Natuureiland Texel 2 2011

NATUUREILAND TEXELGratis uitgave van Nationaal Park Duinen van Texel

JULI - D

ECEM

BER

2011

MET ONKRUIDRECEPTZEVENBLADPESTO

DE ZILTE SMAKEN VAN DE KWELDER

VOOR DE KINDEREN:

MINI-ZEEHONDENPOSTER

INTERVIEW:

IMKER MIES DE WILDE

Met de enige Texelse Natuur-

Activiteitenkalender

ETEN EN GEGETEN WORDEN

2 NATUUREILAND TEXEL

Natuureiland Texel is een uitgave

van Nationaal Park Duinen van

Texel i.s.m. Ecomare, VVV Texel,

Staatsbosbeheer, Gemeente Texel,

Natuurmonu menten en

Hoogheemraadschap Hollands

Noorderkwartier

Eten en gegeten worden 3, Tafeltje-dek-je in De Muy 5, Torenvalken bidden voor

hun eten 6, Nieuws uit het Nationaal Park 7, Het Licht van Troost 8,

Nieuws uit Ecomare 10, Het mysterie van de eendenkooi 11, Eten uit de natuur 12,

Beheren is kiezen 12, Natura 2000 14, Kinderwandeling over de Hoge Berg 15,

De Achtbunder 16, Bacteriën knappen het vuile werk op 17, Rondom de natuur 18,

Excursies 21, Activiteiten voor ouders en kinderen 22, Kleurplaat 23,

Activiteitenkalender 24, Meer natuurinformatie 27,

Fotowedstrijd 28, Zeehondenposter 29, Natuurgebieden op Texel 31,

20 Nationale Parken 32

& verder

Vlinders en bramen

4

Interview:Mies de Wilde is imker;een spannend vak

9

Zevenblad: vergeten groenteuit het plantsoen

13

Redactie: Annette Barhorst, Linda Dinkelman, Carla Kersbergen, Daphna Lavy, Enit Scholtens, Petra Schut, Erik van der Spek, Loran Tinga,Wiepke Toxopeus

Bladmanagement:Anja Roubos, Petra Schut

Eindredactie: Johan Bos

Vormgeving & productie:Pieter de Jong, Bos - Tekst inUitvoering

Teksten:Redactie, Adriaan en Sytske Dijksen,Arthur Oosterbaan, Ariën Slagt, e.a.

Illustraties: Sytske Dijksen

Foto’s: Sytske en Adriaan Dijksen, Salko deWolf (archief Ecomare en Foto Fitis),Eckard Boot en Eric Menkveld(Natuurmonumenten), Erik van derSpek (SBB), Pieter de Vries, WiepkeToxopeus, VVV Texel, archief NPDuinen van Texel, Peter van de Wolf,collectie Ecomare, Eva Mondeel, Jacobvan Kraaikamp, Olivier Schilling, TexelImages, Ariën Slagt (gemeente Texel),Ton Zegers (SBB), Arco de Graaf(Ecomare), Lisette Tuinsma, RenéPop, Ingrid de Porto en Oscar Bos(Ecomare), Ben Krause, PatrickPiersma, Jaco Spek (Ecomare), Ruth de Ruwe

Druk: Finesse Druk BV, Heerhugowaard

Oplage: 60.000 exemplaren

Reacties: Nationaal Park Duinen van TexelRuijslaan 92, 1796 AZ De KoogTel. 0222 - 31 74 58e-mail: [email protected]: www.npduinenvantexel.nl

Wat eet een zeehond?

10

Colofon In dit nummer

NATUUREILAND TEXEL 3

Eten en gegeten wordenOp een wilgenblad zitten tientallen bladluizen zich te goed te doen aan het zoete plantensap.

Een jonge pimpelmees, pas uit het nest, eet de bladluizen gretig op. In minder dan geen tijd

flitst een sperwer langs de wilg en de pimpelmees is klaar om opgegeten te worden.

Zulke gebeurtenissen komen erg veel voor in de natuur.

Elke diersoort heeft in de natuurzijn eigen taak. Een van die takenkan zijn tot voedsel dienen voorandere dieren. Zelf eten om teoverleven, gegeten worden zodatandere dieren kunnen overleven...Sommige dieren worden niet doorandere gegeten. Zij staan aan de

top van de voedselketen. Maar datbetekent niet dat ze nooit totvoedsel zullen dienen. Als zedoodgaan, worden ze toch doorallerlei dieren, schimmels en bac-teriën verwerkt en afgebroken. Opdie manier komt het oorspronkelij-ke materiaal, de planten, opnieuwbeschikbaar voor andere plantenen dieren.Inderdaad, een voedselketenbegint bij de planten. De biefstukop je bord is afkomstig van eenrund dat gras eet. De sperwerjaagt op koolmezen, die zelf rup-sen vangen die van beukenblade-ren aan het eten zijn. Die groene planten, die aan debasis liggen van elke voedselketen,noemen we de producenten. Dedieren die van deze planten eten,de planteneters dus, noemen wede consumenten van de eersteorde. De vleeseters eten op hun

beurt de planteneters, en daaromworden ze de consumenten vande tweede orde genoemd. Dierendie andere vleeseters eten, zijnconsumenten van de derde orde.Wanneer het dier dat bovenaan devoedselketen staat sterft, wordthet ‘opgeruimd’ door aaseters,schimmels en bacteriën. Zij wor-den opruimers genoemd.

Voedselweb Omdat veel dieren verschillendediersoorten tot prooi nemen enzelf ook door verschillende dier-soorten worden opgegeten, wordter vaak gesproken over een voed-selweb of voedselnetwerk in plaatsvan over een voedselketen. Zo’n voedselweb kan erg groot eningewikkeld zijn. Niet alleen vind

je er planteneters en diereneters,maar ook nog eens alleseters,zoals de mens, die uiteindelijk ookweer eet en wordt gegeten!

Petra Schut Coördinator Communicatie & EducatieNationaal Park Duinen van Texel

VOORWOORD

Niemand is veilig

Kunt u een sappige zwartebraam aan de struik latenhangen? De meeste mensenniet. Tenzij iemand anders alaan de vrucht heeft geknab-beld natuurlijk. Want bra-men worden niet alleen door ons gegeten; dieren lustenze ook. En niet alleen devruchten.

Bramenbloesem is rijk aan nectaren honing. Allerlei dagen ooknachtvlinders halen er hun voedseluit. Het bramen- en het frambo-

zenvlindertje zijn zelfs helemaalvan bramen en frambozen afhan-kelijk. Op en ook in de bladerenknagen rupsen en insectenlarven.Die worden op hun beurt weergegeten door andere insecten envogels. Wanneer de bramen rijp zijn,weten ook de insecten ze te vin-den. Gehakkelde aurelia’s drinkenhet sap van halfrotte vruchten. En

dan de vogels! Met tientallen tege-lijk kunnen ze in de trektijd aanval-len op de struiken. Ze hebben deenergie- en vitaminerijke vruchten

hard nodig om krachten op tedoen voor de trek naar het zuiden.Daarom is het goed om niet allebramen te plukken; de vogels heb-ben ze harder nodig dan mensen.

Vuurvlindertje op braam

Kleine parelmoervlinder op braam


Gehakkelde aurelia op braam

Vitaminebommetjes


De Bertusnol is een hoogduin ten noorden van DeKoog. Als u de trap op klimt,kunt u het gebied van DeMuy goed overzien. Dan valtop hoe gevarieerd de duinenhier zijn.

Over de vlakke Nederlanden heb-ben we het nu even niet. We kijkennaar de steile duinhellingen en hetdaar middenin gelegen duinmeer.

In het zuiden, bij de Duivekelder,is het duin kaal. Er groeit alleenmaar kort gras en korstmos. Rondde Muyplas in het noorden zijn dehellingen juist bedekt met bijnaondoordringbaar struikgewas. Inde nazomer mag je er van de

paden af om bramen te plukken.Maar op de meeste plaatsen laatje dat wel uit je hoofd: het is geenpretje vast te zitten in de doornsvan bramen en duindoorns!

OvervloedDe trekvogels hebben in deze wildernis het rijk alleen. Zij vreten zich vol aan bramen,duindoornbessen, vlierbessen enrozenbottels. In de kale gedeelteswemelt het van de konijnen. Talloze zangvogels broeden in debosjes en in de weilanden in deomgeving broeden weidevogels. De Muyplas is rijk aan waterplan-ten en -dieren. Woelmuizen scharrelen tussen deheide en overal zoemen insecten.Daarboven zweven roofvogels.Met zoveel variatie is er voor al die dieren genoeg te eten!

De Bertusnol ligt aan de blauwe wandelroute ten noorden van De Koog

Tafeltje-dek-je in De Muy

Muyplas


Gek op muizenTorenvalken bidden voor hun eten

De meest opvallende roofvo-gels in de duinen zijn waar-schijnlijk de kiekendieven. Met hun lange vleugels vliegenze laag en traag in schomme-lende vlucht boven het gebied,op zoek naar prooi. Maar min-stens zo opvallend is de veelkleinere torenvalk.

Torenvalken vallen vooral op door-dat ze ‘bidden’: op zoek naar prooistaan ze - snel met de vleugelsklappend - stil in de lucht, balance-rend in de wind. Daarbij zoeken zenauwkeurig de bodem af op ietseetbaars. Vogelaars hebben datgedrag bidden genoemd omdat devogels hun eten nog moetenbemachtigen.

LievelingshapjeHun voedsel bestaat uit alles watklein is en op de bodem of vlakdaarboven beweegt. Sprinkhanen,vlinders, kevers, onhandige jongevogeltjes, zelfs regenwormen dieeven boven de grond komen –alles pakken ze. Het meest verzotzijn deze valkjes echter op mui-zen. Dat is verreweg het belang-rijkste voedsel.

Zoeken naareen muis in deduinenNatuurlijk is hetniet gemakkelijkeen muis op tesporen in het dich-te gras of de wir-war van heideplan-ten. Daarom staanze stil in de lucht om de omgeving af te speuren. Dat lijkt ons misschien nog eenonmogelijke opgave; wanneer zien

wij nu eenmuis in deduinen? Jekunt dehele dagwel stil-staan zon-der er eente zien. Bedenk

echter dat vogels veel betere ogenhebben dan mensen. Zij zienbovendien veel meer kleuren danwij. Met name in het ultraviolettedeel van het kleurenspectrum. En dat komt goed uit.

Zichtbare geursporenMuizen maken net zoals hondenen andere zoogdieren geursporenvan urine en uitwerpselen langshun vaste weggetjes. Die geurspo-ren weerkaatsen het ultraviolettelicht en dat wordt door de valkengezien. Als ze bidden zien ze demuizenpaadjes oplichten zoals jevanuit een politiehelikopter bijdonker de snelwegen vanuit delucht ziet. Daarmee wordt hetopsporen van de prooi een stukgemakkelijker!

Torenvalkmannetje, klaar om te duiken

Bosmuis


NIEUWS UIT HET NATIONAAL PARK

Texel hebben gevolgd, vertellenenthousiast over hun band met debijzondere natuur van het park enverklappen hun favoriete plekjes. De koks werken veel met Texelseproducten, die vaak ook in hetNationaal Park voorkomen. Samen met de Texelse kook-boekenschrijf-ster Annettevan Ruiten -burg geven zeeen groot aan-tal van hunlekkerste

recepten prijs. Fotografe Ruth deRuwe zorgde voor de schitterendefoto’s.‘Te gast in het park’ kost € 14,95 en is onder meer verkrijgbaar bijEcomare en VVV Texel.

Nationaal Park Duinen van Texel telt inmiddels de meeste gastheren en -vrouwen van alle NederlandseNationale Parken. Dit voorjaar sloten opnieuw 21 Texelaars de cursus gastheerschap met goed gevolgaf. Er zijn nu vijf cursussen gegeven aan ongeveer honderd deelnemers.

Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer verzorgen ook een onderdeel in deze cursus. De deelnemers en de organisatie zijn enthousiast. Het belang van de samenwerking tussen de ondernemers en het Nationaal Parkwordt door de grote belangstelling onderschreven. De meeste gastvrouwen en -heren zijn logiesverstrekkers, maar ook restauranthouders en een buschauffeur zijn inmiddels in het bezit van het certificaat en een gevelbordje.Door jaarlijkse themamiddagen blijven zij goed betrokken bij het Nationaal Park.

Honderdgastheren

Recepten geïnspireerd door de Texelse natuur

Voor kinderen:

Natuur Doeboek Voor kinderen is er nu het Natuur Doeboek overNationaal Park Duinen van Texel. Leo Lepelaar leidt jerond in het Nationaal Park langs allerlei opdrachten.Het is een echt knutselboek met een kleurplaat, puz-zels, zelf een kijkdoos maken, doekaarten, plaatjes enverhaaltjes over planten en dieren uit het NationaalPark, en nog veel meer.

Test jezelf!Er wordt bijvoorbeeld uitgelegd hoe je in het mooienatuurgebied De Slufter zelf parfum kunt maken vanplantjes die lekker ruiken. Ben je een echte vogelken-ner? Weet je dan ook hoe het jong van een ransuileruit ziet? Of het jong van een stormmeeuw? Testjezelf!Heb je weleens een lepelaar goed bekeken? Als je weethoe hij eruit ziet, kun je een trekpop van een lepelaarmaken!

Hoe dat precies werkt, lees je allemaal in het NatuurDoeboek. Het is te koop bij Ecomare voor € 4,95.

Een bijzonder mooi kookboek, zokun je ‘Te gast in het park’ welnoemen. Texelaars uit met namede horeca, die de gastheercursusvan Nationaal Park Duinen van


Veel van deze bakens zijn in deloop van de tijd opgeruimd. Watoverbleef zijn namen op de kaart,zoals Kapenol en Kapenrichel. Desteng van de Stengweg in Eierlandwerd afgebroken toen de vuurtorenin 1864 klaar was. Er staat nog eenmonumentje op het duin, tegen-over camping De Robbenjager.Maar op andere plaatsen staat nunog steeds een baken. Op een duinbij De Koog staat zelfs al een kaapsinds 1600!

Hendrik TroostTexels beroemdste baken, het Lichtvan Troost, staat sinds 1872 bij deMokbaai op Schilbolsnol. Het heefteen sterk tot de verbeelding spre-kende naam, maar is heel gewoongenoemd naar Hendrik Troost, die

vanaf 1912 beheerder was namensRijkswaterstaat. Later namen zijnzoons dat beheer over. Een toneel-stuk en een Texels bier zijn naar ditbaken genoemd.

Rood lichtHet Licht van Troost is een zoge-naamd sectorlicht. Dat betekent datje eerst geel licht ziet als je er langsvaart, en dan achtereenvolgensgroen, rood, groen en weer geellicht. Op de plaats waar je roodlicht ziet, mag je niet met een schipvoor anker gaan. Dat is vanwege deleidingen die daar over de zeebo-dem naar Den Helder lopen. Het Licht van Troost is in 1977 vervangen. Het oude licht isbewaard gebleven en te zien bijJuttersmuseum Flora.

GEBOUWEN IN HET NATIONAAL PARK

Het licht van TroostEen monumentje herinnert nog aande steng die hier vroeger stond. Ditbaken diende – voordat de bouwvan de vuurtoren begon – als oriën-tatiepunt voor de scheepvaart in degevaarlijke wateren rond de noord-punt van Texel.

In de duinen van Texel hebben op allerlei plaatsen bakens,

kapen en stengen gestaan. Die waren bedoeld als oriëntatie-

punten voor de scheepvaart.


Mies de Wilde is oud-leraresbiologie en houdt al vanaf1984 bijen. Ze is tien jaarvoorzitter geweest van deNederlandse Bijenverenigingafdeling Texel. Er zijn mo -men teel ongeveer vijftienimkers op het eiland.

,,In maart beginnen de bijen tevliegen’’, vertelt Mies de Wilde.,,Tot juni blijven de vijf kasten inmijn tuin aan de Hoornderweg,tussen Den Burg en Den Hoorn.Dan maken de bijen bloemenho-ning. In juli breng ik ze naar De Slufter voor de lamsoorhoning.In augustus gaan ze de hei op, bij De Bollekamer. Daarna komenze weer thuis.’’ Na elke stand-plaats slingert De Wilde honing,dus drie keer per jaar. Dat leverttot honderd potjes op. Te veel om

allemaal zelf op te eten. De restwordt door de bijenhoudster weg-gegeven of verkocht.

Veel werk,,Heidehoning is taai, dat slingertlastig!’’, aldus De Wilde. Er moetflink wat werk worden gedaan voorde imkerij: ,,Kasten maken en ver-ven, raten inbrengen, varroamijtenbestrijden met mierenzuur,schoon maken in het voorjaar. Je moet elke twee weken kijken.

Dan kun je bijvoorbeeld voorko-men dat een bijenvolk gaat zwer-men. Vooral in mei en juni moetje daarvoor oppassen.’’

NatuurgebiedenStaatsbosbeheer geeft aan waar dekasten mogen staan en wanneer.,,Ze willen niet te veel bijenkastenhebben, vanwege concurrentiemet wilde bijen en andere insec-ten. Het effect van honingbijen innatuurgebieden is niet helemaalduidelijk.’’

Bijen houden op een eilandHet bijenseizoen begint op Texellater dan in de rest van Nederlanden gaat langer door. ,,Dat komtdoordat de zee koud is in hetvoorjaar en warm in het najaar.Het voordeel van bijen houden opeen eiland is dat bijenziektes nietmeteen overslaan. Uiteindelijkkomen die wel, maar tegen die tijdweet je vaak wat je eraan kuntdoen.’’ Mies de Wilde draagt tij-dens het werk met de bijen

beschermende kleding. Tochwordt zij regelmatig gestoken.,,Maar daar heb ik geen last van’’,zegt zij monter. ,,Ik vind het eenprachtig vak, heel spannend, enhet levert ook nog lekkers op!’’

INTERVIEW

Mies de Wilde aan het werk bij De Bollekamer, waar de bijen heidehoning maken

Ondanks de beschermende kledingwordt Mies de Wilde regelmatiggestoken

Mies de Wilde is imker

Een spannend vak

Wat eet eenzeehond?Zeehonden eten zo’n 3 tot 8kilo vis per dag. De hoeveel-heid is onder andere afhanke-lijk van de tijd van het jaar.

In de winter verbranden de dierenmeer dan in de zomer dus moetenze extra eten. Doordat de vrouwtjestijdens de zoogperiode enorm afval-len, hebben ze daarna veel calorieënnodig om weer voldoende vet op tebouwen. In de winter en na dezoogperiode eten zeehonden dusveel. Als ze dik en rond zijn en alshet warm weer is, eten ze minder.

Vette visDe hoeveelheid vis die de diereneten, is ook afhankelijk van de voe-dingswaarde van de vis. Van vettevis, zoals haring en makreel, eten zeminder dan van magere soorten alsplatvis.

PoeponderzoekDe zeehondenonderzoekers van hetTexelse onderzoeksinstituut Imareswillen graag weten welke soorten

vis zeehonden eten. Voor dat doelmaken ze gebruik van de gehoor-steentjes van vissen, die onverteerdin de zeehondenpoep terechtko-men. Die gehoorsteentjes zien er bijelke vissoort anders uit. De onderzoekers verzamelen poepvan zeehonden, zoeken de gehoor-steentjes eruit en kunnen zo bepa-len welke vissoorten de zeehondenhebben gegeten. Aan de hand vande grootte van de gehoorsteentjeskunnen ze zelfs de grootte van devis afleiden!

Niet te kleinZeehonden eten bijna alles wat zete pakken kunnen krijgen. Een groot

deel van hun dieet bestaat uit plat-vissen en kabeljauwachtigen. Kleinevisjes eten ze niet of nauwelijks; degemiddelde lengte van de gegetenvissen ligt ruim boven de 10 cm.

Gevoelige snorharenZeehonden vinden de vis met hungevoelige snorharen. Door bijvoor-beeld met hun snorharen over debodem te vegen, schrikken ze deplatvissen op. Deze zwemmen danomhoog en... hap! Ook voelen dezeehonden zwembewegingen vanvissen met hun snorharen. Een handig hulpmiddel in de vaak troe-bele Waddenzee!

Vleermuizen prikkelen de fantasievan mensen al eeuwen. Ze zijnactief in het donker, fladderen oponvoorspelbare wijze in het rond enkunnen in de kleinste spleetjes ver-dwijnen. Sommige Zuid-Amerikaanse soorten drinken ook nog bloed. Kortom, voldoende

ingrediënten om ze een horror -status te geven.

De vleermuizen die op Texel voorko-men, zijn maar klein. Vaste bewonersvan het eiland zijn de laatvlieger, dedwergvleermuis en de ruige dwergvleer-muis. De laatste twee passen opgevou-wen in een lucifersdoosje!

Zien met je orenDe Nederlandse vleermuizen zijn alle-maal insecteneters. Ze sporen vliegen-de insecten op met hun oren. De vleer-muizen zenden een geluidssignaal uiten horen aan de weerkaatsing of en

waar er een prooi vliegt. Deze maniervan ‘zien met je oren’ heet echolocatie.Elke vleermuissoort produceert eeneigen type geluid. Mensen kunnen degeluiden van vleermuizen bijna niethoren. Door het geluid om te vormenmet een zogenaamde bat-detector kan het wel goed hoorbaar gemaaktworden.

VleermuisexcursieWilt u zelf eens met een bat-detectorop zoek naar vleermuizen? Boek daneen vleermuisexcursie bij Ecomare,tijdens de Nacht van de Vleermuisop 27 augustus. De excursie begintom 21.00 uur, als de vleermuizen opjacht gaan naar hun ontbijt.

Vleermuizen op Texel

NIEUWS UIT ECOMARE

Zeehond Bram eet een zeebrasem

Laatvlieger


Eendenkooien zijn geheim-zinnig. Veelal verborgen ennauwelijks bereikbaar wordteen bijzonder oud-Hollandsambacht uitgeoefend in hetkooibos. De geheimzinnig-heid van eendenkooien heeftalles te maken met de rustdie een kooi nodig heeft. Ineen eendenkooi wordennamelijk eenden gelokt engevangen.

Deze vorm van jacht wordt lokjachtgenoemd en is een uniek samen-spel van tamme eenden, de kooi-kerhond en de kooiker zelf. Detamme eenden fungeren als lokeen-den. De kooikerhond wekt met zijnbontgekleurde vacht en kwispelen-de staart de nieuwsgierigheid van

de wilde eenden, waardoor ze devangpijp in zwemmen. Op datmoment laat de kooiker zich zien.

De pijp uitgaanDe wilde eenden schrikken zo vande kooiker dat ze de vangpijp uit-gaan en de fuik in zwemmen, waarze gevangen kunnen worden. Hierkomt de uitdrukking ‘de pijp uit-gaan’ vandaan.

RustgebiedVroeger ving de kooiker eendenalleen voor de slacht. Tegenwoordigworden ze gevangen om ze te kun-nen ringen voor vogelonderzoek.Niet in alle kooien van Natuur -monu menten worden nog actiefeenden gevangen. Toch zorgt denatuurorganisatie ervoor dat hetkooirecht in alle kooien behoudenblijft. Het kooien afpalingsrechthoudt namelijk in dat het gebiedrondom de eendenkooi rustgebiedis. En dat is goed nieuws voor de

vogels, die hier in alle rust kunnenbroeden.

Unieke kans! Bezoek de eendenkooi van SpangEen unieke kans: u kunt nu de een-denkooi van Spang bezoeken.Normaal gesproken is de kooi niettoegankelijk voor publiek, doordathij middenin een rustgebied ligt.Het kooibos kenmerkt het land-schap, in de buurt van de wadden-dijk, onder Oosterend. Een idyllischkooikerhuisje staat pal naast dekooi. Hier krijgt u informatie overhet oeroude kooikeram bacht. Ukunt daarna meegaan met eenrondleiding door de eendenkooi.

Entree: gratisOpeningstijden: elke zaterdag t/m 27 augustus tussen 10.30 uuren 14.30 uur Locatie: zie het kaartje op p.31Meer informatie:www.natuurmonumententexel.nl

Vergeten groente: ZwartmoeskervelEendenkooien zijn vaak al eeuwenoud en daarom groeien er soms bijzon-dere, ‘vergeten’ planten. In 1683 beschreef de befaamde Amsterdamsebotanicus Caspar Commelin hoe hij op Texel verwilderde zwartmoesker-vel tegenkwam. Daarna verdween de plant uit het beeld. Tot hij in 1944op Texel werd herontdekt in de eendenkooi van Spang, waar de groentemaar liefst 260 jaar lang met rust gelaten was. Zwartmoes kervel is dusmet recht een vergeten groente! Zwartmoeskervel smaakt een beetje naarselderij. Enkele Texelaars maken er nog altijd smakelijke stamppottenvan. Zwartmoeskervel heeft groene bladeren en gelige bloemschermen. Als de groente wordt gekookt, worden de bladeren zwart van kleur. Zo komt zwartmoeskervel aan zijn naam.

Het mysterievan de eendenkooi

Zwartmoeskervel

De vangpijp



In de natuur is het eten engegeten worden wat de klokslaat. Planten en dieren etenelkaar, direct of indirect, en zijnzelf weer voedsel voor anderen.Wij doen aan dit eten en gege-ten worden ook mee. Muggenen teken eten regelmatig watvan ons bloed en wij eten uitde natuur in de duinen meestalalleen wat vruchten.

BramenOp Texel worden bramen hetmeest gegeten in de natuurterrei-nen. De bramen zijn er lekker enveel mensen smullen er van. Maarbramen zijn ook van belang voorde vele trekvogels die hier energie

moeten laden om hun tocht naarhet zuiden te kunnen maken.Daarom verdeelt Staatsbosbeheerde overvloed aan bramen. Mensen mogen in september enoktober de bramen plukken langsde wandelpaden. In de reservatenDe Muy en De Bollekamer mag jein die tijd ook buiten de padenbramen plukken. Zo kunnen men-sen en vogels aan hun trekkenkomen.

HoningEen dergelijke regeling is er ookvoor nectar en stuifmeel; belang-rijk voor heel veel soorten insec-ten. Mensen vinden honing ooklekker. Staatsbosbeheer bepaalt

daarom hoeveel bijenvolken deimkers in de duinen mogen zetten.Zo kan deze hobby verantwoordworden uitgeoefend.

Eten uit de natuur

Staatsbosbeheer moet bijhet natuurbeheer in hetNationaal Park steeds keu-zes maken. Doen we niets ofdoen we iets? En als we ietsdoen, hoe doen we dat dan?Elke keuze, ook niets doen,

pakt voor een deel van denatuur positief uit en vooreen ander deel negatief.

Daarbij komt dat er in Nederlandzelden ruimte is om de natuur echthaar gang te laten gaan, zelf voor

grootschaligeafbraak te latenzorgen zodat deontwikkelingweer opnieuwkan beginnen.Staats bos beheerkijkt in de eersteplaats hoe delevensgemeen-schappen, endus de plantenen dieren die inEuropa enNederland hetmeest bedreigd

zijn, zich kunnen handhaven.Natura 2000 en het NederlandseNatuurbeleid geven aan waar wehet zuinigst op moeten zijn. Binnenhet Nationaal Park zijn bijna allelevensgemeenschappen danbelangrijk, dus blijven de te makenkeuzes lastig. Er komen heel veel mensen opbezoek: verblijfstoeristen, dagjes-mensen en Texelaars. Bijna iederestrandbezoeker en elke Ecomare-en golfbaanganger gaat via het ter-rein van Staatsbosbeheer. Sommigehondenuitlaters komen drie keerper dag langs. In totaal gaat het omwel vijf miljoen bezoeken per jaar.Bezoekers storen zich vaak aanmensen die iets anders doen.Daarom geeft Staatsbosbeheerwandelaars, fietsers, ruiters enandere recreanten zoveel mogelijkeen eigen plek.

Beheren is kiezen

Maaien leverde in deze vallei bloemrijke lage begroeiing op.Waar niet gemaaid is, gaat rietruigte over in wilgenbos

Duindoornbessen


ZevenbladVergeten groente uit het plantsoen

Zevenblad is voor tuinliefhebbers een van de meest gehateplanten. Het is een onkruid dat je in een tuin moeilijk of nietkunt uitroeien. Witte worteluitlopers kruipen overal waar jeeen schep in de grond steekt. En als je je omdraait, lijken deblaadjes binnen enkele seconden opnieuw uit de grond van jeborder te komen. De Texelse gemeentemedewerkersschoffelen er honderden kilo’s per jaar van om.

Zevenblad is niet moeilijk te herkennen; in het voorjaar komen de zeven puntige deelblaadjes glimmend de gronduit, om al snel dof te worden. In de zomer kunnen er witte bloemschermen uit tevoorschijn komen, die bij het ont-luiken soms roze lijken. Dit ‘onkruid’ staat best mooi onder een bosbeplanting, zeker als het in bloei staat.

Populair vanaf de Romeinse tijdTegenwoordig wordt deze snelgroeiende plant fel bestreden, maarvroeger werd zevenblad juist op grote schaal gekweekt. Al vanaf deRomeinse tijd is het een gebruiksplant in heel Europa. De bladerenwerden in zwachtels gedaan en zo ingezet tegen jicht en anderegewrichtsaandoeningen. Maar zevenblad was vooral populair omdathij gewoon lekker is!

HeerlijkIn onze streken is het een vergeten groente die u gewoon uit hetplantsoen kunt halen. De jonge bladeren zijn heerlijk in een voor-jaarssoep of fijngesneden rauw door de salade. Ook kunt u de blade-ren koken of stoven als spinazie. Maar misschien is zevenblad welhet lekkerst als pesto. Onder het motto ‘if you can’t beat it, eat it’!

Zevenbladpesto3 volle handen geplukte zevenbladblaadjes1 klein handje bieslook, fijngesneden1 klein handje cashewnoten, fijngehakt1 klein handje geraspte oude kaasFlink wat olijfolieZout naar smaak

Doe alles in de keukenmachine, behalve de olie en het zout. Laat de machine kort draaien en voeg dan al draaiend genoeg olijfolie toe om eensmeuïge massa te maken. Voeg zout toe naarsmaak. Lekker met tomaat op brood!


Gebieden en soorten die opEuropese schaal belangrijk zijn,moeten worden beschermd. Elkland maakt hiervoor zijn eigen plan-nen, waarbij goed wordt gelet oplevensgemeenschappen (habitats)en soorten die voor het behoud bin-

nen Europa extra aandacht verdie-nen. De gebieden in hetWaddengebied hebben veel onder-linge relaties. Daarom is beslotenom de beheersplannen voor denatuurgebieden op de vijf eilanden,de Waddenzee en de Noordzee -kustzone in samenhang op te stellen.

Met Natura 2000 wordt uitvoering gegeven aan afspraken

die de landen binnen Europa hebben gemaakt om waardevolle

natuurgebieden te beschermen. Zoals de Texelse ‘grijze

duinen’ en de bijzondere dieren en planten die hier leven.

Bijzondere Texelse natuurOp Texel gaat het beheersplan zichvooral richten op de gebieden dieop Europese schaal belangrijk zijn:grijze duinen (oude duinen, vaakmet korstmossen), vochtige duin-

valleien, heischrale graslanden enblauwgraslanden (vochtige, soor-tenrijke graslanden, vaak met veelorchideeën). Het beheersplan richtzich op Texel ook op het behoudvan het leefgebied van de noordsewoelmuis, groenknolorchis envogelsoorten als velduil, blauwe kie-kendief, tapuit en lepelaar. Bij dievogels is ook het aantal broedparenbelangrijk; die zijn wel het beste

bewijs dat het leefgebied van goedekwaliteit is, zeker wanneer er jon-gen uitvliegen.

Beheersplan voor TexelTexel heeft te maken met drieNatura 2000-gebieden: Waddenzee,Noordzeekustzone en Duinen enLage Land van Texel. De Duinenvallen grotendeels samen metNatio naal Park Duinen van Texel,en het Lage Land met de natuurter-reinen van Natuurmonumenten.Het beheerplan wordt gemaakt doorde Dienst Landelijk Gebied. Hetmaken van het plan kost meer tijddan in het begin werd gedacht;daardoor heeft het wat vertragingopgelopen. In 2011 kunnen er geluk-kig weer belangrijke stappen wor-den gezet.

Bestaand gebruikHet beheersplan beschrijft debeheersmaatregelen die nodig zijnom de belangrijke natuurwaardente behouden of te ontwikkelen. Eenander belangrijk onderdeel van hetbeheersplan is het beoordelen vanhet bestaande gebruik. Er wordtgekeken of de huidige activiteiten inhet Natura 2000-gebied in strijdzijn met de natuurdoelstellingen.Inmiddels is al duidelijk dat hetmerendeel van de activiteiten geenprobleem vormt. Voor het overigenatuurgebruik wordt gezocht naarschadebeperkende maatregelen.Hiermee kunnen ook deze activitei-

Natuurbescherming op Texel heeft Europese impact

Natura 2000

Knopbies met gevlekte orchis

Groenknolorchis: onopvallend maarheel bijzonder


*) Routes gratis verkrijgbaar bij

VVV en Ecomare

De Hoge Berg tussenOudeschild en Den Burg iseen prachtig wandelgebied.Het is een glooiend land-schap vol typisch Texelseschapen en schapenboeten.Onverharde weggetjes wor-den schilderachtigomzoomd door tuinwallen.Dit zijn traditionele, uit graszoden opgebouwde perceelafscheidingen.

De Kinderwandelroute over deHoge Berg is 1,9 km lang. Hijbrengt u op het hoogste punt vande Hoge Berg. Hier heeft u eenprachtig uitzicht over het eiland.Een stukje verder ligt De Zandkuil,het enige insectenreservaat vanNederland.

U vindt de Kinderwandelroute inde mini-ringband met 4 fietsroutesen 24 wandelingen van VVV Texel.Prijs: € 5,95. Verkrijgbaar in onder

andere de VVV-winkel en de web shop op www.texel.net.

VVV TexelVoor uw boeking en Texel-info:www.texel.net Het meest complete overzicht van accommodaties op Texel Direct online boekenBellen kan ook: 0222 - 31 47 41De leukste cadeaus vindt u in de VVV-winkel: Emmalaan 66, 1791 AV Den Burg

Verken Texel te voet of met de fiets

Er zijn verschillende wandelkaarten van het eiland verkrijg-

baar. VVV Texel heeft de mooiste tochten gebundeld in een

handige mini-ringband met 4 fietsen 24 wandelroutes.

Staatsbosbeheer geeft folders uitmet een overzicht van de wandel -paden in De Dennen, Eierland, De Muy en De Slufter, De Geul en

De Bollekamer, de Hoge Berg,Natuurpad Alloo en Natuurpad De Mient.*

U kunt de folders ter plaatse uit folderbakjes halen of downloaden via www.staatsbosbeheer.nl enwww.npduinenvantexel.nl.

De 5,5 km lange wandelroutesWaalenburg en Noordkaap staan inde folder van Natuurmonumenten.*Agrarische Natuur- en Land schaps -vereniging De Lieuw heeft wandel-paden door het boerenland aange-legd. *

Wandelroutes

Texel bezit maar liefst 135 km fietspad. En met het nieuwe fietsroutenetwerk kunt u heel eenvoudig zelf uw route bepalen. Een fietsroute van 35 km langs de gebieden van Natuurmonumenten staat beschreven in de folder ‘Texel, het Vogeleiland’.*

Nieuw: Fietsknooppunten

Kinderwandelroute over de Hoge Berg

Vroeger was het gebied dat via DeSlufter vol zeewater kan lopen veelgroter. De Achtbunder hoorde daarook bij. Het zoute water werd in deloop der tijd echter steeds verderteruggedrongen en de Achtbunderwerd weiland. Nu wordt er weereen natuurgebied van gemaaktwaar zoet en zout water langzaamin elkaar overgaan. Dit soort zonesis overal langs de kust heel bijzon-der geworden. Rijkswaterstaat enStaatsbosbeheer hadden deBunkervallei en de Groene Hoek aleerder aan De Slufter teruggegeven.

Dit zijn de gebieden bij het parkeer-terrein van Paal 28 en langs hetfietspad door De Slufter. De Grote Vallei aan de noordkantvan de Krimweg blijft apart van De Slufter. Wel wordt het weiland-gedeelte in de toekomst weer natteduinvallei.

PlaggenDe Achtbunder wordt geplagd omde natuur nieuwe kansen te geven.De vrijkomende grond wordt inoverleg met het Waterschapgebruikt om de zeewering die doorde duinen loopt te versterken.

DuikerOm te zorgen dat het zeewater nietonder de weg door kan stromen,komt er een duiker met klep bij de Krimweg. Zoet water uit deEierlandse Duinen kan hier wel naar zee blijven stromen. Het wandelpad wordt plaatselijkopgehoogd, zodat de kans dat deKrimweg overstroomt niet toeneemt.

De Achtbunder maakt binnenkort weer deel uit van De Slufter. In de nazomer van 2011gaan de werkzaamheden van start om van dit weiland ten zuiden van de Krimwegnatuurgebied te maken. U kunt er nu al de grijswitte runderen van het Piemontese raszien lopen, die wellicht voor de begrazing gaan zorgen.

De AchtbunderWeiland wordt zoet-zout natuurgebied

Verwacht op de Achtbunder: strandduizendguldenkruid

PiemonteesDoor de bezuinigingen is het teduur geworden om De Achtbunderdoor Schotse hooglanders te latenbegrazen. Staatsbosbeheer test nu of het graasbeheer ook zonderkosten kan, door de Piemonteserunderen van duinboer Hans Stark. De Piemontees is een Italiaansvleesras. De koeien hebben eenrustig karakter en bevallen vrijgemakkelijk, waardoor ze geschiktlijken voor het leven in dit natuur-gebied.



Het afvalwater dat wij doorde gootsteen en wc spoelen,komt uiteindelijk weerterecht in onze leefomge-ving. Vroeger ging het recht-streeks de sloot in, met allegezondheidsrisico’s vandien. Tegenwoordig willenwe schoon water in de slo-ten, dat ook goed is voor de natuur en de landbouw.Rioolzuiveringsinstallatieszuiveren daarom het afval-water. Met dank aan onzeminuscule ‘vrienden’ de bacteriën!

Slib en schoon waterDe bassins in de rioolzuivering zitten vol bacteriën. Die groeienop de organische stof en stikstof-en fosfaatverbindingen in hetafvalwater en zetten deze stoffenom. Daarvoor hebben de bacteriënveel zuurstof nodig. Die zuurstofwordt in het water geblazen doorzogenaamde beluchters.

De bacteriën vermeerderen zichenorm en vormen een vlokkigemassa in het water. In een nabezinktank zakt dit slibnaar de bodem. Het water datoverblijft, heet effluent en isschoon genoeg om te wordengeloosd op de sloot. Het slibwordt ingedikt en gedroogd enonder andere verwerkt in decementindustrie.

Eén zuivering voor het hele eilandOp Texel waren tot voor kort vijfrioolwaterzuiveringsinstallaties,verspreid over het eiland. Op ditmoment zijn daarvan nog drie ingebruik. HoogheemraadschapHollands Noorderkwartier bouwtnu één moderne zuiveringsinstal-latie voor het hele eiland bijEverstekoog, aan de Pontweg tus-sen Den Burg en De Koog. Deinstallatie is medio 2012 gereed.Vanaf dat moment gaat het afval-water via persleidingenover het eiland naarEverstekoog.De huidige systemenbestaan uit ondiepe openbakken met beluchtingvan bovenaf. De nieuwezuivering is een 6 mdiepe, van boven afgeslo-ten bak waar de beluch-ting van onderaf plaats-vindt. Daardoor is dezuurstof veel langer incontact met de bacteriën.

Rietfilter vergrootBij Everstekoog wordt het schonewater nagezuiverd door een helo-fytenfilter. Dat is een systeem vansloten boordevol rietplanten, waarhet effluent enkele dagen in ver-blijft. Het helofytenfilter zorgtervoor dat het water niet alleenschoon is, maar ook meer waardevoor de natuur heeft. Het bevatmeer zuurstof, minder nitraten enE. colibacteriën, en is helderder.Ook in het helofytenfilter leverenbacteriën een grote bijdrage. Debacteriën die rondom de wortelsvan het riet leven, halen nog eensextra organische stoffen uit hetwater. Omdat straks al het water van heteiland via Everstekoog in hetwatersysteem komt, wordt hethelofytenfilter dit najaar vervangendoor een filter dat tweeënhalf keerzo groot is.

Het gezuiverde water wordt effluentgenoemd

In het zuiveringscircuit zetten miljarden bacteriën organische stoffen om

Bacteriën knappen het vuile werk op

(advertorials)

In de Zelfpluktuin groeien heelveel verschillende zachtfruitsoor-ten en bloemen. Als de gewassenoogstrijp zijn, kunt u zelf bloemenof fruit plukken. Het is ook leukom een wandeling te maken tus-sen de gewassen. Voor kinderen is er een grotezandbak met graafmachines. U kunt een kopje koffie of theedrinken met zelfgebakken taart of

een ijsje eten op het terras of in de kas.Geopend vanaf half meit/m de herfstvakantie,maandag t/m zaterdagvan 9.30 tot 17.30 uur.Toegang gratis.Middellandseweg 4 tussen Den Burg enOudeschild. www.zelfpluktuin.nl

Op Kaasboerderij Wezenspyk leve-ren 80 koeien de melk voor deoverheerlijke Texelse Boerenkaas.De licht verteerbare Echte TexelseSchapenkaas en de Geitenkaasworden op dezelfde traditionelewijze bereid. De koeien wordendoor de melkrobot dag en nachtgemolken wanneer ze dat zelf willen. Bekijk ook het koeienpano-rama. De kaaskraam staat opmaandagochtend op de markt inDen Burg en ’s zomers op de toeristenmarkten op Texel.

Wezenspyk is Bezoekboerderij tijdens openingstijden van de winkel: in de zomerperiode dinsdag t/mzaterdag 9.30-17.00; in de winterperiode (1 november -1 april) dinsdag 13.30-17.00, vrijdag 9.30-17.00, zaterdag 9.30-12.15 uur.

Rondleiding: in de zomerperiodedinsdag en vrijdag 14.00 uur. Injuli/augustus ook donderdag14.00 uur. Groepen op aanvraag.

www.wezenspyk.nl

Kaasboerderij Wezenspyk

Zelfpluktuin

Een tocht met De Vriendschap isaltijd een unieke ervaring. Tijdensde robbentochten zijn de vele zee-honden van het EierlandseGat te zien als ze bij laagwater opde zandbanken liggen te rusten ente zonnen.

Ook tijdens de dagtrip naarVlieland komt De Vriend schapaltijd wel een paar zeehondentegen. Bij aankomst op deVliehors wacht een grote truck depassagiers op om hen over deimmense zandvlakte naar het

Posthuys te brengen. De Vriend schap vaart van eindapril tot eind september, afhanke-lijk van weer en tij. Een robbentocht kost € 9,50 p.p.,€ 6,- voor kinderen van 4 t/m 11jaar en € 1,50 voor kinderen t/m 3jaar. Een retourtje Vlieland is € 22,50 voor volwassenen, € 13,-voor kinderen van 4 t/m 11 jaar en€ 1,50 voor kinderen t/m 3 jaar. Dekaartverkoop is in ‘De Noorman’(tegenover het reddingboothuisvan De Cocksdorp).Voor informatie: tel. 0613 52 47 34of www.waddenveer.nl

Rondom de natuur

Varen met DeVriendschap



(advertorials)Rondom de natuur

In het Vogelinformatiecentrumvindt u alles over vogels kijken opTexel. Marc Plomp en José van derLinde helpen u graag. De vogelex-cursies op woensdagochtend zijngericht op het herkennen vanvogels en hun zang. Het Vogelin -for matiecentrum is dé verrekijker-specialist van Texel en topdealervan Swarovski Optik, Zeiss,Bynolyt en Optiek van Vogel be -scher ming. Door jarenlange erva-

ring in het veld krijgt u deskundigadvies. U kunt de verrekijkers entelescopen in alle rust uitprobe ren.In de winkel vindt u een grote collectie nestkasten, vogelhuisjes,-voer, -dvd’s en natuurboeken, ookvoor kinderen. Openingstijden:maandag tot en met zaterdag van10.00 uur tot 18.00 uur.Kikkertstraat 42, De Cocksdorp, tel. 0222 - 31 62 49, www.vogelinformatiecentrum.nl.

Het sfeervolle Hotel OranjerieMolenbos op de noordpunt vanTexel is omgeven door natuurge-bieden. Deze gastvrije locatievormt een uitstekend vertrekpuntom Texel te ontdekken en beleven.De hotelkamers zijn licht en com-fortabel en hebben een eigen ter-ras of balkon. Als gast geniet je

hier van de rust en ontspanning.Molenbos serveert ook een lekkerelunch of diner. Het restaurantmaakt volop gebruik van echtTexelse producten.Postweg 224-226, 1795 JT De Cocksdorp, tel. 0222 -31 64 76,[email protected]

Hotel Oranjerie Molenbos

Middenin Nationaal Park Duinenvan Texel, op een van de mooisteplekken van kampeerterreinLoodsmansduin, staan elf schitte-rende Mongoolse yurts.Indrukwekkende constructies vanhout, wolvilt en canvas, die eencomfortabel onderkomen bieden,geschikt voor jong en oud. Deronde tenten bezitten een houtendeur en vloer, en een schoorsteen.

Ze zijn sfeervol en compleet inge-richt, en voorzien van een houtgestookt fornuis. Een prachtigeplek om te onthaasten, spelen,ontmoeten en vooral te beleven.Standplaats yurts: CampingLoodsmansduin, Rommelpot 19, 1797 RN Den Hoorn.Voor informatie: tel. 06-30 77 1667 [email protected]

Texel-Yurts: Beleef de verwondering

Tijdens de eendaagse workshop vachtvil-ten maakt u van een afgeschoren schapen-vacht een prachtig gevilt kleed, dat lijkt opeen schapenhuid (‘vegetarische vacht’).We werken met ongewassen, ruwe scha-penwol. Met water en zeep vilten we eenwollen laag op de achterkant van de afge-schoren vacht, waardoor een soort huidontstaat. Het is een dieren milieuvriende-lijk, duurzaam product. Puur, stoer, mooi

enlekker warm. Kosten: € 85,- p.p. incl. basismate-riaal, koffie, thee en fris. Maximaal 5 deelne-mers. Wanneer: op afspraak en op n.t.b. data.Voor informatie: www.rebeccageskus.nl/works-hops, tel. 06-11180504. Kant-en-klare geviltevachten en kleden zijn ook te koop op afspraak.

Workshop vachtvilten

Vogelinformatiecentrum De Verrekieker


Rondom de natuur

Tijdloze kunst in De Eiland Galerij

(advertorials)

Kampeerterrein ’t Woutershok ligtmiddenin Nationaal Park Duinenvan Texel. Natuuractiviteiten zoalseen wandeling door de uitgestrekteduinen en een fietstocht door hetNationaal Park kunt u direct vanafdeze rustige camping ondernemen.’t Wouters hok biedt ruime comfort-plaatsen en schoon, modern sanitairvan vijfsterrenniveau.

Het natuurlijke karakter is typerendvoor de camping. Vanaf ’t Woutershok kunt u diversenatuurexcursies boeken. Het stranden Den Burg liggen op slechts 10minuten fietsen. Voor meer informatie: www.woutershok.nltel. 0222 - 31 30 [email protected]

In en rond De Eiland Galerij is hetop de natuur geïnspireerde werk te zien van schilder Niek Welborenen keramiste Kerstin Edelmann.Hun gezamenlijke presentatie is te zien in de voormalige polder-school van Zuid-Eierland. De hand gevormde keramischeobjecten worden op verrassendewijze tentoongesteld in de orga-nisch vormgegeven tuin. De Eiland Galerij is met tuin en

Historisch Lokaal voor publiekgeopend vanaf het voorjaar t/m de herfst. Entree: € 3,-Woensdag, donderdag, zaterdagen zondag van 10.30 tot 17.00 uuren op afspraak. In de winter -periode geopend in het weekend.

De Eiland Galerij, Postweg 72 - kruising Muyweg -Zuid-Eierland, tel. 0222 - 31 12 14www.eilandgalerij.nl

Welkom op het MaartenhuisAan de rand van het Nationaal Park,langs wandelpad ’t Alloo, ligt hetMaartenhuis; een woon- en werkge-meenschap voor mensen met eenverstandelijke handicap. Juli 2011opent eetwinkel en schenkerij DeWindroos. Op de kaart staan goedekoffie en bijzondere thee, eigentaart en eenvoudige lunchgerechtenvers uit eigen tuin! Onze werk-plaatsproducten, groenten en eierenzijn hier te koop en er is een kunst -uitleen met werk van onze kunste-

naars. Geopend dinsdag t/m zaterdag van 10.00 tot 18.00 uur.Tot en met 6 september is er elkedinsdag van 14.00 tot 16.30 uurmarkt. Met demonstraties hout -graveren, spinnen en weven, rondleiding langs de binnenwerk-plaatsen, wandelen langs moestuin,vlindertuin en boerderijdieren eneen kinderactiviteit. Dinsdags kunt u meedoen met deImkerexcursie met honingproeverij(11.00 en 14.15 uur). Info en reser -

veren: www.bijenraadsel.nl. Adres: Ruijslaan 81, De Koog, tel.0222 - 317682, www.maartenhuis.nl

Landgoed De Bonte BelevenisOp een prachtige locatie, gelegenaan de duinen, zijn een bierbrouwe-rij, papierschepperij, distilleerderij,bakkerij, zeep- en kaarsenmakerijgevestigd. Bezoekers kunnen hierook zelf aan de slag met deAmbacht-Strippenkaart (€ 6,-; reser-veren niet nodig). Buiten zijn boer-derijdieren en een speel- en pick-nickweide. Verder is er een moes-tuin, boomgaardje, kruidentuin en

insectentuin. In de theeschenkerijkunt u genieten van huisgemaakteproducten. Geopend op dinsdag,woensdag, donderdag en zaterdagvan 10.00-17.00 uur. Entree € 5,-(vanaf 3 jaar). Extra openingstijden:zie website. Groepen ook mogelijkbuiten openingstijden/-dagen.Rommelpot 11, Den Hoorn, tel. 0222 - 31 41 80 www.landgoeddebontebelevenis.nl

Kamperen inhet Nationaal Park


Kweldergebied De Schorrenis een van de weinige hoog-watervluchtplaatsen voorvogels in de westelijkeWaddenzee. Tijdens hoogwater rusten er tienduizen-den vogels. Bovendien broe-den er lepelaars.

De Schorren is een waar vogel -paradijs, boordevol voedsel zoalsschelpdieren, pieren, krabben, gar-nalen, kreeftjes, slakjes en vissen.Elke vogel heeft zijn eigen favorie-te voedsel. De wulp heeft eenlange, kromme snavel om zeepie-ren uit de bodem te halen. De kanoet kan per uur wel 2500wadslakjes eten. De rosse gruttoeet gevarieerd: wadpieren, zeedui-zendpoten en nonnetjes.Trekvogels gebruiken De Schorrenom aan te sterken voordat ze aande lange tocht naar Afrika ofSiberië beginnen. Het gebied is afgesloten voorpubliek zodat de vogels niet voort-durend worden verstoord en

opvliegen. Dat kost hen namelijkeen belangrijk deel van hun ener-gie. U kunt er wel met een excur-sie naartoe (zie p.24-25). Op De Schorren groeit een weeldeaan zoutminnende planten zoalszeekraal, zeeaster en lamsoor. Jemag deze smakelijke groenten nietplukken, maar zeekraal is gewoonte koop in de winkel.

In het Texelse bos komen tientallen soorten paddenstoelen voor. Vooral tij-dens een vochtige periode in de herfst zie je ze overal staan, in allerleikleuren en vormen. Ga eens mee met een paddenstoelenexcursie en ont-dek dat de kleinste paddenstoeltjes de mooiste namen hebben. De gidsweet er ook nog allerlei verhalen bij te vertellen. Bijvoorbeeld dat het etenvan Braakrussula direct braken veroorzaakt, maar dat deze paddenstoelniet giftig is. Heel handig als je per ongeluk een hapje hebt genomen vande zeer giftige groene knolamaniet! De gids laat je kijken, ruiken, proevenen voelen. Zie voor data p.25-26.

Paddenstoelenexcursie

Excursies

De Schorren: een waar vogelparadijs

De grootste lepelaarkolonie vanNederland is te vinden in het zui-den van Nationaal Park Duinenvan Texel, in De Geul. Hier broe-den ruim 370 paren van deze bij-zondere vogel, symbool van hetNationaal Park. Tijdens de excursieneemt de boswachter u mee langsde kwelder van de Mokbaai, waar

veel wadvogels zijn te zien. Daarnagaat de tocht door het reservaatDe Geul, langs de Geulvallei metduinmeer en moerasgordel. Het isnauwelijks voor te stellen dat dithonderd jaar geleden nog eenstrandvlakte was net als De Horsnu is. De tocht gaat verder doorsteeds oudere duinen naar de

Moksloot, een gekanaliseerdeduinbeek. Via de vistrappen kun-nen driedoornige stekelbaarsjeshier uit zee naar het binnenwaterkomen om eieren te leggen. Vanaf september vertrekken delepelaars, maar ook dan is eenexcursie in De Geul een belevenis.Voor excursiedata zie p.24-25.

Langs de lepelaarkolonie van De Geul

Excursieleider Arthur Oosterbaan laat een koeienboleet zien, een paddenstoeldie veel voorkomt in De Dennen

Zeekraal

Lepelaars in De Geul


Ontdek de planten en dieren in DeSlufter eens op een anderemanier. In de zomer is de water-temperatuur hoog genoeg om datpootjebadend te doen. Samen metde boswachter vanStaatsbosbeheer kijken wat er inDe Slufter rondzwemt. Een stukjekreekbodem uitspoelen om het

bodemleven te ontdekken. Eenmierennest van binnen bekijken.Genieten van de ruimte en devogels en wat we verder tegenkomen.

Dat kan in juli en augustus elkezondag om 11.00 uur. Aanmelden bij Ecomare of via

Met kinderen deelnemen aan eennatuuractiviteit maakt een bezoekaan Texel extra avontuurlijk!Ecomare en het Nationaal Parkorganiseren de familieprogram-ma’s Mini-survival, Zeehond,Schemerschim, ‘Natuurjutten ophet strand’, Slufter, Wad Mokbaaien Wad. Ook is er het kinderpro-gramma ‘Zeehonden schilderen’

en voor de kleuters het familiepro-gramma ‘Beertje buiten’ (prijs: € 6,- p.p.). In de zomervakantieorganiseert de Waddenverenigingin samenwerking met EcomareSleepnetvissen (€ 6,- p.p.).

Staatsbosbeheer organiseert‘Zoeken naar de bewoners van De Slufter’ en familieprogramma

Slufter (prijs: t/m 12 jaar € 4,-, va. 13 jr. € 7,- p.p.).In Ecomare zijn regelmatig (gratis) poppenkastvoorstellingen,Zeelab en andere activiteiten.

Toegangskaartjes voor de activi -teiten zijn te koop bij Ecomare of via www.ecomare.nl. Voor data zie p. 24-26.

Speciaal voor kinderen

Zoeken naar bewoners van De Slufter

Nacht van de nachtOp zaterdag 29 oktober is deNacht van de Nacht. Bij Ecomarestart een nachtexcursie om 18.00en 19.00 uur. Eind oktober is hetal vroeg donker. Je loopt in deinvallende schemering door denatuur.

Het zicht wordt steeds minder. Als eerste vervagen de kleuren.Langzamerhand nemen anderezintuigen het van de ogen over.Wat ruik, voel en hoor je allemaal? Ook als je niet op Texel bent,kun je er tijdens deze nacht op

uit. In het hele land worden activiteiten georganiseerd ommensen het duister te laten ervaren en waarderen. Kijk vooractiviteiten bij jou in de buurt opwww.laathetdonkerdonker.nl.

Stel je voor, je stort neer met een vliegtuig in het bos.Nergens is een huis of mens te bekennen. Je hebt hongeren weet dat het ’s nachts koud wordt. Misschien gaat hetwel regenen! Je hebt een stuk zeildoek, maar verder niets.Hoe overleef je tot je wordt gered? Tijdens het familiepro-gramma Mini-survival bouw je een droge slaapplaats,ontdek je wat je kunt eten en hoe je gebruik kunt makenvan de natuur. Een avontuurlijk buitenprogramma voorgezinnen met kinderen vanaf 6 jaar. Kijk voor data opp.22-23.

Familieprogramma Mini-survival

Roof

vog

el e

et z

ang

voge

l eet v

linder

eet

nec

tar -

uil eet muis eet zaden - vogel eet rups eet blad -rupsendoder eet rups - spin eet vlieg - slak eet paddenstoel


Wie eet wat in het Nationaal Park?

K l e u r p l a a t


JuliExcursies

Langs de lepelaarkolonie van De Geul; elke di, vr, zo 11.00 uur(zie p.21)Avondstemming in De Geul; elke do 19.30 uurJagers in de lucht; elke zo 11.00 uurGeheimen van de nacht; elke wo 22.00 uurKiekendieven en duinvalleien in De Muy; elke do 11.00 uurOntwakend duin (Muy); elke di 6.00 uurDoor de zoute kreken van De Slufter; elke wo 11.00 uurSchemeren in De Slufter; elke di, za 20.00 uurKwelderavontuur op De Schorren;6, 9, 20, 23 juli 9.00 uur, 2, 13, 16,27, 30 juli 14.00 uur (zie p.21)Wadexcursie (auch Deutsch);vrijwel dagelijks, wisselende tijden

Gezinsactiviteiten

Zoeken naar de bewoners van DeSlufter; elke zo 11.00 uur (zie p.22)Familieprogramma Slufter; 5, 12, 13(Deutsch), 19, 20 (Deutsch) juli10.00 uur, 26, 27 (Deutsch) juli14.00 uurFamilieprogramma Wad; 5 juli18.00 uur, 7 juli 19.00 uur, 12 juli11.30 uur, 14 juli 14.30 uur, 19 juli17.30 uur, 21 juli 18.30 uur, 26 juli9.30 uur, 28 juli 12.30 uurFamilieprogramma Wad Mokbaai;6 juli 17.00 uur, 13 juli 11.30 uur,20 juli 16.30 uur, 27 juli 9.30 uurFamilieprogramma Sleepnet -vissen; (auch Deutsch) 4, 5, 8, 9,13, 14, 15, 16, 18, 19, 21, 22, 23, 28,29, 30 juli 10.30 uur, 6, 7, 11, 12,20, 25, 26, 27 juli 14.30 uurFamilieprogramma Zeehond; 6, 13, 20, 27 juli 10.00 uur,Deutsch: 14, 21, 28 juli 10.00 uurFamilieprogramma Beertje Buiten;(auch Deutsch) 13, 26 juli 10.00 uurFamilieprogramma Mini-survival;14 juli 14.00 uur, 28 juli 10.00 uur(zie p.22)

Kinderprogramma’s

Poppenkast in Ecomare; 6, 13, 14, 20, 21, 27, 28 juli 12.00 en 14.00 uur; 7 juli 12.00 uurZeehonden schilderen; 19, 27 juli14.00 uurZeelaboratorium Ecomare; 3, 5, 6,10, 11, 12, 17, 19, 20, 21, 24, 25, 26,27, 31 juli 11.30-15.00 uur, 4, 7, 13,18, 28 juli 13.00-15.00 uur

Overige activiteiten

Boswachter in het bezoekerscen-trum; elke wo, zo 11.45-14.45 uurDe geheimen van een eendenkooi;eendenkooi van Spang openge-steld, elke za. 10.30-14.30 uur(m.u.v. 23 juli) (zie p.11)

AugustusExcursies

Langs de lepelaarkolonie van deGeul; elke di, vr, zo 11.00 uur (ziep.21)Avondstemming in De Geul; elkedo 19.30 uurGeheimen van de nacht; elke wo21.30 uurKiekendieven en duinvalleien inDe Muy; elke do 11.00 uurOntwakend duin; elke di 6.00 uurZoeken naar de bewoners van DeSlufter; elke zo 11.00 uur (zie p.22)Schemeren in De Slufter; elke di,za 19.30 uurDoor de zoute kreken van DeSlufter; elke wo 11.00 uurKwelderavontuur op De Schorren;3, 6, 10, 17, 20, 24, 31 aug 9.00uur, 13, 27 aug 14.00 uur (zie p.21)Wadexcursie (auch Deutsch);dagelijks, wisselende tijdenVleermuizenexcursie; 27 aug 21.00uur (zie p.10)

De enige Texelse Natuur-

Al deze activiteiten (behalve ‘Overige activiteiten’) moeten van tevoren worden geboekt bijEcomare of via www.ecomare.nl

Activiteitenkalender


Gezinsactiviteiten

Familieprogramma Slufter; 2, 16,23, 30 aug 10.00 uur, 9 aug 14.00uur, Deutsch: 3, 17, 24 aug 10.00uur, 10, 31 aug 14.00 uurFamilieprogramma Wad; 2 aug17.00 uur, 4 aug 18.30 uur, 9 aug10.00 uur, 11 aug 13.00 uur, 16 aug16.30 uur, 18 aug 17.30 uur, 23 aug19.00 uur, 25 aug 10.30 uur, 30aug 16.00 uurFamilieprogramma Wad Mokbaai;3 aug 16.00 uur, 10 aug 10.00 uur,17 aug 15.30 uur, 24 aug 19.30 uur,31 aug 15.00 uurFamilieprogramma Sleepnetvissen(auch Deutsch); 1, 2, 3, 4, 6, 11, 12,13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24,25, 27, 29, 30, 31 aug 10.30 uur, 5,8, 9, 10, 26 aug 14.30 uurFamilieprogramma Zeehond; 3, 9,10, 17, 24, 31 aug 10.00 uur (Ned.),4, 11, 18 aug 10.00 uur, 25 aug14.00 uur (Deutsch)Familieprogramma Beertje Buiten;11 aug 10.00 uurFamilieprogramma Mini-survival;4 aug 10.00 uur, 10, 18 aug 14.00uur (zie p.22) Kinderprogramma’s

Poppenkast in Ecomare; 3, 4, 10, 11, 17, 18, 24, 25, 31 aug12.00 en 14.00 uurZeehonden schilderen; 2, 16 aug10.00 uur, 9 aug 14.00 uurZeelaboratorium Ecomare;1, 3, 4, 15, 17, 18, 24 aug 13.00-15.00 uur, 2, 7, 9, 10, 14, 16, 21, 23, 25, 28, 31 aug 11.30-15.00 uur,30 aug 13.00 - 15.00 uur


Boswachter in het bezoekerscen-trum; elke zo, wo 11.45-14.45 uur De geheimen van een eendenkooi;eendenkooi van Spang opengesteld,elke za. 10.30-14.30 uur (zie p.11)

SeptemberExcursies

Langs Mokbaai en Geul; elke wo11.00 uur, elke za 14.00 uurDoor de zoute kreken van DeSlufter; elke zo, do 11.00 uurKwelderavontuur op De Schorren;3, 7, 17, 21 sept 9.00 uur, 10, 14,24, 28 sept 14.00 uur (zie p.21)Wadexcursie (auch Deutsch); 3sept 18.30 uur, 10 sept 14.00 uur,17 sept 17.30 uur, 24 sept 11.30 uur

Gezinsactiviteiten

Familieprogramma Wad;1 sept 17.30 uurFamilieprogramma Sleepnetvissen(auch Deutsch); 1, 2 sept 10.30 uurFamilieprogramma Zeehond; 1sept 10.00 uur (Deutsch)

Kinderprogramma’s

Poppenkast in Ecomare; 1 sept12.00 en 14.00 uurZeelaboratorium Ecomare;4, 7, 11, 14, 18, 21, 25 sept 11.30-15.00 uur


Boswachter in het bezoekers -centrum; elke zo 11.45-14.45 uur

OktoberExcursies

Langs Mokbaai en Geul; elke woen 18 okt, 25 okt 11.00 uur, elke za14.00 uurDoor de zoute kreken van De Slufter; elke zo, do en 18 okt,25 okt 11.00 uurKwelderavontuur op De Schorren;1, 5, 19, 22 okt 9.00 uur, 8, 12, 15,26, 29 okt 14.00 uur (zie p.21)Wadexcursie (auch Deutsch); 1 okt 17.30 uur, 8 okt 12.30 uur, 15okt 17.00 uur, 16 okt 17.00 uur, 22okt 10.00 uur, 23 okt 11.00 uur, 24

okt 12.30 uur, 25 okt 13.30 uur, 26okt 14.30 uur, 27 okt 15.00 uurPaddenstoelenexcursie; 18, 19, 20,25, 27 okt 10.00 uur (zie p.21)

Gezinsactiviteiten

Familieprogramma Slufter;19, 26 okt 10.00 uurFamilieprogramma Wad; 17 okt17.00 uur, 18 okt 17.00 uur, 25 okt13.30 uur, 27 okt 15.00 uurFamilieprogramma Wad Mokbaai;19 okt 15.30 uur, 26 okt 12.30 uurFamilieprogramma Natuurjutten;18 okt 14.00 uur, 27 okt 10.00 uurFamilieprogramma Zeehond; 18,19, 20, 26 okt 10.00 uur (Ned.), 27 okt 10.00 uur (Deutsch)Familieprogramma Beertje Buiten;(auch Deutsch) 19, 26 okt 10.00 uurFamilieprogramma Mini-survival;26 okt 14.00 uur (zie p.22)Familieprogramma Nacht van de Nacht;29 okt, 18.00 en 19.00 uur (zie p.21)Familieprogramma Schemerschim;19 okt 19.30 uur

Kinderprogramma’s

Poppenkast in Ecomare; 19, 20, 25,26 okt 12.00 en 14.00 uurZeehonden schilderen; 18 okt 14.00 uurZeelaboratorium Ecomare; 2, 9, 16,18, 23, 25, 26, 30 okt 11.30-15.00uur, 19, 20 okt 13.00-15.00 uur


Boswachter in het bezoekerscen-trum; elke zo en 19 okt, 26 okt11.45-14.45 uur

Vervolg Activiteitenkalender op p.26 ->


Een huifkartocht van 3 uur doorNationaal Park Duinen van Texel:De Nederlanden, De Muy, De

Slufter en het strand, óf door de,duinen en het bos. Halverwege derit trakteert de koetsier op verse

koffie, thee, warme chocolademelk,limonade en Texelse koek. Over hetstrand en door De Slufter: vertrekvanaf bushalte Nikadel in De Koog(achter supermarkt). Door de bos-sen en duinen: vertrek bij De BonteBelevenis, Rommelpot, Den Hoorn.

Start beide ritten: maandag t/m zaterdag 10.00 en 14.00 uur. Reserveren van 19.00 - 22.00 uur; tel. 06-20 09 77 93 of bij koetsier. Volwassenen € 15,-; kinderen 2 t/m12 jaar € 7,50.www.janpleziertexel.nl

Jan Plezier Texel

NovemberExcursies

Winterwandeling in De Geul; elke wo 11.00 uurDoor de zoute kreken van DeSlufter; elke zo 11.00 uurWadexcursie; 5 nov 9.30 uur, 12nov 14.30 uur, 26 nov 14.30 uurPaddenstoelenexcursie; 1 nov 10.00 uur (zie p.21)

Gezinsactiviteiten

Familieprogramma Slufter; 2 nov 10.00 uurFamilieprogramma Zeehond; 3 nov 10.00 uur (Deutsch)


Natuurwerkdag; 5 november, ziewww.natuurwerkdag.nl

DecemberExcursies

Winterwandeling in De Geul; elke wo en 27, 30 dec 11.00 uurDoor de zoute kreken van DeSlufter; elke zo en 26 dec, 29 dec,31 dec 11.00 uurWadexcursie; 10 dec 13.30 uur, 24dec 13.30 uur, 26 dec 15.00 uur

Gezinsactiviteiten

Familieprogramma Natuurjutten;29 dec, 5 jan 2012 14.00 uur Familieprogramma Braakballenpluizen; 27 dec 14.00 uur Familieprogramma Zeehond; 28 dec 14.00 uur, 29 dec 10.00uur, 4 jan 2012 14.00 uurFamilieprogramma Beertje Buiten;(auch Deutsch) 28 dec 10.00 uur

Kinderprogramma’s

Poppenkast in Ecomare; 28, 29 dec 12.00 en 14.00 uurZeehonden schilderen; 27 dec, 3 jan 2012 10.00 uurZeelaboratorium Ecomare; 26 dec 11.30-15.00 uur

Vogels op TexelOp Texel zijn in de loop der jaren meer dan 350 vogelsoorten waargenomen.Elk jaar geeft Vogelwerkgroep Texel in een prachtig full color boekje een overzichtvan de waarnemingen van het afgelopen jaar. Niet alleen interessant voor doorge-winterde vogelaars, maar voor iedereen die in de Texelse natuur is geïnteresseerd. Het Ornithologisch Jaarverslag 2010 beschrijft alle waargenomen soorten, met kleurenfoto’s van zeldzaam heden als zwarte ooievaar en dunbekmeeuw, maar ookvan algemenere soorten. Het boekje is voor € 8,- te koop bij VVV Texel, Ecomare,Vogelinformatiecentrum De Verrekieker en de Texelse boekhandels.Meer informatie: www.vwgtexel.nl

(advertorial)

Vervolg Activiteitenkalender


ExcursiesToegangskaartjes voor alle natuur-programma’s en excursies (zie deActiviteitenkalender op p.24-26)zijn te koop bij de balie en via www.ecomare.nl. In de winkelvindt u verrassend leuke souvenirsen natuurboeken.

Dagelijks geopendOpeningstijden Bezoekerscentrumen Ecomare: dagelijks van 9.00-17.00 uur,behalve eerste kerstdag en nieuwjaarsdag

EntreeHet Bezoekerscentrum vanNationaal Park Duinen van Texel isgratis toegankelijk. EntreeprijzenEcomare: volwassenen € 9,75 / kinderen van 4 t/m 13 jaar € 6,50Groepen en leden van sommigeorganisaties krijgen korting.

AdresVoor meer informatie kunt u contact opnemen met de informatiebalie: Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog, Tel. 0222 - 317741e-mail: [email protected] informatie vindt u ook opwww.npduinenvantexel.nl enwww.ecomare.nl

Het Bezoekerscentrum vanNationaal Park Duinen vanTexel geeft een overzicht van wat er in het NationaalPark allemaal te zien en tebeleven is.

Er is een kolonie bosmieren en hetkijkspektakel Storm in de Slufter.

Rondom de grote maquette is eenexpositie over alles wat het TexelseNationaal Park zo bijzondermaakt. Voor de kinderen is er eenlepelaarsnest, een biotopenpuzzelen een lepelaarspel. In de bos-wachterskeet wordt verteld overhet werk van Staatsbosbeheer.

Bij Ecomare zijn zeehonden,vogels en vissen van heeldichtbij te zien. Er zijn ook tentoonstellingen over (het leven in) de zee en over het eiland Texel.

In de zeehonden- en vogelopvangkomen verzwakte en zieke dieren

op krachten. De zeehonden worden om 11.00 en 15.00 uurgevoerd. Er zijn dit jaar prachtigenieuwe zeehondenbassins geko-men. De dieren hebben nu veelmeer ruimte en voor de bezoekersvalt er nóg meer te zien!Nieuw is ook de boeiende multi-media-expositie Nacht op Texel.

Ecomarecentrum voor wadden en Noordzee

MEER NATUURINFO

InformatiebalieBezoekerscentrum en Ecomare

Bezoekerscentrum Nationaal Park

Met al uw vragen over de Texelse natuur kunt u terecht bij de gezamenlijke informatiebalie van Ecomare en hetBezoekers centrum van Nationaal Park Duinen van Texel. Het Bezoekerscentrum is aan Ecomare vastgebouwd en gratistoegankelijk.

De boswachter is regelmatig in het Bezoekerscentrum om vragen te beantwoorden enkinderen te helpen een bijenhotel te maken. Voor data zie p. 24-26


Misschien herkent u de zeehonden -foto hiernaast: een deel ervan isgebruikt als coverfoto voor de vorigeeditie van Natuureiland Texel. Wevinden de foto zo mooi dat we hemook nog een keer in zijn geheel wil-len laten zien, als miniposter, zondertoevoeging van tekst, balkje en logo. Op de foto staan drie jonge gewonezeehonden die werden opgevangenin Ecomare. De fotograaf is Jacob van Kraaikampuit Oosterend.

De mooie foto’s in NatuureilandTexel zijn niet allemaal door pro-fessionele fotografen gemaakt.Veel Texelaars en toeristen sturenons hun leukste foto’s toe en veeldaarvan wordt gebruikt om onsmagazine nog aantrekkelijker temaken.

Thema Het thema van deze keer is‘Genieten van de Texelsenatuur’. Mail uw inzending (in zo hoogmogelijke resolutie) naar:natuur [email protected] vermelding vanFotowedstrijd. Vermeld ook uwnaam en woonplaats. Stuurt ueen foto per post, dan is hetadres: NP Duinen van Texel,Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog.Sluitingsdatum: Inzendingen dievoor 1 november 2011 binnenko-men, dingen mee naar plaatsingin de eerstvolgende editie vanNatuureiland Texel. Inzendingen die later binnenko-men, kunnen in daaropvolgendeedities geplaatst worden.

Door uw foto in te zenden, geeft utevens Nationaal Park Duinen vanTexel het recht deze te gebruiken inpublicitaire uitingen.

Geniet u ook zo van de Texelse natuur? En is het gelukt omdie belevenis vast te leggen in die ene mooie, leuke of bijzon-dere foto? Doe dan mee aan onze fotowedstrijd. Wie weet zietu uw foto dan terug in de volgende editie van NatuureilandTexel, of misschien wel op de cover!

Doe mee aan onze fotowedstrijd:

Genieten van de Texelsenatuur


ADVERTENTIES

N.V. Texels EigenStoombootonderneming

Pontweg 11797 SN Den Hoorn

Tel. (0222) 36 96 00Fax (0222) 36 96 59

De bootdienst tussen het waddeneilandTexel en Den Helder wordt sinds 1907onderhouden door de Koninklijke n.v. TexelsEigen Stoomboot Onderneming (TESO).

Top 5 Reizigerstips:1. Koop uw ticket vooraf via www.teso.nl2. Profiteer op daldagen van aantrekkelijke

kortingen3. Check voor vertrek extra afvaarten

en wachttijden4. Sms ‘teso’ naar 1008 voor actuele

wachttijden5. Bekijk voor vertrek van Texel de drukte

via de webcam op www.teso.nl

Meer informatie: www.teso.nlTelefoon: 0222 - 36 96 00


ADVERTENTIE

Legenda begrenzing Nationaal Park

Duinen van Texel

• Bezoekerscentrum Nationaal Park Duinen van Texel/Ecomare

Eendenkooi Spang

1. De Volharding2. Polder Wassenaar3. Eierlandse Duinen4. Krimbos5. De Slufter6. Roggesloot7. Rotganzenreservaat

Zeeburg8. De Schorren9. De Muy10. De Nederlanden11. Korverskooi12. Polder Waal en Burg13. Hogezandskil14. De Bol15. Wagejot16. Minkewaal17. Zandkes18. Dijkmanshuizen

19. De Seeting20. Het Alloo21. Duinpark22. Tureluur23. De Dennen24. Westerduinen25. Bollekamer26. De Geul27. De Hors28. Horsmeertjes29. Mokbaai30. De Petten31. Molenkolk32. Ceres33. Fort de Schans34. De Hoge Berg35. Ottersaat36. Utopia

Natuurgebiedenop Texel

www.waddenhaventexel.nl

Sponsors

De volgende bedrijven hebben ditmagazine financieel gesteund:

www.hoteltatenhove.nl

20 Nationale ParkenNationale Parken zijn bedoeld om waardevolle natuurgebieden

en ecosystemen te behouden en ontwikkelen. In Nederland zijn er nu twintig.

Een kwart van het eilandNationaal Park Duinen van Texelbeslaat 4300 ha, een kwart van heteiland. Het bestaat uit het heleTexelse duingebied, zandplaat DeHors, de bossen en De Slufter.

NetwerkDe Nederlandse Nationale Parkenvormen een belangrijk deel van deEcologische Hoofdstructuur. Ditnetwerk van natuurgebieden sluitzoveel mogelijk op elkaar aan, ookover de grens, om diersoorten debeste kansen te bieden.

NatuurrecreatieDe Nationale Parken zijn er ook

voor natuurrecreatie, voorlichtingen onderzoek. Daarvoor werken degrondeigenaars, natuurbeheerdersen overheid samen.

Jac.P. ThijsseDe bekende natuurbeschermer dr. Jac.P. Thijsse pleitte er al in dejaren dertig voor om van het heleNederlandse duingebied eenNationaal Park te maken. Hij heeft op Texel gewoond enzag direct de grote waardevan de Texelse natuur. Zijn wens werd in 2002werkelijkheid: de duinenvan Texel werden officieel Nationaal Park.

De Alde FeanenDrentsche Aa

Lauwersmeer

Schiermonnikoog

Duinen van Texel

Drents-Friese Wold

Weerribben-Wieden

Dwingelderveld

De Sallandse Heuvelrug

De Hoge Veluwe

VeluwezoomUtrechtse Heuvelrug

Oosterschelde

De Zoom-Kalmthoutse Heide

De Biesbosch

De Groote Peel

De Loonse en Drunense Duinen

De Meinweg

Zuid-Kennemerland

De Maasduinen

Meer informatie:www.nationaalpark.nl

Natuureiland Texel 2 2011

Documents

Transcript of Natuureiland Texel 2 2011