Hans van der Heijden Architect

MorgenzonlaanDen Haag

MorgenzonlaanDen Haag

3 november 2017

in opdracht van

ERA Contour, Zoetermeer

in samenwerking met

LBP, Nieuwegein [bouwfysisch advies]

Brekelmans, Maastricht [constructief ontwerp]

Ontwerpteam

Hans van der Heijden, Theo van de Beek, Marcel Berghout,

Sacha Buck, Carl Greveling, Rogier Kant, Francesca Poli,

Helen Webster, Rick Wessels [biq]

Hans van der Heijden Architect

3

Zeven bouwblokken liggen aan de nieuwe Morgenzonlaan in

de Haagse Transvaal-wijk. De Morgenzonlaan staat haaks op

de Schalk Burgerstraat, Hertzogstraat en Kritzingerstraat. De

woningbouw bestaat grotendeels uit sociale woningbouw die vanaf

1900 is gebouwd. Dit verklaart de typologische breuk met de

oudere Schilderswijk. Het alkooftype met binnentrap heeft plaats

gemaakt voor bredere woningtypes die veelal met als hygiënischer

beschouwde buitentrappen of Haagse portieken zijn ontsloten.

De architectonische eenheid is het portiek. Transvaal kent geen

pandenstructuur. Ook in stilistisch opzicht is er een breuk. De

panden met drie verticale vensters hebben plaats gemaakt voor een

gedecoreerde baksteenarchitectuur met een vrije gevelcompositie.

Uitgesponnen trappartijen ondersteunen het beeld. Het valt op dat

de gevels aan de doorgaande straten, zoals de Schalk Burgerstraat,

minder plastisch zijn ontwikkeld.

Stadswoningen

Het ontwerp reageert op de recente vraag naar stedelijke laag-

bouw. Aan de nieuwe Morgenzonlaan staan vier kopblokken.

Deze woningen hebben een 10 meter hoge voorgevel. De gevel

is vlak gehouden. Aan de Kritzingerstraat staat een lang blok

met stadswoningen. Deze zijn vier aan vier gegroepeerd. De

maten komen overeen met de architectonische eenheid van de

oorspronkelijk gebruikte trapportieken. De Schalk Burgerstraat

heeft weer een vlakke gevel. Deze is echter veel langer dan de

kopblokken aan de Morgenzonlaan. Door de bewerking van de

dakrand is dit blok geordend in groepen van drie woningen. Voor

de hoek van de Morgenzonlaan en de Schalk Burgerstraat is een

ranke toren ontworpen. Deze reageert op de maat van de kerk aan

de Kempstraat en vormt de visuele beëindiging van de Kaapstraat.

De gevels bestaan grotendeels uit oranje handvormsteen die zonder

3

stootvoegen en met verdiepte lintvoegen is verwerkt. Plaatselijk

zijn siervlakken in oranje en paarse strengperssteen gebruikt. De

stadswoningen zijn voorzien van vrij gevormde prefab betonnen

spuwers, dak- en gevellijsten. Zo hebben de gevels een decoratieve

kwaliteit die zich voegt in de vrije baksteenarchitectuur van de wijk

zonder er ongemotiveerde precedenten uit te selecteren. Alleen

consistente locale architectonische figuren komen terug: alle

blokken hebben afgeschuinde hoeken met een deur, de kozijnen

zijn groot en hebben gebroken wit geschilderde houten delen, de

gevels hebben plinten en dakranden.

4

Town Houses

4

Seven blocks form a new lane, Morgenzonlaan, in the Transvaal

district of the Hague. This lane runs square to Schalk urgerstraat,

Hertzogstraat and Kritzingerstraat that were kept intact. This part

of Transvaal was built in the early 20-th century. The dwellings

mainly consist of social housing. This explains the typological

discontinuity with the older Schilderswijk district. The alcove

dwelling has been replaced by wider types which in most cases are

accessed by external runup staircases that were considered more

hygienic at the time. Transvaal does not possess a dominant house-

like urban structure. The architectural scale is formed by a runup

taircase with a dwelling on either side of it. It should be noted that

there is also a stylistic discontinuity. The traditional Dutch house

with three vertical windows on each floor has been replaced by a

decorated brick architecture with free façade compositions. Long-

winded staircases support the imagery. It is remarkable that the

façades facing the major roads, such as Schalk Burgerstraat, are

less plastically developed than the ones facing the domestic roads

in the core of the quarter.

The design responds to a recent demand for town houses. At newly

formed Morgenzonlaan four short blocks are built. The dwellings

have a 10 meter high front façade. The façade has been kept flush.

At Kritzingerstraat a long block with row houses are built. These

are put in a four-by-four composition by introducing small jumps

in the façade. The resulting sizes correspond to the original sizes

that were the result of the original run-up staircase typology.

Schalk Burgerstraat is supplied with a flush façade again. This

façade is much longer than the ones at Morgenzonlaan. By the

manipulation of the freeze the visual order of this block is based

on a unit of three dwellings. At the corner of Morgenzonlaan and

Schalk Burgerstraat a slender point block has been introduced.

This responds to the fierce presence of the church at Kempstraat

and establishes a visual end to the vista from Kaapstraat.

The facades are clad with orange hand-moulded bricks, laid

with recessed bed joints and no head joints. Orange and purple

decorations in wire cut brickwork have been added. The dwellings

have freely shaped waterspouts, roof and facade lintels. The

façades have received a decorative quality which fits into the

free-style brick architecture of the district without selecting

unmotivated tropes from it. Only consistent local architectural

figures reoccur: all blocks have angled street corners with a front

door in it, the window frames are large and are painted off-white,

the façades possess plinths and freezes.

55

Situatie

Morgenzonlaan

Kemp

straa

t

Scha

lk B

urge

rstr

aat

Her

tzog

stra

at

Kri

tzin

gers

traa

t

Bei

jers

traa

t

Bra

ndts

traa

t

10 2550

mm

1:1

50 1252501:5

100 2505001:10

0,20 0,501

m

1:20

0,50 1,252,50

m

1:50

1 2,505

m

1:100

2 510

m

1:200

5 12,525

m

1:500

10 2550

m

1:1000

20 50100

m

1:2000

mm

mm

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

6

Hoek Schalk Burgerstraat - Morgenzonlaan

6

7

Morgenzonlaan, blok met ondiepe woningen en hoekwoningen, laag 0

7

Morgenzonlaan, blok met hoekwoningen, laag 0 Morgenzonlaan, standaardblok, laag 0

Laag 1

Laag 2

Laag 1

Laag 2

Laag 1

Laag 2

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

88

Hoek Beijerstraat - Morgenzonlaan

9

Slaapkamer hoekwoning

9

Overloop hoekwoning

10

Hoek Morgenzonlaan - Beijerstraat

10

iviv

xxiii

xixxviii

vii viii

xxiv

ixxxxii

iii v

xxxiiixxxxxx

11

Laag 1

11

Schalk Burgerstraat, laag 0 Laag 2

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

12

Schalk Burgerstraat

12

13

Hoek Schalk Burgerstraat- Morgenzonlaan

13

14

Hoek Morgenzonlaan - Schalk Burgerstraat

14

15

Kritzingerstraat, laag 0

15

Laag 1

Laag 2

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

16

Kritzingerstraat

16

17

Kritzingerstraat

17

18

Gevels

18

1919

Gevelstudie

xxxiiiii xxxvi

ixxx xiv xxvii

vxxxiii xxxv

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

20

Bouwmethode van prefab beton

20

Proefopstelling entreepartij

v xiv xxviiix xxxvi

ixx

xxix iv ixxv xxxiii

iii vii

0,5 1,25 2,5

m

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

21

Morgenzonlaan

21

22

Spuwer, dakrand

22

xviiiv xxx

xxxiixxxiii iii

10 25 50

mm

1:1

50 125 250

1:5

100 250 500

1:10

0,20 0,50 1

m

1:20

0,50 1,25 2,50

m

1:50

1 2,50 5

m

1:100

2 5 10

m

1:200

5 12,5 25

m

1:500

10 25 50

m

1:1000

20 50 100

m

1:2000

mm

mm

23

Hans van der Heijden Architect

info@hvdha.com

www.hvdha.com

© fotografie Stefan Müller, Berlijn

© tekenwerk Hans van der Heijden Architect, Amsterdam

i ii iii iv

ix x xi xii

v vi vii viii

xvixvxivxiii

xxivxxiiixxiixxi

xxixxxviiixvii

xxv xxvi xxvii xxviii

xxxiii xxxiv xxv xxvi

xxix xxx xxxi xxxii