkt bleven. Maar uiteinde-

lijk kunnen ze later wel elke opleiding doen die zij willen, waar ook ter wereld.”

Van de ene bestemming naar de andere

‘ ONZE KINDEREN VOLGDEN OVERAL NEDERLANDS ONDERWIJS’

Vier jaar Schotland, vier jaar Amerika, twee jaar Groot-Brittannie en

inmiddels alweer anderhalf jaar Italië. Shin Young (40), haar man Merijn

(39) en kinderen Megan (10), Aedan (8) en Edlan (4) zijn globetrotters.

Het huidige Varese behoort ook niet tot hun eindbestemming. Gelukkig

hebben de kinderen overal goed onderwijs kunnen volgen.

GROETEN UIT...

Italië

Typisch Nederlands:Bloemen! “Die mis ik wel.

Overal ter wereld kun je

bloemen kopen, maar ze

zijn nergens zo goedkoop

én vers als in Nederland.”

Gouden Tip: “In het buitenland zijn de

afstanden naar de school

vaak wat groter dan in

Nederland. Probeer toch

zo dicht mogelijk bij de

school te gaan wonen.”

(Noot van de redactie: de volledige Nederlandse basisschool in GrootBrittannie is inmiddels

een internationale school met bijzonder veel aandacht voor Nederlands moedertaalonderwijs)


Als kind leerde zij op zomerkamp Frans en Engels. Later volgde ze onder-

wijs aan verschillende buitenlandse scholen en universiteiten. In 2004 richtte

ze Stichting Lezen & Schrijven op, waarvan zij ook voorzitter is. Hare

Koninklijke Hoogheid Prinses Laurentien der Nederlanden woont met haar

man en drie kinderen in Brussel. Ze heeft een grote affiniteit met taal.

bepaald toeschietelijk. Kinderen kunnen hard zijn in dit

opzicht. Twee maanden lang zoog ik het Frans blijkbaar

als een spons in mij op. Daarna had ik de taalbarrière

overwonnen en kon ik wel meedoen in de gesprekken

en meekomen in de klas. Ik kreeg contact met mijn

klasgenoten. Dat was een geweldig gevoel. Ik denk dat

deze tijd een grote impact op mij heeft gehad. Ik ben

door zo’n directe ervaring gevoeliger geworden voor

mensen die op de een of andere manier worden

buitengesloten.”

Hoe was het voor u om als puber naar het buiten-

land te verhuizen?

“Het was een grote overgang. Zowel om van Neder-

land naar Japan te verhuizen als om de overstap van

een Nederlandse naar een Franse school te maken.

In beide gevallen heb ik ervaren en gevoeld wat het

betekent als je de taal niet beheerst. Vooral op school

voelde ik mij eerst wat verloren. Want door mijn

gebrekkige Frans vond ik in het begin weinig aansluiting

bij mijn klasgenoten. Zij waren op hun beurt niet


‘ Taal lOOpT alS EEN RODE DRaaD DOOR MIjN lEVEN’

Hield u in Tokio de Nederlandse taal bij? Volgde

u bijvoorbeeld het vak Nederlands binnen het

baccalauréat op uw Franse school?

“Ik kreeg inderdaad ook het vak Nederlands en heb

daarin eindexamen gedaan. Bij ons thuis hebben wij

ook altijd Nederlands gesproken. Mijn ouders waren

daar heel scherp op. Wij lazen altijd Nederlandse

boeken en kranten. En ik schreef regelmatig lange

brieven naar mijn vriendinnen in Nederland. Zo

onderhield ik het Nederlands.”

Hoe was het om met uw studie in Groningen terug

te keren in het Nederlandse onderwijssysteem?

“Ik heb mijn jaren in het buitenland altijd als heel

verrijkend ervaren. Je leert je eigen land op een andere

manier zowel waarderen als relativeren. Mijn bacca-

lauréat sloot goed aan op mijn studie geschiedenis in

Groningen. Ik had eindexamen gedaan in de richting A,

Letteren en Filosofie, waarin geschiedenis ook een

belangrijk vak was. De overgang van Tokio naar

Groningen was best groot, al was het alleen maar

vanwege de omvang. Maar het voelde ook vertrouwd,

want gelukkig studeerde mijn broer ook in Groningen.

Hoewel ik na mijn propedeuse weg wilde – ik ben toen

Prinses Laurentien:

Politieke Wetenschappen gaan studeren aan de

Universiteit van Londen – ben ik heel blij dat ik de

ervaring heb gehad om in Nederland te studeren en

het Nederlandse studentenleven mee te maken.”

U woont nu zelf met uw man en drie kinderen in

Brussel. Hoe zorgt u ervoor dat uw kinderen de

Nederlandse taal bijhouden?

“Thuis spreken mijn man en ik consequent Nederlands

met de kinderen. Eloise, Claus-Casimir en Leonore

gaan naar een Franstalige school. Het is mooi om te

zien hoe snel kinderen zich de taal eigen maken en hoe

snel en gemakkelijk zij kunnen omschakelen. Wij lezen

iedere dag voor, bijna altijd in het Nederlands. Het is

een heerlijk moment van de dag, niet in de laatste

plaats voor ons als ouders! We lezen voor uit boeken

als ‘Dolfje Weerwolfje’ van Paul van Loon of ‘De

Reuzenperzik’ van Roald Dahl. Leonore kan nog steeds

helemaal opgaan in een prentenboek als ‘Waar is de

taart?’ van Thé Tjong-Khing. Eloise pakt nu zelf een

boek om te lezen. Voorlezen zorgt niet alleen voor

heerlijke momenten, het is ook belangrijk voor de

taalontwikkeling van kinderen. In mijn werk voor

Stichting Lezen & Schrijven kom ik vaak de gevolgen


tegen van het opgroeien in een taalarme omgeving

waar niet wordt voorgelezen en geen boeken of

kranten zijn. In Nederland wordt 42 procent van de

kinderen nooit voorgelezen, terwijl dit juist zo belang-

rijk is. Met voorlezen wordt hun woordenschat

uitgebreid en dat is essentieel voor hun verdere

taalontwikkeling.”

Welke talen spreekt u zelf?

“Naast Nederlands spreek ik Frans, Engels, Duits en

redelijk Spaans.”

Vanwaar uw interesse in taal?

“Taal fascineert mij. Niet alleen de klanken en de

opbouw van woorden en zinnen, maar ook als de

sleutel voor het contact tussen mensen. Ik ben een

typisch alfakind. Mijn ouders hebben altijd gestimuleerd

dat mijn broer en ik vreemde talen leerden. Toen wij

negen en elf jaar waren, gingen we bijvoorbeeld naar

volledig Engelse en Franse zomerkampen. En taalfouten

werden meteen gecorrigeerd, met name door mijn

moeder. Zij was lerares Frans. De kracht van taal

lijkt als een rode draad door mijn leven te lopen: de

Franstalige school, mijn studie journalistiek aan de

Universiteit van Berkeley in de Verenigde Staten, mijn

werk als communicatieadviseur, mijn contacten met

mensen die laaggeletterd zijn. En nu natuurlijk in mijn

rol als moeder. Ik geniet ervan om de taal als het ware

te herontdekken via mijn jonge kinderen.”

Waarom is het volgens u belangrijk om de

Nederlandse taal te beheersen?

“Lezen en schrijven zijn, net als rekenen, basisvoor-

waarden voor een actieve deelname aan de samen-

leving. Ze zijn belangrijk om te durven en te kunnen

participeren. Daarom is het ook zo zorgwekkend dat

anderhalf miljoen volwassenen in Nederland deze

basisvaardigheden onvoldoende beheersen. Hierdoor

kunnen zij niet geheel zelfstandig functioneren, leven en

werken. Zij hebben grote moeite om bijvoorbeeld

overheidsbrochures en websites te begrijpen. Zij kunnen

geen formulieren invullen of niet stemmen via een

stemcomputer. Deze volwassenen zijn ook niet in staat

om hun kinderen in hun taalontwikkeling te stimuleren

door bijvoorbeeld voor te lezen. Met alle mogelijke

gevolgen van dien voor de schoolcarrière van deze

kinderen. Het positieve is dat iedereen kan helpen om

dit probleem op te lossen, alleen al door zich er bewust

Stichting lezen & SchrijvenStichting Lezen & Schrijven is opgericht door

H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden

in mei 2004. De stichting wil als aanjager een

bijdrage leveren aan het voorkomen én

verminderen van laaggeletterdheid. In Nederland

zijn anderhalf miljoen mensen in de leeftijd van

zestien tot 65 jaar laaggeletterd. Daarbij komt

dat 10 procent van de vijftienjarigen een boek

als ‘Pluk van de Petteflet’ niet kan lezen.

Stichting Lezen & Schrijven vestigt op innovatieve

en pragmatische wijze de aandacht op de

omvang van laaggeletterdheid en de impact

ervan op het individu en de samenleving. Dit

doet zij door veel en gericht te communiceren;

door contacten te leggen tussen onderwijs-

instellingen, bedrijven, maatschappelijke

organisaties en experts; en door innovatieve

voorbeeldprojecten te starten. Meer informatie

vindt u op www.lezenenschrijven.nl.

Wilt u een actieve bijdrage leveren door het

werk van Stichting Biblionef te steunen?

Kijk op www.biblionef.nl voor meer informatie.


van te zijn. Laaggeletterdheid raakt alle lagen van de

bevolking en daar ligt ook de oplossing. Lees- en

schrijfvaardigheden moeten overal, van de wieg tot

de bedrijfsvloer, geleerd en onderhouden worden. Alle

kennis en methoden hiervoor zijn voorhanden, het is nu

gewoon een kwestie van doen.”

Zijn er projecten waarbij Nederlandse ouders in het

buitenland zouden kunnen aansluiten?

“Absoluut! Biblionef, een van de partners van Stichting

Lezen & Schrijven, verspreidt kinderboeken onder

kinderen in ontwikkelingslanden. Ouders en leerkrach-

ten zouden als lokale ambassadeur de verspreiding van

de leesboeken mogelijk kunnen maken.”

U bent in 2009 door UNESCO gevraagd als

Speciaal Gezant Geletterdheid. U wordt nu ook

voorzitter van een High Level Group on Literacy,

die de Europese Commissie heeft ingesteld. Wat

houden deze internationale functies precies in?

“Ik ben heel blij dat ik vanuit de ervaringen in Neder-

land het belang van geletterdheid nu ook internationaal

onder de aandacht kan brengen. Door met andere

landen in contact te komen en de kennisuitwisseling

op gang te helpen brengen, hoop ik internationaal bij

te dragen aan het oplossen van laaggeletterdheid.

De opdracht bij de Europese Commissie is om met de

groep te komen tot aanbevelingen voor een structurele

aanpak van laaggeletterdheid.”

In 2009 verscheen uw eerste boek, ‘Mr Finney en de

wereld op zijn kop’, en in februari 2011 komt het

tweede uit, ‘Mr Finney en de andere kant van het

water’. Hoe vindt u het om zelf boeken te schrijven?

“Het zijn intense en geweldige ervaringen waar ik veel

van leer en geniet, juist ook van de samenwerking met

illustrator Sieb Posthuma. Het kost inlevingsvermogen

en fantasie om een verhaal goed op papier te krijgen.

Wij hopen dat de boeken over Mr Finney volwassenen

en kinderen inspireren om met elkaar in gesprek te

gaan over de manier waarop we met de wereld en

elkaar omgaan. Maar bovenal hopen we dat iedereen

Mr Finney en zijn avonturen omarmt.”

‘ Ik geniet ervan om de taal als het ware te herontdekken via mijn kinderen’


Als u naar het buitenland vertrekt, moet u aan

een heleboel zaken denken en van alles regelen.

Dat is leuk, spannend en uitdagend, maar ook erg

intensief. Het is dan fijn als u kunt aankloppen bij

instanties die begrijpen waar u tegenaan loopt

en u verder kunnen helpen. Met uw vragen over

Nederlands onderwijs in het buitenland kunt u

terecht bij Stichting Nederlands Onderwijs in het

Buitenland.

NOB streeft ernaar om Nederlandstalige kinderen

en jongeren in het buitenland kansen te bieden,

waar zij vandaag ook zijn en morgen naartoe gaan.

Het ministerie van OCW heeft NOB in 1980 de

opdracht gegeven om het Nederlands onderwijs in

het buitenland te bevorderen, te ondersteunen en te

adviseren. Vanuit Voorburg staan we zo’n 230 Neder-

landse scholen in het buitenland en 3 organisaties voor

afstandsonderwijs bij met subsidie. Voor scholen speelt

NOB ook een rol op onderwijs kundig en bestuurlijk

gebied.

NOB verzorgt daarnaast het werkgeverschap van de

Nederlandse leerkrachten en directeuren van

de Europese scholen. Ook vertegenwoordigen we

Nederland in het bestuur van de Europese scholen.

Kwaliteit hoog in het vaandelAlle scholen en organisaties voor afstandsonderwijs die

bij NOB zijn aangesloten, staan onder toezicht van de

Nederlandse Inspectie van het Onderwijs. NOB helpt

de scholen om de onderwijskwaliteit te waarborgen.

Dit doen wij onder meer door de bestuursleden en het

onderwijsteam de mogelijkheid te geven om zich bij te

scholen en door hen (vaak op afstand) te adviseren.

Meer informatieVanuit onze jarenlange ervaring in de wereld van

Nederlands onderwijs in het buitenland geven wij u

graag meer informatie. Kunnen wij u niet verder

helpen? Dan verwijzen we u graag door naar de

juiste partij.

• www.stichtingnob.nl – voor meer informatie

en een breed scala aan links

• [email protected]

• +31 (0)70 386 66 46

STaRTpUNT VOOR WERElDWIjD NEDERlaNDS ONDERWIjS


Angelien doet er alles aan om haar vijf kinderen te laten kennismaken met de Neder-

landse taal en cultuur. “Het is tenslotte ook hún moederland. Ze hebben naast de

Israëlische de Nederlandse nationaliteit. Ik vind het goed dat ze weten wat voor soort

land Nederland is, de geschiedenis en de cultuur kennen. Mochten ze ooit terug willen,

dan zijn ze er klaar voor. Bovendien weten ze beter waarom ik bepaalde dingen doe. Zo

zeg ik altijd ‘wat je begint, maak je af’. Dat is strenger dan ik in Israel om mij heen zie.”

CultuurZes jaar geleden opende vlakbij Tel Aviv een NTC-school zijn deuren. Angelien ‘sleurde’

meteen haar kinderen mee. “Ze waren in het begin niet erg enthousiast, maar ik vind de

school een goed initiatief. De leerlingen houden er niet alleen hun taal op peil, maar

beleven ook de Nederlandse cultuur. Zo zijn er cultuurlessen en worden Sinterklaas en

Koninginnedag samen gevierd. Mijn kinderen hadden het gelukkig snel naar hun zin.

Ze hebben ook een erg leuke lerares. Elke week volgen ze 2,5 uur les naast hun reguliere

opleiding. De school is ook heel professioneel geworden, zeker na een bezoek van de

Nederlandse Inspectie van het Onderwijs. Er zijn nu zelfs twee dependances.”

ZomerkampDe twee oudsten vinden het contact met de Nederlandse taal en cultuur zo leuk dat ze

afgelopen jaar hebben deelgenomen aan een zomerkamp in Nederland. In Lunteren

ontmoetten ze andere Nederlandse kinderen uit het buitenland. “Het kamp was een

succes. Een week lang typisch Nederlands vermaak. En het was niet alleen plezier. Ze

leerden ook echt Nederlandse dingen, zoals het draaien van corveediensten. Naomi en

Nafthalie waren heel trots op zichzelf, want ze kwamen erachter dat ze toch wel goed

Nederlands spreken. En dat maakt hen alleen maar rijker.”

In Thailand verliefd geworden op een Israëliër, vertrok Angelien Beumer

(45) zestien jaar geleden voorgoed naar het Midden-Oosten. Samen met

haar man Yishai (43) kreeg ze drie dochters en twee zoons: Naomi (14),

Nafthalie (13), Mirjam (10), Moriah (8) en Yiftach (7). Alle kinderen

volgen Israëlisch onderwijs. Sinds er een NTC-school is opgericht, zijn

daar elke week Nederlandse lessen bijgekomen.

GROETEN UIT...

Israël

Typisch Nederlands:Fietsen! “Mijn dochter rijdt

met echte Nederlandse

fiets tassen rond. In het

koelere Nederland is het

wel lekkerder.”

Gouden Tip:“Probeer je kinderen van

kleins af aan te interesseren

in Nederlandse boeken,

websites en televisiepro-

gramma’s. Hoe meer ze

lezen en horen, hoe beter.”

Vijf kinderen op NTCschool in Israël

‘ NEDERLANDS ONDERWIJS LAAT HEN NEDERLAND BELEVEN’


Verschillende talen kunnen spreken is een rijkdom

die jaloers maakt. Kinderen die in het buitenland

opgroeien, verkeren dan ook vaak in een benijdens-

waardige situatie. Dankzij hun meertaligheid – ver -

s chillende talen spreken in verschillende situaties op

verschillende manieren – zijn ze flexibeler en kunnen

ze eenvoudiger contact leggen. Ook begrijpen ze

makkelijker dat taal bestaat uit willekeurige, abstracte

klanken die verwijzen naar echte dingen. Als een

meertalig kind bijvoorbeeld wordt gevraagd welke

van de woorden ‘reus’ en ‘kabouter’ het langst is, geeft

het vrijwel zeker het goede antwoord. Een kind dat

alleen Nederlands spreekt heeft hier meer moeite mee,

want die reus is misschien toch wel langer dan die

kabouter.

Uitdagingen bij meertaligheid

‘ IK BEN Op ZOEK VOOR MIjN SlEUTElS’

Als u met uw kinderen naar het buitenland gaat,

biedt u hen de kans om een nieuwe taal te leren.

Meerdere talen spreken geeft kinderen voor-

delen. Zo kunnen zij makkelijk overschakelen

tussen talen en snel contacten leggen.

Toch kan het Nederlands door de nieuwe taal

ook in het nauw raken. U als ouder kunt,

naast het Nederlands

onderwijs, meehelpen

om dat te voorkomen.


van een vreemde taal. “Het belangrijkste is dat er thuis

zoveel mogelijk Nederlands langskomt. Als gesproken

taal, maar ook in de vorm van boeken, Nederlandstalige

tv-programma’s en dvd’s of door een kaartje te sturen

naar familie in Nederland. Speelgroepjes met Neder-

landstalige kinderen organiseren, biedt ook een laag-

drempelige manier om toch met de taal bezig te zijn.”

Talen scheidenConsequent de taal gebruiken in verschillende situaties,

bevordert volgens Nadia de taalbeheersing van uw

kind. “Wanneer je als ouder thuis Nederlands spreekt,

moet je dat blijven volhouden. Ook als je kind in de

andere taal antwoordt. Ga je als ouder mee in de keuze

voor de vreemde taal, dan is dat later moeilijk terug te

draaien.” Er zijn verschillende strategieën om talen

van elkaar te scheiden. “Zo kun je als ouder altijd je

moedertaal blijven spreken. Dit is de één-persoon-één-

taalstrategie. Een andere methode is de één-situatie-één-

taalstrategie. Je spreekt dan als ouders bijvoorbeeld

tijdens het avondeten altijd de ene taal en tijdens het

voorlezen en het naar bed brengen de andere taal.”

Hoe belangrijk het ook is om het Nederlands aandacht

te blijven geven, je moet niet dwangmatig met de

moedertaal omgaan, waarschuwt Nadia. “Af en toe

zelf een woordje uit de andere taal lenen, is echt geen

ramp. En je kinderen verbieden een andere taal te

spreken, werkt niet. Daarom moet je niet overdrijven

en binnen het gezin vooral gewoon spontaan en

natuurlijk met elkaar blijven communiceren.”

‘ IK BEN Op ZOEK VOOR MIjN SlEUTElS’

Een goede basis in de thuistaal is belangrijk voor het aanleren van een vreemde taal

Meer voordelenMeertaligheid heeft meer voordelen, zegt Nadia

Eversteijn. Zij is verbonden aan Babylon, het expertise-

centrum voor studies van de multiculturele samenleving

aan de Universiteit van Tilburg. “Meertalige kinderen

hebben in totaal, dus beide talen samen, vaak een

grotere woordenschat. Die is locatiegebonden: ze

gebruiken thuis bijvoorbeeld meer woorden die met

eten te maken hebben, maar op school meer woorden

die bij aardrijkskunde horen. Daarnaast zijn er

natuurlijk veel woorden die ze in beide talen kennen.

Meer talige kinderen leren gemiddeld ook sneller

technisch lezen en kunnen beter abstraheren. En ze

pakken een vreemde taal die ze op school leren sneller

op.”

WerkwoordvervoegingenAan de andere kant maken meertalige kinderen ook

taalfouten. Nadia onderscheidt drie categorieën. De

eerste zijn de ontwikkelingsfouten. Die maken eentalige

kinderen ook, bijvoorbeeld met werkwoordvervoegin-

gen. Eerst zegt het kind correct ‘ik loop’ en ‘ik liep’.

Vervolgens ontdekt het onbewust de algemene regel

voor het vormen van de verleden tijd en gaat ‘ik loopte’

zeggen. De tweede is de transferfout. Hierbij kopieert

het kind de elementen van de sterkste taal letterlijk

naar het Nederlands. Het vertaalt bijvoorbeeld ‘I am

looking for my keys’ naar ‘Ik ben op zoek voor mijn

sleutels’. Ook de verkeerde volgorde van lidwoord en

bijvoeglijk naamwoord valt in deze categorie. Een derde

soort fouten ontstaat door een te gering taalaanbod.

Dit zijn vaak de kleine ‘de’- en ‘het’-foutjes. Woordge-

slacht moet je uit je hoofd weten en dat is lastig als je

weinig Nederlands hoort, praat of leest.”

ThuisNederlands onderwijs in het buitenland is belangrijk om

de moedertaal te behouden, maar het onderwijs kan niet

zonder de medewerking van de ouders. Een goede basis

in de thuistaal is namelijk belangrijk voor het aanleren


aaNSlUITING Op HET NEDERlaNDS ONDERWIjS BIj TERUGKEER


Kunt u het moment van terugkeer plannen, dan is het

slim om rekening te houden met het beste instroom-

moment in het Nederlands onderwijs. In Nederland

oriënteren ouders en kinderen zich al vanaf het eind

van groep 7 op scholen in het voortgezet onderwijs.

De kinderen maken de entreetoets en bezoeken open

dagen. Vervolgens maken de meeste scholen in groep 8

de Cito-toets, waarmee hun niveau wordt bepaald.

Op veel middelbare scholen worden kinderen pas

toegelaten nadat zij een dergelijke toets hebben

afgelegd. Let op: sommige scholen voor voortgezet

onderwijs laten maar een beperkt aantal leerlingen

toe, dus schrijf uw kind op tijd in bij terugkeer.

De instroom in het voortgezet onderwijs verloopt

het gemakkelijkst tot en met de derde klas.

Vanaf de vierde klas (tweede fase) krijgen

leerlingen te maken met de profiel-

keuze en wordt er al getoetst voor

het eindexamen. Een overstap in deze

periode kan hierdoor moeizamer

verlopen.

Studeren in NederlandWanneer uw kind later voor korte of langere tijd in

Nederland wil gaan studeren, is het belangrijk dat u

weet welke diploma’s toegang geven tot het hoger

onderwijs. Het hoger onderwijs in Nederland en

Vlaanderen is in principe toegankelijk voor:

• studenten met het Nederlandse diploma

(Staatsexamen);

• studenten met een relevant Europees diploma;

• studenten met een Internationaal Baccalaureaat-

diploma die zijn geslaagd voor het vak Nederlands

A1 higher, A1 standard of A2 higher;

• studenten met een Europees Baccalaureaat-diploma.

Bij de aanmelding voor een hbo-school of universiteit

in Nederland laten deze onderwijsinstellingen de

waarde van het diploma vaststellen. Vaak vragen

universiteiten de student om een taaltest af te leggen.

Hierbij bestaan verschillende mogelijkheden om een

vrijstelling te krijgen, vooral als uw kind een van

bovenstaande diploma’s bezit.

Meer informatie over de diploma’s waarmee het hoger

onderwijs in Nederland en Vlaanderen toegankelijk is,

vindt u op www.stichtingnob.nl.

Het lijkt gek om over na te denken: een terugkeer naar Nederland, terwijl

u nog moet vertrekken. Toch is het niet denkbeeldig dat u ooit, gepland of

ongepland, weer in Nederland neerstrijkt. Bijvoorbeeld omdat uw kinderen

ervoor kiezen om in Nederland te gaan studeren. De juiste keuzes tijdens

uw verblijf in het buitenland, kunnen zorgen voor een goede aansluiting op

het Nederlands onderwijs bij terugkeer.


Naam: Christiaan Sheriff Leeftijd: 21

Nationaliteit: Nederlands/Thais

Nationaliteit ouders: Nederlands

Waar gewoond: Tanzania (1 jaar) en Ghana (12 jaar)

Huidige studie: International Stream Hotel Management aan het

Mondriaan College in Den Haag

Je hebt jarenlang in het buitenland gewoond, bent er naar school gegaan en dan kom je

terug in Nederland. Hoe is dat, wat zijn de leuke en minder leuke kanten en hoe is het

om vervolgens in Nederland te studeren? Christiaan en Sander delen hun ervaringen.

TWEE TERUGGEKEERDE STUDENTEN VERTEllEN

Nederlands te verbeteren, ben ik naar

een particuliere school gegaan.”

Wat vind je het leukste van terug zijn

in Nederland?

“Mijn familie zien. Alles in Nederland

was nieuw voor mij, want ik had er nog

nooit gewoond.”

Wat mis je van waar je vandaan komt?

“Ik heb twaalf jaar in Ghana gewoond,

daar liggen al mijn jeugdherinneringen.

Ik mis de gemeenschap daar, ik ben

opgegroeid met jongens daar die ik nu

niet meer zie. Ik mis de relaxte levens-

instelling en vooral de zon.”

Hoe zie je jouw toekomst?

“Ik zie mijn toekomst met geduld

tegemoet. Ik doe nu een geweldige

studie op het Mondriaan College in

Den Haag en wil daarna verder

studeren. Later zou ik graag een eigen

bedrijf beginnen, bijvoorbeeld een club.

En ik hoop dat er meer aandacht

komt voor mijn stichting Shine Africa

World-EU. Hiermee zet ik mij in voor

aidspatiënten in Afrika door de

samenwerking met Europese landen

te vergroten.”

‘In Ghana ging ik met Nederlandse mensen om’Hoe hield je contact met de Neder-

landse taal en cultuur?

“Mijn ouders vonden het belangrijk dat

ik het Nederlands bijhield. In Ghana ging

ik veel met Nederlandse mensen om.

Daarnaast volgde ik een keer per week

Nederlandse taal- en cultuurles.”

Waarom ben je teruggekomen?

“Ik ben naar Nederland gegaan omdat

ik iets nieuws wilde beginnen.”

Kon je makkelijk doorstromen in het

Nederlandse onderwijs?

“Het kostte mij wel wat moeite om de

taal goed te beheersen. Om mijn

Typisch Nederlands?Een kroket! “Lekker. Ik eet

minstens een kroket per week.”

Gouden tip: “Mijn tip voor

jongeren in het buitenland is: live

life, achieve your goals, what you

can achieve, you can believe. Je

kunt heel veel leren van mensen

uit een andere cultuur en

omgeving.”


Naam: Sander Willem Verburg Leeftijd: 22 jaar

Nationaliteit: Nederlands

Nationaliteit ouders: Nederlands

Waar gewoond: Van 1988 tot 2005 in Arapoti in Brazilië, van 2005

tot augustus 2010 in Curitiba in Brazilië en nu in Utrecht

Huidige studie: Geodesie/Geo-informatica aan de Hogeschool

Utrecht

Waar ter wereld heb jij onderwijs

gevolgd en op welke manier?

“In Brazilië zat ik op de lokale school.

Daarnaast volgde ik elke week Neder-

landse les op een NTC-school.”

Hoe hield je contact met de Neder-

landse taal en cultuur?

“We spraken thuis altijd Nederlands en

er was in Brazilië een Nederlandse

kolonie, met een kerkdienst op zondag

en allerlei activiteiten als Sinterklaas en

een Zeskamp. Op de NTC-school volgde

ik Nederlandse taal- en cultuurlessen.”

Waarom ben je teruggekomen?

“Ik ben niet teruggekomen. Ik heb hier

nooit eerder gewoond, we kwamen

alleen op vakantie. In Brazilië was ik net

afgestudeerd in Milieukunde en ik wilde

verder studeren, maar ook naar Neder-

land gaan. Samen met mijn moeder heb ik

de mogelijkheden bekeken.”

Wat mis je van waar je vandaan komt?

“Ik mis mijn familie natuurlijk, zeker mijn

nichtje die net begon te praten toen ik

wegging. Mijn vrienden mis ik ook, het

klimaat en het landschap. Al is het hier in

Nederland weer anders mooi.”

Kon je makkelijk doorstromen in het

Nederlandse onderwijs?

“Ja, het is me meegevallen. Ik heb nog

wel een beetje moeite met de taal, maar

de vakken kan ik makkelijk volgen. De

eerste ronde tentamens zit er net op en

ik heb allemaal voldoendes.”

Wat vind je het leukste van in

Nederland zijn?

“Dat ik dichtbij de familie van mijn

moeder ben. Ik ga bijvoorbeeld naar

mijn oma in Almelo en pas zat ik nog

in Friesland bij familie. Met mijn OV-

studentenkaart reis ik door heel

Nederland.”

Hoe zie je jouw toekomst?

“Geen idee. Het is nog te vroeg om te

zeggen of ik hier blijf. In mijn derde

studiejaar moet ik stagelopen en dat wil

ik in een ander land doen. Misschien

Nieuw-Zeeland of Australië. Ik heb nog

geen verkering, dus ik ben nog helemaal

vrij om te gaan en staan waar ik wil.”

TWEE TERUGGEKEERDE STUDENTEN VERTEllEN‘Vakken kan ik allemaal goed volgen’

Typisch Nederlands?Hyves: “Ik heb een account om

mijn nieuwe vrienden te vinden.

Met mijn Braziliaanse vrienden zit

ik op Orkut.”

Gouden tip: “Wees altijd

nieuwsgierig, vraag het altijd als

je iets niet begrijpt en houd je niet

vast aan dingen die in Nederland

zijn gebleven.”


Hoe werkt het?• Ga naar www.stichtingnob.nl/scholenzoeker.

• Klik in de wereldkaart op de plek waar u gaat wonen.

• Wilt u in- en uitzoomen of naar een andere plek navigeren,

gebruik dan de witte pijltjes links op de kaart.

• Elke school wordt weergegeven met een vlaggetje. Klik op het

vlaggetje voor meer informatie en contactgegevens.

• Wilt u filteren op een specifieke onderwijsvorm, vink dan rechts

van de kaart de betreffende onderwijsvorm(en) aan.

Uw kind kan ook Nederlands onderwijs volgen via een van de drie

aangesloten organisaties voor afstandsonderwijs: Wereldschool,

Edufax en Stichting IBID. Ook hun contactgegevens vindt u in de

‘Scholenzoeker’.

Op zoek naar Nederlands onderwijs in het buitenland?

U VINDT HET VIa DE NOB SCHOlENZOEKER!

Tip: U kunt ook zoeken op

school-, land- of plaatsnaam via de zoekfunctie


Tien jaar lang verbleven zij, met onderbrekingen wegens etnische onlusten en burger-

oorlog, in Zaïre. In de dorpjes waar het gezin woonde, was geen Nederlandse school.

Remke: “Om onze kinderen toch Nederlands onderwijs te laten volgen, gaf ik hen zelf

les met de IVIO-pakketten van de Wereldschool. Toen ze alle drie tegelijk toe waren

aan onderwijs, vereiste dat een strikte planning. Met de duidelijke methoden voor het

basisonderwijs kon ik ze alle vakken geven die ook in Nederland werden onderwezen.”

AansluitenToen het gezin voor het eerst terugkeerde en de kinderen in Nederland naar school

gingen, konden zij zich makkelijk aansluiten. “Groot voordeel was dat we thuis altijd

Nederlands met elkaar hebben gesproken.” In 1999 verhuisden ze naar Mozambique.

“Daar volgden Jelte en Minke de middelbare school op afstand, de jongste het basis-

onderwijs. Terug in Nederland in 2004 bleek het afstandsonderwijs weer goed aan te

sluiten op het Nederlands onderwijs. Wel werd ons duidelijk dat onderwijs op afstand

veel discipline van het kind zelf vraagt. Zo kon Jelte makkelijk doorstromen in het vwo,

maar moest Minke de tweede klas van de havo overdoen.”

IB-programmaIn 2005 verhuisden ze naar Phnom-Penh, Cambodja. “Daar konden de kinderen naar de

internationale school. Jelte volgde Nederlands op afstand met het IB-programma. Onze

dochters volgden naast het Engelstalige dagonderwijs een aantal uur per week NTC-

lessen. Zo bleven ze toch verbonden aan Nederland.” Dat bleek ook nodig, want in 2007

keerde het gezin terug. “Jelte studeert Technische Natuurkunde aan de TU Delft. Minke

behaalde het IB-diploma aan de internationale school in Rotterdam en studeert Culturele

Antropologie in Leiden. Margreet zit op de havo. Alleen zij ervaart dat het Nederlands

onderwijs anders is. Ze moet hier veel meer stampen en is er minder ruimte voor

creativiteit.”

Met hun zoon Jelte van een half jaar oud gingen Remke (52) en Roelof (48)

van Til in 1989 in het toenmalige Zaïre (nu Congo-Kinshasa) werken voor

de christelijke ontwikkelingsorganisatie TEAR Fund. Ze kregen er twee

dochters: Minke (19, rechts op de foto met vriend Harry) en Margreet (17).

Tijdens een avontuurlijk leven van afwisselend wonen in Nederland en

buitenland volgden de kinderen altijd Nederlands onderwijs.

GROETEN UIT...

Nederland

Typisch Nederlands:Schaatsen! “Sinds ik in

Nederland ben, sta ik weer

elk week op de schaatsen.”

Gouden Tip: “Zorg dat je als werkende

ouder dubbel zoveel

beschikbaar bent voor je

kinderen en blijf als gezin

altijd Nederlands met

elkaar spreken.”

Ouders gaven zelf les

‘ NEDERLANDS ONDERWIJS OP AFSTAND VRAAGT OM DISCIPLINE’


• Spreek thuis zoveel mogelijk Neder-

lands. Maak duidelijke afspraken over

wanneer welke gezinsleden Nederlands

spreken.

• Geef uw kinderen het goede voorbeeld

door volledig Nederlands te spreken

met complete zinnen en zonder al te

veel buitenlandse termen.

Tips om de Nederlandse taal en cultuur bij te houden

• Probeer te regelen dat de kinderen

ieder jaar en paar weken in Nederland

kunnen logeren, hun taalontwikkeling

maakt daardoor vaak een enorme

sprong.

• Vertel kinderen verhalen over hoe het

in Nederland is, bijvoorbeeld over

feestdagen, het openbaar vervoer en

omgangsnormen. Maak daar ervarings-

momenten van.

• Speel samen Nederlandse spelletjes

waarin taal en belangrijke rol speelt,

zoals Triviant of Scrabble.

• Stimuleer uw kinderen om Nederlandse

media te gebruiken:


Het is van het grootste belang om naast het

Nederlands onderwijs aandacht te blijven

besteden aan de Nederlandse taal en cultuur.

Met de onderstaande tips kunt u de Nederlandse

taal- en cultuurontwikkeling van uw kind op een

leuke en speelse manier stimuleren!

MEDIaTIpS

leuke websites!

www.nijntje.nl (0 t/m 4 jaar)

www.zappelin.nl (0 t/m 5 jaar)

www.sesamstraat.nl (0 t/m 5 jaar)

kids.kennisnet.nl (vanaf 4 jaar)

www.schooltv.nl/hbb (vanaf 4 jaar)

www.zapp.nl (6 t/m 12 jaar)

www.startpagina.nl/kids (6 t/m 12 jaar)

www.kidsweekjunior.nl (6 t/m 12 jaar)

www.wereldkids.nl (9 t/m 13 jaar)

www.jeugdjournaal.nl (10 t/m 14 jaar)

www.7days.nl (vanaf 12 jaar)

www.wikipedia.nl (vanaf 12 jaar)

www.leerlingen.com (vanaf 14 jaar)

www.uitzendinggemist.nl (alle leeftijden)

–› lees boeken en tijdschriften;

–› bekijk populaire kinderen jeugd-

televisie programma’s (bijvoorbeeld

via internet of dvd);

–› bezoek Nederlandse websites;

–› chat en e-mail in het Nederlands;

–› luister naar en zing Nederlands-

talige liedjes.

Onze mannen in China

Nederlands onderwijs in het buitenland houdt kinderen aangesloten. Waar ze vandaag ook zijn en morgen naartoe gaan. Door voor Nederlands onderwijs te kiezen, verzekert u uw kind(eren) bij een eventuele terugkeer van een goede aansluiting op het Nederlandse schoolsysteem.

Van Australië tot Suriname en van Spanje tot Vietnam, Nederlands onderwijs is wereldwijd mogelijk. Op dit

moment volgen ruim 13.500 leerlingen van 4 t/m 18 jaar Nederlands onderwijs in het buitenland. Zij doen dat

via een volledig Nederlandse school, een Europese school of als aanvulling op of onderdeel van de lokale of

internationale school. Ook onderwijs op afstand is mogelijk. De Nederlandse Inspectie van het Onderwijs ziet

toe op de kwaliteit van het onderwijs.

Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland ondersteunt het Nederlands onderwijs in het buitenland. Dit

doen wij sinds 1980 in opdracht van het ministerie van OCW. Ouders die van plan zijn om naar het buitenland

te vertrekken informeren wij graag over de mogelijkheden voor Nederlands onderwijs wereldwijd. Kijk op onze

website voor meer informatie.

www.stichtingnob.nl

100442-2 SNOB - Ouderadv Mannen in China.indd 1 7-1-11 13:04

NEDERLANDS ONDERWIJS WERELDWIJD · lands onderwijs niet het eerste wat in u opkomt. Toch is het...

Documents

Transcript of NEDERLANDS ONDERWIJS WERELDWIJD · lands onderwijs niet het eerste wat in u opkomt. Toch is het...