Mythische krachtproef ‘M...2017/02/03  · Een dag later ontsluit productieleider CatherineV...

1
10 DE VOLKSKRANT VRIJDAG 3 FEBRUARI 2017 eater ‘M ijn gedeelte is kei-spectaculair, een actiefilm ge- woonweg! Met twee monster- achtige rotsen waar Odysseus tussendoor moet varen. En de beroemde ver- leidelijke Sirenen zitten óók in mijn stuk!’ Acteur Bruno Vanden Broecke (42) veert van enthousiasme op achter zijn latte macchi- ato, in een cafézaaltje van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) in Brussel. Het is tien dagen voor de première van iets wat ook zeker spectaculair belooft te worden: de in- tegrale opvoering van het verhaal van Odysseus. De aloude Griekse mythe van de dolende held die zich op zee met de meest griezelige uitdagingen geconfronteerd ziet en dan, eenmaal thuis, moeite heeft zijn plek te vinden. Het boude plan komt van de kersverse ar- tistiek leider van de KVS, regisseur Michael De Cock. Hij verzamelde dertig acteurs om zich heen, die allemaal een deel van Home- rus’ tekst op zich nemen. Klinkende namen uit de theaterwereld, plus een aantal jon- kies. Want dat is de opzet van deze Griekse marathonvoorstelling: drie dagen lang rei- zen we door de tijd met Odysseus mee, van jong naar ouder. 24 delen (zangen) telt het geheel, in een nieuwe vertaling van Patrick Lateur. Na Brussel doet Odysseus. Een zwerver komt thuis ook Nederland aan. Bruno Vanden Broecke heeft zang num- mer twaalf en zit dus in het midden. Hij gaat het toneel op aan het eind van de tweede dag, om 23.05 uur om precies te zijn. Het publiek heeft er die dag dan al zeven uur op zitten. Of niet. Want je mag ook weglopen tussen de zangen. Een luchtje scheppen, wat eten. In principe duurt een deel 40 tot 50 mi- nuten; iedere speler heeft tussen de zestien en de twintig A4’tjes, schat Vanden Broecke. Hij maakte naam met de monoloogvorm. Nog steeds speelt hij zijn succesvoorstelling Missie, over een pater in Congo, en onlangs oogstte hij opnieuw lof met zijn solovoor- stelling Para, waarin hij een getroebleerde ex-paracommando neerzet. Toch is dat echt anders, zegt hij. ‘Zo is Para echt spreektaal. Odysseus is meer gedragen. Maar ik ben classicus van origine, ik zou bijna beledigd zijn geweest als ik hiervoor niet was gevraagd. Ik ben dol op de klassie- ken, die oerverhalen over liefde, vriend- schap en trouw; alles zit erin. Ik houd ervan de verzen zo naturel mogelijk te laten klin- ken en dat betekent dat je op je gemak moet zijn. Dan wordt het echt een vertelling en kun je zelf ook meegezogen worden. Ik ben het nu hardop tegen mijn vrouw en mijn oudste zoon aan het zeggen, dat helpt altijd.’ Uit het gewaagde initiatief van regisseur De Cock spreekt rotsvast vertrouwen in de acteurs; een ensemble vormen ze immers niet en van reguliere repetities is geen sprake. ‘Michael is wel dag en nacht bereik- baar voor overleg, hè. Je kunt bellen, mailen, skypen, langskomen. Maar logistiek is het waanzin’, zegt Vanden Broecke met een lach. Een doorloop (een repetitie waarin het stuk in zijn geheel wordt gespeeld) duurt in dit geval een week in plaats van een dag of avond. Doorgaans staan de acteurs dan sa- men op toneel. Hier staat iedereen er alleen voor: iedere speler heeft zijn eigen zang, met uitzondering van het eerste deel, waarin vier jongeren de introductie verzorgen. Inmid- dels is er mailverkeer tussen de acteurs op gang gekomen. Vanden Broecke: ‘Heb jij het ook zo moeilijk?’, vragen we elkaar dan.’ Even later gaat hij voor naar de kelders van het theater. Er hangen stukken stof, er staan opgezette koeienkoppen, houten vis- sen, een maquette van een mogelijk toneel- beeld. Hier in het atelier wordt hard nage- dacht over de aankleding. Er liggen mapjes met de namen van spelers plus die van hun personage. De muren zijn beplakt met foto’s van kledij, ideeën voor kostuums. Het ligt er niet duimendik bovenop, maar zoals vertaler Lateur al eerder zei: ontegen- zeglijk roept dit epos over een zwerftocht in het Middellandse Zeegebied beelden van de vluchtelingen van nu op. Het toont de tijd- loosheid van Homerus, zegt Vanden Broecke terwijl hij langs de rekwisieten loopt. ‘Een veelkleurig mozaïek’, zo omschrijft hij het eindresultaat, dat ook hij nooit in zijn ge- heel zal zien, simpelweg omdat de spelers er- naast nog ander werk wacht. Alleen Michael De Cock (44) ziet alles. Boven in het gebouw, in een lichte ruimte met ramen rondom, huist de regisseur. ‘Een jongensdroom is misschien een groot woord’, zegt hij, ‘maar ik wilde de Odyssee al- lang heel graag doen. Vanuit het romanti- sche idee dat je de oervorm van de orale tra- ditie weer laat spreken. Ik wil er ook niet in schrappen, omdat ik denk dat een zekere Mythische krachtproef REPORTAGE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS STARRING ODYSSEUS Odysseus, koning van het Griekse eiland Ithaka, duikt voor het eerst op in de Ilias, het boekwerk uit de Griekse oudheid waarin dichter Homerus een episode uit de mythi- sche oorlog om de stad Troje be- schrijft. In het vervolg daarop, de Odyssee, is de kloeke strijder uitge- groeid tot hoofdpersonage. In een raamvertelling van 24 delen lees je hoe Odysseus er na de oorlog tien jaar over doet om thuis bij zijn vrouw Penelope te geraken, waarbij hij onderweg de ene na de andere beproeving doorstaat. Eenmaal thuis moet hij afrekenen met de tal- loze belagers van Penelope. Home- rus schreef in hexameters, een zes- voetig versritme. Patrick Lateur ver- taalde de tekst in vijfvoetige jam- ben, een versvoet die naadloos aan- sluit bij de natuurlijke cadans van het Nederlands. Dit ligt ‘moderner’ in het gehoor. Jef Hellemans tijdens een repetitie van Odysseus. Een zwerver komt thuis. Foto’s Danny Willems De complete Odyssee in een theatervoorstelling. Het is een droom die de Vlaamse theatermaker Michael De Cock waarmaakt. V ervoer wat zo’n marathon met de acteurs doet. Door Karin Veraart DE VOLKSKRANT VRIJDAG 3 FEBRUARI 2017 11 Foto boven: Bruno Vanden Broecke (links) en regisseur Michael De Cock. Hierboven: Tom Jansen. Foto Danny Willems Wie de Odyssee niet wil verdelen over drie dagen, kan in de Konink- lijke Vlaamse Schouwburg in Brussel de voorstelling aaneen zien: het be- gint op 24/3 om 19.00 uur en eindigt op 25/3 om 21.00 uur. Tussendoor kunt u iets eten of uitrusten in stoe- len of bedden. Acteur Bruno Vanden Broecke: ‘Voor een speler is het moeilijk als hij merkt dat hij even de aandacht van zijn publiek verliest. Maar daar moet hij zich hier op voorbereiden. En de kijker, die moet dat zichzelf niet kwalijk nemen.’ De échte marathon traagheid op een goede manier hypnotise- rend werkt. Zo volgen we trouw de levens- lijn van een man die ouder wordt.’ Vrouwen zijn er aan het begin, zij leiden het verhaal in, én aan het eind, waar danseres Lisbeth Gruwez Odysseus’ echtgenote Penelope ge- stalte geeft. De Cock is een bevlogen verteller, die ook een aantal boeken op zijn naam heeft staan, waaronder bewerkingen van andere klassie- ken. Hij vervolgt: ‘In de eerste vier zangen draait het om de zoon van oorlogsheld Odysseus, die zijn vader gaat zoeken; in vijf tot en met twaalf maak je schrikwekkende avonturen mee, dat is een soort bad trip van een dolgedraaide militair! In meer freudi- aanse zin kun je het lezen als een duik in het onderbewuste: over angsten, over seks, over het weerzien met een dode moeder gaat het. Daarna komt hij thuis en vindt hij zichzelf, en zijn vrouw, weer terug. ‘Zelf was ik druk bezig parallellen te trek- ken met migratie, oorlog, vluchtelingenpro- blematiek van nu. Totdat een vriendin van mij zei: ‘Eigenlijk is het ook het verhaal van een man die te lang in het café zit en er maar niet toe komt naar huis te gaan. En zijn Penelope, die thuis zit, wil hem eigenlijk ook niet terug. Ik vond dat wel mooi. Want Odysseus is heus niet zo’n sympathieke held, hij liegt en bedriegt, vogelt in het rond. ‘Het hedendaagse zit in van alles; zo gaat het bijvoorbeeld veel over zingeving. Over hoe je moet leven. Over gastvrijheid als kern- waarde. Heel humanistisch vaak. Enfin, het is nog oog om oog, tand om tand, maar er zit een lijn in van wanorde naar orde. ‘Dat op toneel brengen, dat zie ik als een ode aan de verbeelding in zijn puurste vorm. De acteurs hebben een groot deel van het werk individueel verricht, iedere acteur voorziet zijn zang van een eigen sfeer, virtu- oos, vaak.’ Een dag later ontsluit productieleider Catherine Vervaecke de artiesteningang van de schouwburg. ‘Spannende week’, verzucht ze. De doorloop begint. Vier jonge acteurs in opleiding, tussen de 15 en de 17 jaar, staan klaar. Drie meisjes nemen de inleidende zan- gen voor hun rekening: De man van vele listen moet u, Muze/ voor mij bezingen. Hij zwierf zeer veel rond/ nadat hij Trojes goddelijke burcht/ verwoest had, zag de steden van veel mensen/ en leerde zo hun geest en volksaard kennen. De spelers moeten het zo losjes kunnen vertellen als was het een goede mop, zegt De Cock. Hij loopt door de zaal en kijkt het vanuit verschillende hoeken aan, de dikke blauwe vertaling van Lateur onder de arm. Het decor is nog minimaal, met alleen een paar grote koperen vuurkorven. Gaandeweg zal het toneelbeeld voller en theatraler gaan ogen, ook dat hoort bij de enscenering. Dan komt Jef Hellemans op, een tengere jongen, die het verhaal van Telemachos brengt, Odysseus’ zoon: een onzeker ventje dat uiteindelijk vastbesloten op pad gaat om zijn vader te vinden. Van de 48 jongeren die met hem auditie deden, kwamen er acht bovendrijven. ‘En kijk mij hier nu’, zegt hij tijdens de lunchpauze. Jef zit in het laatste jaar van Lemmensinstituut in Leuven, een middel- bare school met voorbereidende theater- opleiding. Hij oogt opmerkelijk rustig. ‘Ik heb wel eerder voor publiek gestaan, dat hoort erbij, maar nog nooit op zo’n intense manier. Ik zal straks enorm veel stress heb- ben, maar het is iets wat ik graag wil mee- maken.’ Liefde voor de Griekse mythologie? Van- zelfsprekend. ‘Daaruit is het theater ont- staan. Als acteur in opleiding móét je het kennen. Maar dat op toneel brengen, is weer een stapje verder.’ Jef Hellemans is 17. De Nederlandse acteur Tom Jansen is 71. Hij is even in Brussel om poolshoogte te nemen: praten met de regis- seur, eens kijken naar een repetitie, gevoel krijgen op de zaal. Zijn eigen zang heet Rust op Ithaka, het sluitstuk. Jansen (bij breder publiek bekend van (tv-) rollen in onder meer Penoza en Vox Populi) straalt wanneer hij over het project praat. ‘Ik mag op m’n 71ste het oudste verhaal ter wereld vertellen. Het is zingen. Pure muziek.’ Hij heeft z’n stuk in zijn huis in Frankrijk ingestudeerd, af en toe met de regisseur ge- skypet. Eenzaam? Ach, zegt hij, ‘dat is het lot van ouder worden. Je komt tot de ontdek- king dat je alleen bent. Dat je alleen zult ster- ven. Dat besef geeft ook rust. Ik ben einde- loos bezig de doden te laten spreken in mijn deel. Eerst dacht ik: waarom toch zo breed uitgemeten? Nu besef ik: dapper en eervol in het harnas te sterven, dat is van het groot- ste belang om voort te leven in de verhalen.’ Zijn zang sluit mooi aan bij zijn eigen levensfase, zegt hij monter. ‘Aan het eind van het verhaal is er reflectie, ik verwoord de reflectie. Niet de actie. Die is al voorbij. Maar de reflectie blijft. Dat is waar dit werk over gaat.’ Odysseus. Een zwerver komt thuis, ging 2/2 in première in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel. ‘Ontegenzeglijk roept dit epos over een zwerftocht in het Middellandse Zeegebied beelden van de vluchtelingen van nu op’

Transcript of Mythische krachtproef ‘M...2017/02/03  · Een dag later ontsluit productieleider CatherineV...

Page 1: Mythische krachtproef ‘M...2017/02/03  · Een dag later ontsluit productieleider CatherineV ervaecked ea rtiesteningangv an de schouwburg. ‘Spannende week’, verzucht ze. De

10 DE VOLKSKRANTVRIJDAG 3 FEBRUARI 2017

Theater

‘Mijn gedeelte iskei-spectaculair,een actiefilm ge-woonweg! Mettwee monster-achtige rotsenwaar Odysseus

tussendoor moet varen. En de beroemde ver-leidelijke Sirenen zitten óók in mijn stuk!’Acteur Bruno Vanden Broecke (42) veert vanenthousiasme op achter zijn latte macchi-ato, in een cafézaaltje van de KoninklijkeVlaamse Schouwburg (KVS) in Brussel. Het istien dagen voor de première van iets wat ookzeker spectaculair belooft te worden: de in-tegrale opvoering van het verhaal van Odysseus. De aloude Griekse mythe van dedolende held die zich op zee met de meest griezelige uitdagingen geconfronteerd zieten dan, eenmaal thuis, moeite heeft zijn plekte vinden.

Het boude plan komt van de kersverse ar-tistiek leider van de KVS, regisseur MichaelDe Cock. Hij verzamelde dertig acteurs omzich heen, die allemaal een deel van Home-rus’ tekst op zich nemen. Klinkende namenuit de theaterwereld, plus een aantal jon-kies. Want dat is de opzet van deze Grieksemarathonvoorstelling: drie dagen lang rei-zen we door de tijd met Odysseus mee, vanjong naar ouder. 24 delen (zangen) telt hetgeheel, in een nieuwe vertaling van PatrickLateur. Na Brussel doet Odysseus. Een zwerverkomt thuis ook Nederland aan.

Bruno Vanden Broecke heeft zang num-mer twaalf en zit dus in het midden. Hij gaathet toneel op aan het eind van de tweede

dag, om 23.05 uur om precies te zijn. Het publiek heeft er die dag dan al zeven uur opzitten. Of niet. Want je mag ook weglopentussen de zangen. Een luchtje scheppen, wateten. In principe duurt een deel 40 tot 50 mi-nuten; iedere speler heeft tussen de zestienen de twintig A4’tjes, schat Vanden Broecke.

Hij maakte naam met de monoloogvorm.Nog steeds speelt hij zijn succesvoorstellingMissie, over een pater in Congo, en onlangsoogstte hij opnieuw lof met zijn solovoor-stelling Para, waarin hij een getroebleerdeex-paracommando neerzet.

Toch is dat echt anders, zegt hij. ‘Zo is Paraecht spreektaal. Odysseus is meer gedragen.Maar ik ben classicus van origine, ik zoubijna beledigd zijn geweest als ik hiervoorniet was gevraagd. Ik ben dol op de klassie-ken, die oerverhalen over liefde, vriend-schap en trouw; alles zit erin. Ik houd ervande verzen zo naturel mogelijk te laten klin-ken en dat betekent dat je op je gemak moetzijn. Dan wordt het echt een vertelling enkun je zelf ook meegezogen worden. Ik benhet nu hardop tegen mijn vrouw en mijnoudste zoon aan het zeggen, dat helpt altijd.’

Uit het gewaagde initiatief van regisseurDe Cock spreekt rotsvast vertrouwen in deacteurs; een ensemble vormen ze immersniet en van reguliere repetities is geensprake. ‘Michael is wel dag en nacht bereik-baar voor overleg, hè. Je kunt bellen, mailen,skypen, langskomen. Maar logistiek is hetwaanzin’, zegt Vanden Broecke met een lach.Een doorloop (een repetitie waarin het stukin zijn geheel wordt gespeeld) duurt in ditgeval een week in plaats van een dag ofavond. Doorgaans staan de acteurs dan sa-

men op toneel. Hier staat iedereen er alleenvoor: iedere speler heeft zijn eigen zang, metuitzondering van het eerste deel, waarin vierjongeren de introductie verzorgen. Inmid-dels is er mailverkeer tussen de acteurs opgang gekomen. Vanden Broecke: ‘Heb jij hetook zo moeilijk?’, vragen we elkaar dan.’

Even later gaat hij voor naar de keldersvan het theater. Er hangen stukken stof, erstaan opgezette koeienkoppen, houten vis-sen, een maquette van een mogelijk toneel-beeld. Hier in het atelier wordt hard nage-dacht over de aankleding. Er liggen mapjesmet de namen van spelers plus die van hunpersonage. De muren zijn beplakt met foto’svan kledij, ideeën voor kostuums.

Het ligt er niet duimendik bovenop, maarzoals vertaler Lateur al eerder zei: ontegen-zeglijk roept dit epos over een zwerftocht inhet Middellandse Zeegebied beelden van devluchtelingen van nu op. Het toont de tijd-loosheid van Homerus, zegt Vanden Broecketerwijl hij langs de rekwisieten loopt. ‘Eenveelkleurig mozaïek’, zo omschrijft hij heteindresultaat, dat ook hij nooit in zijn ge-heel zal zien, simpelweg omdat de spelers er-naast nog ander werk wacht.

Alleen Michael De Cock (44) ziet alles. Boven in het gebouw, in een lichte ruimtemet ramen rondom, huist de regisseur. ‘Eenjongensdroom is misschien een grootwoord’, zegt hij, ‘maar ik wilde de Odyssee al-lang heel graag doen. Vanuit het romanti-sche idee dat je de oervorm van de orale tra-ditie weer laat spreken. Ik wil er ook niet inschrappen, omdat ik denk dat een zekere

Mythische krachtproef

REPORTAGE ODYSSEUS. EEN ZWERVER KOMT THUIS

STARRING ODYSSEUS

Odysseus, koning van het Griekseeiland Ithaka, duikt voor het eerstop in de Ilias, het boekwerk uit deGriekse oudheid waarin dichterHomerus een episode uit de mythi-sche oorlog om de stad Troje be-schrijft. In het vervolg daarop, deOdyssee, is de kloeke strijder uitge-groeid tot hoofdpersonage. In eenraamvertelling van 24 delen lees jehoe Odysseus er na de oorlog tienjaar over doet om thuis bij zijnvrouw Penelope te geraken, waarbijhij onderweg de ene na de andere beproeving doorstaat. Eenmaalthuis moet hij afrekenen met de tal-loze belagers van Penelope. Home-rus schreef in hexameters, een zes-voetig versritme. Patrick Lateur ver-taalde de tekst in vijfvoetige jam-ben, een versvoet die naadloos aan-sluit bij de natuurlijke cadans vanhet Nederlands. Dit ligt ‘moderner’in het gehoor.

Jef Hellemans tijdens een repetitie van Odysseus. Een zwerver komt thuis. Foto’s Danny Willems

De complete Odyssee in een theatervoorstelling.Het is een droom die de Vlaamse theatermakerMichael De Cock waarmaakt. V ervoer wat zo’n

marathon met de acteurs doet.Door Karin Veraart

DE VOLKSKRANTVRIJDAG 3 FEBRUARI 2017 11

Foto boven: Bruno Vanden Broecke (links) en regisseur Michael De Cock. Hierboven: Tom Jansen.Foto Danny Willems

Wie de Odyssee niet wil verdelenover drie dagen, kan in de Konink-lijke Vlaamse Schouwburg in Brusselde voorstelling aaneen zien: het be-gint op 24/3 om 19.00 uur en eindigtop 25/3 om 21.00 uur. Tussendoorkunt u iets eten of uitrusten in stoe-

len of bedden. Acteur Bruno VandenBroecke: ‘Voor een speler is hetmoeilijk als hij merkt dat hij even deaandacht van zijn publiek verliest.Maar daar moet hij zich hier opvoorbereiden. En de kijker, die moetdat zichzelf niet kwalijk nemen.’

De échte marathon

traagheid op een goede manier hypnotise-rend werkt. Zo volgen we trouw de levens-lijn van een man die ouder wordt.’ Vrouwenzijn er aan het begin, zij leiden het verhaalin, én aan het eind, waar danseres LisbethGruwez Odysseus’ echtgenote Penelope ge-stalte geeft.

De Cock is een bevlogen verteller, die ookeen aantal boeken op zijn naam heeft staan,waaronder bewerkingen van andere klassie-ken. Hij vervolgt: ‘In de eerste vier zangendraait het om de zoon van oorlogsheld Odysseus, die zijn vader gaat zoeken; in vijftot en met twaalf maak je schrikwekkendeavonturen mee, dat is een soort bad trip vaneen dolgedraaide militair! In meer freudi-aanse zin kun je het lezen als een duik in hetonderbewuste: over angsten, over seks, overhet weerzien met een dode moeder gaat het.Daarna komt hij thuis en vindt hij zichzelf,en zijn vrouw, weer terug.

‘Zelf was ik druk bezig parallellen te trek-ken met migratie, oorlog, vluchtelingenpro-blematiek van nu. Totdat een vriendin vanmij zei: ‘Eigenlijk is het ook het verhaal vaneen man die te lang in het café zit en er maarniet toe komt naar huis te gaan. En zijn Penelope, die thuis zit, wil hem eigenlijk ookniet terug. Ik vond dat wel mooi. Want Odysseus is heus niet zo’n sympathiekeheld, hij liegt en bedriegt, vogelt in het rond.

‘Het hedendaagse zit in van alles; zo gaathet bijvoorbeeld veel over zingeving. Overhoe je moet leven. Over gastvrijheid als kern-waarde. Heel humanistisch vaak. Enfin, hetis nog oog om oog, tand om tand, maar er ziteen lijn in van wanorde naar orde.

‘Dat op toneel brengen, dat zie ik als eenode aan de verbeelding in zijn puurstevorm. De acteurs hebben een groot deel vanhet werk individueel verricht, iedere acteurvoorziet zijn zang van een eigen sfeer, virtu-oos, vaak.’

Een dag later ontsluit productieleider Catherine Vervaecke de artiesteningang vande schouwburg. ‘Spannende week’, verzuchtze. De doorloop begint. Vier jonge acteurs inopleiding, tussen de 15 en de 17 jaar, staanklaar. Drie meisjes nemen de inleidende zan-gen voor hun rekening:

De man van vele listen moet u, Muze/ voor mijbezingen. Hij zwierf zeer veel rond/ nadat hijTrojes goddelijke burcht/ verwoest had, zag desteden van veel mensen/ en leerde zo hun geesten volksaard kennen.

De spelers moeten het zo losjes kunnenvertellen als was het een goede mop, zegt De Cock. Hij loopt door de zaal en kijkt hetvanuit verschillende hoeken aan, de dikkeblauwe vertaling van Lateur onder de arm.Het decor is nog minimaal, met alleen eenpaar grote koperen vuurkorven. Gaandewegzal het toneelbeeld voller en theatraler gaanogen, ook dat hoort bij de enscenering.

Dan komt Jef Hellemans op, een tengerejongen, die het verhaal van Telemachos

brengt, Odysseus’ zoon: een onzeker ventjedat uiteindelijk vastbesloten op pad gaatom zijn vader te vinden. Van de 48 jongerendie met hem auditie deden, kwamen er achtbovendrijven.

‘En kijk mij hier nu’, zegt hij tijdens delunchpauze. Jef zit in het laatste jaar vanLemmensinstituut in Leuven, een middel-bare school met voorbereidende theater -opleiding. Hij oogt opmerkelijk rustig. ‘Ikheb wel eerder voor publiek gestaan, dathoort erbij, maar nog nooit op zo’n intensemanier. Ik zal straks enorm veel stress heb-ben, maar het is iets wat ik graag wil mee -maken.’

Liefde voor de Griekse mythologie? Van-zelfsprekend. ‘Daaruit is het theater ont-staan. Als acteur in opleiding móét je hetkennen. Maar dat op toneel brengen, is weereen stapje verder.’

Jef Hellemans is 17. De Nederlandse acteurTom Jansen is 71. Hij is even in Brussel ompoolshoogte te nemen: praten met de regis-seur, eens kijken naar een repetitie, gevoelkrijgen op de zaal. Zijn eigen zang heet Rustop Ithaka, het sluitstuk. Jansen (bij brederpubliek bekend van (tv-) rollen in ondermeer Penoza en Vox Populi) straalt wanneerhij over het project praat. ‘Ik mag op m’n71ste het oudste verhaal ter wereld vertellen.Het is zingen. Pure muziek.’

Hij heeft z’n stuk in zijn huis in Frankrijkingestudeerd, af en toe met de regisseur ge-skypet. Eenzaam? Ach, zegt hij, ‘dat is het lotvan ouder worden. Je komt tot de ontdek-king dat je alleen bent. Dat je alleen zult ster-ven. Dat besef geeft ook rust. Ik ben einde-loos bezig de doden te laten spreken in mijndeel. Eerst dacht ik: waarom toch zo breeduitgemeten? Nu besef ik: dapper en eervolin het harnas te sterven, dat is van het groot-ste belang om voort te leven in de verhalen.’

Zijn zang sluit mooi aan bij zijn eigen levensfase, zegt hij monter. ‘Aan het eind vanhet verhaal is er reflectie, ik verwoord de reflectie. Niet de actie. Die is al voorbij. Maarde reflectie blijft. Dat is waar dit werk overgaat.’

Odysseus. Een zwerver komt thuis, ging2/2 in première in de Koninklijke VlaamseSchouwburg in Brussel.

‘Ontegenzeglijk roept ditepos over een zwerftocht inhet Middellandse Zeegebied

beelden van de vluchtelingen van

nu op’