Mobiliteitsmanagement bij ziekenhuizen en zorginstellingen

2 | Mobiliteitsmanagement bij ziekenhuizen en zorginstellingen

Inhoudsopgave

1 Inleiding 3

2 Ziekenhuizenenzorginstellingen 9

3 Voordelenmobiliteitsmanagementvoorziekenhuizen 11

4 Specifiekemaatregelenentechnieken 144.1 Inleiding 144.2 Minderverplaatsingen(‘slimwerken’) 154.3 Meerfietsenenlopen 154.4 Meergebruikvanopenbaarencollectiefvervoer 184.5 Mindermilieuvervuilingdoordeauto 214.6 Vollereauto’s:car-envanpoolen 224.7 Minderautokilometersdoorparkeerbeleidende inrichtingvandeorganisatie 234.8 Locatieeninfrastructuur 244.9 Verkeersmanagementenroutering 254.10Communicatieenreisinformatie 25

5 Specifiekemaatregelenentechniekengerichtophetgoederenvervoer 275.1 Verplaatsenvanminderkubiekemetersgoederen 275.2 Afleggenvanmindertransportkilometers 285.3 Gebruikenvanminderlitersbrandstof 285.4 Minderuitstootvanvervuilendestoffen 285.5 Mindergeluidsoverlast 285.6 Leveringenviadistributiecentra 295.7 Externcentraalmagazijnincombinatiemetjust-in-timelevering 29

6 Totslot 30Maatregelen1 Meeropenbaarvervoer 312 Instellenmobiele(prik)postenendecentraliserenfaciliteiten 323 Centraalmagazijn 334 Uitbestedenkookproces/ontkoppeldkoken 345 Spreidingbezoektijden/verschuivenbezoekuur 356 Just-in-timeleveringoperatiemateriaal 367 ParkandRide 378 Trappers 38

Bijlage1 Mobiliteitsmanagementenhetverschilmetvervoermanagement 39Bijlage2 OverdeTaskforceMobiliteitsmanagement 41Bijlage3 Meerinformatieoverlocatiekeuzeenmaatregelen 42Bijlage4 Informatieoverdezorgsector 43


Inleiding‘VerkeerenVervoerblijvengroeien’,zovalttelezenindeNotaMobiliteitdieop21februari2006isgepubliceerd.In2020zalinvergelijkingmethetjaar2000deautomobiliteitinNederlandmetcirca20%zijngegroeidtot230miljardreizigerskilometersperjaar.Hetgoederenvervoerzal(uitgedruktintonkilometers)met60%toenemen.Hetbeleidlegtgeenbeperkingenopaandemobiliteitsgroeienisgerichtopeenverbeteringvandebereikbaar-heid(NotaMobiliteitdeelIV).Debetrouwbaarheid,snelheidenveiligheidvaneenreismoetentoenemen.Hieraanisdevoorwaardeverbondendatdegroeiendeverbeteringvandebereikbaarheidbinnende(inter)nationalewettelijkeenbeleidsmatigekaderspastvanveiligheidenkwaliteitvandeleefomgeving.

Algemeen

IndeMobiliteitsaanpakvanoktober2008vanhetministerievanVerkeerenWaterstaatzijnambitiesopgenomenvooreenhogekwaliteitvanhetNederlandsemobiliteitssysteemin2028.Dedoelstellingisdatreizigerszichsteedsmeerbewustwordenvandemogelijkheidomkeuzestemakenoverdeinvullingvandereisendaterprimaalternatievenvoordeautobeschikbaarzijn.Hiervoormoetendeafzonderlijkemodaliteiten(zoalsfietsenopenbaarvervoer)voldoendecapaciteitenkwaliteithebben.Ookmoetenoverstappuntendereizigerinstaatstellenomtijdensdereisgemakkelijkvanvervoermiddeltewisselen.Bijvoorbeeldreizenmetdeautonaareenparkeerplaatsaanderandvandestadenvervolgensmethetopenbaarvervoerdestadin.Tenslottemoetenreizigersgoedgeïnformeerdwordenoveralternatieven,zowelvóórdereisalstijdensdereis.Ditbetekentdatzemoetenbeschikkenovervolledigeenactuelereisinformatie.DeMobiliteitsaanpakisvoordeperiodetotenmet2020vertaaldinconcreteprogramma’s.

Verbeteringvandebereikbaarheidkunnenwenietloszienvandekwaliteitvandeleefomgeving.Erzijnmaatregelennodigomdebereikbaarheidteverbeterenendaarnaastdekwaliteitvandeleefomgevingminimaaltebehouden.Alshetmogelijkis,kunnenwezelfsmaatregelentreffenomdekwaliteitvandeleefomge-vingteverbeteren.Hetgaatomdevolgendeuitdagingen:• Verkeerenvervoerdraagtmomenteelvoor20%bijaandeCO2-uitstoot.

ConformhetKyoto-protocolmagdemaximaleuitstootvandesectorverkeerenvervoer38megatonCO2bedragenin2020.Ditbetekenteenuitstootreductievan30%invergelijkingmetdesituatiein1990.

• HetRijkzetzichinomgeluidshinderterugtedringen.Voor2020wilhetRijkallelocatiessanerenwaardegrenzenvan65–70dBgeluidsproductiewordenoverschreden.Ookgemeentenenregionaleoverhedenmoetenzichinspannenombovengenoemdedoelstellingenterealiseren.

• DeEuropeseregelgevingoverluchtkwaliteit,envooraldeemissie-eisenvanNO2enPM10(fijnstof ),vraagtdenodigeinzet.Desectorverkeerenvervoeriseenbelangrijkeoorzaakvoordelokaleoverschrijdingvandegesteldenormen.RegionaleoverhedenmoeteninsamenwerkingmethetRijkallezeilenbijzettenomaandezeregelgevingtevoldoen.

1


Vervoermanagement

DeWetMilieubeheerbiedtdemogelijkheidomineenmilieuvergunningvoorschriftenoptenementerbeschermingvanhetmilieutenaanzienvanhetvervoervanpersonenengoederenvanennaardeinrichting.Ditwordtaangeduidmetdeterm‘vervoermanagement’.InfoMilheeftinseptember2007hetinforma-tieblad‘Vervoermanagementmetbedrijven’totstandgebracht,primairbedoeldvoorhetgemeentelijkenprovinciaalWm-bevoegdgezag(vergunningverlenersenhandhavers).Alsaanvullinghieropisditjaardeuitgave‘Mobiliteitsmanagementbijziekenhuizenenzorginstellingen’gemaakt.Ditinformatiebladinformeertnaastdebovengenoemdedoelgroepookdewerkgeversoverdekansendieerliggendoordeinvoeringvanvervoermanagement.

Mobiliteitsmanagement

Delaatstejarenisdetermmobiliteitsmanagementmeerinzwanggeraakt.HetKennisplatformVerkeerenVervoer(KPVV)heeftmobiliteitsmanagementgedefinieerdals‘hetorganiserenvanslimreizen’.

Eenuitgebreideredefinitieis:mobiliteitsmanagementishetorganiserenvanslimreizen.Aangeziendeautonietalleproblemenkanoplossen,wordtdereizigergeprikkeldomalternatieventegebruikenzoalsfiets,openbaarvervoer,gebruikvanP+Rofomtekiezenvoore-werken(telewerken).Eisenenwensenvanmensendiezichverplaatsenstaancentraal;mobiliteitsmanagementdraaitommaatoplos-singen.Overheden,werkgevers,publiekstrekkersenaanbiedersvanmobiliteits-diensten(zoalsopenbaarvervoerbedrijven)organiserensamendevoorwaardenwaarbinnenreizigersslimmekeuzesmaken.

Wat is vervoermanagement?Vervoermanagement is de efficiënte organisatie van het verkeer en vervoer van bedrijven en instellingen, waarbij de gevolgen van het verkeer en vervoer van en naar de inrichting (van werknemers, bezoekers, zakelijke klanten en goederen) zodanig worden beïnvloed dat de milieu-belasting wordt teruggedrongen.

Met de toepassing van mobiliteitsmanagement is in Nederland veel ervaring opgedaan. Hiervan kan uitstekend worden geprofiteerd. Op de website www.slimreizen.nl staat een groot aantal succesvolle voorbeelden van de toepassing van mobiliteitsmanagement in Nederland, voor verschillende doelgroepen en situaties. Dit geldt ook voor www.optimum2.org, waarop verschillende praktijkervaringen van Europese bereikbaarheidsprojecten worden belicht. Op www.bereikbaar-ziekenhuis.nl is specifieke informatie over de aanpak van mobiliteits-management bij ziekenhuizen in de provincie Gelderland te vinden.

Meer informatie over vervoer- en mobiliteitsma-nagement vindt u in bijlage 1


SpecialerolvoorTaskforceMobiliteitsmanagement

Op8september2008overhandigdeLodewijkdeWaal,voorzittervandeTaskforceMobiliteitsmanagement(TFMM),hettaskforce-voorstelaandeministersCramerenEurlings.Uitgangspuntisdathetkabinet,(vertegenwoordigersvan)werkgeversenwerknemersendecentraleoverhedeniedervanuithuneigenrolenverant-woordelijkhedeneensteentjebijdragenomdemobiliteitingoedebanenteleidenendebereikbaarheidenleefbaarheidteverbeteren.Deverantwoordelijkheidhiervoorwordtdusookinderegiogeborgd.

Hettoepassenvanmobiliteitsmanagementbinneneenaantalsectorenvraagtspecialeaandacht.Ditinformatiebladgeeftaanwelkemaatregeleneigenaars/beheerdersvanziekenhuizenkunnennemenomdemilieubelastingvanverkeerenvervoervanennaardeinrichtingzoveelmogelijktebeperken.Deaandachtgaatdaarbijookuitnaarmaatregelendiede(gemeentelijke)wegbeheerderkanuitvoerenomdeziekenhuizenenzorginstellingendaarbijteondersteunen.Samenwerkingtussenderegionaleoverheden,desectorenverkeer,milieuenruimtelijkeordeningverdientdaarbijalleaandacht.Voorbeeldenvanzorginstel-lingenzijnuniversitairemedischecentra,stedelijke-enregionaleziekenhuizenenverpleeg-enbejaardenzorginstellingen.

Locatiekeuze

Zorginstellingenenziekenhuizenzijngrotepubliekstrekkers.Eenmiddelgrootalgemeenziekenhuismeteenregionalefunctieheeftjaarlijkseenhalfmiljoenpolikliniekbezoekers.Ookopnamesvanpatiëntenenbezoekaanpatiëntengenererenveelverkeer.Demeerderheidvanpatiëntenenbezoekersreistmetdeautonaarhetziekenhuis.Indepraktijkgaathetomzo’n70totruim80%vandezegroep.Ondermedewerkersligthetautogebruikveelallager,maarmeestalnog(ruim)bovende50%.

Degroeivandeauto(mobiliteit)ontstaatdoorschaalvergrotingenconcentratievanvoorzieningen.Ditwordtmedeveroorzaaktdoordetoenemendemarktwer-kingindezorg.Ziekenhuizenconcentrerenhunactiviteitensteedsvakeropéénlocatie.Instellingengroeientoteenomvangdieovereenkomtmeteenbehoorlijkbedrijventerrein.Rondziekenhuizenvestigenzichbijvoorbeeldresearchinstitu-ten,opleidingscentra,psychiatrischeengezondheidsklinieken.VoorhetAMCinAmsterdamisbepaalddatdedagelijksemobiliteitovereenkomtmetdievaneenstadvan25.000inwoners.Daarnaastisereentrendzichtbaarwaarbijbepaaldezorgtakendichterbijdepatiëntbeschikbaarzijnofzelfsnaardepatiëntwordentoegebracht(ofwelworden‘uitgeplaatst’).Hetthuisprikkenvanpatiëntenishiervaneenvoorbeeld.Andereontwikkelingenzijn:deligtijdvanopnamepatiën-tenneemtafenhetaantalpoliklinischeendagbehandelingenneemttoe.

Hetvervoernaareenziekenhuisheeftspecialekenmerken.Voorhetuitvoerenvandekerntakenzijnorganisatiesafhankelijkvaneenprobleemlozereisvanpatiëntennaarhunbehandeling,ofdienuspoedeisendofpoliklinischis.Urgentverkeervanpatiëntenheeftdehoogsteprioriteit.Verpleegkundigpersoneelenartsenbeginnensomsopafwijkendetijden.Hetbezoekaanpatiëntenisgecon-centreerdopeenaantaluurperdag.Vervoersstromenvanmedewerkersvallensomssamenmetdievanpatiënten(zekerindemiddag).Totslotiseenziekenhuiseengecompliceerdelogistiekeorganisatie,metveelverschillendegoederenstro-men.Doordezeintrinsiekeeigenschappenentrendsstaatdebereikbaarheidvan

Zie voor neer informatie over de Taskforce Mobiliteits-management bijlage 2


ziekenhuizenonderdruk.Enwordtmobiliteitsmanagementbijsteedsmeerziekenhuizeneen‘normaal’onderdeelvandebedrijfsvoering.Hetschemahierondergeefteeneersteinzichtinverschillendevervoersstromenenmogelijkeoplossingenvoormobiliteitsmanagement.

Tabel Globale mogelijkheden mobiliteitsmanagement per doelgroep

type patroon oplossing

personeel werkzaam tijdens

kantoortijden

concentratie in ochtend- en

avondspits

• beperken autogebruik

personeel werkzaam tijdens

roosterdiensten

meestal in drie of vier shifts • parkeren bij personeelsingangen

• carpoolen

polikliniekpatiënten verspreid over de dag • reserveren parkeerplaats

• communicatie over alternatieven

bezoekers van patiënten uit regio (of soms hele land)

afkomstig, vaak geconcentreerd in

paar uur

• communicatie, betaald parkeren

• spreiden bezoektijden

patiënten die opgenomen worden goed planbaar

Bron: mobiliteitsmanagement: definitie, toepassingen, maatregelen en checklists; KPVV (bewerkt)

Eventuelebereikbaarheidsproblemenkunnenalleenmeteengezamenlijkeinspanningvandebetrokkenenwordenopgelost(enliefstvoorkomen).DitisinlijnmetdeverschillendeactorendiebijmobiliteitsmanagementzijnbetrokkenenconformdefilosofievandeTaskforceMobiliteitsmanagement(zoalstoegelicht).Zo’naanpaklevertvoordelenopvoorzowelhetziekenhuis,patiënten,bezoekers,medewerkersalsvoordeomgeving.

Locatiekeuzeenmaatregelen

Ditpraktijkbladgaatovertenemenmaatregelendiegetroffenkunnenwordennadatdelocatiekeuzeisgemaakt.Delocatiekeuzeheeftdirectegevolgenvoordemobiliteitendeverkeers-envervoerstromen.Eenziekenhuisdatbuitendestadofaanderandvandestadligt,genereertheelandereverkeersstromendaneenziekenhuisindestadmeteenprimabereikbaarheidperfietseneengoedbedieningsniveauvanhetopenbaarvervoer(ov).Iseenziekenhuisalergensgevestigd,danishetvanbelangeengoedinzichttehebbenindebereikbaarheidvanverschillendevervoersmiddelen.Ditwordtvastgelegdineen‘bereikbaarheids-profiel’;eenprofieldathetvervoersaanbodbeschrijft.Ookdeinrichtingenhetontwerpvanhetterreinvormeneenbelangrijkinstru-mentvanmobiliteitsmanagement.Hierbijmoetvoldoendeaandachtzijnvoordebestemmingenomvangvandeparkeerterreinen(welkeplaatsenzijnvoorwelkedoelgroepenbestemd).Netalsvoordeaanlegvanvoldoendefietsenstallingen.Naastvoldoendeen(sociaal)veiligecapaciteitvanstallingen,isdeinrichtingvanbelang.Denkhierbijaanruimteomfietskledingoptebergen,mogelijkhedentotdouchenenomkledenen(heelactueel)demogelijkheidomelektrischefietsenopteladen.

Op locatiekeuze en maatregelen wordt verder ingegaan in bijlage 3


Betrokkenenbijziekenhuizen

Binnendeinstellingzijnvaakverschillendeafdelingenbetrokkenbijmobiliteits-management.Hetisvanbelanggoedinzichttekrijgeninderolenverantwoorde-lijkhedenvanverschillendeactorenindeorganisatie,dieperorganisatiekunnenverschillen.Somsisdeafdelingpersoneelenorganisatieverantwoordelijkvoormobiliteitsmanagement,vanwegedebetrokkenheidbijarbeidsvoorwaardenenreiskostenregelingen.Eenanderekeerishetdeafdelingfacilitairbedrijf;doorhaarbetrokkenheidbijlogistiekeprocessenendeverantwoordelijkheidvoordeinrichtingenhetbeheervanhetgebouwenhetterrein.Denkbijvoorbeeldaandeparkeerfaciliteitenenstallingvoorzieningen.

Ookdeondernemingsraadendepatiëntenverenigingenmoetenbetrokkenwordenbijdeplannen.Zijbehartigenrespectievelijkdebelangenvanpatiëntenenhetpersoneel.Hetisaantebevelenrekeningtehoudenmetdezegroepenbijhetuitwerkenvanmobiliteitsmanagement.OokdeRaadvanBestuuriseenfactorvanbetekenis.Zijisimmerseindverantwoordelijkvoorhetbeleidophetgebiedvanbereikbaarheidenmobiliteitsmanagement.Verderhebbendeafdelinginkoop(beherencontractenmetderden,waaronderaanbiedersvanvervoersdien-sten)endemedischspecialisten(organisatievanhetzorgproces,zijvormeneengroteenredelijkautonomegroepindeorganisatie)eenrolbijdeinvullingvanmobiliteitsmanagement.

Informatieoverziekenhuizenenzorginstellingen

Algemenekengetallen‘ziekenhuizenenmobiliteit’:• Totaal128.000werknemers(ziekenhuizeneninstellingen).• Veroorzakervan1,5%vandetotalemobiliteitinNederland(komtovereenmet

2,8miljardkilometer).• 80%vandeziekenhuizengafin2004aaneenparkeerprobleemtehebben.• Naeenverhuizingvaneenziekenhuisneemthetautogebruikmet15tot20%toe.Bron: Rijkswaterstaat- AVV;. ‘presentatie over Ziekenhuizen en mobiliteit’, 14 april 2004

Eenuitgebreideroverzichtvandeziekenhuissectorisopgenomeninbijlage4.

Hetnationalekennisplatformvoorinfrastructuur,verkeer,vervoerenopenbareruimteCentrumvoorRegelgevingenOnderzoekindeGrond-,Water-enWegenbouwendeVerkeerstechniek(CROW)heeftberekendhoeveelvervoersbe-wegingeneenziekenhuisperdaggenereert,opbasisvandeliggingvanhetziekenhuis(aandehandvaneenaantallocatieprofielen)enrespectievelijkhetaantalbeddenenbeschikbarebrutovloeroppervlakte(bvo).Deresultatenzijnopgenomeninonderstaandetabel.Erwordtuitgegaanvandesituatievaneenziekenhuismetzowelopnamesalspoliklinischebehandelingen.Verkeerveroorzaaktdoorwoon-werkverkeerisnietindetabelverwerkt,netalsverkeerveroorzaaktdoorbezoekersvanpatiënten.Alsfactorvoordeverhoudingtussenopgenomenpatiëntentenopzichtevanbezoekerswordt1:1,2gehanteerd.

Tabel Verkeersgeneratie van ziekenhuizen in aantal motorvoertuigbewegingen per weekdag (2008) naar ligging in stedelijk gebied

Verkeersgeneratie Centrum Schil rond centrum Rest bebouwde kom buitengebied

Verplaatsingen per bed 4,5 5,0 5,5 n.v.t.

Verplaatsingen per 100m2 bvo 6,0 6,6 7,3 n.v.t.


Leeswijzer

Inditinformatiebladzijndemaatregelenuitgewerktopbasisvanreismotievenvanennaardeziekenhuizenenzorginstellingen.Voordeleesbaarheidsprekenwealleenover‘ziekenhuizen’.Hierbijwordtspecifiekingegaanophetwoon-werkverkeervanmedewerkersenhetverkeerdatveroorzaaktwordtdoorpatiëntenenbezoekers;verplaatsingendiehetmerendeelvandemobiliteitgenereren.Hetonderwerp‘dienstreizen’ofwelzakelijkverkeerkomtookbeknoptaandeorde.Hetgaathierbijomverplaatsingennaarlocatieseldersenomverkeertussenverschillendevestigin-genvanééninstelling.Dezerittenomvattenslechtseenkleingedeeltevandevervoerstromennaarziekenhuizen.Ookwordtkortingegaanopdeverkeersstromendiewordenveroorzaaktdoorgoederenvervoer,hetlogistiekeprocesendeeffectenvanwijzigingenindeorganisatievandezorgopverkeersstromen;onderwerpendiehetmanagenvandeactiviteitenbetreffenen(dus)betrekkinghebbenopmeerorganisatievraagstukken.Keuzesopdezegebiedenkunnenforseinvloedhebbenopdeverkeersstromen.Ookwordtaangegevenwelkeactorenbijhetontwikkelenvanoplossingenendeuitwerkingervaninmaatregelenenfaciliteitenbetrokkenzijn.

Specialeaandachtiservoormaatregelenophetgebiedvancommunicatieenreisinformatie.Naasthetontwikkelenvanfaciliteitenenmaatregelendieeenalternatiefvormenvoorhetgebruikvandeauto,moetenbezoekers,patiëntenenmedewerkersopdehoogtezijnvanminimaalhetbestaanenhetliefstookde(voordelen)vandevoorzieningen.Geconcludeerdkanwordendathieraan(inhetalgemeen)inhetverledenteweinigaandachtisbesteed.Steedsmeerziekenhuizenbeseffenechterdatvolledige,correcteentijdigeinformatievoorzieningessentieelisvoorhetslagenvanmobiliteitsmanagement.Communicatiemoetervoorzorgendatdoelgroepenbeschikkenovervoldoendekennismetbetrekkingtotdealternatieven,dehoudingpositiefaanpassenenhetalternatievevervoermiddeluitproberen(ditkanookbetekenen:nietoflaterreizen).Kennis,houdingengedragzijnvolgenshetcommunicatiemodeldeindezevolgordetebeïnvloedenfactoren.Mobiliteitsmanagementgaatdusomfaciliterenéncommuniceren.

Ookbijhetbelangvanbeschikkenoverjuistegegevensbijdestartvan‘deaanpakvanmobiliteitsmanagement’wordtstilgestaan.Om(financiële)middelengoedintezetten,moetduidelijkzijnwelkeoplossingeneffectiefzijnenwelkeniet.Daarvoorishetnodigominzichttehebbenindehuidigemodal-split-deverdelingvandegebruiktevervoersmiddeleninbijvoorbeeldhetwoon-werkverkeer-endepotentievanoplossingen.Dezeinformatieiszeerbruikbaarbijdiscussiesoverdeaanpakvanhetprobleemenhetcreërenvandraagvlak,zowelmetinternealsexternepartijen.

Inhoofdstuk2wordtalgemeneinformatiebeschrevenoverspecifiekekenmerkenvanziekenhuizenendeinvloedopdeverkeersstromen.Hoofdstuk3geeftdevoordelenvanmobiliteitsmanagementvoorziekenhuizenweer.Inhoofdstuk4wordendemaatregelendiezorginstellingenenziekenhuizenkunnennemenbeschreven;percategorieenuitgesplitstnaardeverschillendedoelgroepen(werkne-mers,zakelijkverkeerenbezoekersverkeerenverkeervanpatiënten).Indebijlagenwordteenaantalspecifiekemaatregelenuitgewerkt.

DitinformatiebladissamengestelddoorAgentschapNL(InfoMil),waarbijDTVConsultantsuitBredaeenbelangrijkeinhoudelijkebijdrageheeftgeleverd.HetbladisverderbecommentarieerddoorhetministerievanVROM(DGM),hetministerievanVerkeerenWaterstaat(DGMO),hetAgentschapNL(M&L),hetKennisplatformVerkeerenVervoer(KPVV),enmedewerkersvandeGelreziekenhui-zenuitApeldoornenhetMaximaMedischCentrumuitVeldhoven.Defoto’sinditinformatiebladzijnverzorgddoorHansvanHamersveld.


Ziekenhuizen en zorginstellingenInleiding

Ziekenhuizenhebbendagelijkstemakenmetforseverkeersstromen,veroorzaaktdoorpatiënten,bezoekers,medewerkersenleveranciers.Schaalvergrotingindezorgsectorleidttotconcentratiesvanactiviteiten.Ziekenhuizenbundelenhunactiviteitensteedsvakeropéénplek.Veelziekenhuizenenanderegezondheidsinstellingenkampendaarominmeerofminderematemetbereikbaarheids-enparkeerproblemen.Steedsvakerismendaaromdelaatstejarenactiefaandeslaggegaanmetmobiliteitsma-nagement.Eenandereredenisdetoenemendemarktwerkingindezorg,waardoorziekenhuizenzichookmeteengoedebereikbaarheid(enalternatievenvoorhetgebruikvandeauto)kunnenprofilerennaardeklant(=patiënt).

2


Deorganisatievanhetzorgprocesmaakthetprobleemcomplex.Indeloopvandemiddagvallenverkeersstromenvanmedewerkers(veroorzaaktdoordewisselingvandiensten)vaaksamenmetdievanbezoekers(vanwegedebezoekurendiebeginnen).Dandraaienvaakookdepolikliniekennogopvolletoeren.Gedurendeeenaantaluurissprakevaneenpiekbelasting.Na14.30uurneemtdeverkeers-drukmeestalsnelaftoteenniveaudatergeenproblemenzijn.Eenoplossingvandergelijkeverkeersvraagstukken–diemededoordeprocesorganisatiewordenveroorzaakt–vereistkennisvanzakenencreativiteit.

Eenglobaleanalysevanoplossingenvoorhetautogebruikmaaktbijveelziekenhuizenduidelijkdathetstimulerenvanhetfietsgebruikveelperspectiefbiedt.Uiteenanalysevanoplossingenvoordeautobijeengrootacademischziekenhuis,bleekdatvoor23%vandemedewerkersdiemetdeautonaarhetwerkreist(enindagdienstwerkt),hetgebruikvandefietseenalternatiefis.Hierbijisdeverkeerskundigenormvaneenwoon-werkafstandvanmaximaal7,5kilometeralsuitgangspuntgenomen.Ookbijandereziekenhuizenblijktuitonderzoekdatfietsenveelpotentiebiedt.DitisinlijnmetdealgemenesituatieinNederland,waarbijvanallerittentot10kilometerbijnadehelftmetdeautowordtafgelegd(bron:mobiliteitsonderzoek2007,Rijkswaterstaat).Bovendiensluithetstimule-renvanfietsenprimaaanbijeenaanpakvangezondheidsmanagementvaneenwerkgever.Gezondheidenbewegenstaanmomenteelvolopindebelangstelling.Hetstimulerenvanfietsenpasthierinuitstekend.

Voormedewerkersindagdienstkanookopenbaarvervoereenoplossingzijn,netalsvoorpatiëntenenbezoekers.Voormedewerkersdieinwisselendedienstenofnachtdienstwerkenkanhetgebruikvandefietsofopenbaarvervoervanwegeverschillenderedenenmindervoordehandliggen.Opgemerktmoetwordendatertijdensdezeurenminimaalsprakeisvaneenparkeer-enbereikbaarheidspro-bleem.Onvoldoendesocialeveiligheidkaneenredenzijnomdanniettefietsen(ditverdientextraaandacht,omdaterindegezondheidszorgrelatiefveelvrouwenwerken).Hetopenbaarvervoerkentvaakeenbeperktedienstregelingtijdensdeavond-ennachtelijkeuren.

Eenzorginstellingisookeenknooppuntvanlogistiekeactiviteiten.Ineenziekenhuisiseengrootaantaltransportstromenteonderscheiden.Voorbeeldenzijnlinnengoed,sterielegoederen,operatiemateriaalenmaaltijden.Transportstromenkunnenexternzijn(vanleveranciernaarinstelling)enintern(vandeexpeditievanhetziekenhuisnaarhetmagazijnenverdernaarafdelingen,deinterneklanten).Indeonderstaandefiguurzijndestromendieeenrolspelenbijmobiliteitsmanagementvanziekenhuizenschematischweergegeven.

Figuur 1 Bron CROW Verkeersgeneratie voorzieningen, december 2008

Bezoekers & patiënten

Werknemers

ZiekenhuisAmbulance en spoed

Zakelijk

Bevoorrading & goederen

Bezoekers & patiënten

Werknemers

Ambulance en spoed

Zakelijk

Afval en overige afvoer


Inhoofdstuk3wordendevoordelenommetmobiliteitsmanagementaandeslagtegaanopeenrijgezet.Devoordelenzijnondermeer:• Eenbeterebereikbaarheidvoorpatiëntenenbezoekersdiemetdeautoofmet

anderevervoersmiddelenreizenénvervoersstromendieelkaarminder‘indewielenrijden’.Datisvaakhetbelangrijkstevoordeelenhétargumentvoorziekenhuizenommetmobiliteitsmanagementaandeslagtegaan.EengrootacademischziekenhuisinNederlandbrengtelketweejaardetevredenheidvanpatiëntenenbezoekersoverdebereikbaarheidinbeeldengebruiktderesultatenomhetbeleidvanmobiliteitsmanagementteevaluereneneventueelbijtestellen.Demeningvandeklantvormtvoorhetziekenhuisdebelangrijk-steinputvoorhetbeleid.Eenbeterebereikbaarheidbetekentook:

• Minderverkeersdrukteopdewegennaarenbijdelocatie,minderparkeerdrukopdelocatieen-indienvantoepassing-inomliggendewijken(doordaterminderwildparkerenplaatsvindt).Eenrustiger(verkeers)beeld,betereverkeersveiligheideneenkwalitatiefbetereopenbareruimtebijhetziekenhuiszijnanderevoordelen.Patiëntenenbezoekershebbengeentijdsverliesbijhetzoekennaareenparkeerplekenkomenzooptijdophunafspraak.

• Eenbeterimagobijverschillendestakeholdersvanhetziekenhuis,zoalspatiënten(verenigingen)enbezoekers,medewerkers,overheden,(georgani-seerde)omwonendenenbelangenorganisaties.

• Hetbeeldvaneenaantrekkelijkewerkgeverbij(potentiële)medewerkers.Indegezondheidszorgiserinsommigesectoreneentekortaanarbeidskrachten.Ditbetekentdatwerkgeverszichmoetenonderscheidenopdearbeidsmarkt.Potentiëlemedewerkerszullenbijhunkeuzevooreenwerkgevereengoedebereikbaarheideneenmodernvervoersbeleidmeenemeninhunkeuzevooreenwerkgever.Hetzelfdegeldtvoorhetbindenvanwerknemersaandeorganisatie.

• Mobiliteitsmanagementkankostenbesparingenopleveren,doordatbudgettenvoormobiliteitefficiënterwordeningezet.Eenvoorbeeldisdeinzetvanpoolauto’s(ofdeelauto’s,bijvoorbeeldvanGreenwheels)voordienstreizen.Doordatdezedoormeerderemedewerkerskunnenwordengebruikt,kanditvoordeligerzijndanhetvergoedenvanreizendievoorditdoelmetdeeigenautowordengemaakt.Ookhoevenmedewerkers(dan)nietmetdeeigenautonaarhetwerktereizen.Devoordelenhangenergafvandebestaanderegelin-genvoorhetwoon-werk-enzakelijkverkeervandeorganisatie.Indegezond-heidszorgzijndezeregelingenmeestaleenstuksoberderdaninhetbedrijfsle-ven.Hierdoorzullenkostenbesparingeninhetalgemeenbeperktzijnenkandestartvaneenaanpakmetmobiliteitsmanagementzelfsextrainvesteringenmetzichmeebrengen.Doordatmedewerkers,patiëntenenbezoekersvlotnaarhetziekenhuisreizen,zalhetzorgprocesinhetalgemeensoepelerverlopen.Ditlevertwelbesparingenop,doordathetziekenhuisdemiddelenefficiënterkaninzetten.Zodraagtmobiliteitsmanagementbijaaneenmeerefficiëntebedrijfsvoering.

3 Voordelen mobiliteits-management voor ziekenhuizen


• Minderverzuimvanmedewerkers.Uitonderzoekblijktdatmedewerkersdieregelmatignaarhetwerkfietsen,gemiddeldeendagperjaarminderverzuimenendusarbeidsproductieverzijn(bron:TNO;preventieenzorg;publicatievanjanuari2009).Alswerkgeversfietsenextrastimuleren,kandithenjaarlijks27miljoeneurobesparen.Debatenzijnvooreenwerkgeverdusaanzienlijk.Erzijnaanwijzingendatditookgeldtvoorforenzendiemetopenbaarvervoerreizen.Ditisechternognietwetenschappelijkaangetoond.Meerinformatieoverdeforsepotentievanhetstimulerenvanfietsenistelezeninhoofdstuk2.

• Minderoverlastvoordeomgevingenmindervervuiling.• VoldoenaandeeisenvandeWetmilieubeheer.

Hetbelangvanjuisteinformatie

Hetisbelangrijkdemogelijkhedenvanmobiliteitsmanagementtekwantificeren.Hetgaatdanomvragenals:• ishetzinvolteinvestereninhetstimulerenvanfietsenofjuistinhetgebruik

vanopenbaarvervoer?Welkeoplossingdraagthetmeestbijaanminderparkeerdruk?

• Biedthetbestaandeopenbaarvervoerperspectiefvoorreizendiebezoekersenpatiëntennunogmetdeautomaken?

• Beschikthetziekenhuisovervoldoendeparkeercapaciteitomindetoekomstdeorganisatiegroeioptevangen?Ishethiervoormogelijksamenwerkingsverban-denaantegaanmetorganisatiesindenabijheidvanhetziekenhuis?

Omantwoordtekrijgenopdezevragenishetnodigommeerinzichttekrijgenindewijzewaaropmedewerkers,patiëntenenbezoekersnunaarhetziekenhuisreizen.Opbasisvanonderzoek,bijvoorbeeldeenpostcodeanalyse,wordtdezogenaamde‘huidigemodal-split’vastgesteld.Demodal-splitgeeftdeverdelingvanhetvervoersmiddelengebruikweer.Omdehuidigemodal-splitinkaarttebrengenzijnverschillendeonderzoeksmethodenmogelijk,zoalsverkeerstellin-genofeenmondelingeofschriftelijkeenquête.Alsdehuidigesituatieinbeeldisgebracht,kanmeteenaantalkenmerkenvanreizigers,zoalswoonadresenwerktijden(voormedewerkers)enbezoektijden(voorpatiëntenenbezoekers)enhuidigereistijdenwordenvastgesteldoferalternatievenvoordeverschillendesoortentrajectenbeschikbaarzijndienunogmetdeautowordenafgelegd.Ditgebeurtaandehandvanverkeerskundigecriteria.Zoalsdereistijdverhoudingtussenopenbaarvervoerendeautoomtebepalenofopenbaarvervoereenalternatiefiséndereisafstandtussenwoningenwerkomvasttestellenofgebruikvandefietseenoplossingis.Zowordtdepotentievandeverschillendealternatie-venvoorautogebruikgekwantificeerd,netalsdematewaarindealternatievenkunnenbijdragenaanhetverminderenvandeproblematiek.

Hetisbelangrijkdehuidigesituatievasttestellen,waardoorderesultatenvanhetvervoersbeleidbijvoorbeeldnaeenjaargeëvalueerdkunnenworden.Deeffectenopdemodal-splitvormenhiervoordebelangrijkstegraadmeter.Opdezemanierontstaateenbeeldvaneen‘optimalemodal-split’,dieeensituatiebeschrijftwaarinelkeautomobilistgebruikmaaktvaneenvoorhemofhaar

Het is nodig om meer inzicht te krijgen in de wijze waarop medewerkers, patiënten en bezoekers nu naar het ziekenhuis reizen


passendalternatief.Dezesituatieistheoretisch,omdatnietelkemedewerker,patiëntofbezoekervooreenalternatiefvandeautokanofzalkiezen.Metbovengenoemdeenquêtekunnenookredenenwaaromdoelgroepen(welofniet)voordeautokiezenwordenbepaald.Metdezeresultatenenalgemeneonder-zoeksgegevensoverdehoudingvanautomobilistentenopzichtevanvervoersal-ternatieven,kandeorganisatieeen‘haalbaremodal-split’vaststellenenonder-bouwen,diededoelstellingvormtvoormobiliteitsmanagementvooreenperiodevanbijvoorbeelddriejaar.Deambitievoordedoelstellingzalvooralafhangenvandeurgentieommetmobiliteitsmanagementaandeslagtegaan:hoegrootzijndebereikbaarheidsproblemen?Zijnerdagelijksfilesopdetoegangswegennaarhetziekenhuis?Hoeveelvertragingondervindenbezoekersenpatiënten?

Eengrootvoordeelvandezeaanpakisdatdeinvesteringskeuzesinhetvervoersbe-leid(enmaatregelenenfaciliteiten)goedkunnenwordenonderbouwd:moetwordengeïnvesteerdinuitbreidingvanhetopenbaarvervoerofjuistineenfietsstimuleringsprogramma?Eenandervoordeelisdatbijinternegeledingenindeorganisatiedraagvlakkanwordengecreëerdvoordeaanpakendebesluitvor-mingvandekeuzevooreensoepelerverlopendvervoersbeleid.


Specifieke maat-regelen en technieken4.1 Inleiding

Demaatregelenwordenverdeeldindecategorieënuithetalgemeneinformatieblad:‘Vervoermanagementmetbedrijven’,aangevuldmetspecialecategorieënvoorziekenhuizenenzorginstellingen.Uiteraardwordendemaatregelenafgestemdopdespecifiekesituatievanziekenhui-zenenwaarnodigtoegelicht.Fiscalemaatregelenwordengenoemdalsdiekunnenwordentoegepastbinnendebetreffendemaatregelcategorie.VanwegedewijzigenindefiscalewetgevingishetzinvolomdewebsitevandeBelastingdienst,www.belastingdienst.nl,ofdeTaskforceMobiliteitsmanagement,www.tfmm.nl,teraadplegenvoordemeestactuelestandvanzaken.

Demaatregelcategorieënzijn:• Minderverplaatsingen(‘slimwerken’).• Meerfietsenenlopen.Dezemaatregelcategoriebehoortmetopenbaarvervoer

encarpoolentotde‘traditioneleoplossingen’inhetkadervanmobiliteitsma-nagement,maarspeeltnogsteedseenbelangrijkerolbijhetoperationaliserenvanmobiliteitsmanagementenhetbereikenvanresultaten.Deelektrischefietsenscooterzijninopkomst.Aandezeontwikkelingendemogelijkhedenvanelektrischevoertuigenvoormobiliteitsmanagementwordtdaaromookaandachtbesteed.

• Meergebruikvanopenbaarvervoer(trein,bus,tramenmetro).• Mindermilieuvervuilingdoordeauto.• Vollereauto’s:car-envanpoolen(vanpoolen:samenreizeninvoertuigtot9

personen).• Minderautokilometersdoorparkeerbeleidendeorganisatievandezorg.• Locatieeninfrastructuur.• Verkeersmanagementenroutering.• Communicatieenreisinformatie,bijvoorbeeldopdeafsprakenkaart.

Specifiekemaatregelenentechniekengerichtophetgoederenvervoer• Verplaatsenvanminderkubiekemeters.• Afleggenvanmindertransportkilometers.• Gebruikenvanminderlitersbrandstof.• Minderuitstootvanvervuilendestoffen.• Mindergeluidsoverlast.• Leveringviadistributiecentra.• Externcentraalmagazijnincombinatiemetjust-in-timelevering.

4

Innovatieve oplossingen zijn belangrijk voor de beeldvorming van mobiliteitsmanagement bij doelgroepen en het creëren van draagvlak voor maatregelen, maar deze oplossingen spelen een kleinere rol bij het realiseren van de doelstellingen.

Voorbeelden van specifieke maatregelen, voor ziekenhuizen en zorginstel-lingen, worden beschreven in zogenaamde maatregelbla-den in hoofdstuk 6


Voorbeeldenvanspecifiekemaatregelen,voorziekenhuizenenzorginstellingen,wordenbeschreveninzogenaamdemaatregelbladeninhoofdstuk6.Indemaatregelbladenwordtookingegaanopdetoepasbaarheidendehaalbaarheidvandezemaatregelen.Deoverigemaatregelenzijnbeschreveninhetalgemeneinformatieblad‘Vervoermanagementbijbedrijven’.

4.2 Minderverplaatsingen(‘slimwerken’)

InNederlandwerken(al)ruim1,7miljoenmenseneendeelvanhuntijdthuisofopafstand.Erisnogveelpotentieomdemogelijkhedenvane-werkentebenutten.VolgensinformatievanhetTelewerkforum,eenplatformdathet‘nieuwewerken’inNederlandstimuleert,ishetpotentieelvane-werkennogtweetotvierkeerzogroot.Veelactiviteitenineenzorginstellingzijnweliswaartijd-enplaatsgebonden(‘eenverpleegstermoetaanhetbedstaan’).Tochzijnerookwerkzaamhedenwaarvoorditnietgeldt,zoalsadministratievetaken.Ookeengedeeltevandedagthuiswerken(bijvoorbeeldnadeochtendspitsnaarhetwerkreizen),draagtbijaanhetverminderenvandeverkeersdrukoppiekmomenten.Welkemaatregelenzijnhaalbaarvooreenziekenhuisofzorginstelling?

Werknemers• Voordewerknemersmeteenkantoorfunctieise-werkeneenmogelijkheid.Ook

hetlaternaarhetwerkreizenenbijvoorbeeldeerstthuiswerkzaamhedenverrichten,ismogelijk.

• Verminderenvanhetaantalreisdagen,doorbijvoorbeeld4keer9uurtewerkeninplaatsvan5keer8uur.Hierdoorneemthetaantalverplaatsingenforsaf.

Zakelijkverkeer

• ICTbiedtvolopmogelijkhedenomreizentevermijden,bijvoorbeelddoorgebruiktemakenvandemogelijkhedenvanvideo-conferencing.Hierdoorishetnietlangernodigomvooreenvergaderingofoverlegnaareenafspraaktereizen.Tenslottekunnenookoperatiestegenwoordigopafstandwordenuitgevoerd.

Bezoekersenpatiënten• Zorgvoorafgaandaanhetbezoekvoorduidelijkeenactuelereisinformatieom

omrijdkilometerstevermijden(zieook4.10).• Zorgdatbezoekersenpatiëntenoverjuistelocatie-informatiekunnenbeschik-

ken,zoalsdeexacteliggingvanafdelingenenpoliklinieken.Ditspeeltvooralbijeengezondheidsinstellingdieineenplaatsmeerderevestigingenheeftmetconcentratiesvanspecialismen.

• ‘Stroomlijnhetzorgproces’:zorgvooreenlogischeroutinginhetziekenhuis.Eerstdevereisteonderzoeken,dannaardespecialist.

4.3 Meerfietsenenlopen

Hetstimulerenvanfietsenisvaakdéoplossingomvormtegevenaanmobiliteits-management.Bijgezondheidsinstellingenzijnerveelmedewerkersdiemetdeautonaarhetwerkreizen,terwijldefietseenprimaalternatiefvormt.Dezemedewerkerswonenopfietsbareafstand(dieveelalwordtvastgesteldop7,5kilometer)vanhetwerk.DitisinlijnmethetbeelddatdeautoinNederlandvaakwordtgebruiktvoor‘korteritten’.Naargezondheidsinstellingenisvaakeenprimafietsinfrastructuurbeschikbaar.Ookisde‘fietspotentie’vaakgroterdanhetgebruikvanopenbaarvervoerofsamenrijden(zievooreenaanpakvaneen


analysevandemogelijkhedenvanmobiliteitsmanagementhoofdstuk3).Bovendienisvanhetstimulerenvanfietsenopkortetermijnwerktemaken.

Hetstimulerenvanfietsenénlopendraagtforsbijaaneenbeterebereikbaarheidvandelocatie.Voorvoetgangersmoetenercomfortabele,sociaalveilige(verlich-ting,ligging),rechtstreekseengoedbewegwijzerdevoetpadenbeschikbaarzijn.Zowelnaardelocatiealsopeigenterrein.Hetiszinvolregelmatigteoverleggen(zekerbijverhuizingnaareennieuwelocatie)overdebereikbaarheideninfra-structuurmetbetrokkenoverhedenenterreinbeheerders.

Apartmoethierdegroeivanhetgebruikvandeelektrischefiets(e-bike)wordengenoemd.In2009ismeerdanéénopdetienfietsendiewordenverkochteenelektrischefiets.Debelangstellingvoordee-bikevoorgebruikinhetwoon-werk-verkeerneemttoe.Fietsfabrikantenspelenhieropinmetdeintroductievannieuwemodellen.Deactieradiusvanfietsenneemtmetdekomstvandee-biketoe.Hetzelfdegeldtvoordeelektrischescooter.Deverwachtingisdatdebetrouw-baarheidenactieradiusvandeelektrischescooterdoordekomstvanbetereaccu’ssnelverbetert.Hieronderwordtonderscheidgemaaktinalgemenemaatregelenenvoorzieningenvoorwerknemersenpatiëntenenbezoekers.


Het CROW heeft een aparte publicatie over voorzieningen van het stallen van fietsen uitgegeven: ‘Een eigen plek voor de fiets - beleidswijzer voor veilig stallen’.

Algemeen• (Sociaal)veilige,overdekteenliefstafsluitbarefietsenstallingenvoorwerkne-

mers,metvoldoendeoplaadpuntenvoordee-bike(ditgeldtuiteraardookvoordedoelgroepenpatiëntenenbezoekers).

• Omkleed-endouchefaciliteitenvoorwerknemersendemogelijkheidompersoonlijkebezittingenveiligoptebergen.

• Zorgvooreengoedeen(sociaal)veiligefietsinfrastructuur(routesenbewegwijzering).

• Demogelijkheidomleen-enhuurfietsen(bijvoorbeelddeov-fiets,eventueelalsonderdeelvaneenfietshuursysteem)aantebieden.Dezefietsenkunnendoormedewerkerswordengebruiktomnaaranderevestigingentereizen.Ookbiedendefietsendemedewerkersoverdageventueelmobiliteit(endaarmeeeenoplossingvoormedewerkersdiedeautooverdagnietmeerterbeschikkinghebben).

Werknemers• Hetgebruikvanfiscalemogelijkhedenomeenfietsprojectteintroduceren.

Werkgeverskunneneenmaalperdriejaaronbelasteenfietsterbeschikkingstellenofschenken(meteenmaximalewaardevan€749,--(tarief2009)).Voorwaarde:demedewerkergebruiktdefietsmeerdandehelftvanhetaantaldagendaterwoon-werkverkeerplaatsvindt.

• Dewerkgeverkanonbelastdekostenvaneenfietsverzekering(voordriejaar)vergoedenofverstrekken.Ookmagdewerkgevermetdefietssamenhangendezakenonbelastvergoedenofverstrekkentoteenbedragvan€82,--perjaar.

• Dewerkgeverkanonbelast€0,19perkilometervergoedenvoorhetwoon-werk-verkeer,mitspersoneelgebruikmaaktvaneeneigenfiets(aldannietverkregenviaeenfietsproject).Nogbeterisomdezevergoedingaftelatenhangenvanhetfeitofmedewerkersdaadwerkelijkgebruikmakenvandefietsinhetwoon-werkverkeer.Omdatveelgezondheidsinstellingengeenwoon-werkvergoedingverstrekkenvoorwoon-werkafstandentot10kilometer,isditeenheeleffectievemaatregel.Ditwordtondersteundmetderesultatenvanandereprojecten,waarinervaringwordtopgedaanmetdeinzetvanbeloningsmaatregelen,zoalsspitsmijden.Hetismogelijkomhetwoon-werkverkeervanautomobilistenniettevergoedenenmedewerkersdiedefietsgebruikenwel.Uitervaringenmet‘Trappers’(eenfietsstimuleringsprogrammawaarbijhetfietsgebruikookwordtgeregistreerd),blijktdateendergelijkebeloningsmaatregelopkortetermijnleidttot20%extrafietsgebruik.Trapperswordtvooralbijziekenhuizensuccesvoltoegepast.


Bezoekersenpatiënten• Voordezegroepenkunnenerspecifiekeredenenzijnomvoordeautotekiezen

(bijvoorbeeldfysiekebeperkingen).Tochkanookvoorbezoekersen(polikli-niek)patiëntenhetgebruikvandefietseenalternatiefzijn;afhankelijkvandeafstandtussenwoningendegezondheidsinstelling.Dezegroepenkunnengeïnformeerdwordenoverdemogelijkhedenommetdefietsnaarhetziekenhuistereizen.Indecommunicatiekunnendekostenvoordelenvanhetgebruikvandefietstenopzichtevandeauto(endemogelijkheidomgratisteparkeren/stallen)eenplaatskrijgen.Inhetalgemeenvoerenziekenhuizengeenactiefbeleidomhetgebruikvandefietsdoordezedoelgroepentestimuleren.Eendeelvandebezoekerskomteenmalignaarhetziekenhuisennietuitdedirecteomgeving.Fietsstimuleringisvoordezegroepgeenoptie.

4.4 Meergebruikvanopenbaarencollectiefvervoer

Hetstimulerenvanopenbaarencollectiefvervoerkanervoorzorgendatmindermensenmetdeautoreizen.Collectiefvervoerisvervoervoorspecifiekedoelgroe-penalswerknemersvaninstellingen;eenvervoerstypedatnietalgemeentoegankelijkis.Hetkaneenbijdrageleverenaanhetreducerenvanparkeerdruk.Uitanalysesvanreistijdenvanverplaatsingenmetdeautoenopenbaarvervoernaarziekenhuizen,blijktdatopenbaarvervoervoorveelwerknemers,patiëntenenbezoekerseenalternatiefkanvormen.Bovendienblijktextrareistijdvoorveelreizigersnietbezwaarlijk.Ditiswelsterkafhankelijkvandeliggingvandebestemmingslocatie(stedelijkgebiedofniet-stedelijkgebied).Voorautomobilis-tengeldtdatdeze(algemeengesteld)slechtopdehoogtezijnvandemogelijkhe-dendiehetopenbaarvervoerbiedt.Patiëntenenbezoekersblijkenzeldenreisinformatievoorafgaandaandereisteraadplegen.Hieronderisonderscheidgemaaktinalgemenemaatregelenenvoorzieningenvoorwerknemers,patiëntenenbezoekers.Maatregelenvoorpatiëntenenbezoekersmoetenvooralgerichtzijnopeenkennismakingmethetopenbaarvervoer.

Zoek aansluiting bij regionale bereikbaarheidsprojectenIn Nederland zijn er allerlei regionale projecten op het gebied van mobiliteitsmanagement. Soms om de overlast die kan ontstaan door wegwerkzaamheden te verminderen en altijd met het doel om de bereikbaarheid op een aanvaardbaar niveau te houden. In deze projecten werken provincie, regionale overheden en (vertegenwoordigers van het) bedrijfsleven vaak samen. Meestal worden verschillende alternatieven voor het gebruik van de auto ontwikkeld, zoals spitsbussen, Park and Ride-voorzieningen, de beschikbaarstelling van ov-fiets en speciale ov-abonnementen (zogenaamde vervoerspassen). Werkgevers kunnen deze faciliteiten tegen aantrekkelijke condities aanbieden aan hun werknemers. Het is zeker zinvol over deze projecten informatie aan te vragen bij de provincie.


Algemeen• Maakopenbaarvervoeraantrekkelijker(hogerefrequentie,invullenontbrekend

aanbod,betereaansluitingen).• Gainoverlegmetdevervoerderenopdrachtgever(s)vanopenbaarvervoer(de

concessiehouder)overhetov-aanbod.Mogelijkzijnersignalenvanwerkne-mers,patiëntenenbezoekersoverhiatenindehuidigedienstregeling.Ditkangaanoverdeverbindingmetov-knooppunten,zoalshetNS-station.Ookdeanalysenaardepotentievanmobiliteitsmanagementkanhiervoornuttigeinformatieopleveren.Onderbouwingvandewensenmetonderzoekgegevensisvoorhetoverlegnuttig.Eenorganisatiekanbereidzijnteinvestereninbeteropenbaarvervoer,bijvoorbeelddoorhetgebruikhiervantestimuleren.Indepraktijkgebeurtditvaakdoordeafnamegarantievaneenminimaalaantalabonnementen.Hetzalduidelijkzijndathetstimulerenvanhetgebruikvanhetbestaandeopenbaarvervoersnellerkandanhetrealiserenvaneenuitgebreideraanbodvanopenbaarvervoer.

• HetinzettenvanpendelbussenvanafParkandRide-locatiesvormeneenefficiënteoplossing,omdatmedewerkersdemogelijkheidhoudenommetdeautonaarhetwerktereizen(zekerincombinatiemetdeinvoeringvanbetaaldparkerenopdelocatie).Dezeoptiekanookvoorbezoekersenpatiënteneenoplossingzijn.Dezemaatregelzorgtervoordatdeparkeerdrukopdelocatieopeenaanvaarbaarniveaublijft,zonderveel‘testuren’indekeuzevandemogelijkhedenomnaardelocatietereizen.

• Breedbeschikbaarstellenvanbetrouwbareenactuelereisinformatie(zieook4.10).

• Promotievanhetopenbaarvervoer.Zoalsalaangegeven,ontbreekthetbijautomobilistenvaakaankennisoverdemogelijkhedenvanopenbaarvervoer.Hetiszaakomautomobilistenteinformerenoververschillendeaspecten(kosten,reistijd,gemak,milieubelasting,duurzaamheid)vandereismetopenbaarvervoerinvergelijkingmetdereisperauto.Opdezemanierbeschik-kenautomobilistenovervoldoendeinformatieoverdevoor-ennadelenvandeverschillendemogelijkhedenomtereizen;eenvoorwaardeomalternatievenvoordereisaftewegen.Eenpersoonlijkreisadviesiseengoedcommunicatie-middel.Hierinwordtdezeinformatieopdepersoonlijkesituatietoegesneden.Ookdemogelijkheidomhetopenbaarvervoervrijblijvenduitteproberen(meteengratisproefabonnement),kaneenonderdeelvaneencampagnezijn.

• Verkoopvervoerbewijzenbijhetvervoersloket.

Werknemers• Vervoersbewijzenverstrektdoordewerkgever.• Vervangendvervoerbijhetuitvallenvanhetcollectiefvervoerenhetaanbieden

vanthuiskomgarantie.Eeneffectiefmiddel,omdatmedewerkersdegarantiehebbendatzeingevalvancalamiteitennietafhankelijkzijnvanhetcollectiefvervoeromnaarhuistereizen,maareenberoepkunnendoenopdezeregeling.Indepraktijkwordterweiniggebruikvangemaakt.Tochishetvoormedewer-kerswelbelangrijkdaterzo’nservicebeschikbaaris.

• Pendelverkeertussenvestigingenzoveelmogelijkmetopenbaarvervoeroffietsstimuleren.Veelgezondheidsinstellingenhebbenvoorpendelverkeertussenverschillendevestigingendienstfietsenbeschikbaar.Hiervoorkunnenookov-fietsenwordeningezet,afhankelijkvandematevanhetgebruikvandedienstfiets.Alsdefietsenveelwordengebruikt,isdeaanschafvaneigenfietsenvoordeliger.Vaakwordenrichtlijnenoverdeinvullingvandienstreizen(bijvoorbeeldhetgebruikvanopenbaarvervoer)vastgelegdindereiskostenregeling.

• Ov-bewijzenaanbiedenof(gedeeltelijk)vergoeden.


• Demedewerkerkanzelfov-kaartjeskopenendekostendeclarerenbijdewerkgever.Dewerkgeverkandezegedeclareerdekostenvolledigonbelastvergoedenofonbelasteen‘ruimere’trajectkaartofeenov-jaarkaartvergoeden.Eenwerkgeverkanookkaartjesofeenabonnementinkopenenverstrekkenaandemedewerkers.Hiernaastishetmogelijkommedewerkers€0,19perkilometertevergoeden.Voormedewerkersishetopdezemanierstimulerenvanhetgebruikvanopenbaarvervoeralsnelinteressant,vanwegedeoverhetalgemeenlagereiskostenvergoedingdieziekenhuizenhanteren.

• Werknemersbijindiensttredinginformerenoveralternatievereismogelijkheden.

• Eennieuwebaaniseenmomentdatmedewerkershunwoon-werkverkeerheroverwegenenzichoriënterenopdeverschillendemogelijkhedenomnaarhetwerktereizen.Eenbrochurewaarindeverschillendereismogelijkhedenwordenuitgelegdmetbijvoorbeeldkortingscouponsvoorhetopenbaarvervoeriseenprimamiddelenwordtindepraktijkalgebruikt.

• Grootgebruikcontractafsluitenmetdeov-bedrijvenomkortingenteverkrijgen.Dezekortingkanworden‘doorgesluisd’aandewerknemer.

• Aanpassenwerk-enopeningstijdenopdedienstregelingvanopenbaarvervoer• Fiscaleregelingentreffenbijcollectiefvervoer.


Bezoekersenpatiënten• Deopeningstijdenvanpolikliniekenbezoektijdenendeov-dienstregelingop

elkaarafstemmen.• Opzetvervoersloket.Hetvervoersloketheefteenvasteplaatsopeencentrale

plekinhetziekenhuisenbenadertpatiëntenenbezoekersopactievewijzeomzeineenpersoonlijkgesprekteinformerenoverdemogelijkhedenvanopenbaarvervoer,afgestemdopdepersoonlijkesituatie.Hierbijwordtrekeninggehoudenmetdemobiliteitvanpatiëntenenbezoekers,woonlocatie,reisfrequentie,aankomsttijdendergelijke.Bijvoldoendemogelijkhedenontvangenpatiëntenenbezoekerseen‘ov-wegwijspakket’,metbijvoorbeeldeenpersoonlijkreisadvies,eenprobeerkaart,(informatieoverdebeschikbaar-heidendemogelijkhedenvan)reisinformatie,algemeneinformatieoverdebereikbaarheidvanhetziekenhuisendecontactgegevensvandeov-ambassa-deurs;Hetvervoersloketwerktsamenmetvervoerdersenaanbiedersvanreisinformatie,zoalswww.ov9292.nl.Hetvervoersloketmaaktpatiëntenenbezoekersletterlijkwegwijsinhetopenbaarvervoerdoordeinzetvanov-ambassadeurs.Zijkunnenmenseneenmaligbegeleidentijdensdereisenzepersoonlijkvoorlichtenoveralleaspectenvandereis,zoalsdetoegankelijkheid(specialeaandachtiservoorreizigersdiemindermobielzijn),hetgebruikenvanreisinformatie(thuisenonderweg)enhetgebruikvandestrippenkaartofov-chip.Belangrijkisdatpatiëntenenbezoekershetopenbaarvervoerindepraktijkervaren.Bijhetvervoersloketkunnenookvervoerbewijzenwordenverkregen.

• Specifiekeonderdelenvandeinformatievoorzieningvanhetopenbaarvervoervoorbezoekersenpatiëntenbetreffen:- Informatieschermenmetactueleov-reisinformatie.Zowelindehalalsbijde

halte.Ookbijdepolikliniekenkanactueleov-reisinformatiewordengetoond.Somswordtdezeinformatieaangebodenincombinatiemetalgemenereisinformatie(bijvoorbeeldoverfiles),buienradar,presentaties,nieuwsoverhetziekenhuisendergelijke.

- Hetverstrekkenvaneenreisadviesalsdeafspraakbijdepolikliniekwordtbevestigd,terplaatseaandebalieofbijhetmakenvaneenafspraakviainternet.

- Hetorganiserenvanpromotieactiviteiten,zoalseenmobiliteitsmarktofeen‘dagvandemobiliteit’.

• Afsprakenorganisatie.• Hetafstemmenvanafspraken.Hetkanlonenomtebeoordelenofverschillende

afsprakenvooreenpatiëntgecombineerdkunnenworden(bijvoorbeeldhetbezoekaandespecialistendefysiotherapeut).Ditscheelteenextraritnaardelocatie.

• Goedeenactueleinformatieoverdebereikbaarheidopdewebsitevandeorganisatie.

4.5 Mindermilieuvervuilingdoordeauto

Eenziekenhuiskanmaatregelennemenomdeoverlastvoordeomgevingtevermindereneneenbijdrageleverenaandeleefkwaliteitopenronddelocatie.Demaatregelenzijnteonderscheidennaarmaatregelendoororganisatiezelfenmaatregelendiedoordelokaleoverheiddienentewordengenomen.Deorganisatiekandevolgendemaatregelenzelfnemen:• Hetrealiserenvaneenschoonenzuinigeigenwagenpark.• Eentrainingvan‘hetnieuwerijden’aanbiedenvoordewerknemers.• Routeringensnelheidvanheteigenautoverkeeropheteigenterreinzo


inrichtendatkwetsbaregebiedenwordenontzien.• (Methetoogopdetoekomst)hetrealiserenvanoplaadpuntenvoorelektrische

voertuigen.

Doordelokaleoverheidtenemenmaatregelenzijn:• Hetgebruikvanschonevoertuigenvoorhetpersonen-engoederenvervoer

bevorderen.• Hettoepassenvanstilasfaltoptoeleidingswegendoordewoonomgeving.• Snelleaan-enafvoerwegenrealiserenvoorcollectiefenopenbaarvervoer.

Bezoekersenpatiëntenmoetenervarendatgeorganiseerdreizen-naastfinanciële-ookpraktischevoordelenoplevert.Ditkanookgaanoverhetopenstellenvanbusbanenvoorcarpoolteams,‘vans’(voertuigentot9perso-nen)enanderevormenvancollectiefvervoerbijdelocatieofinderegio.Debushaltemoetvlakbijdeingangvanhetziekenhuiswordengelokaliseerd.

4.6 Vollereauto’s:car-envanpoolen

Hetstimulerenvancarpoolen(hetsamenrijdennaarhetwerkineenautovanéénvandedeelnemersvanhetcarpoolteam),kanbijdragenaaneenverminderingvanhetaantalautokilometers.Ditgeldtzowelvoordemedewerkersalsdebezoekersvanziekenhuizenenzorginstellingen.Bijvanpoolingsteltdewerkgevervansbeschikbaar.Vanpoolcombineerthetcomfortvandeeigenautomethetreizenmethetopenbaarvervoer.Vanpoolskunnenonderbepaaldevoorwaardengebruikmakenvanaparterijstroken(spitsstrokenofbusbanen,ookwelEfficiëntGebruikteVoertuigen-stroken(EGV-stroken)genoemd).Opheteigenterreinvaneeninstellingisdit(eenvoudig)realiseerbaar.Meteenvastegroepmedepassagiersreizenwerknemersvanennaarhetwerk.Eenvandiepassagiersisdechauffeur.Dewerkgeverkanookeenthuisbrengserviceaanbieden.Dewerkgeverkanprofiterenvaneenaantalfiscalevoordelenbijdeorganisatieenuitvoeringvanvanpooling.

Werknemers• Geef‘samenrijders’eengereserveerdeparkeerplaatsdichtbijde(personeels)

ingang.Maakhetmogelijkdatcarpoolersgratiskunnenparkerenalsereenparkeerregelingis.Ditiseenzeereffectievemaatregelgebleken.

• Stimuleerhetcarpoolendoormedewerkersteinformerenoverdevoordelen(besteeddaarbijvooralaandachtaandefinanciëlevoordelenvansamenrijden),ontwikkel,bijvoorbeeldopintranet,eencarpoolplatformwaargeïnteresseerdemedewerkerselkaarkunnenvindenenkunnenmatchen.Voereenthuisbreng-servicein.Eenvervoercoördinatiecentrum(VCC)kanadviserenoverdeinvoeringvancar-envanpoolingenkanmatchingprogramma’sterbeschikkingstellen.Inveelregio’sinNederlandiszo’nVCCactief.Kijkopwww.infomil.nl/vervoermanagement(onder‘links’).

• Alsmedewerkersbesluitensamenterijden,kandewerkgeverelkedeelnemeronderbepaaldecondities€0,19perkilometer(hetmaximaalvrijgesteldefiscalebedrag)vergoeden.

Bezoekers• Hetbeschikbaarstellenvaneenvoorkeursparkeerplaatsalsbezoekersmet6of

meerpersonenineenvoertuigarriveren.


4.7 Minderautokilometersdoorparkeerbeleidendeinrichtingvandeorganisatie

Invoeringvanparkeerregulerendemaatregeleniseenvoudigenbreedtoepasbaarvoorvrijwelelkziekenhuisen/ofelkegezondheidsinstelling;maatregelendieaanzienlijkbijdragenaandebereikbaarheidvandeorganisatieendeleefbaarheidvandeomgeving.Omhetdraagvlakvoordezemaatregelenonderwerknemerstevergroten,ishetslimteinvestereninoplossingenvoorhetgebruikvandeauto.Eenparkeerregelingkanopverschillendemanierenwordeningevuld:doordeinvoeringvanbetaaldparkeren(bijvoorbeeldoptijdendatdeparkeerderrukhetgrootstis)ofdoorbepaaldegroepenmedewerkersuittesluitenvandeelnameaanderegeling(bijvoorbeeldmedewerkersdiebinnen10kilometervanhetwerkwonenenindagdienstwerken).Sommigeorganisatiesbelonenmedewerkersfinancieeldienietmetdeautokomenenlatenmedewerkersdieparkerenbetalen.Bepaaldedoelgroepen,zoalsgehandicapten,moetenwelaltijdovereenparkeerplaatskunnenbeschikken.Hetiszinvolomdezedoelgroepentedefiniëren.Eenanderemogelijkheidisomsamentewerkenmetorganisatiesindebuurt,dieopdepiektijdenvanhetziekenhuiswelovervoldoendeparkeercapaciteitbeschikken.Eenpraktijkvoor-beeldiseenziekenhuisdatmedewerkersoverdagstimuleertteparkerenophetparkeerterreinvaneenbioscoopcomplexindedirecteomgeving.Ookhetverlagenvandereisafstandbiedtmogelijkheden,doornieuwemedewerkerstewervenuithetverzorgingsgebiedvanhetziekenhuis.Welkemaatregelenzijninzetbaarvooreenziekenhuisofzorginstellingomhetaantalautokilometersteverminderen?

Werknemers• Nieuwemedewerkersaantrekkendirectuitdeomgevingvandeziekenhuizen.• Hetstimulerenvandemedewerkersomdichterbijhetwerktegaanwonen.• Gebruikmakenvandefiscalefaciliteitenopditgebied.Dewerkgeverkaneen

fiscaalgefaciliteerdevergoedinggevenalsdemedewerkerinhetkadervanzijndienstbetrekkingverhuist.

• Zorgvoorparkeerplaatsenvoorcarpoolers,diedichtbijdepersoneelsingangliggen.

Zakelijkverkeer• Leveranciersbetrekkenuitderegio.• Bijeenkomstenmetderdenplannenopcentraalgelegenlocaties,waardoorde

reisafstandperautobeperktblijft.• Gebruikmakenvandemogelijkhedenvanvideoconferencing.• Leveringvanuitééndistributiecentrumwaarleveranciershungoederen

afleveren,dievervolgensgecombineerdnaardeinstellingwordenvervoerd.

Bezoekers• Streef,waarmogelijk,naardecentralisatie(bijvoorbeeldregionaleprikpoli’s)

omdereisafstandvanbezoekerstebeperken.

AlgemeenHetregulerenenspreidenvanparkerendraagtbijaandebereikbaarheidvandelocatie.Eenandereffectisminderoverlastvoordeomgeving.Bijparkeerbeleidkanverdergedachtwordenaandevolgendemaatregelen:• Parkeerbeleiden-reguleringontwikkelen(verbodenbetalen).• Parkeerbeheerengedeeldeparkeercapaciteitreguleren.


• Verdelenvan(eenbeperktaantal)parkeervergunningen.• Opnameinstadsparkeerplan/aanlegtransferiumen/ofParkand

Ride-faciliteiten.• Beperkenoverlastinwoongebieden.

Organisatie• Ookandereorganisatiesdieonderdeelzijnvanhetzorgproceskunnen

onnodigeverplaatsingenvoorkomenofdevervoersvraagefficiënterorganise-ren.Hetgaatdanzoweloverdepatiëntenlogistiekalsdezorglogistiek.Eerderisalhetcombinerenvanafsprakenaandeordegeweest.

• Eenandereontwikkelingishetdecentraliseren(hetuitbesteden)vanfacilitei-ten,zoalsdemaaltijdvoorziening,apotheekdiensten,laboratoria,deafdelingsterilisatieenmagazijnen.Hierdoorzijnergeenapartebezorgingenmeernodigvanverschillendetoeleveranciersbijhetziekenhuis.Ditkanwelweeranderevervoerstromengenereren.Ookhetuitbestedenvanondersteunendediensten(bijvoorbeelddeafdelingPersoneel&Organisatie)in‘sharedservicecenters’iseentrend.

• Regionalesamenwerkingvanziekenhuizenopditgebied.• Hetnaardepatiënttoebrengenvandeeerstelijnzorg;vanafheteerstecontact

metdeklant(opdepoliklinieken)tothetuitvoerenvaneenvoudigeingrepen.Zoontstaateennetwerkorganisatiemet‘satellieten’dievoordepatiëntindebuurtbeschikbaaris.

• Dekostenvaneengebouwmeteenziekenhuisfunctiezijnhogerdanvaneengebouwmeteenkantoorfunctie,daaromdenkengezondheidsinstellingensteedsvakernaoverdebestemmingvangebouwenendelocatievanbepaaldefuncties.

• Hetjust-in-timeaanleverenvanoperatiemateriaal.• Hetbundelenvanlogistiekestromen,dienunoglosvanelkaarplaatsvinden,

zoalsalgemenegoederenenoperatiemateriaal.Inveelgevallenisindezehoofdprocessenwinsttebehalen.

• Anderemaatregelenzijn:spreidingvanbezoektijdenendeavondopenstellingvanpoliklinieken.

4.8 Locatieeninfrastructuur

Doorineenvroegstadium(indefasevanontwerpenrealisatievaneenlocatie)alrekeningtehoudenmetdemogelijkhedenvanmobiliteitsmanagement,ishetmogelijkomterealiserendat:• Verkeersstromengescheidenworden.• Hetaantalverkeersbewegingenbeperktblijft.• Ervoldoendeparkeerruimte(voorverschillendedoelgroepen)beschikbaaris.Ditdraagtbijaaneenbetereontsluitingenbereikbaarheid.Bijlocatieeninfrastructuurkanondermeergedachtwordenaandevolgendemaatregelen:

• Bijnieuwbouwrekeninghoudenmetdebereikbaarheidvandelocatiewatbetreftinfrastructuur(bijvoorbeeldvoordebereikbaarheidperfiets),ontslui-ting(ookvoorhetopenbaarvervoer)envoorzieningenvandelocatie.Eenintegraleaanpakensamenwerkingmetorganisatiesindebuurtbiedenmeermogelijkheden.

• Hetrealiserenvanautovrijezonesenzonesvoorvoertuigenmetontheffing.• Bevoorradingsbeleidvaststellen.• Demogelijkheidtothetuitwisselenvancapaciteitvanparkeervoorzieningen

metanderevoorzieningen(bioscoop,theater,stadion,andereuitgaanscom-plexen)indebuurtenopafstand.


• Combinerenvanfaciliteitenmetanderebedrijven.VoorbeeldzijnderealisatievanopenbaarofcollectiefvervoerenParkandRide-faciliteiten.

• Deaanlegvansnelheidsremmersenhetinstellenvanlageremaximumsnelhedenvoorhetautoverkeer.

• Beperktetoegangtotdienstingangenhulpdiensten.• Realiserenvanaparteingangenvoorhulpdiensten(ambulancesenbrandweer)

enhetscheidenvandelogistiekevervoersbewegingen(wellichtisookspreidingmogelijkdoordeinvoeringvanvenstertijden).

• Hetverbeterenvandevervoerketens,zoalsgoed‘natransport’vanafov-haltes.

Mobiliteitmoeteenstructureelonderdeeluitmakenvannieuwbouwplannenenderuimtelijkeordening.Daarbijmoetrekeningwordengehoudenmetdebelangenvanverschillendepartijen-vaninvesteerders,overheden,vervoerders,tot(vertegenwoordigersvan)werkgeversenwerknemers-bijdeplanvorminginalgemenezinéndebereikbaarheidinhetbijzonder.Hetinzichtelijkmakenvandeinvesteringskostenvanverschillendeoplossingeniszinvol.

4.9 Verkeersmanagementenroutering

Verkeersmanagementenrouteringdraagtbijaandebereikbaarheidvandelocatieenvermindertverkeerschaos.Doorhetoptimaalbenuttenvandebeschikbarecapaciteitvanhetwegennet,wordtdedoorstrominggewaarborgd.Hierbijkangedachtwordenaandevolgendemaatregelen:• Hetaanstellenvanparkeerwachters,verkeersregelaarsofservicemedewerkers,

structureelofoppiekdagen.• (Tijdelijke)bewegwijzering.• Eengoedparkeerverwijzingssysteem.• Hetinstellenvandynamischeroutes,afhankelijkvanhetverkeersaanbod.• Dynamischeverkeerslichtenregelingenenvoorranginstallatiesvooropenbaar

ofcollectiefvervoer,afgestemdophetverkeersaanbod,(bijvoorbeeldtijdensbezoektijden).

4.10Communicatieenreisinformatie

Alseenziekenhuisbeschiktoverallerleifaciliteitenenvoorzieningenvoormobiliteitsmanagement,ishetvanbelangdatdezemogelijkhedenookbekendzijnbijdeverschillendedoelgroepen.Metdeinzetvandejuistecommunicatie-middelenmoetdeinformatievoorzieningvoorbezoekers,patiëntenenmedewer-kersoverdebereikbaarheidvanhetziekenhuisendeverschillendevervoersoplos-singenzooptimaalmogelijkworden.Hiervoorkunnendebestaandecommunicatiekanalenwordeningezet(zoalspersoneelsblad,corporatemagazine,mededelingenborden).Deorganisatiedientstructureelenconsequenttecommuniceren:allegeledingenvanhetziekenhuisdragendezelfdeboodschapuitenhetmanagementtoontvoorbeeldgedrag.Zethiernaastookactiegerichtecommunicatiemiddelenin.

Inhoofdstuk4.4zijnaleenaantalinstrumentengenoemddieingezetkunnenworden.Eenaantalaanvullingenhierop:Beoordeeldemogelijkhedenomaansluitingtezoekenbijlandelijkecampagnes,bijvoorbeelddeactie‘Fietsenscoort’vanCOSNederland.


Hetzelfdegeldtvooractiesvanpartners,zoalsdelokaleoverheidofvervoerders.Onderzoekdemogelijkhedenvanhetplaatsenvaninformatieoverbereikbaarheidopalgemenewebsitesoverditonderwerp,zoalsgemeentelijkewebpagina’soverbereikbaarheidofwerkzaamhedenindezeplaats.Landelijkontstaansteedsmeerinitiatievenomdezeinformatieperregiotebundelen.Dewebsitewww.utrechtbe-reikbaar.nlishiervaneengoedvoorbeeld.Maakcommunicatiezopersoonlijkmogelijk.Zetbijdeintroductievaneennieuwvervoersbeleideventueelservicemedewerkersindiemedewerkers,patiëntenenbezoekerspersoonlijkinformeren,vragenbeantwoordenensuggestiesinventari-seren.Ookishetwaardevolomdezedoelgroepentevragennaarhunideeënoververbeteringenvandebereikbaarheid.Ditdraagtookbijaanhetcreërenvandraagvlakvooraanpassingeninhetvervoersbeleid.Vermeldopdewebsiteenviaanderecommunicatiedragers(briefpapier,brochu-res)korteneenduidighoehetziekenhuisbereikbaaris.


5 Specifieke maat-regelen en technieken gericht op het goederenvervoer DemaatregelenvoorhetgoederenvervoerwordenverdeeldconformdecategorieënuithetalgemeneInformatieblad‘Vervoermanagementmetbedrijven’.Ookinhoofdstuk4.7isaandachtbesteedaanhetterugdringenvanlogistiekebewegingenbijgezondheidsinstellingen.Demaatregelenindithoofdstukzijnveelalalgemeentoepasbaarennietalleenvantoepassingopziekenhuizen.

1 Verplaatsenvanminderkubiekemetersgoederen.2 Afleggenvanmindertransportkilometers.3 Gebruikenvanminderlitersbrandstof.4 Minderuitstootvanvervuilendestoffen.5 Mindergeluidsoverlast.6 Leveringenviadistributiecentra.7 Externcentraalmagazijnincombinatiemetjust-in-timelevering.

Demaatregelendiespecifiekzijnvoorziekenhuizen,wordenlaterinditdocumentbeschreven,indezogenaamde‘maatregelbladen’.Indezebladenwordtingegaanopdetoepasbaarheidendehaalbaarheidvandezemaatregelen.DeoverigemaatregelenzijnbeschreveninhetInformatieblad‘VervoermanagementmetBedrijven’.

5.1 Verplaatsenvanminderkubiekemetersgoederen

Voorhetverplaatsenvanminderkubiekemeterszullenermindergoederenmoetenwordenvervoerd.Omdittekunnenrealiserenkanmendevolgendemaatregelentreffen:• Hetaanpassenvandeverpakking.Hierdoorwordenminderluchtenverpak-

kingsmaterialenvervoerdenpassenermeerproductenineenvervoerseenheid.• Hetvoorkomenvanhetverplaatsenvanluchtenwaterbijdeproductievanhet

productendeafhandelingvanhetafval.• Besparenopretourstromen.Bijvoorbeelddoorverpakkingenentransportmid-

delentweezijdigintezetten,retourverpakkingenteverkleinenenafvalstromentereduceren(bron:www.bereikbaarziekenhuis.nl).


5.2Afleggenvanmindertransportkilometers

Eenoverzichtvandemaatregelenmetbetrekkingtothetgebruikvanmindertransportkilometers:• Goederenmeeruitdenaasteomgevingbetrekken.• Minderschakelstussenvraagenaanbod:integratievandebedrijfskolom(bron:

www.bereikbaarziekenhuis.nl).• Combinerenvanladingen(bron:www.bereikbaarziekenhuis.nl).• Logistiekeefficiency,bijvoorbeelddoormindertoelevermomententehanteren.

Inplaatsvantweemaalperdagofviermaalperweekzouookeenmaalperdagofdriemaalperweekkunnenvolstaan.

• Efficiënterebeladingwaardooronderandereleegrijdenbijaan-enafvoerkanwordenvoorkomen.Ook:hetbundelenvantransportstromenensamenwerkentussengezondheidsinstellingen.

• Voertuigefficiencydoorlichterewagensintezetten.

5.3Gebruikenvanminderlitersbrandstof

Maatregelengerichtophetgebruikvanminderlitersbrandstofdoor:• Hetgebruikvanzuinigermotorenenbrandstoffen(biobrandstofvandetweede

generatie).• Hetverminderenvandeluchtweerstandvande(vracht)wagen.• Hetgebruikvanlichterematerialen.• Hetaanpassenvanhetrijgedragvanchauffeursmetbehulpvantrainingin‘Het

NieuweRijden’.• Hetregelmatigcontrolerenvanbandenspanningenhetgebruikvanin-car

apparatuur,zoalstoerentalbegrenzersencruisecontrol.Medewerkershieroverinformerenentrainingenstarten.

5.4Minderuitstootvanvervuilendestoffen

Maatregelengerichtopdeuitstootvanschonereluchtzijn:• Gebruikmakenvanroetfiltersopdieselvoertuigenomdeuitstootvanfijnstofte

verminderen.• Hetaanschafbeleidvoornieuwevervoermiddelenkanverdergaandande

wettelijkevoorschriften(devoertuigenvoldoenalaandeeuronorm,dieovereenjaarwettelijkwordtverplicht).

• Rijdenopaardgas,biobrandstoffen,elektraenanderemindervervuilendebrandstoffen.

• Aandachtbestedenaandevervoermiddelenvoorinterneverplaatsingvangoederen,bijvoorbeeldvoorhetvervoervanmateriaalvanhetmagazijnnaarafdelingen.

5.5Mindergeluidsoverlast

Maatregelendiedegeluidsbelastingdoorverkeerenvervoerkunnenverminderenzijn:• Maatregelengerichtopminderkubiekemetersenminderkilometers.Deze

zullendoorverminderingvanhetvolumeookvaninvloedzijnopdegeluidsbeperking.

• Gebruikvanvoertuigenenproducten,diebijhetladenenlossenmindergeluidshinderveroorzaken.Opwww.agentschapnl.nl/piekzijnvoorbeeldente

www.senternovem.nl/piek


vindenvanhetprogramma‘Piek’.• Gebruikvanstillerebandenleverteensignificantebijdrageaangeluidsreductie.

Zieookwww.destilleband.nl.

5.6Leveringenviadistributiecentra

Hetefficiëntinrichtenvanhetlogistiekeprocesbijziekenhuizenkanopmeerderemanierenwordenvormgegeven.Hetlogistiekeproces(deels)uitbestedenaaneenlogistiekedienstverlener,iseenmogelijkheid.Dezedienstverlenerlevertbijvoorbeeldvoorelkeoperatieeenkant-en-klaarpakket(metallebenodigdematerialenvooreenoperatie)aanhetziekenhuis.

5.7Externcentraalmagazijnincombinatiemetjust-in-timelevering

Betreftoplossingsmogelijkhedendieinhetuiteindelijkemobiliteitsplaneenplekkunnenkrijgen.Hierbijwordtgedachtaan:• Tijdvenstervoorleveringenbepalen.• Inkoopbundelenofcentraliseren.• Transporttussenlocatiesbundelen.• Grotereinzetgroothandel.• Schaalvergrotingdoorsamenwerkingmetandereziekenhuizen.

Praktijkvoorbeeldenzijntevindenopwww.bereikbaarziekenhuis.nlvia‘goede-renlogistiek’.Hierkomenondermeerdevolgendepraktijkvoorbeeldenaandeorde:• CentraalontkoppeldkokenbijGelreziekenhuizenteApeldoornenZutphen.• ExternmagazijnbijSlingelandZiekenhuisteDoetinchem.• StroomlijninglogistiekbijGelreZiekenhuizen.

Anderenuttigewebsites:• www.transportbesparing.nl• www.transactie-modalshift.nl• www.tln.nl• www.ndl.nl• www.evo.nl


Tot slot Afhankelijkvandesituatieterplaatsezullennietallemaatregeleneveneffectiefzijn.Hetisdaaromaantebevelenomeersttebepalenwatdegrootsteproblemenzijnenhierbijpassendemaatregelentekiezen.Ditinformatiebladbiedthiervoorverschillenderichtlijnen.

Inzichtindehuidigesituatieendemogelijkhedenvanmobiliteitsmanagementhelpenom(financiële)keuzesvoormaatregelenenoplossingenteonderbouwen.Hetmetenenevaluerenvanresultaten(opeentevorenbepaaldtijdstip)maaktnietalleeninzichtelijkofdoelstellingenwelofnietbehaaldzijn,vanhieruitkanookwordenbepaaldofernoganderemaatregeleningevoerdmoetenworden.Mobiliteitsmanagementistenslotteeencontinueendynamischproces.

Maatregelen

Indithoofdstukvolgteenoverzichtvande‘maatregelbladen’.Indezebladenwordenaccentengelegdophettoepassingsgebied,detoepasbaarheidenderandvoorwaardenvoordetoepassingenvanmobiliteitsmanagementbijziekenhuizen.

1 Meeropenbaarvervoer.2 Instellenmobiele(prik)postenendecentraliserenfaciliteiten.3 Centraalmagazijn.4 Uitbestedenkookproces/ontkoppeldkoken.5 Spreidingbezoektijden/verschuivenbezoekuur.6 Just-in-timeleveringoperatiemateriaal.7 ParkandRide.8 Trappers(fietsstimuleringsprogramma).

Eenziekenhuisis(ook)eenpubliekstrekker.Inhetinformatieblad‘VervoermanagementbijPubliekstrekkers’zijnnogdevolgendemaatregelbladenopgenomen:

9 Vrijbaanvoorcollectiefenopenbaarvervoer.10Parkeerbeheer.11Combineren&uitwisselencapaciteit(parkeervoorzieningen).

6


Maatregel nummer p.1

Meer openbaar vervoer

ToepassingsgebiedWerknemers, bezoekers en patiënten bij ziekenhuizen en gezondheidsinstellingen.

BeschrijvingIn veel gevallen is de bereikbaarheid van ziekenhuizen met het openbaar vervoer redelijk tot goed. Soms is de bereikbaarheid vanuit bepaalde richtingen of op bepaalde tijdstippen matig. Hoog autogebruik onder werknemers, patiënten en bezoekers op ‘piektijdstippen’ (wisseling van diensten) kan een oorzaak zijn. Hierbij moet worden opgemerkt dat doelgroepen vaak slecht op de hoogte zijn van de mogelijkheden die het openbaar vervoer kan bieden om naar de locatie te reizen.

In de situatie van zorginstellingen is het autogebruik hoger door de afwijkende werktijden (nachtdiensten, vroege diensten). Voor sommige werknemers is er dan geen openbaar vervoer beschikbaar.

Belangrijke randvoorwaardenAan enkele belangrijke voorwaarden moet worden voldaan. Zo moet de behoefte aan uitbreiding van het openbaar vervoer in kaart zijn gebracht, want is het aantal potentiële reizigers onvoldoende, dan is uitbreiding van het openbaar vervoer nauwelijks realiseerbaar. (Eigen) onderzoeksgegevens helpen om deze vraag te onderbouwen. Samenwerkingsverbanden aangaan met bedrijven en instellingen in de buurt kan de vervoersbehoefte versterken. Opdrachtgevers van openbaar vervoer kunnen werkgevers vragen de uitbreiding van openbaar vervoer mee te financieren. Bijvoorbeeld door de afname van een aantal abonnementen te garanderen of door het wijzigen van parkeerbeleid. Deze opties zijn zeer afhankelijk van het beleid van de lokale ov-opdrachtgever. Een goede/ betere bereikbaarheid van economische centra is (tegenwoordig) ook voor vervoersautoriteiten een belangrijke doelstelling; een ontwikkeling waar zorginstellingen van kunnen profiteren.

ToepasbaarheidDe toepassing van deze maatregel kan door vrijwel elke zorginstelling worden beoordeeld. In stedelijke gebieden zijn de kansen op realisatie groter, omdat openbaar vervoer daar vaak meer functies vervult die met de functies van de zorginstelling gecombineerd kunnen worden.

Voordelen• Minder verkeersbewegingen en parkeerdruk.• Betere bereikbaarheid van de locatie.• Maatwerk mogelijk.• Positief voor imago zorginstelling.• Meer faciliteiten voor medewerker.

Nadelen• Eventueel meefinancieren en afbreukrisico bij tegenvallend gebruik.• Lange voorbereidingstijd, omdat dienstregeling aangepast moet worden.• Financiële tegenvallers bij tegenvallend gebruik.

Kosten en batenKosten zijn bij voldoende gebruik relatief laag.

Handhaafbaarheid

Aanvullende informatie



Instellen mobiele (prik)posten en decentraliseren faciliteiten

ToepassingsgebiedZiekenhuizen

BeschrijvingDebezoekersvandepoliklinieklevereneenbelangrijkebijdrageaandeverkeersdrukte.Eendeelvandemedischebehandelingenopdepolikliniekhoevennietnoodzakelijkerwijsinhetziekenhuisplaatstevinden.Eengoedvoorbeeldisbloedprikken.Netalsverschillendeandereactiviteitenvandeeerstelijnge-zondheidszorg,zoalsdiagnosestellen,eenvoudigeingrepenencontroles.Hetdecentraliserenvandezeactiviteiteniseropgerichtdeverkeers-enparkeerdrukrondomhetziekenhuisteverlichten.Ookbiedthetdepatiënteenbeteredienstverleningenmeerkeuzemogelijkheden.

Belangrijke randvoorwaardenVoldoendevervoersbewegingen(endusvoldoendepatiënten)omdecentraliserenmogelijktemaken.ToepasbaarheidHetdecentraliserenvanactiviteitenisinprincipevooralleziekenhuizeneenoptie.Demaatregelisteoverwegenwanneerersprakeisvaneenhogeparkeerdrukdiemedewordtveroorzaaktdoorpatiëntenenbezoekersvandepolikliniek.Instedelijkgebiedkanditwordengecombineerdmetandere,bestaandezorgvoorzieningen.Ziekenhuizenineenminderdichtbevolktgebiedhebbendieluxemisschienniet;indatgevalkanookwordengekozenvooreenspeciaalhiervoorontworpenvoertuig.Delastenvande‘extralocatie’zijndanminderzwaar.

Voordelen • Minderverkeersbewegingen.• vergroot(auto)bereikbaarheidlocatie.• minderparkeerdruk.

Voorbeeld Gelre ZiekenhuisHetinstellenvanprikpostenleverthetGelreZiekenhuiseenreductievancirca24.500tot34.300vervoersbewegingenop.Vergelekenmethettotaalaantalpoliklinischebezoeken,isditeenafnamevancirca7tot10%vandebezoeken(endusautoritten).Dalingvanhetaantalvervoersbewegingenheeftnietalleeneffectopdeautobereikbaarheidvanhetziekenhuis,hetverlaagtookde(toenemende)parkeerdruk.

Voordelen• Dalingaantalvervoersbewegingen(7–10%)tijdenspiekmomenten(gedurendedeopeningstijdenvande

polikliniek).• Verlichtingparkeerdrukgedurendeopeningstijdenpolikliniek.• Verbeterdeautobereikbaarheidziekenhuis.• Verbeteringdienstverleningziekenhuis.

NadelenOrganisatieenlogistiekrondomde‘extra’locatiesvoorbloedprikken.Kosten en batenKostenzijnrelatieflaag.

Handhaafbaarheid




Centraal magazijn

ToepassingsgebiedZiekenhuizenengezondheidsinstellingen

BeschrijvingBetreftoplossingsmogelijkhedendieinhetuiteindelijkemobiliteitsplanvanziekenhuizenengezondheids-instellingeneenplekkunnenkrijgen.Hierbijwordtgedachtaan:• Tijdvenstervoorleveringenbepalen.• Inkoopbundelenofcentraliseren.• Transporttussenlocatiesbundelen.• Grotereinzetgroothandel.• Schaalvergrotingdoorsamenwerkingmetandereziekenhuizen.

Hetefficiëntvormgevenvanzakenalsinkoopenvoorraadbeheerkanallereerstleidentotgrotekostenbesparingen.Tentweedeleverthetefficiëntinrichtenvanhetlogistiekeproceseenpositievebijdrageaanverminderenvanhetaantaltransportbewegingenbijziekenhuizen.Bijvoorbeelddoorreductievanhetaantalbevoorradingen(endustransportbewegingen).Hierdoorkanhetaantaltransportki-lometersmetmaximaal15%teruglopen.

Belangrijke randvoorwaarden

ToepasbaarheidHetstroomlijnenvanhetlogistiekprocesistoepasbaariniederziekenhuis.

Voorhetopzettenvaneencentraaldistributiecentrumvoorzorginstellingeniseenminimaalvolumevantetransporterengoederennodig.Vooreenefficiënteuitvoeringvaneengezamenlijklogistiekproces,moetenzorginstellingenminimaalover2.000beddenbeschikken,zoblijktuitervaringscijfers.Ditisnietinelkeregiomogelijk.Daarnaastisdeafstandvandezorginstellingentothetdistributiecentrumvanbelang.Vooreenefficiënteuitvoeringvanhetlogistiekeprocesishetvanbelangdatdedesbetreffendezorginstellingenineenstraalvancirca50kilometerrondomhetdistributiecentrumzijngelegen.Alsaandezetweevoorwaardenwordtvoldaan,isderealisatievaneencentraalgoederenmagazijnvoormeerderezorginstellingeneenserieuzeoptie.Hetvervolgtrajectvergtweldenodigeinspanningenvandebetrokkenpartijen.Hierbijmoetwordtgedachtaanhetselecterenvaneenlogistiekedienstverlenerenhetstroomlijnenenhetafstemmenvandeverschillendelogistiekeprocessenvandedeelnemendeinstellingen.

Voordelen• Minderverkeersbewegingen.• Vergrotingvande(auto)bereikbaarheidvandelocatie.• Minderparkeerdruk.

Kostenbesparingen• Verminderingaantaltransportbewegingenentransportkilometerstot15%.

Nadelen• Mogelijkiserminderruimtevoorflexibiliteitofmaatwerk.

Kosten en batenKostenzijnrelatieflaag.

Handhaafbaarheid




Uitbesteden kookproces/ ontkoppeld koken

ToepassingsgebiedPatiëntenvanziekenhuizenengezondheidsinstellingen.

BeschrijvingHetbereidenvanmaaltijdeninziekenhuizendieovermeerderelocatiesbeschikken,wordtinveelgevallenperlocatieverzorgd.Hetgevolghiervanisdatiederelocatie(dagelijks)wordtbevoorraadmet(vers)produc-ten.VerscheideneziekenhuizeninNederlandwerkenvanuitlogistiekoogpuntalenigetijdaanhetefficiënterinrichtenvanhetkookproces.


ToepasbaarheidDeorganisatievaneenontkoppeldkookprocesistoepasbaarinverschillendesituaties.Voorziekenhuizendiebeschikkenovermeerderelocatiesofvoorziekenhuizendieoprelatiefkorteafstandvanelkaarzijngevestigd.Ookkansamenwerkingwordengezochtmetandereinstellingendieeenvergelijk-baremaaltijdverzorgingvragen.

Voor- en nadelen• Minderverkeersbewegingen.• Vergrotingvande(auto)bereikbaarheidvandelocatie.• Minderparkeerdruk.

Dezemaatregelheeft(gebleken)effectophetaantallogistiekebewegingen.Hetaantalextravervoersbewe-gingenvanwegehetrondbrengenvandemaaltijdenwordtopgehevendoordedalingvanhetaantalvervoersbewegingentenbehoevevanbevoorradingvandekeuken.

Voordelen• Dalingaantalvervoersbewegingentenbehoevevanbevoorradingvandekeuken(circa30ritten).• Hogerekostenefficiëntie.

NadelenDeconcentratievanvervoerbewegingenopdecentralelocatie,voorzowelbevoorradingalsmaaltijdbezor-ging,neemtlichttoe.Kosten en batenKostenzijnrelatieflaag.

Handhaafbaarheid




Spreiding bezoektijden/ verschuiven bezoekuur

ToepassingsgebiedBezoekersbijziekenhuizenEengrootaantaldoelgroepenmetiederhuneigenvervoerspatroonbevindtzichdagelijksinhetcomplex.Zolangdezevervoerspatronengeenpiekenvertonendiesamenvallenofgepaardgaanmetextremepiekenbijaankomstofvertrek,zijnergeenverkeers-en/oflogistiekeproblementeverwachten.Alsdiepiekenwelsamenvallen,kunnenerparkeerproblemenontstaan.Ditheeftgevolgenvoordedienstwisselingvanhetpersoneel(avond-ofnachtdienst)envoorpolikliniekbezoekers,dienietzelfstandigkunnenreizenendaaromgeholpenmoetenworden.

BeschrijvingMetbetaaldparkerenwordthetpersoneeltijdenskantoorurenontmoedigdommetdeautotekomen.Zoontstaatmeerruimteindeparkeergaragesomdoelgroepenmeteenhogereprioriteitoptevangen.

Dooranderevenstertijdenvoorhetpatiëntenbezoekofdoorlopendebezoektijdentehanteren,kanwordeningespeeldophetvoorkomenvanextremepieken;diewordenvoorkomendoordatploegenwisselingenenbezoektijdennietlangersamenvallen.

ToepasbaarheidDezemaatregelisteoverwegenvooralleziekenhuizendieeenprobleemhebbenmetdeverkeersafwikkelingofdietemakenhebbenmeteentehogeparkeerdruktijdensbezoekuren.

Voor- en nadelen• Minderverkeersbewegingen.• Vergrootdebereikbaarheidvandelocatie(voordoelgroependiemetdeautoreizen).• Minderparkeerdruk.• Relatiefeenvoudigemaatregel.• Afvlakkingpieken(spitsen).• Minderhinderoverigverkeer.

Voordelen• Draagtbijaangoedebereikbaarheidziekenhuisdoorafvlakkingvanpiekmomenten.

Nadelen• Doordatbezoekgedurendelangereperiodesopdeafdelingaanwezigkanzijn,kanditdewerkzaamheden

vanhetverplegendpersoneelbelemmeren.

Kosten en batenKostenzijnrelatieflaag.

Handhaafbaarheid:Aantetonendooroverzichtvanbezoekerstijdenenploegenwisselingdag-enavonddienst.

Aanvullende informatiewww.bereikbaarziekenhuis.nlwww.kpvv.nl



Just-in-time levering operatiemateriaal

Toepassingsgebiedziekenhuizen

BeschrijvingHetefficiëntinrichtenvanhetlogistiekeprocesbijziekenhuizenkanopmeerderemanierenwordenvormgegeven.Hetisbijvoorbeeldmogelijkomhetlogistiekeproces(deels)uittebestedenaaneenlogistiekedienstverlener.Zokandezedienstverlenervoorelkeoperatieeenkant-en-klaarpakketleveren(metalhetbenodigdemateriaalvooreenoperatie)aanhetziekenhuis.Hierbijgaathetomongeveer250verschil-lendepakketten.Bijkomendvoordeelisdatdeinhoudvandeverschillendepakkettenopvolgordevanhetoperatieprotocolwordtaangeleverd(wattijdbespaartbijdeoperatievoorbereiding).Deleveringvindtplaatsviahetjust-in-timeprincipe.


ToepasbaarheidHetstroomlijnenvanhetlogistiekprocesistoepasbaarinelkziekenhuis.Belangrijkerandvoorwaardeisdathetziekenhuis(indenabijeomgevingvanhetziekenhuis)eendienstverlenerkanvindendieinditproceskanvoorzien.

Voordelen• Minderverkeersbewegingen.• Vergrootbereikbaarheidlocatie(voordoelgroependiemetdeautoreizen).• Minderparkeerdruk.• Kostenbesparingen.• Verminderingaantaltransportbewegingenentransportkilometerstot15%.

Nadelen• Mogelijkiserminderruimtevoorflexibiliteitofmaatwerk.

Hetuitbestedingsproceslevertziekenhuizenverschillendevoordelenop.Hetnietlangerinkopenvanallerleilosseproductenbijverschillendeleverancierskanalsbelangrijkstevoordeelwordengenoemd.Daarnaastwordttijd,ruimteengelduitgespaardomdatdezelosseartikelennietapartwordenopgeslagenofbeheerddooreenmedewerkervanhetdesbetreffendeziekenhuis.

Voordelen• Mogelijkminderafteleverengoederen.• Kosten-entijdefficiencyvoordeinterneziekenhuisorganisatie.• Bespaartmagazijnruimte(mindervoorraad).

Nadelen:• Afhankelijkvandeexternedienstverlener;doorexterneomstandigheden(zoalsincidentenopdeweg)

kunnenpakkettentelaatbijhetziekenhuisarriveren.Kosten en batenKostenzijnrelatieflaag.

Handhaafbaarheid




Park and Ride

ToepassingsgebiedWerknemersvanziekenhuizenengezondheidsinstellingen

BeschrijvingMedewerkerskunnenhunautoopeenplaatsparkeren,dieperautobeterbereikbaarisdandelocatievanhetziekenhuis.Vanafparkeerterreinof-garagekanmetbijvoorbeeldeenpendelbusfrequentnaardegezond-heidsinstellingwordenvervoerd.Somswordenookpendelfietsenterbeschikkinggesteld.


ToepasbaarheidDezemaatregelisgoedtoepasbaarvoorinstellingenmeteenredelijkeomvangenbijdeintroductievaneenparkeerbeleid(betaaldparkeren),omdatdezefaciliteitmedewerkersdemogelijkheidbiedtommetdeautoteblijvenreizen.Hiermeewordtheneenander(geaccepteerd)autoalternatiefgeboden.OverwogenkanwordenomParkandRidebijdeinvoeringvanbetaaldparkerengratisaantebieden.Ookkandezemaatregelwordenaangebodenopdedrukstemomenten.WelishetwenselijkomdeParkandRide-locatieopanderemomentenookbereikbaartehouden,bijvoorbeeldmetopenbaarvervoer.Vanmedewerkerswordteenextrainspanninggevraagd:zijkrijgeneventueeltemakenmetextrareistijdnaardeParkandRide-locatieendereistijdvanafdezelocatienaardeinstelling.Ditkaneenkritischefactorvormen.

Voordelen• Minderverkeersbewegingenbijdelocatie.• Vergrotingvande(auto)bereikbaarheidvandelocatie.• Minderparkeerdruk.• Grootdraagvlakondermedewerkers.

Nadelen• Promotievergtflinkeinspanning.• Regellast(contactenmetexploitantparkeergarageenpendeldienst).• Relatiefduur.Kosten en batenKostenzijnrelatiefhoog,batenzijndatook.Depiekvandeparkeerdrukkanmetdezemaatregelwordenweggenomen.

HandhaafbaarheidEenvoudig.Welmoetdefaciliteitgoedwordengecommuniceerd.



Trappers

Toepassingsgebied Werknemersvanziekenhuizenengezondheidsinstellingen

BeschrijvingTrappersiseenfietsstimuleringsprogramma.Voorelkekilometerinhetwoon-werkverkeerdiemedewerkersfietsen,ontvangenzeeenvergoeding.Medewerkerszijnzichhierdoormeerbewustvanhuneigengedragendeeffectenervan.Zezullendagelijks(eneerderdanbijdeverstrekkingvaneenfietsinhetkadervaneenfietsproject)stilstaanbijdekeuzevanvervoermiddelomnaarhetziekenhuistereizen.


ToepasbaarheidDetoepasbaarheidvandezemaatregelisgroot.Devaste(start)kostenvandeintroductievanTrapperszijnvooreenkleineinstellingrelatiefgroot,maaracceptabel.Biedtgoedemogelijkhedenomhetstimulerenvanfietsentekoppelenaandoelstellingenophetgebiedvangezondheidsmanagement.

Voordelen• Aangetoondminderverkeersbewegingenbijdelocatie:grooteffectopmodal-split.• Vergrotingvande(auto)bereikbaarheidvandelocatie.• Minderparkeerdruk.• Grootdraagvlakondermedewerkers.• Eenvoudigteintroduceren.• Passenbinnenfiscaleregelgeving.

Nadelen• Promotievergtbehoorlijkeinspanning.• Relatiefduur.Kosten en batenKostenenbatenzijnrelatiefhoog.Hetfietsgebruikstijgtmetdeintroductievandezemaatregelmetmimimaal20%.

HandhaafbaarheidDehandhaafbaarheidvandezemaatregeliseenvoudig,welmoetdefaciliteitgoedwordengecommuniceerd.


Bijlage 1 Mobiliteitsmanagementenhetverschilmetvervoermanagement

Mobiliteitsmanagementenvervoermanagementhebbenonderanderedevolgendesubdoelen:• Verbeteringvandebereikbaarheidendeparkeersituatie,minderbeslagop

ruimte.• Verbeteringvanhetmilieuendeleefbaarheid(energiebesparing,betere

luchtkwaliteit,mindergeluidsoverlast,minderbrandstofverbruik).• VerbeteringvanhetklimaatdoorverminderenvandeCO2-uitstoot.• Betereproductiviteit,doordatwerknemersoptijdophunwerkzijnen

leverancierstijdighunspullenkunnenafleveren.Klanten(patiëntenenbezoekers)zijnniettelaatophunafspraak.Medewerkersdieregelmatigfietsennaarhetwerkzijnfitterdanhuncollega’senverzuimenminder.

• Voorwerkgeverszijnerverschillendedoelstellingen.Zoalsinvullinggevenaanmaatschappelijkverantwoordondernemenenhetverbeterenvanhetimagoopdearbeidsmarktdoorhetaanbiedenvaneenmarktconformarbeidsvoorwaar-denpakket.(Ookrelevantvanwegehetinsommigesectorenbestaandetekortaanarbeidspotentieel).Maatregelenvanvervoermanagementkunneneenplaatskrijgenindearbeidsvoorwaardenofeenreiskostenregeling.Eenmooivoorbeeldvanzo’nmaatregelishetfiscalefietsproject.Doelstellingkanookbindingzijnvanwerknemersmetdeorganisatie.Vervoermanagementdraagtbijaaneenefficiëntebedrijfsvoering.

• Ookwerknemersprofiterenvanderesultatenvanvervoermanagement.Voorhenontstaanermeerkeuzemogelijkhedenvoordereisnaarhetwerkenkomenerbetereoptiesombuitendespitsperiodentereizenofniettereizen(doorfaciliteitenomopafstandtewerken,hetzogenaamde‘e-werken’oftelewer-ken).E-werkenisdenieuwetermvantelewerken:werkenonafhankelijkvantijdstipenlocatie.Zokaneenwerkgeverdebeschikbarecapaciteitvanwerk-plekkenefficiënterinzetten.

Hetverschiltussenvervoer-enmobiliteitsmanagementis:• Hetwerkgebiedvanmobiliteitsmanagementisbrederenrichtzichnaasthet

woon-werkverkeerookopanderevervoersstromen,zoalssociaal-,recreatief-envrijetijdsverkeer(vanattractieparkentotwinkelverkeernaarbinnensteden).

• Bijmobiliteitsmanagementzijnmeerpartijenbetrokkenenverantwoordelijkvoorderesultaten,zoalsaanbiedersvanmobiliteitsdiensten,werkgeversenpubliekstrekkersenoverheden(ditkomtduidelijktotuitingindeuitgebreidedefinitie.

Mobiliteitsmanagementismeerdanalleendezorgvanwerkgeversvoorhetwoon-werkverkeerenhetzakelijkverkeervanmedewerkers.Vervoermanagementrichtzichvooralopindividuelewerkgeversenwerknemers.Goederenvervoerisvolgensdedefinitiegeenaandachtsveldvanmobiliteitsmanagement.


Hetresultaatvanmobiliteitsmanagementwordtvastgelegdineenvervoers-ofmobiliteitsplan:hetbeschrijfteenoverzichtvansamenhangendemaatregelenenfaciliteitendievoormedewerkersenanderedoelgroepenbeschikbaarzijn.Ineenmobiliteitsplanisookopgenomenhoeeenwerkgeververschillendehemterbeschikkingstaandeinstrumenten(zoalsdeinrichtingvanhetterrein,interneenexternecommunicatieenreiskostenregelingen)inzetomdedoelstellingtebehalen.Hetisgoeddezedoelstellingtekwantificeren,bijvoorbeeldintermenvanminderparkeerdruk,minderautoverkeer(bijvoorbeeldeenreductievan6%)ofeenreductievandeuitstootvanCO2.Dedoelstellingkanookwordenuitge-druktinmedewerkertevredenheidofdewaarderingvandebereikbaarheiddoorbezoekers.

Hetplanvormtdeuitwerkingvanhetmobiliteits-ofvervoersbeleid.Eenmobili-teitsplanisgeenstatischplan,maarmoetwordenaangepastaanveranderendeomstandigheden,zoalsdegroeivandeorganisatie,nieuweontwikkelingeninhetvervoersaanbodendereedsbereikteresultatenmetmobiliteitsmanagement.Hetisdaaromzinvoldezeresultatenregelmatiginkaarttebrengenenteevalueren.Inhoofdstuk3wordtonder‘hetbelangvanjuisteinformatie’opbeknoptewijzeeenmethodiekbeschrevendiebruikbaarisomeenhaalbaredoelstellingvoormobiliteitsmanagementtekwantificeren.


Bijlage 2 OverdeTaskforceMobiliteitsmanagement

DeTaskforceMobiliteitsmanagementwildatmobiliteitsmanagementbijwerkgeverseenvanzelfsprekendonderdeelwordtvandebedrijfsvoering.Deconcretevoorstellenvandetaskforcehebbenbetrekkingop:• Arbeidsvoorwaardenenfiscalemaatregelen(eenvoorbeeldishetaantrekkelij-

kermakenvanthuiswerken).• Deontwikkelingvanregionaleconvenanten.Hierinwordenconcreteenniet-vrijblijvendeafsprakenopgenomenomderegionalebereikbaarheidenleefbaarheidstructureelteverbeteren.Ineenconvenantzijnallerleimaatregelenopgenomen,diehieraanmoetenbijdragen.

Maatregelenzijnheeldiversenvariërenvanhetstimulerenvan:• Fietsgebruik.• Deuitbreidingvandecapaciteitvanfietsenstallingen.• Depromotievane-werken.• Hettotstandbrengenvaneenbusverbindingnaareenbedrijventerrein.• Hetverstrekkenvanov-kaartenofmobiliteitskaartenincombinatiemeteen

leaseauto.• Uitbreidenvanprojectenvanspitsmijden(forenzenwordenbeloondalszeop

bepaaldeurenvandedaggeengebruikmakenvaneenwegvak).• Hetinzettenvandeelauto’sopbedrijventerreinenvoorzakelijkereizen.Werkgeversmoetenhunmedewerkersstimulerendefaciliteitentegebruiken.

Maatregelenhebbenbetrekkingopandersreizen(bijvoorbeeldmethetopenbaarvervoernaarhetwerkinplaatsvanmetdeauto).Opeenander momentreizen(bijvoorbeeldnadeochtendspitsnaarhetwerk).Enopnietreizen(eendagthuiswerkenofopeene-werkkantoor).Metnamedezelaatstetweecategorieënvanmaatregelenzijneenanderebenaderingdanvoorheen:hetgaatbehalveomslimreizen,steedsvakeromslimwerken.

Detaskforcejaagtaan,coördineertengeeftsturingaandeinhoud.Zijheeftdeopdrachtomvoor2011dusdanigeresultatentehebbengeboektdatdeministeri-eleregelingvanuitVROM(eenzogenaamd‘puntensysteem’)achterwegekanblijven.In2008en2009zijnconvenantenafgeslotenindevolgenderegio’s:• Amsterdam• ArnhemNijmegen• Eindhoven-DenBosch• Haa

Mobiliteitsmanagement bij ziekenhuizen en zorginstellingen · 2015. 9. 24. · geprikkeld om...

Documents

Transcript of Mobiliteitsmanagement bij ziekenhuizen en zorginstellingen · 2015. 9. 24. · geprikkeld om...