VKW Beleidsnota

Moet er nog groei zijn?

Auteur: Geert Janssens, Hoofdeconoom bij VKW Metena (www.vkw.be)

64mei 2013

Inhoudstafel

1. Hoe meten we groei?

2. Hoe vanzelfsprekend is groei?

3. Hoe snel kan een economie groeien?

4. Bbp per capita

5. Bnp, weg ermee?

6. Nulgroei?

7. Onderzoeksvragen

De integrale tekst van de VKW beleidsnota is te vinden op:

http://www.vkw.be/kennisbank/moet-er-nog-groei-zijn

1. Hoe meten we groei?

• Klassieke betekenis groei: een toename van het bruto nationaal product (bnp) (= hoeveelheid goederen en diensten die we jaarlijks produceren).

• Praktische benadering: om praktische redenen wordt vaak enkel

naar de binnenlandse productie (bbp) gekeken.

• Groei?: Als bnp of bbp in reële termen toeneemt = groei.

2. Hoe vanzelfsprekend is groei?

Economische groei is een relatief recent fenomeen. De meest spectaculaire groei is die na WO II. Het keerpunt kwam eind de jaren ’60.

Bron: Maddison (2001) en IMF 2006

2. Hoe vanzelfsprekend is groei?

In de jaren ’70 kennen we in België een decennium van onstabiele groei. Een nieuwe knauw volgde in de jaren ’80. Na licht herstel in de jaren ’90 volgde een nieuwe groeivertraging eind vorig decennium.

Bron: IMF, VKW Metena

2. Hoe vanzelfsprekend is groei?

De opkomende industrieën trekken de gemiddelde groei van de wereldeconomie naar ongekende hoogtes.

China groeide het voorbije decennium gemiddeld 10%.

Maar ook China heeft nu af te rekenen met groeipijnen.

3. Hoe snel kan een economie groeien?

Hoe droegen arbeid, kapitaal en factorproductiviteit

(=productiviteitsevolutie) bij tot de groeiprestaties van België de

voorbije 20 jaar?

Bron: NBB

3. Hoe snel kan een economie groeien?

• Arbeid:

De extra inzet van arbeid zorgde in België voor een wisselende maar systematische bijdrage.

• Kapitaal:

Het relatief belang van kapitaal is alsmaar groter geworden. De laatste jaren verdwijnt steeds meer kapitaal. Dit dreigt de Belgische potentiële groei onderuit te halen.

• Factorproductiviteit:

In België brokkelde die het voorbije decennium systematisch af.

Conclusie: We slagen er niet meer in arbeid en kapitaal op een

vruchtbare manier te laten samenwerken.

4. Bbp per capita

• Er is een heel nauwe relatie tussen welvaartgroei en productiviteit.

• Dankzij jarenlange productiviteitsstijgingen ging de gemiddelde Belg de afgelopen 50 jaar qua welvaart er zes keer op vooruit.

• In België neemt de groei bbp per capita echter systematisch af. Geleidelijk gaan we aan welvaart moeten inboeten.

5. Bnp, weg ermee?

• Kritiek op bnp:

De toename van materiële welvaart leidt niet noodzakelijk tot een

verhoging van het welzijn van de mens.

• Alternatief = Groen bbp:

Dit betekent dat de externe kosten van economisch groei zo goed

als mogelijk in rekening worden gebracht. Maar er is kritiek op de methodologie.

• Alternatief = Bruto nationaal geluk (Richard Layard):

Maar hoe tastbaar is bng en hoe realistisch is dit concept? Het

subjectief gemeten geluksgevoel zegt vooral iets over de ongelijkheid in de maatschappij.

6. Nulgroei

= de economie van het genoeg

In een stationaire economie creëren we welvaart door efficiëntie.

= geen creatie van meer welvaart, maar minder schade aan milieu en omgeving

MAAR– Het ontbreekt aan macro-economische modellen die de

gevolgen analyseren.– Niet groeien betekent niet meteen meer geluk.

7. Onderzoeksvragen

1. Zullen efficiëntiewinsten in de toekomst groot genoeg zijn om de klimaatverandering en halt toe te roepen?

2. Is nulgroei een duurzaam leven beschoren?

3. Worden we gelukkiger met minder groei?

4. Hoe kan duurzaamheid in het markteconomisch proces geïntegreerd worden?

8. Links

Voor verdere verdieping:

– VKW beleidsnota ‘Moet er nog groei zijn?’:

http://www.vkw.be/kennisbank/moet-er-nog-groei-zijn

– VKW: www.vkw.be