www.ovsg.be/nascholing

Nascholing & Service 2017-2018

Leren, reflecteren, experimenteren

2

OVSG vzw • Onderwijskoepel van Steden en GemeentenRavensteingalerij 3 bus 7, B-1000 Brussel • T 02 506 41 50 • info@ovsg.beVerantwoordelijke uitgever: Patriek Delbaere Foto’s: Rudi De Jonghe, Kurt Speltincx, Julie Van Oost, Michel Wieczerniak Coverfoto: SBS Bilzen tijdens een nascholing STEM

Leren, reflecteren, experimenterenWerken in onderwijs is veelzijdig, uitdagend en complex. Schoolteams en onderwijsprofessionals bewegen zich in een snel veranderende omgeving en moeten antwoorden bieden op talrijke en diverse verwachtingen. Met onze nascholingen spelen we in op recente ontwikkelingen en brede maatschappelijke uitdagingen. Onze pedagogische begeleiding werkt nauw samen met de nascholing om een aanbod op maat te ontwikkelen. We willen je ondersteunen bij onderwijsvernieuwingen en ingaan op jouw noden en interesses, als individu of als team, niveauspecifiek of niveauoverstijgend. Samen met al onze scholen, centra en academies werken we aan Als je belt, krijg je een van deze collega’s aan de lijn:

Van links naar rechts: Erna Suetens, Julie Demolder, Paulina Prieto Ureta, Herman Vereecken, Viviane Delhez

één en hetzelfde doel: democratisch, kwaliteitsvol en zorgzaam stedelijk en gemeentelijk onderwijs. De vormingen en seminaries die je in deze brochure ziet, zijn slechts een tipje van de sluier. Het volledige en steeds actuele aanbod is te vinden op www.ovsg.be/nascholing.

Dirk Engels, Ilse Hillewaert en team

3ACTIEF PLURALISME

Sinds dit schooljaar kiest OVSG resoluut voor actief pluralisme om de neutraliteit van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs uit te dragen. Dat betekent dat besturen, scholen, centra en academies gaan inzetten op drie principes: verbondenheid, diversiteit erkennen en respecteren en diversiteit als meer-waarde benutten. Door te kiezen voor actief pluralisme, beogen we de ontwikkeling van (zelf-)kritische, ruimdenkende, respectvolle, democratische en verdraagzame leerlingen die vanuit een open houding in dialoog gaan met elkaar. De school als mini-samenleving is daarbij de uitgelezen plek waar kinderen en jongeren kunnen oefenen in het aannemen van een actief pluralistische basishouding.

Via een gloednieuw nascholingsaanbod, dat bestaat uit twee halve dagen, informeren wij je over actief pluralisme en geven we concrete tips en voorbeelden over hoe je op school en in de klas een actief plu-ralistische basishouding bij leerlingen kan realiseren. Het eerste luik is een algemene kennismaking, het tweede luik is eerder pragmatisch. Je kunt de sessies ook apart volgen.

NIEUW: ‘Een open geest, daar scoor je mee!’

Actief pluralisme: de krachtlijnen in praktijk Tijdens deze vorming ga je dieper in op de principes van actief pluralisme. Wat betekent het concreet, wat is het verschil met passief pluralisme, welke plaats krijgt dialoog binnen actief pluralisme …?

Nadien gaan we dieper in op wat dit voor de klas- en schoolpraktijk betekent. Hoe bepaal je als school of academie jouw gemeenschappelijke waarden? Hoe ga je als leerkracht om met verschillende meningen van leerlingen? Laat je op school uiterlijke tekens van identiteit toe? Aan de hand van concrete casussen leer je de principes van actief pluralisme. De lesgever geeft concrete tips en gaat samen met jou op zoek naar hoe je actief pluralisme kan vormgeven in jouw school of academie. Hierbij voorzien we ruimte om met elkaar in gesprek te gaan.

Van discussie naar dialoog: in gesprek met je leerlingen Tijdens dit vormingsmoment staat ‘dialoog’, als cruciaal principe van actief pluralisme, centraal. Willen we van onze leerlingen actief pluralistische burgers maken, die durven dialogeren, luisteren naar anderen, durven opkomen voor zichzelf en anderen, kunnen discussiëren over politiek, standpunten durven innemen, hun eigen ‘kijk’ en ook die van anderen willen en durven in vraag stellen …, dan is het onze taak om hen hierin te begeleiden.

Maar hoe leren we leerlingen respect opbrengen voor elkaars eigenheid? Hoe kan je als leerkracht gevoelige thema’s ombuigen tot gesprekken waarbij iedereen de mening van de ander respecteert? Hoe geraak je verder dan oppervlakkige cafépraat, die ook via de sociale media wordt gedeeld? Hoe kom je met leerlingen tot een democratische manier van meningen formuleren en hoe leer je ze luisteren en respectvol omgaan met elkaar, ook als de emoties tijdens de discussie hoog oplopen?

Voor deze uitdagende en gevoelige gesprekken leveren we je tijdens deze sessie tools aan die onmiddel lijk bruik baar zijn op de klasvloer. Zo hoef je deze moei lijker lopende gesprekken voortaan niet meer uit de weg te gaan.

Deze sessie gaat over de toekomst van ons onderwijs.

Deelnemer try-out

@GBS Melle

4

Onze prioritaire thema’s

Zorgzaam onderwijs Goed onderwijs betekent zorgzaam onderwijs, wat we vertalen als kwaliteitsvol onderwijs voor elke leerling. Dat toont zich op alle niveaus, in de visie van je school, in je werking op de klasvloer, in je omgang met leerlingen of met ouders … Zorg op school en de uitbouw van een zorgbeleid zijn thema’s die leven. We zetten hier volop op in. We gaan moeilijke thema’s niet uit de weg en hebben oog voor specifieke doelgroepen. Werken aan gelijke onderwijskansen, aandacht voor (kans)armoede, omgaan met diversiteit, inspelen op specifieke onderwijsbehoeften … zijn thema’s die aandacht krijgen in ons nascholingsaanbod. Op die manier dragen we bewust bij tot de implementatie van (de geest van) het M-decreet. We bieden nascholingen aan voor schoolteams, maar ook voor individuele leerkrachten, voor zorgcoördinatoren of waarborgcoaches.Een greep uit het aanbod:

• Zin in M?• Handelingsgericht werken• Omgaan met diversiteit in de klas

TaalTaal is essentieel voor de ontwikkeling en het leren van kinderen en jongeren. Taal is een element van je identiteit. Nederlands is de taal die ons verbindt met de wereld, de school, de omgeving. Maar ook meertaligheid is een troef en biedt kansen. In nauw overleg met de begeleiding biedt OVSG diverse vormingssessies aan over taal en taalverwerving. We komen naar je school en bieden je vorming en begeleiding op maat bij de uitbouw van een actief talenbeleid, het ondersteunen van anderstalige nieuwkomers, meertaligheid als kracht en als meerwaarde en het stimuleren van een rijke leeromgeving.Een greep uit het aanbod:

• Over leesparadijzen en boekenpaleizen: werken aan leesplezier in de kleuterklas• Technisch en vloeiend lezen in de lagere school• Poppenspel voor de kleuters

Nieuw dit jaar is het aanbod voor leraren NT2 en het aanbod CLIL in het secundair onderwijs.

Interne kwaliteitszorg en ROK Scholen staan vandaag meer dan ooit voor de uitdaging kwaliteitsbeleid te maken en daarvoor een eigen weg uit te tekenen. Doelbewust kwaliteit nastreven vraagt beleidskracht. Hoe ontwikkelen scholen een cultuur van zelfevaluatie en -reflectie? Hoe kan je als school de kwaliteit onderzoeken, waarborgen en verbeteren? Hoe maak je je visie levend? En hoe situeer je de school binnen het Referentiekader Onderwijskwaliteit? We laten je kennismaken met het nieuwe Referentiekader en bieden instrumenten om de eigen schoolwerking onder de loep te nemen.

Nascholing vormt een onderdeel van de professionele ontwikkeling van leerkrachten: je maakt kennis met nieuwe inzichten en ontwikkelingen en het versterkt je in de realisatie van je actuele onderwijsop-dracht. Begeleiding kan dan helpen om die inzichten en innovaties te implementeren. Het begeleidingsplan 2015-2018 is voor het nascholingsaanbod de inhoudelijke leidraad geworden. Samen vormen ze de complementaire pijlers van de pedagogische ondersteuning en nemen ze je mee in een (loopbaanlang) professionaliseringstraject. We focussen op vier thema’s: zorgzaam onderwijs, taal, interne kwaliteitszorg en professionalisering van leidinggevenden. Dat laatste thema komt aan bod op bladzijde 10.

NASCHOLING - BEGELEIDING

5

Secundair onderwijs

Geweldloos verzet en nieuwe autoriteit Wat doen we met jongeren waar we maar geen vat op krijgen, die regels en afspraken aan hun laars lappen en ons als leraar publiek in ons hemd zetten? Deze jongeren zijn een hele uitdaging en leraren geraken helemaal ‘op’. Wanneer ons arsenaal aan humor, negeren, belonen, straffen en blijven straffen uitgeput is, kan nieuwe autoriteit soelaas bieden. We laten je kennismaken met de principes van geweldloos verzet en nieuwe autoriteit, een vernieuwende aanpak die leraars en schoolteams versterkt bij het omgaan met probleemgedrag op school.

Kwaliteitsvolle leerlingenstagesNa deze nascholing ken je de nieuwe wetgeving over stages in het secundair onderwijs, kan je de stage in jouw school toetsen op haar kwaliteit aan de hand van het nieuwe Referentiekader Onderwijskwaliteit en heb je tools in handen om de kwaliteit te verhogen. Daarnaast leer je zelf een activiteitenlijst opstellen die bruikbaar is in de praktijk en zal je weten hoe je een stage kwaliteitsvol kan evalueren. We bespreken casussen, voorbeelden en actieve werkvormen en er is ruimte voor eigen inbreng. Een must voor iedereen die te maken heeft met stages in het secundair onderwijs, zowel in BSO, TSO als in BuSO OV4.

De kracht van taal: verbindend communicerenDeze dag staat in het teken van verbindend en oplossingsgericht samenwerken met ouders, leerlingen en leerkrachten. Een gesprek voeren opent immers deuren naar verdere samenwerking. Hoe geef je taal aan ‘zorg’ op een verbindende manier? Via verschillende methodieken ga je aan de slag rond communicatie. We creëren oefenkansen en ideeën die je kan uitproberen om nadien toe te passen in je eigen schoolcontext.

Iedereen actief in de klasTijdens deze vorming krijg je handvatten aangereikt om een krachtige leeromgeving te creëren. We maken hiervoor gebruik van actieve werkvormen die diversiteit erkennen, leerlingen activeren en aanzetten tot interactie. Zo kan je hun autonomie en motivatie bevorderen. Het ervaren en uitproberen van werkvormen staat centraal tijdens deze vorming. Wat zijn criteria om een werkvorm te kiezen, passend bij de leerlingengroep, lesinhoud en de lesdoelen? Je gaat met je eigen lesmateriaal aan de slag zodat je met een concreet arsenaal aan werkvormen naar je klas terug gaat.

Flexibele leertrajectenHet secundair onderwijs zit niet evident in elkaar. Waar start het gemeenschappelijk curriculum, maar vooral, waar eindigt het? Wanneer kan je een leerling een individueel aangepast curriculum laten volgen? Er zijn veel mogelijkheden. Welke rol en bevoegdheid heeft de klassenraad in dit verhaal? Tijdens deze vorming ontwarren we dit kluwen zodat je als leerkracht of als team meer grip krijgt op de mogelijke leertrajecten van je leerlingen.

Yes, we CLILBen jij een gepassioneerde leraar met een drang naar onderwijsvernieuwing? Geef je een niet-taalvak en heb je een goede kennis van Frans, Engels of Duits? Ben je nieuwsgierig naar wat CLIL (Content and Language Intergrated Learning) is? Of ben je taalleraar en wil je graag deel uitmaken van het CLIL-team? Dan is de netoverstijgende CLIL-vorming iets voor jou! In deze vorming maak je kennis met de verschillende aspecten van een CLIL-les, de achtergrond en de basis van de CLIL-methodologie. Je leert activerende werkvormen en je ontdekt hoe je materiaal maakt en hoe je evalueert.

NASCHOLING SECUNDAIR ONDERWIJS

Met de prioriteire thema’s van het begeleidingsplan als leidraad stimuleren en ondersteunen we scholen in keuzes maken, prioriteiten stellen en het optimaliseren van hun eigen kwaliteitszorg. Het nascholings- aanbod voor het secundair onderwijs speelt in op de noden die we als pedagogische begeleidingsdienst vaststellen.

6

Deeltijds kunstonderwijs

Het Referentiekader Onderwijskwaliteit Op 20 september 2016 stelde minister Crevits het Referentiekader Onderwijskwaliteit (ROK) voor. Dit kader beschrijft wat academies moeten nastreven en bereiken. Hierdoor zullen de begeleidingsnoden van academies én de bril waarmee de onderwijsinspectie tijdens doorlichtingen naar de academies kijkt, wijzigen. Om academies hierop voor te bereiden voorzien wij een aanbod aan teamvormingen dat aandacht heeft voor de grotere autonomie van de instelling, de systematische kwaliteitsbewaking op alle processen binnen de academie, de omgang met en interpretatie van data (datageletterdheid), het vormen van professioneel lerende academieteams …

Inhoudelijke vernieuwing van het DKOHet is de intentie van de minister om op 1 september 2018 in het deeltijds kunstonderwijs met een nieuw organisatorisch en inhoudelijk kader van start te gaan. Dit betekent dat het schooljaar 2017-2018 het laatste is om jouw academieteam optimaal voor te bereiden op deze vernieuwingen. De ervaringsgerichte aanpak in de lagere graad muziek en de specifieke (al dan niet domeinoverschrijdende) benadering van 6- en 7-jarigen zal daarom prominent in ons aanbod blijven. Ook het competentiegericht werken en het evalueren van leerlingen zijn belangrijke accenten ter voorbereiding op de langverwachte nieuwe structuur.

Groeien naar een zorgbeleidDe groeiende aandacht voor leerlingen met specifieke onderwijsnoden krijgt sedert de wettelijke aanpassingen in 2014 ook in het deeltijds kunstonderwijs eindelijk de nodige ruimte. Tot op heden waren de noden die hieruit voortkwamen vooral pedagogisch-didactisch en organisatorisch van aard. Om tegemoet te komen aan de stijgende vraag om ook in de academies tot een overkoepelend zorgbeleid te komen, zal de focus verschuiven naar hoe je een gedragen visie op zorg in jouw academie kunt implementeren.

OVSG ondersteunt academieteams om hun beleidsvoerend vermogen te ontwikkelen. Hiervoor werken we jaarlijks een aanbod uit van teamvormingen die nauw aansluiten bij de actuele noden.

Teamvormingen ondersteunen academies zowel in hun beleidsvoerend vermogen als bij het professio-naliseren van hun teams, deelteams of teamleden. Ze vinden plaats in de eigen academie en versterken de teamgeest. Je kunt ze koppelen aan begeleidingstrajecten (TRAX), waardoor de verdere effectieve implementatie tot op de klasvloer in jouw academie wordt ondersteund. Uiteraard werken we elke vorming op maat van de academie uit. Er is extra aandacht voor vernieuwingen en andere uitdagingen die voor de academies in het verschiet liggen. In het aanbod voor 2017-2018 focussen we op drie thema’s.

NASCHOLING DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS

@GA voor Kunst Genk

Naast het aanbod van teamvormingen blijft er ook een uitgebreid aanbod van cursussen waarbij de focus ligt op de professionalisering van het individuele personeelslid. Het volledige aanbod aan team- en individuele vormingen vind je op de nascholingswebsite: http://www.ovsg.be/nascholing/deeltijds-kunstonderwijs.

7

Teamgericht vormingsaanbod Zorg voor iedereen in de academie, wat betekent dat?Werken aan zorg begint bij het organiseren van een kwalitatief zorgbeleid dat vertrekt vanuit de kerngedachte ‘zorg dragen voor iedereen’. Daarvoor heb je een realistisch zorgbeleidsplan nodig. In deze teamvorming bespreken we de vragen en noden die zich hierbij aandienen en bieden we een plan van aanpak. Concreet ontwikkel je een gedragen zorgvisie die samenhangt met de kenmerken van je academie. Je gaat op zoek naar de deelnemende actoren en hun rollen. Vervolgens onder-zoeken we samen welke acties nodig zijn om tot een gedragen, motiverend en succesvol zorgaanbod te komen. OVSG adviseert om deze teamvorming te zien als startpunt voor een trajectbegeleiding. Je academie kan begeleiding vragen bij de trajectorganisatie en het bijhorende stappenplan.

Communiceren in de praktijk Iedereen heeft de mond vol van communicatie. We doen het allemaal, maar doen we het wel goed? Gebeurt de communicatievoering met of zonder overleg? Zijn de verschillende communicatieboodschappen op elkaar afgestemd? Zijn er duidelijke taakopdrachten, richtlijnen en/of aanwijzingen? Communicatie vormt een essentieel onderdeel van elk beleid en doorkruist de hele werking van een organisatie. De opmaak van een communicatiebeleidsplan is daarom geen overbodige luxe. In deze sessie zoeken we samen uit op welke manier er momenteel gecommuniceerd wordt, zowel intern als extern, en bepalen we waar de academie in de toekomst naartoe wil.

Sterk (in) evalueren Samen met jou gaan we op zoek naar passende manieren om leerlingen te evalueren. We begeleiden jouw team in de zoektocht naar mogelijkheden om het evalueren kwaliteitsvol aan te pakken. Stapsgewijs ontwikkelen we een visie op evalueren, bepalen we criteria voor kwaliteitsvol evalueren en bekijken we hoe we leerlingen via evaluatie kunnen voeden en motiveren. We maken samen een plan van aanpak om tot een motiverend en ontwikkelingsgericht evaluatiebeleid te komen. We begeleiden het team bij de concrete uitwerking en implementatie.

Van leerplan naar lespraktijk Een leerplan omschrijft de doelen voor het leeraanbod in de academie en vormt de basis voor de leerprogramma’s en lessen. Deze vorming helpt jouw team om het leerplan om te zetten naar de lespraktijk. We zetten je concreet op weg, presenteren verschillende flexibele modellen en schetsen toepassingsmogelijkheden die je als uitgangspunt kunt hanteren. Jouw team bepaalt mee de inkleuring en de manieren om de doelen te realiseren. Samen vragen we ons af wat we de leerlingen precies willen aanleren en waar we dat kunnen terugvinden in het leerplan. Vervolgens zoeken we uit hoe we het traject dat we met de leerlingen willen afleggen, vorm kunnen geven. Dat traject werken we dan uit tot een werkbaar jaarplan. Uiteindelijk bekijken we hoe we samenhang tussen de verschillende vakken, leerjaren en graden kunnen garanderen.

Vakoverschrijdend samenwerken in de Lagere Graad Muziek De vorming ‘Samen musiceren in de lagere graad’ ontstond vanuit de expertise van het pilootproject Musi’X. In deze teamcursus gaan we met het academieteam op zoek naar mogelijkheden om het samen musiceren vanaf het prille begin van de muziekopleiding een centrale plaats te geven. Musiceren leer je immers vooral door te doen, door te ervaren en door te beleven. Het mooie is dat je dit samen kunt doen, zowel instrumentaal als vocaal.We stappen in de leefwereld van de beginnende instrumentleerling en ontdekken hoe we samen musiceren en praktijkgericht werken mogelijk maken in een instrumentles of in een amv-les, hoe we deze twee op elkaar laten aansluiten en welke gezamenlijke creatieve werkvormen we kunnen hanteren.

NASCHOLING DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS

Prima cursus, heel gedreven gegeven!

Zorg voor zorgleerlingen

8 NASCHOLING DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS

Domeinoverschrijdende initiatie in het DKOIn deze workshop kan je zelf ervaren hoe een domeinoverschrijdende initiatie voor 6- en 7-jarigen eruit ziet, voelt en hoort! Laat je meevoeren door de creatieve leerkrachten met tonnen vol ervaring en spring mee in het ‘Kunstenbad’. Dompel je onder in de wereld van muziek, woord, beeld en dans en ontwikkel samen lesideeën.

Een lerend team Elke academie moet beschikken over een goedgekeurd nascholingsplan. Dat is niet alleen een bewuste opsomming van nascholingen en vormingen maar ook een ‘manier’ van leren. Een academie is een lerende organisatie die nadenkt over hoe ze met haar team expertise en kennis kan verwerven, uitbreiden en updaten. Hoe kan je deze kennis delen en de expertise laten renderen? Hoe kan je als leraar leren in en buiten de academie? Samen met het academieteam ontwikkelen we een professionaliseringsgebied. We vertrekken vanuit de eigen context en brengen de troeven en de noden in kaart.

Datageletterdheid Wat betekenen cijfers? Wat is hun belang voor kwaliteitszorg binnen de werking van academies? Hoe definiëren we onze datacultuur? Welke databronnen zijn relevant? Hoe kunnen we ze kwalitatief en kwantitatief correct lezen en interpreteren? Hoe kunnen we ze aanwenden in functie van het schoolbeleid en de kwaliteitsontwikkeling? Deze sessie biedt een denkkader voor databeheer en datageletterdheid in functie van de integrale kwaliteitszorg, gestoffeerd met praktijkvoorbeelden.

Schoolteamcursus op maat Waar munt jouw academie in uit? Wat is je uithangbord en wat kan beter? Waar droom je van en waarvan lig je wakker? Hoe begin je aan die verandering? Welke vraag je ook hebt, de begeleidingsdienst staat voor je klaar. Als luisterend oor, als helpende hand, als moderator, als motivator, als doorgeefluik van expertise. We komen naar je toe voor een intakegesprek, gaan op zoek naar de gepaste inhoud en formule, en tekenen in samenspraak met het schoolteam een verder parcours uit. We bewegen ons op het snijvlak van vorming en begeleiding, met aandacht voor jouw eigenheid en wensen.

Deze cursus reikte methodes aan om een les te doen openbloeien.

Domeinoverschrijdende initiatie in het DKO

@GA voor Kunst Genk

9NASCHOLING CLB EN VOLWASSENENONDERWIJS

Centra voor leerlingenbegeleidingDe Permanente Ondersteuningscel voor het officieel gesubsidieerd onderwijs (POC) biedt vanaf schooljaar 2017-2018 een eigen nascholingsaanbod voor CLB’s. Het aanbod speelt in op de noden die onze begeleiders vaststellen in de centra en op recente maatschappelijke veranderingen. We zetten voornamelijk in op de aanwezige competenties en ervaringen van de deelnemers, om zo tot een verdieping van de eigen werkwijze te komen. Op aanvraag kan aan elke nascholing een centrumspecifieke begeleiding of een lerend netwerk gekoppeld worden.

Een greep uit ons aanbod:• Wat na de basisschool? In gesprek over de schoolloopbaan met leerlingen en ouders • Oriënteren in het secundair onderwijs: aan de slag met Columbus, de Onderwijskiezer en ‘Mijn Loopbaan’• Het gebruik van ICF binnen het handelingsgericht werken: nattevingerwerk of maatwerk? Handvatten bij het

formuleren van onderwijsbehoeften van leerlingen en ondersteuningsnoden van ouders en leerkrachten• Databronnen verkennen, analyseren en strategisch rapporteren • Veel handen maken licht werk: samenwerken in leerlingenbegeleiding

VolwassenenonderwijsDe vier pedagogische begeleidingsdiensten slaan netoverschrijdend de handen in elkaar om samen professionaliseringsinitiatieven voor Nederlands als tweede taal (NT2) te organiseren.

In een nieuw en uitgebreid nascholingsaanbod NT2 heb je de keuze uit 15 workshops met verschillende thema’s: logopedie, taaltaken, taalstages, online tools … De workshops worden verspreid over Vlaanderen ingericht en aan elke workshop is een terugkomsessie gekoppeld. Daarnaast zijn er verschillende lerende netwerken NT2: het lerend netwerk NT2 richtgraad 3/4 brengt leerkrachten uit de hogere richtgraden samen om expertise uit te wisselen en samenwerkingsverbanden te creëren. De Centra voor volwassenenonderwijs die het VDAB-pakket NT2 Sector 2 aanbieden, komen een aantal keer samen om de knelpunten te bespreken, de aanpak op elkaar af te stemmen en goede praktijkvoorbeelden uit te wisselen.We zetten ook in op Praktijkonderzoek voor en door lesgevers NT2.

Het volledige overzicht vind je op de website http://nt2020.be.

@CVO De Verdieping

10

Traject Leidinggeven in Onderwijs

Zes krachtlijnen voor kwaliteitsvolle professionalisering

1. ProfessionaliseringscontinuümOVSG wil directies en beleidsteams voorbereiden op het schoolleiderschap, vervolgens intensief begeleiden en ondersteunen tijdens de eerste jaren van het nieuwe ambt om aansluitend gedurende de volledige loopbaan te begeleiden en te ondersteunen in een individuele professionele ontwikkeling.

2. Coherent en zorgvuldig gepland curriculumHet Referentiekader voor Onderwijskwaliteit (ROK) ligt aan de basis van ons coherent en gradueel opgebouwd curriculum. Het curriculum bestaat uit verschillende leerlijnen die doorheen het volledige professionaliserings-continuüm aan bod komen. Binnen elke leerlijn is er aandacht voor visie, kwaliteitszorg en leiderschap om zo tot een geïntegreerd beleid te komen.

3. Reflectieve integratie van theorie en praktijkBinnen elke leerlijn is er aandacht voor theorie én praktijk. Zorgvuldig gekozen theoretische kaders dienen als bril om naar de eigen praktijk te kijken. Via verschillende werkvormen en opdrachten stimuleren we deelnemers om een onderzoekende houding aan te nemen en de nieuwe inzichten en/of vaardigheden te vertalen naar hun eigen context.

4. Actief proces en constructivistisch van aardEr wordt sterk ingezet op reflectie en dialoog zodat alle deelnemers tijd en ruimte krijgen om betekenis te geven aan de inhouden. Zo nemen de deelnemers een actief-construerende rol op. De contactmomenten breiden we uit met het actief gebruik van een digitaal leerplatform. Zo…

• creëren we meer kansen tot dialoog,• creëren we meer ruimte en tijd om de inhouden te verwerken,• houden we rekening met de verschillende leerstijlen en• bieden we de mogelijkheid om tijd- en ruimteonafhankelijk te leren.

5. Niveauoverstijgend met niveauspecifieke accentenOVSG kiest ervoor om zowel directies uit hetzelfde als uit verschillende onderwijsniveaus samen te brengen. De verschillen tussen de onderwijsniveaus kunnen directeurs aanzetten tot reflectie en kunnen inspirerend zijn. Anderzijds zijn er ook niveauspecifieke noden die in groepen van hetzelfde niveau opgevolgd worden.

6. Kwaliteitsvol en effectiefDe aanpak en het aanbod van onze professionaliseringsinitiatieven zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Via systematische en diepgaande evaluatie willen we het aanbod continu optimaliseren en afstemmen op de maatschappelijke noden en de noden en verwachtingen van de deelnemers.

Directies en beleidsteams doen ertoe in het onderwijs. Ze hebben een significante invloed op de kwali-teit van het onderwijs en spelen dus een cruciale rol in scholen, academies en centra. Het is een uitda-ging om een organisatie te leiden. Het beleidsteam moet de school organisatorisch, pedagogisch en administratief in goede banen leiden. Het is met andere woorden een gespecialiseerd beroep dat vraagt om een gespecialiseerde en kwaliteitsvolle training! Daarom tekent OVSG een gloednieuw traject uit, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en een klantenbevraging.

NASCHOLING - BEGELEIDING

11

NIEUW: Traject Leidinggeven in Onderwijs

Dit opleidingstraject wil leidinggevenden in het onderwijs gedurende hun volledige loopbaan ondersteunen en versterken.

• Tijdens de ‘Opstart’ maak je kennis met de verschillende leerlijnen die gedurende je loopbaan steeds diepgaander aan bod komen.

• Indien je na de Opstart de smaak te pakken krijgt en aan de slag gaat als leidinggevende, voorzien wij met onze ‘Topstart’ een intensief opleidings- en begeleidingstraject. We voorzien stevige fundamenten waar je gedurende jouw verdere loopbaan op kunt bouwen.

• De professionaliseringsinitiatieven na de eerste jaren als leidinggevende vormen samen een ‘Toproute’.

In elke fase zetten we de theorie om in praktijk via opdrachten, casussen en praktijkgericht onderzoek. Je wordt uitgedaagd om over de theorie maar ook over je eigen praktijk te reflecteren. Je krijgt ruimte om je ervaringen te delen met collega-leidinggevenden en om hierover in dialoog te gaan. De transfer van theorie naar praktijk gebeurt tijdens de aangeboden sessies maar ook via een digitaal leerplatform. Daarnaast is er ook een nauwe samenwerking tussen opleiding en begeleiding om de vertaalslag naar je eigen school te ondersteunen.

In 2017 starten we met ‘Opstart’, een opleiding voor wie geïnteresseerd is in een leidinggevende functie in het onderwijs. De daaropvolgende jaren wordt de opleiding systematisch uitgerold naar startende en ervaren directies. Zo komen we uiteindelijk tot een professionaliseringscontinuüm.

NASCHOLING - BEGELEIDING

12

Van start met ‘Opstart’Voor wie?Ben je geïnteresseerd in schoolontwikkeling? Neem je graag de leiding? Heb je ambities om directeur te worden? Of ambieer je een andere leidinggevende functie? Dan is deze opleiding zeker iets voor jou!

Waarom?In deze opleiding krijg je zicht op je eigen leiderschapsstijl, word je gestimuleerd om te werken aan kwaliteitsvol onderwijs op schoolniveau, verwerf je bepaalde vaardigheden om samen met een team aan de slag te gaan én word je voorbereid op een leidinggevende functie in het onderwijs.

Wat? De volgende thema’s komen aan bod in 7 sessies en 1 introductiedag.

Wanneer?Dit is een opleiding van één jaar, die start in september 2017 en bestaat uit 7 sessies en een introductiedag. De sessies kunnen zowel binnen (met goedkeuring van je schoolbestuur) als buiten de schooluren (op eigen initiatief) gevolgd worden.

GEEN 1ste jaar KADERCURSUS voor beginnende directeursBeginnende directeurs die in 2016-2017 het eerste jaar van de kadercursus volgden, kunnen tijdens het schooljaar 2017-2018 het tweede jaar van deze cursus volgen. Het eerste jaar van de kadercursus wordt NIET meer georganiseerd. Beginnende directeurs kunnen zich inschrijven voor ‘Opstart Plus’. Je volgt het traject ‘Opstart’, maar wordt aanvullend begeleid door jouw adviseur. De inhoud van het traject wordt besproken tijdens intervisiemomenten met andere beginnende directeurs uit jouw regio. Tijdens de introductiedag kan je kennismaken met de andere beginnende directeurs, met de werking van OVSG en met jouw regionale adviseur. Gedurende datzelfde schooljaar is het ook mogelijk om aanvullende modules te volgen:

• basisopleiding Functionerings- en Evaluatiegesprekken; • basisopleiding Administratie en Wetgeving.

Meer informatie?Meer informatie over de inhoud en de aanpak van ‘Opstart’ vind je terug op www.ovsg.be/nascholing. Heb je bijkomende vragen over ons nieuw aanbod? Contacteer dan dirk.engels@ovsg.be.

Kwaliteitszorg en beleidsvoerend vermogen

Wat is kwaliteit en hoe gaan we ermee om? Welke rol speelt het beleids- voerend vermogen in kwaliteitszorg? Wat is het Referentiekader Onderwijs- kwaliteit (ROK)?

Visie-ontwikkeling Wat is een visie? Wat is een missie? Wat is het belang ervan? Welke werkvormen kan je hanteren om met een groep mensen samen tot een visie te komen?

Onderwijskundig beleid Wat werkt in de klas? Wat is onderwijskundig leiderschap? Hoe creëren we krachtige leeromgevingen? Heeft een school ruimte om eigen keuzes te maken?

Persoonlijke leiderschapsstijl Wie ben ik als leider en hoe kom ik over? Welke stijl past het best bij mij? Welke stijl past het best bij mijn medewerkers?

Transparant communiceren Hoe kan je elementaire communicatietechnieken correct toepassen: luisteren, vragen stellen, feedback geven, efficiënte en doelgerichte vergadertechnieken?

Geïntegreerd personeelsbeleid Hoe vertaal je de visie van de organisatie in de verschillende aspecten van het personeelsbeleid (aanvangsbegeleiding, werving & selectie, nascholingsbeleid)?

Zelfzorg Zorg dragen voor je school & schoolteam kan pas als je ook goed zorg draagt voor jezelf. Hoe doe je dit en hoe ga je om met tijdsdruk en stress?

Introductiedag voor startende directeurs

Tijdens deze sessie maak je kennis met OVSG, met de regionale adviseur krijg je toelichting over gegeven over het opstellen van een beleidsplan.

NASCHOLING - BEGELEIDING

13

Dagopleidingen Groeien in je leiderschapBij leiderschap draait alles om bewustwording. Goede leiders zijn zich bewust van hun communicatiestijl, hun strategieën en behoeften. Als ze een goed zicht hebben op hun eigen functioneren en op de impact daarvan op hun personeel, kunnen ze duidelijker communiceren. Door te reflecteren op hun eigen behoeften kunnen ze begrip en empathie tonen voor de behoeften van hun werknemers. In vier sessies neemt Bert Stienaers verschillende vormen van leiderschap onder de loep.

Woensdag 29 november 2017: Cocreatief leiderschapIn deze workshop ontdek je dat leiderschap ook inhoudt dat je team verantwoordelijkheden op zich neemt. De wisselwerking tussen het team aansturen en vrijheid geven, is cocreatief leiderschap.

Woensdag 13 december 2017: Bezielend leiderschapWaar ligt de grens tussen je team motiveren en je team overbevragen? Leer in deze workshop hoe je je collega’s kunt bezielen en je visie kunt delen. Ontdek hoe je motivatie onder je personeel kunt vergroten.

Woensdag 28 februari 2018: Verbindend leiderschapBij verbindend leiderschap gaat het erom mensen te motiveren om een bijdrage te leveren aan iets wat de individuele belangen overstijgt. Een goed leider doet dat door rekening te houden met de behoeften en wensen van de ander. Eerlijk uiten wat je te zeggen hebt en actief luisteren zijn daarbij cruciaal.

Woensdag 14 maart 2018: Coachend leiderschap Coachend leiderschap helpt je een leiderschapsstijl op jouw maat te vinden. Daarbij ligt de nadruk op jouw persoonlijke waarden en op wat jou motiveert.

Ik ben het visitekaartje van de schoolEen dagopleiding voor administratief personeel Dinsdag 3 oktober 2017

Als administratief personeelslid heb je vandaag hoe langer hoe meer een belangrijke communicatieve rol te vervullen. Je bent het visitekaartje van de school en het is niet altijd even gemakkelijk om deze taak uit te voeren. Deze persoon is de buffer waar iedereen die met vragen zit, bij terechtkomt – terecht of onterecht. In deze brede training leer je klachten behandelen en grenzen stellen. Je rol als doorgeefluik tussen school en ouders wordt belicht, je leert omgaan met agressie en krijgt tips om de papieren communicatiestroom te structureren.

Hoe word ik een mediawijze directeur? Digitalisering in het onderwijs Donderdag 16 november 2017 Als directeur moet je mee met de mediawereld waarin je leerlingen zich begeven. Tijdens deze vormingsdag maak je kennis met de digitalisering in het onderwijs en hoe je daarmee om kunt gaan. Ontdek via een online quiz waar jouw leerlingen digitaal mee bezig zijn. Hoe communiceer je over regels over computergebruik met je leerlingen? Wat is privacy en wat niet (meer)? Ook veilig internet en cyberpesten komen aan bod. Hoe kun je cyberpesten zo goed mogelijk voorkomen? Leer de leerlingen die digitale pesters, slachtoffers of getuige zijn, herkennen. Tot slot gaan we nog dieper in op games: waarom zijn ze verslavend? Bij welke kinderen kunnen games tot agressie leiden?

NASCHOLING NIVEAUOVERSTIJGEND

MARIT GOOSSENS

DANNY VERLINDEN

BERT STIENAERS

14

Residentiële seminariesOog in oog met je draken: een tweedaagse over verbindende communicatie8 en 9 maart 2018, Hotel Aazaert in Blankenberge

De Draak is een metafoor voor alle ongelukkige uitspraken, gedachten, illusies of oordelen over onszelf of anderen. Vaak leiden ze tot verwijdering terwijl we eigenlijk contact en verbinding willen. In dit seminarie over verbindende communicatie leer je dat er niks mis is met je draken. Ze zijn een gevolg van je opvoeding en zitten diep in je bewustzijn verankerd. Maar je hoeft ze niet klakkeloos aan te nemen, je kunt ze ook onderzoeken. Via verbindende communicatie krijg je zicht op je (zelf-)oordelen, je interpretaties, je gevoelens, je drijfveren en je behoeften. Dankzij deze zelfkennis kan je effectief en eerlijk zeggen wat je bezighoudt, kan je dit vertalen in verbindende verzoeken en ontwikkel je empathie om de ander goed te begrijpen in zijn/haar gevoelens en behoeften.

De rol van de directeur als stimulator in de kleuterschool 5 en 6 februari 2018, Hotel Aazaert in Blankenberge In dit seminarie vertrekken we vanuit pedagogisch perspectief: hoe leren jonge kinderen en hoe kan een school hierin doelgericht stimuleren? Een rijke speelleeromgeving creëren is hierbij essentieel. Vanuit praktijkperspectief bekijken we welke rol de directeur kan opnemen. Hoe observeer je de kleuter en hoe coach je de leraar daarbij? Via observatie oefenen en leren we doelgericht en planmatig te werken. Ook bekijken we de invloed en de kansen van de directeur om hoekenverrijking te coördineren als vernieuwingsaspect in het kader van kwaliteitszorg. Het doelenboek en het digitaal doelgericht observatiesysteem vormen de leidraad. Die twee instrumenten linken we aan elkaar met een nieuwe tool: de agendaplanner.

Leiden door vragen te stellen22 en 23 februari 2018, Hotel Aazaert in Blankenberge

Wil jij beter coachen, efficiëntere gesprekken voeren en nooit meer met je mond vol tanden staan? Schrijf je dan in voor deze intense tweedaagse. Coachexpert Johan De Keyzer dompelt je twee dagen onder in een bad van taal, verwondering, stiltes en verhelderende kaders. Er wordt heel veel geoefend, zonder rollenspelen. Een aanrader!

NASCHOLING NIVEAUOVERSTIJGEND

BERT STIENAERS

JOHAN BOSSUYT

JOHAN DE KEYZER

15

ProjectmanagementTijdens de vorming ‘Projectmanagement’ verwerf je technieken om projecten succesvol op te leveren, rekening houdend met tijd, budget en de schoolspecifieke context.

GroepsdynamiekTijdens deze sessie krijgen de deelnemers de kans om kennis te maken met verschillende manieren om de groepsdynamiek te stimuleren. Na een korte theoretische uitleg passen we de werkvormen toe.

Basisopleiding voor het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekkenDe basisopleiding bestaat uit vijf nascholingen waarbij je inzicht krijgt in het juridisch en theoretisch kader van de functionerings- en evaluatiecyclus. Je krijgt kans tot inoefening en we bieden je praktische gesprekstechnieken aan.We bieden ook een vervolgmodule aan waarin we dieper ingaan op de materie van het functionerings- en evaluatiegesprek en waarin we theorie koppelen aan praktijk. Tijdens extra oefenmomenten krijg je feedback op je persoonlijke leervragen.

Intervisie en coachingTijdens een traject van drie intervisie- en coachingsmomenten kan je ervaringen uitwisselen en moeilijke situaties aankaarten. We hanteren hiervoor intervisietechnieken en werkvormen zoals de incidentmethode, carrousel … We verdiepen ons ook in de coachingsvaardigheden waarover een leidinggevende

zou moeten beschikken.

Waar vind ik de tijd? TimemanagementTijdgebrek is voor evaluatoren, zorgcoördinatoren en andere beleidsmedewerkers een knelpunt. In deze nascholing leer je jezelf en je tijdinvestering beter kennen en krijg je nuttige tips en adviezen bij het plannen en organiseren van activiteiten, gesprekken en afspraken.

NASCHOLING NIVEAUOVERSTIJGEND

Functionerings- en evaluatiecursussen

Jos brengt op een enthousiaste manier zijn verhaal en maakt van deze beladen taak een leerrijk moment. Zeer onderhoudend en concreet gebracht!

Deelnemer basisopleiding

1

2

3

4

5

Evaluatie is een sleutelelement in het personeelsbeleid van een hedendaagse onderwijsinstelling. De cyclus zorgt voor een rechtvaardige beoordeling en betere waardering van de prestaties van het personeel. Wanneer een personeelslid erkenning krijgt voor zijn inzet en voldoening vindt in zijn werk, dan weerspiegelt zich dat in de kwaliteit en de resultaten van de school.

Na de basisopleiding ontvang je een attest dat aantoont dat je hebt gekozen voor een grondige professionalisering. Nadien kan je in de verdiepingssessies je expertise aanvullen. Naast de groepsopleiding kan je ook een persoonlijk coachmoment aanvragen. De pedagogisch begeleider komt naar jouw school om schoolspecifieke vragen te bespreken en aan te pakken. Deze begeleiding is gratis voor de deelnemers van de basisopleiding.

JOS VANDAEL

16

School- en centrumbesturenNIEUW: Vorming over tuchtOVSG pakt uit met een gloednieuwe cursus over tucht. Onze experten van de juridische dienstverlening ontwikkelden deze cursus in samenwerking met Frederik Stevens (adjunct van de directeur bij AgODi, afdeling Advies en Ondersteuning onderwijspersoneel). Ze is op maat gesneden van elke gemeentesecretaris of diensthoofd onderwijs die in zijn gemeente een degelijk personeelsbeleid wil voeren. Tijdens de cursus gaan we dieper in op wat tucht is, welke procedure gevolgd moet worden, hoe de Kamer van Beroep werkt, welke gevolgen een tuchtzaak heeft ... Je krijgt een leidraad over hoe je te werk gaat bij het opstarten van een tuchtdossier.

Congresdag schoolbesturenIn het schooljaar 2017-2018 plannen we opnieuw een congresdag waarop netwerking en expertisedeling tussen verschillende partners en actoren van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs centraal staan. Schoolbesturen, verantwoordelijken van onderwijsdiensten, leden van managementteams en aanspreekpunten van scholengemeenschappen kunnen hun inzichten en kennis verdiepen en delen over thema’s die actualiteitsgebonden zijn. Hou onze nascholingswebsite (www.ovsg.be/nascholing) en e-zines in het oog!

Onderwijskoepel van Steden en Gemeenten • www.ovsg.be

• Jureringen

• Evaluatie

• Consulting

• Publicaties

• Sport- en openluchtklassen

• OVSG-Toets

Meer informatie op www.ovsg.be/nascholing

SAVE THE DATE!INSPIRATIEDAGENVoor alle leraars, directies, teams en bestuurders van stedelijk en gemeentelijk onderwijs

Piv Huvluv neemt jou en je collega’s mee op zijn voorstelling Piv@School, er is een praktijkmarkt en je kunt netwerken met collega’s. We doen de vijf Vlaamse provincies aan. Voor teams uit het DKO komt er een inspiratiedag op donderdag 23 november in de KVS in Brussel.

Woensdag

4 oktober

in Hasselt

Woensdag

27 september in Torhout

Woensdag

11 oktober

in Hamme

Woensdag

18 oktober

in Vilvoorde

Woensdag

8 november

in Antwerpen

Je kunt bij ons ook nog terecht voor ...