| S P O R T |

Mountainbiken

Een zijn met je fietsT E K S T: G A B R I Ë L L E K U I J E R

B E E L D : MT B C L I N I C . N L

Ongeveer vijftienhonderd mensen hebben bij de KNWU een wedstrijdlicentie voor mountainbiken. Het honderdvoudige

hiervan leeft zich uit in onze duinen en bossen op hun al dan niet geveerde bergfiets. Voor het merendeel zal het genoeg

zijn om op onverharde paden zoveel mogelijk kilometers te maken. Maar de echte liefhebber oefent zich in het nemen

van boomstammen en –wortels en een trappetje zo hier en daar. Karst Zijlstra, professioneel liefhebber en mede-

organisator van MTB clinics, maakt je enthousiast voor deze mooie sport die uithoudingsvermogen, kracht, lenigheid,

durf en een vooruitziende blik van je vraagt.

‘Het’ mountainbiken bestaat niet. De sport heeftzich in de loop van de jaren ontwikkeld en kentverschillende disciplines. Cross country is demeest bekende discipline (Bart Brentjens won deeerste Olympische wedstrijd – Atlanta, 1996):over onverharde paden door de natuur, heuvel op

en heuvel af, alle natuurlijke hindernissennemend die je tegenkomt. Down hill is voor deliefhebbers van hard afdalen en technisch rijden.Het liefst laten deze specialisten zich met een liftof kabelbaan naar de top brengen. Freestyle rij-ders zijn ware kunstenaars op hun fiets; ze maken

wheelies en kennen bijvoorbeeld de Statue ofLiberty, waarbij je op het achterwiel staat, methet voorwiel van de grond, stuur in je ene hand enje andere hand als het vrijheidsbeeld omhoog. Zieje het jezelf al doen? Ook de trial vraagt opperstecontrole van je eigen lichaam en je fiets. Je legt

december 2006 46

december 2006 47

zo snel mogelijk een hindernissenparcours af enhet is de bedoeling dat je voet pas na de finishweer aan de grond komt. Urban bikers hebben destad als hun domein; zij vinden hun uitdaging intrappen, stegen, taluds en bruggen. De marathonis favoriet bij duursporters; in deze discipline benje 80 tot 120 kilometer met de mountainbike oppad.

Techniek in NederlandIn eerste instantie lijkt Nederland niet geschiktvoor de mountainbike. Weinig mountains hier,nietwaar? Maar er is voldoende uitdaging om onsheen. “Sowieso is er een aantal gebieden waarwe wel voldoende hoogteverschil hebben”, vindtKarst Zijlstra, gepassioneerd mountainbiker enclinicinstructeur. “Op de Veluwe kun je je aardiguitleven, bij Nijmegen zijn enkele goede locatiesen ook Limburg is geschikt.” Bovendien zijn erdoor het hele land in de loop der jaren bergen vanafval ontstaan die soms verrassend uitdagenderoutes bieden. Ga maar eens kijken inSpaarnwoude of bij Bleiswijk langs de Rotte. Wieeen beetje zoekt, vindt voldoende uitdaging omallerlei cross country-, freestyle- en down hill-technieken toe te kunnen passen. Daarbij is hetprettig om eerst wat les te krijgen in de verschil-lende technieken. Niet alleen voorkomt dat onno-dige blauwe plekken en schaafwonden, het geeftje meer vertrouwen en uiteindelijk veel meerfietsplezier.

Zitten op het zadel – of niet?Net als op een racefiets is het mountainbikezadelhet liefst zo smal mogelijk. Wie mountainbikeervaring heeft, heeft voor de meer vlakke en stij-gende delen behoefte aan een zadel dat welsteun geeft, maar de krachtontwikkeling op depedalen is groot genoeg om te voorkomen dat jeecht gaat zitten. Bij het nemen van veel hindernis-sen en down hill trajecten sta je op de pedalen enkomen je billen los van het zadel. “Mountainbikenis spelen met je zwaartepunt”, zo licht Zijlstra derol van het zadel. “Je bent continu bezig met hetzoeken naar je balans. Wanneer je los bent vanhet zadel, kun je veel makkelijker corrigeren.” Jelegt je zwaartepunt iets naar achteren wanneer jebergafwaarts gaat. Bergop gaat je zwaartepuntjuist naar voren. Dan heb je wel contact met hetzadel, hoewel dat soms alleen nog het voorstepuntje is. “Je gaat dan ook zoveel mogelijk met jeneus richting het stuur. Je ellebogen houd jetegen je romp, zodat je zo stabiel mogelijk krachtuit je benen kunt halen. Het is spelen met de ver-snellingen; trap je te zwaar, dan val je stil en kunje misschien niet meer terugschakelen. Trap jelicht, dan bestaat de kans dat het achterwiel gaatslippen. Probeer dan toch het contact tussen hetachterwiel en de ondergrond te herstellen. Datvraagt enige oefening en gevoel, want het bete-kent dat je de vaardigheid moet hebben om bijeen lage omwentelingsfrequentie en een lagesnelheid je stabiliteit te handhaven.”

Voeten vast aan de pedalen – of niet?Stilstaan met je fiets zonder een voet aan degrond. Oftewel: ‘sur place’. Dat is niet makkelijken vraagt veel training. We hebben natuurlijkgeleerd tijdens het fietsen vooruit te zien. Enwanneer zich ook maar enigszins een situatievoordoet dat we zouden moeten stoppen, dankomt onze voet al van het pedaal. “Maar danbeïnvloed je meteen je balans”, zegt Zijlstra eenbeetje verwijtend. “Bovendien ben je je snelheidkwijt en is het veel moeilijker om weer op gang tekomen.” Hij pleit voor pedalen waarin je je schoe-nen vastklikt (SPD of Look). Vervolgens is hetoefenen om je eraan te wennen ook bij zeer lagesnelheid je balans te houden en wanneer hetnodig is, snel je voet los te klikken en jezelf op tevangen. Oefen dat met beide voeten, is het adviesvan je redacteur, die aan haar voorkeur voorrechts een blauwe linkerheup overhield.

Het stuur stevig in handen houden – of niet?Concentratie en inspanning maken misschien datje je vastgrijpt aan het stuur. “Natuurlijk moet jegoed grip houden”, beaamt Zijlstra. “Maar weeser niet krampachtig in. Wanneer je hard moetzwoegen om een steile helling te overwinnen,haal je de kracht uit je benen. Je stabiliseert jebovenlichaam en probeert je handen zo ontspan-nen mogelijk te houden. Wordt het echt zwaar,dan nog voorkom je aan het stuur te trekken, want

december 2006 48

| S P O R T |

je moet het voorwiel juist in de grond duwen.Anders kom het omhoog.” Ook bij een afdalingmoet je je handen blijven ontspannen. “Hou ze zolosjes mogelijk op het stuur. Een vinger hou je aan de rem. Een goede mountainbike heeft deremmen zo afgesteld, dat je ze uitstekend meteen vinger kunt bedienen. Ga je te hard, rem danniet pompend, maar slepend; zoveel mogelijk meteen constante kracht. De rest van je hand ligt zoontspannen mogelijk op en rond de handvatten,zodat je voldoende grip hebt om te sturen en tecorrigeren en geen uitgeputte onderarmspierenkrijgt.”

Fietsen met je benen – of niet?Mountainbiken doe je met je hele lichaam; ookdat is wennen. Heb je veering in de voorvork (endat is aan te raden), dan moet je voor het nemenvan bijvoorbeeld een drempel of boomstronk hetstuur even flink naar beneden duwen. Vervolgenstrek je het stuur omhoog en ga je (relatief) makke-lijk met het voorwiel over het obstakel heen.“Het achterwiel volgt altijd”, verzekert Zijlstra.“Wanneer je de fiets beter onder controle hebt, tilje met je benen ook het achterwiel eroverheen.”Dat vraagt dus in het begin veel denkwerk: watmoet ik ook alweer doen en in welke volgorde?Dit moet zich met oefeningen in je systeem slij-pen, want een moment van aarzeling is voldoen-

de om te vallen. Ook dat heeft je redacteur aanden lijve ondervonden. Een trapje op? “Voorvorkop tijd induwen, stuur omhoog en door blijventrappen.” Het klinkt zo simpel. Trapje af? “In deafdaalhouding en vooral níet remmen!” En zo gaje soepel naar beneden.

Alleen op de wereld – of niet?Hoe vol Nederland ook is, je kunt je al mountain-bikend helemaal alleen op de wereld voelen.“Eenmaal weg van de parkeerplaatsen kun je ookop een mooie weekenddag het rijk voor je alleenhebben”, weet Zijlstra. Maar dan kom je toch dieene wandelaar tegen. Of de ruiter te paard. Of

een gezin met kleine kinderen op weg naar depannenkoekenboerderij. “Hoewel wandelaars enmountainbikers steeds meer aan elkaar beginnente wennen, ligt in deze een grote verantwoorde-lijkheid bij de mountainbikers”, meent Zijlstra. Eris een gedragscode voor mountainbikers en diebestaat eruit dat je respect hebt voor de natuur enmedegebruikers van de paden. “In sommigegebieden mogen wij niet komen. Hou je daaraan,want anders verspelen we de opgebouwde good-will. In andere gebieden mogen wij wel komen.Ook dan is het zaak respectvol met andere gebrui-kers om te blijven gaan. Voor een wandelaar kanhet bedreigend zijn als een mountainbiker opvolle vaart voorbij raast. Vooral als ze kinderen ofeen hond bij zich hebben.”

Een helm op – altijdMountainbiken zonder helm. Het is niet verboden,maar wel dom. “Er zijn mensen die zeggen: ik valniet”, zo maakt Zijlstra mee. “Laat ik je dit vertel-len; iedereen kan vallen. En je weet niet waar ofwanneer dat gaat gebeuren. In een omgeving metuitstekende boomwortels, takken, kuilen, stenenen noem maar op bestaat altijd de kans dat je valt– en verkeerd terecht komt. Ik heb al meerderekeren mensen zien vallen waarbij hun helm kapotging. Je wilt niet weten wat er was gebeurd alszij geen helm op hadden gehad.” �

De beelden geven een impressie van mountain-bike clinics in Nederland en Zwitserland.