Toen Steve me vroeg om naar aanlei-ding van Naast De Kwestie II een le-zing te geven over de nieuwe Belgische atonalen, was ik eerst terughoudend, omdat ik vind dat het in muziek meer gaat om persoonlijkheden en de kwa-liteit van de muziek zelf dan om geo-grafische grenzen, of om tijdsafbake-ningen. Anderzijds merk ik dat ik zelf graag dingen hoor, lees en zie waarin peri-odes en plaatsen worden afgebakend: een BBC-documentaire op Youtube over Kosmische Musik of een boek van Byron Coley over de New Yorkse no wave en post punk. Maar ook hier ben ik me steeds bewust van hoe snel be-paalde begrippen aan inhoud verlie-zen eens ze gelabeled worden. Zo be-staan ondertussen waarschijnlijk meer boeken en documentaires over True Norwegian Black Metal dan platen, en is dit begrip zo uitgehold en gekarika-turiseerd dat enkel nog straffe verha-len over moorden en kerkverbrandin-gen overblijven.Dus begon ik de voors en tegens tegen elkaar af te wegen en me, zoals steeds, meer vragen te stellen dan nodig. Tot ik op een anekdote stootte: vanaf mid-jaren-zeventig organiseerde Derek Bailey sessies voor vrije geïmprovi-seerde muziek waarvoor hij enerzijds vrienden-muzikanten uitnodigde maar anderzijds ook kandidaten zichzelf konden inschrijven. Tijdens één van deze sessies verliet een kandidaat het podium om zich op een stoel op de eer-ste rij te gaan zetten. Bailey zag dit, kwam naast hem zitten en vroeg wat er scheelde. De kandidaat zei dat hij het gevoel had dat hij niks zinvols bij kon dragen aan de sessie en dat hij daarom niet wist wat hij moest doen. Waarop Bailey hem antwoordde: Relax. Just

bathe in it. Waarmee hij bedoelde: mis-schien hoef je het ook allemaal niet ka-pot analiseren, relax en leer er gewoon van te genieten. Dus wil ik dit ook als advies meegeven aan iedereen die het moeite waard vindt om naar Naast De Kwestie II te komen: relax. Drink een pint en sla een babbel. Drink er nog één en luister naar een bandje. En drink er dan nog één. En nog één.KRAAK heeft een warm bad laten vol-lopen met nieuwe Belgische atonale mu-ziekjes. Trek je kleren uit en just bathe in it.

—Joeri Bruyninckx

DRAALAAL

Mooi is een debiele term.

Draalaal maakt noise van de goede soort. Zoals het hoort. Door je schedel boort. En door je oren er weer uit. In plaats van er in. En dan ben je weer bij het begin.

Is Draalaal noise?Ja, ik zie Draalaal meer als een noise-act dan als iets anders eigenlijk. We repete-ren altijd wel wat voordien, leggen een paar parameters vast, dus het blijft wel improvisatie, maar niet helemaal. Ik be-kijk het ook liever als een noise-act dan als experimentele muziek, want werke-lijk muziek is het niet. Voor mij is er een duidelijk verschil tussen muziek en noise. Er zijn talrijke crossovers natuurlijk, maar voor mij is er een bepaalde ritmiek nodig ofzo om

iets als muziek te kunnen beschou-wen. Draalaal is voor mij meer een samenrakeling van interesse. Zo heeft Maurice zijn oscillators waar hij graag mee bezig is, en werk ik graag met tapemanipulatie. En dat gooien we samen.

Wat is noise? Ik interpreteer noise als een bre-dere term. Ik denk dat iemand die urenlang kan bezig zijn met zijn geluid te shapen, zich in het noisespectrum bevindt. De meeste experimentele muziek is immers experimenteel door de klanken van bepaalde instrumenten, geluiden, etc. Ik bedoel hiermee dat iemand die bijvoorbeeld urenlang met een contactmicrofoon en bepaalde bel-len een specifiek geluid zoekt, om dat dan te gebruiken in een band die niet echt ‘noise-noise’ is, voor mij ook met noise bezig is.

Wat is goede noise?Wat goede noise en slechte noise is, is iets persoonlijks denk ik, vooral in een genre waar de lijn zo fijn is. Ik ben bijvoorbeeld per-soonlijk fan van conceptueel werk, bijvoorbeeld de Voor Seuventig Procent Afspeelbaar-reeks van Dennis Tyfus en Peter Fengler, om-dat daar actief in het medium inge-grepen wordt, zonder dat het mani-eristisch wordt.Ik vind dat spannend omdat het me-dium dan iets performatiefs krijgt. Zo heb je die platen, ik weet niet meer van wie, die werden gere-leased met twee gaten in, waardoor je die plaat op twee verschillende manieren kon afspelen. De plaat wordt op die manier een uniek stuk,

NAAST DE KWESTIE Tweede bloemlezing der hedendaagse Belgische atonaalenTekst: Joeri Bruyninckx

JUSTBATHEIN IT

die bij iedereen anders klinkt. Hetzelfde met de nieuwe van Posessed Factory bijvoorbeeld, waar een hout-lijm-afdruk van de plaat bijzit. Hout-lijm is super fragiel en veranderd elke keer je dat afspeelt, tot je binnen de kortste keren enkel maar ruis meer hoort.

Wat is slechte noise?Waar ik minder fan van ben zijn de m i c r o - e n - z e v e n - d i s t o r t i o n p e d a l e n -noise. Al draait het het ook wel om de periode waarin het is gebeurd. Als je bijvoorbeeld naar de industrial kijkt, waarin Throbbing Gristle een tape uit-brengt met 24 uur liveopnames, dan zitten daar ook stukken tussen die niet echt beluisterbaar zijn, superslecht opgenomen, constant feedback, noem maar op. Maar in die periode beteken-de dat nog iets. Het is in die periode dat er nog een choquerend element in die noise zat. Het verder geëvolueerde idee van de punk van “pak een gitaar, speel drie akkoorden, klaar”, gaat naar “pak een gitaar, speel er geen akkoor-den op, klaar”. Het ging om radicali-teit, en dat vind ik kloppen omdat dit relevant was in die periode dat dat er kwam. Dat is nu ontgonnen gebied. Als een band nu op het podium komt met een slideshow van massagraven en dode kinderen en daarop snoeiharde white noise brengt, dan is dat zo een stijltje geworden vind ik.

Wat maakt goede noise goed? Wat maakt goeie noise goed... tsja...dat is een moeilijke vraag. Ik denk dat het om smaak en buikgevoel gaat, ofzo. En ik merk ook dat de opnamemanier daar veel mee te maken heeft. Harde feedback wordt verzwakt en krijgt een detuned kantje als je het door een reel-to-reeltape-machine opneemt, wat ik dan weer mooi vind. Terwijl, als je het digitaal opneemt, clipt het en krijg je lelijke geluiden. Daar draait het veelal om voor mij. Een sfeer maken, met ge-luiden die ik ‘mooi’ vind, ook al vind ik dat een debiele term. Maar daar draait het vandaag rond, denk ik: een interesse in een bepaald spectrum van geluiden, en daar een bepaalde compositie mee maken, die de sfeer reflecteert die je in gedachten had.

SIGTRYGGUR BERGSIGMARSSON

Experimentele concerten hebben een probleem: de muziek is er meestal

niet om aan te horen en er komt geen kat op af. Het één staat niet los van het ander. Maar vooral: je ziet er am-per vrouwen. Omdat Kraak het graag opneemt voor gelijkheid voor vrouwen én voor experimentele muziek, heb-ben ze een oplossing gevonden, en die heet: Sigtryggur Berg Sigmarsson, naakt.

Siggy, ga je weer uit de kleren, zoals de laatste keer in Brussel?

Dat kan ik nu nog niet zeggen. Ik weet nooit lang op voorhand wat ik tijdens een optreden ga doen. Misschien wordt het een laptop-set, misschien eerder een performance-act, ...

Siggy, Siggy. Zeg gewoon: ja!Ja.

IGNATZ & DE STERVENDE HONDEN

Ignatz is voortaan een groep, met Tommy De Nys (Sylvester Anfang II) op bas en Erik Heestermans (Sheldon Siegel) op drums.

Dit gesprek tussen Ignatz en Erik vond vond ergens eind eind april op een dakteras in Antwerpen plaats, met zicht op de ring, voor aanvang van een Endless Boogie-optreden.

Erik: Dus ik word jouw drummer. Ignatz: Het was Steve zijn idee.Erik: Kan je me anders eens wat num-mers doorsturen die we gaan spelen? Dan kan ik al wat oefenen. Ignatz: Ik dacht misschien om nieuwe nummers te brengen. Erik: Zolang ze niet in 9/8 zijn is het voor mij ok.Ignatz: Ze zijn nogal wisselend van tempo.

PAUWELDEBUCK

Het is niet omdat je hard werkt dat wat je doet relevant is.

Pauwel De Buck observeert en absor-beert geluiden, om ze vervolgens te interpreteren en te manipuleren, alvo-rens ze terug in de realiteit te werpen.

Pauwel is een geluidskunstenaar die meer vragen stelt dan hij be-antwoordt, en de luisteraar mee betrekt in dit denkproces.

Uit jouw eigen bio: Pauwel De Buck makes use of recorded

material such as location recor-dings, prepared objects, specific events, conversations, accidents, awkward settings, unforseen cir-cumstances, as well as authentic

electronic sounds. Ik veronderstel dat je met au-

thentieke elektronische geluiden bedoelt: niet-gemanipuleerde elek-

tronische geluiden. Los hiervan: wat betekent ‘authentiek

geluid’ voor jou? Elk geluid heeft zijn kwaliteiten, ik vind niet dat er iets bestaat als goede of slechte geluiden. Het is een kwestie van openstaan voor wat er zich binnen in het geluid afspeelt en niet te focussen op wat je wilt of verwacht te horen. Al wil dat niet zeggen dat ik met eender welk ge-luid iets nuttigs zou kunnen doen.

Toen Marcel Duchamps zijn eerste readymades presenteerde, kreeg

hij de te verwachten reactie dat je toch geen echte kunstenaar bent

als je de werken die je presenteert niet zelf gemaakt hebt. Waarop

Duchamps antwoordde: Misschien draait een kunstenaarschap ook helemaal niet om het maken van

werk. Misschien is een kunste-naarschap ook eerder een

attitude, een manier waarop je in het leven staat, een manier waar-

op je naar de wereld rondom jou kijkt en ervaart. Misschien

is het maken van een kunstwerk gewoon een vorm van verant-

woording, een manier waarop je aan anderen wil tonen dat je wel

degelijk een kunstenaar bent.Zeker herkenbaar, al is het maken van werk voor mij meer een drang, het mentale en zintuiglijke hangen vast aan elkaar voor mij, althans in mijn eigen werk. Ik hoef deze re-latie niet per se terug te vinden bij andere kunstenaars om hun werk te appreciëren. Maar ik volg zijn denkwijze wel, de strijd om van dat juk af te raken, die opgelegde verantwoordelijkheid, die op zich nutteloos is en het creatief proces alleen maar in de weg staat. In de vrijheid die daaruit volgt, liggen vaak nieuwe inzichten, die verder dragen dan de kunst zelf, ze zijn vaak ook toepasbaar op het leven zelf, in al zijn facetten. Maar wat betekent dat ook, een echte kunstenaar? Is dat niet het-zelfde nietszeggende begrip als au-thenticiteit? Natuurlijk streef ik au-

thenticiteit na, eerder dan virtuositeit en techniciteit. Maar het gevoel iets authentiek te maken verdwijnt volgens mij ook weer op het moment dat je je daar bewust van wordt. Daarom kan het geen kwaad om dingen soms gewoon te laten gebeuren, zonder op zoek te gaan naar een verkla- ring, wat eigenlijk opnieuw een defi-nitie is, welke dan weer dient om din-gen uit te klaren en alles vatbaar te maken. In het gewone leven vinden er zoveel gebeurtenissen plaats waar we niks van snappen en gewoon laten passeren, pas wanneer we dat op artistiek vlak ervaren, willen we uitleg, vaak eerder om te weten of de kunstenaar wel weet waar hij mee bezig is, in plaats van oprecht interesse in het onderwerp te hebben. Terwijl bijvoorbeeld een film met een open einde vaak langer blijft hangen dan één waarin alles wordt op-gelost, of bij mij is dat toch zo.Er bestaat volgens mij gewoonweg geen eenduidige definitie van het woord kunstenaar, hoe meer mensen dit proberen te benoemen, hoe verder ze van de essentie verwijderd raken. Want bij elk argument valt ook wel een tegenargument te geven die de hele be-tekenis kan ontkrachten.

In jouw werk draait het vaak rond het alledaagse leven in onze in-dustriële westerse samenleving,

een samenleving die jij observeert, interpreteert en manipuleert, maar

volstaat het als kunstenaar om werk te maken dat zijn omgeving obser-

veert, interpreteert en manipuleert, of hoort kunst ook effectief deel uit

te maken van de wereld die je als onderwerp neemt?

Ik vind de industriële revolutie een boeiend kantelmoment, de opkomst van de steden, de stroomversnelling waarin de volledige maatschappij te-recht kwam, er werd op korte tijd heel veel mogelijk, maar er liep tege-lijkertijd evenveel mis, de mens als natuurlijk wezen was op deze snelle veranderingen niet ingesteld. Ik heb een tijd erg intensief geluidsopnames gemaakt van het da-gelijkse leven in steden en openbare plaatsen maar die scene van field re-corders was me net iets te nauw om mijn ei in kwijt te kunnen. Geleidelijk aan kreeg ik hierdoor ook die field re-cording-stempel opgedrukt. Ik maak nog steeds veldopnames, maar de plaatsen, de manier van opnemen zijn meer eigen aan een persoonlijke werkmethode. Losser, maar toch meer gevat vind ik zelf, net door het besef van de veelzijdigheid aan situaties rondom ons pik ik er onbewust de eer-der persoonlijke momenten uit. Ik heb me ook een beetje onttrokken aan de technische en esthetische regels, dat

leidt toch maar tot eenheidsworst. De opnames zijn nu meer een onderdeel van een ruimer denk- en werkproces in plaats van het ‘centrale thema’.Ik vind dat je als kunstenaar trouwens niet altijd middenin en heel bewust in de wereld moet staan. Soms is het han-dig om net niet met realiteitsbesef be-zig te zijn. Als een werk op een bepaald moment wordt gepresenteerd, in welke vorm dan ook, dan wordt het sowieso te-rug in de werkelijke wereld gedropt.

Ben je eigenlijk ook al met manipula-tie bezig, gewoon door iets van het ene medium naar een ander over te zetten? Een transformatie van het ene in het an-dere medium geeft sowieso een andere kijk op de zaken, niet altijd in negatie-ve zin. Ik heb het al gehad dat ik een concert, niet van mezelf, niet echt goed vond, maar door er achteraf naar te luis-teren op cd heb ik dan toch mijn mening herzien. Misschien lag het dan niet aan de artiest zelf maar eerder aan de om-standigheden, of aan mijn eigen humeur.

Kan je probleemloos van pakweg een optreden een geluidsopname maken

zonder dat je hiermee iets ingrijpends aan het werk op zich veranderd?

Een werk is niks zonder zijn context. Als die verandert, zal het werk ook op een andere manier ervaren worden. Daarom is het spannend om het in verschillende gedaantes vorm te geven. Verandering kan gezien worden als manipulatie, maar is daarom nog geen verlies van authenti-citeit. Op deze manier worden misschien nieuwe kwaliteiten blootgelegd.

In een ouder interview werd je om-schreven als een beeldend kunstenaar

die naar muziek is overgestapt.Ik heb zelf niet het gevoel dat ik ben overgestapt naar muziek. Ik ben op een bepaald moment intuïtief met klank gaan werken als een extra mogelijkheid om hetgeen uit te drukken waar ik op dat moment mee bezig was. Ik lig zelf niet zo wakker van die definiëring. Vaak wordt die vraag aangehaald om iets on-begrijpelijks te kunnen vatten in een paar termen. Ik hoef die duidelijke in-deling niet. Ik heb sowieso, door een opleiding in beeldende kunst, een plas-tische manier van denken, en al ontwik-kelt zich dat inderdaad vaak verder in een duidelijke muzikale context, daarom heb ik zelf nog niet het gevoel dat ik met muziek bezig ben. Maar evengoed wordt iets een auditieve ingreep, los van de gekende muzikale referenties. Het gaat meestal enkel om het luisteren, geen verder doel dan het moment op zich. Het werkproces is een organisch gege-ven, soms lopen de dingen over in el-kaar, soms stopt het op een bepaald mo-ment omdat ik er geen relevantie meer in zie om er verder nog iets mee te doen. Dat kan dan later weer terugkomen,

soms onbewust, in een andere ge-daante. Het leidt zijn eigen leven, ik moet alleen op het juiste mo-ment aan de wissels trekken zodat de trein niet de verkeerde richting uitgaat. Al hoef ik daarom zelf niet te weten wat de eindhalte is. Als die er is tenminste.

Zie jij jezelf als een conceptua-list?

Het gebeurt dat ik met een concreet idee rondloop, maar tegen dat ik het wil gaan uitvoeren, kruisen er andere, nieuwe invloeden mijn pad. Die laat ik dan toe, of niet. Het is niet dat ik dan koppig volhoudt aan mijn eerste gedachte. Als er nieuwe perspectieven ontstaan die bijdra-gen aan de idee, zal ik die zeker aftasten. Maar ik werk zelden chro-nologisch, ik vind het spannender als ik alles wat kan laten rondslin-geren en dan plots mijn oog laat vallen op iets wat ik schijnbaar ben vergeten, om het dan weer met iets anders te combineren. Of het plots af te schermen van alles rondom, om te zien of het sterk genoeg is op zichzelf.

Kan het uitvoeren van een idee het eindresultaat zijn? Of is een

idee het beginpunt en begint dan pas het echte werk, het creatieve

proces? Is een idee hebben en dit dan uitvoeren de werkmethode

van een luie kunstenaar? Ik weet niet of een conceptueel kunstenaar per se lui is, het werk-proces gebeurt misschien op een ander niveau, het voorafgaande aan het idee. En al zou hij lui zijn, dat betekent nog niet dat hij een slech-te kunstenaar is, als de uitvoering van dat idee steek houdt, dan is dat evenwaardig aan het werk van een hard werkende, zwoegende kun-stenaar. Het is niet omdat je elke dag hard aan je oeuvre werkt dat het relevant is. De toewijding en gedrevenheid zijn misschien be-wonderenswaardig, maar dat maakt daarom nog geen goede kunst. Zelf moet ik er wel dagelijks mee bezig zijn. Dat hoeft niet altijd met het werk zelf te zijn.

Kan je me tot slot nog zeggen wat ik op het nummer hoor dat je aan

de Naast De Kwestie-compilatie hebt bijgedragen?

Dat zijn de restanten van een feest-je, opgenomen op tapeloops.

HUMUS

Humus comes from a spontaneous de-sire to make music that inhabits human and non-human beings here. It comes from a fascination for the living world and its origins. Humus is a living sub-stratum. We give our debt to those peo-ple and musicians living in the most geographically and culturally isolated parts of the world. Their experiences offer us new perspectives and open new possibilities on the relationships between human and non-human, nature and culture.Some of our favourite recordings:

- Tumuc Humac, Musique de la Haute Forêt Amazonienne (enregistrements et notes par Francis Mazière, LP, Boite à Musique, 1953)- Indian Music of Mexico (an album by Laura Boulton, LP, Folk-ways, 1957)- Music of the Magindanao in the Philippines (recorded and edited by Jose Maceda, LP, Folkways, 1961)- Brésil, Musiques du Haut Xingu (enregistrements par J.F. Schiano, LP, Ocora, 1969-1977)- Messico: Musica Maya degli Indi-ani Chiapas (a cura di Richard Alderson, LP, Alba-tros, 1978)

DJSIELVEENRIEFMAN

Sielveen Riefman hield vroeger het café De Wachtzaal in Asse open, tegenover het station. De ramen waren er altijd met zwarte vuilniszakken dichtgeplakt omdat Sielveen geen vergunning had om drank te verkopen. Je betaalde één euro voor een consumptie. Dan mocht je aan het rad draaien. Je wist dus nooit op voorhand of je een Looza of een Duvel ging krijgen. Aan de wc van de wachtzaal hing geen deur, zodat Sielveen van achter zijn toog kon zien wat er in de toiletten gebeurde. Om voor de hand liggende redenen werd De Wachtzaal een aantal jaar geleden gesloten, en Sielveen verkaste naar Ant-werpen, maar hij is wel nog steeds van plan om op een dag naar Asse terug te keren, eens die bruggepensioneerden in hun overprijsde serviceflats hun kaars hebben gelaten en hun appartementen aan de halve prijs te koop zullen staan.

THEJOYOUS COSMOLOGY

Gewoon doen

The Joyous Cosmology is een boek. The Joyous Cosmology is een band. Een freefolk-improv-jazzband dan nog wel. Grootstadhippies met een Sun Rafixatie en de dochter van Ludo Mich op sax.

Jouw manier van spelen heeft iets los-uit-de-pols, maar is tegelijk herken-

baar, alsof je steeds naar hetzelfde soort patronen teruggrijpt.

Dat is wel scherp gezien. Soms zoek ik naar klanken die zo goed mogelijk kun-nen mengen met de geluiden van mijn medespelers, en terzelfdertijd ben ik op zoek naar een structuur, een thema, dat ik occasioneel opnieuw kan inbrengen tijdens een live-set. Ik heb een liefde voor dissonantie en lage tonen, of voor heel scherpe tonen.

Speel je al lang sax? Sinds mijn veertiende. Daarnaast teken en schilder ik ook.

Je bent de dochter van Ludo Mich, heeft dat er iets mee te maken?

Mijn broer en ik zijn al van kind af creatief bezig geweest. We tekenden en speelden veel, wat altijd wel gesti-muleerd is. We hebben ook allebei een goede bagage meegekregen van thuis, terwijl dat op school soms anders was. Ik heb een aantal belangrijke dingen opgepakt van mijn vader zijn raad, bij-voorbeeld: altijd jezelf blijven en ge-woon doen. Dat is blijven steken.

De vier mensen die in de Joyous Cos-mology spelen, lijken mij erg uiteenlo-

pende, sterke persoonlijkheden. Dat klopt wel. Onze muzikale invloeden zijn heel uiteenlopend, breed en soms overlappend. We leren elkaar wat bij.

Kan je me de andere mensen uit de groep eens kort voorstellen?

Frank, onze gitarist, is hevig bezig met folk en blues en zo. Maarten, mijn vriend, heeft het meer voor elektro-nische geluiden; de Berlijnse school, Klaus Schulze, cold wave, minimal synth, italo disco, dat soort dingen. Niko is goede jeugdvriend. Hij is de spoken word-man van de groep. Daar-naast speelt hij ook piano en loop sta-tion.

Hoe hebben jullie elkaar elkaar leren kennen?

The Joyous Cosmology is eigenlijk

ontstaan door Erwin Vanmassen-hove, de antistress-poweet, die nu niet meer in de groep zit. Hij had een voorstelling in een klein boe-kenwinkeltje in Antwerpen in de Bervoetstraat, de Berta Roses. Dat was in 2003, denk ik. Hij had mij, Frank en Hans De Ley gevraagd om hem muzikaal te begeleiden bij zijn dichten. Ik had toen Maarten en Niko gevraagd om te komen kijken. Dat mondde uit in een supergrote jam, wat dus The Joyous Cosmo-logy geworden is.

De groepsnaam verwijst naar het gelijknamige metafysische boek van Alan Wilson Watts, neem ik

aan. Ja, Erwin en Frank hadden het boek gelezen en hebben ons zo gedoopt bij de eerste repetitie.

Hadden jullie toen al een bepaald beeld van wat jullie wilden gaan

doen? Onze intentie was eigenlijk gewoon iets te creëren en spontane muziek te maken, al klinken bepaalde in-vloeden wel door, waarschijnlijk.

Zeg maar.Sun Ra, bijvoorbeeld.

BEACH

Beach is grungewat grunge is, staat op wikipediawat op wikipedia staat, is waarwat waar is, is dogmatischwat dogmatisch is, is te mijdenwat te mijden is, trekt aanwat aantrekt, is magnetischwat magnetisch is, creëert een veld“een veld is een stuk grond waar-op je iets wat je geplant hebt, kan groeien”(dat staat op wikipediawat op wikipedia staat, is waar)iets wat je plant groeit niet zonder zon en watervoor zon en water gaan we naar de Beach