# 98

m a a n d b l a d / s e p t e m b e r 2 0 1 5 / n ° 9 8

Mobiliteit in Brussel: actiever en multimodaal

3 Afvalvermindering: meer doen met minder

6 Waterlopen: de Molenbeek krijgt een verjongingskuur

7 Grondstoffen: een huis printen met gerecycleerd materiaal

2 D e m a a n d i n a c t i e

Mijn stad onze planeet

Verschijnt maandelijks, behalve in januari, juli en augustus. - Leefmilieu Brussel-BIM - Havenlaan 86 C / 3000, 1000 Brussel - Tel. 02 775 75 75 - info@leefmilieu.irisnet.be - www.leefmilieu.brussels v.u. : F. Fontaine & M. Gryseels. hoofdredacteur : Mathieu Molitor. herlezingcomité : Florence Didion, Isabelle Degraeve, Tom Penxten. redactie : Jean Michel Corbisier vertaling : Maarten Geerts. productie : www.4sales.be. De foto's tonen niet noodzakelijk de geciteerde personen. © leefmilieu brussel - Gedrukt op gerecycleerd papier. De teksten in deze publicatie hebben tot doel de wettelijke bepalingen toe te lichten. Om de ware juridische toedracht van deze teksten te kennen, verwijzen we u naar de teksten van het Belgisch Staatsblad.

AANDACHTSPUNT DEZE MAAND: Delen! Bouwplannen binnenkort voor iedereen beschikbaar via het internet (zie

p.7). Buren die iets van elkaar lenen, zoals tuinstoelen of discobollen om een

feestje te bouwen (zie p.3). Gratis toegang tot de begeleidingsinstrumenten

van een netwerk van adviseurs (zie hiernaast). We leven in tijden waarin de-

len, deeleconomie en gemeenschapsgevoel centraal staan! Delen is dus de

boodschap…

Brussel, een gebruiksaanwijzing: de beste tips vindt u hier!Actie ondernemen, is goed. Anderen ervan op de hoogte brengen, is beter. Dat is de idee achter deze interactieve kaart met nuttige adressen in Brussel waar u kan leren hergebruiken, waar u kan bijleren, op stap gaan, elkaar helpen en informatie inwinnen. De online kaart bevat praktische informatie (adres, telefoonnummer, website, openingsuren, enz.) om lokaal van het leven te genieten zonder teveel geld uit te geven. Afspraak op http://maps.dewey.be/

Hernieuwbare energiebron-nen: wat te kiezen?

Een pelletkachel, fotovoltaïsche zon-nepanelen, een zon-neboiler en een warm-tepomp. Er bestaan vele, soms complexe, technologieën om hernieuwbare ener-gie te produceren.

Maar waar vindt u informatie? Wat is de beste keu-ze? Hoeveel gaat het u kosten? Wat zal het u op-brengen? Test-Aankoop heeft onlangs de website mijnhernieuwbareenergie.be gelanceerd, met een schat aan informatie over hernieuwbare energie. Zo vindt u er een tool om de potentiële besparing en terugverdientijd van een investering in een systeem voor hernieuwbare energie te berekenen. En boven-dien staan er groepsaankopen op het programma. www.mijnhernieuwbareenergie.be

Een toolkit voor duurzame ondernemers Choux de Bruxelles organiseert uitzonderlijke evene-menten. PlantDesign ontwerpt verticale tuinen om water te zuiveren. Viangro is een vleesgroothandelaar. Deze drie Brusselse ondernemingen wilden duurza-me ontwikkeling in hun commerciële activiteiten in-tegreren. Maar hoe maakt u van duurzaamheid een inspirerende motor voor de economie? Hoe koppelt u economische resultaten aan respect voor het leef-milieu? Hoe haalt u inspiratie uit de voorbeelden die de natuur ons aanreikt om ze vervolgens toe te passen in de bedrijfswereld? Het programma ResilieNtWEB begeleidt kandidaat ondernemingen bij elke stap: methodologie, hulpmiddelen, denkwerk, co-ontwik-keling en praktische begeleiding van kmo’s. Om zijn driejarig bestaan te vieren, deelt ResilieNtWEB zijn toolkit met de buitenwereld, om zoveel mogelijk men-sen te inspireren. www.resilientweb.eu

Innover pour des entreprises durables

© T

est-

Aan

koop

3A c t u a l i t e i t

Steeds meer mensen doen meer met minder!

De Europese Week van de

Afvalvermindering in

november – de EWAV 2015 –

moedigt ons aan om meer te

doen met minder.

De beste manier om de afvalberg te verkleinen, is geen afval produceren: we kunnen overbo-dige spullen wegdoen, nutteloze verpakkingen vermijden en tal van andere initiatieven nemen. En wat als we nu eens wat meer afstand zou-den nemen van de spullen die we ‘bezitten’? In plaats van er eigenaar van te zijn, kunnen we ze beter af en toe eens uitlenen en bij anderen dan weer lenen wat we zelf nodig hebben. Met minder spullen in de kast zouden we bovendien meer kunnen doen!

Per tien spullen in ons bezit zijn er acht die we minder dan één keer per maand gebruiken. Belangrijk om te weten! De hogedrukreiniger die stof ligt te vergaren in de kelder? De trapladder die we niet meer hebben gebruikt sinds we de kerstboom hebben versierd? De gietijzeren pan die zich dood verveelt in de keukenkast? Er zijn tal van voorbeelden te vinden: bij ons, bij onze buren en overal in Brussel. Er zijn zoveel spullen die heel nuttig kunnen zijn, maar die we eigenlijk zeer weinig ge-bruiken en beter zouden delen met anderen. In dit arti-kel leest u meer over drie van de vele uitstekende initia-tieven die hierop inspelen. U kan ze ook ontdekken op www.gedeelddoor.be.

Wijdelen.be: buren helpen elkaarEen hegschaar nodig binnen de 30 mi-nuten? Er bestaan smartphoneapps die u helpen om er een bij u in de buurt te vinden. Het principe is doodsimpel: na inschrijving wordt u gelokaliseerd via uw telefoon, u stelt uw vraag rechtstreeks aan de community en uw buren die op dezelf-de app zijn ingeschreven kunnen u uit de nood helpen. Klusmateriaal, spelletjes, tuingereedschap, keukengerei, sportuit-

rusting of feestversiering: er zijn spullen in verschillen-de categorieën te vinden.www.wijdelen.be

Tournevie.be, de bib voor werktuigenTournevie is een non-profitdienst waar u werktuigen kan lenen. De dienst werkt als een bibliotheek: u be-taalt 20 euro per jaar en in ruil kan u een uitgebreid gamma van solide, kwaliteitsvolle werktuigen ontle-nen. U spaart geld uit, want u hoeft zelf geen ge-reedschap van mindere kwaliteit te kopen, u beperkt de afvalproductie, u zorgt er mee voor dat spullen hersteld worden en u roept de verspillingscultuur een halt toe. En als kers op de taart: Tournevie is ook een community. Advies nodig bij het klussen? Vraag het aan het team! www.tournevie.be

12 jaar lang op wielekesDankzij deze uitleen-, herstel- en hergebruikdienst voor fietsen hebben kinderen steeds een fiets die aangepast is aan hun grootte en hun behoeften… en dat 12

jaar lang. Hoe gaat het in zijn werk? U gaat met uw kind naar de fietskeuken van Ledeberg (Gent), tekent een contract en gaat buiten met een fiets voor 30 euro (20 euro voor een tweede kind). Van zodra de fiets te klein wordt of niet meer aan de behoeften voldoet, keert u met uw kind naar de fietskeuken terug en kiest er een andere fiets, zonder te moeten betalen. De fietsen komen van kringloopcentra en zijn volledig nagezien. http://opwielekes.be

EWAV 2015: UW BEURT!

De Europese Week van de

Afvalvermindering vindt plaats

van 21 tot 29 november. Laat

anderen zien dat ook u meer

kan doen met minder. Alleen,

in groep, op het werk, in uw

sportclub en elders.

• Schrijf uw project online in :

www.leefmilieu.brussels/ewav

• De beste projecten komen in

aanmerking voor de Europese

Award.

4 M o b i l i t e i t

Naar een actievere mobiliteit in Brussel: de voetgangerszone brengt het debat op gang

Een week na de invoering ging Mijn stad onze planeet in ge-sprek met verschillende gebruikers van de voetgangerszo-ne. Ver van de polemieken die de zone veroorzaakte, is dit artikel een momentopname, een getrouwe weergave van de meningen die op een bepaald moment zijn verzameld. Bij het lezen van dit artikel zal de situatie hoogstwaarschijnlijk al-weer veranderd zijn en we kunnen met zekerheid stellen dat de situatie verder zal evolueren…

De levenskwaliteit voor iedereen verbeteren, meer ruimte vrijmaken voor de actieve weggebruiker – voetgangers en fietsers –, mensen die niet meer in het Brusselse stadscentrum komen de kans geven het te her-ontdekken… De voetgangerszone van Brussel wil het imago van het stadscentrum veranderen, alsook de manier waarop we erheen gaan. Oude gewoonten moeten wijken voor nieuwe; wat sommige mensen doet tandenknarsen wordt door anderen op applaus onthaald of wekt verbazing. Vaste gewoonten veranderen brengt moeilijkheden met zich mee, maar ook opportuniteiten. Hoe dan ook, er is altijd een kritieke fase. Mijn stad onze planeet sprak met enkele bewoners, handelaars, werknemers en toeristen en vertelt u in dit artikel hoe zij de mobiliteits-situatie zien veranderen.

Hij werkt er …Alex DEWULF - 35 jaar – 2 kinderen – werkt bij B-Post in het Muntcentrum – woont in de Ander-lechtse wijk Pede.

Voor de voetgangerszone er was, ging hij met de fiets naar het werk. Sinds de invoering neemt hij nog steeds de fiets. De voetgangerszone heeft een

positieve impact op zijn verplaatsingen: minder verkeerslichten, meer fietsplezier, minder stress.

“De voetgangerszone heeft mijn vervoerskeuze niet veranderd, maar het heeft wel een effect gehad op andere vlakken. Begin juli heb ik mijn reis-weg veranderd, omdat ik nu met veel minder stress over de centrale lanen kan fietsen. We werken met zo’n 2 à 3.000 mensen in het Muntcentrum. Sinds de invoering van de voetgangerszone zijn enkele collega’s begin-nen fietsen en er zijn nog heel wat anderen die overwegen om hetzelfde te doen, maar die de stap nog niet hebben gezet. De mensen die met de auto naar het werk komen, waren er aanvankelijk niet over te spreken en kwamen veel te laat op kantoor aan. Sommigen zoeken naar alternatie-ven, zoals het openbaar vervoer nemen vanaf een randparking, of de trein nemen. Iedereen wacht een beetje het begin van het schooljaar af om te zien wat dat gaat geven…”

Zij woont er …

Eva-Nina KUNZE - 41 jaar – designer – woont in Sint-Katelijne op een boogscheut van de voetgan-gerszone.

Voor: Eva-Nina kwam heel vaak in de straten van de voetgangerszone. Na: ze komt er bijna elke dag. Positief: sfeer en gezelligheid. Negatief: de bushaltes zijn moeilijker te vinden.

© B

russ

el M

obili

teit

Ervoor zorgen dat inwoners,

handelaars en bezoekers vrijer

kunnen ademen in Brussel: dat

is een van de doelstellingen

van het nieuwe circulatieplan.

De voetgangerszone in het

stadscentrum die begin deze

zomer werd ingehuldigd, is een

concrete stap in die richting. Een

reportage om het debat op gang

te brengen in de aanloop naar de

Week van de Mobiliteit die loopt

van 16 tot 22 september 2015.

Multimodaal vervoer van mensen en goederen stimuleren, is de enige oplossing om economische activiteit met levenskwaliteit te doen rijmen.

5M o b i l i t e i t

“Ik gebruik zowat alle vervoermiddelen, op dat vlak is er niet zo veel veran-derd. Wat wel veranderd is, is dat ik veel vaker in de voetgangerszone kom dan vroeger. De banken en tafels zijn uitnodigend, maar ik neem niet vaker de bus of de metro dan voordien. Ik kom wel regelmatiger mijn vrienden tegen: ze wandelen nu met meer plezier rond in het centrum dan vroeger.”

Hij verkoopt en woont er …Ioannis POULIPOULIS - 34 jaar – heeft een deli-catessenwinkel in de Zuidstraat – woont in het stadscentrum op 500 meter van zijn zaak.

Voor: hij had de nummerplaten van zijn auto al ingeruild om er te voet op uit te trekken. Na: hij heeft nergens spijt van. Positief: vastgeroeste gewoonten verande-

ren is goed! Negatief: de monsterfiles waar we hebben toe bijgedragen.

“Er is veel meer volk op straat overdag. Ik krijg nieuw cliënteel over de vloer dat vroeger niet naar het stadscentrum kwam. Veel meer gezinnen en toeristen. Er zijn ook meer voorbijgangers en je merkt – al zal de va-kantie daar ook wel voor iets tussen zitten – dat ze meer de tijd nemen om rond te kuieren. Dit gezegd zijnde denk ik dat we getuige zijn van het verdwijnen van de wagen uit het stadscentrum. Lang voor de voetgan-gerszone er was, was het al onmogelijk om je wagen te parkeren of je moest ervoor betalen. De automobilisten hebben zich er al gedeeltelijk bij neergelegd. Of ze komen met een ander vervoermiddel dan de auto naar de stad, of ze wachten uren in de file, of ze komen niet meer.”

Zij passeren er …Yves PIRENNE - 51 jaar – 1 kind – magazijnbe-heerder – woont in Heusy in de provincie Luik.

Voor: hij nam bij voorkeur de trein. Na: hij is met de wagen naar Brussel gekomen.

“Op de terugweg van een bezoekje aan Charleroi wou ik met mijn vrouw nog even over de Grote

Markt wandelen. Ik heb er 40 minuten over gedaan om mijn weg te vinden. Het gps-toestel is nog niet zo goed op de hoogte van de ver-anderingen! De voetgangerszone in Luik is een succes, die van Brussel lijkt me een logische keuze om meer toeristen aan te trekken en om er te kunnen rondkuieren. Maar ik twijfel of ik hier nog met de wagen zal terugkomen…”

“Brussel evolueert van Mad Men naar Sex and the City”

Nicolas HEMELEERS, stedenbouwkundige – waarnemer van het Brusselse stadsbeleid

“De argumenten voor of tegen de voetgangers-zone zijn heel interessant om te onderzoeken. Als we dit project in het licht van de Brusselse stadsgeschiedenis bekijken, zien we dat het een

belangrijke symbolische stap is: een verandering in het stadsmodel. We proberen nu af te stappen van het model waarin we al die tijd hebben geleefd: een ‘stad om in te werken’, zoals gesymboliseerd in bijvoor-beeld de serie Mad Men. Het type stad dat gemaakt is voor de wagen, dat zeer uitgestrekt is, en met een sociaal ideaal dat gekenmerkt wordt door de viergevelvilla in de rand. Brussel, Charleroi en Luik hebben zwaar geleden onder dit ontwikkelingsmodel. Er zijn tunnels, viaducten en andere infrastructuur gebouwd om de komst van individuele voertui-gen te vergemakkelijken.

We evolueren al enkele jaren naar het model van de ‘stad om in te wo-nen’, wat meer in de buurt komt van de serie Sex and the City, waar het leven in de stad naar waarde wordt geschat: woonruimte is geconcen-treerd in dichtbevolkte stadsdelen die onderling goed verbonden zijn door openbaar vervoer en die goed uitgerust zijn. De overgang van het ene model naar het andere creëert een debat met argumenten voor of tegen het ene of het andere model.”

»

WEEK VAN DE MOBILITEIT VAN 16 TOT 22 SEPTEMBER 2015Tijdens deze week kunnen de inwoners van gans Europa deelnemen aan tal van evenemen-ten in het teken van duurzame mobiliteit. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zijn gemeen-ten, zijn verenigingen en zijn inwoners zetten zich elk jaar in om van deze week hét moment van de alternatieve mobiliteit te maken. Meer info: www.mobiliteit.brussels

AUTOLOZE ZONDAG OP 20 SEPTEMBER 2015Elk jaar stelt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op een zondag in september zijn 160 km² ter beschikking van de actieve weggebruiker. Bovendien is het MIVB-verkeer gratis die dag. Het ideale moment dus om de complementariteit van verschillende vervoermiddelen te testen: bus, metro, rollerblades, fiets of te voet. De Autoloze Zondag heeft als doel de ingesteldheid van de mensen te veranderen en een debat op gang te brengen over mobiliteit in de stad. Meer info: www.mobilmix.brussels

© L

aura

Cas

telle

tti

© B

russ

el M

obili

teit

be mobilmi E.R.

/V.U

. : C

amille

Thi

ry -

Rue

du P

rogr

ès 8

0 Vo

orui

tgan

gstra

at -

Brux

elle

s 10

35 B

russ

el -

Exem

pté

art.

198,

1° C

DTD/

Vrij

stel

ling

art.1

98, 1

° WDR

T.

be.brussels

DIMANCHE SANS VOITURE

AUTOLOZE ZONDAG

20.09

15ÈME/DE

ÉDITION / EDITIE

#MOBILMIX

An initiative of the

SEMAINEDE LA MOBILITÉWEEK VAN DE MOBILITEIT16 - 22.09.2015WWW.MOBILMIX.BRUSSELS

Leefmilieu Brussel wil de vervuiling van het wegverkeer terugdringen, door alternatieven voor de wagen te promoten en de milieuprestaties van het wagenpark te verbeteren.

Wa t e r i n B r u s s e l

Het is eind juni 2015 en we bevinden ons in de toepasselijk genaamde Kattestraat in Sint-Agatha-Berchem. Een kleine groep nieuws-gierigen kijkt toe hoe twee graafmachines aanzienlijke hoeveelheden grond afgraven. In de diepte van deze lange greppel zien we dan uiteindelijk dat waar we al die tijd reikhalzend naar hebben uitgekeken: de Molenbeek! De waterloop die meer dan een eeuw onder de grond verstopt was, krijgt eindelijk een com-fortabelere en waardigere bedding. Hij ademt nu de verse lucht in van deze landelijke wijk in het westen van Brussel.

Een waterloop die verstoppertje speelt

De bron van de Molenbeek bevindt zich op de grens met Dilbeek in Vlaanderen. De beek kronkelt op de grens tussen de twee gewesten en doorkruist Ganshoren, Jette en Laken. Eigenlijk zijn er maar weinig mensen die de beek al gezien hebben: van zodra ze Brussel binnenkomt, verdween de Molen-beek in het rioleringssysteem van de hoofdstad. Een triest lot. Het was dan ook noodzakelijk om eerst het afvalwater van het zuivere water te scheiden voor we de beek haar jeugdigheid terug konden geven. Nadat de Molenbeek werd losgekoppeld van het rioleringssysteem werd een aanzienlijk deel opnieuw opengelegd: 200 m in het Kattebroek begin deze zo-mer, nadat eerder al 450 m werd opengelegd in het Koning Boudewijnpark in 2014.

Herstel van een vochtig valleilandschap

Het Kattebroek, waar de Molenbeek in haar nieuwe bedding kronkelt, is een halfnatuurlijk gebied met een hoog ecologisch potentieel. Knotwilgen gedijen er goed, er groeien planten die typisch zijn voor vochtige

valleien en verschillende broedvogels hebben er een schuilplaats gevonden. Het was dan ook een van de voornaamste uitdagingen van deze verjongingskuur om bij te dragen aan de ontwikkeling van de biodiver-siteit in Brussel. Over het belang ervan voor het land-schap was er geen enkele twijfel, en dat gold ook en-kele kilometers verderop, in het Koning Boudewijnpark – fase I, waar een tweede deel van de Molenbeek al in 2014 werd opengelegd. De milieu- en levenskwaliteit zijn er nu beter gewaarborgd.

Het netwerk heropbouwen

De werken rond deze waterloop kaderen in een veel groter Brussels programma: het blauwe netwerk. Dit netwerk wil de verschillende ‘blauwe’ zones in het Gewest opnieuw met elkaar verbinden: oevers, waterlopen, vijvers, vochtige zones, fonteinen, water-bekkens, enz. Door deze zones opnieuw met elkaar te verbinden, door het netwerk te herstellen, zullen we bijvoorbeeld overstromingen kunnen vermijden bij zware regenval. Met het openleggen van de Molen-beek zet Leefmilieu Brussel zijn plannen verder om de waterlopen opnieuw in de stad te integreren.

De Molenbeek: 650 m waterloop ziet opnieuw het daglicht

MET DE STEUN VAN EUROPA

Het openleggen van de Molenbeek

werd mogelijk gemaakt in

samenwerking met ScaldWIN

en met de financiële steun

van Europese fondsen via het

interregionale platform IVB NWE.

Geleytsbeek, Maalbeek,

Zenne… De Molenbeek is

een van die Brusselse wa-

terlopen die net zoals zijn

soortgenoten lange tijd als

openbaar riool dienstdeel.

Vandaag stroomt ze opnieuw

in open bedding door het

Koning Boudewijnpark en

het Kattebroek. De ‘nieuwe’

Molenbeek heeft een verjon-

gingskuur gekregen. De kro-

niek van een nieuwe start. © J

ean-

Mar

ie L

ison

MEER WETEN?De kaart van de waterlopen en vijvers in Brussel:leefmilieu.brussels/water > Water in Brussel

De Molenbeek, naar een groene vallei aan de rand van de stad. Wandeling van 4,5 km in Asse, Ganshoren en Jette. www.coordinatiezenne.be

De after work-wandelingen georganiseerd door Coördi-natie Zenne passeren onder meer langs de opengelegde Molenbeek www.coordinatiezenne.be

Met de Kattebroeksite heeft Brussel ook een landschap dat typisch is voor vochtige valleien. ©

Jea

n-M

arie

Lis

on

6

E c o c o n s u m p t i e

Een huis printen met gerecycleerd materiaal: iets voor binnenkort?

Hun gemeenschappelijk project? Een 3D-printer bouwen die in 24 uur een huis op ware grootte kan printen met materialen die op werven werden gerecupereerd. En dat tegen een prijs die alle concurrentie klopt. Samen lanceren ze ‘Constructions-3D’. Ergens tussen de eerste testen, de verbeterde versies en de derde industriële revolutie, leggen Gaël Collaro en Antoine Motte uit door welke microbe ze gebeten zijn.

Mijn stad onze planeet : Jullie project heeft zowel een ecologische als humanitaire dimensie. Hoe zien jullie het eigenlijk?

Gaël Collaro : Eigenlijk gaf de wereldwijde woonproblematiek de door-slag. We spreken over een wooncrisis in Brussel, maar op andere conti-nenten is het nog erger. Zo is bij ons de idee opgekomen om een woon-eenheid te creëren die niet duur is, die in een korte keten gebouwd wordt, die lokale arbeid inzet en die lokaal gerecupereerde materialen gebruikt. Daarmee is het allemaal begonnen.

Antoine Motte : Toen Gaël en ik elkaar hebben ontmoet, vonden we el-kaar meteen in het humanitaire aspect. Waarom arme bevolkingsgroepen niet laten meegenieten van de technologie, de digitalisering of de robotica om een huis te bouwen? En dat volledig belangeloos: het is niet de be-doeling om elke kleine innovatie te monopoliseren om toch maar zoveel mogelijk geld te verdienen.

MSOP : Het opensourceaspect en de deelfilosofie lijken fundamenteel in jullie project.

AM : Dat klopt! We willen absoluut niks verbergen. Integendeel! In onze zoektocht naar oplossingen voor de praktische problemen bij het printen van een huis in 3D, hebben we heel wat kennis rond het project verzameld. Mensen zijn snel gewonnen voor de uitdaging. Willen we iets ecologisch? De ingenieursstudenten van de school Mines de Douai hebben onderzocht hoe je 10% van het beton kan vervangen door gerecupereerd materiaal (steenpuin, plastic flessen) door ze zeer fijn te vermalen en onder het beton te mengen. Volgens ons is 10% gerecycleerd materiaal nog niet genoeg. De ecohuizen van Nader Khalili zijn een ander voorbeeld om te komen tot een printbaar huis uit 100% gerecupereerd materiaal. Er komen oplossin-gen van alle kanten. Het is een collaboratief project van begin tot eind.

GC : Die ecohuizen inspireren ons inderdaad. Ze zijn opgebouwd uit zak-ken met daarin verschillende soorten materialen (aarde, steenpuin, textiel, enz.). Ze zijn bestand tegen aardbevingen en isotherm, maar de bouw er-van is arbeidsintensief en vermoeiend: zakken op een homogene manier vullen, stapelen, vastzetten, enz. Met Antoine en andere partners zoeken we een manier om dit proces te automatiseren. De 3D-technologie maakt het net mogelijk om ondankbare en tijdrovende taken te automatiseren: we bekijken nu hoe we dit kunnen aanpakken. Daarnaast kunnen we, door de bouwkost te verminderen, meer investeren in isolatie, en goed raamwerk, om de energiekosten aanzienlijk te beperken.

MSOP : Zullen we ooit in Brussel flatgebouwen kunnen printen?

AM : In theorie kan het, al zal het niet voor meteen zijn. We zijn nog volop bezig om ons model voor een individueel huis met een rond dak te perfectioneren; we zijn nog niet toe aan flatgebouwen. We vorderen alvast met de ontwikke-ling van een printer: versie 0 is al een feit, en versie 1 volgt binnenkort.

Zien hoe de 3D-printer werkt?www.constructions-3d.com

Gaël Collaro is kunstschilder,

beeldhouwer, infograficus en

Brusselaar. Antoine Motte heeft

in de bouwsector gewerkt en is

medeoprichter van een bedrijf

in Valenciennes.

Gaël COLLARO Antoine MOTTE

7

Voor al uw vragen:

V.U

. : F

. Fon

tain

e &

M. G

ryse

els

- H

aven

laan

86

C /

300

0, 1

000

Bru

ssel

- A

fgift

ekan

toor

: B

russ

el X

.

8 S c h o o l h o e k j e

Stop of nog meer? Ontvang dit tijdschrift elke maand: abonneer u gratis! Hebt u er genoeg van?Zeg uw abonnement op.www.leefmilieu.brussels/abonnement, abonnement@leefmil ieu. i r isnet.be, 02 775 75 75.

06 & 13/09 / EVENEMENT

PiQniQTijdens PiQniQ zijn er in de Brusselse parken verschillende activiteiten rond duurzame gas-tronomie en voeding met biolabel. En dat in een muzikaal kader dat past bij een zomerse zondag. Fiets, zaailingen, permacultuur, le-vende voeding, initiatie vegetarische keuken, vliegers, yoga-initiaties, enz. Iedereen is vrij zijn eigen picknick mee te brengen. Van 12.00 tot 19.00 uur in het Woluwepark op zondag 06/09 en in de Ter Kamerenabdij op zondag 13/09. Meer info: www.piqniq.blogspot.be

10 & 17/09 / OP DE FIETS

MYSTERY TOURSU houdt van ontdekkingen en leuke verrassin-gen? Fiets met ons mee naar een onbekende bestemming in Brussel. De reisweg en de eind-bestemming houden we geheim… maar u zal niet ontgoocheld zijn bij aankomst! U kan zich ontspannen en een glaasje drinken op een min-der bekende plek of tijdens een origineel evene-ment. Van 17.30 tot 18.30 uur, vertrek bij Pro Velo, Londenstraat 15, 1050 Brussel. Meer info: www.provelo.org/nl/agenda/event/mystery-tours

13/09 / GEGIDSTE WANDELING

ENERGIE EN HOUT

De gids, Erik Meerschaut, zal planten en bo-men in het prachtige Scheutbos samen met u observeren vanuit het standpunt energie. En wat kunnen de dieren in het Scheutbos ons leren over 'zuinig omgaan met energie'? Afspraak om 14 uur aan het einde van de Scheutboschstraat t.h.v. Chalet Parkwachters; terminus bus 86 of bushalte 49 Edmond Mach-tenslaan. Inschrijven: niet nodig. Contact: Erik Meerschaut, 02 466 89 99, erik.meerschaut@edpnet.be

13/09 / GEGIDSTE WANDELING

DE VERNIEUWDE JAN VAN RUUS-BROEC-WANDELING

Deze wandeling wordt georganiseerd in sa-menwerking met CVN en is gratis. Duurtijd: ongeveer 2,5 uur. Afspraak om 14 uur aan het Bosmuseum Jan van Ruusbroec, Duboislaan 2, Hoeilaart.

13/09 / EVENEMENT

TUINEN IN FEESTTOOIOntdek enkele van de 40 tuinen die deelne-men aan Tuinen in Feesttooi. Privétuinen aan-gelegd door liefhebbers of tuinarchitecten, grote en kleine stadstuinen: ze zijn voor één keer te bezoeken. U kan de tuinen ook met de fiets bezoeken. Op zo’n fietstocht kan u 3 tot 4 tuinen bezoeken. Het volledige programma van Tuinen in Feesttooi vindt u op tuinenin-feesttooi.bvrp.net. Fietsbezoek: afspraak om 10.00 uur aan Pro Velo, Londenstraat 15, 1050 Brussel (einde omstreeks 13.30 uur). Meer info en inschrijvingen (verplicht!): www.provelo.org/nl

16/09 / GEGIDST BEZOEK

DE ZENNE EN HET KANAAL

Tijdens deze wandeling leert u de Zenne kennen, op een van de laatste plekken waar ze nog onder de blote hemel stroomt, en het Zennekanaal dat tal van historische en actuele banden heeft met de rivier. Van 17.30 tot 19.30 uur aan de sluis van Anderlecht (kruispunt Veeweidekaai en de Arthur Dehemstraat, 1070 Anderlecht). Meer info en inschrijvingen (verplicht!): 02 206 12 07 – www.coordinatiezenne.be

20/09 / EVENEMENT

AUTOLOZE ZONDAG

Een zondag met tal van activiteiten in het teken van de actieve weggebruiker. U kan bij-voorbeeld aansluiten bij Stéphane Delporte, medewerker van Leefmilieu Brussel, voor de 57 km lange Groene Wandeling rond Brus-sel. Vertrek aan bushalte Elbers naast de polikliniek Scheutbos. Breng picknick en een goed humeur mee. Afspraak om 9.00 uur aan bovenvermelde bushalte (einde omstreeks 19.00 uur). Meer info: Stéphane Delporte, 0471 90 61 48

26/09 / WEDSTRIJD

DE BRUSSELSE ECOTRAILDe EcoTrail van Brussel is een wedstrijd van 9 tot 80 km, waaraan iedereen kan deelnemen. Het grootste deel van het traject doorkruist de vrije natuur, bijvoorbeeld het Zoniënwoud. Het traject komt langs beroemde plaatsen en zet het rijke culturele en natuurlijke erfgoed van de hoofdstad en haar directe omgeving in de verf. De aankomst is aan het Atomium, waar de deelnemers een welverdiende maaltijd wacht. De organisatoren zetten alles in het werk om verspilling en vervuiling tegen te gaan. Van 8.00 tot 13.00 uur, start aan het Atomium. Meer info en inschrijvingen: www.ecotrailbrussels.com

AGENDA

Eco-schools : het label voor duurzame scholen

Eco-schools is een internationaal label, de officiële erkenning voor scholen die op eigen initiatief duurzame keuzes maken (of leren ma-ken), met een focus op milieu-educatie. Op 15 oktober organiseert Leefmilieu Brussel een infosessie over hoe u zo’n label kan behalen.

De leden van Bubble zijn er al mee vertrouwd: gezonde vieruurtjes, moestuinen op de speel-plaats, afval sorteren, enz. Elke school, elke leraar en elke leerling heeft een verbazing-wekkende capaciteit om creatief uit de hoek te komen met acties die goed zijn voor het milieu. Scholen die hun milieuprestaties verbeteren en de impact van de schoolgemeenschap op het klimaat beperken, krijgen nu de nodige erken-ning en steun via Eco-schools, het internationale label voor duurzame scholen. Concreet volgen de scholen een zevenstappenplan waarbij de leerlingen en andere mensen die met de school te maken hebben, worden betrokken. Een van de resultaten is een actieplan voor twee jaar.

Noteer alvast in uw agenda de infosessie over het Eco-schoolslabel in Brussel op donderdag 15 oktober 2015 bij Leefmilieu Brussel

Meer info en inschrijvingen bij de Brussel-se MOS-begeleidster Greet Van Nieuwen-borgh: greet.vannieuwenborgh@vgc.be, 02 893 08 05.